Dio, Chrysostom, Orationes, ΕΝ ΤΗΙ ΠΑΤΡΙΔΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΑΠΑΜΕΙΣ

(디오, 크리소토모스, 연설 (2), ΕΝ ΤΗΙ ΠΑΤΡΙΔΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΑΠΑΜΕΙΣ)

ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Ἐνόμιζον μέν, ὧ ἄνδρεσ πολῖται, νῦν γοῦν, εἰ καὶ μὴ πρότερον, ἄξειν τὴν ἅπασαν ἡσυχίαν, δεῦρο ἀφικόμενοσ, καὶ μὴ προσάψεσθαι μήτε ἑκὼν μήτε ἄκων μηδενὸσ κοινοῦ πράγματοσ, δἰ ἓν μὲν ὅτι καὶ πολλοὺσ ὁρῶ σὺν τοῖσ θεοῖσ ἀεὶ τῶν πρεσβυτέρων καὶ τῶν νεωτέρων βουλομένουσ καὶ δυναμένουσ ἐπιτροπεύειν τὴν πόλιν καὶ προΐστασθαι τῶν ὑμετέρων ὀρθῶσ οὔτε τοῦ λέγειν οὔτε τοῦ πράττειν ἐνδεῶσ ἔχοντασ, ἔτι δὲ τῆσ παῤ ὑμῖν πολιτείασ ἐμπείρουσ ὄντασ, ἐμὲ δὲ ὑπώπτευον·

τὸ γὰρ ἀληθὲσ εἰρήσεται· βαρύνεσθαί τινασ ὡσ ξένον καὶ περιττόν·

ἔπειτα οἶμαι καὶ τοῦ σώματοσ δέον ποιήσασθαί τινα πρόνοιαν, ἐκ πολλῆσ καὶ συνεχοῦσ ταλαιπωρίασ ἀπειρηκότοσ, καὶ τῶν περὶ τὴν οἰκίαν, κομιδῇ φαύλωσ διακειμένων, ἃ τοσοῦτον ἀπολωλότα χρόνον οὐδεμιᾶσ ἐπανορθώσεωσ τετύχηκεν. ὅπου γὰρ ἀποδημία δεσπότου χρονίσαντοσ ἱκανὴ διαφθεῖραι καὶ τὴν μεγίστην οὐσίαν, τί χρὴ προσδοκᾶν ἐν τοσούτοισ ἔτεσι φυγῆσ; ὅθεν οὐδεὶσ ἂν προσεδόκησεν ἐμὲ σωθῆναι χωρὶσ ὑμῶν δἰ εὐνοίασ ὑπερβολήν. καίτοι μέχρι μὲν ὑπῆρχε πενίασ κίνδυνοσ ἡμῖν, οὐδὲν ἦν δεινόν. οὐ γάρ εἰμι πρὸσ τοῦτο ἀμελέτητοσ σχεδόν, τοσοῦτον χρόνον πλανηθεὶσ οὐ μόνον ἀοίκοσ καὶ ἀνέστιοσ, ἀλλὰ μηδὲ ἀκόλουθον ἕνα γοῦν ἐπαγόμενοσ. οὐ τοίνυν οὐδὲ τὸν υἱὸν ἤλπιζον χαλεπῶσ ἂν ὑπομεῖναι πενίαν, οὐκ ὄντα ἐμοῦ χείρω τὴν φύσιν. ἐπεὶ δὲ ὁ λόγοσ ἡμῖν ἐστιν ὑπὲρ τοῦ μὴ ψεύσασθαι τὴν πατρίδα μηδὲ ἀποστερῆσαι τὴν ὑπόσχεσιν ὑμᾶσ, ἣν ὑπεσχόμεθα μηδενὸσ ἀναγκάζοντοσ, οὐδαμῶσ ῥᾳδίαν οὐδὲ ὀλίγων χρημάτων, τοῦτο οἶμαι χαλεπὸν καὶ πολλῆσ φροντίδοσ ἄξιον·

οὗ γε οὐδέν ἐστι βαρύτερον οὐδὲ ὀφειλόμενον ἐπὶ πλείονι τόκῳ χάριτοσ. καὶ τοῦτό ἐστι τὸ, ἀναίσχυντον δάνειον καὶ πικρόν̔, ὅταν οἶμαι τῷ βραδύνειν ἡ χάρισ εἰσ χρέοσ μεταστῇ·

ὃ τῷ παντὶ χαλεπώτερον ἀπαιτοῦσιν οἱ σιωπῶντεσ τῶν βοώντων. οὐδὲν γὰρ οὕτω δύναται τοὺσ ὀφείλοντασ ὑμῖν τὰ τοιαῦτα ὑπομιμνήσκειν, ὡσ τὸ ὑμᾶσ ἐκλελῆσθαι.

διὰ μὲν δὴ ταῦτα ἀναγκαῖον ἐνόμιζον γενέσθαι πρὸσ τοῖσ ἐμαυτοῦ καὶ μηδενὶ τῶν κοινῶν προσιέναι μηδὲ μέχρι λόγου τέωσ, ἑώσ ἂν αἴσθωμαι τοῦτο δὴ τὸ παρὰ τῷ ποιητῇ λεγόμενον· ὅ, ττι μοι ἐν μεγάροισι κακόν τ̓ ἀγαθόν τε τέτυκται.

πρότερον γὰρ οὐδ̓ ἐπ̓ ὀλίγον σχολὴν ἤγαγον ἴσωσ διὰ τὴν ἐμαυτοῦ πολυπραγμοσύνην, ὃσ δέον ἐντυχεῖν ὑμῖν καὶ φιλοφρονήσασθαι τοσοῦτο μόνον καὶ θῦσαι τοῖσ θεοῖσ καὶ νὴ Δία ἀναγνῶναι τὰ γράμματα τὰ τοῦ αὐτοκράτοροσ, ὅτι ἀναγκαῖον ἦν, ἔπειτα εὐθὺσ ἀναχωρῆσαι καὶ τρέπεσθαι καθ̓ αὑτόν, λόγον τινὰ εἶπον ὑπὲρ ἔργου τινόσ, οὐκ αὐτὸσ μόνον, ἀλλὰ καὶ τῶν ἡγεμόνων ἐσπουδακότων, ἴσωσ μὲν ὑμῖν, ἴσωσ δὲ κἀμοὶ χαρίζεσθαι βουλομένων τὴν πόλιν ἄμεινον κατασκευάζειν καὶ σεμνοτέραν ποιεῖν ἅπασαν. πρότερον γὰρ ἴστε δήπουθεν ὅτι τοῖσ τοιούτοισ καὶ τῶν ἀστυγειτόνων ἐλειπόμεθα.

τοῦτον ἐμοῦ τότε εἰπόντοσ τὸν λόγον, ἐπήρθη τε πρὸσ αὐτὸν ὁ δῆμοσ·

οὐ γάρ ἐστε ἀγεννεῖσ οὐδὲ ἀναίσθητοι τὰσ φύσεισ· καὶ πολλοὶ προετράπησαν φιλοτιμηθῆναι τῶν πολιτῶν. πάλιν δὲ ὕστερον ἐμοῦ τὸ πρᾶγμα ἐφ̓ ὑμῖν ποιουμένου πολλάκισ μὲν ἐν τῷ βουλευτηρίῳ, πολλάκισ δ̓ ἐν τῷ θεάτρῳ, ἵνα, εἰ μὴ δοκιμάζοιτε μηδὲ βούλοισθε, μηδένα ἐνοχλῶ· τὴν γὰρ ἀσχολίαν τὴν ἐσομένην ὑπώπτευόν μοι περὶ ταῦτα· πολλάκισ μὲν ὑφ̓ ὑμῶν ἐκυρώθη, πολλάκισ δὲ ὑπὸ τῶν ἡγεμόνων, οὐδενὸσ ἀντειπόντοσ. ἀχρεῖον, ὁποῖα ἔργα πολλὰ γέγονε παῤ ἑτέροισ μάτην ἀπολόμενα, καὶ τελευταῖον εἰσ τὰ ὄρη φθειρόμενοσ, οὐκ ὢν ἔμπειροσ τῶν τοιούτων οὐδενὸσ οὐδὲ ἀπορῶν ἔργου τινόσ, ἀλλ̓ ἕτερα μᾶλλον πράττειν δυνάμενοσ σπουδαιότερα ἴσωσ, ἀφ̓ ὧν οὐ παρὰ μόνοισ ὑμῖν εὐδοκιμεῖν ἔμελλον, ἐῶ νῦν ἐπεξιέναι.

οὐδὲν γὰρ ἦν ἐμοὶ βαρὺ δἰ ὑμᾶσ ὑπομένοντι.

λόγοι δὲ ἐγίγνοντο πολλοὶ μέν, οὐ παρὰ πολλῶν δέ, καὶ σφόδρα ἀηδεῖσ, ὡσ κατασκάπτω τὴν πόλιν, ὡσ ἀνάστατον πεποίηκα σχεδὸν ἐξελαύνων τοὺσ πολίτασ, ὡσ ἀνῄρηται πάντα, συγκέχυται, λοιπὸν οὐδέν ἐστιν.

τὸν νεὼν τῆσ Ἐφεσίασ Ἀρτέμιδοσ, ἀλλ̓ οὐκ αἰσχρὰ καὶ καταγέλαστα ἐρείπια, πολὺ ταπεινότερα τῶν κλεισίων, οἷσ ὑποδύεται τὰ πρόβατα, τῶν ποιμένων δὲ οὐδεὶσ ἂν δύναιτο εἰσελθεῖν οὐδὲ τῶν γενναιοτέρων κυνῶν·

ἐφ̓ οἷσ ὑμεῖσ μὲν ἠρυθριᾶτε καὶ διετρέπεσθε τῶν ἡγεμόνων εἰσιόντων, οἱ δὲ ἀηδῶσ ἔχοντεσ πρὸσ ὑμᾶσ ἐπέχαιρον καὶ ἐγέλων·

ὅπου μηδὲ τοῖσ χαλκεῦσιν ἐξῆν διάρασθαι σχεδόν, ἀλλὰ εἰργάζοντο κεκυφότεσ· καὶ ταῦτα πίπτοντα καὶ ὑπερηρεισμένα, ἃ πρὸσ τὴν πληγὴν τοῦ ῥαιστῆροσ ἔτρεμε καὶ διίστατο· ἀλλ̓ ὅμωσ ἦσαν οἵ χαλεπῶσ ἑώρων ἀφανιζόμενα τὰ σημεῖα τῆ ἔμπροσθεν πενίασ καὶ ἀδοξίασ, οὐχ ὅτι τῶν κιόνων ἔμελεν αὐτοῖσ τῶν ἱσταμένων οὐδὲ τῶν γείσων, οὐ τῶν οἰκοδομουμένων ἐργαστηρίων ἄλλοσε, ἀλλ̓ ἵνα μηδέποτε μεῖζον ὑμεῖσ ἐκείνων φρονῆτε. εὖ γὰρ ἴστε ὅτι καὶ τοῖσ οἰκοδομήμασι καὶ ταῖσ ἑορταῖσ καὶ τῷ δικάζειν αὐτοὶ καὶ τῷ μὴ παῤ ἑτέροισ ἐξετάζεσθαι μηδὲ συντελεῖν ἄλλοισ καθάπερ οἶμαι κώμην, πᾶσι τούτοισ συναίρεσθαι πέφυκε τὸ φρόνημα τῶν πόλεων καὶ μεῖζον ἀξίωμα γίγνεσθαι τὸ τοῦ δήμου καὶ πλέονοσ τυγχάνειν τιμῆσ καὶ παρὰ τῶν ἐπιδημούντων ξένων καὶ παρὰ τῶν ἡγεμόνων.

ταῦτα δὲ τοῖσ μὲν ἀγαπῶσι τὰσ αὑτῶν πατρίδασ καὶ μὴ φοβουμένοισ μήποτε ἐλάττουσ αὐτῶν φανῶσι θαυμαστὴν ἔχει τὴν ἡδονήν·

ἐν ἀσθενέσιν ἰσχύειν καὶ τὴν δόξαν τῆσ πόλεωσ ἀδοξίαν αὑτῶν νομίζουσι δέοντωσ φέρει λύπην καὶ φθόνον.

καίτοι τὸ μὲν ὑπόδημα δεῖ πρὸσ αὑτὸν ἁρμόττειν καὶ τὸν αὑτοῦ πόδα, καὶ ἂν δοκῇ μεῖζον, περιτεμεῖν·

πόλιν δὲ οὐδέποτε δεῖ κολούειν οὐδὲ κατάγειν πρὸσ αὑτὸν οὐδὲ πρὸσ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν μετρεῖν, ἐὰν τύχῃ σμικρὰν ἔχων καὶ ἀνελεύθερον, καὶ ταῦτα παραδειγμάτων ὄντων· λέγω δὲ τὸ τῶν Σμυρναίων, τὸ τῶν Ἐφεσίων, Ταρσεῖσ ἐκείνουσ, Ἀντιοχέασ. καὶ ταῦτα ἐπίσταμαι σαφῶσ ὅτι καὶ πρότερόν τινεσ ἀκούοντεσ διερρήγνυντο καὶ χαλεπῶσ ἔφερον, εἰ τοιούτων ἐθίζεσθε ἀκροᾶσθαι λόγων καὶ μετὰ τοιούτων πόλεων τολμᾷ τισ ὀνομάζειν τὴν ὑμετέραν. ὅμωσ δ̓ ἐπὶ τούτοισ σχετλιάζοντεσ καὶ τοιαῦτα λέγοντεσ καὶ διδόναι μηδένα ἐῶντεσ καὶ τοῖσ ἔργοισ ἐμποδὼν γιγνόμενοι, οὕτωσ ἐμὲ διέθηκαν, ὥστε ὀλίγου φυγὴν ἐμαυτοῦ καταψηφίσασθαι.

ὥστε ἀναπαύσασθαι καὶ τὸ λοιπὸν ἐπιλαθέσθαι τῶν πρότερον χαλεπῶν, οἱο͂ν ἐκ δεινοῦ καὶ ἀγρίου πελάγουσ καὶ χειμῶνοσ ἀδοκήτωσ σωθέντα μόλισ δἰ εὔνοιαν θεοῦ τινοσ, ἔπειτα ἐνταῦθα ὥσπερ ἐν λιμένι ναυαγεῖν.

θαυμάζω δὲ μάλιστα ἐνίων ἀνθρώπων τὴν κακοήθειαν, μᾶλλον δὲ τὴν ἄνοιαν, ὑπομιμνησκόμενοσ οἱᾶ ἐλογοποίουν τὸ μὲν πρῶτον περὶ τῆσ πρεσβείασ, ἣν ἐπέμψατε εὐχαριστοῦντεσ. ἢ πυνθάνεσθαι περὶ τοῦδε καὶ τοῦδε, τί πράττουσιν ἢ διὰ τί πάντεσ οὐκ ἦλθον.

οἱ δὲ ἐλογοποίουν ὅτι τοῖσ Σμυρναίοισ παμπόλλασ δωρεὰσ δοίη καὶ χρήματα ἀμύθητα πέμψειε μετὰ τῶν Νεμέσεων, καὶ νὴ Δί̓ ὡσ ἄλλου τινὸσ διαλεχθέντοσ μυρίουσ μὲν αὐτῷ συνεχώρησε βουλευτάσ, χρυσίου δ̓ ἐκέλευσε ποταμὸν εἰσ τὴν πόλιν τραπῆναι καὶ μυριάδεσ ἄπειροί τινεσ ἐδόθησαν·

ὧν οὐδὲν ἦν ἀληθέσ, ὡσ ἐβουλόμην ἂν ἔγωγε.

τὸ γὰρ ἄλλουσ καλῶσ πράττειν καὶ μεγάλων τυγχάνειν οὐκ ἂν οὐδέποτε λυπήσειε τὸν νοῦν ἔχοντα ἄλλωσ τε καὶ πρῶτον τυχόντα καὶ τὴν ἀφορμὴν ἴσωσ παρεσχηκότα.

ὅμοιον γάρ, ὥσπερ εἴ τισ αὑτῷ μόνον λάμπειν ἠξίου τὸν ἥλιον ἢ τὸν Δία ὑείν ἢ τοὺσ ἀνέμουσ πνεῖν ἢ μηδένα ἄλλον ἀπὸ τῶν κρηνῶν δύνασθαι πιεῖν. ἀλλ̓ ὁμοῦ φιλανθρωπότατοσ ὢν ὁ αὐτοκράτωρ καὶ συνετώτατοσ ἁπάντων ἐμοί τε παρέσχεν ὧν ἐγὼ ἐδεόμην καὶ ἄλλοισ ὧν ἐκεῖνοι ἐδέοντο. τίνοσ οὖν ἕνεκεν εἴρηκα πάντα τοῦτον τὸν λόγον, ὑπὲρ ἄλλων ὑμῶν βουλευομένων;

ὅτι καὶ τούτου τοῦ πράγματοσ ἐγὼ πρότεροσ ἡψάμην καὶ πολλοὺσ εἶπον ἐνθάδε λόγουσ ὑπὲρ ὁμονοίασ, ἡγούμενοσ συμφέρειν τῇ πόλει τοῦτο καὶ κρεῖττον εἶναι μὴ διαφέρεσθαι πρὸσ μηδένα ἀνθρώπων, ἥκιστα δὲ οἶμαι πρὸσ τοὺσ ἐγγὺσ οὕτω καὶ ἀστυγείτονασ. οὐ μέντοι πρὸσ ἐκείνουσ γε ἦλθον οὐδὲ εἶπον φιλάνθρωπον οὐδὲν πρὸ τοῦ καταλλαγῆναι δημοσίᾳ τὴν πόλιν καὶ φίλουσ ὑμᾶσ γενέσθαι. καίτοι ψήφισμά γε ἔπεμψαν εὐθὺσ ἐν ἀρχῇ φιλοφρονούμενοι καὶ παρακαλοῦντεσ ἀφικέσθαι·

καὶ πολλὰ δίκαιά μοι πρὸσ αὐτοὺσ ὑπῆρχεν, ὥσπερ ἄλλῳ τινὶ τῶν ἐντεῦθεν· ἀλλ̓ ὅμωσ οὐχ ὑπέμενον φιλανθρωπεύεσθαι κατ̓ ἐμαυτόν, ἀλλὰ κοινῇ μεθ̓ ὑμῶν αὐτοῖσ ἐβουλόμην γενέσθαι φίλοσ. ὅθεν ὑφεωρῶντό με καὶ δυσχερῶσ εἶχον.

καὶ νῦν πυθόμενοσ τὰσ διαλύσεισ καὶ τὴν φιλίαν ταύτην πραττομένη, καὶ ψηφισαμένων ὑμῶν ἐμὲ καλεῖν, ἴσωσ καὶ ταύτησ ἕνεκα τῆσ χρείασ ̔τυχὸν γὰρ ἠλπίζετε κἀμοῦ μετασχόντοσ ῥᾷον μᾶλλον καὶ ἀσφαλέστερον ἔσεσθαι πάντα· καίτοι καὶ νῦν ἴσωσ οὐ τοῖσ παροῦσι μόνον, ἀλλὰ κἀμοὶ νέμοντεσ τιμὴν μετὰ τῶν ἄλλων, λογιζόμενοι κἀμὲ πολίτην ὑμέτερον, τυχὸν προθυμότεροι γεγόνασι πρὸσ ὑμᾶσ̓ ὅμωσ οὐ σφόδρα ἠπείχθην εὐλαβούμενοσ μὴ γένηται τοῦτο ἐμποδὼν οὐκ ἐκείνοισ, ἀλλὰ τῶν ἐντεῦθέν τισι. πράττουσι φθονεῖν.

ἐπεὶ καὶ πέρυσι τοὺσ λόγουσ τούτουσ πρὸσ ἐμὲ ἔλεγον οἱ προεστῶτεσ αὐτῶν καὶ τότε ἐξῆν ὑμῖν ἀπηλλάχθαι πραγμάτων· ἀλλ̓ ὑφεωρώμην ἐγὼ μή τισι τῶν ἐντεῦθεν πρόσαντεσ γένηται καὶ δυσκόλωσ φέρωσιν ἐμοῦ πράττοντοσ αὐτά.

καὶ νῦν τρόπον τινὰ ἑκὼν ἐβράδυνα. ὅσα μὲν οὖν καὶ δἰ ἐμοῦ καὶ δἰ ἑτέρων δυνατὰ γίγνεσθαι τῇ πόλει, ταῦτα ἐκείνοισ ἀξιῶ μᾶλλον ἐπιτρέπειν, ἵνα μηδεὶσ ἀντιβαίνῃ μηδὲ λυπῆται βασκαίνων. ὅσα δ̓ οὐ ῥᾴδιον ὑπ̓ ἄλλου τῶν ἐντεῦθεν πραχθῆναι, τυχὸν δὲ καὶ λίαν χαλεπόν, ἡγεῖσθε πρὸσ ἐκείνοισ ἀεί με τὴν γνώμην ἔχειν μέχρισ ἂν ἐμπνέω. καὶ μὴν ὅστισ ἂν προθυμῆται τὰ περὶ τὴν πόλιν καὶ δύνηταί τι ποιεῖν ὑμῖν συμφέρον, ἐμὲ πρῶτον ἕξει τὸν μαρτυροῦντα καὶ συναγωνιζόμενον, καὶ τὸ αὐτὸ πρᾶγμα, ὃ γίγνεται ὀρθόν, πολὺ ἂν ἥδιον ἐπαινέσαιμι καὶ προθυμότερον ἄλλου πράττοντοσ ἢ αὐτὸσ εἰσηγούμενοσ. πόλιν ὠφελεῖν.

καὶ νῦν ὑπὲρ τούτου ἐπαινῶ τόν τε ἄρχοντα καὶ τὸν εἰσηγησάμενον. πᾶσα μὲν γὰρ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν ἔχθρα καἰ διαφορὰ πρὸσ ὁντινοῦν γιγνομένη ἐργῶδεσ καὶ δυσχερὲσ καὶ πόλει καὶ ἰδιώτῃ, κἂν ὁπωσοῦν τύχωσι διακείμενοι.

τούσ τε γὰρ ἀσθενεῖσ ἱκανὸν ἐξελέγξαι καὶ ταπεινῶσαι πρὸσ τοῖσ οὖσι χαλεποῖσ καὶ τοὺσ εὖ πράττοντασ ἐνοχλῆσαι καὶ ταράξαι τὴν ψυχὴν αὐτῶν· ὅθεν οἱ νοῦν ἔχοντεσ αἱροῦνται φέρειν ἐλαττούμενοι τὰ μέτρια καὶ μὴ σφόδρα ἀκριβῶσ περιέχεσθαι τῶν δικαίων ἢ φιλονικοῦντεσ ἐφ̓ ἑκάστῳ καὶ μηδενὶ μηδὲν εἴκοντεσ ἀεί τινασ ἔχειν τοὺσ ἐπιβουλεύοντασ καὶ πολεμοῦντασ, καὶ τοῦτο μὲν τοῖσ εὐτυχήμασι νεμεσῶντασ καὶ καθ̓ ὅσον οἱοῖ́ τέ εἰσιν ἐμποδὼν ἱσταμένουσ, τοῦτο δέ, ἂν συμβῇ τι πταῖσμα ̔πολλὰ δέ, ὡσ ἐν ἀνθρώποισ, τὰ γιγνόμενἀ χαίροντασ καὶ ἐπιτιθεμένουσ.

οὐ γάρ ἐστιν οὐδεὶσ ἀσθενὴσ οὕτωσ οὐδὲ ἀδύνατοσ τὴν φύσιν, ἄνθρωποσ ὢν πρὸσ ἄνθρωπον, ὃσ οὐ τυγχάνει καιροῦ τὴν δυσμένειαν ἐνδείξασθαι καὶ τὸ μῖσοσ ἢ καθ̓ αὑτὸν ἢ σὺν ἑτέροισ καὶ λόγον τινὰ εἰπεῖν, ᾧ πάντωσ ἐλύπησε, καὶ πρᾶγμα συνθεῖναι τὸ βλάψον.

οὐδὲ γὰρ νόσημα οὐδὲν οὕτωσ ἀναίσθητον τοῖσ ἔχουσιν ὡσ μηδέποτε βλάψαι μηδὲ ἐμποδὼν γενέσθαι μηδεμιᾶσ πράξεωσ, ἀλλὰ κἂν ἐγρηγορότι καὶ βαδίζοντι μὴ σφόδρα ἐνοχλῇ τὴν ἰσχὺν τοῦ σώματοσ, εἴσ γε τὴν κοίτην ἀπήντησε καὶ διασπᾷ καὶ διαφθείρει τὸν ὕπνον. οὕτωσ ἔγωγέ φημι μηδέποτε λυσιτελεῖν ἀπεχθάνεσθαι καὶ φιλονικεῖν μηδὲ τῇ μεγίστῃ πόλει πρὸσ τὴν βραχυτάτην κώμην·

ὅταν δὲ δὴ πρὸσ ἀνθρώπουσ ᾖ πόλιν οἰκοῦντασ οὐ σμικρὰν καὶ πολιτείαν ἐξαίρετον ἔχοντασ καὶ παρὰ τοῖσ ἡγεμόσι τιμήν τινα καὶ δύναμιν, ἐὰν σωφρονῶσι ̔δεῖ γὰρ ὑμᾶσ ἀκούειν τἀληθῆ καὶ μὴ χαλεπῶσ φέρειν, ἐάν τισ ἑτέρουσ ἐπαινῇ βουλόμενοσ ὑμᾶσ ὠφελεῖν̓ τὸ δὲ μέγιστον ὁμόρουσ καὶ ἀστυγείτονασ καὶ μόνον οὐχὶ καθ̓ ἑκάστην τὴν ἡμέραν ὑμῖν ἐπιμιγνυμένουσ, τοῦτο μὲν τοῖσ πλείστοισ ἐπιγαμίασ ὑπαρχούσησ, τοῦτο δὲ πολιτῶν τινων, καὶ σχεδὸν τῶν δυνατωτάτων παῤ ἡμῖν, τῆσ παῤ ἐκείνοισ τιμῆσ τετυχηκότων·

πῶσ χρὴ ταύτην ἄλυπον καὶ ἀβλαβῆ τὴν ἔχθραν ὑπολαμβάνειν; καὶ μηδεὶσ ὑπολάβῃ με λέγειν ὡσ ἄρα χρὴ τελέωσ ὑποπεσεῖν καὶ μηδὲν ἐκείνων προαιρουμένων δίκαιον μηδὲ ἐπιεικὲσ αὐτοὺσ δεῖσθαι καὶ παρακαλεῖν·

πρὸσ τοῦτο φαίνεσθαι καὶ τὴν φιλονικίαν τὴν ἐκ τῆσ διαφορᾶσ ἐπὶ τοῦτο μετενεγκεῖν πολὺ κάλλιον, ὅπωσ αὐτοὶ εὐγνωμονέστεροι φανησόμεθα καὶ μᾶλλον καταφρονοῦντεσ χρημάτων καὶ τοῦ πλείονοσ.

οὐ γὰρ οὕτωσ αἰσχρόν ἐστι λείπεσθαι τοῖσ διὰ τὸ μῖσοσ ἔργοισ καὶ νὴ Δία τοῖσ πρὸσ ἔχθραν ὡσ τοῖσ ἀπὸ τῆσ μετριότητοσ καὶ τῆσ φιλανθρωπίασ.

ὁ μὲν γὰρ ἐν ἐκείνοισ ἡττώμενοσ κινδυνεύει λαβεῖν δόξαν ἀσθενείασ, ὁ δ̓ ἐν τούτοισ σκαιότητοσ καὶ φιλονικίασ.

ὅσῳ δὴ κρεῖττον ἀσθενῆ δόξαι μᾶλλον ἢ πονηρόν, τοσούτῳ βέλτιον ὑστέρουσ εἶναι μαχομένουσ ἢ διαλλαττομένουσ. εἰκότωσ δ̓ ἄν μοι προσέχοιτε τὸν νοῦν μᾶλλον ἑτέρων τυχὸν μὲν καὶ ἄλλωσ, ἔτι δὲ κἀκεῖνο σκοποῦντεσ ὅτι μηδὲν ἰδίᾳ μοι διαφέρει, μηδὲ ὄχλησίν τινα ὀκνῶν ἢ δαπάνην ἐμαυτοῦ διὰ τοῦτο ἀμελῶ τοῦ πρέποντοσ ὑμῖν.

ὅτι γάρ με οὐκ ἐνοχλήσετε μὴ βουλόμενον οὐδὲ κελεύσετε ἀποδημεῖν, ὥσπερ ἤδη πολὺν χρόνον ἔχοντα παῤ ὑμῖν, ἐπίσταμαι σαφῶσ· ἁ̓́λλωσ τε οὐκ ἀσχολούμενοσ ἐγὼ νομίζω συμφέρειν ὑμῖν οὐδὲ τοῦτον ἀποδημῶν τὸν τρόπον· τισι βλάβην μείζονα ἡγουμένουσ τῆσ παρὰ τὰσ διαλύσεισ ζημίασ.

πᾶσα γάρ, ὥσ φασιν, εἰρήνη κρείττων πολέμου, καὶ πᾶσα φιλία πολὺ ἀμείνων καὶ λυσιτελεστέρα τοῖσ γε νοῦν ἔχουσιν ἔχθρασ, καὶ ἰδίᾳ τοῖσ οἴκοισ καὶ δημοσίᾳ ταῖσ πόλεσιν.

εἰρήνη μὲν γὰρ καὶ ὁμόνοια τοὺσ χρωμένουσ οὐδὲν πώποτε ἔβλαψεν, ἔχθρα δὲ καὶ φιλονικία θαυμαστὸν εἰ μὴ σφόδρα ἀνήκεστα καὶ μεγάλα. καὶ τῆσ μὲν ὁμονοίασ τό τε ὄνομα εὔφημον ἥ τε πεῖρα ἀρίστη καὶ λυσιτελεστάτη πᾶσι· στάσεωσ δὲ καὶ διαφορᾶσ σκυθρωπὴ μὲν ἡ προσηγορία καὶ δυσχερήσ, πολὺ δὲ χείρω τὰ ἔργα καὶ σκυθρωπότερα.

καὶ γὰρ εἰπεῖν ἔστι καὶ ἀκοῦσαι πολλὰ τῶν ἀβουλήτων καὶ πρᾶξαι καὶ παθεῖν. ἡ δὲ τῶν ἐγγὺσ οὕτωσ καὶ ὁμόρων διαφορὰ καὶ τὸ μῖσοσ οὐδενὶ ἄλλῳ ἐοίκεν ἢ στάσει μιᾶσ πόλεωσ, ὅπου καὶ γάμων κοινωνία πολλοῖσ καὶ συμβολαίων καὶ τὸ ἀφικνεῖσθαι παῤ ἀλλήλουσ σχεδόν τι καθ̓ ἑκάστην τὴν ἡμέραν καὶ τὸ συγγενεῖσ εἶναι καὶ συνήθεισ καὶ ξένουσ τρόπον τινὰ ἀλλήλοισ ἅπαντασ. καὶ ἀγαπητόν.

ἐνθυμεῖσθε δὲ ὅσῳ μὲν ἥδιον ἀποδημεῖν πρὸσ τοὺσ πέλασ οἰκείωσ ἔχοντασ, ἀλλὰ μἠ ἐχθρῶσ, ὅσῳ δὲ βέλτιον τοὺσ ἐπιξενουμένουσ ὑποδέχεσθαι χωρὶσ ὑποψίασ, ἐν δὲ ταῖσ κοιναῖσ πανηγύρεσι καὶ θεῶν ἑορταῖσ καὶ θέαισ ὅσῳ κρεῖττον καὶ σωφρονέστερον ἀναμίγνυσθαι συνθύοντασ ἀλλήλοισ καὶ συνευχομένουσ, ἀλλὰ μὴ τοὐναντίον καταρωμένουσ καὶ βλασφημοῦντασ. αἱ δὲ ἐπιβοήσεισ ἑκατέρου τοῦ πλήθουσ ἐν τοῖσ σταδίοισ καὶ τοῖσ θεάτροισ πόσον διαφέρουσι μετὰ ἐπαίνου γιγνόμεναι καὶ πολλῆσ εὐφημίασ τῶν μετὰ μίσουσ καὶ λοιδορίασ;

οὐ γὰρ ἀνθρώπων ἐπιεικῶν οὐδὲ πόλεων σωφρόνων, μᾶλλον δὲ ἑταιρῶν ἀσχημόνων ἀπὸ οἰκήματοσ ἑκατέρασ οὐδὲν αἰσχυνομένων ῥῆμα ἀκόλαστον εἰπεῖν, ᾗ φησιν Ὅμηροσ, αἵ τε χολωσάμεναι ἀγορῆσ ἐσ μέσσον ἰοῦσαι νεικεῦσ̓ ἀλλήλῃσι, χόλοσ δέ τε καὶ τὰ κελεύει. πόσου δὴ ταῦτά ἐστι τὸ μὴ πάσχειν;

πόσῳ δὲ πλείονοσ τὸ μὴ ποιεῖν; μέγεθοσ ἀνθ̓ οὗ προσήκει τοὺσ νοῦν ἔχοντασ ἀνθρώπουσ ἀντικαταλλάξασθαι τὴν καθ̓ ἡμέραν εὐφημίαν, τὸ πρεπόντωσ μὲν θεᾶσθαι, προθύμωσ δὲ ἀποδημεῖν;

καὶ μὴν τά γε τῆσ χώρασ καὶ τὰ τῆσ θαλάττησ καὶ τὰ τῶν ὀρῶν ἐξ ἅπαντοσ ὑμᾶσ εἰσ τὸ αὐτὸ συνάγει καὶ μὴ βουλομένουσ καὶ ἀναγκάζει χρήσασθαι ἀλλήλοισ.

ἐκεῖνοί τε γὰρ δέονται τῆσ παῤ ἡμῶν ὕλησ καὶ ἑτέρων πολλῶν καὶ ἡμεῖσ οὐκ ἔχομεν οὔτε εἰσαγαγέσθαι δἰ ἑτέρου λιμένοσ οὔτε ἐκπέμψαι τὰ γιγνόμενα παῤ ἡμῖν. πῶσ οὖν οὐχ ἁπάντων δυστυχέστατον ὠνεῖσθαι μὲν ἑκάστουσ παρὰ ἀνθρώπων οὐ φίλων, ἀποδίδοσθαι δὲ τοῖσ μισοῦσι, κατάγεσθαι δὲ παρὰ τοῖσ βαρυνομένοισ, ὑποδέχεσθαι δὲ τοὺσ λοιδοροῦντασ, συνεστιᾶσθαι δὲ ἐνίοτε τοῖσ ἀλλοτριωτάτοισ· ἐὰν δὲ πλοίου τισ ἐπιβαίνῃ, σαφῶσ εἰδέναι καὶ τὸν κυβερνήτην καὶ τοὺσ ναύτασ ἅπαντασ καταρωμένουσ, τὸ δὲ πάντων ἀηδέστατον ὁρ́αμα ἐχθρῶν, τοῦτο ἀεί ποτε ὁρᾶν καὶ πλέοντασ καὶ βαδίζοντασ, καὶ τούτοισ ἀεὶ πλείστοισ κατὰ τὰσ ὁδοὺσ ἀπαντᾶν, πονηρὸν καὶ δυσχερῆ σύμβολον, ὥστε πάντωσ εἰπόντα τι παρελθεῖν ἢ ἀκούσαντα δυσχερέσ.

ὥστε ἔγωγε ἐνεθυμούμην πολλάκισ τὴν τῶν ἀνθρώπων ἀμαθίαν καὶ διαφθοράν, ὅτι τῶν σφόδρα ἀδόξων καὶ φαυλοτάτων ζῴων χείρουσ εἰσὶ ταῖσ ψυχαῖσ. οἱ μὲν γὰρ ἄνθρωποι πολλάκισ ἐντυχόντεσ ἀλλήλοισ μάχονται καὶ λοιδορηθέντεσ ἀπίασιν· ἠνώχλησαν ἀλλήλουσ, ἀλλὰ πάνυ πρᾴωσ ἐντυχάνουσι καὶ παρίασι καὶ βοηθοῦσιν ἀλλήλοισ.

καὶ μὴν τὸ νῦν συμβεβηκὸσ περὶ τὴν ἡμετέραν πόλιν τὸ μὲν ἀληθὲσ ἅπτεται πολλῶν καὶ κνίζει τοὺσ ἄλλουσ πάντασ, ὅτι δὴ τὰσ δίκασ ὑμεῖσ ἀποδέχεσθε καὶ παῤ ὑμῖν αὐτοὺσ ἀνάγκη κρίνεσθαι·

χρὴ δὲ δἰ αὐτὸ μᾶλλον φιλανθρώπωσ ἔχειν καὶ μὴ παρέχειν ἑαυτοὺσ ἐπιφθόνουσ. αὐτίκα οἱ πρέσβεισ οἱ χειροτονηθέντεσ ἐπὶ τοῦτο τὸ πρᾶγμα πόθεν ἀπίασιν; οὐκ ἐκεῖθεν; οὐ παρὰ τῶν ἐχθίστων ἀναχθήσονται πλέοντεσ καὶ χρήσονται τῷ λιμένι τῆσ ἐχθρᾶσ πόλεωσ; ἢ κύκλῳ περιίασιν, ὥσπερ χαλεπῆσ καὶ ἀβάτου τῆσ ἐγγὺσ ἡμῖν θαλάττησ;

ἐγὼ μὲν γὰρ καὶ τοῖσ πρότερον διαφερομένοισ πρὸσ τοὺσ ἀστυγείτονασ ταῦτα ἡγοῦμαι χαλεπώτερα καὶ βαρύτερα τοῦ λαβόντασ ὅπλα βαδίζειν εἰσ τὴν χώραν ἢ προσβάλλειν τοῖσ τείχεσιν ἢ τὰ δένδρα κόπτειν ἢ τῷ καρπῷ πῦρ ἐνιέναι. τούτων γὰρ οἶμαι χαλεπῶν ὄντων, τῷ παντὶ χαλεπώτερόν ἐστιν, ἀφ̓ ὧν γίγνεται, τὸ τῆσ ἔχθρασ καὶ τὸ τοῦ μίσουσ.

οὐ γὰρ ἔστι φανῆναί ποτε ἀπὸ τούτου τοῦ πράγματοσ ὠφέλιμον οὐδὲ χρηστόν.

ὅ τε γὰρ τῆσ ἔχθρασ καρπὸσ ἁπάντων πικρότατοσ καὶ δριμύτατοσ, ὥσπερ οἶμαι τοὐναντίον ὁ τῆσ εὐνοίασ ἥδιστοσ καὶ λυσιτελέστατοσ. τὸ γὰρ μηδέποτε εἴκειν μηδὲ παραχωρεῖν τῷ πλησίον, λέγω δὲ χωρὶσ αἰσχύνησ, μηδὲ τῶν μὲν τυγχάνειν αὐτούσ, τὰ δὲ παριέναι τοῖσ ἄλλοισ, οὐκ ἀνδρεῖόν ἐστιν, ὥσπερ οἰόνταί τινεσ, οὐδὲ μεγαλόφρον, ἀλλ̓ ἀνόητον καὶ ἀμαθέσ. οὐχ ὁρᾶτε τοῦ ξύμπαντοσ οὐρανοῦ καὶ τῶν ἐν αὐτῷ θείων καὶ μακαρίων αἰώνιον τάξιν καὶ ὁμόνοιαν καὶ σωφροσύνην, ἧσ οὔτε κάλλιον οὔτε σεμνότερον οὐδὲν οἱο͂́ν τ̓ ἐπινοῆσαι; πρὸσ δὲ αὖ τῶν λεγομένων στοιχείων, ἀέροσ καὶ γῆσ καὶ ὕδατοσ καὶ πυρόσ, τὴν ἀσφαλῆ καὶ δικαίαν δἰ αἰῶνοσ ἁρμονίαν, μεθ̓ ὅσησ εὐγνωμοσύνησ καὶ μετριότητοσ διαμένειν πέφυκεν αὐτά τε σῳζόμενα καὶ σῴζοντα τὸν ἅπαντα κόσμον;

σκοπεῖτε γάρ, εἰ καί τισι δόξει μετέωροσ ὁ, λόγοσ καὶ οὐ πάνυ τι ὑμῖν συμπαθήσ, ὅτι ταῦτα πεφυκότα ἄφθαρτα καὶ θεῖα καὶ τοῦ πρώτου καὶ μεγίστου γνώμῃ καὶ δυνάμει κυβερνώμενα θεοῦ τὸν ἅπαντα χρόνον ἐκ τῆσ πρὸσ ἄλληλα φιλίασ καὶ ὁμονοίασ σῴζεσθαι φιλεῖ, τά τε ἰσχυρότερα καὶ μείζω καὶ τὰ ἐλάττω δὴ δοκοῦντα.

ὥσ φασιν, ὑπομεῖναι φθορὰν ἐκ τοῦ ὄντοσ εἰσ τὸ μὴ ὄν.

ἡ μὲν γὰρ λεγομένη παρὰ τοῖσ σοφοῖσ ἐπικράτησισ αἰθέροσ, ἐν ᾧ τὸ βασιλεῦον καὶ τὸ κυριώτατον τῆσ ψυχικῆσ δυνάμεωσ ὂν οὐκ ἀποτρέπονται πῦρ ὀνομάζειν πολλάκισ, ὁρ́ῳ τε καὶ πρᾴωσ γιγνομένη ἔν τισι χρόνοισ τεταγμένοισ, μετὰ πάσησ φιλίασ καὶ ὁμονοίασ ἐοίκε συμβαίνειν. ἡ δὲ τῶν ἄλλων πλεονεξία καὶ διαφορὰ παρανόμωσ γιγνομένη τὸν ἔσχατον ἔχει κίνδυνον ὀλέθρου, περὶ τῶν ὅλων οὔποτε ἐσόμενον διὰ τὸ πᾶσαν εἰρήνην καὶ δικαιοσύνην ἐν αὐτοῖσ ὑπάρχειν καὶ πανταχοῦ πάντα δουλεύειν καὶ ξυνακολουθεῖν εὐγνώμονι νόμῳ πειθόμενα καὶ εἴκοντα.

οὐχ ὁρᾶτε τοῦτο μὲν ἥλιον νυκτὶ μεθιστάμενον καὶ παρέχοντα ἀνατεῖλαι τοῖσ ἀφανεστέροισ ἄστροισ, τοῦτο δὲ σελήνην ἐῶντα καταλάμψαι τὴν ἅπασαν γῆν ἐν ἐρημίᾳ τοῦ κρείττονοσ φωτόσ;

τοῦτο δὲ ἄστρα ὑποχωροῦντα ἡλίῳ καὶ μηδὲν ἡγούμενα πάσχειν μηδὲ ἀπόλλυσθαι διὰ τὴν ἐκείνου δύναμιν; ἱσταμένησ, ὡσ ἔσθ̓ ὅτε μὲν εἴργεσθαι παντελῶσ, ἐνίοτε δὲ ἀδρανῆ τὴν ἀκτῖνα καὶ λεπτὴν διαπέμπειν·

τοῦτο δὲ τῶν πλανωμένων ἀστέρων τὴν ἄπαυστον χορείαν, ἃ μηδέποτε ἀλλήλοισ ἐμποδὼν ἵσταται;

πρὸσ δὲ αὖ γῆ μὲν τὴν κατωτάτω χώραν λαχοῦσα ὑπομένει, καθάπερ ἑρ́μα νεώσ, ὕδωρ δὲ περὶ ταύτῃ κεχυμένον, ὕπερθεν δὲ ἀμφοῖν ἀὴρ μαλακόσ τε καὶ εὔπνουσ, ὁ δὲ ἀνωτάτω καὶ ξύμπαντα ἔχων αἰθὴρ πυρὸσ θείου κύκλῳ περιδραμόντοσ αὐτοῖσ; καὶ ταῦτα μέν, οὕτωσ ἰσχυρὰ καὶ μεγάλα, τὴν πρὸσ ἄλληλα κοινωνίαν ἀνέχεται καὶ διατελεῖ χωρὶσ ἔχθρασ· μικρὰ δὲ οὕτω πολίχνια τῶν ἐπιτυχόντων ἀνθρώπων καὶ ἔθνη ἀσθενῆ κατοικοῦντα ἐν μέρει τῆσ γῆσ οὐ δύναται τὴν ἡσυχίαν ἄγειν οὐδὲ ἀθορύβωσ ἀλλήλοισ γειτνιᾶν; ποιησάμενοι νεοττιὰσ οὐκ ἐπιβουλεύουσιν αὑτοῖσ οὐδὲ διαφέρονται περὶ τροφῆσ καὶ φρυγάνων, οὐδὲ μύρμηκεσ πλησίον ὀπὰσ ἔχοντεσ, ἐκ τῆσ αὐτῆσ ἅλω πολλάκισ εἰσφερόμενοι σῖτον, ἀλλὰ παραχωροῦσιν αὑτοῖσ καὶ τῶν ὁδῶν ἐκτρέπονται καὶ συνεργάζονται πολλάκισ, οὐδὲ ἑσμοὶ πλείονεσ μελιττῶν, ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν νεμόμενοι λειμῶνα, τῶν ἔργων ἀμελήσαντεσ περὶ τῶν ἀνθῶν τῆσ δρόσου διαφέρονται.

καὶ μὴν ἀγέλαι βοῶν τε καὶ ἵππων ἀναμιχθεῖσαι πολλάκισ ἀθορύβωσ καὶ πρᾴωσ νέμονται, ὥστε μίαν ἐξ ἀμφοῖν ἀγέλην ὁρᾶσθαι·

ἔτι δὲ αἰπόλια καὶ ποίμνια συμμιχθέντα ἐπὶ νομῆσ διημερεύσαντα ῥᾳδίωσ καὶ πρᾴωσ ὑπὸ τῶν νομέων διεκρίθησαν.

ἄνθρωποι δὲ βοσκημάτων καὶ θηρίων χείρουσ, ὡσ ἐοίκε, τὰ πρὸσ φιλίαν καὶ τὸ κοινωνεῖν ἀλλήλοισ. ἃ γὰρ ἡ φύσισ ἐποίησεν εὐνοίασ ἕνεκα, ταῦτα ἰδεῖν ἔστιν ἔχθρασ καὶ μίσουσ αἴτια γιγνόμενα. αὐτίκα ἡ πρώτη καὶ μεγίστη φιλία γονεῦσι πρὸσ παῖδασ.

상위

Dio, Chrysostom (디오, 크리소토모스)

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION