Lysias, Speeches, Ὑπὲρ τῶν Ἀριστοφάνουσ χρημάτων, πρὸσ τὸ δημόσιον

(리시아스, Speeches, Ὑπὲρ τῶν Ἀριστοφάνουσ χρημάτων, πρὸσ τὸ δημόσιον)

πολλήν μοι ἀπορίαν παρέχει ὁ ἀγὼν οὑτοσί, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὅταν ἐνθυμηθῶ ὅτι, ἐὰν ἐγὼ μὲν μὴ νῦν εὖ εἴπω, οὐ μόνον ἐγὼ ἀλλὰ καὶ ὁ πατὴρ δόξει ἄδικοσ εἶναι, καὶ τῶν ὄντων ἁπάντων στερήσομαι. ἀνάγκη οὖν, εἰ καὶ μὴ δεινὸσ πρὸσ ταῦτα πέφυκα, βοηθεῖν τῷ πατρὶ καὶ ἐμαυτῷ οὕτωσ ὅπωσ ἂν δύνωμαι. τὴν μὲν οὖν παρασκευὴν καὶ <τὴν> προθυμίαν τῶν ἐχθρῶν ὁρᾶτε, καὶ οὐδὲν δεῖ περὶ τούτων λέγειν·

τὴν δ’ ἐμὴν ἀπειρίαν πάντεσ ἴσασιν, ὅσοι ἐμὲ γιγνώσκουσιν. αἰτήσομαι οὖν ὑμᾶσ δίκαια καὶ ῥᾴδια χαρίσασθαι, ἄνευ ὀργῆσ καὶ ἡμῶν ἀκοῦσαι, ὥσπερ <καὶ> τῶν κατηγόρων. ἀνάγκη γὰρ τὸν ἀπολογούμενον, κἂν ἐξ ἴσου ἀκροᾶσθε, ἔλαττον ἔχειν.

οἱ μὲν γὰρ ἐκ πολλοῦ χρόνου ἐπιβουλεύοντεσ, αὐτοὶ ἄνευ κινδύνων ὄντεσ, τὴν κατηγορίαν ἐποιήσαντο, ἡμεῖσ δὲ ἀγωνιζόμεθα μετὰ δέουσ καὶ διαβολῆσ καὶ κινδύνου <τοῦ> μεγίστου. εἰκὸσ οὖν ὑμᾶσ εὔνοιαν πλείω ἔχειν τοῖσ ἀπολογουμένοισ. οἶμαι γὰρ πάντασ ὑμᾶσ εἰδέναι ὅτι πολλοὶ ἤδη πολλὰ καὶ δεινὰ κατηγορήσαντεσ παραχρῆμα ἐξηλέγχθησαν ψευδόμενοι οὕτω φανερῶσ, ὥστε ὑπὸ πάντων τῶν παραγενομένων μισηθέντεσ ἀπελθεῖν·

οἱ δ’ αὖ μαρτυρήσαντεσ τὰ ψευδῆ καὶ ἀδίκωσ ἀπολέσαντεσ ἀνθρώπουσ ἑάλωσαν, ἡνίκα οὐδὲν ἦν πλέον τοῖσ πεπονθόσιν. ὅτ’ οὖν τοιαῦτα πολλὰ γεγένηται, ὡσ ἐγὼ ἀκούω, εἰκὸσ ὑμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, μήπω τοὺσ τῶν κατηγόρων λόγουσ ἡγεῖσθαι πιστούσ, πρὶν ἂν καὶ ἡμεῖσ εἴπωμεν.

ἀκούω γὰρ ἔγωγε, καὶ ὑμῶν δὲ τοὺσ πολλοὺσ οἶμαι εἰδέναι, ὅτι πάντων δεινότατόν ἐστι διαβολή. μάλιστα δὲ τοῦτο ἔχοι ἄν τισ ἰδεῖν, ὅταν πολλοὶ ἐπὶ τῇ αὐτῇ αἰτίᾳ εἰσ ἀγῶνα καταστῶσιν.

ὡσ γὰρ ἐπὶ τὸ πολὺ οἱ τελευταῖοι κρινόμενοι σῴζονται· πεπαυμένοι γὰρ τῆσ ὀργῆσ αὐτῶν ἀκροᾶσθε, καὶ τοὺσ ἐλέγχουσ ἤδη ἐθέλοντεσ ἀποδέχεσθε. ἐνθυμεῖσθε οὖν ὅτι Νικόφημοσ καὶ Ἀριστοφάνησ ἄκριτοι ἀπέθανον, πρὶν παραγενέσθαι τινὰ αὐτοῖσ ἐλεγχομένοισ ὡσ ἠδίκουν.

οὐδεὶσ γὰρ οὐδ’ εἶδεν ἐκείνουσ μετὰ τὴν σύλληψιν· οὐδὲ γὰρ θάψαι τὰ σώματ’ αὐτῶν ἀπέδοσαν, ἀλλ’ οὕτω δεινὴ <ἡ> συμφορὰ γεγένηται ὥστε πρὸσ τοῖσ ἄλλοισ καὶ τούτου ἐστέρηνται. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἐάσω·

οὐδὲν γὰρ ἂν περαίνοιμι· πολὺ δὲ ἀθλιώτεροι δοκοῦσί μοι οἱ παῖδεσ οἱ Ἀριστοφάνουσ· οὐδένα γὰρ οὔτ’ ἰδίᾳ οὔτε δημοσίᾳ ἠδικηκότεσ οὐ μόνον τὰ πατρῷα ἀπολωλέκασι παρὰ τοὺσ νόμουσ τοὺσ ὑμετέρουσ, ἀλλὰ καὶ ἣ ὑπόλοιποσ ἐλπὶσ ἦν, ἀπὸ <τῶν> τοῦ πάππου ἐκτραφῆναι, ἐν οὕτω δεινῶ καθέστηκεν. ἔτι δ’ ἡμεῖσ ἐστερημένοι μὲν κηδεστῶν, ἐστερημένοι δὲ τῆσ προικόσ, παιδάρια δὲ τρία ἠναγκασμένοι τρέφειν, προσέτι συκοφαντούμεθα καὶ κινδυνεύομεν περὶ ὧν οἱ πρόγονοι ἡμῖν κατέλιπον κτησάμενοι ἐκ τοῦ δικαίου. καίτοι, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὁ ἐμὸσ πατὴρ ἐν ἅπαντι τῷ βίῳ πλείω εἰσ τὴν πόλιν ἀνήλωσεν ἢ εἰσ αὑτὸν καὶ τοὺσ οἰκείουσ, διπλάσια δὲ ἢ νῦν ἔστιν ἡμῖν, ὡσ ἐγὼ λογιζομένῳ αὐτῷ πολλάκισ παρεγενόμην.

μὴ οὖν προκαταγιγνώσκετε ἀδικίαν τοῦ εἰσ αὑτὸν μὲν μικρὰ δαπανῶντοσ, ὑμῖν δὲ πολλὰ καθ’ ἕκαστον τὸν ἐνιαυτόν, ἀλλ’ ὅσοι καὶ τὰ πατρῷα καὶ ἐάν τί ποθεν λάβωσιν, εἰσ τὰσ αἰσχίστασ ἡδονὰσ εἰθισμένοι εἰσὶν ἀναλίσκειν.

χαλεπὸν μὲν οὖν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ἀπολογεῖσθαι πρὸσ δόξαν ἣν ἔνιοι ἔχουσι περὶ τῆσ Νικοφήμου οὐσίασ, καὶ σπάνιν ἀργυρίου ἣ νῦν ἐστιν ἐν τῇ πόλει, καὶ τοῦ ἀγῶνοσ πρὸσ τὸ δημόσιον ὄντοσ·

ὅμωσ δὲ καὶ τούτων ὑπαρχόντων ῥᾳδίωσ γνώσεσθε ὅτι οὐκ ἀληθῆ ἐστι τὰ κατηγορημένα. δέομαι δ’ ὑμῶν πάσῃ τέχνῃ καὶ μηχανῇ μετ’ εὐνοίασ ἀκροασαμένουσ ἡμῶν διὰ τέλουσ ὅ τι ἂν ὑμῖν ἄριστον καὶ εὐορκότατον νομίζητε εἶναι, τοῦτο ψηφίσασθαι. πρῶτον μὲν οὖν, ᾧ τρόπῳ κηδεσταὶ ἡμῖν ἐγένοντο, διδάξω ὑμᾶσ.

στρατηγῶν γὰρ Κόνων περὶ Πελοπόννησον, τριηραρχήσαντι τῷ ἐμῷ πατρὶ πάλαι φίλοσ γεγενημένοσ, ἐδεήθη δοῦναι τὴν <ἐμὴν> ἀδελφὴν αἰτοῦντι τῷ ὑεῖ τῷ Νικοφήμου. ὁ δὲ ὁρῶν αὐτοὺσ ὑπ’ ἐκείνου τε πεπιστευμένουσ γεγονότασ τε ἐπιεικεῖσ τῇ <τε> πόλει ἔν γε τῷ τότε χρόνῳ ἀρέσκοντασ, ἐπείσθη δοῦναι, οὐκ εἰδὼσ τὴν ἐσομένην διαβολήν, ἀλλ’ ὅτε καὶ ὑμῶν ὁστισοῦν ἂν ἐκείνοισ ἠξίωσε κηδεστὴσ γενέσθαι, ἐπεὶ ὅτι γε οὐ χρημάτων ἕνεκα, ῥᾴδιον γνῶναι ἐκ τοῦ βίου παντὸσ καὶ τῶν ἔργων τῶν τοῦ πατρόσ.

ἐκεῖνοσ γὰρ ὅτ’ ἦν ἐν τῇ ἡλικίᾳ, παρὸν μετὰ πολλῶν χρημάτων γῆμαι ἄλλην, τὴν ἐμὴν μητέρα ἔλαβεν οὐδὲν ἐπιφερομένην, ὅτι δὲ Ξενοφῶντοσ ἦν θυγάτηρ τοῦ Εὐριπίδου ὑέοσ, ὃσ οὐ μόνον ἰδίᾳ χρηστὸσ ἐδόκει εἶναι, ἀλλὰ καὶ στρατηγεῖν αὐτὸν ἠξιώσατε, ὡσ ἐγὼ ἀκούω.

τὰσ τοίνυν ἐμὰσ ἀδελφὰσ ἐθελόντων τινῶν λαβεῖν ἀπροίκουσ πάνυ πλουσίων οὐκ ἔδωκεν, ὅτι ἐδόκουν κάκιον γεγονέναι, ἀλλὰ τὴν μὲν Φιλομήλῳ τῷ Παιανιεῖ, ὃν οἱ πολλοὶ βελτίω ἡγοῦνται εἶναι ἢ πλουσιώτερον, τὴν δὲ πένητι γεγενημένῳ οὐ διὰ κακίαν, ἀδελφιδῷ δὲ ὄντι Φαίδρῳ <τῷ> Μυρρινουσίῳ, ἐπιδοὺσ τετταράκοντα μνᾶσ, κᾆτ’ Ἀριστοφάνει τὸ ἴσον.

πρὸσ δὲ τούτοισ ἐμοὶ πολλὴν ἐξὸν πάνυ προῖκα λαβεῖν ἐλάττω συνεβούλευσεν, ὥστε εὖ εἰδέναι ὅτι κηδεσταῖσ χρησοίμην κοσμίοισ καὶ σώφροσι.

καὶ νῦν ἔχω γυναῖκα τὴν Κριτοδήμου θυγατέρα τοῦ Ἀλωπεκῆθεν, ὃσ ὑπὸ Λακεδαιμονίων ἀπέθανεν, ὅτε ἡ ναυμαχία ἐγένετο ἐν Ἑλλησπόντῳ. καίτοι, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὅστισ αὐτόσ τε ἄνευ χρημάτων ἔγημε τοῖν τε θυγατέροιν πολὺ ἀργύριον ἐπέδωκε τῷ τε ὑεῖ ὀλίγην προῖκα ἔλαβε, πῶσ οὐκ εἰκὸσ περὶ τούτου πιστεύειν ὡσ οὐχ ἕνεκα χρημάτων τούτοισ κηδεστὴσ ἐγένετο;

ἀλλὰ μὴν ὅ γε Ἀριστοφάνησ ἤδη ἔχων τὴν γυναῖκα ὅτι πολλοῖσ ἂν μᾶλλον ἐχρῆτο ἢ τῷ ἐμῷ πατρί, ῥᾴδιον γνῶναι.

ἥ τε γὰρ ἡλικία πολὺ διάφοροσ, ἥ τε φύσισ ἔτι πλέον· ἐκείνου μὲν γὰρ ἦν τὰ ἑαυτοῦ πράττειν, Ἀριστοφάνησ δὲ οὐ μόνον τῶν ἰδίων ἀλλὰ καὶ τῶν κοινῶν ἐβούλετο ἐπιμελεῖσθαι, καὶ εἴ τι ἦν αὐτῷ ἀργύριον, ἀνήλωσεν ἐπιθυμῶν τιμᾶσθαι. γνώσεσθε δὲ ὅτι ἀληθῆ λέγω ἐξ αὐτῶν ὧν ἐκεῖνοσ ἔπραττε.

πρῶτον μὲν γὰρ βουλομένου Κόνωνοσ πέμπειν τινὰ εἰσ Σικελίαν, ᾤχετο ὑποστὰσ μετὰ Εὐνόμου, Διονυσίου φίλου ὄντοσ καὶ ξένου, τὸ πλῆθοσ τὸ ὑμέτερον πλεῖστα ἀγαθὰ πεποιηκότοσ, ὡσ ἐγὼ ἀκήκοα τῶν ἐν Πειραιεῖ παραγενομένων. ἦσαν δ’ ἐλπίδεσ τοῦ πλοῦ πεῖσαι Διονύσιον κηδεστὴν μὲν γενέσθαι Εὐαγόρᾳ, πολέμιον δὲ Λακεδαιμονίοισ, φίλον δὲ καὶ σύμμαχον τῇ πόλει τῇ ὑμετέρᾳ.

καὶ ταῦτ’ ἔπραττον πολλῶν κινδύνων ὑπαρχόντων πρὸσ τὴν θάλατταν καὶ τοὺσ πολεμίουσ, καὶ ἔπεισαν Διονύσιον μὴ πέμψαι τριήρεισ ἃσ τότε παρεσκευάσατο Λακεδαιμονίοισ. μετὰ δὲ ταῦτα ἐπειδὴ οἱ πρέσβεισ ἧκον ἐκ Κύπρου ἐπὶ τὴν βοήθειαν, οὐδὲν ἐνέλιπε προθυμίασ σπεύδων.

ὑμεῖσ δὲ <δέκα> τριήρεισ αὐτοῖσ ἔδοτε καὶ τἆλλα ἐψηφίσασθε, ἀργυρίου δ’ εἰσ τὸν ἀπόστολον ἠπόρουν. ὀλίγα μὲν γὰρ ἦλθον ἔχοντεσ χρήματα, πολλῶν δὲ προσεδεήθησαν· οὐ γὰρ μόνον εἰσ τὰσ ναῦσ, ἀλλὰ καὶ πελταστὰσ ἐμισθώσαντο καὶ ὅπλα ἐπρίαντο. Ἀριστοφάνησ δ’ οὖν τῶν χρημάτων τὰ μὲν πλεῖστα αὐτὸσ παρέσχεν·

ἐπειδὴ δὲ οὐχ ἱκανὰ ἦν, τοὺσ φίλουσ ἔπειθε δεόμενοσ καὶ ἐγγυώμενοσ, καὶ τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ ὁμοπατρίου ἀποκειμένασ παρ’ αὐτῷ τετταράκοντα μνᾶσ λαβὼν κατεχρήσατο. τῇ δὲ προτεραίᾳ ᾗ ἀνήγετο, εἰσελθὼν ὡσ τὸν πατέρα τὸν ἐμὸν ἐκέλευσε χρῆσαι ὅ τι εἰή ἀργύριον. προσδεῖν γὰρ ἔφη πρὸσ τὸν μισθὸν τοῖσ πελτασταῖσ. ἦσαν δ’ ἡμῖν ἔνδον ἑπτὰ μναῖ· ὁ δὲ καὶ ταύτασ λαβὼν κατεχρήσατο. τίνα γὰρ οἰέσθε, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, φιλότιμον μὲν ὄντα, ἐπιστολῶν δ’ αὐτῷ ἡκουσῶν παρὰ τοῦ πατρὸσ μηδενὸσ ἀπορήσειν ἐν Κύπρῳ, ᾑρημένον δὲ πρεσβευτὴν καὶ μέλλοντα πλεῖν ὡσ Εὐαγόραν, ὑπολιπέσθαι ἄν τι τῶν ὄντων, ἀλλ’ οὐχ ἃ ἦν δυνατὸσ πάντα παρασχόντα χαρίσασθαι ἐκείνῳ τε καὶ κομίσασθαι μὴ ἐλάττω;

ὡσ τοίνυν ταῦτ’ ἐστὶν ἀληθῆ, κάλει μοι Εὔνομον. Μαρτυρία <κάλει μοι καὶ τοὺσ ἄλλουσ μάρτυρασ. Μάρτυρεσ> τῶν μὲν μαρτύρων ἀκούετε, οὐ μόνον ὅτι ἔχρησαν τὸ <ἀργύριον> ἐκείνου δεηθέντοσ, ἀλλὰ καὶ ὅτι ἀπειλήφασιν·

ἐκομίσθη γὰρ αὐτοῖσ ἐπὶ τῆσ τριήρουσ.

ῥᾴδιον μὲν οὖν ἐκ τῶν εἰρημένων γνῶναι ὅτι τοιούτων καιρῶν συμπεσόντων οὐδενὸσ ἂν ἐφείσατο τῶν ἑαυτοῦ·

ὃ δὲ μέγιστον τεκμήριον·

Δῆμοσ γὰρ ὁ Πυριλάμπουσ, τριηραρχῶν εἰσ Κύπρον, ἐδεήθη μου προσελθεῖν αὐτῷ, λέγων ὅτι ἔλαβε <μὲν> σύμβολον παρὰ βασιλέωσ τοῦ μεγάλου φιάλην χρυσῆν, δώσει δ’ Ἀριστοφάνει, λαβὼν ἑκκαίδεκα μνᾶσ ἐπ’ αὐτῇ, ἵν’ ἔχοι ἀναλίσκειν εἰσ τὴν τριηραρχίαν· ἐπειδὴ δὲ εἰσ Κύπρον ἀφίκοιτο, λύσεσθαι ἀποδοὺσ εἴκοσι μνᾶσ· πολλῶν γὰρ ἀγαθῶν καὶ ἄλλων χρημάτων εὐπορήσειν διὰ τὸ σύμβολον ἐν πάσῃ τῇ ἠπείρῳ. Ἀριστοφάνησ τοίνυν ἀκούων μὲν ταῦτα Δήμου, δεομένου δ’ ἐμοῦ, μέλλων δ’ ἄξειν <τὸ> χρυσίον, τέτταρασ δὲ μνᾶσ τόκον λήψεσθαι, οὐκ ἔφη εἶναι, ἀλλ’ ὤμνυε καὶ προσδεδανεῖσθαι τοῖσ ξένοισ ἄλλοθεν, ἐπειδὴ ἥδιστ’ <ἂν> ἀνθρώπων ἄγειν τε εὐθὺσ ἐκεῖνο τὸ σύμβολον καὶ χαρίσασθαι ἡμῖν ἃ ἐδεόμεθα.

ὡσ δὲ ταῦτ’ ἐστὶν ἀληθῆ, μάρτυρασ ὑμῖν παρέξομαι.

Μάρτυρεσ ὅτι μὲν τοίνυν οὐ κατέλιπεν Ἀριστοφάνησ ἀργύριον οὐδὲ χρυσίον, ῥᾴδιον γνῶναι ἐκ τῶν εἰρημένων καὶ μεμαρτυρημένων· χαλκώματα δὲ σύμμεικτα οὐ πολλὰ ἐκέκτητο, ἀλλὰ καὶ ὅθ’ εἱστία τοὺσ παρ’ Εὐαγόρου πρεσβεύοντασ, αἰτησάμενοσ ἐχρήσατο.

ἃ δὲ κατέλιπεν, ἀναγνώσεται ὑμῖν. Ἀπογραφὴ Χαλκωμάτων ἴσωσ ἐνίοισ ὑμῶν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, δοκεῖ ὀλίγα εἶναι· ἀλλ’ ἐκεῖνο ἐνθυμεῖσθε, ὅτι <αὐτῷ> πρὶν Νικοφήμῳ ἢ καὶ Ἀριστοφάνει πρὶν τὴν ναυμαχίαν νικῆσαι <Κόνωνα> γῆ μὲν οὐκ ἦν ἀλλ’ ἢ χωρίδιον μικρὸν Ῥαμνοῦντι.

ἐγένετο δ’ <ἡ> ναυμαχία ἐπ’ Εὐβουλίδου ἄρχοντοσ. ἐν οὖν τέτταρσιν ἢ πέντε ἔτεσι, πρότερον μὴ ὑπαρχούσησ οὐσίασ, χαλεπόν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τραγῳδοῖσ τε δὶσ χορηγῆσαι, ὑπὲρ τε καὶ τοῦ πατρόσ, καὶ τρία ἔτη συνεχῶσ τριηραρχῆσαι, εἰσφοράσ τε πολλάσ εἰσενηνοχέναι, οἰκίαν τε πεντήκοντα μνῶν πρίασθαι, γῆσ τε πλέον ἢ τριακόσια πλέθρα κτήσασθαι·

ἔτι δὲ πρὸσ τούτοισ οἰέσθε χρῆναι ἔπιπλα πολλὰ καταλελοιπέναι; ἀλλ’ οὐδ’ οἱ πάλαι πλούσιοι δοκοῦντεσ εἶναι ἄξια λόγου ἔχοιεν ἂν ἐξενεγκεῖν·

ἐνίοτε γὰρ οὐκ ἔστιν, οὐδ’ ἐάν τισ πάνυ ἐπιθυμῇ, πρίασθαι τοιαῦτα <ἃ> κτησαμένῳ εἰσ τὸν λοιπὸν χρόνον ἡδονὴν ἂν παρέχοι. ἀλλὰ τόδε σκοπεῖτε·

τῶν ἄλλων, ὅσων ἐδημεύσατε <τὰ> χρήματα, οὐχ ὅπωσ σκεύη ἀπέδοσθε, ἀλλὰ καὶ αἱ θύραι ἀπὸ τῶν οἰκημάτων ἀφηρπάσθησαν· ἡμεῖσ δὲ ἤδη δεδημευμένων καὶ ἐξεληλυθυίασ τῆσ ἐμῆσ ἀδελφῆσ φύλακα κατεστήσαμεν <ἐν> τῇ ἐρήμῃ οἰκίᾳ, ἵνα μήτε θυρώματα μήτε ἀγγεῖα μήτε ἄλλο μηδὲν ἀπόλοιτο. ἔπιπλα δὲ ἀπεφαίνετο πλεῖν ἢ χιλίων δραχμῶν, ὅσα οὐδενὸσ πώποτ’ ἐλάβετε. πρὸσ δὲ τούτοισ καὶ πρότερον πρὸσ τοὺσ συνδίκουσ καὶ νῦν ἐθέλομεν πίστιν δοῦναι, ἥτισ ἐστὶ μεγίστη τοῖσ ἀνθρώποισ, μηδὲν ἔχειν τῶν Ἀριστοφάνουσ χρημάτων, ἐνοφείλεσθαι δὲ τὴν προῖκα τῆσ ἀδελφῆσ καὶ ἑπτὰ μνᾶσ ἃσ ᾤχετο λαβὼν παρὰ τοῦ πατρὸσ τοῦ ἐμοῦ.

πῶσ ἂν οὖν εἰε͂ν ἄνθρωποι ἀθλιώτεροι, ἢ εἰ τὰ σφέτερ’ αὐτῶν ἀπολωλεκότεσ δοκοῖεν τἀκείνων ἔχειν;

ὅ δὲ πάντων δεινότατον, τὴν ἀδελφὴν ὑποδέξασθαι παιδία ἔχουσαν πολλά, καὶ ταῦτα τρέφειν, μηδ’ αὐτοὺσ ἔχοντασ μηδέν, ἐὰν ὑμεῖσ τὰ ὄντ’ ἀφέλησθε. φέρε πρὸσ θεῶν Ὀλυμπίων·

οὕτω γὰρ σκοπεῖτε, ὦ <ἄνδρεσ> δικασταί. εἴ τισ ὑμῶν ἔτυχε δοὺσ Τιμοθέῳ τῷ Κόνωνοσ τὴν θυγατέρα ἢ τὴν ἀδελφήν, καὶ ἐκείνου ἀποδημήσαντοσ καὶ ἐν διαβολῇ γενομένου ἐδημεύθη ἡ οὐσία, καὶ μὴ ἐγένετο τῇ πόλει πραθέντων ἁπάντων τέτταρα τάλαντα ἀργυρίου, διὰ τοῦτο ἠξιοῦτε ἂν τοὺσ ἐκείνου καὶ τοὺσ προσήκοντασ ἀπολέσθαι, ὅτι οὐδὲ πολλοστὸν μέροσ τῆσ δόξησ τῆσ παρ’ ὑμῖν ἐφάνη τὰ χρήματα; ἀλλὰ μὴν τοῦτο πάντεσ ἐπίστασθε Κόνωνα μὲν ἄρχοντα, Νικόφημον δὲ ποιοῦντα ὅ τι ἐκεῖνοσ προστάττοι.

τῶν οὖν ὠφελειῶν Κόνωνα εἰκὸσ πολλοστὸν μέροσ ἄλλῳ τινὶ μεταδιδόναι, ὥστ’ εἰ οἰόνται πολλὰ γενέσθαι Νικοφήμῳ, ὁμολογήσειαν <ἂν> τὰ Κόνωνοσ εἶναι πλεῖν ἢ δεκαπλάσια. ἔτι δὲ φαίνονται οὐδὲν πώποτε διενεχθέντεσ, ὥστ’ εἰκὸσ καὶ περὶ τῶν χρημάτων ταὐτὰ γνῶναι, ἱκανὰ μὲν ἐνθάδε τῷ ὑεῖ ἑκάτερον καταλιπεῖν, τὰ δὲ ἄλλα παρ’ αὑτοῖσ ἔχειν·

ἦν γὰρ Κόνωνι μὲν ὑὸσ ἐν Κύπρῳ καὶ γυνή, Νικοφήμῳ δὲ γυνὴ καὶ θυγάτηρ, ἡγοῦντο δὲ καὶ τὰ ἐκεῖ ὁμοίωσ σφίσιν εἶναι σᾶ ὥσπερ καὶ τὰ ἐνθάδε. πρὸσ δὲ τούτοισ ἐνθυμεῖσθε ὅτι καὶ εἴ τισ μὴ κτησάμενοσ ἀλλὰ παρὰ τοῦ πατρὸσ παραλαβὼν τοῖσ παισὶ διένειμεν, οὐκ ἐλάχιστα ἂν αὑτῷ ὑπέλιπε·

βούλονται γὰρ πάντεσ ὑπὸ τῶν παίδων θεραπεύεσθαι ἔχοντεσ χρήματα μᾶλλον ἢ ἐκείνων δεῖσθαι ἀποροῦντεσ. νῦν τοίνυν εἰ δημεύσαιτε τὰ τοῦ Τιμοθέου, ‐ ‐ ὃ μὴ γένοιτο, εἰ μή τι μέλλει μέγα ἀγαθὸν ἔσεσθαι τῇ πόλει, ‐ ‐ ἐλάττω δὲ ἐξ αὐτῶν λάβοιτ’ ἢ ἃ ἐκ τῶν Ἀριστοφάνουσ γεγένηται, τούτου ἕνεκα ἠξιοῦτε ἂν τοὺσ ἀναγκαίουσ τοὺσ ἐκείνου τὰ σφέτερ’ αὐτῶν ἀπολέσαι;

ἀλλ’ οὐκ εἰκόσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί· ὁ γὰρ Κόνωνοσ θάνατοσ καὶ αἱ διαθῆκαι, ἃσ διέθετο ἐν Κύπρῳ, σαφῶσ ἐδήλωσαν ὅτι πολλοστὸν μέροσ ἦν τὰ χρήματα ὧν ὑμεῖσ προσεδοκᾶτε· τῇ μὲν γὰρ Ἀθηναίᾳ καθιέρωσεν εἰσ ἀναθήματα καὶ τῷ Ἀπόλλωνι εἰσ Δελφοὺσ πεντακισχιλίουσ στατῆρασ·

τῷ δὲ ἀδελφιδῷ τῷ ἑαυτοῦ, ὃσ ἐφύλαττεν αὐτῷ καὶ ἐταμίευε πάντα τὰ ἐν Κύπρῳ, ἔδωκεν ὡσ μυρίασ δραχμάσ, τῷ δὲ ἀδελφῷ τρία τάλαντα· τὰ δὲ λοιπὰ τῷ ὑεῖ κατέλιπε, τάλαντα ἑπτακαίδεκα.

τούτων δὲ κεφάλαιόν τι γίγνεται περὶ τετταράκοντα τάλαντα. καὶ οὐδενὶ οἱο͂́ν τε εἰπεῖν ὅτι διηρπάσθη ἢ ὡσ οὐ δικαίωσ ἀπεφάνθη·

αὐτὸσ γὰρ ἐν τῇ νόσῳ ὢν εὖ φρονῶν διέθετο. καί μοι κάλει τούτων μάρτυρασ. Μάρτυρεσ ἀλλὰ μὴν ὁστισοῦν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, πρὶν ἀμφότερα δῆλα γενέσθαι, πολλοστὸν μέροσ τὰ Νικοφήμου τῶν Κόνωνοσ χρημάτων ᾠήθη ἂν εἶναι. Ἀριστοφάνησ τοίνυν γῆν μὲν καὶ οἰκίαν ἐκτήσατο πλεῖν ἢ πέντε ταλάντων, κατεχορήγησε δὲ ὑπὲρ αὑτοῦ καὶ τοῦ πατρὸσ πεντακισχιλίασ δραχμάσ, τριηραρχῶν δὲ ἀνήλωσεν ὀγδοήκοντα μνᾶσ.

εἰσενήνεκται δὲ ὑπὲρ ἀμφοτέρων οὐκ ἔλαττον μνῶν τετταράκοντα.

εἰσ δὲ τὸν ἐπὶ Σικελίασ πλοῦν ἀνήλωσεν ἑκατὸν μνᾶσ. εἰσ δὲ τὸν ἀπόστολον τῶν τριήρων, ὅτε οἱ Κύπριοι ἦλθον καὶ ἔδοτε αὐτοῖσ τὰσ δέκα ναῦσ, καὶ τῶν πελταστῶν τὴν μίσθωσιν καὶ τῶν ὅπλων τὴν ὠνὴν παρέσχε τρισμυρίασ δραχμάσ. καὶ τούτων κεφάλαιον πάντων γίγνεται μικροῦ λείποντοσ πεντεκαίδεκα τάλαντα. ὥστε οὐκ ἂν εἰκότωσ ἡμᾶσ αἰτιῷσθε, ἐπεὶ τῶν Κόνωνοσ, τῶν ὁμολογουμένων δικαίωσ ἀποφανθῆναι ὑπ’ αὐτοῦ ἐκείνου, πολλαπλασίων δοκούντων πλεῖν ἢ τρίτον μέροσ φαίνεται τὰ Ἀριστοφάνουσ.

καὶ οὐ προσλογιζόμεθα ὅσα αὐτὸσ ἐν Κύπρῳ ἔσχε Νικόφημοσ, οὔσησ αὐτῷ ἐκεῖ γυναικὸσ καὶ θυγατρόσ. ἐγὼ μὲν <οὖν> οὐκ ἀξιῶ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, οὕτω πολλὰ καὶ μεγάλα τεκμήρια παρασχομένουσ ἡμᾶσ ἀπολέσθαι ἀδίκωσ.

ἀκήκοα γὰρ ἔγωγε καὶ τοῦ πατρὸσ καὶ ἄλλων πρεσβυτέρων, ὅτι οὐ νῦν μόνον ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ ἔμπροσθεν χρόνῳ πολλῶν ἐψεύσθητε τῆσ οὐσίασ, οἳ ζῶντεσ μὲν πλουτεῖν ἐδόκουν, ἀποθανόντεσ δὲ πολὺ παρὰ τὴν δόξαν τὴν ὑμετέραν ἐφάνησαν. αὐτίκα Ἰσχομάχῳ, ἑώσ ἔζη, πάντεσ ᾤοντο εἶναι πλεῖν ἢ ἑβδομήκοντα τάλαντα, ὡσ ἐγὼ ἀκούω.

ἐνειμάσθην δὲ τὼ ὑεῖ οὐδὲ δέκα τάλαντα ἑκάτεροσ ἀποθανόντοσ. Στεφάνῳ δὲ τῷ Θάλλου ἐλέγετο εἶναι πλεῖν ἢ πεντήκοντα τάλαντα, ἀποθανόντοσ δ’ ἡ οὐσία ἐφάνη περὶ ἕνδεκα τάλαντα. ὁ τοίνυν Νικίου οἶκοσ προσεδοκᾶτο εἶναι οὐκ ἔλαττον ἢ ἑκατὸν ταλάντων, καὶ τούτων τὰ πολλὰ ἔνδον ἦν.

Νικήρατοσ δὲ ὅτ’ ἀπέθνῃσκεν, ἀργύριον μὲν ἢ χρυσίον οὐδ’ αὐτὸσ ἔφη καταλείπειν οὐδέν, ἀλλὰ τὴν οὐσίαν ἣν κατέλιπε τῷ ὑεῖ, οὐ πλείονοσ ἀξία ἐστὶν ἢ τεττάρων καὶ δέκα ταλάντων. Καλλίασ τοίνυν ὁ Ἱππονίκου, ὅτε νεωστὶ ἐτεθνήκει ὁ πατήρ, ὃσ πλεῖστα τῶν Ἑλλήνων ἐδόκει κεκτῆσθαι, καὶ ὥσ φασι, διακοσίων ταλάντων ἐτιμήσατο <τὰ> αὑτοῦ ὁ πάπποσ, τὸ δὲ τούτου νῦν τίμημα οὐδὲ δυοῖν ταλάντοιν ἐστί.

Κλεοφῶντα δὲ πάντεσ ἴστε, ὅτε, ὅτι πολλὰ ἔτη διεχείρισε τὰ τῆσ πόλεωσ πάντα καὶ προσεδοκᾶτο πάνυ πολλὰ ἐκ τῆσ ἀρχῆσ ἔχειν· ἀποθανόντοσ δ’ αὐτοῦ οὐδαμοῦ δῆλα τὰ χρήματα, ἀλλὰ καὶ οἱ προσήκοντεσ καὶ οἱ κηδεσταί, παρ’ οἷσ <ἂν> κατέλιπεν, ὁμολογουμένωσ πένητέσ εἰσι. φαινόμεθα δὴ καὶ τῶν ἀρχαιοπλούτων πολὺ ἐψευσμένοι καὶ τῶν νεωστὶ ἐν δόξῃ γεγενημένων.

αἴτιον δέ μοι δοκεῖ εἶναι, ὅτι ῥαδίωσ τινὲσ τολμῶσι λέγειν ὡσ ὁ δεῖνα ἔχει τάλαντα πολλὰ ἐκ τῆσ ἀρχῆσ. καὶ ὅσα μὲν περὶ τεθνεώτων λέγουσιν, οὐ πάνυ θαυμάζω οὐ γὰρ ὑπό γε ἐκείνων ἐξελεγχθεῖεν ἄν, ἀλλ’ ὅσα ζώντων ἐπιχειροῦσι καταψεύδεσθαι. αὐτοὶ γὰρ ἔναγχοσ ἠκούετε ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, ὡσ Διότιμοσ ἔχοι τάλαντα τετταράκοντα πλείω ἢ ὅσα αὐτὸσ ὡμολόγει παρὰ τῶν ναυκλήρων καὶ ἐμπόρων· καὶ ταῦτα, ἐπειδὴ ἦλθεν, ἐκείνου ἀπογράφοντοσ καὶ χαλεπῶσ φέροντοσ ὅτι ἀπὼν διεβάλλετο, οὐδεὶσ ἐξήλεγξε, δεομένησ μὲν τῆσ πόλεωσ χρημάτων, ἐθέλοντοσ δὲ ἐκείνου λογίσασθαι.

ἐνθυμεῖσθε τοίνυν οἱο͂ν ἂν ἐγένετο, εἰ Ἀθηναίων ἁπάντων ἀκηκοότων ὅτι τετταράκοντα τάλαντα ἔχοι Διότιμοσ, εἶτα ἔπαθέ τι πρὶν καταπλεῦσαι δεῦρο.

εἶτα οἱ προσήκοντεσ ἂν αὐτοῦ ἐν κινδύνῳ ἦσαν τῷ μεγίστῳ, εἰ ἔδει αὐτοὺσ πρὸσ τοσαύτην διαβολὴν ἀπολογεῖσθαι, μὴ εἰδότασ μηδὲν τῶν πεπραγμένων. αἴτιοι οὖν εἰσι καὶ ὑμῖν πολλῶν ἤδη ψευσθῆναι καὶ δὴ ἀδίκωσ γέ τινασ ἀπολέσθαι οἱ ῥαδίωσ τολμῶντεσ ψεύδεσθαι καὶ συκοφαντεῖν ἀνθρώπουσ ἐπιθυμοῦντεσ. ἐπεὶ οἰόμαι ὑμᾶσ εἰδέναι ὅτι Ἀλκιβιάδησ τέτταρα ἢ πέντε ἔτη ἐφεξῆσ ἐστρατήγει ἐπικρατῶν καὶ νενικηκὼσ Λακεδαιμονίουσ, καὶ διπλάσια ἐκείνῳ ἠξίουν αἱ πόλεισ διδόναι ἢ ἄλλῳ τινὶ τῶν στρατηγῶν, ὥστ’ ᾤοντο εἶναί τινεσ αὐτῷ πλεῖν ἢ ἑκατὸν τάλαντα.

ὁ δ’ ἀποθανὼν ἐδήλωσεν ὅτι οὐκ ἀληθῆ ταῦτα ἦν· ἐλάττω γὰρ οὐσίαν κατέλιπε τοῖσ παισὶν ἢ αὐτὸσ παρὰ τῶν ἐπιτροπευσάντων παρέλαβεν. ὅτι μὲν οὖν καὶ ἐν τῷ ἔμπροσθεν χρόνῳ τοιαῦτα ἐγίγνετο, ῥᾴδιον γνῶναι·

φασὶ δὲ καὶ τοὺσ ἀρίστουσ καὶ σοφωτάτουσ μάλιστα ἐθέλειν μεταγιγνώσκειν. εἰ οὖν δοκοῦμεν εἰκότα λέγειν καὶ ἱκανὰ τεκμήρια παρέχεσθαι, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, πάσῃ τέχνῃ καὶ μηχανῇ ἐλεήσατε· ὡσ ἡμεῖσ τῆσ μὲν διαβολῆσ οὕτω μεγάλησ οὔσησ ἀεὶ προσεδοκῶμεν κρατήσειν μετὰ τοῦ ἀληθοῦσ· ὑμῶν δὲ μηδενὶ τρόπῳ ἐθελησάντων πεισθῆναι οὐδ’ ἐλπὶσ οὐδεμία σωτηρίασ ἐδόκει ἡμῖν εἶναι. ἀλλὰ πρὸσ θεῶν Ὀλυμπίων, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, βούλεσθε ἡμᾶσ δικαίωσ σῶσαι μᾶλλον ἢ ἀδίκωσ ἀπολέσαι, καὶ πιστεύετε τούτοισ ἀληθῆ λέγειν, οἳ ἂν καὶ σιωπῶντεσ ἐν ἅπαντι τῷ βίῳ παρέχωσι σώφρονασ σφᾶσ αὐτοὺσ καὶ δικαίουσ.

περὶ μὲν οὖν αὐτῆσ τῆσ γραφῆσ, καὶ ᾧ τρόπῳ κηδεσταὶ ἡμῖν ἐγένοντο, καὶ ὅτι οὐκ ἐξήρκει τὰ ἐκείνου εἰσ τὸν ἔκπλουν, ἀλλὰ καὶ ὡσ ἄλλοθεν προσεδανείσατο ἀκηκόατε καὶ μεμαρτύρηται ὑμῖν·

περὶ δ’ ἐμαυτοῦ βραχέα βούλομαι ὑμῖν εἰπεῖν. ἐγὼ γὰρ ἔτη γεγονὼσ ἤδη τριάκοντα οὔτε τῷ πατρὶ οὐδὲν πώποτε ἀντεῖπον, οὔτε τῶν πολιτῶν οὐδείσ μοι ἐνεκάλεσεν, ἐγγύσ τε οἰκῶν τῆσ ἀγορᾶσ οὔτε πρὸσ δικαστηρίῳ οὔτε πρὸσ βουλευτηρίῳ ὤφθην οὐδεπώποτε, πρὶν ταύτην τὴν συμφορὰν γενέσθαι. περὶ μὲν οὖν ἐμαυτοῦ τοσαῦτα λέγω, περὶ δὲ τοῦ πατρόσ, ἐπειδὴ ὥσπερ ἀδικοῦντοσ αἱ κατηγορίαι γεγένηνται, συγγνώμην ἔχετε, ἐὰν λέγω ἃ ἀνήλωσεν εἰσ τὴν πόλιν καὶ εἰσ τοὺσ φίλουσ· οὐ γὰρ φιλοτιμίασ ἕνεκα ἀλλὰ τεκμήριον ποιούμενοσ ὅτι οὐ τοῦ αὐτοῦ ἐστιν ἀνδρὸσ ἄνευ ἀνάγκησ τε πολλὰ ἀναλίσκειν καὶ μετὰ κινδύνου τοῦ μεγίστου ἐπιθυμῆσαι ἔχειν τι τῶν κοινῶν.

εἰσὶ δέ τινεσ οἱ προαναλίσκοντεσ οὐ μόνου τούτου ἕνεκα ἀλλ’ ἵνα ἄρχειν ὑφ’ ὑμῶν ἀξιωθέντεσ διπλάσια κομίσωνται.

ὁ τοίνυν ἐμὸσ πατὴρ ἄρχειν μὲν οὐδεπώποτε ἐπεθύμησε, τὰσ δὲ χορηγίασ ἁπάσασ κεχορήγηκε, τετριηράρχηκε δὲ ἑπτάκισ, εἰσφορὰσ δὲ πολλὰσ καὶ μεγάλασ εἰσενήνοχεν. ἵνα δὲ εἰδῆτε καὶ ὑμεῖσ, καθ’ ἑκάστην ἀναγνώσεται. Λειτουργίαι ἀκούετε, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τὸ πλῆθοσ. πεντήκοντα γὰρ ἔτη ἐστὶν ὅσα ὁ πατὴρ καὶ τοῖσ χρήμασι καὶ τῷ σώματι τῇ πόλει ἐλῃτούργει.

ἐν οὖν τοσούτῳ χρόνῳ δοκοῦντά τι ἐξ ἀρχῆσ ἔχειν οὐδεμίαν εἰκὸσ δαπάνην πεφευγέναι. ὅμωσ δὲ καὶ μάρτυρασ ὑμῖν παρέξομαι. Μάρτυρεσ τούτων συμπάντων κεφάλαιόν ἐστιν ἐννέα τάλαντα καὶ δισχίλιαι δραχμαί. ἔτι τοίνυν καὶ ἰδία τισὶ τῶν πολιτῶν ἀποροῦσι συνεξέδωκε θυγατέρασ καὶ ἀδελφάσ, τοὺσ δ’ ἐλύσατο ἐκ τῶν πολεμίων, τοῖσ δ’ εἰσ ταφὴν παρεῖχεν ἀργύριον. καὶ ταῦτ’ ἐποίει ἡγούμενοσ εἶναι ἀνδρὸσ ἀγαθοῦ ὠφελεῖν τοὺσ φίλουσ, καὶ εἰ μηδεὶσ μέλλοι εἴσεσθαι·

νῦν δὲ πρέπον ἐστὶ καὶ ὑμᾶσ ἀκοῦσαί μου. καί μοι κάλει τὸν καὶ τόν. Μάρτυρεσ τῶν μὲν οὖν μαρτύρων ἀκηκόατε· ἐνθυμεῖσθε δὲ ὅτι ὀλίγον μὲν οὖν χρόνον δύναιτ’ ἄν τισ πλάσασθαι τὸν τρόπον τὸν αὑτοῦ, ἐν ἑβδομήκοντα δὲ ἔτεσιν οὐδ’ ἂν εἶσ λάθοι πονηρὸσ ὤν.

τῷ τοίνυν πατρὶ τῷ ἐμῷ ἄλλα μὲν ἄν τισ ἔχοι ἐπικαλέσαι ἐτόλμησε πώποτε. οὔκουν ἄξιον τοῖσ τῶν κατηγόρων λόγοισ πιστεῦσαι μᾶλλον ἢ τοῖσ ἔργοισ, ἃ ἐπράχθη ἐν ἅπαντι τῷ βίῳ, καὶ τῷ χρόνῳ, ὃν ὑμεῖσ σαφέστατον ἔλεγχον τοῦ ἀληθοῦσ νομίσατε.

εἰ γὰρ μὴ ἦν τοιοῦτοσ, οὐκ ἂν ἐκ πολλῶν ὀλίγα κατέλιπεν, ἐπεὶ εἰ νῦν γε ἐξαπατηθείητε ὑπὸ τούτων καὶ δημεύσαιθ’ ἡμῶν τὴν οὐσίαν, οὐδὲ δύο τάλαντα λάβοιτ’ ἄν. ὥστε οὐ μόνον πρὸσ δόξαν ἀλλὰ καὶ εἰσ χρημάτων λόγον λυσιτελεῖ μᾶλλον ὑμῖν ἀποψηφίσασθαι· πολὺ γὰρ πλείω ὠφεληθήσεσθ’, ἐὰν ἡμεῖσ ἔχωμεν. σκοπεῖτε δὲ ἐκ τοῦ παρεληλυθότοσ χρόνου, ὅσα φαίνεται ἀνηλωμένα εἰσ τὴν πόλιν·

καὶ νῦν ἀπὸ τῶν ὑπολοίπων τριηραρχῶ μὲν ἐγώ, τριηραρχῶν δὲ ὁ πατὴρ ἀπέθανεν, πειράσομαι δ’, ὥσπερ καὶ ἐκεῖνον ἑώρων, ὀλίγα κατὰ μικρὸν παρασκευάσασθαι εἰσ τὰσ κοινὰσ ὠφελείασ· ὥστε τῷ γ’ ἔργῳ πάλαι <τῆσ πόλεωσ> ταῦτ’ ἐστι, καὶ οὔτ’ ἐγὼ ἀφῃρημένοσ ἀδικεῖσθαι οἰήσομαι, ὑμῖν τε πλείουσ οὕτωσ αἱ ὠφέλειαι ἢ εἰ δημεύσαιτε. πρὸσ δὲ τούτοισ ἄξιον ἐνθυμηθῆναι οἱάν φύσιν εἶχεν ὁ πατήρ.

ὅσα γὰρ ἔξω τῶν ἀναγκαίων ἐπεθύμησεν ἀναλίσκειν, πάντα φανήσεται τοιαῦτα ὅθεν καὶ τῇ πόλει τιμὴ ἔμελλεν ἔσεσθαι. αὐτίκα ὅτε ἵππευεν, οὐ μόνον ἵππουσ ἐκτήσατο λαμπροὺσ ἀλλὰ καὶ ἀθληταῖσ ἐνίκησεν Ἰσθμοῖ καὶ Νεμέᾳ, ὥστε τὴν πόλιν κηρυχθῆναι καὶ αὐτὸν στεφανωθῆναι. δέομαι οὖν ὑμῶν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ τούτων καὶ τῶν ἄλλων μεμνημένουσ ἁπάντων τῶν εἰρημένων βοηθεῖν ἡμῖν καὶ μὴ περιιδεῖν ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν ἀναιρεθέντασ. καὶ ταῦτα ποιοῦντεσ τά τε δίκαια ψηφιεῖσθε καὶ ὑμῖν αὐτοῖσ τὰ συμφέροντα.

상위

Lysias (리시아스)

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION