Dio, Chrysostom, Orationes, ΠΡΟΣ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΣ ΠΕΡΙ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΤΗΣ

(디오, 크리소토모스, 연설 (2), ΠΡΟΣ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΣ ΠΕΡΙ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΤΗΣ)

ΠΡΟΣ ΝΙΚΑΕΙΣ. Ὅταν ἐκλογίσωμαι τὰσ αἰτίασ, ἄνδρεσ Νικομηδεῖσ, δἰ ἃσ ἐποιήσασθέ με πολίτην·

οὐ γὰρ πλοῦτον ὄντα ὁρῶ μοι μέγαν, ὥστε νομίζειν ὅτι διὰ χρήματα ἐσπουδάσθην ὑφ̓ ὑμῶν, οὐδὲ πρὸσ τὸ θεραπεύειν τοὺσ ὄχλουσ ἐπιτηδείωσ ἔχοντι ἐμαυτῷ σύνοιδα· οὔκουν οὐδὲ εἰσ τοῦτό μου χρῄζειν δοκεῖτε, τὸ ταῖσ ὁρμαῖσ ὑμῶν ἁπάσαισ ὑπηρετεῖν ἑτοίμωσ ἐμέ· ἀλλὰ μὴν οὐδὲ συμποτικόσ εἰμί τισ οὐδὲ κοινὸσ ἐν ταῖσ τοιαύταισ συνουσίαισ, ὥστε ἀπό γε τούτου παρέχειν τοῖσ πλήθεσιν ἡδονήν· εἰ δὲ μὴ διαμαρτάνω μήτε τῆσ ὑμετέρασ περὶ ἐμαυτοῦ προαιρέσεωσ, ὅσα τε ὑμῖν δύναμαι χρήσιμοσ εἶναι, ταῦτα ἐπίσταμαι· τὸ λοιπόν ἐστιν, δἰ ὃ πολίτησ ἐγὼ γεγένημαι παῤ ὑμῖν , οὐδὲν ἄλλο ἢ τὸ συμβουλεύειν ἐμέ τι περὶ τῶν κοινῇ συμφερόντων ἴσωσ μᾶλλον ἑτέρων καὶ βούλεσθαι καὶ δύνασθαι. τοῦτο δὲ εἰ μὲν οὐκ ἔστι τοιοῦτον, ὑμεῖσ τε τῆσ περὶ ἐμὲ σπουδῆσ διημάρτετε ἐγώ τε ἐοίκα μάτην ὑπακούσασ ὑμῖν ἐπ̓ ἐλπίδι τοῦ γενήσεσθαι τῇ πόλει χρήσιμοσ, οὐ ποιουμένων μου χρείαν ὑμῶν, εἰσ ἣν μόνον ἐπιτήδειόσ εἰμι.

εἰ δὲ πάσαισ μὲν ταῖσ πόλεσι, μᾶλλον δὲ ταῖσ μεγάλαισ, δεῖ μὲν καὶ τῶν πλουσίων, ἵνα καὶ χορηγῶσι καὶ φιλοτιμῶνται ταυτὶ τὰ νενομισμένα δαπανήματα, δεῖ δὲ καὶ κολάκων ἀνδρῶν, ἵνα δημαγωγοῦσιν αὐτοῖσ ἥδωνται·

δεῖ δὲ καὶ συμβούλων, ἵνα σῴζωνται ταῖσ πολιτείαισ, κἀγὼ καθ̓ ὅσον μοι δυνατὸν οὐκ ὀκνήσω περὶ τῶν μεγίστων συμβουλεύων ὠφελεῖν τὴν πόλιν. ἔστι μὲν οὖν καὶ ἄλλα τινὰ παῤ ὑμῖν ἐπαναρθώσεωσ ἄξια καὶ κατὰ μέροσ αὐτῶν ποιήσομαι τὴν θεραπείαν, ἂν τἀληθῆ λέγων πιστευθῶ περὶ τῶν μειζόνων.

τί δὲ παθὼν ἢ τί βουλόμενοσ οὐχ ὑπὲρ τῶν μικροτέρων συμβουλεύω πρότερον, οὐδὲ ἐν ἐκείνοισ ἀποπειρῶμαι τοῦ δήμου τῆσ εὐπειθείασ, ἀλλ̓ εὐθὺσ ἀξιῶ κινδυνεύειν περὶ τοῦ μεγίστου συμβουλεύων πράγματοσ; ὅτι πολλῷ μοι δοκεῖ ῥᾷον εἶναι πεῖσαι περὶ τῶν μεγίστων ἢ τῶν μικροτέρων καὶ φαύλων.

ἐστιν αὐτῷ σῴζεσθαι, περὶ τούτων οὐκ ἐθελήσασ πεισθῆναι δῆλόσ ἐστιν ὑπὲρ τῶν μικροτέρων οὐδὲ ἀκουσόμενοσ.

ὅτι μὲν οὖν, ἐὰν ὑπομείνητε τὴν συμβουλίαν, πεισθήσεσθέ μοι περὶ ὧν συμβουλεύων πάρειμι, καὶ δὴ σφόδρα θαρρῶ.

τὸ δὲ δύσκολον τοῦτ̓ ἔστι, τὸ μήτε φορτικὴν ὑμᾶσ ἡγήσασθαι τὴν ἀκρόασιν τὴν περὶ τοῦ πράγματοσ μήτε περιττὴν μήτε ἄκαιρον. ἵνα οὖν μοι μὴ ταῦτα προαπαντήσῃ παῤ ὑμῶν, Τί δὲ συμβουλεύεισ σὺ περὶ ὧν ἡμεῖσ τὴν ἀρχὴν οὐδὲ βουλευόμεθα; Τί δὲ σεαυτῷ λόγου μεταδίδωσ, οὗ σοὶ μὴ μετέδομεν ἡμεῖσ; Διὰ τί δὲ τοσούτων πεπολιτευμένων παῤ ἡμῖν ἀνδρῶν ἐπιχωρίων, εἰσποιητῶν, ῥητόρων, φιλοσόφων, γερόντων, νέων, οὐδέποτε οὐδεὶσ ἐτόλμησεν ἡμῖν συμβουλεῦσαι ταύτην τὴν συμβουλίαν; αἴτημα θέλω ποιήσασθαι τοῦτο αὐτὸ παῤ ὑμῶν, ἄνδρεσ Νικομηδεῖσ, καὶ χαρίσασθέ μοι καὶ ὑπομείνατε, ἀκοῦσαι λόγου περιττοῦ καὶ ἀκαίρου καὶ μὴ πείσοντοσ ὑμᾶσ.

καὶ οὐδὲ μεγάλην εἶναι νομίζω τὴν δωρεάν· εἴτε γὰρ πεισθήσεσθε, ἄξιόν ἐστιν ἀκοῦσαι τοῦ τὰ λυσιτελῆ λέγοντοσ· εἴτε ἐφ̓ ὑμῖν ἀπόκειται τὸ πεισθῆναι, τί τοῦτο δύσκολόν ἐστιν, ἀνδρὶ φίλῳ λόγου μεταδοῦναι βουλομένῳ μάτην εἰπεῖν. καὶ τί δὴ τοῦτό ἐστιν, ὑπὲρ οὗ μέλλω μὲν συμβουλεύειν, ὀνομάσαι δὲ αὐτὸ ὀκνῶ; οὔτε ἐν ταῖσ οἰκίαισ οὔτε ἐν ταῖσ συγγενείαισ οὔτε ἐν ταῖσ φιλίαισ οὔτε ἐν ταῖσ πόλεσιν οὔτε ἐν τοῖσ ἔθνεσιν.

ὑπὲρ γὰρ ὁμονοίασ ἐρῶν ἔρχομαι, καλοῦ μὲν ὀνόματοσ, καλοῦ δὲ πράγματοσ, ἄν δ̓ εὐθὺσ προσθῶ περὶ τῆσ πρὸσ τίνασ ὁμονοίασ, τοῦτο δέδοικα, μὴ τὴν μὲν ὁμόνοιαν αὐτὴν ἐφ̓ ἑαυτῆσ καλὴν εἶναι πιστεύσητε, τὸ δὲ πρὸσ τούτουσ ὁμονοεῖν τοὺσ ἀνθρώπουσ, οἷσ ὁμονοεῖν φημι δεῖν ὑμᾶσ, ἀδύνατον εἶναι νομίσητε.

τοῦτο γάρ ἐστιν, ὃ μέχρι νῦν εἰσ τὴν ἔχθραν καθίστησιν ὑμᾶσ τὴν πρὸσ ἀλλήλουσ καὶ οὐκ ἐᾷ γενέσθαι τὴν φιλίαν, τὸ πεπεῖσθαι δίχα λόγου μὴ δυνατὴν εἶναι ταῖσ πόλεσι τὴν ὁμόνοιαν.

μὴ θορυβήσητε δὲ ἀρχομένῳ πάλιν, ἀλλ̓ ὑπομείνατε. φημὶ δεῖν ὑμᾶσ, ἄνδρεσ Νικομηδεῖσ, ὁμονοῆσαι πρὸσ Νικαεῖσ·

ἀκούσατε δὲ καὶ μὴ χαλεπήνητε μηδέπω, πρὶν ἂν εἴπω τὰσ αἰτίασ. οὐδὲ γὰρ ὁ νοσῶν πρὸσ τὸν ἰατρὸν ὀργίζεται διατάττοντα τὴν θεραπείαν, ἀλλ̓ ἀκούει μὲν ἀηδῶσ αὐτοῦ λέγοντοσ, ὅτι αὐτὸν καὶ τμηθῆναι δεῖ καὶ καυθῆναι, πείθεται δὲ ὅμωσ· περὶ γὰρ σωτηρίασ ὁ κίνδυνόσ ἐστι. καίτοι τί τοῦτο εἶπον; καὶ χωρὶσ οὗ ζῆν οὐδεὶσ ἂν ἐθελήσειεν εὖ φρονῶν.

βούλομαι δὲ διελεῖν τὸν λόγον καὶ τὸ πρῶτον ὑπὲρ αὐτῆσ εἰπεῖν τῆσ ὁμονοίασ τῆσ καθόλου, ποδαπόν τέ ἐστι καὶ τίνων αἴτιον, ἐξ ἐναντίασ τὴν στάσιν καὶ τὴν ἔχθραν διακρίνασ τὴν φιλίαν· εἶτα ἑ̓́σται γάρ ἀκόλουθον τῆσ ὁμονοίασ ἀποδειχθείσησ ὠφελίμου τοῖσ ἀνθρώποισ ἅπασιν̓ ἀποδεῖξαι ταύτην τὴν ὁμόνοιαν τῶν πόλεων τούτων καὶ ἀναγκαιοτάτην οὖσαν ὑμῖν καὶ λυσιτελεστάτην.

οὐκ ἀποστήσομαι δὲ εἰπεῖν οὐδ̓ ὅπωσ ἂν μεῖναι γενομένη δύναιτο· πολλοῖσ ἐνοχλοῦν.

εὔχομαι δὲ τοῖσ θεοῖσ πᾶσι καὶ τοῖσ ὑμετέροισ καὶ τοῖσ ἐκείνων, εἰ ταῦτα εὐνοίᾳ τῇ πρὸσ μόνουσ ὑμᾶσ ἐγὼ νῦν λέγω καὶ μηδεμίαν οἰκείαν θηρώμενοσ δόξαν ἤ λυσιτέλειαν ἐκ τῆσ καταλλαγῆσ τῆσ ὑμετέρασ, καὶ πρὸ πάντων εἰ μέλλει λυσιτελήσειν τῇ πόλει, δοῦναι μὲν ἐμοὶ τοὺσ ἀξίουσ τοῦ πράγματοσ εἰπεῖν λόγουσ, παρασχεῖν δὲ ὑμᾶσ ἐμοὶ πεισθῆναι τὰ συμφέροντα βουλομένουσ. ὁμόνοιαν τοίνυν πάντεσ μὲν ἐπῄνεσαν ἀεὶ καὶ λέγοντεσ καὶ γράφοντεσ, καὶ μεστὰ τῶν ἐγκωμίων αὐτῆσ ἐστι καὶ τὰ ποιήματα καὶ τὰ τῶν φιλοσόφων συγγράμματα, καὶ ὅσοι τὰσ ἱστορίασ ἐξέδοσαν ἐπὶ παραδείγματι αὐτῶν τῶν ἔργων ἀπέδειξαν αὐτὴν μέγιστον οὖσαν τῶν ἀνθρωπείων ἀγαθῶν, καὶ πολλοὶ τολμήσαντεσ ἤδη τῶν σοφιστῶν παραδόξουσ εἰπεῖν λόγουσ μόνον τοῦτον οὐκ ἐπενοήθησαν ἐξενεγκεῖν, ὡσ οὐ καλὸν ἡ ὁμόνοια καὶ σωτήριόν ἐστιν·

τοῖσ τε νῦν βουλομένοισ αὐτὴν ἐγκωμιάζειν ἄφθονοσ ἡ τῶν λόγων ὕλη, καὶ ἀεὶ καὶ πλείω καὶ κρείττω περὶ αὐτῆσ ἐξέσται λέγειν.

εἴτε γὰρ ὑπὲρ γενέσεωσ αὐτῆσ πολυπραγμονεῖν ἐθέλοι τισ, ἀνάγκη τὴν ἀρχὴν αὐτῆσ ἐπανάγειν ἐπὶ τὰ μέγιστα τῶν θείων πραγμάτων.

ἡ γὰρ αὐτὴ καὶ φιλία ἐστὶ καὶ καταλλαγὴ καὶ συγγένεια, καὶ ταῦτα πάντα περιείληφεν. καὶ τὰ στοιχεῖα δὲ τί ἄλλο ἢ ὁμόνοια ἑνοῖ; καὶ δἰ οὗ σῴζεται πάντα τὰ μέγιστα, τοῦτό ἐστι, καὶ δἰ οὗ πάντα ἀπόλλυται, τοὐναντίον. εἰ μὲν οὖν μὴ θνητὸν ἦμεν οἱ ἄνθρωποι γένοσ μηδ̓ ἔδει πολλὰ εἶναι τὰ φθείροντα ἡμᾶσ, οὐκ ἂν ἦν οὐδὲ ἐν τοῖσ ἀνθρωπίνοισ ἡ στάσισ, ὥσπερ οὐδὲ ἐν τοῖσ θείοισ ἔνεστιν. ᾧ δὲ μόνῳ τῆσ εὐδαιμονίασ ἀπολειπόμεθα τῆσ θείασ καὶ τῆσ ἀφθάρτου διαμονῆσ ἐκείνων, τοῦτό ἐστιν, ὅτι μὴ πάντεσ ὁμονοίασ αἰσθανόμεθα, ἀλλ̓ εἰσὶν οἱ καὶ τὴν ἐναντίαν αὐτῇ φιλοῦντεσ, τὴν στάσιν, ἧσ μέρη καὶ ὑπουργήματα πόλεμοι καὶ μάχαι, καὶ ταῦτα ἐν τοῖσ δήμοισ ἀναστρέφεται καὶ τοῖσ ἔθνεσιν, ὥσπερ ἐν τοῖσ σώμασιν αἱ νόσοι.

καὶ γὰρ τὴν ὑγείαν ἐπιστάμενοι μέγιστον οὖσαν τῶν ἀνθρωπίνων ἀγαθῶν ὅμωσ αὐτῇ πολλάκισ αὐτοὶ καθ̓ αὑτῶν ἐπιβουλεύομεν, οἱ μὲν ἡδοναῖσ πεισθέντεσ, οἱ δὲ πόνουσ φεύγοντεσ ὑγιεινοὺσ καὶ διαίτασ σώφρονασ.

εἰ δὲ μὴ τοῦτο τοῖσ μεγίστοισ τῶν κακῶν ὑπῆρχε βοήθημα, ἡ παραυτίκα ἡδονή, δύναμιν ἂν οὐδ̓ ὅλωσ εἶχε βλάπτειν· νῦν δὲ αὐτοῖσ ἔδωκεν ἡ φύσισ, ὥστε ἐξαπατᾶν δύνασθαι καὶ τέρπειν τοὺσ ἀδικουμένουσ.

καὶ ἐπί γε ᾧ τισ ἂν καὶ μάλιστα φθονήσειεν αὐτοῖσ, ἐκεῖνό ἐστιν ὅτι λυπεῖ τοὺσ ἀνθρώπουσ ὁποῖά ἐστιν ἐπισταμένουσ.

εἰ μὲν οὖν τισ ἐρωτήσειεν ἕνα ἄνδρα ἢ πολλοὺσ ὁμοῦ περὶ τῶν ὀνομάτων αἰτῶν, ἐν ποίῳ δὴ μέρει τὰ τοιαῦτα κατατάττεται, πόλεμοι καὶ στάσεισ καὶ νόσοι καὶ τὰ τούτοισ ὁμότροπα, οὐδὲν ἂν μελλήσασ ἀποκρίναιτο ὅτι ταῦτα ἐν τοῖσ κακοῖσ τάττεται καὶ οὕτωσ ὡσ ἔχει καὶ νενόμισται καὶ καλεῖται κακά.

τὰ δ̓ ἐναντία τούτοισ, εἰρήνη καὶ ὁμόνοια καὶ ὑγεία, καὶ ταῦτα οὐδεὶσ ἂν ἀντείποι μὴ οὐχὶ ἀγαθὰ καὶ εἶναι καὶ λέγεσθαι. φανερᾶσ δὲ οὕτωσ οὔσησ τῆσ μάχησ τῶν κακῶν καὶ τῶν ἀγαθῶν, ὅμωσ εἰσί τινεσ, μᾶλλον δὲ πολλοί, οἵτινεσ τῶν κακῶν τοῖσ ὁμολογουμένοισ χαίρομεν.

καὶ περὶ δὲ τῆσ νεὼσ πάντεσ οἱ πλέοντεσ ἐπιστάμενοι διότι μία αὕτη ἐστὶ σωτηρία, τὸ τοὺσ ναύτασ ὁμονοεῖν καὶ τῷ κυβερνήτῃ πείθεσθαι, γενομένησ δὲ στάσεωσ ἐν αὐτῇ καὶ ἀπειθείασ διότι καὶ τὰ δεξιὰ πολλάκισ τῶν πνευμάτων εἰσ ἐναντίον τῇ νηὶ περιίσταται καὶ τῶν λιμένων ἀποτυγχάνουσιν ἐγγὺσ ὄντων, ὅμωσ στασιάζουσιν ἔστιν ὅτε ὑπὸ ἀφροσύνησ , καὶ τοῦτο ἀπόλλυσιν αὐτοὺσ ἐπισταμένουσ τοῦ ὀλέθρου τὴν αἰτίαν. καὶ τῶν οἴκων δὲ τῆσ σωτηρίασ οὔσησ ἔν τε τῇ τῶν δεσποτῶν ὁμοφροσύνῃ καὶ ἐν τῇ τῶν οἰκετῶν πειθαρχίᾳ, πολλοὺσ ὅμωσ οἴκουσ ἀπώλεσεν ἥ τε δεσποτικὴ στάσισ καὶ ἡ κακοδουλία.

τῷ μὲν γὰρ ἁρ́ματι ποία καταλείπεται σωτηρία τῶν ἵππων συνθεῖν μὴ θελόντων; ἐπειδὰν γὰρ ἄρξωνται διαστάντεσ ἀφέλκειν ἄλλοσ ἀλλαχῇ, πᾶσα ἀνάγκη κινδυνεύειν τὸν ἡνίοχον. ὁ δὲ γάμοσ ὁ ἀγαθὸσ τί ἄλλο ἐστὶν ἢ ὁμόνοια ἀνδρὸσ πρὸσ γυναῖκα; καὶ ὁ κακὸσ γάμοσ τί ἄλλο ἐστὶν ἤ ἡ τούτων διχόνοια;

καὶ τέκνων δὲ τίσ ὠφέλεια γονεῦσιν, ὅταν ὑπὸ ἀφροσύνησ ἄρξηται στασιάζειν πρὸσ αὐτούσ; ἡ δὲ ἀδελφότησ τί ἄλλο ἐστὶν ἢ ἀδελφῶν ὁμόνοια; ἡ δὲ φιλία τί ἄλλο ἢ φίλων ὁμόνοια;

καὶ ταῦτα πάντα οὐ μόνον ἀγαθά ἐστι καὶ καλά, ἀλλὰ καὶ ἥδιστα· τὰ δὲ ἐναντία τούτοισ οὐ κακὰ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀηδῆ·

καὶ ὅμωσ αὐτὰ πολλάκισ ἀντὶ τῶν ἡδίστων ἀγαθῶν προαιρούμεθα. τοὺσ μὲν οὖν πολέμουσ ἤδη τινὲσ ἀντὶ τῆσ εἰρήνησ ἐπανείλοντο μεγάλων ὄντων τῶν διαφόρων, οὐχ ὡσ τὸ μάχεσθαι κρεῖττον ὂν ἢ ἥδιον καὶ δικαιότερον τοῦ τὴν εἰρήνην ἄγειν, ἀλλ̓ οἱ μὲν ὑπὲρ βασιλείασ, οἱ δὲ ὑπὲρ ἐλευθερίασ, οἱ δὲ γῆν κτώμενοι μὴ ἔχοντεσ, οἱ δὲ θάλατταν περιποιούμενοι· καὶ τηλικούτων ὅμωσ τῶν ἄθλων κειμένων ἐν τῷ μέσῳ πολλοὶ κατέθεντο τὸν πόλεμον ὡσ οὐκ ἂν ὄντα οὐδὲ ἀντὶ τῶν μεγίστων αἱρεθῆναί σφισιν ἄξιον. τὸ δὲ καὶ χωρὶσ ὑποθέσεωσ πολεμεῖν καὶ μάχεσθαι τί ἄλλο ἢ μανία παντελήσ ἐστι καὶ διὰ ταύτην κακῶν ἐπιθυμία;

πρὸσ ταῦτά ἐστιν ἀεί.

πολλοὶ δὲ καί τινεσ ἡμῶν καὶ τοῖσ ἀνθρώποισ ὡσ θηρίοισ χρώμενοι χαίρουσι τῇ πρὸσ τὸ ὁμόφυλον γιγνομένῃ μάχῃ. καὶ οὐδὲ τῶν σημείων αἰσθανόμεθα τῶν θείων, ὅσα διδάσκοντεσ ἡμᾶσ ὁμονοεῖν αὑτοῖσ ἐπεφήμισαν. καὶ γὰρ κήρυκέσ τινεσ ἐκ τῶν θεῶν εἶναι λέγονται, καὶ διὰ τοῦτο καὶ παῤ ἡμῖν εἰρήνη μὲν ἐπικηρύσσεται, πόλεμοι δὲ ὡσ ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἀκήρυκτοι γίγνονται.

καὶ γυμνοὶ πρεσβεύουσιν εἰσ ὡπλισμένουσ ὑπὲρ εἰρήνησ καὶ ἀδικῆσαι οὐκ ἔξεστιν αὐτῶν οὐδένα, ὡσ τῶν θεῶν ἅπαντασ τοὺσ ὑπὲρ φιλίασ ἀγγέλουσ. καὶ ὅταν συνερχομένων εἰσ μάχην στρατῶν ἢ διοσημία φανῇ αἰφνίδιοσ ἢ τῆσ γῆσ γένηται σεισμόσ, ἀποστρέφονται εὐθὺσ οἱ ἄνθρωποι καὶ ἀποχωροῦσιν ἀπ̓ ἀλλήλων, ὡσ τῶν θεῶν οὐ βουλομένων αὐτοὺσ μάχεσθαι. πολέμου δὲ σημεῖον οὐδὲν θεῖόν ἐστιν ὑπειλημμένον.

καὶ ὅσα δὲ ἥδιστά τε τοῖσ ἀνθρώποισ2καὶ εὐδαιμονίασ σύμβολα, ταῦτα πάντα ποιοῦμεν, ἐπειδὰν εἰρήνη γένηται, καὶ στεφανούμεθα καὶ θύομεν καὶ ἑορτάζομεν· τὰ δὲ ἐναντία πάντα ἐν τοῖσ πολέμοισ, ὥσπερ ἐν τοῖσ πένθεσι, καὶ συγκλειόμεθα ἔσω πυλῶν καὶ δεδοίκαμεν πάντα καὶ ἀπελπίζομεν ἑαυτούσ· καὶ αἱ γυναῖκεσ τότε ὑπὲρ τῶν ἀνδρῶν κλαίουσι καὶ οἱ παῖδεσ ὑπὲρ τῶν πατέρων ὡσ ἐπὶ τοῖσ μεγίστοισ κακοῖσ.

ἐπειδὰν μὲν οὖν λοιμὸσ ἢ σεισμὸσ γένηται, τοῖσ θεοῖσ ἐγκαλοῦμεν, ὡσ κακῶν παρέχουσιν τοῖσ ἀνθρώποισ αἰτίασ, καὶ οὔ φαμεν αὐτοὺσ εἶναι δικαίουσ οὐδὲ φιλανθρώπουσ, οὐδὲ ἂν τὰ μάλιστα ἡμῖν ἡμαρτηκόσιν ἐπιτιμῶσι σὺν τῇ δίκῃ· τοσοῦτον μῖσόσ ἐστι πρὸσ τὰ αὐτόματα τῶν κακῶν.

πόλεμον δέ, ὅστισ οὐχ ἧττον ἀπόλλυσιν ἢ σεισμόσ, αὐτοὶ προαιρούμεθα καὶ τοῖσ αἰτίοισ τούτων ἀνθρώποισ οὐκ ἐγκαλοῦμεν οὐδέν, ὥσπερ ὑπὲρ ἐκείνων τοῖσ θεοῖσ, ἀλλὰ τούτουσ εἶναι καὶ φιλοδήμουσ δοκοῦμεν καὶ λεγόντων ἥδιστα ἀκούομεν αὐτῶν καὶ συμβουλεύουσι πειθόμεθα, καὶ πάσασ αὐτοῖσ παρέχομεν ἀντὶ τῶν κακῶν οὐκ ἀμοιβάσ· ἀμοιβαὶ γὰρ ἐξ ἴσων ἄν ἐγίγνοντο πρὸσ αὐτοὺσ κακῶν· ἀλλὰ χάριτασ καὶ τιμὰσ καὶ ἐπαίνουσ· ὥστε σφόδρα ἂν εἰε͂ν ἀνόητοι τῶν ἐπὶ τοῖσ κακοῖσ ἔτι χάριν εἰδότων φειδόμενοι. τὸ μὲν οὖν πρῶτον, ἄνδρεσ Νικομηδεῖσ, τὰσ αἰτίασ τῆσ στάσεωσ ἴδωμεν.

εἰ μὲν γὰρ τηλικαῦτά ἐστιν, ὥστ̓ ἄξιον εἶναι πολεμεῖν πόλεμον οὐ σύντομον, οἱο͂σ ἄν τοῖσ ὅπλοισ ἐγίγνετο καὶ παρηγορίαν εἶχε τὸ τάχοσ τῆσ διακρίσεωσ, ἀλλὰ μακρὸν καὶ ἄπαυστον, ὥστε αὐτὸν ὑπολείπεσθαι καὶ τοῖσ παισὶ καὶ τοῖσ ἐκγόνοισ καὶ μηδέποτε σχεῖν ἐλπίδα καταλλαγῆσ· ἀγωνιζώμεθα καὶ στασιάζωμεν καὶ πράγματα παρέχωμεν ἀλλήλοισ, ὅσα ἔνεστι παρέχειν, ἀχθόμενοι διότι μὴ καὶ πλείω δυνάμεθα.

εἰ δὲ μάλιστα μὲν οὐδέν ἐστι τὸ ἆθλον τούτου τοῦ κακοῦ, τὰ δὲ δοκοῦντα εἶναι καὶ μικρά ἐστι καὶ φαῦλα καὶ οὐδ̓ ἰδιώτασ ὑπὲρ αὐτῶν στασιάζειν ἄξιόν ἐστιν, οὐχ ὅπωσ πόλεισ τηλικαύτασ· μὴ πάσχωμεν ὅμοιόν τι τοῖσ ἄφροσι τῶν παίδων, οἵτινεσ αἰδούμενοι μὴ δοκῶσι μάτην ὀργίζεσθαι τοῖσ πατράσιν ἢ ταῖσ μητράσιν οὐ βούλονται καταλλάττεσθαι ῥᾳδίωσ. ὑπὲρ μὲν οὖν γῆσ ἢ θαλάττησ οὐδὲ μαχόμεθα, ἀλλὰ θαλάττησ μὲν οὐδ̓ ἀντιποιοῦνται πρὸσ ὑμᾶσ οἱ Νικαεῖσ, ἀλλ̓ ἡδέωσ, ὥστε μηδεμίαν παρέχειν μάχην, διακέκρινται.

καὶ μὴν οὐδὲ ὑπὲρ προσόδων ἀγωνιζόμεθα, ἀλλὰ ἑκάστοισ ἀπόχρη τὰ οἰκεῖα·

καὶ ταῦτα δὲ τυγχάνει διωρισμένα, καὶ μήν γε καὶ τἄλλα πάντα, ὥσπερ ἐν εἰρήνῃ καὶ φιλίᾳ. καὶ καρπῶν εἰσιν ἀντιδόσεισ καὶ γάμων ἐπιμιξίαι καὶ ἀπ̓ αὐτῶν καὶ συγγένειαι πολλαί τινεσ ἤδη γεγενημέναι· καὶ προξενίασ δὲ ἔχομεν καὶ φιλίασ ἰδιωτικάσ. θεούσ τε τοὺσ αὐτοὺσ νομίζετε καὶ τὰσ ἑορτὰσ τὰσ πλείστασ ὁμοίωσ ἄγετε. καὶ μὴν οὐδὲ ὑπὲρ τῶν ἐθῶν οὐκ ἔστιν οὐδεμία ὑμῖν μάχη. τούτων δὲ ἁπάντων οὐκ ἔχθρασ παρεχόντων αἰτίαν, ἀλλὰ τοὐναντίον φιλίασ καὶ ὁμονοίασ, μαχόμεθα. κἄν τισ ὑμᾶσ ἐπιστὰσ ἔρηται, Τί δὲ ὑμᾶσ οἱ Νικαεῖσ ἀδικοῦσιν;

οὐδὲν εἰπεῖν ἕξετε.

κἂν ἐκείνων πύθηται πάλιν, Τί δὲ οἱ Νικομηδεῖσ ἀδικοῦσιν ὑμᾶσ; οὐδὲ αὐτοὶ λέγειν ἕξουσιν οὐδὲ ἕν. ἀλλὰ ἆθλόν ἐστιν ἐστιν ἐν τῷ μέσῳ κείμενον, ὑπὲρ οὗ διαφέρεσθε. καὶ τί τοῦτό ἐστιν; ἃ μέν γε καὶ ὀνομάσαι ἄξιον καὶ ὁμολογῆσαι καὶ περὶ ὧν ἂν καὶ συγγνοίη τισ τοῖσ ἀγωνιζομένοισ, τούτων οὐδέν ἐστι, τὰ δὲ ὄντα οὐδὲ εἰπεῖν οὐδὲ ὁμολογῆσαι καλῶσ ἔχει· τοιαῦτά ἐστιν, οὕτω σμικρά, οὕτωσ τὰ τυχόντα, ἐφ̓ οἷσ οἱ μὲν ἀνόητοι φιλοτιμηθεῖεν ἂν ἴσωσ, εὖ δὲ φρονῶν ἂν οὐδεὶσ. οἱ γὰρ παρακαλοῦντεσ ὑμᾶσ ἐπὶ τὴν στάσιν· δἰ ἃσ δὲ αἰτίασ οὐκ ἐμὸν ἴσωσ ἐξελέγχειν·

ἀλλ̓ οἵ γε χαίροντεσ αὐτῇ τοῦτο μόνον λαλοῦσιν· Ὑπὲρ πρωτείων ἀγωνιζόμεθα. τούτουσ οὖν αὐτοὺσ ἐρήσομαι πάλιν ἐγώ· Τίνων πρωτείων; καὶ πότερον ἔργῳ καὶ πράγματι δοθησομένων ἢ περὶ ὀνόματοσ αὐτὸ μόνον ἐστὶν ὑμῖν ἡ μάχη; καὶ πρότερον γὰρ δήποτε ἀκούω τὸ αὐτὸ τοῦτο γενέσθαι στάσεωσ Ἑλληνικῆσ αἴτιον, καὶ πολεμῆσαι περὶ τῶν πρωτείων τοὺσ Ἀθηναίουσ καὶ τοὺσ Λακεδαιμονίουσ. καὶ διότι μὲν οὐδὲ ἐκείνοισ ἐλυσιτέλησεν ἡ στάσισ καὶ ὁ πόλεμοσ, ἀλλὰ πρὸσ ἀλλήλουσ ἀγωνιζόμενοι περὶ τῶν πρωτείων ἀπώλεσαν αὐτὰ ἀμφότεροι, καὶ ὑμεῖσ ἅπαντεσ ἐκεῖνα ἴστε καὶ ἴσωσ κἀγὼ μικρὸν ὕστερον ὑπὲρ αὐτῶν ἐρῶ.

τί δέ; τοῦτο ὡσ ὅμοιον ἐκείνῳ προβαλλόμενοι λέγουσιν; λαμβάνειν παρὰ τῶν νησιωτῶν ἐπολέμουν, καὶ περὶ τοῦ δικάζειν οἴκοι τὰσ ἁπάντων δίκασ ἠγωνίζοντο, καὶ καθόλου περὶ βασιλείασ ὁ πόλεμοσ ἦν ταῖσ πόλεσιν ἐκείναισ.

ἡμεῖσ δὲ ἂν ἀπολάβωμεν τὸ πρωτεῖον ἀμαχεὶ παραδόντων αὐτὸ τῶν Νικαέων, πότερα ληψόμεθα τοὺσ φόρουσ, οὓσ νῦν ἐκεῖνοι λαμβάνουσιν;

ἢ τὰσ πόλεισ τὰσ συντελούσασ εἰσ τὸ παῤ ἐκείνοισ δικαστήριον ἐνταυθοῖ καλέσομεν; ἢ πέμψομεν αὐτοῖσ ἁρμοστάσ; ἢ δεκάτασ τὰσ παρὰ τῶν Βιθυνῶν ἐκείνοισ ἔλαττον παρέξομεν; ἢ τί ἔσται; καὶ τί ἡμῖν γενήσεται πλέον; ἐγὼ γὰρ ὑπὲρ ἁπάντων νομίζω τοὺσ ἀνθρώπουσ τῶν πραττομένων οὐχὶ μάτην οὐδὲ εἰκῇ σπουδάζειν, ἀλλ̓ ἀεὶ γίγνεσθαι τὸν ἀγῶνα ἀντί τινοσ. ὁ μὲν γὰρ πολεμῶν ἢ περὶ ἐλευθερίασ ἀγωνίζεται, καταδουλουμένων αὐτὸν ἄλλων, ἢ περὶ ἀρχῆσ, αὐτὸσ ἑτέρουσ καταδουλούμενοσ.

ὁ δὲ πλέων τὴν θάλατταν οὐκ ἄλην εἰκῇ διατίθεται· κινδυνεύει γὰρ ἤτοι γε ὁδοῦ χάριν ἢ ἐμπορίασ. ἵνα δὲ μὴ πάντα φέρω τὰ παραδείγματα, ἁπλῶσ καὶ πράττομεν ἅπαντα οἱ ἄνθρωποι τέλουσ ἕνεκεν ἀγαθοῦ καὶ φεύγομεν τὰσ ἐναντίασ πράξεισ τέλουσ ἕνεκεν κακοῦ.

τὸ δὲ χωρὶσ αἰτίασ σπουδάζειν ἢ πονεῖν, τοῦτ̓ ἔστιν ὃ τοῖσ ἀνοήτοισ προσήκει μόνοισ. εἰ μὲν οὖν τισ σπουδὴν ἔχοι καλεῖσθαι βασιλεὺσ ἰδιώτησ ὤν, καὶ τοῦτο ἄριστα ἐπιστάμενοσ αὐτὸσ ὑπὲρ αὑτοῦ, τοὐναντίον οὗτοσ ἢ δοκεῖ γέλωτα ὀφλήσει, χρώμενοσ ὀνόματι ψευδεῖ δίχα πράγματοσ.

καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων δὲ ὁμοίωσ ἁπάντων, κἂν αὐλητήσ τισ ἐθέλῃ δοκεῖν, αὐλεῖν οὐκ ἐπιστάμενοσ, κἂν μουσικὸσ οὐδὲν ὑπὲρ μουσικῆσ εἰδώσ, κἂν κιθαριστὴσ οὐδὲ ἅψασθαι τῆσ λύρασ ἐπιστημόνωσ δυνάμενοσ. τοὺσ μὲν οὖν τοιούτουσ οὐδὲν κωλύσει καὶ μαινομένουσ δοκεῖν, ἡμεῖσ δὲ οἰόμεθα, ἐὰν ἐπιγραφῶμέν που πρῶτοι, τὸ πρωτεῖον ἕξειν;

ποῖον, ἄνδρεσ Νικομηδεῖσ, πρωτεῖον;

καὶ γὰρ δεύτερον ὑμᾶσ ἐρήσομαι καὶ τρίτον· οὗ τί τὸ ὄφελόσ ἐστιν; οὗ τί τὸ ἔργον; ἀφ̓ οὗ πότερον πλουσιώτεροι γενησόμεθα ἢ μείζονεσ ἢ δυνατώτεροι; τὸ κενοδοξεῖν ἀνόητον μὲν εἶναι καὶ ἐπὶ τῶν ἰδιωτῶν νενόμισται, καὶ μάλιστα τούτων καταγελῶμεν καὶ διαπτύομεν καὶ τελευτῶντεσ ἐλεοῦμεν τοὺσ οὐκ ἐπισταμένουσ τίνι διαφέρει δόξα ψευδὴσ ἀληθοῦσ· καὶ τῶν πεπαιδευμένων οὐδεὶσ οὕτωσ ἔχει πρὸσ αὐτὴν ·

ταῖσ δὲ πόλεσι φῇ τισ κοινῇ προσήκειν ὅσα μηδὲ τῶν ἰδιωτῶν τοῖσ γενναίοισ καὶ πεπαιδευμένοισ; καθόλου δ̓ εἴ τισ ὑμᾶσ ἔροιτο, Ἄνδρεσ Νικομηδεῖσ, τί βούλεσθε, πότερον εἶναι πρῶτοι ταῖσ ἀληθείαισ ἢ καλεῖσθαι μὴ ὄντεσ;

ὁμολογήσαιτε ἂν δήπουθεν εἶναι πρῶτοι μᾶλλον ἐθέλειν ἢ καλεῖσθαι μάτην. οὐ γὰρ τὰ ὀνόματα δύναμιν ἔχει τὴν τῶν πραγμάτων· ὅσα δὲ ταῖσ ἀληθείαισ ἐστὶ τοιαῦτα, οὕτω καὶ ἐξ ἀνάγκησ ὀνομάζεται. πειρᾶσθε τοίνυν πρωτεύειν τῶν πόλεων τὸ μὲν πρῶτον ἐκ τῆσ ἐπιμελείασ τῆσ περὶ αὐτάσ·

τοῦτο μὲν γάρ, καθὸ μητρόπολίσ ἐστε, ἐξαίρετόν ἐστιν ἔργον ὑμέτερον· εἶτα τῷ παρέχειν αὑτοὺσ δικαίουσ ἅπασι καὶ μετρίουσ καὶ μὴ πλεονεκτεῖν ἐν μηδενὶ μηδὲ βιάζεσθαι. τῶν ἐλαττόνων πρὸσ τοὺσ μείζονασ ὑπόπτωσ διακειμένων, ὡσ ἐξ ἅπαντοσ πλεονεκτεῖσθαι μελλόντων, ὅταν δὲ καὶ ἔργῳ τοῦτο γίγνηται, δικαιότερον τῆσ ἀπεχθείασ παροξυνομένησ.

ἔξεστι δὲ ὑμῖν εὐεργετεῖν τὰσ πόλεισ καὶ πλέον καὶ μεῖζον ἢ ἐκείνοισ, τὸ μὲν πρῶτον καὶ μάλιστα διὰ τὴν θάλατταν, ἐξ ἧσ ἁπάντων μὲν καὶ τῶν νῦν κομιζομένων ̔δεῖ δὲ δημοσίᾳ χαρίζεσθαι τὴν πόλιν, οὐκ ἰδίᾳ τινάσ̓ τὰ δὲ καὶ διακλέπτοντεσ αὐτοί, τὰ δ̓ αἰτούμενοι παῤ ἕκαστα·

καὶ ἀντιλέγετε μὲν οὐδέποτε τοῖσ αἰτήσασιν ὑμεῖσ, αὐτὸ δὲ ὅμωσ φορτικόν ἐστι τὸ τὴν τῆσ αἰτήσεωσ ἀνάγκην ἔχειν.

εἰ δὲ καὶ τούτων ἁπάντων μεταλαμβάνειν ἐπιτρέψετε τοῖσ δήμοισ τοῖσ καθ̓ ἑκάστην ἡμέραν αἰτουμένοισ τὸ πρὸσ τὴν χρείαν ἐπεῖγον, πῶσ οὐκ εἰκόσ ἐστι μείζουσ ὑμᾶσ ἔσεσθαι παῤ αὐτοῖσ, εὐεργετοῦντασ αὐτούσ; καὶ ἅμα καὶ μεγάλην ποιήσετε τὴν ὁμόνοιαν διὰ πάντων ἐλευσομένην. πειρᾶσθε δὲ καὶ τοῖσ ἡγεμόσιν αἰδῶ παρέχειν, ἀεὶ τοῦτο φανερὸν καθιστάντεσ ὅτι μὴ ἀπόχρη ὑμῖν καλῶσ διοικεῖσθαι μόνοισ, ἀλλὰ παντὸσ ἐπιμελεῖσθε τοῦ τῶν Βιθυνῶν γένουσ καὶ οὐδὲν ἧττον δυσχεραίνετε τοῖσ εἰσ τοὺσ ἄλλουσ ἀδικήμασιν ἢ τοῖσ εἰσ αὑτούσ·

κἄν τινεσ καταφύγωσιν ἐφ̓ ὑμᾶσ δεόμενοι βοηθείασ, προθύμωσ ἐπαρκεῖτε καὶ ὁμοίωσ.

ταῦτα τὸ πρωτεῖον ὑμῖν παραδώσει τὸ ἀληθινόν, οὐχ ἡ περὶ τῶν ὀνομάτων πρὸσ Νικαεῖσ μάχη. βουλοίμην δ̓ ἂν καὶ ἐκείνουσ τὰ αὐτὰ ποιεῖν, καὶ ποιήσουσιν ἐὰν καταλλαγῆτε, καὶ μείζων ἡ δύναμισ ὑμῶν γενήσεται συντεθεῖσα.

καὶ γὰρ τῶν πόλεων ὁμοῦ γενόμενοι πασῶν ἄρξετε, καὶ τοῖσ ἡγεμόσι γενήσεται πλείων διατροπὴ πρὸσ ὑμᾶσ καὶ φόβοσ, ἐὰν ἀδικεῖν θέλωσιν. τὸ δὲ νῦν ἔχον αἱ μὲν ἄλλαι πόλεισ ὑπὸ τῆσ ὑμετέρασ στάσεώσ εἰσιν ἐπηρμέναι· χρείαν γὰρ αὐτῶν δοκεῖτε ἔχειν καὶ ταῖσ ἀληθείαισ ἔχετε διὰ τὸν πρὸσ ἀλλήλουσ ἀγῶνα καὶ πάσχετε οἱο͂́ν τι πάσχουσιν, ἐπειδὰν δύο ἐπιφανεῖσ ὁμοίωσ ἄνδρεσ διαπολιτεύωνται πρὸσ ἀλλήλουσ· ἐξ ἀνάγκησ ἅπαντασ θεραπεύουσι καὶ τοὺσ πλεῖστον ὅσον ἀποδέοντασ αὐτῶν.

ὥστε ἐν ᾧ περὶ τοῦ πρωτείου μάχεσθε ὑμεῖσ, κινδυνεύει τὸ πρωτεῖον παῤ ἐκείνοισ εἶναι τοῖσ θεραπευομένοισ ὑφ̓ ὑμῶν.

οὐδὲ γὰρ ἔνεστιν οὐκ ἔχειν τοῦτο δοκεῖν τινασ, ὃ παῤ αὐτῶν ἐκείνων ὑμεῖσ λαμβάνειν ἀξιοῦτε. καὶ τὰσ πόλεισ οὖν πᾶσα ἀνάγκη γενήσεται τὴν τάξιν τὴν ἑαυτῶν ἀπολαβεῖν, καὶ ὥσπερ εἰκόσ ἐστι καὶ δίκαιον, ἐκείνασ ὑμῶν χρῄζειν, οὐχ ὑμᾶσ ἐκείνων. καὶ οὐχὶ παρὰ τοῦτο ἀξιώσω τυραννικῶσ ὑμᾶσ αὐτοῖσ προσφέρεσθαι, πρᾴωσ δὲ καὶ μετρίωσ, ὥσπερ ὑφηγησάμην μικρὸν ἔμπροσθεν, ἵνα μὴ φορτικὸν γένηται τὸ πρωτεῖον ὑμῶν, ἀλλὰ καὶ πρωτεῖον ᾖ καὶ φιλῆται. τὰ δὲ τῶν ἡγεμόνων νῦν μὲν ὅπωσ ἔχει, τί δεῖ πρὸσ ἐπισταμένουσ λέγειν;

ἢ γὰρ οὐκ ἐπαισθάνεσθε τῆσ τυραννίδοσ, ἣν ἡ στάσισ ἡ ὑμετέρα δίδωσι τοῖσ ἄρχουσιν ὑμῶν; εὐθέωσ γὰρ ὁ βουλόμενοσ ἀδικῆσαι τὸ ἔθνοσ εἰδὼσ ἥκει τί δεῖ ποιήσαντα αὐτὸν μὴ δοῦναι δίκην. ἢ γὰρ τῇ Νικαέων ἑταιρείᾳ προστίθεται καὶ τὸ μέροσ τὸ ἐκείνων ἔχει βοηθοῦν ἢ τοὺσ Νικομηδεῖσ ἐλόμενοσ ὑφ̓ ὑμῶν σῴζεται.

καὶ φιλεῖ μὲν οὐδετέρουσ, δοκεῖ δὲ τοὺσ ἑτέρουσ φιλεῖν· ἀδικεῖ δὲ πάντασ. ἀδικῶν δὲ σῴζεται διὰ τοὺσ μόνουσ οἰομένουσ ὑπ̓ αὐτοῦ φιλεῖσθαι. κατεγνώκασι δὲ ὑμῶν ἄνοιαν δημοσίᾳ, καὶ χρῶνται καθάπερ τοῖσ παιδίοισ ὑμῖν, οἷσ πολλάκισ ἀντὶ τῶν μεγίστων προτείνεται τὰ μικρότατα·

κἀκεῖνα διὰ τὴν ἄγνοιαν τῶν ὡσ ἀληθῶσ μεγάλων καὶ διὰ τὴν πρὸσ τὰ ἐλάχιστα ἡδονὴν χαίρει τῷ μηδενί·

καὶ ὑμῖν οὕτωσ ἀντὶ δικαιοσύνησ, ἀντὶ τοῦ μὴ συλᾶσθαι τὰσ πόλεισ μηδὲ ἀφαιρεῖσθαι τοὺσ ἀνθρώπουσ τῶν ἰδίων, ἀντὶ τοῦ μὴ ὑβρίζειν αὐτοὺσ εἰσ ὑμᾶσ, ἀντὶ τοῦ μὴ παροινεῖν, προτείνουσιν ὀνόματα καὶ ἢ εἶπον ὑμᾶσ πρώτουσ ἢ ἔγραψαν· εἶτά εἰσιν ἀκίνδυνοι τὸ λοιπὸν ὑμῖν ὡσ ἐσχάτοισ χρώμενοι. τὰ γὰρ τοιαῦτα, ἐφ̓ οἷσ μέγα φρονεῖτε, παρὰ πᾶσι μὲν τοῖσ ὀρθῶσ ἐννοουμένοισ διαπτύεται, μάλιστα δὲ παρὰ τοῖσ Ῥωμαίοισ γέλωτα κινεῖ καὶ καλεῖται τὸ ἔτι ὑβριστικώτερον Ἑλληνικὰ ἁμαρτήματα.

καὶ γὰρ ἔστιν ἁμαρτήματα, ἄνδρεσ Νικομηδεῖσ, ἀληθῶσ, ἀλλ̓ οὐχ Ἑλληνικά, εἰ μὴ κατ̓ αὐτὸ τοῦτο Ἑλληνικὰ φήσει τισ αὐτὰ εἶναι, καθ̓ ὅσον ἐκεῖνοι δόξησ ἀντεποιήσαντό ποτε καὶ Ἀθηναῖοι καὶ Λακεδαιμόνιοι. τὰ δὲ ἐκείνων εἶπον ἤδη που καὶ πρότερον ὅτι μὴ κενόδοξα ἦν, ἀλλ̓ ὑπὲρ ἀρχῆσ ἀληθοῦσ ἀγών· εἰ μή τι νῦν δοκεῖτε αὐτοὺσ ὑπὲρ τῆσ προπομπείασ καλῶσ ἀγωνίζεσθαι, καθάπερ ἐν μυστηρίῳ τινὶ παίζοντασ ὑπὲρ ἀλλοτρίου πράγματοσ. ἂν δὲ τὸ μὲν τῆσ μητροπόλεωσ ὑμῖν ὄνομα ἐξαίρετον ᾖ, τὸ δὲ τῶν πρωτείων κοινὸν ᾖ, τί κατὰ τοῦτο ἐλαττοῦσθε;

ἐγὼ μὲν γὰρ τολμήσαιμι ἂν εἰπεῖν ὅτι κἂν πάντων ἐκστῆτε τῶν ὀνομάτων, οὐδενὸσ ἐξίστασθε πράγματοσ. ἢ τί δοκεῖτε παρὰ τοῦτο;

τὴν θάλατταν ἀναχωρήσειν ἀφ̓ ὑμῶν ἢ τὴν γῆν ὑμῖν ἔσεσθαι μικροτέραν ἢ τὰσ προσόδουσ ἐλάττονασ; ἤδη ποτὲ θέασ μετελάβετε; μᾶλλον δὲ μόνον οὐχὶ καθ̓ ἑκάστην ἡμέραν θεᾶσθε καὶ τοὺσ τραγῳδοὺσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ, ὅσοι δοκοῦσι μὲν ἡδονῆσ ἕνεκεν καὶ τέρψεωσ εἰσ τὰσ σκηνὰσ παριέναι, τοὺσ δὲ αἰσθανομένουσ τῶν γιγνομένων ὠφελοῦσιν· ἆῤ οὖν ἐκεῖ τισ ὑμῖν ἀληθῶσ εἶναι δοκεῖ βασιλεὺσ ἢ τύραννοσ ἢ θεόσ;

καίτοι ταῦτα πάντα καλοῦνται καὶ Μενέλαοι καὶ Ἀγαμέμνονεσ, καὶ οὐκ ὀνόματα μόνον ἔχουσι θεῶν καὶ ἡρώων, ἀλλὰ καὶ πρόσωπα καὶ στολάσ, καὶ κελεύουσι πολλά, ὡσ ἐκεῖνοι·

τοῦ δὲ ποιήματοσ συντελεσθέντοσ ἀπίασι τὸ μηδὲν ὄντεσ. ὀνομάζεσθαί τισ θέλει πρῶτοσ· ἔστω. πρωτεύει τισ· κἂν ἄλλοσ ὀνομάζηται, πρῶτόσ ἐστιν. οὐ γὰρ τὰ ὀνόματα πίστεισ τῶν πραγμάτων εἰσί, τὰ δὲ πράγματα καὶ τῶν ὀνομάτων. ἔτι τοίνυν κἀκεῖνο λογίσασθε τὸ ἐκ τῆσ ὁμονοίασ γενησόμενον.

νῦν μὲν ἕκαστοι τοὺσ ἑαυτῶν ἄνδρασ ἔχετε· ἂν δὲ καταλλαγῆτε, τοὺσ ἀλλήλων ἕξετε· καὶ τὰσ φιλοτιμίασ ̔δεῖ γὰρ καὶ τούτων πόλεἰ διπλασίασ τίθεσθε καὶ τὰσ ὑπηρεσίασ. λέγειν τισ δεινόσ ἐστι παῤ ὑμῖν; κἀκείνουσ ὠφελήσει. πλούσιόσ τισ παῤ ἐκείνοισ ἐστί; χορηγήσει καὶ παῤ ὑμῖν. καθόλου δὲ οὐδεὶσ οὔτε ἂν ἄξιοσ ὢν τοῦ πρωτεύειν ἐν πόλει διὰ τοῦτο εὐδοκιμήσῃ, διαβεβλήσεται παῤ ὑμῖν τῷ πρὸσ ἐκείνουσ λέγειν ἢ παῤ ἐκείνοισ τῷ πρὸσ ὑμᾶσ· οὔτε ἂν φαῦλόσ τισ ὢν καὶ τοῦ δοῦναι δίκην ἄξιοσ εὑρεθῇ, διαδράσεται τὴν τιμωρίαν ἀπαλλαγεὶσ ἐντεῦθεν ἐκεῖ, κἀκεῖθεν ἐνθάδε.

τὸ δὲ νῦν ἔχον ὥσπερ ὑφορμεῖτε ἀλλήλαισ αἱ πόλεισ καὶ ἔστι τοῖσ ἀδικήσασι τὴν ἑτέραν πρὸσ τὴν ἑτέραν καταφυγή.

τῆσ δὲ ὁμονοίασ γενομένησ ἀνάγκη καλοὺσ εἶναι καὶ δικαίουσ ἄνδρασ ἢ ἐκ τῆσ Βιθυνίασ ἀπαλλάττεσθαι. μέγα φρονεῖτε τῇ τοῦ πλήθουσ ὑπερβολῇ· πλείουσ ἔσεσθε. γῆν ἱκανὴν δοκεῖτε ἔχειν· πλείω τῆσ ἱκανῆσ ἕξετε. καθόλου πάντα μιχθέντα, καὶ καρποὶ καὶ χρήματα καὶ ἀνδρῶν ἀξίαι καὶ δυνάμεισ, διπλάσια τὰ παῤ ἀμφοτέροισ γίγνεται. οὗ δὲ πάντα ἕνεκεν οἱ ἄνθρωποι πράττουσιν, ἡ ἡδονή, κρείττων λόγου.

τὸ γὰρ τὰ μὲν ὀδυνῶντα ὑμᾶσ ἐξαιρεθῆναι, καὶ φθόνον καὶ φιλονικίαν καὶ τὴν ἐκ τούτων γιγνομένην στάσιν καὶ τὸ ἐπιβουλεύειν ἀλλήλοισ ὑμᾶσ καὶ τὸ τοῖσ κακοῖσ ἐφήδεσθαι τοῖσ τῶν πλησίον καὶ τὸ ἐπὶ τοῖσ ἀγαθοῖσ ἄχθεσθαι, τὰ δὲ ἐναντία ἀντὶ τούτων εἰσελθεῖν εἰσ τὰσ πόλεισ, κοινωνίαν ἀγαθῶν, ὁμοφροσύνην, ἐπὶ τοῖσ αὐτοῖσ ἀμφοτέρων χαράν, οὐχὶ ταῦτα πάντα ἑορτῇ ἐοίκε δημοσίᾳ;

λογίσασθε δὲ οὕτωσ.

εἴ τισ ὑμῖν, ἄνδρεσ Νικομηδεῖσ, θεῶν αἱρ́εσιν ἔδωκεν, εἰ βούλεσθε μὴ μόνον τὴν αὑτῶν πόλιν ἔχειν, ἀλλὰ καὶ τὴν Νικαέων, οὐκ ἂν παράδοξον μὲν ὑπὸ μεγέθουσ ἐφάνη ἀγαθὸν ὑμῖν, εὔξασθε δ̓ ἂν πάσασ εὐχάσ, ὥστε αὐτοῦ τυχεῖν; ἀλλὰ τοῦτο τὸ παράδοξον δοκοῦν ἔξεστιν ἤδη γενέσθαι καὶ τὴν Νίκαιαν ὑμετέραν εἶναι καὶ τὰ παῤ ὑμῖν ἐκείνων. ἢ τῶν μὲν ἀδελφῶν θαυμάζομεν τοὺσ εἰσ ἅπαν τὸν κοινὸν οἰκοῦντασ οἶκον καὶ μὴ νενεμημένουσ τὰ πατρῷα ὑπὸ μικρολογίασ, ὅ τε πλοῦτοσ αὐτῶν μείζων κατὰ τοῦτο, τῷ μὴ νενεμῆσθαι μηδὲ ἑκάστῳ τὸ ἥμισυ γεγονέναι τῶν πάντων, ἀλλὰ τὸ ὅλον ἀμφοτέρων δοκεῖν, ἔτι δὲ καὶ ὡσ ἀγαθοὺσ πάντεσ ἐκείνουσ ὁρῶσι καὶ ὡσ δικαίουσ καὶ ὡσ τῷ ὄντι ἀδελφούσ·

ἐν δὲ ταῖσ πόλεσι γενομένη αὕτη ἡ ἀδελφότησ οὐχὶ καὶ μεῖζον ἀγαθὸν ἔσται καὶ κάλλιον καὶ πλουσιώτερον; ἄξιον δὲ αὐτὴν γενέσθαι καὶ διὰ τοὺσ προγόνουσ κοινοὺσ ὄντασ ἀμφοτέραισ ταῖσ πόλεσι καὶ διὰ τοὺσ θεούσ, ὧν καὶ παῤ ἐκείνοισ καὶ παῤ ὑμῖν ὁμοιαί εἰσι τιμαί.

τοῦτο γάρ ἐστιν, ἐφ̓ ᾧ καὶ μάλιστα ὀδυνηθείη τισ ἄν, ὅτι πάντα κοινὰ ἔχοντεσ, καὶ προγόνουσ καὶ θεοὺσ καὶ ἔθη καὶ ἑορτάσ, οἱ δὲ πολλοὶ καὶ συγγενείασ ἰδιωτικὰσ καὶ φιλίασ, ὥσπερ Ἕλληνεσ πρὸσ βαρβάρουσ μαχόμεθα, ἢ τὸ ἔτι τούτου τῷ γιγνομένῳ ὑφ̓ ὑμῶν ὁμοιότερον, ὥσπερ ἄνθρωποι πρὸσ θηρία. οὐκ ὄψεσθε εἰσ ἀλλήλουσ; οὐκ ἀκούσεσθε ἀλλήλων;

οὐκ ἀντιδεξιώσονται τὴν ἀρχὴν ποιησαμένων ὑμῶν ἀλλήλασ αἱ πόλεισ; οὐχὶ πάντα τὰ παρὰ ἀμφοτέροισ ἀγαθὰ κτήσεσθε καταλλαγέντεσ; οὐ χρήσεσθε αὐτοῖσ θέλοντεσ;

ὄφελον ἐξῆν καὶ τὸν Ἐφεσίων δῆμον ποιήσασθαι ἀδελφὸν ὑμῶν. ὄφελον καὶ τὰ Σμυρναίων κοινὰ ὑμῖν ἐγένετο. ταῦτα δὲ πάντα τηλικαῦτα ὄντα ἀγαθὰ ἑνὸσ ἕνεκα ὀνόματοσ ἀπόλλυτε, ποίαν ὠφέλειαν, τίνα ἡδονήν;

ἀλλ̓ ὅτι μὲν καὶ λυσιτελήσει ταῖσ πόλεσιν ἡ καταλλαγὴ γενομένη καὶ μέχρι νῦν ὑμῖν οὐκ ἐλυσιτέλησεν ἡ στάσισ οὖσα καὶ τὰ ἀγαθὰ τὰ ἐκ τῆσ ὁμονοίασ γενησόμενα καὶ τὰ κακὰ τὰ διὰ τὴν ἔχθραν ὑπάρχοντα, προείρηταί μοι μετρίωσ. λοιπὸν δὲ εἰπεῖν ὅτι καὶ μενεῖ ταῦτα διαλλαγέντων ὑμῶν.

ἤδη γάρ τινέσ εἰσιν οἱ καὶ τοῦτο δεδοικότεσ, ὧν ἀποδέχομαι τοῦ φόβου τὴν αἰτίαν, εἴ γε λέγουσιν αὐτὸ ταῖσ ἀληθείαισ ἐπιθυμοῦντεσ τῆσ ὁμονοίασ καὶ φοβούμενοι μὴ λυθῇ καὶ οὐ τοὐναντίον αὐτοῦ χάριν τοῦ μηδὲ ὅλωσ αὐτὴν γενέσθαι τοῦτο προβάλλονται. τὸ μὲν οὖν μέγιστον ὑμῖν καὶ τὸ πιστότατον τοῦ μενεῖν τὴν ὁμόνοιαν ἐνέχυρον ἔστω τὸ συμφέρειν αὐτήν.

ἃ γὰρ καὶ λόγῳ παραδειχθέντα διότι συνοίσει μόνον ἤδη πείθειν ὑμᾶσ ἐοίκε, πῶσ οὐ χρὴ τὴν ἀπὸ τῶν ἔργων ἕξειν αὐτὰ πειθὼ βεβαιοτέραν; ἔτι δὲ εὔθυμόσ εἰμι καὶ διὰ τὸ τῆσ συνηθείασ ὑμᾶσ δυσαπαλλάκτωσ ἔχειν.

εἰ γὰρ ἡ στάσισ τοσούτῳ χρόνῳ διὰ τὴν συνήθειαν μόνον ἐμμεμένηκεν ὑμῖν, τηλικοῦτον οὖσα κακόν, πῶσ οὐχὶ καὶ τὰσ διαλλαγὰσ εἰκόσ ἐστιν ἡδίουσ τε οὔσασ καὶ δικαιοτέρασ ποιήσειν καὶ τὴν συνήθειαν ἡδίονα; καὶ φυλάττεσθαι δὲ μικρά τινα δεήσει καὶ πρὸ ἁπάντων τοὺσ ἄνδρασ τοὺσ ἀδόξουσ, ἄν ποτε διαβάλλωσιν ὑμᾶσ ἀλλήλοισ.

μὴ γὰρ ἀκούσητε αὐτῶν ἴδιόν τι θηρωμένων, εἰ βουλήσονται πάλιν αὑτοῖσ γενέσθαι τινὰ χώραν. καὶ μικρῶν δὲ ἕνεκεν μὴ παροξύνεσθαι. καὶ τοὺσ θεοὺσ δὲ εἰκόσ ἐστιν μᾶλλον πάντων ἐπιμελήσεσθαι τοῦ συμμεῖναι τὴν ὁμόνοιαν.

οἶμαι γὰρ καὶ αὐτὴν ταύτην τὴν ἀρχὴν παῤ ἐκείνων γενέσθαι καὶ οὐκ ἂν ἄλλωσ ἐπελθεῖν μοι τολμῆσαι περὶ τηλικούτου πράγματοσ ἐν ὑμῖν λέγειν, ὑπὲρ οὗ μηδεὶσ πρότερον εἶπε μήτε νέοσ μήτε πρεσβύτεροσ. ἔστι δὲ καὶ ἄξιον αὐτοῖσ εὔξασθαι πάλιν.

οὐκοῦν ἐν ἀρχῇ μὲν εὐξάμην αὐτοῖσ, ἵνα μοι πειθομένουσ παράσχωσιν ὑμᾶσ· ἐπεὶ δὲ τοῦτο ἤδη ἐοίκατε ποιεῖν, λοιπόν ἐστιν εὔξασθαι περὶ τοῦ φυλάττειν αὐτοὺσ εἰσ ἀεὶ τὰ καλῶσ δόξαντα ὑμῖν.

상위

Dio, Chrysostom (디오, 크리소토모스)

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION