Dio, Chrysostom, Orationes, ΠΕΡΙ ΠΛΕΟΝΕΞΙΑΣ.

(디오, 크리소토모스, 연설 (2), ΠΕΡΙ ΠΛΕΟΝΕΞΙΑΣ.)

Οἱ μὲν πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων ὑπὲρ τούτων οἰόνται λέγειν τῷ φιλοσόφῳ προσήκειν ὑπὲρ ὧν ἕκαστοσ οὐκ ἔχει τὴν ἀληθῆ δόξαν, ὅπωσ ἀκούσαντεσ ὑπὲρ ὧν ἀγνοοῦσι μάθωσι· περὶ δὲ τῶν γνωρίμων καὶ πᾶσιν ὁμοίωσ φαινομένων περιττὸν εἶναι διδάσκειν. ἐγὼ δὲ εἰ μὲν ἑώρων ἡμᾶσ οἷσ νομίζομεν ὀρθῶσ ἔχειν ἐμμένοντασ καὶ μηδὲν ἔξωθεν πράττοντασ τῆσ ὑπαρχούσησ ὑπολήψεωσ, οὐδ̓ ἂν αὐτὸσ ᾤμην ἀναγκαῖον εἶναι διατείνασθαι περὶ τῶν προδήλων. ἐπεὶ δὲ οὐχὶ τὴν ἄγνοιαν ἡμᾶσ τῶν ἀγαθῶν καὶ τῶν κακῶν τοσοῦτον ὁρῶ λυποῦσαν ὅσον τὸ μὴ πείθεσθαι τοῖσ ὑπὲρ τούτων διαλογισμοῖσ μηδὲ ἀκολουθεῖν αἷσ ἔχομεν αὐτοὶ δόξαισ, μεγάλην ὠφέλειαν ἡγοῦμαι τὸ συνεχῶσ ἀναμιμνήσκειν καὶ διὰ τοῦ λόγου παρακαλεῖν πρὸσ τὸ πείθεσθαι καὶ φυλάττειν ἔργῳ τὸ προσῆκον.

ὥσπερ γὰρ οἶμαι καὶ τοὺσ ἰατροὺσ καὶ τοὺσ κυβερνήτασ ὁρῶμεν πολλάκισ τὰ αὐτὰ προστάττοντασ, καίτοι τὸ πρῶτον ἀκηκοότων οἷσ ἂν κελεύωσιν, ἐπειδὰν ἀμελοῦντασ αὐτοὺσ καὶ μὴ προσέχοντασ βλέπωσιν, οὕτωσ καὶ κατὰ τὸν βίον χρήσιμόν ἐστι γίγνεσθαι πολλάκισ περὶ τῶν αὐτῶν τοὺσ λόγουσ, ὅταν εἰδῶσι μὲν οἱ πολλοὶ τὸ δέον, μὴ μέντοι πράττωσιν.

οὐ γάρ ἐστι τέλοσ οὔτε τοῖσ κάμνουσι τὸ γνῶναι τὸ συμφέρον αὐτοῖσ, ἀλλ̓ οἶμαι τὸ χρήσασθαι·

τοῦτο γὰρ αὐτοῖσ παρέξει τὴν ὑγίειαν· οὔτε τοῖσ ἄλλοισ τὸ μαθεῖν γε τὰ ὠφελοῦντα καὶ βλάπτοντα πρὸσ τὸν βίον, ἀλλὰ τὸ μὴ διαμαρτάνειν ἐν τῇ τούτων αἱρέσει. ποιεῖν, οὐδὲν ἧττον ἐμπίπτουσιν εἰσ αὐτό.

τίσ γοῦν οὐκ οἶδε τὴν ἀκρασίαν ὡσ μέγα ἐστὶ κακὸν τοῖσ ἔχουσιν; ἀλλ̓ ὅμωσ μυρίουσ ἄν τισ ἀκρατεῖσ εὑρ́οι.

καὶ νὴ Δία γε τὴν ἀργίαν ἅπαντεσ ἴσασιν ὡσ οὐ μόνον οὐχ οἱά τε πορίζειν τὰ δέοντα πρὸσ τὸ ζῆν, ἀλλ̓ ἔτι καὶ τὰ ὄντα ἀπόλλυσι· καίτοι σχεδόν τι πλείουσ ἔστιν εὑρεῖν τοὺσ ἀργοὺσ τῶν ἐθελόντων τι πράττειν. ὅθεν οἶμαι προσήκει τοὺσ ἄμεινον φρονοῦντασ ἀεὶ καὶ συνεχῶσ ὑπὲρ τούτων λέγειν, ἐάν πωσ γένηται δυνατὸν ἐπιστρέψαι καὶ βιάσασθαι πρὸσ τὸ κρεῖττον.

ὥσπερ γὰρ ἐν τοῖσ μυστηρίοισ ὁ ἱεροφάντησ οὐχ ἅπαξ προαγορεύει τοῖσ μυουμένοισ ἕκαστον ὧν χρή, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ τοὺσ ὑπὲρ τῶν συμφερόντων λόγουσ ὥσπερ τινὰ πρόρρησιν ἱερὰν λυσιτελεῖ πολλάκισ, μᾶλλον δὲ ἀεὶ λέγεσθαι. τὰ γοῦν φλεγμαίνοντα τῶν σωμάτων οὐκ εὐθὺσ ἐνέδωκε πρὸσ τὴν πρώτην καταιόνησιν, ἄλλ̓ ἂν συνεχῶσ τοῦτο ποιῇ τισ, ἐμαλάχθη καὶ ῥᾷον ἔσχεν·

οὐκοῦν ὁμοίωσ καὶ τὴν ἐν τῇ ψυχῇ τῶν πολλῶν φλεγμονὴν ἀγαπητὸν εἴ τισ δύναιτο πραϋναι διηνεκῶσ τῷ λόγῳ χρώμενοσ. Φημὶ δὴ καὶ περὶ τῆσ πλεονεξίασ εἰδέναι μὲν ἅπαντασ ὡσ οὔτε συμφέρον οὔτε καλόν ἐστιν, ἀλλὰ τῶν μεγίστων κακῶν αἴτιον, μὴ μέντοι γε ἀπέχεσθαι μηδὲ ἐθέλειν μηδένα ἀνθρώπων ἴσον ἔχειν τῷ πέλασ. καίτοι τὴν μὲν ἀργίαν καὶ τὴν ἀκρασίαν καὶ καθόλου πάσασ ἁπλῶσ τὰσ ἄλλασ κακίασ εὑρ́οι τισ ἂν αὐτοῖσ τοῖσ ἔχουσι βλαβεράσ, καὶ νουθεσίασ μὲν οἶμαι καὶ καταγνώσεωσ τοὺσ ἔν τινι τούτων ὑπάρχοντασ δικαίωσ τυγχάνοντασ, οὐ μὴν μισουμένουσ γε οὐδὲ κοινοὺσ ἅπασι δοκοῦντασ ἐχθρούσ.

ἡ πλεονεξία δὲ μέγιστον μέν ἐστιν αὐτῷ τινι κακόν· λυπεῖ δὲ καὶ τοὺσ πέλασ· καὶ τὸν πλεονέκτην οὐδεὶσ ἐλεεῖ δήπουθεν οὐδὲ ἀξιοῖ διδάσκειν, προβάλλονται δὲ ἅπαντεσ καὶ πολέμιον αὑτῶν νομίζουσιν.

ἕκαστοσ οὖν αὐτῶν εἰ βούλεται γνῶναι τὸ μέγεθοσ τῆσ τοιαύτησ πονηρίασ, ἐννοησάτω πῶσ αὐτὸσ ἔχει πρὸσ τοὺσ ἐπιχειροῦντασ πλεονεκτεῖν·

οὕτωσ γὰρ ἂν συμβάλοι πῶσ καὶ τοὺσ λοιποὺσ ἀνάγκη πρὸσ ἐκεῖνον ἔχειν, ἐὰν ᾖ τοιοῦτοσ. ἀδελφόν, οὕτω πωσ·

τί τῆσ κακίστησ δαιμόνων ἐφίεσαι πλεονεξίασ, παῖ;

μὴ σύ γ̓. ἄδικοσ ἡ θεόσ. πολλοὺσ δ̓ ἐσ οἴκουσ καὶ πόλεισ εὐδαίμονασ εἰσῆλθε κἀξῆλθ̓ ἐπ̓ ὀλέθρῳ τῶν χρωμένων· ἐφ̓ ᾗ σὺ μαίνει. τοῦτο κάλλιστον βροτοῖσ, ἰσότητα τιμᾶν καὶ φίλουσ εἶναι φίλοισ πόλεισ τε πόλεσι συμμάχουσ τε συμμάχοισ συνδεῖν· τὸ γὰρ ἴσον νόμιμον ἀνθρώποισ ἔφυ, τῷ πλέονι δ̓ ἀεὶ πολέμιον καθίσταται τοὔλασσον, ἐχθρᾶσ θ̓ ἡμέρασ κατάρχεται. παρεθέμην δὲ ἑξῆσ τὰ ἰαμβεῖα.

τὸ γὰρ τοῖσ καλῶσ εἰρημένοισ αὐτοῖσ χρῆσθαι νοῦν ἔχοντόσ ἐστιν. ἐν δὴ τούτοισ ἅπαντα ἔνεστι τὰ συμβαίνοντα ἐκ τῆσ πλεονεξίασ, ὅτι μήτε ἰδίᾳ μήτε κοινῇ συμφέρει, τοὐναντίον δὲ καὶ τὴν τῶν οἴκων εὐδαιμονίαν καὶ τὴν τῶν πόλεων ἀνατρέπει καὶ διαφθείρει· πρὸσ ἀλλήλουσ ποιεῖ, τὰσ δὲ διαφορὰσ καὶ τὰσ ἐμφύλουσ ἔριδασ καὶ τοὺσ ἔξω πολέμουσ κατ̓ οὐδὲν ἕτερον συμβαίνοντασ ἢ διὰ τὴν τοῦ πλείονοσ ἐπιθυμίαν, ἐξ ὧν ἕκαστοσ καὶ τῶν ἱκανῶν ἀποστερεῖται.

καίτοι τί τοῦ ζῆν ἀναγκαιότερόν ἐστιν, ἢ τί τούτου περὶ πλείονοσ ποιοῦνται πάντεσ;

ἀλλ̓ ὅμωσ καὶ τοῦτο ἀπολλύουσι χρημάτων, οἱ δὲ καὶ τὰσ πατρίδασ τὰσ αὑτῶν ἀναστάτουσ ἐποίησαν. μετὰ ταῦτα τοίνυν ὁ αὐτὸσ ποιητὴσ οὔ φησιν ἐν τοῖσ θείοισ εἶναι πλεονεξίαν· διὰ τοῦτο ἄφθαρτα καὶ ἀγήρω μένειν αὐτὰ, τὴν προσήκουσαν ἓν ἕκαστον ἑαυτῷ τάξιν φυλάττοντα, τήν τε νύκτα καὶ τὴν ἡμέραν καὶ τὰσ ὡρ́ασ.

εἰ γὰρ μὴ τοῦτον εἶχε τὸν τρόπον, οὐκ ἂν αὐτῶν οὐδὲν δύνασθαι διαμένειν. ὅταν οὖν καὶ τοῖσ θείοισ ἡ πλεονεξία φθορὰν ἐπιφέρῃ, τί χρὴ νομίζειν τἀνθρώπεια πάσχειν ἀπὸ ταύτησ τῆσ νόσου; ὡσ ὑπὲρ τοῦ δικαίου καὶ τοῦ πλεονεκτεῖν μηδένα μηδενὸσ τούτων εὑρημένων.

ὁ δὲ Ἡσίοδοσ καὶ πλέον εἶναι τοῦ παντόσ φησι τὸ ἥμισυ, τὰσ ἐκ τοῦ πλεονεκτεῖν βλάβασ οἶμαι καὶ ζημίασ λογιζόμενοσ.

τίσ γὰρ πώποτε ἢ βασιλεὺσ ἢ δυνάστησ ἢ δῆμοσ ἐπιχειρήσασ ὑπερβῆναι τὸ δίκαιον καὶ τοῦ πλείονοσ ὀρεχθῆναι οὐχ ἅπασαν μὲν τὴν ὑπάρχουσαν εὐδαιμονίαν ἀπέβαλε, μεγάλαισ δὲ καὶ ἀμηχάνοισ ἐχρήσατο συμφοραῖσ, ἅπασι δὲ τοῖσ μετ̓ αὐτὸν παραδείγματα ἐμφανῆ τῆσ ἀνοίασ καὶ τῆσ πονηρίασ κατέλιπεν; ἢ τίσ τῶν ἐλαττοῦσθαι βουλομένων καὶ τὴν δοκοῦσαν ἧτταν ῥᾳδίωσ ὑπομένειν οὐ πολλαπλάσια μὲν τῶν ἄλλων ἐκτήσατο, αὐτομάτωσ αὐτῷ καὶ δίχα πόνου περιγιγνόμενα, πλεῖστον δὲ χρόνον τὴν εὐημερίαν κατέσχεν, ἀσφαλέστατα δὲ ἐχρήσατο τοῖσ παρὰ τῆσ τύχησ ἀγαθοῖσ; παραχρῆμα ἀπολομένων, τῶν δὲ ἀμυναμένων μετὰ μικρὸν ἡττηθέντων, ἐπειδὴ τοὺσ νεκροὺσ οὐκ εἰών ταφῆναι;

καὶ μὴν δἰ ἑνὸσ ἀνδρὸσ πλεονεξίαν, τοῦ τὴν Ἑλένην ἁρπάσαντοσ καὶ τὰ τοῦ Μενελάου κτήματα, οἱ τὴν μεγίστην τῆσ Ἀσίασ οἰκοῦντεσ πόλιν ἀπώλοντο μετὰ παίδων καὶ γυναικῶν, καὶ μίαν γυναῖκα ὑποδεξάμενοι καὶ χρήματα ὀλίγα τηλικαύτην τιμωρίαν ἔτισαν.

διασῶσαι φεύγων αὐτόσ.

πορθουμένησ δὲ μετὰ ταῦτα τῆσ χώρασ καὶ τῶν πόλεων τῶν ἐπὶ θαλάττῃ φέρειν ἠναγκάζετο. καὶ μὴν Πολυκράτην φασίν, ἑώσ μὲν Σάμου μόνησ ἦρχεν, εὐδαιμονέστατον ἁπάντων γενέσθαι·

βουλόμενον δέ τι καὶ τῶν πέραν πολυπραγμονεῖν, διαπλεύσαντα πρὸσ Ὀροίτην, ὡσ χρήματα λάβοι, μηδὲ ῥᾳδίου γε θανάτου τυχεῖν, ἀλλὰ ἀνασκολοπισθέντα ὑπὸ τοῦ βαρβάρου διαφθαρῆναι. καὶ τῶν μετὰ ταῦτα καὶ τῶν ἐν ποιήμασι καὶ τῶν ἄλλωσ ἱστορουμένων παρήνεγκα.

ἄξιον δ̓ ἐνθυμηθῆναι καὶ τὸν θεόν, ὡσ κἀκεῖνοσ κολάζειν πέφυκε τοὺσ πλεονεκτοῦντασ.

Λακεδαιμονίοισ γὰρ χρωμένοισ, εἰ δίδωσιν αὐτοῖσ τὴν Ἀρκαδίαν, οὐ μόνον ἀπεῖπε καὶ τὴν ἀπληστίαν ὠνείδισεν, οὕτωσ εἰπών· Ἀρκαδίην μ̓ αἰτεῖσ, μέγα μ̓ αἰτεῖσ, οὔτοι δώσω· ἀλλὰ καὶ τιμωρίαν αὐτοῖσ ἐπέθηκε, προειπὼν μὲν τὸ μέλλον, οὕτωσ δὲ ὥστε ἐκείνουσ μὴ συνέντασ ἐπὶ Τεγέαν στρατεύεσθαι καὶ ταῖσ γιγνωσκομέναισ ὑπὸ πάντων συμφοραῖσ περιπεσεῖν. καίτοι φανερῶσ τὴν Ἀρκαδίαν αὐτοῖσ ἀρνούμενοσ οὐδὲ τὴν Τεγέαν ἐδίδου. τὸ γὰρ ἰσχυρότατον τῆσ Ἀρκαδίασ καὶ μέγιστον τοῦτ̓ ἦν. ἀλλ̓ ὅμωσ διὰ τὴν πλεονεξίαν οὐδὲ ὦτα ἔχουσιν οἱ πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων οὐδὲ τῶν λεγομένων αἰσθάνονται. πάλιν τοίνυν Ἀθηναίοισ ἐρωτῶσι περὶ τῆσ νήσου Σικελίασ ἔχρησε προσλαβεῖν τῇ πόλει τὴν Σικελίαν, λόφον τινὰ ἐγγὺσ ὄντα τῆσ πόλεωσ.

οἱ δὲ τῶν μὲν παρακειμένων καὶ τῶν ἐν ὀφθαλμοῖσ ἠμέλησαν· οὕτωσ δ̓ ἔκφρονεσ ὑπῆρχον διὰ τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ πλείονοσ, ὥστε τὸν θεὸν αὐτοῖσ ἐνόμιζον λέγειν ἐν ἑνὶ τείχει περιλαβεῖν τὰσ Ἀθήνασ καὶ τὴν ἀπὸ μυρίων που σταδίων οὖσαν νῆσον. τοιγαροῦν ἐκεῖσε πλεύσαντεσ οὐ μόνον Σικελίασ διήμαρτον, ἀλλὰ καὶ τῆσ Ἀττικῆσ ἐστερήθησαν, καὶ τὴν πόλιν αὐτὴν ἐπεῖδον ἐπὶ τοῖσ πολεμίοισ γεγενημένην. καὶ τὰ μὲν τοιαῦτα εἰ θέλοι τισ ἐπεξιέναι, δῆλον ὡσ οὐδ̓ ἐν ἔτει ἐπιλείψει.

σκοπεῖτε δ̓ ὅτι τὴν ἰσχὺν οἱ πλεῖστοι τῶν ἀγαθῶν εἶναι νομίζουσιν·

ἀλλ̓ οἶμαι τοῖσ ἐπ̓ ἄκρον ἰσχύουσι καὶ λίαν ὑπερβάλλουσι τῇ κατὰ τὸ σῶμα εὐεξίᾳ συμφέρει μέροσ τι αὐτῆσ ἀφελεῖν· τὸ γὰρ πλέον οἶμαι τοῦ συμμέτρου παγχάλεπον. ὁμοίωσ ὁ πλοῦτοσ ἔχων τὴν χρείαν, ἐὰν μὲν ᾖ μέτριοσ, οὐ λυπεῖ τοὺσ ἔχοντασ, ἀλλ̓ εὐχερέστερον καὶ νὴ Δί̓ ἀνεπιδεῆ παρέχει τὸν βίον· ἐὰν δὲ ὑπερβάλῃ, πλείονασ παρέχει τὰσ φροντίδασ καὶ τὰ λυπηρὰ τῆσ δοκούσησ ἡδονῆσ, καὶ πολλοὶ μετενόησαν σφόδρα πλουτήσαντεσ, οἱ δὲ δἰ αὐτὸ τοῦτο ἄποροι καὶ τῶν ἐλαχίστων κατέστησαν. εἰε͂ν·

ἀλλ̓ ἐν ἡμῖν αὐτοῖσ, εἰ τῶν τῆσ φύσεωσ μερῶν ἕκαστον ἐθέλοι πλεονεκτεῖν, ἔσθ̓ ὅπωσ τὸν βραχύτατον καιρὸν διαμεῖναι δυνησόμεθα; λέγω δὲ οἱο͂ν εἰ πλέον τινὶ τοῦ συμμέτρου αἷμα γίγνοιτο ἢ νὴ Δία τὸ πνεῦμα τὸ θερμὸν ὅ,τι δήποτ̓ ἐν ἡμῖν ἐπιτείνοι παρὰ τὴν σύμμετρον καὶ τὴν προσήκουσαν, οὐχὶ μεγάλασ ἐπίστασθε καὶ χαλεπὰσ ἐκ τούτων ἀπαντᾶν νόσουσ; τισ τῇ τάσει, πρὸσ τοῦ Διὸσ οὐκ ἀνάγκη πᾶσαν λελύσθαι τὴν ἁρμονίαν;

σφόδρα δ̓ ἔγωγε θαυμάζω τί ἂν ἐποιήσαμεν, εἰ μὴ καὶ τοῦ βίου τὸ ἐλάχιστον παρὰ τῶν θεῶν μέτρον εἴχομεν, οἵπερ καὶ νῦν ὥσπερ εἰσ τὸν αἰῶνα παρασκευαζόμενοι πλέον ἄλλοσ ἄλλου φιλοτιμούμεθα ἔχειν.

ὥσπερ οὖν εἴ τισ εἰδὼσ ὅτι ἢ δύ̓ ἢ τριῶν ἡμερῶν, ἐὰν πλεῖστοσ διαγένηται χρόνοσ, ἔχει πλοῦν, ἔπειτα δὲ ἐνιαυτοῦ σῖτα ἐμβάλοιτο, ἀνόητοσ δόξει, τὸν αὐτὸν τρόπον, εἴ τισ ἐπιστάμενοσ ὅτι πλείω τῶν ἑβδομήκοντα ἐτῶν οὐκ ἂν βιώσειεν, εἰσ ἔτη χίλια πορίζοιτο βίον οὐχ ὁμοίωσ ἂν εἰή μαινόμενοσ; ἔνιοι μὲν γὰρ τοσαῦτα παρασκευάζονται, ὡσ, εἴ γ̓ ἔπλεον, εὐθὺσ ἂν καταδῦναι τὴν ναῦν. καὶ νὴ Δία γε συμβαίνει μυρίοισ. εἰε͂ν·

εἰ δὲ δή τισ ἐφ̓ ἑστίασιν κεκληκὼσ δέκα ἀνθρώπουσ ἢ πεντεκαίδεκα, τούτουσ αὐτὸν ἐμπλῆσαι δέον, ὁ δὲ πεντακοσίοισ ἢ χιλίοισ ἑτοιμάζοι τροφήν, οὐ παντελῶσ ἐξεστάναι δόξει; τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖσ εἰδότεσ τὰσ τοῦ σώματοσ χρείασ εὐαριθμήτουσ τινάσ ἑ̓σθῆτοσ γὰρ οἶμαι καὶ σκέπησ καὶ τροφῆσ δεόμεθἀ, ἔπειτα κατατεινόμεθα ὥσπερ στρατοπέδῳ τὰ ἐπιτήδεια συνάγοντεσ ̔καὶ νὴ Δία γε εἰκότωσ·

οἱ γὰρ πολλοὶ βόσκουσι παῤ ἑαυτοῖσ τῶν ἐπιθυμιῶν στρατόπεδον̓ καὶ ἐσθῆτα μὲν οὐδεὶσ βούλεται μείζω τοῦ σώματοσ ἔχειν, ὡσ δύσχρηστον ὄν· οὐσίαν δὲ τῷ παντὶ μείζω τῆσ χρείασ ἔχειν ἅπαντεσ ἐπιθυμοῦσιν, οὐκ εἰδότεσ ὅτι τοῦτο ἐκείνου χαλεπώτερον.

δοκεῖ δὲ καὶ Κροῖσοσ καλῶσ ὁ Λυδόσ, τὴν ἀπληστίαν τῶν ἀνθρώπων ἐλέγξαι βουλόμενοσ, εἰσ τοὺσ θησαυροὺσ εἰσαγαγών τινασ τοσοῦτο χρυσίον αὐτοῖσ ἐπιτρέπειν ἐξενεγκεῖν ὅσον ἕκαστοσ ἂν·

δύνηται τῷ σώματι. τοὺσ γὰρ πολλοὺσ οὐ μόνον τὸν κόλπον ἐμπλήσαντασ, ἀλλὰ καὶ τῇ κεφαλῇ τοῦ ψήγματοσ ἐκφέρειν καὶ τῷ στόματι, καὶ μόλισ πορεύεσθαι πάνυ γελοίουσ καὶ διεστραμμένουσ. οὕτωσ οὖν καὶ κατὰ τὸν βίον πορεύεσθαί τινασ ἀσχημονοῦντασ ὑπὸ τῆσ πλεονεξίασ καὶ καταγελάστουσ ὄντασ.

상위

Dio, Chrysostom (디오, 크리소토모스)

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION