Lysias, Speeches, Ὑπὲρ τοῦ Ἐρατοσθένουσ φόνου ἀπολογία

(리시아스, Speeches, Ὑπὲρ τοῦ Ἐρατοσθένουσ φόνου ἀπολογία)

περὶ πολλοῦ ἂν ποιησαίμην, ὦ ἄνδρεσ, τὸ τοιούτουσ ὑμᾶσ ἐμοὶ δικαστὰσ περὶ τούτου τοῦ πράγματοσ γενέσθαι, οἱοῖ́περ ἂν ὑμῖν αὐτοῖσ εἰήτε τοιαῦτα πεπονθότεσ· εὖ γὰρ οἶδ’ ὅτι, εἰ τὴν αὐτὴν γνώμην περὶ τῶν ἄλλων ἔχοιτε, ἥνπερ περὶ ὑμῶν αὐτῶν, οὐκ ἂν εἰή· ὅστισ οὐκ ἐπὶ τοῖσ γεγενημένοισ ἀγανακτοίη, ἀλλὰ πάντεσ ἂν περὶ τῶν τὰ τοιαῦτα ἐπιτηδευόντων τὰσ ζημίασ μικρὰσ ἡγοῖσθε. καὶ ταῦτα οὐκ ἂν εἰή μόνον παρ’ ὑμῖν οὕτωσ ἐγνωσμένα, ἀλλ’ ἐν ἁπάσῃ τῇ Ἑλλάδι·

περὶ τούτου γὰρ μόνου τοῦ ἀδικήματοσ καὶ ἐν δημοκρατίᾳ καὶ ὀλιγαρχίᾳ ἡ αὐτὴ τιμωρία τοῖσ ἀσθενεστάτοισ πρὸσ τοὺσ τὰ μέγιστα δυναμένουσ ἀποδέδοται, ὥστε τὸν χείριστον τῶν αὐτῶν τυγχάνειν τῷ βελτίστῳ· οὕτωσ, ὦ ἄνδρεσ, ταύτην τὴν ὕβριν ἅπαντεσ ἄνθρωποι δεινοτάτην ἡγοῦνται. περὶ μὲν οὖν τοῦ μεγέθουσ τῆσ ζημίασ ἅπαντασ ὑμᾶσ νομίζω τὴν αὐτὴν διάνοιαν ἔχειν, καὶ οὐδένα οὕτωσ ὀλιγώρωσ διακεῖσθαι, ὅστισ οἰέται δεῖν συγγνώμησ τυγχάνειν ἢ μικρᾶσ ζημίασ ἀξίουσ ἡγεῖται τοὺσ τῶν τοιούτων ἔργων αἰτίουσ·

ὦ ἄνδρεσ, τοῦτό με δεῖν ἐπιδεῖξαι, ὡσ ἐμοίχευεν Ἐρατοσθένησ τὴν γυναῖκα τὴν ἐμὴν καὶ ἐκείνην τε διέφθειρε καὶ τοὺσ παῖδασ τοὺσ ἐμοὺσ ᾔσχυνε καὶ ἐμὲ αὐτὸν ὕβρισεν εἰσ τὴν οἰκίαν τὴν ἐμὴν εἰσιών, καὶ οὔτε ἔχθρα ἐμοὶ καὶ ἐκείνῳ οὐδεμία ἦν πλὴν ταύτησ, οὔτε χρημάτων ἕνεκα ἔπραξα ταῦτα, ἵνα πλούσιοσ ἐκ πένητοσ γένωμαι, οὔτε ἄλλου κέρδουσ οὐδενὸσ πλὴν τῆσ κατὰ τοὺσ νόμουσ τιμωρίασ.

ἐγὼ τοίνυν ἐξ ἀρχῆσ ὑμῖν ἅπαντα ἐπιδείξω τὰ ἐμαυτοῦ πράγματα, οὐδὲν παραλείπων, ἀλλὰ λέγων τἀληθῆ·

ταύτην γὰρ ἐμαυτῷ μόνην ἡγοῦμαι σωτηρίαν, ἐὰν ὑμῖν εἰπεῖν ἅπαντα δυνηθῶ τὰ πεπραγμένα. ἐγὼ γάρ, ὦ Ἀθηναῖοι, ἐπειδὴ ἔδοξέ μοι γῆμαι καὶ γυναῖκα ἠγαγόμην εἰσ τὴν οἰκίαν, τὸν μὲν ἄλλον χρόνον οὕτω διεκείμην ὥστε μήτε λυπεῖν μήτε λίαν ἐπ’ ἐκείνῃ εἶναι ὅ τι ἂν ἐθέλῃ ποιεῖν, ἐφύλαττόν τε ὡσ οἱο͂́ν τε ἦν, καὶ προσεῖχον τὸν νοῦν ὥσπερ εἰκὸσ ἦν.

ἐπειδὴ δέ μοι παιδίον γίγνεται, ἐπίστευον ἤδη καὶ πάντα τὰ ἐμαυτοῦ ἐκείνῃ παρέδωκα, ἡγούμενοσ ταύτην οἰκειότητα μεγίστην εἶναι· ἐν μὲν οὖν τῷ πρώτῳ χρόνῳ, ὦ Ἀθηναῖοι, πασῶν ἦν βελτίστη· καὶ γὰρ οἰκονόμοσ δεινὴ καὶ φειδωλὸσ ἀγαθὴ καὶ ἀκριβῶσ πάντα διοικοῦσα·

ἐπειδὴ δέ μοι ἡ μήτηρ ἐτελεύτησε, πάντων τῶν κακῶν ἀποθανοῦσα αἰτία μοι γεγένηται. ἐπ’ ἐκφορὰν γὰρ αὐτῇ ἀκολουθήσασα ἡ ἐμὴ γυνὴ ὑπὸ τούτου τοῦ ἀνθρώπου ὀφθεῖσα, χρόνῳ διαφθείρεται·

ἐπιτηρῶν γὰρ τὴν θεράπαιναν τὴν εἰσ τὴν ἀγορὰν βαδίζουσαν καὶ λόγουσ προσφέρων ἀπώλεσεν αὐτήν. πρῶτον μὲν οὖν, ὦ ἄνδρεσ,δεῖ γὰρ καὶ ταῦθ’ ὑμῖν διηγήσασθαι οἰκίδιον ἔστι μοι διπλοῦν, ἴσα ἔχον τὰ ἄνω τοῖσ κάτω κατὰ τὴν γυναικωνῖτιν καὶ κατὰ τὴν ἀνδρωνῖτιν.

ἐπειδὴ δὲ τὸ παιδίον ἐγένετο ἡμῖν, ἡ μήτηρ αὐτὸ ἐθήλαζεν· ἵνα δὲ μή, ὁπότε λοῦσθαι δέοι, κινδυνεύῃ κατὰ τῆσ κλίμακοσ καταβαίνουσα, ἐγὼ μὲν ἄνω διῃτώμην, αἱ δὲ γυναῖκεσ κάτω. καὶ οὕτωσ ἤδη συνειθισμένον ἦν, ὥστε πολλάκισ ἡ γυνὴ ἀπῄει κάτω καθευδήσουσα ὡσ τὸ παιδίον, ἵνα τὸν τιτθὸν αὐτῷ διδῷ καὶ μὴ βοᾷ.

καὶ ταῦτα πολὺν χρόνον οὕτωσ ἐγίγνετο, καὶ ἐγὼ οὐδέποτε ὑπώπτευσα, ἀλλ’ οὕτωσ ἠλιθίωσ διεκείμην, ὥστε ᾤμην τὴν ἐμαυτοῦ γυναῖκα πασῶν σωφρονεστάτην εἶναι τῶν ἐν τῇ πόλει. προϊόντοσ δὲ τοῦ χρόνου, ὦ ἄνδρεσ, ἧκον μὲν ἀπροσδοκήτωσ ἐξ ἀγροῦ, μετὰ δὲ τὸ δεῖπνον τὸ παιδίον ἐβόα καὶ ἐδυσκόλαινεν ὑπὸ τῆσ θεραπαίνησ ἐπίτηδεσ λυπούμενον, ἵνα ταῦτα ποιῇ·

ὁ γὰρ ἄνθρωποσ ἔνδον ἦν· ὕστερον γὰρ ἅπαντα ἐπυθόμην.

καὶ ἐγὼ τὴν γυναῖκα ἀπιέναι ἐκέλευον καὶ δοῦναι τῷ παιδίῳ τὸν τιτθόν, ἵνα παύσηται κλᾶον. ἡ δὲ τὸ μὲν πρῶτον οὐκ ἤθελεν, ὡσ ἂν ἀσμένη με ἑωρακυῖα ἥκοντα διὰ χρόνου· ἐπειδὴ δὲ ἐγὼ ὠργιζόμην καὶ ἐκέλευον αὐτὴν ἀπιέναι, "ἵνα σύ γε" ἔφη "πειρᾷσ ἐνταῦθα τὴν παιδίσκην· καὶ πρότερον δὲ μεθύων εἷλκεσ αὐτήν. " κἀγὼ μὲν ἐγέλων, ἐκείνη δὲ ἀναστᾶσα καὶ ἀπιοῦσα προστίθησι τὴν θύραν, προσποιουμένη παίζειν, καὶ τὴν κλεῖν ἐφέλκεται. κἀγὼ τούτων οὐδὲν ἐνθυμούμενοσ οὐδ’ ὑπονοῶν ἐκάθευδον ἄσμενοσ, ἥκων ἐξ ἀγροῦ.

ἐπειδὴ δὲ ἦν πρὸσ ἡμέραν, ἧκεν ἐκείνη καὶ τὴν θύραν ἀνέῳξεν.

ἐρομένου δέ μου τί αἱ θύραι νύκτωρ ψοφοῖεν, ἔφασκε τὸν λύχνον ἀποσβεσθῆναι τὸν παρὰ τῷ παιδίῳ, εἶτα ἐκ τῶν γειτόνων ἐνάψασθαι. ἐσιώπων ἐγὼ καὶ ταῦτα οὕτωσ ἔχειν ἡγούμην. ἔδοξε δέ μοι, ὦ ἄνδρεσ, τὸ πρόσωπον ἐψιμυθιῶσθαι, τοῦ ἀδελφοῦ τεθνεῶτοσ οὔπω τριάκονθ’ ἡμέρασ· ὅμωσ δ’ οὐδ’ οὕτωσ οὐδὲν εἰπὼν περὶ τοῦ πράγματοσ ἐξελθὼν ᾠχόμην ἔξω σιωπῇ. μετὰ δὲ ταῦτα, ὦ ἄνδρεσ, χρόνου μεταξὺ διαγενομένου καὶ ἐμοῦ πολὺ ἀπολελειμμένου τῶν ἐμαυτοῦ κακῶν, προσέρχεταί μοί τισ πρεσβῦτισ ἄνθρωποσ, ὑπὸ γυναικὸσ ὑποπεμφθεῖσα ἣν ἐκεῖνοσ ἐμοίχευεν, ὡσ ἐγὼ ὕστερον ἤκουον·

αὕτη δὲ ὀργιζομένη καὶ ἀδικεῖσθαι νομίζουσα, ὅτι οὐκέτι ὁμοίωσ ἐφοίτα παρ’ αὐτήν, ἐφύλαττεν ἑώσ ἐξηῦρεν ὅ τι εἰή τὸ αἴτιον. προσελθοῦσα οὖν μοι ἐγγὺσ ἡ ἄνθρωποσ τῆσ οἰκίασ τῆσ ἐμῆσ ἐπιτηροῦσα, "εὐφίλητε" ἔφη "μηδεμιᾷ πολυπραγμοσύνῃ προσεληλυθέναι με νόμιζε πρὸσ σέ· ὁ γὰρ ἀνὴρ ὁ ὑβρίζων εἰσ σὲ καὶ τὴν σὴν γυναῖκα ἐχθρὸσ ὢν ἡμῖν τυγχάνει.

ἐὰν οὖν λάβῃσ τὴν θεράπαιναν τὴν εἰσ ἀγορὰν βαδίζουσαν καὶ διακονοῦσαν ὑμῖν καὶ βασανίσῃσ, ἅπαντα πεύσῃ. ἔστι δ’" ἔφη "Ἐρατοσθένησ Οἦθεν ὁ ταῦτα πράττων, ὃσ οὐ μόνον τὴν σὴν γυναῖκα διέφθαρκεν ἀλλὰ καὶ ἄλλασ πολλάσ· ταύτην γὰρ τὴν τέχνην ἔχει. ταῦτα εἰποῦσα, ὦ ἄνδρεσ, ἐκείνη μὲν ἀπηλλάγη, ἐγὼ δ’ εὐθέωσ ἐταραττόμην, καὶ πάντα μου εἰσ τὴν γνώμην εἰσῄει, καὶ μεστὸσ ἦ ὑποψίασ, ἐνθυμούμενοσ μὲν ὡσ ἀπεκλῄσθην ἐν τῷ δωματίῳ, ἀναμιμνῃσκόμενοσ δὲ ὅτι ἐν ἐκείνῃ τῇ νυκτὶ ἐψόφει ἡ μέταυλοσ θύρα καὶ ἡ αὔλειοσ, ὃ οὐδέποτε ἐγένετο, ἔδοξέ τέ μοι ἡ γυνὴ ἐψιμυθιῶσθαι.

ταῦτά μου πάντα εἰσ τὴν γνώμην εἰσῄει, καὶ μεστὸσ ἦ ὑποψίασ. ἐλθὼν δὲ οἴκαδε ἐκέλευον ἀκολουθεῖν μοι τὴν θεράπαιναν εἰσ τὴν ἀγοράν, ἀγαγὼν δ’ αὐτὴν ὡσ τῶν ἐπιτηδείων τινὰ ἔλεγον ὅτι ἐγὼ πάντα εἰήν πεπυσμένοσ τὰ γιγνόμενα ἐν τῇ οἰκίᾳ·

"σοὶ οὖν" ἔφην "ἔξεστι δυοῖν ὁπότερον βούλει ἑλέσθαι, ἢ μαστιγωθεῖσαν εἰσ μύλωνα ἐμπεσεῖν καὶ μηδέποτε παύσασθαι κακοῖσ τοιούτοισ συνεχομένην, ἢ κατειποῦσαν ἅπαντα τἀληθῆ μηδὲν παθεῖν κακόν, ἀλλὰ συγγνώμησ παρ’ ἐμοῦ τυχεῖν τῶν ἡμαρτημένων. ψεύσῃ δὲ μηδέν, ἀλλὰ πάντα τἀληθῆ λέγε. κἀκείνη τὸ μὲν πρῶτον ἔξαρνοσ ἦν, καὶ ποιεῖν ἐκέλευεν ὅ τι βούλομαι·

οὐδὲν γὰρ εἰδέναι· ἐπειδὴ δὲ ἐγὼ ἐμνήσθην Ἐρατοσθένουσ πρὸσ αὐτήν, καὶ εἶπον ὅτι οὗτοσ ὁ φοιτῶν εἰή πρὸσ τὴν γυναῖκα, ἐξεπλάγη ἡγησαμένη με πάντα ἀκριβῶσ ἐγνωκέναι. καὶ τότε ἤδη πρὸσ τὰ γόνατά μου πεσοῦσα, καὶ πίστιν παρ’ ἐμοῦ λαβοῦσα μηδὲν πείσεσθαι κακόν, κατηγόρει πρῶτον μὲν ὡσ μετὰ τὴν ἐκφορὰν αὐτῇ προσίοι, ἔπειτα ὡσ αὐτὴ τελευτῶσα εἰσαγγείλειε καὶ ὡσ ἐκείνη τῷ χρόνῳ πεισθείη, καὶ τὰσ εἰσόδουσ οἷσ τρόποισ προσίοιτο, καὶ ὡσ Θεσμοφορίοισ ἐμοῦ ἐν ἀγρῷ ὄντοσ ᾤχετο εἰσ τὸ ἱερὸν μετὰ τῆσ μητρὸσ τῆσ ἐκείνου· καὶ τἆλλα τὰ γενόμενα πάντα ἀκριβῶσ διηγήσατο.

ἐπειδὴ δὲ πάντα εἴρητο αὐτῇ, εἶπον ἐγώ, "ὅπωσ τοίνυν ταῦτα μηδεὶσ ἀνθρώπων πεύσεται· εἰ δέ μή, οὐδέν σοι κύριον ἔσται τῶν πρὸσ ἔμ’ ὡμολογημένων.

ἀξιῶ δέ σε ἐπ’ αὐτοφώρῳ ταῦτά μοι ἐπιδεῖξαι· ἐγὼ γὰρ οὐδὲν δέομαι λόγων, ἀλλὰ τὸ ἔργον φανερὸν γενέσθαι, εἴπερ οὕτωσ ἔχει. ὡμολόγει ταῦτα ποιήσειν.

καὶ μετὰ ταῦτα διεγένοντο ἡμέραι τέσσαρεσ ἢ πέντε,ὡσ ἐγὼ μεγάλοισ ὑμῖν τεκμηρίοισ ἐπιδείξω. πρῶτον δὲ διηγήσασθαι βούλομαι τὰ πραχθέντα τῇ τελευταίᾳ ἡμέρα. Σώστρατοσ ἦν μοι ἐπιτήδειοσ καὶ φίλοσ. τούτῳ ἡλίου δεδυκότοσ ἰόντι ἐξ ἀγροῦ ἀπήντησα. εἰδὼσ δ’ ἐγὼ ὅτι τηνικαῦτα ἀφιγμένοσ οὐδένα καταλήψοιτο οἴκοι τῶν ἐπιτηδείων, ἐκέλευον, συνδειπνεῖν·

καὶ ἐλθόντεσ οἴκαδε ὡσ ἐμέ, ἀναβάντεσ εἰσ τὸ ὑπερῷον ἐδειπνοῦμεν. ἐπειδὴ δὲ καλῶσ αὐτῷ εἶχεν, ἐκεῖνοσ μὲν ἀπιὼν ᾤχετο, ἐγὼ δ’ ἐκάθευδον. ὁ δ’ Ἐρατοσθένησ, ὦ ἄνδρεσ, εἰσέρχεται, καὶ ἡ θεράπαινα ἐπεγείρασά με εὐθὺσ φράζει ὅτι ἔνδον ἐστί. κἀγὼ εἰπὼν ἐκείνῃ ἐπιμελεῖσθαι τῆσ θύρασ, καταβὰσ σιωπῇ ἐξέρχομαι, καὶ ἀφικνοῦμαι ὡσ τὸν καὶ τόν, καὶ τοὺσ μὲν ἔνδον κατέλαβον, τοὺσ δὲ οὐκ ἐπιδημοῦντασ ηὑρ͂ον. παραλαβὼν δ’ ὡσ οἱο͂́ν τε ἦν πλείστουσ ἐκ τῶν παρόντων ἐβάδιζον.

καὶ δᾷδασ λαβόντεσ ἐκ τοῦ ἐγγύτατα καπηλείου εἰσερχόμεθα, ἀνεῳγμένησ τῆσ θύρασ καὶ ὑπὸ τῆσ ἀνθρώπου παρεσκευασμένησ. ὤσαντεσ δὲ τὴν θύραν τοῦ δωματίου οἱ μὲν πρῶτοι εἰσιόντεσ ἔτι εἴδομεν αὐτὸν κατακείμενον παρὰ τῇ γυναικί, οἱ δ’ ὕστερον ἐν τῇ κλίνῃ γυμνὸν ἑστηκότα. ἐγὼ δ’, ὦ ἄνδρεσ, πατάξασ καταβάλλω αὐτόν, καὶ τὼ χεῖρε περιαγαγὼν εἰσ τοὔπισθεν καὶ δήσασ ἠρώτων διὰ τί ὑβρίζει εἰσ τὴν οἰκίαν τὴν ἐμὴν εἰσιών.

κἀκεῖνοσ ἀδικεῖν μὲν ὡμολόγει, ἠντεβόλει δὲ καὶ ἱκέτευε μὴ ἀποκτεῖναι ἀλλ’ ἀργύριον πράξασθαι. ἀλλ’ ὁ τῆσ πόλεωσ νόμοσ, ὃν σὺ παραβαίνων περὶ ἐλάττονοσ τῶν ἡδονῶν ἐποιήσω, καὶ μᾶλλον εἵλου τοιοῦτον ἁμάρτημα ἐξαμαρτάνειν εἰσ τὴν γυναῖκα τὴν ἐμὴν καὶ εἰσ τοὺσ παῖδασ τοὺσ ἐμοὺσ ἢ τοῖσ νόμοισ πείθεσθαι καὶ κόσμιοσ εἶναι.

οὕτωσ, ὦ ἄνδρεσ, ἐκεῖνοσ τούτων ἔτυχεν ὧνπερ οἱ νόμοι κελεύουσι τοὺσ τὰ τοιαῦτα πράττοντασ, οὐκ εἰσαρπασθεὶσ ἐκ τῆσ ὁδοῦ, οὐδ’ ἐπὶ τὴν ἑστίαν καταφυγών, ὥσπερ οὗτοι λέγουσι·

πῶσ γὰρ ἄν, ὅστισ ἐν τῷ δωματίῳ πληγεὶσ κατέπεσεν εὐθύσ, περιέστρεψα δ’ αὐτοῦ τὼ χεῖρε, ἔνδον δὲ ἦσαν ἄνθρωποι τοσοῦτοι, οὓσ διαφυγεῖν οὐκ ἐδύνατο, οὔτε σίδηρον οὔτε ξύλον οὔτε ἄλλο οὐδὲν ἔχων, ᾧ τοὺσ εἰσελθόντασ ἂν ἠμύνατο. ἀλλ’, ὦ ἄνδρεσ, οἶμαι καὶ ὑμᾶσ εἰδέναι ὅτι οἱ μὴ τὰ δίκαια πράττοντεσ οὐχ ὁμολογοῦσι τοὺσ ἐχθροὺσ λέγειν ἀληθῆ, ἀλλ’ αὐτοὶ ψευδόμενοι καὶ τὰ τοιαῦτα μηχανώμενοι ὀργὰσ τοῖσ ἀκούουσι κατὰ τῶν τὰ δίκαια πραττόντων παρασκευάζουσι.

πρῶτον μὲν οὖν ἀνάγνωθι τὸν νόμον. Νόμοσ οὐκ ἠμφεσβήτει, ὦ ἄνδρεσ, ἀλλ’ ὡμολόγει ἀδικεῖν, καὶ ὅπωσ μὲν μὴ ἀποθάνῃ ἠντεβόλει καὶ ἱκέτευεν, ἀποτίνειν δ’ ἕτοιμοσ ἦν χρήματα. ἐγὼ δὲ τῷ μὲν ἐκείνου τιμήματι οὐ συνεχώρουν, τὸν δὲ τῆσ πόλεωσ νόμον ἠξίουν εἶναι κυριώτερον, καὶ ταύτην ἔλαβον τὴν δίκην, ἣν ὑμεῖσ δικαιοτάτην εἶναι ἡγησάμενοι τοῖσ τὰ τοιαῦτα ἐπιτηδεύουσιν ἐτάξατε.

καί μοι ἀνάβητε τούτων μάρτυρεσ. Μάρτυρεσ ἀνάγνωθι δέ μοι καὶ τοῦτον τὸν νόμον >τὸν< ἐκ τῆσ στήλησ τῆσ ἐξ Ἀρείου πάγου. ἀκούετε, ὦ ἄνδρεσ, ὅτι αὐτῷ τῷ δικαστηρίῳ τῷ ἐξ Ἀρείου πάγου, ᾧ καὶ πάτριόν ἐστι καὶ ἐφ’ ἡμῶν ἀποδέδοται τοῦ φόνου τὰσ δίκασ δικάζειν, διαρρήδην εἴρηται τούτου μὴ καταγιγνώσκειν φόνον, ὃσ ἂν ἐπὶ δάμαρτι τῇ ἑαυτοῦ μοιχὸν λαβὼν ταύτην τὴν τιμωρίαν ποιήσηται.

καὶ οὕτω σφόδρα ὁ νομοθέτησ ἐπὶ ταῖσ γαμεταῖσ γυναιξὶ δίκαια ταῦτα ἡγήσατο εἶναι, ὥστε καὶ ἐπὶ ταῖσ παλλακαῖσ ταῖσ ἐλάττονοσ ἀξίαισ τὴν αὐτὴν δίκην ἐπέθηκε.

καίτοι δῆλον ὅτι, εἴ τινα εἶχε ταύτησ μείζω τιμωρίαν ἐπὶ ταῖσ γαμεταῖσ, ἐποίησεν ἄν. νῦν δὲ οὐχ οἱο͂́σ τε ὢν ταύτησ ἰσχυροτέραν ἐπ’ ἐκείναισ ἐξευρεῖν, τὴν αὐτὴν καὶ ἐπὶ ταῖσ παλλακαῖσ ἠξίωσε γίγνεσθαι. ἀνάγνωθι δέ μοι καὶ τοῦτον τὸν νόμον. Νόμοσ ἀκούετε, ἄνδρεσ, ὅτι κελεύει, ἐάν τισ ἄνθρωπον ἐλεύθερον ἢ παῖδα αἰσχύνῃ βίᾳ, διπλῆν τὴν βλάβην ὀφείλειν· ἐὰν δὲ γυναῖκα, ἐφ’ αἷσπερ ἀποκτείνειν ἔξεστιν, ἐν τοῖσ αὐτοῖσ ἐνέχεσθαι·

οὕτωσ, ὦ ἄνδρεσ, τοὺσ βιαζομένουσ ἐλάττονοσ ζημίασ ἀξίουσ ἡγήσατο εἶναι ἢ τοὺσ πείθοντασ· τοὺσ δὲ πείσαντασ οὕτωσ αὐτῶν τὰσ ψυχὰσ διαφθείρειν, ὥστ’ οἰκειοτέρασ αὑτοῖσ ποιεῖν τὰσ ἀλλοτρίασ γυναῖκασ ἢ τοῖσ ἀνδράσι, καὶ πᾶσαν ἐπ’ ἐκείνοισ τὴν οἰκίαν γεγονέναι, καὶ τοὺσ παῖδασ ἀδήλουσ εἶναι ὁποτέρων τυγχάνουσιν ὄντεσ, τῶν ἀνδρῶν ἢ τῶν μοιχῶν.

ἀνθ’ ὧν ὁ τὸν νόμον τιθεὶσ θάνατον αὐτοῖσ ἐποίησε τὴν ζημίαν. ἐμοῦ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ, οἱ μὲν νόμοι οὐ μόνον ἀπεγνωκότεσ εἰσὶ μὴ ἀδικεῖν, ἀλλὰ καὶ κεκελευκότεσ ταύτην τὴν δίκην λαμβάνειν·

ἐν ὑμῖν δ’ ἐστὶ πότερον χρὴ τούτουσ ἰσχυροὺσ ἢ μηδενὸσ ἀξίουσ εἶναι. ἐγὼ μὲν γὰρ οἶμαι πάσασ τὰσ πόλεισ διὰ τοῦτο τοὺσ νόμουσ τίθεσθαι, ἵνα περὶ ὧν ἂν πραγμάτων ἀπορῶμεν, παρὰ τούτουσ ἐλθόντεσ σκεψώμεθα ὅ τι ἡμῖν ποιητέον ἐστίν.

οὗτοι τοίνυν περὶ τῶν τοιούτων τοῖσ ἀδικουμένοισ τοιαύτην δίκην λαμβάνειν παρακελεύονται. οἷσ ὑμᾶσ ἀξιῶ τὴν αὐτὴν γνώμην ἔχειν·

εἰ δὲ μή, τοιαύτην ἄδειαν τοῖσ μοιχοῖσ ποιήσετε, ὥστε καὶ τοὺσ κλέπτασ ἐπαρεῖτε φάσκειν μοιχοὺσ εἶναι, εὖ εἰδότασ ὅτι, ἐὰν ταύτην τὴν αἰτίαν περὶ ἑαυτῶν λέγωσι καὶ ἐπὶ τούτῳ φάσκωσιν εἰσ τὰσ ἀλλοτρίασ οἰκίασ εἰσιέναι, οὐδεὶσ αὐτῶν ἅψεται. πάντεσ γὰρ εἴσονται ὅτι τοὺσ μὲν νόμουσ τῆσ μοιχείασ χαίρειν ἐᾶν δεῖ, τὴν δὲ ψῆφον τὴν ὑμετέραν δεδιέναι· αὕτη γάρ ἐστι πάντων τῶν ἐν τῇ πόλει κυριωτάτη. σκέψασθε δέ, ὦ ἄνδρεσ·

κατηγοροῦσι γάρ μου ὡσ ἐγὼ τὴν θεράπαιναν ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ μετελθεῖν ἐκέλευσα τὸν νεανίσκον. ἐγὼ δέ, ὦ ἄνδρεσ, δίκαιον μὲν ἂν ποιεῖν ἡγούμην ᾡτινιοῦν τρόπῳ τὸν τὴν γυναῖκα τὴν ἐμὴν διαφθείραντα λαμβάνων· εἰ μὲν γὰρ λόγων εἰρημένων ἔργου δὲ μηδενὸσ γεγενημένου μετελθεῖν ἐκέλευον ἐκεῖνον, ἠδίκουν ἄν·

εἰ δὲ ἤδη πάντων διαπεπραγμένων καὶ πολλάκισ εἰσεληλυθότοσ εἰσ τὴν οἰκίαν τὴν ἐμὴν ᾡτινιοῦν τρόπῳ ἐλάμβανον αὐτόν, σωφρονεῖν <ἂν> ἐμαυτὸν ἡγούμην· σκέψασθε δὲ ὅτι καὶ ταῦτα ψεύδονται·

ῥᾳδίωσ δὲ ἐκ τῶνδε γνώσεσθε. ἐμοὶ γάρ, ὦ ἄνδρεσ, ὅπερ καὶ πρότερον εἶπον, φίλοσ ὢν Σώστρατοσ καὶ οἰκείωσ διακείμενοσ ἀπαντήσασ ἐξ ἀγροῦ περὶ ἡλίου δυσμὰσ συνεδείπνει, καὶ ἐπειδὴ καλῶσ εἶχεν αὐτῷ, ἀπιὼν ᾤχετο. καίτοι πρῶτον μέν, ὦ ἄνδρεσ, ἐνθυμήθητε·

ὅτι εἰ ἐν ἐκείνῃ τῇ νυκτὶ ἐγὼ ἐπεβούλευον Ἐρατοσθένει, πότερον ἦν μοι κρεῖττον αὐτῷ ἑτέρωθι δειπνεῖν ἢ τὸν συνδειπνήσοντά μοι εἰσαγαγεῖν; οὕτω γὰρ ἂν ἧττον ἐτόλμησεν ἐκεῖνοσ εἰσελθεῖν εἰσ τὴν οἰκίαν. εἶτα δοκῶ ἂν ὑμῖν τὸν συνδειπνοῦντα ἀφεὶσ μόνοσ καταλειφθῆναι καὶ ἔρημοσ γενέσθαι, ἢ κελεύειν ἐκεῖνον μεῖναι, ἵνα μετ’ ἐμοῦ τὸν μοιχὸν ἐτιμωρεῖτο; ἔπειτα, ὦ ἄνδρεσ, οὐκ ἂν δοκῶ ὑμῖν τοῖσ ἐπιτηδείοισ μεθ’ ἡμέραν παραγγεῖλαι, καὶ κελεῦσαι αὐτοὺσ συλλεγῆναι εἰσ οἰκίαν <του> τῶν φίλων ἐγγυτάτω, μᾶλλον ἢ ἐπειδὴ τάχιστα ᾐσθόμην τῆσ νυκτὸσ περιτρέχειν, οὐκ εἰδὼσ ὅντινα οἴκοι καταλήψομαι καὶ ὅντινα ἔξω;

καὶ ὡσ Ἁρμόδιον μὲν καὶ τὸν δεῖνα ἦλθον οὐκ ἐπιδημοῦντασ οὐ γὰρ ᾔδη, ἑτέρουσ δὲ οὐκ ἔνδον ὄντασ κατέλαβον, οὓσ δ’ οἱο͂́σ τε ἦ λαβὼν ἐβάδιζον. καίτοιγε εἰ προῄδη, οὐκ ἂν δοκῶ ὑμῖν καὶ θεράποντασ παρασκευάσασθαι καὶ τοῖσ φίλοισ παραγγεῖλαι, ἵν’ ὡσ ἀσφαλέστατα μὲν αὐτὸσ εἰσῄα τί γὰρ ᾔδη εἴ τι κἀκεῖνοσ εἶχε σιδήριον;

, ὡσ μετὰ πλείστων δὲ μαρτύρων τὴν τιμωρίαν ἐποιούμην; νῦν δ’ οὐδὲν εἰδὼσ τῶν ἐσομένων ἐκείνῃ τῇ νυκτί, οὓσ οἱο͂́σ τε ἦ παρέλαβον. καί μοι ἀνάβητε τούτων μάρτυρεσ. Μάρτυρεσ τῶν μὲν μαρτύρων ἀκηκόατε, ὦ ἄνδρεσ· σκέψασθε δὲ παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ οὕτωσ περὶ τούτου τοῦ πράγματοσ, ζητοῦντεσ εἴ τισ ἐμοὶ καὶ Ἐρατοσθένει ἔχθρα πώποτε γεγένηται πλὴν ταύτησ.

οὐδεμίαν γὰρ εὑρήσετε. οὔτε γὰρ συκοφαντῶν γραφάσ με ἐγράψατο, οὔτε ἐκβάλλειν ἐκ τῆσ πόλεωσ ἐπεχείρησεν, οὕτε ἰδίασ δίκασ ἐδικάζετο, οὔτε συνῄδει κακὸν οὐδὲν ὃ ἐγὼ δεδιὼσ μή τισ πύθηται ἐπεθύμουν αὐτὸν ἀπολέσαι, οὔτε εἰ ταῦτα διαπραξαίμην, ἤλπιζόν ποθεν χρήματα λήψεσθαι·

ἔνιοι γὰρ τοιούτων πραγμάτων ἕνεκα θάνατον ἀλλήλοισ ἐπιβουλεύουσι. τοσούτου τοίνυν δεῖ ἢ λοιδορία ἢ παροινία ἢ ἄλλη τισ διαφορὰ ἡμῖν γεγονέναι, ὥστε οὐδὲ ἑωρακὼσ ἦ τὸν ἄνθρωπον πώποτε πλὴν ἐν ἐκείνῃ τῇ νυκτί.

τί ἄν οὖν βουλόμενοσ ἐγὼ τοιοῦτον κίνδυνον ἐκινδύνευον, εἰ μὴ τὸ μέγιστον τῶν ἀδικημάτων ἦ ὑπ’ αὐτοῦ ἠδικημένοσ; ἔπειτα παρακαλέσασ αὐτὸσ μάρτυρασ ἠσέβουν, ἐξόν μοι, εἴπερ ἀδίκωσ ἐπεθύμουν αὐτὸν ἀπολέσαι, μηδένα μοι τούτων συνειδέναι;

ἐγὼ μὲν οὖν, ὦ ἄνδρεσ, οὐκ ἰδίαν ὑπὲρ ἐμαυτοῦ νομίζω ταύτην γενέσθαι τὴν τιμωρίαν, ἀλλ’ ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ ἁπάσησ·

οἱ γὰρ τοιαῦτα πράττοντεσ, ὁρῶντεσ οἱᾶ τὰ ἆθλα πρόκειται τῶν τοιούτων ἁμαρτημάτων, ἧττον εἰσ τοὺσ ἄλλουσ ἐξαμαρτήσονται, ἐὰν καὶ ὑμᾶσ ὁρῶσι τὴν αὐτὴν γνώμην ἔχοντασ. εἰ δὲ μή, πολὺ κάλλιον τοὺσ μὲν κειμένουσ νόμουσ ἐξαλεῖψαι, ἑτέρουσ δὲ θεῖναι, οἵτινεσ τοὺσ μὲν φυλάττοντασ τὰσ ἑαυτῶν γυναῖκασ ταῖσ ζημίαισ ζημιώσουσι, τοῖσ δὲ βουλομένοισ εἰσ αὐτὰσ ἁμαρτάνειν πολλὴν ἄδειαν ποιήσουσι.

πολὺ γὰρ οὕτω δικαιότερον ἢ ὑπὸ τῶν νόμων τοὺσ πολίτασ ἐνεδρεύεσθαι, οἳ κελεύουσι μέν, ἐάν τισ μοιχὸν λάβῃ, ὅ τι ἂν οὖν βούληται χρῆσθαι, οἱ δ’ ἀγῶνεσ δεινότεροι τοῖσ ἀδικουμένοισ καθεστήκασιν ἢ τοῖσ παρὰ τοὺσ νόμουσ τὰσ ἀλλοτρίασ καταισχύνουσι γυναῖκασ.

ἐγὼ γὰρ νῦν καὶ περὶ τοῦ σώματοσ καὶ περὶ τῶν χρημάτων καὶ περὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων κινδυνεύω, ὅτι τοῖσ τῆσ πόλεωσ νόμοισ ἐπειθόμην.

상위

Lysias (리시아스)

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION