헬라어 문장 검색 - ΑριστόΡηετορί2́23́

(아리스토텔레스, 수사학, Book 2, chapter 23)

ἔστι δὲ εἷσ μὲν τόποσ τῶν δεικτικῶν ἐκ τῶν ἐναντίων· δεῖ γὰρ σκοπεῖν εἰ τῷ ἐναντίῳ τὸ ἐναντίον ὑπάρχει, ἀναιροῦντα μὲν εἰ μὴ ὑπάρχει, κατασκευάζοντα δὲ εἰ ὑπάρχει, οἱο͂ν ὅτι τὸ σωφρονεῖν ἀγαθόν· τὸ γὰρ ἀκολασταίνειν βλαβερόν. ἢ ὡσ ἐν τῷ Μεσσηνιακῷ· "εἰ γὰρ ὁ πόλεμοσ αἴτιοσ τῶν παρόντων κακῶν, μετὰ τῆσ εἰρήνησ δεῖ ἐπανορθώσασθαι" . εἴ περ γὰρ οὐδὲ τοῖσ κακῶσ δεδρακόσινἀκουσίωσ δίκαιον εἰσ ὀργὴν πεσεῖνοὐδ’ ἂν ἀναγκασθείσ τισ εὖ δράσῃ τινά,προσῆκον εἶναι τῷδ’ ὀφείλεσθαι χάριν. ἀλλ’ εἴ περ ἔστιν ἐν βροτοῖσ ψευδηγορεῖνπιθανά, νομίζειν χρή σε καὶ τοὐναντίον,ἄπιστ’ ἀληθῆ πολλὰ συμβαίνειν βροτοῖσ. ἄλλοσ ἐκ τῶν ὁμοίων πτώσεων·

ὁμοίωσ γὰρ δεῖ ὑπάρχειν ἢ μὴ ὑπάρχειν, οἱο͂ν ὅτι τὸ δίκαιον οὐ πᾶν ἀγαθόν· καὶ γὰρ ἂν τὸ δικαίωσ, νῦν δ’ οὐχ αἱρετὸν τὸ δικαίωσ ἀποθανεῖν. ἄλλοσ ἐκ τῶν πρὸσ ἄλληλα·

εἰ γὰρ θατέρῳ ὑπάρχει τὸ καλῶσ ἢ δικαίωσ ποιῆσαι, θατέρῳ τὸ πεπονθέναι, καὶ εἰ <τὸ> κελεῦσαι, καὶ τὸ πεποιηκέναι, οἱο͂ν ὡσ ὁ τελώνησ Διομέδων περὶ τῶν τελῶν, "εἰ γὰρ μηδ’ ὑμῖν αἰσχρὸν τὸ πωλεῖν, οὐδ’ ἡμῖν τὸ ὠνεῖσθαι" . καὶ εἰ τῷ πεπονθότι τὸ καλῶσ ἢ δικαίωσ ὑπάρχει, καὶ τῷ ποιήσαντι. ἔστι δ’ ἐν τούτῳ παραλογίσασθαι· εἰ γὰρ δικαίωσ ἔπαθέν τι, δικαίωσ πέπονθεν, ἀλλ’ ἴσωσ οὐχ ὑπὸ σοῦ· διὸ δεῖ σκοπεῖν χωρὶσ εἰ ἄξιοσ ὁ παθὼν παθεῖν καὶ ὁ ποιήσασ ποιῆσαι, εἶτα χρῆσθαι ὁποτέρωσ ἁρμόττει· ἐνίοτε γὰρ διαφωνεῖ τὸ τοιοῦτον καὶ οὐδὲν κωλύει, ὥσπερ ἐν τῷ Ἀλκμαίωνι τῷ Θεοδέκτου μητέρα δὲ τὴν σὴν οὔ τισ ἐστύγει βροτῶν; φησὶ δὲ ἀποκρινόμενοσ "ἀλλὰ διαλαβόντα χρὴ σκοπεῖν" · ἐρομένησ δὲ τῆσ Ἀλφεσιβοίασ πῶσ, ὑπολαβών φησιν τὴν μὲν θανεῖν ἔκριναν, ἐμὲ δὲ μὴ κτανεῖν. καὶ ἡ περὶ Δημοσθένουσ δίκη καὶ τῶν ἀποκτεινάντων Νικάνορα· ἐπεὶ γὰρ δικαίωσ ἐκρίθησαν ἀποκτεῖναι, δικαίωσ ἔδοξεν ἀποθανεῖν. καὶ περὶ τοῦ Θήβησιν ἀποθανόντοσ, περὶ οὗ κελεύει κρίνεσθαι εἰ δίκαιοσ ἦν ἀποθανεῖν, ὡσ οὐκ ἄδικον ὂν τὸ ἀποκτεῖναι τὸν δικαίωσ ἀποθανόντα. ἄλλοσ ἐκ τοῦ μᾶλλον καὶ ἧττον, οἱο͂ν "εἰ μηδ’ οἱ θεοὶ πάντα ἴσασιν, σχολῇ οἵ γε ἄνθρωποι" ·

τοῦτο γάρ ἐστιν "εἰ ᾧ μᾶλλον ἂν ὑπάρχοι μὴ ὑπάρχει, δῆλον ὅτι οὐδ’ ᾧ ἧττον" . τὸ δ’ ὅτι τοὺσ πλησίον τύπτει ὅσ γε καὶ τὸν πατέρα ἐκ τοῦ "εἰ τὸ ἧττον <ὑπάρχον> ὑπάρχει, καὶ τὸ μᾶλλον ὑπάρχει" · τοὺσ γὰρ πατέρασ ἧττον τύπτουσιν ἢ τοὺσ πλησίον· ἢ δὴ οὕτωσ γε ἢ εἰ ᾧ μᾶλλον ὑπάρχει μὴ ὑπάρχει, ἢ εἰ ᾧ ἧττον ὑπάρχει <ὑπάρχει>, ὁπότερον δεῖ δεῖξαι, εἴθ’ ὅτι ὑπάρχει εἴθ’ ὅτι οὔ. ἔτι εἰ μήτε μᾶλλον μήτε ἧττον, ὅθεν εἴρηται καὶ σὸσ μὲν οἰκτρὸσ παῖδασ ἀπολέσασ πατήρ·

Οἰνεὺσ δ’ ἄρ’ οὐχὶ τὸν Ἑλλάδοσ κλεινὸν ἀπολέσασ γόνον; καὶ ὅτι, εἰ μηδὲ Θησεὺσ ἠδίκησεν, οὐδ’ Ἀλέξανδροσ, καὶ εἰ μηδ’ οἱ Τυνδαρίδαι, οὐδ’ Ἀλέξανδροσ, καὶ εἰ Πάτροκλον Ἕκτωρ, καὶ Ἀχιλλέα Ἀλέξανδροσ. καὶ εἰ μηδ’ ἄλλοι τεχνῖται φαῦλοι, οὐδ’ οἱ φιλόσοφοι. καὶ εἰ μηδ’ οἱ στρατηγοὶ φαῦλοι ὅτι θανατοῦνται πολλάκισ, οὐδ’ οἱ σοφισταί. καὶ ὅτι "εἰ δεῖ τὸν ἰδιώτην τῆσ ὑμετέρασ δόξησ ἐπιμελεῖσθαι, καὶ ὑμᾶσ τῆσ τῶν Ἑλλήνων" . ἄλλοσ ἐκ τοῦ τὸν χρόνον σκοπεῖν, οἱο͂ν ὡσ Ἰφικράτησ ἐν τῇ πρὸσ Ἁρμόδιον, ὅτι "εἰ πρὶν ποιῆσαι ἠξίουν τῆσ εἰκόνοσ τυχεῖν ἐὰν ποιήσω, ἔδοτε ἄν·

ποιήσαντι δ’ ἆρ’ οὐ δώσετε; μὴ τοίνυν μέλλοντεσ μὲν ὑπισχνεῖσθε, παθόντεσ δ’ ἀφαιρεῖσθε" . καὶ πάλιν πρὸσ τὸ Θηβαίουσ διιέναι Φίλιππον εἰσ τὴν Ἀττικήν, ὅτι εἰ πρὶν βοηθῆσαι εἰσ Φωκεῖσ ἠξίου, ὑπέσχοντο ἄν· ἄτοπον οὖν εἰ διότι προεῖτο καὶ ἐπίστευσεν μὴ διήσουσιν. ἄλλοσ ἐκ τῶν εἰρημένων καθ’ αὑτοῦ πρὸσ τὸν εἰπόντα, οἱο͂ν ἐν τῷ Τεύκρῳ.

διαφέρει δὲ ὁ τρόποσ ᾧ ἐχρήσατο Ἰφικράτησ πρὸσ Ἀριστοφῶντα, ἐπερόμενοσ εἰ προδοίη ἂν τὰσ ναῦσ ἐπὶ χρήμασιν· οὐ φάσκοντοσ δέ, εἶτα εἶπεν "σὺ μὲν ὢν Ἀριστοφῶν οὐκ ἂν προδοίησ, ἐγὼ δ’ ὢν Ἰφικράτησ; δεῖ δὲ ὑπάρχειν μᾶλλον ἂν δοκοῦντα ἀδικῆσαι ἐκεῖνον· εἰ δὲ μή, γελοῖον ἂν φανείη, <οἱο͂ν> εἰ πρὸσ Ἀριστείδην κατηγοροῦντα τοῦτό τισ ἂν εἴπειεν ἄλλοσ πρὸσ ἀπιστίαν τοῦ κατηγόρου· ὅλωσ γὰρ βούλεται ὁ κατηγορῶν βελτίων εἶναι τοῦ φεύγοντοσ· τοῦτ’ οὖν ἐξελέγχειν δεῖ. καθόλου δὲ ἄτοπόσ ἐστιν, ὅταν τισ ἐπιτιμᾷ ἄλλοισ ἃ αὐτὸσ ποιεῖ ἢ ποιήσειεν ἂν, ἢ προτρέπῃ ποιεῖν ἃ αὐτὸσ μὴ ποιεῖ μηδὲ ποιήσειεν ἄν. ἄλλοσ ἐξ ὁρισμοῦ, οἱο͂ν τί τὸ δαιμόνιόν ἐστιν·

"ἆρα θεὸσ ἢ θεοῦ ἔργον; καίτοι ὅστισ οἰέται θεοῦ ἔργον εἶναι, τοῦτον ἀνάγκη οἰέσθαι καὶ θεοὺσ εἶναι. " καὶ ὡσ Ἰφικράτησ, ὅτι γενναιότατοσ ὁ βέλτιστοσ· καὶ γὰρ Ἁρμοδίῳ καὶ Ἀριστογείτονι οὐδὲν πρότερον ὑπῆρχεν γενναῖον πρὶν γενναῖόν τι πρᾶξαι. καὶ ὅτι συγγενέστεροσ αὐτόσ· "τὰ γοῦν ἔργα συγγενέστερά ἐστι τὰ ἐμὰ τοῖσ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονοσ ἢ τὰ σά" . καὶ ὡσ ἐν τῷ Ἀλεξάνδρῳ ὅτι πάντεσ ἂν ὁμολογήσειαν τοὺσ μὴ κοσμίουσ οὐχ ἑνὸσ σώματοσ ἀγαπᾶν ἀπόλαυσιν. καὶ δι’ ὃ Σωκράτησ οὐκ ἔφη βαδίζειν ὡσ Ἀρχέλαον· ὕβριν γὰρ ἔφη εἶναι τὸ μὴ δύνασθαι ἀμύνασθαι ὁμοίωσ καὶ εὖ παθόντασ ὥσπερ καὶ κακῶσ. πάντεσ γὰρ οὗτοι ὁρισάμενοι καὶ λαβόντεσ τὸ τί ἐστι συλλογίζονται περὶ ὧν λέγουσιν. ἄλλοσ ἐκ τοῦ ποσαχῶσ, οἱο͂ν ἐν τοῖσ Τοπικοῖσ περὶ τοῦ ὀρθῶσ.

ἄλλοσ ἐκ διαιρέσεωσ, οἱο͂ν εἰ πάντεσ τριῶν ἕνεκεν ἀδικοῦσιν ἢ τοῦδε γὰρ ἕνεκα ἢ τοῦδε ἢ τοῦδε, καὶ διὰ μὲν τὰ δύο ἀδύνατον, διὰ δὲ τὸ τρίτον οὐδ’ αὐτοί φασιν.

ἄλλοσ ἐξ ἐπαγωγῆσ, οἱο͂ν ἐκ τῆσ Πεπαρηθίασ, ὅτι περὶ τῶν τέκνων αἱ γυναῖκεσ πανταχοῦ διορίζουσι τἀληθέσ·

τοῦτο μὲν γὰρ Ἀθήνησι Μαντίᾳ τῷ ῥήτορι ἀμφισβητοῦντι πρὸσ τὸν υἱὸν ἀπέφηνεν ἡ μήτηρ, τοῦτο δὲ Θήβησιν Ἰσμηνίου καὶ Στίλβωνοσ ἀμφισβητούντων ἡ Δωδωνὶσ ἀπέδειξεν Ἰσμηνίου τὸν υἱόν, καὶ διὰ τοῦτο Θετταλίσκον Ἰσμηνίου ἐνόμιζον. καὶ πάλιν ἐκ τοῦ Νόμου τοῦ Θεοδέκτου, "εἰ τοῖσ κακῶσ ἐπιμεληθεῖσι τῶν ἀλλοτρίων ἵππων οὐ παραδιδόασι τοὺσ οἰκείουσ, οὐδὲ τοῖσ ἀνατρέψασι τὰσ ἀλλοτρίασ ναῦσ <τὰσ οἰκείασ>, οὐκοῦν εἰ ὁμοίωσ ἐφ’ ἁπάντων, καὶ τοῖσ κακῶσ φυλάξασι τὴν ἀλλοτρίαν οὐ χρηστέον ἐστὶν εἰσ τὴν οἰκείαν σωτηρίαν" . καὶ ὡσ Ἀλκιδάμασ, ὅτι πάντεσ τοὺσ σοφοὺσ τιμῶσιν· "Πάριοι γοῦν Ἀρχίλοχον καίπερ βλάσφημον ὄντα τετιμήκασι, καὶ Χῖοι Ὅμηρον οὐκ ὄντα πολίτην, καὶ Μυτιληναῖοι Σαπφῶ καίπερ γυναῖκα οὖσαν, καὶ Λακεδαιμόνιοι Χίλωνα καὶ τῶν γερόντων ἐποίησαν ἥκιστα φιλόλογοι ὄντεσ, καὶ Ἰταλιῶται Πυθαγόραν, καὶ Λαμψακηνοὶ Ἀναξαγόραν ξένον ὄντα ἔθαψαν καὶ τιμῶσι ἔτι καὶ νῦν, καὶ Ἀθηναῖοι τοῖσ Σόλωνοσ νόμοισ χρησάμενοι εὐδαιμόνησαν καὶ Λακεδαιμόνιοι τοῖσ Λυκούργου, καὶ Θήβησιν ἅμα οἱ προστάται φιλόσοφοι ἐγένοντο καὶ εὐδαιμόνησεν ἡ πόλισ" . ἄλλοσ ἐκ κρίσεωσ περὶ τοῦ αὐτοῦ ἢ ὁμοίου ἢ ἐναντίου, μάλιστα μὲν εἰ πάντεσ καὶ ἀεί, εἰ δὲ μή, ἀλλ’ οἵ γε πλεῖστοι, ἢ σοφοὶ ἢ πάντεσ ἢ οἱ πλεῖστοι, ἢ ἀγαθοί, ἢ εἰ αὐτοὶ οἱ κρίνοντεσ, ἢ οὓσ ἀποδέχονται οἱ κρίνοντεσ, ἢ οἷσ μὴ οἱο͂́ν τε ἐναντίον κρίνειν, οἱο͂ν τοῖσ κυρίοισ, ἢ οἷσ μὴ καλὸν ἐναντίον κρίνειν, οἱο͂ν θεοῖσ ἢ πατρὶ ἢ διδασκάλοισ, ὥσπερ ὃ εἰσ Μιξιδημίδην εἶπεν Αὐτοκλῆσ, εἰ ταῖσ μὲν σεμναῖσ θεαῖσ καλῶσ εἶχεν ἐν Ἀρείῳ πάγῳ δοῦναι τὰ δίκαια, Μιξιδημίδῃ δ’ οὔ.

ἢ ὥσπερ Σαπφώ, ὅτι τὸ ἀποθνῄσκειν κακόν· οἱ θεοὶ γὰρ οὕτω κεκρίκασιν· ἀπέθνησκον γὰρ ἄν. ἢ ὥσπερ Ἀρίστιπποσ πρὸσ Πλάτωνα ἐπαγγελτικώτερόν τι εἰπόντα, ὡσ ᾤετο· "ἀλλὰ μὴν ὅ γ’ ἑταῖροσ ἡμῶν" , ἔφη, "οὐθὲν τοιοῦτον" , λέγων τὸν Σωκράτη, καὶ Ἡγησίπολισ ἐν Δελφοῖσ ἠρώτα τὸν θεόν, πρότερον κεχρημένοσ Ὀλυμπίασιν, εἰ αὐτῷ τὰ αὐτὰ δοκεῖ ἅπερ τῷ πατρί, ὡσ αἰσχρὸν ὂν τἀναντία εἰπεῖν, καὶ περὶ τῆσ Ἑλένησ ὡσ Ἰσοκράτησ ἔγραψεν ὅτι σπουδαία, εἴπερ Θησεὺσ ἔκρινεν, καὶ περὶ Ἀλεξάνδρου, ὅτι αἱ θεαὶ προέκριναν, καὶ περὶ Εὐαγόρου, ὅτι σπουδαῖοσ, ὥσπερ Ἰσοκράτησ φησίν· "Κόνων γοῦν δυστυχήσασ, πάντασ τοὺσ ἄλλουσ παραλιπών, ὡσ Εὐαγόραν ἦλθεν" . ἄλλοσ ἐκ τῶν μερῶν, ὥσπερ ἐν τοῖσ Τοπικοῖσ ποία κίνησισ ἡ ψυχή·

ἥδε γὰρ ἢ ἥδε. παράδειγμα ἐκ τοῦ Σωκράτουσ τοῦ Θεοδέκτου· "εἰσ ποῖον ἱερὸν ἠσέβηκεν; τίνασ θεῶν οὐ τετίμηκεν ὧν ἡ πόλισ νομίζει; ἄλλοσ, ἐπειδὴ ἐπὶ τῶν πλείστων συμβαίνει ὥστε ἕπεσθαί τι τῷ αὐτῷ ἀγαθὸν καὶ κακόν, ἐκ τοῦ ἀκολουθοῦντοσ προτρέπειν ἢ ἀποτρέπειν, καὶ κατηγορεῖν ἢ ἀπολογεῖσθαι, καὶ ἐπαινεῖν ἢ ψέγειν, οἱο͂ν "τῇ παιδεύσει τὸ φθονεῖσθαι ἀκολουθεῖ κακὸν <ὄν>, τὸ δὲ σοφὸν εἶναι ἀγαθόν·

οὐ τοίνυν δεῖ παιδεύεσθαι, φθονεῖσθαι γὰρ οὐ δεῖ· δεῖ μὲν οὖν παιδεύεσθαι, σοφὸν γὰρ εἶναι δεῖ" . ὁ τόποσ οὗτόσ ἐστιν ἡ Καλλίππου τέχνη, προσλαβοῦσα τὸ δυνατὸν καὶ τἆλλα ὡσ εἴρηται. ἄλλοσ, ὅταν περὶ δυοῖν καὶ ἀντικειμένοιν ἢ προτρέπειν ἢ ἀποτρέπειν δέῃ, καὶ τῷ πρότερον εἰρημένῳ τρόπῳ ἐπ’ ἀμφοῖν χρῆσθαι.

διαφέρει δέ, ὅτι ἐκεῖ μὲν τὰ τυχόντα ἀντιτίθεται, ἐνταῦθα δὲ τἀναντία· οἱο͂ν ἱέρεια οὐκ εἰά τὸν υἱὸν δημηγορεῖν· "ἐὰν μὲν γάρ" , ἔφη, "τὰ δίκαια λέγῃσ, οἱ ἄνθρωποί σε μισήσουσιν, ἐὰν δὲ τὰ ἄδικα, οἱ θεοί· δεῖ μὲν οὖν δημηγορεῖν· ἐὰν μὲν γὰρ τὰ δίκαια λέγῃσ, οἱ θεοί σε φιλήσουσιν, ἐὰν δὲ τὰ ἄδικα, οἱ ἄνθρωποι" . τοῦτο δ’ ἐστὶ ταὐτὸ τῷ λεγομένῳ, τὸ ἕλοσ πρίασθαι καὶ τοὺσ ἅλασ· καὶ ἡ βλαίσωσισ τοῦτο ἐστίν, ὅταν δυοῖν ἐναντίοιν ἑκατέρῳ ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἕπηται, ἐναντία ἑκάτερα ἑκατέροισ. ἄλλοσ, ἐπειδὴ οὐ ταὐτὰ φανερῶσ ἐπαινοῦσι καὶ ἀφανῶσ, ἀλλὰ φανερῶσ μὲν τὰ δίκαια καὶ τὰ καλὰ ἐπαινοῦσι μάλιστα, ἰδίᾳ δὲ τὰ συμφέροντα μᾶλλον βούλονται, ἐκ τούτων πειρᾶσθαι συνάγειν θάτερον·

τῶν γὰρ παραδόξων οὗτοσ ὁ τόποσ κυριώτατόσ ἐστιν. ἄλλοσ ἐκ τοῦ ἀνάλογον ταῦτα συμβαίνειν, οἱο͂ν ὁ Ἰφικράτησ, τὸν υἱὸν αὐτοῦ, νεώτερον ὄντα τῆσ ἡλικίασ, ὅτι μέγασ ἦν λειτουργεῖν ἀναγκαζόντων, εἶπεν ὅτι εἰ τοὺσ μεγάλουσ τῶν παίδων ἄνδρασ νομίζουσι, τοὺσ μικροὺσ τῶν ἀνδρῶν παῖδασ εἶναι ψηφιοῦνται, καὶ Θεοδέκτησ ἐν τῷ Νόμῳ, ὅτι "πολίτασ μὲν ποιεῖσθε τοὺσ μισθοφόρουσ, οἱο͂ν Στράβακα καὶ Χαρίδημον, διὰ τὴν ἐπιείκειαν·

φυγάδασ δ’ οὐ ποιήσεσθε τοὺσ ἐν τοῖσ μισθοφόροισ ἀνήκεστα διαπεπραγμένουσ; ἄλλοσ ἐκ τοῦ τὸ συμβαῖνον ἐὰν ᾖ ταὐτόν, ὅτι καὶ ἐξ ὧν συμβαίνει ταὐτά·

οἱο͂ν Ξενοφάνησ ἔλεγεν ὅτι ὁμοίωσ ἀσεβοῦσιν οἱ γενέσθαι φάσκοντεσ τοὺσ θεοὺσ τοῖσ ἀποθανεῖν λέγουσιν· ἀμφοτέρωσ γὰρ συμβαίνει μὴ εἶναι τοὺσ θεούσ ποτε. καὶ ὅλωσ δὲ τὸ συμβαῖνον ἐξ ἑκάστου λαμβάνειν ὡσ τὸ αὐτὸ ἀεί· "μέλλετε δὲ κρίνειν οὐ περὶ Ἰσοκράτουσ ἀλλὰ περὶ ἐπιτηδεύματοσ, εἰ χρὴ φιλοσοφεῖν" . καὶ ὅτι τὸ διδόναι γῆν καὶ ὕδωρ δουλεύειν ἐστίν, καὶ τὸ μετέχειν τῆσ κοινῆσ εἰρήνησ ποιεῖν τὸ προσταττόμενον. ληπτέον δ’ ὁπότερον ἂν ᾖ χρήσιμον. ἄλλοσ ἐκ τοῦ μὴ ταὐτὸ ἀεὶ αἱρεῖσθαι ὕστερον καὶ πρότερον, ἀλλ’ ἀνάπαλιν, οἱο͂ν τόδε τὸ ἐνθύμημα, "ἦ φεύγοντεσ μὲν ἐμαχόμεθα ὅπωσ κατέλθωμεν, κατελθόντεσ δὲ φευξόμεθα ὅπωσ μὴ μαχώμεθα;

ὁτὲ μὲν γὰρ τὸ μένειν ἀντὶ τοῦ μάχεσθαι ᾑροῦντο, ὁτὲ δὲ τὸ μὴ μάχεσθαι ἀντὶ τοῦ μὴ μένειν. ἄλλοσ τὸ οὗ ἕνεκ’ ἂν εἰή ἢ γένοιτο, τούτου ἕνεκα φάναι εἶναι ἢ γεγενῆσθαι, οἱο͂ν εἰ δοίη ἄν τίσ τινι ἵν’ ἀφελόμενοσ λυπήσῃ, ὅθεν καὶ τοῦτ’ εἴρηται, πολλοῖσ ὁ δαίμων οὐ κατ’ εὔνοιαν φέρωνμεγάλα δίδωσιν εὐτυχήματ’, ἀλλ’ ἵνατὰσ συμφορὰσ λάβωσιν ἐπιφανεστέρασ.

καὶ τὸ ἐκ τοῦ Μελεάγρου τοῦ Ἀντιφῶντοσ, οὐχ ὡσ κτάνωσι θῆρ’, ὅπωσ δὲ μάρτυρεσἀρετῆσ γένωνται Μελεάγρῳ πρὸσ Ἑλλάδα. καὶ τὸ ἐκ τοῦ Αἰάντοσ τοῦ Θεοδέκτου, ὅτι ὁ Διομήδησ προείλετο Ὀδυσσέα οὐ τιμῶν, ἀλλ’ ἵνα ἥττων ᾖ ὁ ἀκολουθῶν· ἐνδέχεται γὰρ τούτου ἕνεκα ποιῆσαι. ἄλλοσ, κοινὸσ καὶ τοῖσ ἀμφισβητοῦσιν καὶ τοῖσ συμβουλεύουσι, σκοπεῖν τὰ προτρέποντα καὶ ἀποτρέποντα, καὶ ὧν ἕνεκα καὶ πράττουσι καὶ φεύγουσιν·

ταῦτα γάρ ἐστιν ἃ ἐὰν μὲν ὑπάρχῃ δεῖ πράττειν, ἐὰν δὲ μὴ ὑπάρχῃ, μὴ πράττειν, οἱο͂ν, εἰ δυνατὸν καὶ ῥᾴδιον καὶ ὠφέλιμον ἢ αὐτῷ ἢ φίλοισ ἢ βλαβερὸν ἐχθροῖσ, κἂν ᾖ ἐπιζήμιον, εἰ ἐλάττων ἡ ζημία τοῦ πράγματοσ, καὶ προτρέπονται δ’ ἐκ τούτων καὶ ἀποτρέπονται ἐκ τῶν ἐναντίων. ἐκ δὲ τῶν αὐτῶν τούτων καὶ κατηγοροῦσι καὶ ἀπολογοῦνται· ἐκ μὲν τῶν ἀποτρεπόντων ἀπολογοῦνται, ἐκ δὲ τῶν προτρεπόντων κατηγοροῦσιν. ἔστι δ’ ὁ τόποσ οὗτοσ ὅλη τέχνη ἥ τε Παμφίλου καὶ ἡ Καλλίππου. ἄλλοσ ἐκ τῶν δοκούντων μὲν γίγνεσθαι ἀπίστων δέ, ὅτι οὐκ ἂν ἔδοξαν, εἰ μὴ ἦν ἢ ἐγγὺσ ἦν.

καὶ ὅτι μᾶλλον· ἢ γὰρ τὰ ὄντα ἢ τὰ εἰκότα ὑπολαμβάνουσιν· εἰ οὖν ἄπιστον καὶ μὴ εἰκόσ, ἀληθὲσ ἂν εἰή· οὐ γὰρ διά γε τὸ εἰκὸσ καὶ πιθανὸν δοκεῖ οὕτωσ· οἱο͂ν Ἀνδροκλῆσ ἔλεγεν ὁ Πιτθεὺσ κατηγορῶν τοῦ νόμου, ἐπεὶ ἐθορύβησαν αὐτῷ εἰπόντι, "δέονται οἱ νόμοι νόμου τοῦ διορθώσοντοσ, καὶ γὰρ οἱ ἰχθύεσ ἁλόσ, καίτοι οὐκ εἰκὸσ οὐδὲ πιθανὸν ἐν ἅλμῃ τρεφομένουσ δεῖσθαι ἁλόσ, καὶ τὰ στέμφυλα ἐλαίου, καίτοι ἄπιστον, ἐξ ὧν ἔλαιον γίγνεται, ταῦτα δεῖσθαι ἐλαίου" . ἄλλοσ ἐλεγκτικόσ, τὸ τὰ ἀνομολογούμενα σκοπεῖν, εἴ τι ἀνομολογούμενον ἐκ τόπων καὶ χρόνων καὶ πράξεων καὶ λόγων, χωρὶσ μὲν ἐπὶ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ, οἱο͂ν "καὶ φησὶ μὲν φιλεῖν ὑμᾶσ, συνώμοσεν δὲ τοῖσ τριάκοντα" , χωρὶσ δ’ ἐπ’ αὐτοῦ, "καὶ φησὶ μὲν εἶναί με φιλόδικον, οὐκ ἔχει δὲ ἀποδεῖξαι δεδικασμένον οὐδεμίαν δίκην" , χωρὶσ δ’ ἐπ’ αὐτοῦ καὶ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ, "καὶ οὗτοσ μὲν οὐ δεδάνεικε πώποτε οὐδέν, ἐγὼ δὲ καὶ πολλοὺσ λέλυμαι ὑμῶν" .

ἄλλοσ τοῖσ προδιαβεβλημένοισ καὶ ἀνθρώποισ καὶ πράγμασιν, ἢ δοκοῦσι, τὸ λέγειν τὴν αἰτίαν τοῦ παραδόξου·

ἔστιν γάρ τι δι’ ὃ φαίνεται· οἱο͂ν, ὑποβεβλημένησ τινὸσ τὸν αὑτῆσ υἱόν, διὰ τὸ ἀσπάζεσθαι ἐδόκει συνεῖναι τῷ μειρακίῳ, λεχθέντοσ δὲ τοῦ αἰτίου ἐλύθη ἡ διαβολή· καὶ οἱο͂ν ἐν τῷ Αἰάντι τῷ Θεοδέκτου Ὀδυσσεὺσ λέγει πρὸσ τὸν Αἰάντα διότι ἀνδρειότεροσ ὢν τοῦ Αἰάντοσ οὐ δοκεῖ. ἄλλοσ ἀπὸ τοῦ αἰτίου, ἄν τε ὑπάρχῃ, ὅτι ἔστι, κἂν μὴ ὑπάρχῃ, ὅτι οὐκ ἔστιν·

ἅμα γὰρ τὸ αἴτιον καὶ οὗ αἴτιον, καὶ ἄνευ αἰτίου οὐθὲν ἔστιν, οἱο͂ν Λεωδάμασ ἀπολογούμενοσ ἔλεγε, κατηγορήσαντοσ Θρασυβούλου ὅτι ἦν στηλίτησ γεγονὼσ ἐν τῇ ἀκροπόλει, ἀλλ’ ἐκκέκοπται ἐπὶ τῶν τριάκοντα· οὐκ ἐνδέχεσθαι ἔφη· μᾶλλον γὰρ ἂν πιστεύειν αὑτῷ τοὺσ τριάκοντα ἐγγεγραμμένησ τῆσ ἔχθρασ πρὸσ τὸν δῆμον. ἄλλοσ, εἰ ἐνεδέχετο βέλτιον ἄλλωσ, ἢ ἐνδέχεται, ὧν ἢ συμβουλεύει ἢ πράττει ἢ πέπραχε σκοπεῖν·

φανερὸν γὰρ ὅτι, εἰ μὴ οὕτωσ ἔχει, οὐ πέπραχεν· οὐδεὶσ γὰρ ἑκὼν τὰ φαῦλα καὶ γιγνώσκων προαιρεῖται. ἔστιν δὲ τοῦτο ψεῦδοσ· πολλάκισ γὰρ ὕστερον γίγνεται δῆλον πῶσ ἦν πρᾶξαι βέλτιον, πρότερον δὲ ἄδηλον. ἄλλοσ, ὅταν τι ἐναντίον μέλλῃ πράττεσθαι τοῖσ πεπραγμένοισ, ἅμα σκοπεῖν, οἱο͂ν Ξενοφάνησ Ἐλεάταισ ἐρωτῶσιν εἰ θύωσι τῇ Λευκοθέᾳ καὶ θρηνῶσιν ἢ μή, συνεβούλευεν, εἰ μὲν θεὸν ὑπολαμβάνουσιν, μὴ θρηνεῖν, εἰ δ’ ἄνθρωπον, μὴ θύειν.

ἄλλοσ τόποσ τὸ ἐκ τῶν ἁμαρτηθέντων κατηγορεῖν ἢ ἀπολογεῖσθαι, οἱο͂ν ἐν τῇ Καρκίνου Μηδείᾳ οἱ μὲν κατηγοροῦσιν ὅτι τοὺσ παῖδασ ἀπέκτεινεν, οὐ φαίνεσθαι γοῦν αὐτούσ ἥμαρτε γὰρ ἡ Μήδεια περὶ τὴν ἀποστολὴν τῶν παίδων, ἡ δ’ ἀπολογεῖται ὅτι οὐ ἂν τοὺσ παῖδασ ἀλλὰ τὸν Ιἄσονα ἂν ἀπέκτεινεν·

τοῦτο γὰρ ἥμαρτεν ἂν μὴ ποιήσασα, εἴπερ καὶ θάτερον ἐποίησεν. ἔστι δ’ ὁ τόποσ οὗτοσ τοῦ ἐνθυμήματοσ καὶ τὸ εἶδοσ ὅλη ἡ πρότερον Θεοδώρου τέχνη. ἄλλοσ ἀπὸ τοῦ ὀνόματοσ, οἱο͂ν ὡσ ὁ Σοφοκλῆσ σαφῶσ σιδήρῳ καὶ φοροῦσα τοὔνομα, καὶ ὡσ ἐν τοῖσ τῶν θεῶν ἐπαίνοισ εἰώθασι λέγειν, καὶ ὡσ Κόνων Θρασύβουλον θρασύβουλον ἐκάλει, καὶ Ἡρόδικοσ Θρασύμαχον "ἀεὶ θρασύμαχοσ εἶ" , καὶ Πῶλον "ἀεὶ σὺ πῶλοσ εἶ" , καὶ Δράκοντα τὸν νομοθέτην, ὅτι οὐκ ἂν ἀνθρώπου οἱ νόμοι ἀλλὰ δράκοντοσ χαλεποὶ γάρ·

καὶ ὡσ ἡ Εὐριπίδου Ἑκάβη εἰσ τὴν Ἀφροδίτην καὶ τοὔνομ’ ὀρθῶσ ἀφροσύνησ ἄρχει θεᾶσ, καὶ ὡσ Χαιρήμων Πενθεὺσ ἐσομένησ συμφορᾶσ ἐπώνυμοσ. εὐδοκιμεῖ δὲ μᾶλλον τῶν ἐνθυμημάτων τὰ ἐλεγκτικὰ τῶν ἀποδεικτικῶν διὰ τὸ συναγωγὴν μὲν ἐναντίων εἶναι ἐν μικρῷ τὸ ἐλεγκτικὸν ἐνθύμημα, παρ’ ἄλληλα δὲ φανερὰ εἶναι τῷ ἀκροατῇ μᾶλλον.

πάντων δὲ καὶ τῶν ἐλεγκτικῶν καὶ τῶν δεικτικῶν συλλογισμῶν θορυβεῖται μάλιστα τὰ τοιαῦτα ὅσα ἀρχόμενα προορῶσι μὴ ἐπιπολῆσ εἶναι ἅμα γὰρ καὶ αὐτοὶ ἐφ’ αὑτοῖσ χαίρουσι προαισθανόμενοι, καὶ ὅσων τοσοῦτον ὑστερίζουσιν ὥσθ’ ἅμα εἰρημένων γνωρίζειν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Aristotle, Rhetoric, Book 2, chapter 23

(아리스토텔레스, 수사학, Book 2, chapter 23)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION