헬라어 문장 검색 - Λψσιασ́Σπεεξηέ02́

(리시아스, Speeches, Ἐπιτάφιοσ τοῖσ Κορινθίων βοηθοῖς)

εἰ μὲν ἡγούμην οἱο͂́ν τε εἶναι, ὦ παρόντεσ ἐπὶ τῷδε τῷ τάφῳ, λόγῳ δηλῶσαι τὴν τῶν ἐνθάδε κειμένων ἀνδρῶν ἀρετήν, ἐμεμψάμην ἂν τοῖσ ἐπαγγείλασιν ἐπ’ αὐτοῖσ ἐξ ὀλίγων ἡμερῶν λέγειν· ἐπειδὴ δὲ πᾶσιν ἀνθρώποισ ὁ πᾶσ χρόνοσ οὐχ ἱκανὸσ λόγον ἴσον παρασκευάσαι τοῖσ τούτων ἔργοισ, διὰ τοῦτο καὶ ἡ πόλισ μοι δοκεῖ, προνοουμένη τῶν ἐνθάδε λεγόντων, ἐξ ὀλίγου τὴν πρόσταξιν ποιεῖσθαι, ἡγουμένη οὕτωσ ἂν μάλιστα συγγνώμησ αὐτοὺσ παρὰ τῶν ἀκουσάντων τυγχάνειν. ὅμωσ δὲ ὁ μὲν λόγοσ μοι περὶ τούτων, ὁ δ’ ἀγὼν οὐ πρὸσ τὰ τούτων ἔργα ἀλλὰ πρὸσ τοὺσ πρότερον ἐπ’ αὐτοῖσ εἰρηκότασ.

τοσαύτην γὰρ ἀφθονίαν παρεσκεύασεν ἡ τούτων ἀρετὴ καὶ τοῖσ ποιεῖν δυναμένοισ καὶ τοῖσ εἰπεῖν βουληθεῖσιν, ὥστε καλὰ μὲν πολλὰ τοῖσ προτέροισ περὶ αὐτῶν εἰρῆσθαι, πολλὰ δὲ καὶ ἐκείνοισ παραλελεῖφθαι, ἱκανὰ δὲ καὶ τοῖσ ἐπιγιγνομένοισ ἐξεῖναι εἰπεῖν· οὔτε γὰρ γῆσ ἄπειροι οὔτε θαλάττησ οὐδεμιᾶσ, πανταχῇ δὲ καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποισ οἱ τὰ αὑτῶν πενθοῦντεσ κακὰ τὰσ τούτων ἀρετὰσ ὑμνοῦσι. πρῶτον μὲν οὖν τοὺσ παλαιοὺσ κινδύνουσ τῶν προγόνων δίειμι, μνήμην παρὰ τῆσ φήμησ λαβών·

ἄξιον γὰρ πᾶσιν ἀνθρώποισ κἀκείνων μεμνῆσθαι, ὑμνοῦντασ μὲν ἐν ταῖσ ᾠδαῖσ, λέγοντασ δ’ ἐν ταῖσ τῶν ἀγαθῶν γνώμαισ, τιμῶντασ δ’ ἐν τοῖσ καιροῖσ τοῖσ τοιούτοισ, παιδεύοντασ δ’ ἐν τοῖσ τῶν τεθνεώτων ἔργοισ τοὺσ ζῶντασ. Ἀμαζόνεσ γὰρ Ἄρεωσ μὲν τὸ παλαιὸν ἦσαν θυγατέρεσ, οἰκοῦσαι δὲ παρὰ τὸν Θερμώδοντα ποταμόν, μόναι μὲν ὡπλισμέναι σιδήρῳ τῶν περὶ αὐτάσ, πρῶται δὲ τῶν πάντων ἐφ’ ἵππουσ ἀναβᾶσαι, οἷσ ἀνελπίστωσ δι’ ἀπειρίαν τῶν ἐναντίων ᾕρουν μὲν τοὺσ φεύγοντασ, ἀπέλειπον δὲ διώκοντασ·

ἐνομίζοντο δὲ διὰ τὴν εὐψυχίαν μᾶλλον ἄνδρεσ ἢ διὰ τὴν φύσιν γυναῖκεσ· πλέον γὰρ ἐδόκουν τῶν ἀνδρῶν ταῖσ ψυχαῖσ διαφέρειν ἢ ταῖσ ἰδέαισ ἐλλείπειν. ἄρχουσαι δὲ πολλῶν ἐθνῶν, καὶ ἔργῳ μὲν τοὺσ περὶ αὐτὰσ καταδεδουλωμέναι, λόγῳ δὲ περὶ τῆσδε τῆσ χώρασ ἀκούουσαι κλέοσ μέγα, πολλῆσ δόξησ καὶ μεγάλησ ἐλπίδοσ χάριν παραλαβοῦσαι τὰ μαχιμώτατα τῶν ἐθνῶν ἐστράτευσαν ἐπὶ τήνδε τὴν πόλιν.

τυχοῦσαι δ’ ἀγαθῶν ἀνδρῶν ὁμοίασ ἐκτήσαντο τὰσ ψυχὰσ τῇ φύσει, καὶ ἐναντίαν τὴν δόξαν τῆσ προτέρασ λαβοῦσαι μᾶλλον ἐκ τῶν κινδύνων ἢ ἐκ τῶν σωμάτων ἔδοξαν εἶναι γυναῖκεσ. μόναισ δ’ αὐταῖσ οὐκ ἐξεγένετο ἐκ τῶν ἡμαρτημένων μαθούσαισ περὶ τῶν λοιπῶν ἄμεινον βουλεύσασθαι, οὐδ’ οἴκαδε ἀπελθούσαισ ἀπαγγεῖλαι τήν τε σφετέραν αὐτῶν δυστυχίαν καὶ τὴν τῶν ἡμετέρων προγόνων ἀρετήν·

αὐτοῦ γὰρ ἀποθανοῦσαι, καὶ δοῦσαι δίκην τῆσ ἀνοίασ, τῆσδε μὲν τῆσ πόλεωσ διὰ τὴν ἀρετὴν ἀθάνατον <τὴν> μνήμην ἐποίησαν, τὴν δὲ ἑαυτῶν πατρίδα διὰ τὴν ἐνθάδε συμφορὰν ἀνώνυμον κατέστησαν. ἐκεῖναι μὲν οὖν τῆσ ἀλλοτρίασ ἀδίκωσ ἐπιθυμήσασαι τὴν ἑαυτῶν δικαίωσ ἀπώλεσαν. Ἀδράστου δὲ καὶ Πολυνείκουσ ἐπὶ Θήβασ στρατευσάντων καὶ ἡττηθέντων μάχῃ, οὐκ ἐώντων Καδμείων θάπτειν τοὺσ νεκρούσ, Ἀθηναῖοι ἡγησάμενοι ἐκείνουσ μέν, εἴ τι ἠδίκουν, ἀποθανόντασ δίκην ἔχειν τὴν μεγίστην, τοὺσ δὲ κάτω τὰ αὑτῶν οὐ κομίζεσθαι, ἱερῶν δὲ μιαινομένων τοὺσ ἄνω θεοὺσ ἀσεβεῖσθαι, τὸ μὲν πρῶτον πέμψαντεσ κήρυκασ ἐδέοντο αὐτῶν δοῦναι τῶν νεκρῶν ἀναίρεσιν, νομίζοντεσ ἀνδρῶν μὲν ἀγαθῶν εἶναι ζῶντασ τοὺσ ἐχθροὺσ τιμωρήσασθαι, ἀπιστούντων δὲ σφίσιν αὐτοῖσ ἐν τοῖσ τῶν τεθνεώτων σώμασι τὴν εὐψυχίαν ἐπιδείκνυσθαι·

ἀλλὰ τοὺσ τεθνεῶτασ ἐν τῷ πολέμῳ ἀξιοῦντεσ τῶν νομιζομένων τυγχάνειν πρὸσ τοὺσ ἑτέρουσ ὑπὲρ ἀμφοτέρων ἐκινδύνευσαν, ὑπὲρ μὲν τῶν, ἵνα μηκέτι εἰσ τοὺσ τεθνεῶτασ ἐξαμαρτάνοντεσ πλείω περὶ τοὺσ θεοὺσ ἐξυβρίσωσιν, ὑπὲρ δὲ τῶν ἑτέρων, ἵνα μὴ πρότερον εἰσ τὴν αὑτῶν ἀπέλθωσι πατρίου τιμῆσ ἀτυχήσαντεσ καὶ Ἑλληνικοῦ νόμου στερηθέντεσ καὶ κοινῆσ ἐλπίδοσ ἡμαρτηκότεσ.

ταῦτα διανοηθέντεσ, καὶ τὰσ ἐν τῷ πολέμῳ τύχασ κοινὰσ ἁπάντων ἀνθρώπων νομίζοντεσ, πολλοὺσ μὲν πολεμίουσ κτώμενοι, τὸ δὲ δίκαιον ἔχοντεσ σύμμαχον ἐνίκων μαχόμενοι.

καὶ οὐχ ὑπὸ τῆσ τύχησ ἐπαρθέντεσ μείζονοσ παρὰ Καδμείων τιμωρίασ ἐπεθύμησαν, ἀλλ’ ἐκείνοισ μὲν ἀντὶ τῆσ ἀσεβείασ τὴν ἑαυτῶν ἀρετὴν ἐπεδείξαντο, αὐτοὶ δὲ λαβόντεσ τὰ ἆθλα ὧνπερ ἕνεκα ἀφίκοντο, τοὺσ Ἀργείων νεκρούσ, ἔθαψαν ἐν τῇ αὑτῶν Ἐλευσῖνι. περὶ μὲν οὖν τοὺσ ἀποθανόντασ τῶν ἑπτὰ ἐπὶ Θήβασ τοιοῦτοι γεγόνασιν. ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ, ἐπειδὴ Ἡρακλῆσ μὲν ἐξ ἀνθρώπων ἠφανίσθη, οἱ δὲ παῖδεσ αὐτοῦ ἔφευγον μὲν Εὐρυσθέα, ἐξηλαύνοντο δὲ ὑπὸ πάντων τῶν Ἑλλήνων, αἰσχυνομένων μὲν τοῖσ ἔργοισ, φοβουμένων δὲ τὴν Εὐρυσθέωσ δύναμιν, ἀφικόμενοι εἰσ τήνδε τὴν πόλιν ἱκέται ἐπὶ τῶν βωμῶν ἐκαθέζοντο·

ἐξαιτουμένου δὲ αὐτοὺσ Εὐρυσθέωσ Ἀθηναῖοι οὐκ ἠθέλησαν ἐκδοῦναι, ἀλλὰ τὴν Ἡρακλέουσ ἀρετὴν μᾶλλον ᾐδοῦντο ἢ τὸν κίνδυνον τὸν ἑαυτῶν ἐφοβοῦντο, καὶ ἠξίουν ὑπὲρ τῶν ἀσθενεστέρων μετὰ τοῦ δικαίου διαμάχεσθαι μᾶλλον ἢ τοῖσ δυναμένοισ χαριζόμενοι τοὺσ ὑπ’ ἐκείνων ἀδικουμένουσ ἐκδοῦναι.

ἐπιστρατεύσαντοσ δ’ Εὐρυσθέωσ μετὰ τῶν ἐν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ Πελοπόννησον ἐχόντων, οὐκ ἐγγὺσ τῶν δεινῶν γενόμενοι μετέγνωσαν, ἀλλὰ τὴν αὐτὴν εἶχον γνώμην ἥνπερ πρότερον, ἀγαθὸν μὲν οὐδὲν ἰδίᾳ ὑπὸ τοῦ πατρὸσ αὐτῶν πεπονθότεσ, ἐκείνουσ τ’ οὐκ εἰδότεσ ὁποῖοί τινεσ ἄνδρεσ ἔσονται γενόμενοι·

οὐ προτέρασ ἔχθρασ ὑπαρχούσησ πρὸσ Εὐρυσθέα, οὐδὲ κέρδουσ προκειμένου πλὴν δόξησ ἀγαθῆσ, τοσοῦτον κίνδυνον ὑπὲρ αὐτῶν ἤραντο, τοὺσ μὲν ἀδικουμένουσ ἐλεοῦντεσ, τοὺσ δ’ ὑβρίζοντασ μισοῦντεσ, καὶ τοὺσ μὲν κωλύειν ἐπιχειροῦντεσ, τοῖσ δ’ ἐπικουρεῖν ἀξιοῦντεσ, ἡγούμενοι ἐλευθερίασ μὲν σημεῖον εἶναι μηδὲν ποιεῖν ἄκοντασ, δικαιοσύνησ δὲ τοῖσ ἀδικουμένοισ βοηθεῖν, εὐψυχίασ δ’ ὑπὲρ τούτων ἀμφοτέρων, εἰ δέοι, μαχομένουσ ἀποθνῄσκειν.

τοσοῦτον δ’ ἐφρόνουν ἀμφότεροι, ὥσθ’ οἱ μὲν μετ’ Εὐρυσθέωσ οὐδὲν παρ’ ἑκόντων ἐζήτουν εὑρίσκεσθαι, Ἀθηναῖοι δὲ οὐκ ἠξίουν Εὐρυσθέα αὐτὸν ἱκετεύοντα τοὺσ ἱκέτασ αὐτῶν ἐξελεῖν.

παραταξάμενοι δ’ ἰδίᾳ δυνάμει τὴν ἐξ ἁπάσησ Πελοποννήσου στρατιὰν ἐλθοῦσαν ἐνίκων μαχόμενοι, καὶ τῶν Ἡρακλέουσ παίδων τὰ μὲν σώματα εἰσ ἄδειαν κατέστησαν, ἀπαλλάξαντεσ δὲ τοῦ δέουσ καὶ τὰσ ψυχὰσ ἠλευθέρωσαν, διὰ δὲ τὴν τοῦ πατρὸσ ἀρετὴν ἐκείνουσ τοῖσ αὑτῶν κινδύνοισ ἐστεφάνωσαν. τοσοῦτον δὲ εὐτυχέστεροι παῖδεσ ὄντεσ ἐγένοντο τοῦ πατρόσ·

ὁ μὲν γάρ, καίπερ ὢν ἀγαθῶν πολλῶν αἴτιοσ ἅπασιν ἀνθρώποισ, ἐπίπονον καὶ φιλόνικον καὶ φιλότιμον αὑτῷ καταστήσασ τὸν βίον τοὺσ μὲν ἄλλουσ ἀδικοῦντασ ἐκόλασεν, Εὐρυσθέα δὲ καὶ ἐχθρὸν ὄντα καὶ εἰσ αὐτὸν ἐξαμαρτάνοντα οὐχ οἱο͂́σ τε ἦν τιμωρήσασθαι οἱ δὲ παῖδεσ αὐτοῦ διὰ τήνδε τὴν πόλιν τῇ αὐτῇ εἶδον ἡμέρᾳ τήν θ’ ἑαυτῶν σωτηρίαν καὶ τὴν· τῶν ἐχθρῶν τιμωρίαν. πολλὰ μὲν ὑπῆρχε τοῖσ ἡμετέροισ προγόνοισ μιᾷ γνώμῃ χρωμένοισ περὶ τοῦ δικαίου διαμάχεσθαι·

ἥ τε γὰρ ἀρχὴ τοῦ βίου δικαία· οὐ γάρ, ὥσπερ οἱ πολλοί, πανταχόθεν συνειλεγμένοι καὶ ἑτέρουσ ἐκβαλόντεσ τὴν ἀλλοτρίαν ᾤκησαν, ἀλλ’ αὐτόχθονεσ ὄντεσ τὴν αὐτὴν ἐκέκτηντο μητέρα καὶ πατρίδα. νόμῳ τοὺσ ἀγαθοὺσ τιμῶντεσ καὶ τοὺσ κακοὺσ κολάζοντεσ, ἡγησάμενοι θηρίων μὲν ἔργον εἶναι ὑπ’ ἀλλήλων βίᾳ κρατεῖσθαι, ἀνθρώποισ δὲ προσήκειν νόμῳ μὲν ὁρίσαι τὸ δίκαιον, λόγῳ δὲ πεῖσαι, ἔργῳ δὲ τούτοισ ὑπηρετεῖν, ὑπὸ νόμου μὲν βασιλευομένουσ, ὑπὸ λόγου δὲ διδασκομένουσ.

καὶ γάρ τοι καὶ φύντεσ καλῶσ καὶ γνόντεσ ὅμοια, πολλὰ μὲν καλὰ καὶ θαυμαστὰ οἱ πρόγονοι τῶν ἐνθάδε κειμένων εἰργάσαντο, ἀείμνηστα δὲ καὶ μεγάλα καὶ πανταχοῦ οἱ ἐξ ἐκείνων γεγονότεσ τρόπαια διὰ τὴν αὑτῶν ἀρετὴν κατέλιπον.

μόνοι γὰρ ὑπὲρ ἁπάσησ τῆσ Ἑλλάδοσ πρὸσ πολλὰσ μυριάδασ τῶν βαρβάρων διεκινδύνευσαν. ὁ γὰρ τῆσ Ἀσίασ βασιλεὺσ οὐκ ἀγαπῶν τοῖσ ὑπάρχουσιν ἀγαθοῖσ, ἀλλ’ ἐλπίζων καὶ τὴν Εὐρώπην δουλώσεσθαι, ἔστειλε πεντήκοντα μυριάδασ στρατιάν.

ἡγησάμενοι δέ, εἰ τήνδε τὴν πόλιν ἢ ἑκοῦσαν φίλην ποιήσαιντο ἢ ἄκουσαν καταστρέψαιντο, ῥαδίωσ τῶν πολλῶν Ἑλλήνων ἄρξειν, ἀπέβησαν εἰσ Μαραθῶνα, νομίσαντεσ οὕτωσ ἂν ἐρημοτάτουσ εἶναι συμμάχων τοὺσ Ἕλληνασ, εἰ ἔτι στασιαζούσησ τῆσ Ἑλλάδοσ ᾧ τινι χρὴ τρόπῳ τοὺσ ἐπιόντασ ἀμύνασθαι, τὸν κίνδυνον ποιήσαιντο. ἔτι δ’ αὐτοῖσ ἐκ τῶν προτέρων ἔργων περὶ τῆσ πόλεωσ τοιαύτη δόξα παρειστήκει, ὡσ εἰ μὲν πρότερον ἐπ’ ἄλλην πόλιν ἰάσιν, ἐκείνοισ καὶ Ἀθηναίοισ πολεμήσουσι·

προθύμωσ γὰρ τοῖσ ἀδικουμένοισ ἥξουσι βοηθήσοντεσ· εἰ δ’ ἐνθάδε πρῶτον ἀφίξονται, οὐδένασ ἄλλουσ τῶν Ἑλλήνων τολμήσειν ἑτέρουσ σῴζοντασ φανερὰν ἔχθραν πρὸσ ἐκείνουσ ὑπὲρ αὐτῶν καταθέσθαι. οἱ μὲν τοίνυν ταῦτα διενοοῦντο·

οἱ δ’ ἡμέτεροι πρόγονοι οὐ λογισμῷ εἰδότεσ τοὺσ ἐν τῷ πολέμῳ κινδύνουσ, ἀλλὰ νομίζοντεσ τὸν εὐκλεᾶ θάνατον ἀθάνατον περὶ τῶν ἀγαθῶν καταλείπειν λόγον, οὐκ ἐφοβήθησαν τὸ πλῆθοσ τῶν ἐναντίων, ἀλλὰ τῇ αὑτῶν ἀρετῇ μᾶλλον ἐπίστευσαν. καὶ αἰσχυνόμενοι ὅτι ἦσαν οἱ βάρβαροι αὐτῶν ἐν τῇ χώρᾳ, οὐκ ἀνέμειναν πυθέσθαι οὐδὲ βοηθῆσαι τοὺσ συμμάχουσ, οὐδ’ ᾠήθησαν δεῖν ἑτέροισ τῆσ σωτηρίασ χάριν εἰδέναι, ἀλλὰ σφίσιν αὐτοῖσ τοὺσ ἄλλουσ Ἕλληνασ. ταῦτα μιᾷ γνώμῃ πάντεσ γνόντεσ ἀπήντων ὀλίγοι πρὸσ πολλούσ·

ἐνόμιζον γὰρ ἀποθανεῖν μὲν αὐτοῖσ μετὰ πάντων προσήκειν, ἀγαθοὺσ δ’ εἶναι μετ’ ὀλίγων, καὶ τὰσ μὲν ψυχὰσ ἀλλοτρίασ διὰ τὸν θάνατον κεκτῆσθαι, τὴν δ’ ἐκ τῶν κινδύνων μνήμην ἰδίαν καταλείψειν. ἠξίουν δέ, οὓσ μὴ μόνοι νικῷεν, οὐδ’ ἂν μετὰ τῶν συμμάχων δύνασθαι· καὶ ἡττηθέντεσ μὲν ὀλίγῳ τῶν ἄλλων προαπολεῖσθαι, νικήσαντεσ δὲ καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἐλευθερώσειν. ἄνδρεσ δ’ ἀγαθοὶ γενόμενοι, καὶ τῶν μὲν σωμάτων ἀφειδήσαντεσ, ὑπὲρ δὲ τῆσ ἀρετῆσ οὐ φιλοψυχήσαντεσ, καὶ μᾶλλον τοὺσ παρ’ αὑτοῖσ νόμουσ αἰσχυνόμενοι ἢ τὸν πρὸσ τοὺσ πολεμίουσ κίνδυνον φοβούμενοι, ἔστησαν μὲν τρόπαιον ὑπὲρ τῆσ Ἑλλάδοσ τῶν βαρβάρων ἐν τῇ αὑτῶν, ὑπὲρ χρημάτων εἰσ τὴν ἀλλοτρίαν ἐμβαλόντων, παρὰ τοὺσ ὁρ́ουσ τῆσ χώρασ, οὕτω δὲ διὰ ταχέων τὸν κίνδυνον ἐποιήσαντο, ὥστε οἱ αὐτοὶ τοῖσ ἄλλοισ ἀπήγγειλαν τήν τ’ ἐνθάδε ἄφιξιν τῶν βαρβάρων καὶ τὴν νίκην τῶν προγόνων.

καὶ γάρ τοι οὐδεὶσ τῶν ἄλλων ἔδεισεν ὑπὲρ τοῦ μέλλοντοσ κινδύνου, ἀλλ’ ἀκούσαντεσ ὑπὲρ τῆσ αὑτῶν ἐλευθερίασ ἥσθησαν.

ὥστε οὐδὲν θαυμαστόν, πάλαι τῶν ἔργων γεγενημένων, ὥσπερ καινῶν ὄντων ἔτι καὶ νῦν τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων ζηλοῦσθαι. μετὰ ταῦτα δὲ Ξέρξησ ὁ τῆσ Ἀσίασ βασιλεύσ, καταφρονήσασ μὲν τῆσ Ἑλλάδοσ, ἐψευσμένοσ δὲ τῆσ ἐλπίδοσ, ἀτιμαζόμενοσ δὲ τῷ γεγενημένῳ, ἀχθόμενοσ δὲ τῇ συμφορᾷ, ὀργιζόμενοσ δὲ τοῖσ αἰτίοισ, ἀπαθὴσ δ’ ὢν κακῶν καὶ ἄπειροσ ἀνδρῶν ἀγαθῶν, δεκάτῳ ἔτει παρασκευασάμενοσ διακοσίαισ μὲν καὶ χιλίαισ ναυσὶν ἀφίκετο, τῆσ δὲ πεζῆσ στρατιᾶσ οὕτωσ ἄπειρον τὸ πλῆθοσ ἦγεν, ὥστε καὶ τὰ ἔθνη τὰ μετ’ αὐτοῦ ἀκολουθήσαντα πολὺ ἂν ἔργον εἰή καταλέξαι·

ὃ δὲ μέγιστον σημεῖον τοῦ πλήθουσ·

ἐξὸν γὰρ αὐτῷ χιλίαισ ναυσὶ διαβιβάσαι κατὰ τὸ στενότατον τοῦ Ἑλλησπόντου τὴν πεζὴν στρατιὰν ἐκ τῆσ Ἀσίασ εἰσ τὴν Εὐρώπην, οὐκ ἠθέλησεν, ἡγούμενοσ τὴν διατριβὴν αὑτῷ πολλὴν ἔσεσθαι· ἀλλ’ ὑπεριδὼν καὶ τὰ φύσει πεφυκότα καὶ τὰ θεῖα πράγματα καὶ τὰσ ἀνθρωπίνασ διανοίασ ὁδὸν μὲν διὰ τῆσ θαλάττησ ἐποιήσατο, πλοῦν δὲ διὰ τῆσ γῆσ ἠνάγκασε γενέσθαι, ζεύξασ μὲν τὸν Ἑλλήσποντον, διορύξασ δὲ τὸν Ἄθω, ὑφισταμένου οὐδενόσ, ἀλλὰ τῶν μὲν ἀκόντων ὑπακουόντων, τῶν δὲ ἑκόντων προδιδόντων.

οἱ μὲν γὰρ οὐχ ἱκανοὶ ἦσαν ἀμύνασθαι, οἱ δ’ ὑπὸ χρημάτων διεφθαρμένοι· ἀμφότερα δ’ ἦν αὐτοὺσ τὰ πείθοντα, κέρδοσ καὶ δέοσ. Ἀθηναῖοι δ’ οὕτω διακειμένησ τῆσ Ἑλλάδοσ αὐτοὶ μὲν εἰσ τὰσ ναῦσ ἐμβάντεσ ἐπ’ Ἀρτεμίσιον ἐβοήθησαν, Λακεδαιμόνιοι δὲ καὶ τῶν συμμάχων ἔνιοι εἰσ Θερμοπύλασ ἀπήντησαν, ἡγούμενοι διὰ τὴν στενότητα τῶν χωρίων τὴν πάροδον οἱοῖ́ τ’ ἔσεσθαι διαφυλάξαι.

γενομένου δὲ τοῦ κινδύνου κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον Ἀθηναῖοι μὲν ἐνίκων τῇ ναυμαχίᾳ, Λακεδαιμόνιοι δέ, οὐ ταῖσ ψυχαῖσ ἐνδεεῖσ γενόμενοι, ἀλλὰ τοῦ πλήθουσ ψευσθέντεσ καὶ οὓσ φυλάξειν ᾤοντο καὶ πρὸσ οὓσ κινδυνεύσειν ἔμελλον, <διεφθάρησαν> οὐχ ἡττηθέντεσ τῶν ἐναντίων, ἀλλ’ ἀποθανόντεσ οὗπερ ἐτάχθησαν μάχεσθαι·

δυοῖν δὲ προκειμένοιν, πότερον χρὴ τὴν πατρίδα ἐκλιπεῖν ἢ μετὰ τῶν βαρβάρων γενομένουσ καταδουλώσασθαι τοὺσ Ἕλληνασ, ἡγησάμενοι κρεῖττον εἶναι μετ’ ἀρετῆσ καὶ πενίασ καὶ φυγῆσ ἐλευθερίαν ἢ μετ’ ὀνείδουσ καὶ πλούτου δουλείαν τῆσ πατρίδοσ, ἐξέλιπον ὑπὲρ τῆσ Ἑλλάδοσ τὴν πόλιν, ἵν’ ἐν μέρει πρὸσ ἑκατέραν ἀλλὰ μὴ πρὸσ ἀμφοτέρασ ἅμα τὰσ δυνάμεισ κινδυνεύσωσιν·

ὑπεκθέμενοι δὲ παῖδασ καὶ γυναῖκασ καὶ μητέρασ εἰσ Σαλαμῖνα, συνήθροιζον καὶ τὸ τῶν ἄλλων συμμάχων ναυτικόν.

οὐ πολλαῖσ δ’ ὕστερον ἡμέραισ ἦλθε καὶ ἡ πεζὴ στρατιὰ καὶ τὸ ναυτικὸν τὸ τῶν βαρβάρων, ὃ τίσ οὐκ ἂν ἰδὼν ἐφοβήθη, ὡσ μέγασ καὶ δεινὸσ τῇδε τῇ πόλει κίνδυνοσ ὑπὲρ τῆσ τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερίασ ἠγωνίσθη; ποίαν δὲ γνώμην εἶχον ἢ οἱ θεώμενοι τοὺσ ἐν ταῖσ ναυσὶν ἐκείναισ, οὔσησ καὶ τῆσ αὑτῶν σωτηρίασ ἀπίστου καὶ τοῦ προσιόντοσ κινδύνου, ἢ οἱ μέλλοντεσ ναυμαχήσειν ὑπὲρ τῆσ φιλότητοσ, ὑπὲρ τῶν ἄθλων τῶν ἐν Σαλαμῖνι;

οἷσ τοσοῦτον πανταχόθεν περιειστήκει πλῆθοσ πολεμίων, ὥστε ἐλάχιστον μὲν αὐτοῖσ εἶναι τῶν παρόντων κακῶν τὸ θάνατον τὸν αὑτῶν προειδέναι, μεγίστην δὲ συμφοράν, <ἃ> ὑπὸ τῶν βαρβάρων εὐτυχησάντων τοὺσ ὑπεκτεθέντασ ἤλπιζον πείσεσθαι.

ἀκούοντεσ δ’ ἐν ταὐτῷ συμμεμειγμένου Ἑλληνικοῦ καὶ βαρβαρικοῦ παιῶνοσ, παρακελευσμοῦ δ’ ἀμφοτέρων καὶ κραυγῆσ τῶν διαφθειρομένων, καὶ τῆσ θαλάττησ μεστῆσ τῶν νεκρῶν, καὶ πολλῶν μὲν συμπιπτόντων καὶ φιλίων καὶ πολεμίων ναυαγίων, ἀντιπάλου δὲ πολὺν χρόνον οὔσησ τῆσ ναυμαχίασ δοκοῦντεσ τοτὲ μὲν νενικηκέναι καὶ σεσῶσθαι, τοτὲ δ’ ἡττῆσθαι καὶ ἀπολωλέναι.

ἦ που διὰ τὸν παρόντα φόβον πολλὰ μὲν ᾠήθησαν ἰδεῖν ὧν οὐκ εἶδον, πολλὰ δ’ ἀκοῦσαι ὧν οὐκ ἤκουσαν.

ποῖαι δ’ οὐχ ἱκετεῖαι θεῶν ἐγένοντο ἢ θυσιῶν ἀναμνήσεισ, ἔλεόσ τε παίδων καὶ γυναικῶν πόθοσ οἶκτόσ τε πατέρων καὶ μητέρων, λογισμὸσ δ’, εἰ δυστυχήσειαν, τῶν μελλόντων ἔσεσθαι κακῶν; τίσ οὐκ ἂν θεῶν ἠλέησεν αὐτοὺσ ὑπὲρ τοῦ μεγέθουσ τοῦ κινδύνου;

ἢ τίσ ἀνθρώπων οὐκ ἂν ἐδάκρυσεν; ἢ τίσ τῆσ τόλμησ αὐτοὺσ οὐκ ἂν ἠγάσθη; νικήσαντεσ τῇ ναυμαχίᾳ, ὅτι κρεῖττον μετ’ ὀλίγων ὑπὲρ τῆσ ἐλευθερίασ κινδυνεύειν ἢ μετὰ πολλῶν βασιλευομένων ὑπὲρ τῆσ αὑτῶν δουλείασ.

πλεῖστα δὲ καὶ κάλλιστα ἐκεῖνοι ὑπὲρ τῆσ τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερίασ συνεβάλοντο, στρατηγὸν μὲν Θεμιστοκλέα, ἱκανώτατον εἰπεῖν καὶ γνῶναι καὶ πρᾶξαι, ναῦσ δὲ πλείουσ τῶν ἄλλων συμμάχων, ἄνδρασ δ’ ἐμπειροτάτουσ.

καὶ γὰρ τίνεσ ἂν τούτοισ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων ἤρισαν γνώμῃ καὶ πλήθει καὶ ἀρετῇ; ὥστε δικαίωσ μὲν ἀναμφισβήτητα τἀριστεῖα τῆσ ναυμαχίασ ἔλαβον παρὰ τῆσ Ἑλλάδοσ, εἰκότωσ δὲ τὴν εὐτυχίαν ὁμονοοῦσαν τοῖσ κινδύνοισ ἐκτήσαντο, γνησίαν δὲ καὶ αὐτόχθονα τοῖσ ἐκ τῆσ Ἀσίασ βαρβάροισ τὴν αὑτῶν ἀρετὴν ἐπεδείξαντο.

ἐν μὲν οὖν τῇ ναυμαχίᾳ τοιούτουσ αὑτοὺσ παρασχόντεσ καὶ πολὺ πλεῖστον τῶν κινδύνων μετασχόντεσ τῇ ἰδίᾳ ἀρετῇ κοινὴν τὴν ἐλευθερίαν καὶ τοῖσ ἄλλοισ ἐκτήσαντο·

ὕστερον δὲ Πελοποννησίων διατειχιζόντων τὸν Ἰσθμόν, καὶ ἀγαπώντων μὲν τῇ σωτηρίᾳ, νομιζόντων δ’ ἀπηλλάχθαι τοῦ κατὰ θάλατταν κινδύνου, καὶ διανοουμένων τοὺσ ἄλλουσ Ἕλληνασ περιιδεῖν ὑπὸ τοῖσ βαρβάροισ γενομένουσ, ὀργισθέντεσ Ἀθηναῖοι συνεβούλευον αὐτοῖσ, εἰ ταύτην τὴν γνώμην ἕξουσι, περὶ ἅπασαν τὴν Πελοπόννησον τεῖχοσ περιβαλεῖν· εἰ γὰρ αὐτοὶ ὑπὸ <τῶν> Ἑλλήνων προδιδόμενοι μετὰ τῶν βαρβάρων ἔσονται, οὔτ’ ἐκείνοισ δεήσειν χιλίων νεῶν οὔτε τούτουσ ὠφελήσειν τὸ ἐν Ἰσθμῷ τεῖχοσ·

ἀκινδύνωσ γὰρ ἔσεσθαι τὴν τῆσ θαλάττησ ἀρχὴν βασιλέωσ. διδασκόμενοι δὲ καὶ νομίζοντεσ αὐτοὶ μὲν ἄδικά τε ποιεῖν καὶ κακῶσ βουλεύεσθαι, Ἀθηναίουσ δὲ δίκαιά τε λέγειν καὶ τὰ βέλτιστα αὐτοῖσ παραινεῖν, ἐβοήθησαν εἰσ Πλαταιάσ·

ἀποδράντων δὲ ὑπὸ νύκτα τῶν πλείστων συμμάχων ἐκ τῶν τάξεων διὰ τὸ πλῆθοσ τῶν πολεμίων, Λακεδαιμόνιοι μὲν καὶ Τεγεᾶται τοὺσ βαρβάρουσ ἐτρέψαντο, Ἀθηναῖοι δὲ καὶ Πλαταιεῖσ πάντασ τοὺσ Ἕλληνασ ἐνίκων μαχόμενοι τοὺσ ἀπογνόντασ τῆσ ἐλευθερίασ καὶ ὑπομείναντασ τὴν δουλείαν. ἐν ἐκείνῃ δὲ τῇ ἡμέρᾳ καλλίστην τελευτὴν τοῖσ προτέροισ κινδύνοισ ἐπιθέντεσ, βέβαιον μὲν τὴν ἐλευθερίαν τῇ Εὐρώπῃ κατειργάσαντο, ἐν ἅπασι δὲ τοῖσ κινδύνοισ δόντεσ ἔλεγχον τῆσ ἑαυτῶν ἀρετῆσ, καὶ μόνοι καὶ μεθ’ ἑτέρων, καὶ πεζομαχοῦντεσ καὶ ναυμαχοῦντεσ, καὶ πρὸσ <τοὺσ> βαρβάρουσ καὶ πρὸσ τοὺσ Ἕλληνασ, ὑπὸ πάντων ἠξιώθησαν, καὶ μεθ’ ὧν ἐκινδύνευον καὶ πρὸσ οὓσ ἐπολέμουν, ἡγεμόνεσ γενέσθαι τῆσ Ἑλλάδοσ.

ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ Ἑλληνικοῦ πολέμου καταστάντοσ διὰ ζῆλον τῶν γεγενημένων καὶ φθόνον τῶν πεπραγμένων, μέγα μὲν ἅπαντεσ φρονοῦντεσ, μικρῶν δ’ ἐγκλημάτων ἕκαστοι δεόμενοι, ναυμαχίασ Ἀθηναίοισ πρὸσ Αἰγινήτασ καὶ τοὺσ ἐκείνων συμμάχουσ γενομένησ ἑβδομήκοντα τριήρεισ αὐτῶν ἐλάμβανον.

πολιορκούντων δὲ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον Αἴγυπτόν τε καὶ Αἴγιναν, καὶ τῆσ ἡλικίασ ἀπούσησ ἔν τε ταῖσ ναυσὶ καὶ ἐν τῷ πεζῷ στρατεύματι, Κορίνθιοι καὶ οἱ ἐκείνων σύμμαχοι, ἡγούμενοι ἢ εἰσ ἔρημον τὴν χώραν ἐμβαλεῖν ἢ ἐξ Αἰγίνησ ἄξειν τὸ στρατόπεδον, ἐξελθόντεσ πανδημεὶ Γεράνειαν κατέλαβον·

Ἀθηναῖοι δὲ τῶν μὲν ἀπόντων, τῶν δ’ ἐγγὺσ ὄντων, οὐδένα ἐτόλμησαν μεταπέμψασθαι·

ταῖσ δ’ αὑτῶν ψυχαῖσ πιστεύσαντεσ καὶ τῶν ἐπιόντων καταφρονήσαντεσ οἱ γεραίτεροι καὶ οἱ τῆσ ἡλικίασ ἐντὸσ γεγονότεσ ἠξίουν αὐτοὶ μόνοι τὸν κίνδυνον ποιήσασθαι, οἱ μὲν ἐμπειρία τὴν ἀρετήν, οἱ δὲ φύσει κεκτημένοι· τρόπαιον δὲ στήσαντεσ καλλίστου μὲν αὐτοῖσ ἔργου, αἰσχίστου δὲ τοῖσ πολεμίοισ, οἱ μὲν οὐκέτι τοῖσ σώμασιν, οἱ δ’ οὔπω δυνάμενοι, ταῖσ δὲ ψυχαῖσ ἀμφότεροι κρείττουσ γενόμενοι, μετὰ καλλίστησ δόξησ εἰσ τὴν αὑτῶν ἀπελθόντεσ οἱ μὲν πάλιν ἐπαιδεύοντο, οἱ δὲ περὶ τῶν λοιπῶν ἐβουλεύοντο.

καθ’ ἕκαστον μὲν οὖν οὐ ῥᾴδιον τὰ ὑπὸ πολλῶν κινδυνευθέντα ὑφ’ ἑνὸσ ῥηθῆναι, οὐδὲ τὰ ἐν ἅπαντι τῷ χρόνῳ πραχθέντα ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ δηλωθῆναι.

τίσ γὰρ ἂν ἢ λόγοσ ἢ χρόνοσ ἢ ῥήτωρ ἱκανὸσ γένοιτο μηνῦσαι τὴν τῶν ἐνθάδε κειμένων ἀνδρῶν ἀρετήν; οὐ τοῖσ ὀλίγοισ τοὺσ πολλοὺσ δουλεύειν ἀξιώσαντεσ, ἀλλὰ τὸ ἴσον ἔχειν ἅπαντασ ἀναγκάσαντεσ, οὐδὲ τοὺσ συμμάχουσ ἀσθενεῖσ ποιοῦντεσ, ἀλλὰ κἀκείνουσ ἰσχυροὺσ καθιστάντεσ, καὶ τὴν αὑτῶν δύναμιν τοσαύτην ἐπιδείξαντεσ, ὥσθ’ ὁ μέγασ βασιλεὺσ οὐκέτι τῶν ἀλλοτρίων ἐπεθύμει, ἀλλ’ ἐδίδου τῶν ἑαυτοῦ καὶ περὶ τῶν λοιπῶν ἐφοβεῖτο, καὶ οὔτε τριήρεισ ἐν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ ἐκ τῆσ Ἀσίασ ἔπλευσαν, οὔτε τύραννοσ ἐν τοῖσ Ἕλλησι κατέστη, οὔτε Ἑλληνὶσ πόλισ ὑπὸ τῶν βαρβάρων ἠνδραποδίσθη·

τοσαύτην σωφροσύνην καὶ δέοσ ἡ τούτων ἀρετὴ πᾶσιν ἀνθρώποισ παρεῖχεν.

ὧν ἕνεκα δεῖ μόνουσ καὶ προστάτασ τῶν Ἑλλήνων καὶ ἡγεμόνασ τῶν πόλεων γίγνεσθαι. ἐπέδειξαν δὲ καὶ ἐν ταῖσ δυστυχίαισ τὴν ἑαυτῶν ἀρετήν.

ἀπολομένων γὰρ τῶν νεῶν ἐν Ἑλλησπόντῳ εἴτε ἡγεμόνοσ κακίᾳ εἴτε θεῶν διανοίᾳ, καὶ συμφορᾶσ ἐκείνησ μεγίστησ γενομένησ καὶ ἡμῖν τοῖσ δυστυχήσασι καὶ τοῖσ ἄλλοισ Ἕλλησιν, ἐδήλωσεν οὐ πολλῷ χρόνῳ ὕστερον ὅτι ἡ τῆσ πόλεωσ δύναμισ τῆσ Ἑλλάδοσ ἦν σωτηρία. ἑτέρων γὰρ ἡγεμόνων γενομένων ἐνίκησαν μὲν ναυμαχοῦντεσ τοὺσ Ἕλληνασ οἱ πρότερον εἰσ τὴν θάλατταν οὐκ ἐμβαίνοντεσ, ἔπλευσαν δ’ εἰσ τὴν Εὐρώπην, δουλεύουσι δὲ πόλεισ τῶν Ἑλλήνων, τύραννοι δ’ ἐγκαθεστᾶσιν, οἱ μὲν μετὰ τὴν ἡμετέραν συμφοράν, οἱ δὲ μετὰ τὴν νίκην τῶν βαρβάρων.

ὥστ’ ἄξιον ἦν ἐπὶ τῷδε τῷ τάφῳ τότε κείρασθαι τῇ Ἑλλάδι καὶ πενθῆσαι τοὺσ ἐνθάδε κειμένουσ, ὡσ συγκαταθαπτομένησ τῆσ αὑτῶν ἐλευθερίασ τῇ τούτων ἀρετῇ·

ὡσ δυστυχὴσ μὲν ἡ Ἑλλὰσ τοιούτων ἀνδρῶν ὀρφανὴ γενομένη, εὐτυχὴσ δ’ ὁ τῆσ Ἀσίασ βασιλεὺσ ἑτέρων ἡγεμόνων λαβόμενοσ· τῇ μὲν γὰρ τούτων στερηθείσῃ δουλεία περιέστηκε, τῷ δ’ ἄλλων ἀρξάντων ζῆλοσ ἐγγίγνεται τῆσ τῶν προγόνων διανοίασ. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἐξήχθην ὑπὲρ πάσησ ὀλοφύρασθαι τῆσ Ἑλλάδοσ·

ταῖσ αὑτῶν ψυχαῖσ κοινὴν τὴν πόλιν καὶ τοῖσ ἄλλοισ κτησόμενοι, θάνατον μετ’ ἐλευθερίασ αἱρούμενοι ἢ βίον μετὰ δουλείασ, οὐχ ἧττον ταῖσ συμφοραῖσ αἰσχυνόμενοι ἢ τοῖσ ἐχθροῖσ ὀργιζόμενοι, μᾶλλον βουληθέντεσ ἐν τῇ αὑτῶν ἀποθνῄσκειν ἢ ζῆν τὴν ἀλλοτρίαν οἰκοῦντεσ, συμμάχουσ μὲν ὁρ́κουσ καὶ συνθήκασ ἔχοντεσ, πολεμίουσ δὲ τοὺσ πρότερον ὑπάρχοντασ καὶ τοὺσ πολίτασ τοὺσ ἑαυτῶν.

ἀλλ’ ὅμωσ οὐ τὸ πλῆθοσ τῶν ἐναντίων φοβηθέντεσ, ἀλλ’ ἐν τοῖσ σώμασι τοῖσ ἑαυτῶν κινδυνεύσαντεσ, τρόπαιον μὲν τῶν πολεμίων ἔστησαν, μάρτυρασ δὲ τῆσ αὑτῶν ἀρετῆσ ἐγγὺσ ὄντασ τοῦδε τοῦ μνήματοσ τοὺσ Λακεδαιμονίων τάφουσ παρέχονται.

καὶ γάρ τοι μεγάλην μὲν ἀντὶ μικρᾶσ ἀπέδειξαν τὴν πόλιν, ὁμονοοῦσαν δὲ ἀντὶ στασιαζούσησ ἀπέφηναν, τείχη δὲ ἀντὶ τῶν καθῃρημένων ἀνέστησαν. οἱ δὲ κατελθόντεσ αὐτῶν, ἀδελφὰ τὰ βουλεύματα τοῖσ ἔργοισ τῶν ἐνθάδε κειμένων ἐπιδεικνύντεσ, οὐκ ἐπὶ τιμωρίαν τῶν ἐχθρῶν ἀλλ’ ἐπὶ σωτηρίαν τῆσ πόλεωσ ἐτράποντο, καὶ οὔτε ἐλαττοῦσθαι δυνάμενοι οὔτ’ αὐτοὶ πλέον ἔχειν δεόμενοι τῆσ μὲν αὑτῶν ἐλευθερίασ καὶ τοῖσ βουλομένοισ δουλεύειν μετέδοσαν, τῆσ δ’ ἐκείνων δουλείασ αὐτοὶ μετέχειν οὐκ ἠξίωσαν.

ἔργοισ δὲ μεγίστοισ καὶ καλλίστοισ ἀπελογήσαντο, ὅτι οὐ κακίᾳ τῇ αὑτῶν οὐδ’ ἀρετῇ <τῇ> τῶν πολεμίων πρότερον ἐδυστύχησεν ἡ πόλισ· εἰ γὰρ στασιάσαντεσ πρὸσ ἀλλήλουσ βίᾳ παρόντων Πελοποννησίων καὶ τῶν ἄλλων ἐχθρῶν εἰσ τὴν αὑτῶν οἱοῖ́ τε ἐγένοντο κατελθεῖν, δῆλον ὅτι ῥαδίωσ ἂν ὁμονοοῦντεσ πολεμεῖν αὐτοῖσ ἐδύναντο.

ἐκεῖνοι μὲν οὖν διὰ τοὺσ ἐν Πειραιεῖ κινδύνουσ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων ζηλοῦνται·

ἄξιον δὲ καὶ τοὺσ ξένουσ τοὺσ ἐνθάδε κειμένουσ ἐπαινέσαι, οἳ τῷ πλήθει βοηθήσαντεσ καὶ περὶ τῆσ ἡμετέρασ σωτηρίασ μαχόμενοι, πατρίδα τὴν ἀρετὴν ἡγησάμενοι, τοιαύτην τοῦ βίου τελευτὴν ἐποιήσαντο· ἀνθ’ ὧν ἡ πόλισ αὐτοὺσ καὶ ἐπένθησε καὶ ἔθαψε δημοσίᾳ, καὶ ἔδωκεν ἔχειν αὐτοῖσ τὸν ἅπαντα χρόνον τὰσ αὐτὰσ τιμὰσ τοῖσ ἀστοῖσ. οἱ δὲ νῦν θαπτόμενοι, βοηθήσαντεσ Κορινθίοισ ὑπὸ παλαιῶν φίλων ἀδικουμένοισ καινοὶ σύμμαχοι γενόμενοι, οὐ τὴν αὐτὴν γνώμην Λακεδαιμονίοισ ἔχοντεσ οἱ μὲν γὰρ τῶν ἀγαθῶν αὐτοῖσ ἐφθόνουν, οἱ δὲ ἀδικουμένουσ αὐτοὺσ ἠλέουν, οὐ τῆσ προτέρασ ἔχθρασ μεμνημένοι, ἀλλὰ τὴν παροῦσαν φιλίαν περὶ πολλοῦ ποιούμενοι πᾶσιν ἀνθρώποισ φανερὰν τὴν αὑτῶν ἀρετὴν ἐπεδείξαντο.

ἐτόλμησαν γὰρ μεγάλην ποιοῦντεσ τὴν Ἑλλάδα οὐ μόνον ὑπὲρ τῆσ αὑτῶν σωτηρίασ κινδυνεύειν, ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ τῆσ τῶν πολεμίων ἐλευθερίασ ἀποθνῄσκειν·

τοῖσ γὰρ Λακεδαιμονίων συμμάχοισ περὶ τῆσ ἐκείνων ἐλευθερίασ ἐμάχοντο. νικήσαντεσ μὲν γὰρ ἐκείνουσ τῶν αὐτῶν ἠξίουν, δυστυχήσαντεσ δὲ βέβαιον τὴν δουλείαν τοῖσ ἐν τῇ Πελοποννήσῳ κατέλιπον. ἐκείνοισ μὲν οὖν οὕτω διακειμένοισ ὁ βίοσ οἰκτρὸσ καὶ ὁ θάνατοσ εὐκτόσ·

οὗτοι δὲ καὶ ζῶντεσ καὶ ἀποθανόντεσ ζηλωτοί, παιδευθέντεσ μὲν ἐν τοῖσ τῶν προγόνων ἀγαθοῖσ, ἄνδρεσ δὲ γενόμενοι τήν τε ἐκείνων δόξαν διασώσαντεσ καὶ τὴν αὑτῶν ἀρετὴν ἐπιδείξαντεσ. πολλῶν μὲν γὰρ καὶ καλῶν αἴτιοι γεγένηνται τῇ ἑαυτῶν πατρίδι, ἐπηνώρθωσαν δὲ τὰ ὑφ’ ἑτέρων δυστυχηθέντα, πόρρω δ’ ἀπὸ τῆσ αὑτῶν τὸν πόλεμον κατέστησαν.

ἐτελεύτησαν δὲ τὸν βίον, ὥσπερ χρὴ τοὺσ ἀγαθοὺσ ἀποθνῄσκειν, τῇ μὲν πατρίδι τὰ τροφεῖα ἀποδόντεσ, τοῖσ δὲ θρέψασι λύπασ καταλιπόντεσ. ὥστε ἄξιον τοῖσ ζῶσι τούτουσ ποθεῖν καὶ σφᾶσ αὐτοὺσ ὀλοφύρεσθαι καὶ τοὺσ προσήκοντασ αὐτῶν ἐλεεῖν τοῦ ἐπιλοίπου βίου.

τίσ γὰρ αὐτοῖσ ἔτι ἡδονὴ καταλείπεται τοιούτων ἀνδρῶν θαπτομένων, οἳ πάντα περὶ ἐλάττονοσ τῆσ ἀρετῆσ ἡγούμενοι αὑτοὺσ μὲν ἀπεστέρησαν βίου, χήρασ δὲ γυναῖκασ ἐποίησαν, ὀρφανοὺσ δὲ τοὺσ αὑτῶν παῖδασ ἀπέλιπον, ἐρήμουσ δ’ ἀδελφοὺσ καὶ πατέρασ καὶ μητέρασ κατέστησαν; πολλῶν δὲ καὶ δεινῶν ὑπαρχόντων τοὺσ μὲν παῖδασ αὐτῶν ζηλῶ, ὅτι νεώτεροί εἰσιν ἢ ὥστε εἰδέναι οἱών πατέρων ἐστέρηνται, ἐξ ὧν δ’ οὗτοι γεγόνασιν, οἰκτείρω, ὅτι πρεσβύτεροι ἢ ὥστε ἐπιλαθέσθαι τῆσ δυστυχίασ τῆσ ἑαυτῶν.

τί γὰρ ἂν τούτων ἀνιαρότερον γένοιτο, ἢ τεκεῖν μὲν καὶ θρέψαι καὶ θάψαι τοὺσ αὑτῶν, ἐν δὲ τῷ γήρᾳ ἀδυνάτουσ μὲν εἶναι τῷ σώματι, πασῶν δ’ ἀπεστερημένουσ τῶν ἐλπίδων ἀφίλουσ καὶ ἀπόρουσ γεγονέναι, ὑπὲρ δὲ τῶν αὐτῶν πρότερον ζηλοῦσθαι καὶ νῦν ἐλεεῖσθαι, ποθεινότερον δ’ αὐτοῖσ εἶναι τὸν θάνατον τοῦ βίου;

ὅσῳ γὰρ ἄνδρεσ ἀμείνουσ ἦσαν, τοσούτῳ τοῖσ καταλειπομένοισ τὸ πένθοσ μεῖζον. πῶσ δ’ αὐτοὺσ χρὴ λῆξαι τῆσ λύπησ;

πότερον ἐν ταῖσ τῆσ πόλεωσ συμφοραῖσ; ἀλλὰ τότε αὐτῶν εἰκὸσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ μεμνῆσθαι. ἀλλ’ ἐν ταῖσ εὐτυχίαισ ταῖσ κοιναῖσ; ἀλλ’ ἱκανὸν λυπῆσαι, τῶν μὲν σφετέρων τέκνων τετελευτηκότων, τῶν δὲ ζώντων ἀπολαυόντων τῆσ τούτων ἀρετῆσ. ἀλλ’ ἐν τοῖσ ἰδίοισ κινδύνοισ, ὅταν ὁρῶσι τοὺσ μὲν πρότερον ὄντασ φίλουσ φεύγοντασ τὴν αὑτῶν ἀπορίαν, τοὺσ δ’ ἐχθροὺσ μέγα φρονοῦντασ ἐπὶ ταῖσ δυστυχίαισ ταῖσ τούτων; μόνην δ’ ἄν μοι δοκοῦμεν ταύτην τοῖσ ἐνθάδε κειμένοισ ἀποδοῦναι χάριν, εἰ τοὺσ μὲν τοκέασ αὐτῶν ὁμοίωσ ὥσπερ ἐκεῖνοι περὶ πολλοῦ ποιοίμεθα, τοὺσ δὲ παῖδασ οὕτωσ ἀσπαζοίμεθα ὥσπερ αὐτοὶ πατέρεσ ὄντεσ, ταῖσ δὲ γυναιξὶν εἰ τοιούτουσ βοηθοὺσ ἡμᾶσ αὐτοὺσ παρέχοιμεν, οἱοῖ́περ ἐκεῖνοι ζῶντεσ ἦσαν.

τίνασ γὰρ ἂν εἰκότωσ μᾶλλον τιμῷμεν τῶν ἐνθάδε κειμένων; τίνασ δ’ ἂν τῶν ζώντων δικαιότερον περὶ πολλοῦ ποιοίμεθα ἢ τοὺσ τούτοισ προσήκοντασ, οἳ τῆσ μὲν τούτων ἀρετῆσ τὸ ἴσον τοῖσ ἄλλοισ ἀπέλαυσαν, ἀποθανόντων δὲ μόνοι γνησίωσ τῆσ δυστυχίασ μετέχουσιν;

ἀλλὰ γὰρ οὐκ οἶδ’ ὅ τι δεῖ τοιαῦτα ὀλοφύρεσθαι·

οὐ γὰρ ἐλανθάνομεν ἡμᾶσ αὐτοὺσ ὄντεσ θνητοί· ὥστε τί δεῖ, ἃ πάλαι προσεδοκῶμεν πείσεσθαι, ὑπὲρ τούτων νῦν ἄχθεσθαι, ἢ λίαν οὕτω βαρέωσ φέρειν ἐπὶ ταῖσ τῆσ φύσεωσ συμφοραῖσ, ἐπισταμένουσ ὅτι ὁ θάνατοσ κοινὸσ καὶ τοῖσ χειρίστοισ καὶ τοῖσ βελτίστοισ; οὔτε γὰρ τοὺσ πονηροὺσ ὑπερορᾷ οὔτε τοὺσ ἀγαθοὺσ θαυμάζει, ἀλλ’ ἴσον ἑαυτὸν παρέχει πᾶσιν. εἰ μὲν γὰρ οἱο͂́ν τε ἦν τοῖσ τοὺσ ἐν τῷ πολέμῳ κινδύνουσ διαφυγοῦσιν ἀθανάτουσ εἶναι τὸν λοιπὸν χρόνον, ἄξιον τοῖσ ζῶσι τὸν ἅπαντα χρόνον πενθεῖν τοὺσ τεθνεῶτασ·

νῦν δὲ ἥ τε φύσισ καὶ νόσων ἥττων καὶ γήρωσ, ὅ τε δαίμων ὁ τὴν ἡμετέραν μοῖραν εἰληχὼσ ἀπαραίτητοσ. ὥστε προσήκει τούτουσ εὐδαιμονεστάτουσ ἡγεῖσθαι, οἵτινεσ ὑπὲρ μεγίστων καὶ καλλίστων κινδυνεύσαντεσ οὕτω τὸν βίον ἐτελεύτησαν, οὐκ ἐπιτρέψαντεσ περὶ αὑτῶν τῇ τύχῃ, οὐδ’ ἀναμείναντεσ τὸν αὐτόματον θάνατον, ἀλλ’ ἐκλεξάμενοι τὸν κάλλιστον.

καὶ γάρ τοι ἀγήρατοι μὲν αὐτῶν αἱ μνῆμαι, ζηλωταὶ δὲ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί· ὑμνοῦνται δὲ ὡσ ἀθάνατοι διὰ τὴν ἀρετήν.

καὶ γάρ τοι θάπτονται δημοσία, καὶ ἀγῶνεσ τίθενται ἐπ’ αὐτοῖσ ῥώμησ καὶ σοφίασ καὶ πλούτου, ὡσ ἀξίουσ ὄντασ τοὺσ ἐν τῷ τετελευτηκότασ ταῖσ αὐταῖσ τιμαῖσ καὶ τοὺσ ἀθανάτουσ τιμᾶσθαι. ἐγὼ μὲν οὖν αὐτοὺσ καὶ μακαρίζω τοῦ θανάτου καὶ ζηλῶ, καὶ μόνοισ τούτοισ ἀνθρώπων οἶμαι κρεῖττον εἶναι γενέσθαι, οἵτινεσ, ἐπειδὴ θνητῶν σωμάτων ἔτυχον, ἀθάνατον μνήμην διὰ τὴν ἀρετὴν <τὴν> αὑτῶν κατέλιπον·

ὅμωσ δ’ ἀνάγκη τοῖσ ἀρχαίοισ ἔθεσι χρῆσθαι, καὶ θεραπεύοντασ τὸν πάτριον νόμον ὀλοφύρεσθαι τοὺσ θαπτομένουσ.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Lysias, Speeches, Ἐπιτάφιοσ τοῖσ Κορινθίων βοηθοῖς

(리시아스, Speeches, Ἐπιτάφιοσ τοῖσ Κορινθίων βοηθοῖς)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION