헬라어 문장 검색 - ΔιοΞηρ́Ορατιον

(디오, 크리소토모스, 연설 (2), ΠΕΡΙ ΔΟΥΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ Β.)

Ἀλλὰ μὴν ἔναγχοσ παρεγενόμην τισὶ διαμφισβητοῦσι περὶ δουλείασ καὶ ἐλευθερίασ, οὐκ ἐπὶ δικαστῶν οὐδ̓ ἐν τῇ ἀγορᾷ, οὑτωσὶ δὲ κατ̓ οἰκίαν ἐπὶ χρόνον πάμπολυν. καὶ παρῆσαν ἑκατέρῳ τοῖν ἀνδροῖν οὐκ ὀλίγοι σπουδάζοντεσ. ἐτύγχανον γὰρ ὑπὲρ ἄλλων πρότερον ἀντιλέγοντεσ, ὡσ ἐμοὶ δοκοῦσιν· ἡττώμενοσ δὲ ἐν τοῖσ λόγοισ ἅτεροσ καὶ διαπορῶν εἰσ λοιδορίαν ἐτράπετο, ὥσπερ εἰώθε τοῦτο συμβαίνειν πολλάκισ, καὶ ὠνείδισεν ὡσ οὐκ ἐλεύθερον ὄντα τὸν ἕτερον. καὶ ὃσ πάνυ πρᾴωσ ἐμειδίασέ τε καὶ εἶπε, Πόθεν δὲ ἔστιν, ὦ ἄριστε, εἰδέναι ὅστισ δοῦλοσ ἢ ὅστισ ἐλεύθεροσ;

Ναὶ μὰ Δία, ἔφη· ἐπίσταμαι γοῦν ἐμαυτὸν μὲν ἐλεύθερον ὄντα καὶ τούτουσ ἅπαντασ, σοὶ δὲ οὐδὲν προσῆκον ἐλευθερίασ. καί τινεσ τῶν παρόντων ἐγέλασαν. καὶ ὃσ οὐδέν τι μᾶλλον ᾐσχύνθη, ἀλλ̓ ὥσπερ οἱ ἀνδρεῖοι ἀλεκτρυόνεσ πρὸσ τὴν πληγὴν ἐπεγείρονται καὶ θαρροῦσιν, κἀκεῖνοσ ἐπηγέρθη καὶ ἐθάρρησε πρὸσ τὴν λοιδορίαν, καὶ ἤρετο αὐτὸν ὁπόθεν τοῦτο ἐπίσταται τὸ περί τε αὑτοῦ καὶ περὶ ἐκείνου. Ὅτι, ἔφη, τὸν μὲν ἐμαυτοῦ πατέρα ἐπίσταμαι Ἀθηναῖον ὄντα, εἴπερ τισ ἄλλοσ, τὸν δὲ σὸν οἰκέτην τοῦ δεῖνοσ, εἰπὼν τοὔνομα.

καὶ ὅσ, Τί οὖν, εἶπε, κατὰ τοῦτο κωλύει με ἐν Κυνοσάργει ἀλείφεσθαι μετὰ τῶν νόθων, εἴπερ ἐκ μητρὸσ ἐλευθέρασ, ἴσωσ δὲ καὶ ἀστῆσ, τυγχάνω γεγονὼσ καὶ πατρὸσ οὗ σὺ φῄσ; ἢ οὐ πολλαὶ ἀσταὶ γυναῖκεσ δἰ ἐρημίαν τε καὶ ἀπορίαν αἱ μὲν ἐκ ξένων ἐκύησαν, αἱ δὲ ἐκ δούλων, τινὲσ μὲν ἀγνοοῦσαι τοῦτο, τινὲσ δὲ καὶ ἐπιστάμεναι;

καὶ οὐδεὶσ δοῦλόσ ἐστιν, ἀλλὰ μόνον οὐκ Ἀθηναῖοσ, τῶν οὕτωσ γεννηθέντων.

Ἀλλ̓ ἐγώ σου, ἔφη, καὶ τὴν μητέρα ἐπίσταμαι ὁμόδουλον τοῦ πατρόσ.

Εἰε͂ν, ἔφη· τὴν δὲ σαυτοῦ οἶσθα; Πάνυ μὲν οὖν· ἀστὴν ἐξ ἀστῶν καὶ προῖκα ἱκανὴν ἐπενηνεγμένην. Ἦ καὶ ἔχοισ ἂν ὀμόσασ εἰπεῖν ὅτι ἐξ οὗ φησιν ἐκείνη, ἐκ τούτου γέγονασ; ὁ μὲν γὰρ Τηλέμαχοσ οὐ πάνυ ἠξίου διατείνεσθαι ὑπὲρ Πηνελόπησ τῆσ Ἰκαρίου, σφόδρα σώφρονοσ δοκούσησ γυναικόσ, ὅτι ἀληθῆ λέγει τὸν Ὀδυσσέα ἀποφαίνουσα αὑτοῦ πατέρα· σὺ δὲ οὐ μόνον ὑπὲρ σαυτοῦ ἂν καὶ τῆσ σῆσ μητρόσ, ἐὰν κελεύσῃ σέ τισ, ὀμόσαισ, ὡσ ἐοίκεν, ἀλλὰ καὶ περὶ δούλησ ἡστινοσοῦν, ἐξ ὅτου ποτὲ ἐκύησεν, ὥσπερ ἣν λέγεισ ἐμὴν εἶναι μητέρα. ἀδύνατον γάρ σοι δοκεῖ εἶναι ἐξ ἄλλου ἀνδρὸσ κυῆσαι ἐλευθέρου ἢ καὶ τοῦ αὑτῆσ δεσπότου.

οὐ πολλοὶ Ἀθηναίων συγγίγνονται θεραπαίναισ αὑτῶν, οἱ μέν τινεσ κρύφα, οἱ δὲ καὶ φανερῶσ; οὐ γὰρ δήπου βελτίουσ εἰσὶ πάντεσ τοῦ Ἡρακλέουσ, ὃσ οὐδὲ τῇ Ιἀρδάνου δούλῃ συγγενέσθαι ἀπηξίωσεν, ἐξ ἧσ ἐγένοντο οἱ Σάρδεων βασιλεῖσ. ἔτι δὲ δοκεῖ σοι, ὡσ ἐοίκε, Κλυταιμνήστρα μὲν, Τυνδάρεω θυγάτηρ, γυνὴ δὲ Ἀγαμέμνονοσ, μὴ μόνον Ἀγαμέμνονι συνεῖναι τῷ αὑτῆσ ἀνδρί, ἀλλὰ καὶ ἀποδημήσαντοσ ἐκείνου Αἰγίσθῳ συγγενέσθαι, καὶ Αἐρόπη ἡ Ἀτρέωσ γυνὴ τὴν Θυέστου προσδέξασθαι ὁμιλίαν, καὶ ἄλλαι πολλαὶ καὶ πάλαι καὶ νῦν ἐνδόξων καὶ πλουσίων ἀνδρῶν γυναῖκεσ ἑτέροισ συγγίγνεσθαι καὶ παῖδασ ἐνίοτε ἐξ ἐκείνων ποιεῖσθαι· τὰ πρὸσ τὸν ἄνδρα τὸν αὑτῆσ, ὥστε μὴ ἂν ἑτέρῳ συγγενέσθαι.

ἔτι δὲ καὶ περὶ σαυτοῦ καὶ περὶ ἐμοῦ διαβεβαιοῖ ὡσ ἑκάτεροσ ἡμῶν ἐστι τῆσ δοκούσησ καὶ λεγομένησ μητρόσ.

καίτοι πολλοὺσ Ἀθηναίων ἔχοισ ἂν εἰπεῖν καὶ τῶν πάνυ γνωρίμων, οἳ ἐφάνησαν ὕστερον οὐ μόνον πατρόσ, ἀλλὰ καὶ μητρόσ, οὐχ ἧσ ἐλέγοντο, ὑποβολιμαῖοί ποθεν τραφέντεσ. καὶ ταῦτα ἑκάστοτε ὁρᾷσ δεικνύμενα καὶ λεγόμενα ὑπὸ τῶν κωμῳδοδιδασκάλων καὶ ἐν ταῖσ τραγῳδίαισ, καὶ ὅμωσ οὐδὲν ἧττον ἰσχυρίζῃ καὶ περὶ σαυτοῦ καὶ περὶ ἐμοῦ, ὡσ εὖ εἰδὼσ ὅπωσ γεγόναμεν καὶ ἐκ τίνων. οὐκ οἶσθα, ἔφη, ὅτι κακηγορίασ δίδωσιν ὁ νόμοσ γράψασθαι τοῦτον, ὃσ ἂν βλασφημῇ τινα οὐκ ἔχων ἀποδεῖξαι περὶ ὧν λέγει σαφὲσ οὐδέν;

καὶ ὅσ, Ἐπίσταμαι γάρ, ἔφη, ὅτι αἱ μὲν ἐλεύθεραι γυναῖκεσ ὑποβάλλονται πολλάκισ δἰ ἀπαιδίαν, ὅταν μὴ δύνωνται αὐταὶ κυῆσαι, βουλομένη κατασχεῖν ἑκάστη τὸν ἄνδρα τὸν ἑαυτῆσ καὶ τὸν οἶκον, καὶ ἅμα οὐκ ἀποροῦσαι ὁπόθεν τοὺσ παῖδασ θρέψουσι· τὰσ δὲ δούλασ τοὐναντίον, τὰσ μὲν πρὸ τοῦ τόκου διαφθειρούσασ, τὰσ δὲ ὕστερον, ἐὰν δύνωνται λαθεῖν, τὸ γενόμενον, ἐνίοτε καὶ τῶν ἀνδρῶν συνειδότων, ὅπωσ μὴ πράγματα ἔχωσι παιδοτροφεῖν ἀναγκαζόμεναι πρὸσ τῇ δουλείᾳ. Ναὶ μὰ Δία, ἔφη, πλήν γε τῆσ Οἰνέωσ, τοῦ Πανδίονοσ, εἶπε, νόθου παιδόσ· ὁ γὰρ ἐκείνου νομεὺσ ὁ ἐν ταῖσ Ἐλευθεραῖσ καὶ ἡ γυνὴ ἡ τοῦ νομέωσ οὐ μόνον οὐκ ἐξετίθεσαν αὐτοὶ γεννήσαντεσ, ἀλλὰ καὶ ἀλλότρια εὑρόντεσ ἐν τῇ ὁδῷ παιδία, οὐκ εἰδότεσ ὅτου ποτὲ ἦσαν, ἀνελόμενοι ἔτρεφον ὡσ αὑτῶν, καὶ οὐδὲ ὕστερον ἑκόντεσ οὐδέποτε ὡμολόγησαν ὅτι ἀλλότριοι ἦσαν.

σὺ δ̓ ἴσωσ καὶ τὸν Ζῆθον καὶ τὸν Ἀμφίονα ἐλοιδόρεισ ἄν, πρὶν φανεροὺσ γενέσθαι, καὶ διώμνυσο ὡσ περὶ δούλων τῶν τοῦ Διὸσ υἱέων.

καὶ ὃσ γελάσασ πάνυ εἰρωνικῶσ, Τοὺσ τραγῳδούσ, ἔφη, καλεῖσ μάρτυρασ.

Οἷσ γε πιστεύουσιν, εἶπεν, οἱ Ἕλληνεσ· οὓσ γὰρ ἐκεῖνοι ἀποδεικνύουσιν ἡρ́ωασ, τούτοισ φαίνονται ἐναγίζοντεσ ὡσ ἡρ́ωσι, καὶ τὰ ἡρῷα ἐκείνοισ ᾠκοδομημένα ἰδεῖν ἔστιν. ὁμοίωσ δὲ ἐννόησον, εἰ βούλει, καὶ τὴν Φρυγίαν τὴν Πριάμου δούλην, ἣ τὸν Ἀλέξανδρον ἐν τῇ Ἴδῃ ἐξέθρεψεν ὡσ αὑτῆσ υἱέα, λαβοῦσα παρὰ τοῦ ἀνδρὸσ βουκόλου ὄντοσ, καὶ τὴν παιδοτροφίαν οὐ χαλεπῶσ ἔφερεν. Τήλεφον δὲ τὸν Αὔγησ καὶ Ἡρακλέουσ οὐχ ὑπὸ γυναικόσ, ἀλλ̓ ὑπὸ ἐλάφου τραφῆναι λέγουσιν. ἢ δοκεῖ σοι ἔλαφοσ μᾶλλον ἐλεῆσαι ἂν βρέφοσ καὶ ἐπιθυμῆσαι τρέφειν ἢ ἄνθρωποσ, ἐὰν τύχῃ δούλη οὖσα; φέρε δὴ πρὸσ θεῶν, εἰ δὲ δὴ προσομολογήσαιμί σοι τούτουσ εἶναί μου γονέασ, οὓσ σὺ φῄσ, πόθεν οἶσθα περὶ τῆσ ἐκείνων δουλείασ;

ἢ καὶ τοὺσ γονέασ αὐτῶν ἠπίστω σαφῶσ καὶ ἕτοιμοσ εἶ καὶ περὶ ἐκείνων κατόμνυσθαι ἑκατέρου ὅτι ἐξ ἀμφοῖν δούλοιν γεγόνεσαν ἀμφότεροι, καὶ τοὺσ ἔτι πρότερον καὶ ἐξ ἀρχῆσ ἅπαντασ;

δῆλον γὰρ ὡσ ἐάνπερ ἐλεύθεροσ ᾖ τισ τῶν ἐκ τοῦ γένουσ, οὐκέτι οἱο͂́ν τε τοὺσ ἀπ̓ ἐκείνου δούλουσ ὀρθῶσ νομίζεσθαι. τοῦτο δὲ οὐ δυνατόν ἐστιν, ὦ βέλτιστε, ὥσ φασιν, ἐκ τοῦ παντὸσ αἰῶνοσ εἶναί τι γένοσ ἀνθρώπων, ἐν ᾧ οὐκ ἄπειροι μὲν ἐλεύθεροι γεγόνασιν, οὐκ ἐλάττουσ δὲ τούτων οἱ δεδουλευκότεσ· καὶ νὴ Δία τύραννοι καὶ βασιλεῖσ καὶ δεσμῶται καὶ στιγματίαι καὶ κάπηλοι καὶ σκυτοτόμοι καὶ τἄλλα ὅσα ἐν ἀνθρώποισ ἐστίν, ἁπάσασ μὲν ἐργασίασ, ἅπαντασ δὲ βίουσ, ἁπάσασ δὲ τύχασ καὶ ξυμφορὰσ μετηλλαχότεσ.

ἢ οὐκ οἶσθα ὅτι τούτου ἕνεκεν τὰ τῶν ἡρώων λεγομένων γένη εὐθὺσ εἰσ θεοὺσ οἱ ποιηταὶ ἀναφέρουσιν, ὥστε μηκέτι ἐξετάζεσθαι τὸ προσώτερον;

καὶ τούσ γε πλείονασ αὐτῶν φασιν ἐκ Διὸσ γεγονέναι, ἵνα μὴ αὐτοῖσ οἵ τε βασιλεῖσ καὶ οἱ οἰκισταὶ τῶν πόλεων καὶ ἐπώνυμοι εἰσ τοιαῦτα ἐμπίπτωσιν, ἃ δοκεῖ παρὰ τοῖσ ἀνθρώποισ ὀνείδη εἶναι. ὥστε, εἴπερ οὕτωσ ἔχει τὰ τῶν ἀνθρώπων, ὡσ ἡμεῖσ τε καὶ ἄλλοι σοφώτεροι ἡμῶν φασιν, οὐδὲν ἂν μᾶλλον σοὶ προσήκοι ἐλευθερίασ κατὰ γένοσ ἢ ὁτῳοῦν τῶν σφόδρα δοκούντων οἰκετῶν· εἰ μὴ ἄρα καὶ σὺ φθάσεισ ἀναγαγὼν εἰσ Δία ἢ Ποσειδῶνα ἢ Ἀπόλλωνα τοὺσ σαυτοῦ προγόνουσ· οὐδέ γε ἐμοὶ δουλείασ. Τὸ μὲν τοίνυν, ἔφη, τοῦ γένουσ καὶ τὸ τῶν προγόνων ἐῶμεν, ἐπειδὴ οὕτω σοι δοκεῖ ἀστάθμητον εἶναι·

ἴσωσ γάρ τοι ἀναφανήσῃ ὥσπερ Ἀμφίων καὶ Ζῆθοσ καὶ Ἀλέξανδροσ ὁ Πριάμου γεγονώσ. ἀλλὰ σέ γε αὐτὸν πάντεσ ἐπιστάμεθα δουλεύοντα. Τί δέ; εἶπε, δοκοῦσί σοι πάντεσ οἱ δουλεύοντεσ ἀλλὰ οὐ πολλοὶ αὐτῶν ἐλεύθεροι ὄντεσ καὶ ἀδίκωσ; ἀπέδειξαν ἐλευθέρουσ ὄντασ ἑαυτούσ, οἱ δέ τινεσ καὶ ἀνέχονται μέχρι παντόσ, οὐκ ἔχοντεσ ἀποδεῖξαι φανερῶσ περὶ τῆσ ἐλευθερίασ ἢ οἷσ ἂν μὴ χαλεποὶ ὦσιν οἱ λεγόμενοι αὐτῶν δεσπόται.

ἐπεὶ φέρε, Εὔμαιοσ, ὁ Κτησίου τοῦ Ὀρμένου ἀνδρὸσ πάνυ ἐλευθέρου καὶ πλουσίου παῖσ, οὐκ ἐδούλευεν ἐν Ἰθάκῃ παῤ Ὀδυσσεῖ καὶ Λαέρτῃ;

καὶ ἐνὸν αὐτῷ ἀποπλεῦσαι πολλάκισ οἴκαδε, εἰ ἐβούλετο, οὐδέποτε ἠξίωσε. τί δέ; Ἀθηναῖοι πολλοὶ τῶν ἐν Σικελίᾳ ληφθέντων οὐκ ἐδούλευον ἐν Σικελίᾳ καὶ ἐν Πελοποννήσῳ ἐλεύθεροι ὄντεσ, καὶ ἐν ἄλλαισ πολλαῖσ μάχαισ οἱ αἰεὶ αἰχμάλωτοι γιγνόμενοι οἱ μὲν χρόνον τινά, ἑώσ ἂν εὑρ́ωσι τοὺσ λυσομένουσ, οἱ δὲ μέχρι παντόσ; ὁπότε καὶ ὁ Καλλίου υἱὸσ ἔδοξε δουλεῦσαι πολὺν χρόνον ἐπὶ Θρᾴκησ μετὰ τὴν μάχην, ἣν Ἀθηναῖοι περὶ Ἄκανθον ἡττήθησαν·

ὥστε καὶ ὕστερον διαφυγὼν καὶ ἀφικόμενοσ ἠμφισβήτει τοῦ κλήρου τοῦ Καλλίου καὶ πολλὰ πράγματα παρεῖχε τοῖσ ξυγγενέσιν, ἐκεῖνοσ μὲν οἶμαι ψευδόμενοσ ἡ̓͂ν γὰρ οὐχ υἱόσ, ἀλλ̓ ἱπποκόμοσ Καλλίου, τὴν δὲ ὄψιν ὅμοιοσ τῷ τοῦ Καλλίου μειρακίῳ, ὃ ἔτυχεν ἐν τῇ μάχῃ τελευτῆσαν· ἔτι δὲ ἡλλήνιζεν ἀκριβῶσ καὶ γράμματα ἠπίστατὀ, ἀλλὰ ἕτεροί γε μυρίοι τοῦτο πεπόνθασιν· ἐπεὶ καὶ τῶν νῦν ἐνθάδε δουλευόντων οὐκ ἀπογιγνώσκω πολλοὺσ εἶναι ἐλευθέρουσ.

οὐ γὰρ ἐὰν μὲν Ἀθηναίων τισ ἁλοὺσ κατὰ πόλεμον εἰσ Πέρσασ ἀπαχθῇ ἢ καὶ νὴ Δία ἐὰν εἰσ Θρᾴκην ἢ Σικελίαν ἀχθεὶσ ἀπεμποληθῇ, φήσομεν ἐλεύθερον ὄντα δουλεύειν· ἐὰν δὲ Θρᾳκῶν τισ ἢ Περσῶν μὴ μόνον ἐξ ἐλευθέρων γεγονὼσ ἐκεῖ δεῦρο ἀχθῇ, ἀλλὰ καὶ δυνάστου τινὸσ ἢ βασιλέωσ υἱόσ, οὐχ ὁμολογήσομεν ἐλεύθερον εἶναι. οὐκ οἶσθα τὸν Ἀθήνησιν, ἔφη, νόμον, παρὰ πολλοῖσ δὲ καὶ ἄλλοισ, ὅτι τὸν φύσει δοῦλον γενόμενον οὐκ ἐᾷ μετέχειν τῆσ πολιτείασ;

τὸν δὲ Καλλίου υἱόν, εἴπερ ὄντωσ ἐσώθη τότε ἁλούσ, ἀφικόμενον ἐκ Θρᾴκησ, συχνὰ ἔτη γεγονότα ἐκεῖ καὶ πολλάκισ μεμαστιγωμένον οὐδεὶσ ἂν ἠξίου τῆσ πολιτείασ ἀπελαύνειν· ὥστε ἐνίοτε καὶ ὁ νόμοσ οὔ φησι δούλουσ γεγονέναι τοὺσ ἀδίκωσ δουλεύσαντασ.

τί δὲ καὶ ποιοῦντά με ἐπίστασαι πρὸσ θεῶν ἢ τί πάσχοντα, ὅτι με φῂσ ἐπίστασθαι δουλεύοντα;

Τρεφόμενον ἔγωγε ὑπὸ τοῦ δεσπότου καὶ ἀκολουθοῦντα ἐκείνῳ καὶ ποιοῦντα ὅ,τι ποτ̓ ἐκεῖνοσ προστάττοι· εἰ δὲ μή, παιόμενον. Οὕτωσ μέν, ἔφη, καὶ τοὺσ υἱοὺσ ἀποφαίνεισ δούλουσ τῶν πατέρων. δεῖπνον, καὶ τρέφονται πάντεσ ὑπὸ τῶν πατέρων καὶ παίονται πολλάκισ ὑπ̓ αὐτῶν, καὶ πείθονται ὅ,τι ἂν ἐκεῖνοι προστάττωσιν αὐτοῖσ.

καίτοι ἕνεκα τοῦ πείθεσθαι καὶ πληγὰσ λαμβάνειν καὶ τῶν γραμματιστῶν οἰκέτασ φήσεισ τοὺσ παῤ αὐτοῖσ μανθάνοντασ καὶ τοὺσ παιδοτρίβασ δεσπότασ εἶναι τῶν μαθητῶν ἢ τοὺσ ἄλλο τι διδάσκοντασ· καὶ γὰρ προστάττουσιν αὐτοῖσ καὶ τύπτουσι μὴ πειθομένουσ.

Νὴ Δί̓, ἔφη· ἀλλ̓ οὐκ ἔστι τοῖσ παιδοτρίβαισ οὐδὲ τοῖσ ἄλλοισ διδασκάλοισ δῆσαι τοὺσ μαθητὰσ οὐδὲ ἀποδόσθαι οὐδέ γε εἰσ μυλῶνα ἐμβαλεῖν· τοῖσ δέ γε δεσπόταισ ἅπαντα ταῦτα ἐφειμένα ἐστίν. Ἴσωσ γὰρ οὐκ οἶσθα ὅτι παρὰ πολλοῖσ καὶ σφόδρα εὐνομουμένοισ ταῦτα ἃ λέγεισ ἔξεστι τοῖσ πατράσι περὶ τοὺσ υἱέασ, καὶ δὴ καί, ἐὰν βούλωνται, καὶ ἀποδίδοσθαι, καὶ τὸ ἔτι τούτων χαλεπώτερον· ἐφεῖται γὰρ αὐτοῖσ ἀποκτεῖναι μήτε κρίναντασ μήτε ὅλωσ αἰτιασαμένουσ·

ἀλλ̓ ὅμωσ οὐδὲν ἧττον οὐ δοῦλοί εἰσι τῶν πατέρων, ἀλλὰ υἱεῖσ. εἰ δὲ δὴ ὅτι μάλιστα ἐδούλευον καὶ δοῦλοσ ἐξ ἀρχῆσ ὑπῆρχον δικαίωσ, τί με, ἔφη, κωλύει νῦν ἐλεύθερον εἶναι μηδενὸσ ἔλαττον, σὲ δὲ αὖ τοὐναντίον, εἰ καὶ σφόδρα ἐξ ἐλευθέρων ἦσθα, δοῦλον εἶναι παντὸσ μᾶλλον; Ἐγὼ μέν, εἶπεν, οὐχ ὁρῶ ὅπωσ ἐλεύθεροσ ὢν δοῦλοσ ἔσομαι·

σὲ δὲ οὐκ ἀδύνατον ἐλεύθερον γεγονέναι, ἀφέντοσ τοῦ δεσπότου. Τί δέ, ὦ λῷστε, ἔφη, οὐθεὶσ ἂν γένοιτο ἐλεύθεροσ μὴ ὑπὸ τοῦ δεσπότου ἀφεθείσ; Πῶσ γάρ; εἶπεν. πρὸσ αὐτούσ, πολλοὶ ἂν τῶν Ἀθήνησιν οἰκετῶν ἢ μικροῦ πάντεσ ἐλεύθεροι ἦσαν, οὐχ ὑπὸ τοῦ δεσπότου ἕκαστοσ ἀφεθείσ.

Ἔστω τοῦτό γε, εἰ δημοσίᾳ σε ἡ πόλισ ἐλευθερώσει. Τί δέ;

ἐμαυτὸν οὐκ ἄν σοι δοκῶ ἐλευθερῶσαι; Εἴ γε ἀργύριόν ποθεν καταβάλοισ τῷ δεσπότῃ. Οὐ τοῦτόν φημι τὸν τρόπον, ἀλλὰ όνπερ Κῦροσ οὐ μόνον ἑαυτόν, ἀλλὰ καὶ Πέρσασ ἅπαντασ ἠλευθέρωσε, τοσοῦτον ὄχλον, οὔτε ἀργύριον οὐδενὶ καταβαλὼν οὔτε ὑπὸ τοὺ δεσπότου ἀφεθείσ. ἢ οὐκ οἶσθα ὅτι λυχνοποιὸσ ἦν Κῦροσ Ἀστυάγουσ, καὶ ὁπότε γ̓ ἐνεθυμήθη καὶ ἔδοξεν αὐτῷ, ἐλεύθεροσ ἅμα καὶ βασιλεὺσ ἐγένετο τῆσ Ἀσίασ ἁπάσησ; Εἰε͂ν·

ἐμὲ δὲ πῶσ φῂσ δοῦλον ἂν γενέσθαι; Ὅτι μυρίοι δήπου ἀποδίδονται ἑαυτοὺσ ἐλεύθεροι ὄντεσ, ὥστε δουλεύειν κατὰ συγγραφὴν ἐνίοτε ἐπ̓ οὐδενὶ τῶν μετρίων, ἀλλ̓ ἐπὶ πᾶσι τοῖσ χαλεπωτάτοισ. Τέωσ μὲν οὖν προσεῖχον τοῖσ λόγοισ οἱ παρόντεσ, ὡσ οὐ μετὰ σπουδῆσ λεγομένοισ μᾶλλον ἢ μετὰ παιδιᾶσ· ὕστερον δὲ ἐφιλονίκουν, καὶ ἐδόκει ἄτοπον εἶναι, εἰ μηδὲν ἔσται εἰπεῖν τεκμήριον, ᾧ τισ ἀναμφιλόγωσ διακρινεῖ τὸν δοῦλον ἀπὸ τοῦ ἐλευθέρου, ἀλλ̓ εὐμαρὲσ ἔσοιτο περὶ παντὸσ ἀμφισβητεῖν καὶ ἀντιλέγειν. ἀφέντεσ οὖν ὑπὲρ ἐκείνου σκοπεῖν καὶ τῆσ ἐκείνου δουλείασ ἐσκόπουν ὅστισ εἰή δοῦλοσ.

καὶ ἐδόκει αὐτοῖσ, ὃν ἄν τισ ᾖ κεκτημένοσ κυρίωσ, ὥσπερ ἄλλο τι τῶν αὑτοῦ χρημάτων ἢ βοσκημάτων, ὥστε ἐξεῖναι αὐτῷ χρῆσθαι ό,τι βούλεται, οὗτοσ ὀρθῶσ λέγεσθαί τε καὶ εἶναι δοῦλοσ τοῦ κεκτημένου.

πάλιν οὖν ἠμφεσβήτει ὁ περὶ τῆσ δουλείασ ἀντιλέγων ό,τι ποτὲ εἰή τὸ κύριον τῆσ κτήσεωσ. καὶ γὰρ οἰκίαν καὶ χωρίον καὶ ἵππον καὶ βοῦν πολλοὺσ ἤδη φανῆναι τῶν κεκτημένων πολὺν χρόνον οὐ δικαίωσ ἔχοντασ, ἐνίουσ δὲ καὶ παρὰ τῶν πατέρων παρειληφότασ·

οὕτωσ δὴ καὶ ἄνθρωπον εἶναι ἀδίκωσ κεκτῆσθαι. καὶ γὰρ δὴ τῶν κτωμένων τοὺσ οἰκέτασ, ὥσπερ καὶ τὰ ἄλλα ξύμπαντα, οἱ μὲν παῤ ἄλλων λαμβάνουσιν ἢ χαρισαμένου τινὸσ ἢ κληρονομήσαντεσ ἢ πριάμενοι, τινὲσ δὲ ἐξ ἀρχῆσ τοὺσ παρὰ σφίσι γεννηθέντασ, οὓσ οἰκογενεῖσ καλοῦσιν. τρίτοσ δὲ κτήσεωσ τρόποσ, όταν ἐν πολέμῳ λαβὼν αἰχμάλωτον ἢ καὶ ληϊσάμενοσ, κατὰ τοῦτον τὸν τρόπον ἔχῃ καταδουλωσάμενοσ, ὅσπερ οἶμαι πρεσβύτατοσ ἁπάντων ἐστίν.

τοὺσ γὰρ πρώτουσ γενομένουσ δούλουσ οὐκ εἰκὸσ ἐκ δούλων φῦναι τὴν ἀρχήν, ἀλλὰ ὑπὸ λῃστείασ ἢ πολέμῳ κρατηθέντασ οὕτωσ ἀναγκασθῆναι δουλεύειν τοῖσ λαβοῦσιν. οὐκοῦν οὗτοσ ὁ παλαιότατοσ τρόποσ, ἐξ οὗ πάντεσ οἱ λοιποὶ ἤρτηνται, σφόδρα ἀσθενὴσ καὶ οὐδὲν ἔχων ἰσχυρόν·

ὅταν γάρ ποτε δυνηθῶσιν ἐκεῖνοι πάλιν ἀποφυγεῖν, οὐδὲν κωλύει ἐλευθέρουσ εἶναι αὐτούσ, ὡσ ἀδίκωσ δουλεύοντασ· ὥστε οὐδὲ πρότερόν ποτε δοῦλοι ἦσαν.

ἐνίοτε δὲ οὐ μόνον αὐτοὶ ἀπέφυγον τὴν δουλείαν, ἀλλὰ καὶ τοὺσ δεσπότασ κατεδουλώσαντο. κἀνταῦθα ἤδη, φασίν, ὀστράκου μεταπεσόντοσ ἅπαν γίγνεται τοὐναντίον τῶν πρότερον. εἶπεν οὖν τισ τῶν παρόντων ὅτι ἐκεῖνοι μὲν αὐτοὶ ἴσωσ οὐκ ἂν λέγοιντο δοῦλοι, τοῖσ δὲ ἐξ ἐκείνων γενομένοισ καὶ τοῖσ δευτέροισ καὶ τοῖσ τρίτοισ κυρίωσ ἂν ἤδη προσήκοι τοῦ ὀνόματοσ. Καὶ πῶσ; εἰ μὲν γὰρ τὸ ἁλῶναι ποιεῖ δουλεύειν, αὐτοῖσ τοῖσ ἑαλωκόσι μᾶλλον τούτου προσήκοι ἂν ἢ τοῖσ ἐξ ἐκείνων·

εἰ δὲ τὸ ἐκ δούλων γεγονέναι, δῆλον ὅτι ἐξ ἐλευθέρων ὄντεσ τῶν ἑαλωκότων οἱ μετ̓ αὐτοὺσ οὐκ ἂν εἰε͂ν οἰκέται. καὶ γὰρ δὴ ὁρῶμεν ἐκείνουσ Μεσσηνίουσ, δἰ ὅσων ἐτῶν οὐ μόνον τὴν ἐλευθερίαν, ἀλλὰ καὶ τὴν χώραν ἐκομίσαντο τὴν αὑτῶν. ἐπεὶ γὰρ ἡττήθησαν ἐν Λεύκτροισ ὑπὸ Θηβαίων Λακεδαιμόνιοι, στρατεύσαντεσ εἰσ Πελοπόννησον Θηβαῖοι μετὰ τῶν συμμάχων ἠνάγκασαν τήν τε χώραν τὴν Μεσσηνίαν ἀποδοῦναι Λακεδαιμονίουσ καὶ ὅσοι ἦσαν ἀπ̓ ἐκείνων γεγονότεσ, δουλεύοντασ πρότερον παρὰ Λακεδαιμονίοισ, τοὺσ Εἴλωτασ λεγομένουσ, κατῴκισαν πάλιν εἰσ Μεσσήνην. καὶ ταῦτα οὐδείσ φησιν ἀδίκωσ πεποιηκέναι τοὺσ Θηβαίουσ, ἀλλὰ παγκάλωσ καὶ δικαίωσ.

ἐξ οὗ πάντεσ οἱ λοιποὶ τὴν ἀρχὴν ἔχουσι, κινδυνεύει μηδὲ ἄλλοσ μηθεὶσ εἶναι, μηδὲ τῷ ὄντι κατ̓ ἀλήθειαν δοῦλοσ λέγεσθαι.

ἀλλὰ μὴ οὐχ οὕτωσ ᾖ λεγόμενοσ ἐξ ἀρχῆσ ὁ δοῦλοσ, ὑπὲρ ὅτου ἀργύριόν τισ τοῦ σώματοσ κατέβαλεν ἢ ὃσ ἂν ἐκ δούλων λεγομένων ᾖ γεγονώσ, ὥσπερ οἱ πολλοὶ νομίζουσι, πολὺ δὲ μᾶλλον ὅσπερ ἀνελεύθεροσ καὶ δουλοπρεπήσ.

τῶν μὲν γὰρ λεγομένων δούλων πολλοὺσ ὁμολογήσομεν δήπου εἶναι ἐλευθερίουσ, τῶν δέ γε ἐλευθέρων πολλοὺσ πάνυ δουλοπρεπεῖσ. ἔστι δὲ ὡσ περὶ τοὺσ γενναίουσ καὶ τοὺσ εὐγενεῖσ. τούτουσ γὰρ οἱ ἐξ ἀρχῆσ ὠνόμασαν τοὺσ εὖ γεγονότασ πρὸσ ἀρετήν, οὐδὲν πολυπραγμονοῦντεσ ἐκ τίνων εἰσίν· ὕστερον δὲ οἱ ἐκ τῶν πάλαι πλουσίων καὶ τῶν ἐνδόξων ὑπό τινων εὐγενεῖσ ἐκλήθησαν.

τούτου δὲ σημεῖον σαφέστατον·

ἐπὶ γὰρ τῶν ἀλεκτρυόνων καὶ τῶν ἵππων καὶ τῶν κυνῶν διέμεινε τὸ ὄνομα, ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων εἶχε τὸ παλαιόν. ὁ γὰρ ἵππον θεασάμενοσ θυμοειδῆ καὶ γαῦρον καὶ πρὸσ δρόμον εὖ ἔχοντα, οὐ πυθόμενοσ εἴτε ἐξ Ἀρκαδίασ ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἔτυχεν ὢν εἴτε ἐκ Μηδίασ εἴτε Θετταλόσ, φησὶν εὐγενῆ τὸν ἵππον αὐτὸν κρίνων. ὁμοίωσ δὲ ὃσ ἂν ἔμπειροσ ᾖ κυνῶν, ἐὰν κύνα ἴδῃ ταχεῖαν καὶ πρόθυμον καὶ συνετὴν περὶ τὸ ἴχνοσ, οὐθὲν ἐπιζητεῖ πότερον ἐκ Καρῶν τὸ γένοσ ἢ Λάκαινα ἢ ἀλλαχόθεν ποθέν, ἀλλά φησι γενναίαν τὴν κύνα· τὸ αὐτὸ δὲ τοῦτο ἐπ̓ ἀλεκτρυόνοσ καὶ τῶν ἄλλων ζῴων. οὐκοῦν δῆλον ὅτι καὶ ἐπ̓ ἀνθρώπων οὕτωσ ἔχοι ἄν.

ὥστε ὃσ ἂν ᾖ πρὸσ ἀρετὴν καλῶσ γεγονώσ, τοῦτον προσήκει γενναῖον λέγεσθαι, κἂν μηθεὶσ ἐπίστηται τοὺσ γονέασ αὐτοῦ μηδὲ τοὺσ προγόνουσ. ἀλλὰ μὴν οὐχ οἱο͂́ν τε γενναῖον μὲν εἶναί τινα, μὴ εὐγενῆ δὲ τοῦτον, οὐδ̓ εὐγενῆ ὄντα μὴ ἐλεύθερον εἶναι·

ὥστε καὶ τὸν ἀγεννῆ πᾶσα ἀνάγκη δοῦλον εἶναι. ἀλεκτρυόνων καὶ κυνῶν, οὐκ ἂν ἄλλουσ μὲν γενναίουσ εἶναι ἐλέγομεν, ἄλλουσ δὲ ἐλευθέρουσ, οὐδὲ ἄλλουσ μὲν δούλουσ, ἄλλουσ δὲ ἀγεννεῖσ.

ὁμοίωσ δὴ καὶ ἐπ̓ ἀνθρώπων οὐκ ἄλλουσ μὲν εἰκόσ ἐστι γενναίουσ καὶ εὐγενεῖσ λέγειν, ἄλλουσ δὲ ἐλευθέρουσ, ἀλλὰ τοὺσ αὐτούσ, οὐδὲ ἄλλουσ μὲν ἀγεννεῖσ καὶ ταπεινούσ, ἄλλουσ δὲ δούλουσ. καὶ οὕτω δὴ ἀποφαίνει ὁ λόγοσ οὐ τοὺσ φιλοσόφουσ μεταφέροντασ τὰ ὀνόματα, ἀλλὰ τοὺσ πολλοὺσ τῶν ἀνοήτων ἀνθρώπων διὰ τὴν ἀπειρίαν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Dio, Chrysostom, Orationes, ΠΕΡΙ ΔΟΥΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ Β.

(디오, 크리소토모스, 연설 (2), ΠΕΡΙ ΔΟΥΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ Β.)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION