Aristides, Aelius, Orationes, Κατὰ τῶν ἐξορχουμένων

(아리스티데스, 아일리오스, 연설, Κατὰ τῶν ἐξορχουμένων)

χαρίεντέσ γέ εἰσιν οἱ τῶν σφετέρων ἀγαθῶν περὶ τοὺσ λόγουσ, ἵν’ εὐφήμωσ ἄρξωμαι, τοὺσ ἀκροατὰσ αἰτιώμενοι καὶ λέγοντεσ ὡσ ἄρα τούτου χάριν ἐκβαίνουσι τοῦ ῥυθμοῦ καὶ τῆσ ὀρθότητοσ, ἵν’ ὡσ πλείστουσ ἀρέσαι δυνηθῶσι. καίτοι εἰ μὲν συγγνώμην αἰτοῦντεσ ταύτῃ τῇ σκήψει καταχρῶνται, πῶσ ἐπαινεῖσθαί γ’ ἀξιοῦσι; χωρὶσ γὰρ ἔπαινόσ τε καὶ συγγνώμη, καὶ ὅτε μηδ’ αὐτοὶ σφᾶσ αὐτοὺσ ἐπαινοῦσι, σχολῇ γ’ ἂν παρὰ τοῖσ ἄλλοισ εἰκότωσ ἐπαινοῖντο.

εἰ δ’ αὖ μηδέν ἐστι τοῦ τρόπου δυσχερὲσ, ἀλλ’ ὀρθῶσ ἔχει, τί δεῖ τοὺσ πολλοὺσ αἰτιᾶσθαι καὶ καταφεύγειν ἐπὶ ταύτην τὴν παραίτησιν, ἀλλ’ οὐ τὸν τρόπον ὡσ ὀρθῶσ ἔχει δεικνύναι; ἀλλ’ οἶμαι, κομψοί τινέσ εἰσι καὶ διπλᾶ κρούουσιν, ἵν’ ἐὰν μὲν ἕλωσι, ταύτῃ κεκρατηκότεσ ὦσιν, ἂν δὲ φωράσῃ τισ, ἔχωσιν ἀναχώρησιν καὶ λέγωσιν ὡσ οὐδ’ αὐτοὶ τὸ βέλτιον ἠγνόουν, ἀλλ’ ἑτέρων ἕνεχ’ ἡμάρτανον. ἔστι δὲ τοῦτο ἡ πρώτη καὶ μεγίστη ψῆφοσ, ἣν αὐτοὶ καθ’ αὑτῶν δι’ ὑπερβολὴν σοφίασ φέρουσιν. ἐγὼ γὰρ εὐξαίμην ἂν μάλιστα μὲν καὶ παρὰ τοῖσ ἄλλοισ ἅπασιν εὐδοκιμεῖν, τὴν δ’ οὖν ἀρχὴν ἀφ’ ἑστίασ εἶναί μοι καὶ πείθειν ἐμαυτὸν πρῶτον, καὶ μὴ τὸ τῆσ κυνὸσ τῆσ ἐν τῷ μύθῳ παθεῖν, μηδ’ ἐν ὅσῳ τὴν ἔξωθεν συλλέγω δόξαν, ἣν αὐτῷ μοι περὶ ἐμαυτοῦ προσῆκεν ἔχειν διαφθεῖραι, μηδὲ φθάσαι τὴν τοῦ φαῦλοσ εἶναι πίστιν κατ’ ἐμαυτοῦ λαβὼν, πρὶν τὴν τοῦ σπουδαῖοσ παρὰ τοῖσ ἄλλοισ βεβαιώσασθαι. τοσοῦτον δ’ ἔμοιγε ἀπολογίασ ἀπέχειν δοκοῦσιν, ὅταν ταῦτα λέγωσιν, ὥστε δύ’ ἀνθ’ ἑνὸσ ποιεῖν τὰ ἐγκλήμαθ’ ἑαυτοῖσ, ἓν μὲν εἰ τοιαῦτ’ ἀσελγαίνουσι περὶ τοὺσ λόγουσ, ἕτερον δὲ εἰ τούτου χάριν, ὡσ ταύτῃ βελτίουσ κριθήσεσθαι μέλλοντεσ. καὶ μὴν ὅταν γε ὡσ ἡμᾶσ εὐθέωσ πιστεύσοντασ οἷσ πλάττονται καὶ τἀληθὲσ οὐχὶ συνήσοντασ παράγειν ζητῶσιν, ἄλλην αὖ τρίτην ταύτην ἀμαθίαν ἐμφανίζουσιν, εἰ μὴ νομίζουσι φωρᾶσθαι. τὸ δ’, οἶμαι, τοιοῦτόν ἐστιν. οὐδεὶσ ἑκὼν μεθίησι τὸ βέλτιστον· "οἷ’ ἀπατᾶται φροντὶσ ἐπαμερίων οὐκ εἰδυῖα·

ὁ δ’ ἄνω καὶ κάτω δή που διορίζεται καὶ δείκνυσι τὰ ἁμαρτήματα ὡσ ἀκούσια καὶ ὅτι οὐδεὶσ ἑκὼν φαῦλοσ. μηδ’ ἡμεῖσ ὑπὸ τούτων πειθώμεθα, ὡσ ἄρ’ ἔχοντέσ τι βέλτιον παρ’ ἑαυτοῖσ, εἶθ’ ἑκόντεσ τοῦτ’ ἀφέντεσ τὸ χεῖρον ἀλλάττονται. οὔκουν χρυσόν γ’ ἂν ἔχοντεσ ἠλλάττοντο μόλιβδον ἀντ’ αὐτοῦ, οὐδ’ εἰ πάντεσ ἄνθρωποι κροτήσειν ἔμελλον· οὐδὲ μελίνην ἀντὶ πυρῶν, οὐδ’ ἀντ’ οἴνου τρύγα καὶ ταύτην σαπρὰν, οἶμαι δὲ οὐδὲ ψίαθον ἀντὶ ξυστίδοσ, οὐδ’ αὖ βύρσησ ὄζειν, μύρων ἐξόν. ἀλλὰ ταῦτ’ ἐστὶν ἀνθρώπων ὑποκοριζομένων τὴν αὑτῶν φαυλότητα καὶ δυστυχίαν, οἳ τὸ μὲν δίκαιον, οἶμαι, καὶ ἀληθὲσ οὐκ ἐθέλουσι λέγειν, ὅτι τὴν ὀρθὴν οὔτ’ ἴσασιν οὔτε δύνανται πορεύεσθαι, φασὶ δὲ τοῖσ ἀκροαταῖσ χαριζόμενοι ταῦτα ποιεῖν, ὥσπερ ἂν εἰ τῶν ὑποκριτῶν οἱ ἐκπίπτοντεσ καὶ μὴ δυνάμενοι τὸ δρᾶμα περαίνειν κατὰ φύσιν τοῖσ θεαταῖσ φάσκοιεν χαριζόμενοι ταῦτα ποιεῖν. καὶ συρίττεσθαί γε καὶ κλώζεσθαι ὑπ’ αὐτῶν τῶν θεατῶν ἀντὶ ταύτησ τῆσ χάριτοσ φαίη τισ ἄν. οὐκοῦν καὶ ὑμεῖσ ὑπὸ τῶν ἀκροατῶν. ἀλλὰ μή πω ταῦτα. ἀλλὰ τί κωλύει καὶ τοὺσ πτωχοὺσ τοὺσ τὰ ῥάκια ἀμπεχομένουσ οἴκοι μὲν αὑτοῖσ ἕτερ’ εἶναι φάσκειν πάνυ γενναῖα ἱμάτια, πρὸσ δὲ τοὺσ ἔξω σχηματίζεσθαι; οὐκοῦν ὅ γ’ αὐτὸσ ποιητὴσ, οὗ μικρῷ πρόσθεν ἐμνήσθην, ἔφη τὰ καλὰ τρέπειν ἔξω τοὺσ ἀγαθούσ. ὥστ’ εἰ μὲν ὡσ περὶ καλλιόνων τῶν λόγων διαλέγονται, τί δεῖ τοῖσ πολλοῖσ ἐγκαλεῖν, εἰ τούτων ἐρῶσιν; εἰ δ’ ὁμολογοῦσιν ἡμαρτῆσθαι, τοὐναντίον ἢ προσῆκε πράττουσι. πολὺ γὰρ μᾶλλον εἰκὸσ ἦν αὐτοὺσ ὅπωσ τι βέλτιον ἐροῦσι σκέψασθαι τῶν ἀκουσομένων καὶ συνησομένων ἕνεκα ἢ τὰ ὑπάρχοντα ἀγαθὰ ἀφανίζοντασ τὰ χείρω δεικνύναι, καὶ ταῦτ’ ἐξεπίτηδεσ ποριζομένουσ. οὔκουν εἴσ γε τὰσ πομπὰσ τὰ χείριστα ἔχοντεσ βαδίζομεν, ἀλλὰ κἂν εἰ μή τῳ εἰή οἴκοθεν, αἰτούμεθα, ἵν’ ὡσ κάλλιστα ἔχοντεσ φαινοίμεθα θαἰμάτια, τὰ σκεύη, τοὺσ ἵππουσ, πᾶν ὅτουπερ ἂν ἡ πομπὴ δέηται. ὥσθ’ ὅταν φῶσιν ἐπείσακτα ταῦθ’ ἑαυτοῖσ εἶναι καὶ πεπορισμένα καὶ τῆσ ἀρχαίασ ἰδέασ ἑκόντεσ ἐκβαίνειν, ἐρωτᾶν χρὴ πότερον χείρονοσ οὔσησ ἢ βελτίονοσ.

εἰ μὲν γὰρ βελτίονοσ, πῶσ οὐ τετύφωνται, εἰ τὴν οἰκείαν καὶ πλείονοσ ἀξίαν ἀφέντεσ τὴν φαυλοτέραν ἅμα καὶ μηδὲν προσήκουσαν διώκουσιν; ἀλλὰ μὴν εἴ γε χείρονοσ φήσουσιν, οὐκ ἐγχωρεῖ λέγειν ὡσ ἄρα ἑκόντεσ προί̈ενται τὸ βέλτιον, ὅ γε μήτ’ ἐκτήσαντο μήτε εἶδον πώποτε. οὐ γὰρ περὶ ὧν πλημμελοῦσιν ἀπολογία τοῦτό γ’ ἐστὶν, ἀλλ’ ὁμολογία τοῦ κἂν χείρω τούτων εἰπεῖν, εἰ ταῦτ’ ἐκωλύθησαν. ἡδέωσ δ’ ἂν πυθοίμην παρ’ αὐτῶν εἰ καὶ πηρωθέντασ αὐτοὺσ ἤτοι νὴ Δία τοὺσ ὀφθαλμοὺσ ἢ τὰσ χεῖρασ ἢ καὶ ἄλλ’ ὁτιοῦν τοῦ σώματοσ, ἡδέωσ ἂν ἰδόντων τῶν ἀκροατῶν, ἑτοίμωσ ταῦτα ὑπηρετήσουσιν· ἢ τῶν μὲν τοῦ σώματοσ οὐδὲν ἂν πρόοιντο εἰσ τὴν ἑτέρων ἡδονὴν, τῶν δ’ ἐν τῇ ψυχῇ τὸ βέλτιστον διαφθείροντεσ οὐδεμίαν ζημίαν τίθενται. ἐγὼ μὲν οὖν ὅταν τούτων ταῦτ’ ἀκούω λεγόντων, οὐκ ἀπέγνωκα τὸ μὴ καὶ τοὺσ χωλοὺσ τολμήσειν λέγειν ὡσ ἄρα οὐκ ἄκοντεσ ἐνταῦθ’ ἥκουσι τύχησ, ἀλλ’ ἑκόντεσ τὼ σκέλη προήκαντο, ἵν’ ὡσ ἥδιστοι τοῖσ ὁρῶσι φαίνοιντο. ἀλλ’ ὅστισ μὲν οὕτω δύσερωσ οὐκ οἶδα ἔγωγε, θῶμεν δ’, εἰ βούλει, καὶ πάντασ, ἀλλὰ τίσ οὕτω δυστυχὴσ ὅστισ ἑκὼν αἱρεῖται δυστυχεῖν; ἢ τίσ εἰσ τὴν ἑτέρου χάριν αὑτῷ λυμαίνεται; ὅπου γὰρ καὶ τὸ εὖ ποιεῖν διὰ τοῦτο ὁρῶμεν σπουδαζόμενον, ὅτι ἐξ αὐτοῦ καὶ τὸ ἀντ’ εὖ πείσεσθαι προσδοκᾶν ἐστιν, ἦ που τό γε ὑπὲρ τοῦ χαρίσασθαί τῳ κακῶσ διαθεῖναι τὰ ἑαυτοῦ παντάπασι πᾶσ τισ ὀκνήσειεν ἄν. ἢ πολλῆσ γ’ ἂν εἰή τῆσ ἀλογίασ τῶν μὲν φίλων τοὺσ οὐκ ἐθέλοντασ ἀντευποιεῖν φαύλουσ ἡγεῖσθαι, αὐτὸν δὲ τοσαύτην ὑπερβολὴν ποιήσασθαι ὥστε πρότερον αὑτῷ τὰ χείριστα χρήσασθαι, πρὶν εὖ τι ποιῆσαι τοὺσ χρωμένουσ, καὶ πρὶν εἶναι δῆλον ἥντινα τῆσ προθυμίασ κομιεῖται χάριν, αὑτὸν τῶν ὄντων τὰ βέλτιστ’ ἀφαιρεῖσθαι. οὐ γὰρ δὴ τό γε τοῦ Ζωπύρου καὶ τοῦ Κεφαλλῆνοσ παράδειγμ’ ἂν εἴποιμεν, ὧν ὁ μὲν τὴν ῥῖνα τὴν ἑαυτοῦ καὶ τὰ ὦτα λωβησάμενοσ εἰσῆλθεν εἰσ Βαβυλῶνα, ὁ δὲ πληγαῖσ αὑτὸν αἰκισάμενοσ κατέδυ Τρώων πόλιν εὐρυάγυιαν, ὁ μὲν Βαβυλῶνα λαβεῖν, ὁ δὲ Τροίαν ἐσπουδακώσ.

πρῶτον μὲν γὰρ οὐκ ἴσα δή που τὰ ἆθλα, κρατῆσαι πολεμίων καὶ τὰ ὦτα γαργαλίσαι τινῶν. ἔπειτ’ αὐτὸ τοὐναντίον ἐκ τῶν παραδειγμάτων ἀπαντᾷ. εἰ γὰρ ἐκεῖνοι μὲν οὕτω σφόδρα καρτερεῖν ἠπίσταντο ὥστε μηδὲ τοῦ σώματοσ φείδεσθαι τοῦ ἑαυτῶν, ἀλλὰ τὰσ ἐσχάτασ ἀλγηδόνασ καὶ πόνουσ ὑπομένειν ὑπὲρ τοῦ μηδὲν τῶν ἐξ ἀρχῆσ ἐγνωσμένων ἐγκαταλιπεῖν, οὗτοι δ’, ἐξὸν ἄνευ πραγμάτων καὶ ταλαιπωρίασ τὴν ὑπόθεσιν διασώζειν τὴν ἑαυτῶν, αἱροῦνται μαλακίζεσθαι, πῶσ οὐχὶ δικαίωσ ὁτιοῦν ἂν πάθοιεν; ἐγὼ μὲν γὰρ ἁκεῖνοι σφᾶσ αὐτοὺσ ἔδρασαν, ταῦτ’ εἰκότωσ ἂν τούτουσ ὑπὸ τῶν ἄλλων παθεῖν οἰόμαι, πορνείασ ἕνεκα καὶ ὕβρεωσ τῆσ εἰσ τοὺσ λόγουσ. ἢ κομιδῆ γ’ ἂν ἐκείνουσ μιμήσαιντο ὑπὲρ τοῦ τὴν τάξιν μὴ λιπεῖν, οἳ νῦν ἐπὶ τῷ λιπεῖν πάντα ποιοῦσιν, ἵνα μὴ λέγω πάσχουσιν. ἔτι τοίνυν Ὀδυσσεὺσ μὲν καὶ Ζώπυροσ οὐκ οὔσησ ἴσωσ ἄλλησ ἁλώσεωσ αὐτοῖσ τῶν πολεμίων οὕτω ταῦθ’ ὑπέστησαν· οὗτοι δὲ τί καὶ φήσουσι; πότερον οὐκ εἶναι τοῖσ βελτίστοισ καὶ τοῖσ ὀρθοτάτοισ λόγοισ ἄγειν καὶ πείθειν ἀνθρώπουσ; ἀλλ’ αἰσχρὸσ ὁ λόγοσ, οὐ μόνον ψευδήσ. ἀλλ’ ἐξὸν ἐκείνωσ ἄγειν οὕτωσ μᾶλλον αἱρεῖσθαι; περιττὴν ἄρα τὴν αἰσχύνην προστίθενται. πάλιν δὲ ἀναλάβωμεν. οὐκ ἔσθ’ ἕτερον τρόπον ἀνθρώπουσ ἄγειν ἢ τοῦτον, δῶμεν τοῦ λόγου χάριν, εἰ δοκεῖ. οὐκοῦν εἰ χωρὶσ μὲν τὸ βέλτιον, χωρὶσ δὲ τὸ ἄγειν, τί δεῖ τὸ βέλτιον προί̈εσθαι, εἴπερ, κἂν μὴ ἄγωμεν, τό γε βέλτιον τοῦτο πράττομεν; εἰ δ’ ἐστὶν ὁμοῦ τό τε ἄγειν καὶ τὸ βέλτιον, εἰ μὲν ἐκεῖνο βέλτιον, ἐκείνωσ ἄγειν ἐστὶν, εἰ δ’ οὕτω μόνωσ ἄγειν συμβαίνει, τοῦτο βέλτιον.

τί οὖν διαιροῦσι καὶ χωρὶσ μὲν τὸ βέλτιον τιθέασι, χωρὶσ δὲ ἃ τῶν ἄλλων ἕνεχ’ ἡμάρτανον; ἐμοὶ μὲν γὰρ ἄντικρυσ οὑτωσὶ μεθύειν δοκοῦσι περὶ τοὺσ λόγουσ ὅταν εἰσ ταῦτα καταφεύγωσι. καὶ μὴν ὅτι γε οὔτ’ ἀληθῆ λέγουσιν οὔτ’ ἀληθέσι προσόμοια, ἀλλὰ τῷ μέλλοντι καὶ πείσειν ἀνθρώπουσ καὶ ὅλωσ ὑποχειρίουσ ἕξειν, τὴν βελτίστην καὶ τὴν ἐρρωμενεστάτην καὶ πάντωσ ἀδιάφθορον καὶ ἄμεμπτον ἐκ τῶν δυνατῶν ἰτέον καὶ προαιρετέον, καὶ συχνοῦ λόγου δεῖξαι καὶ βραχέοσ πάνυ, βραχέοσ μὲν λέγω, διὰ τὸ σφόδρα οὕτω σαφὲσ εἶναι, μακροτέρου δὲ, ὅτι μυρίοισ ἄν τισ ἔχοι καὶ τεκμηρίοισ καὶ παραδείγμασι δεικνύναι. πρῶτον μὲν, εἰ βούλει, τοὺσ τῶν πολέμων ἀγωνιστὰσ ἐνθυμηθῶμεν, ποτέρωσ ἂν μᾶλλον αὐτοί τε σώζοιντο καὶ τοὺσ ἀντιτεταγμένουσ τρέποιντο καὶ χειροῖντο, πότερον βεβαίοισ καὶ ὑγιέσι καὶ στεγανοῖσ τοῖσ ὅπλοισ χρώμενοι, ἢ τὸ μὲν ξίφοσ καττιτέρου φέροντεσ, φλοιῷ δὲ τὸν θώρακα πεποιημένον, τὸ δ’ αὖ δόρυ σύκινον, καὶ κράνοσ δὴ καὶ ἀσπίδα ὡσ ἀπὸ τούτων εἰκάσαι; ἐγὼ μὲν γὰρ οἶμαι τὴν περὶ ταῦτα ἀκρίβειαν καὶ τὸ ἐξ ἀρχῆσ τε ἐκ βελτίστων καὶ ὡσ βέλτιστα κατεσκευάσθαι καὶ παρὰ τὴν μάχην ἀντέχειν εἰσ σωτηρίαν ἅμα καὶ δόξαν καὶ νίκην καὶ πάνθ’ ὅσα ταύτησ ἄν τισ τῆσ μερίδοσ θείη, διαφέρειν τοῖσ ἔχουσι καὶ χρωμένοισ. ῥαγέντων δὲ ἢ κλασθέντων, ἤ τιν’ ἄλλον συντριβέντων τρόπον, ἢ καὶ οἴκοθεν εὐθὺσ χαύνων καὶ σαπρῶν ὄντων, κληρονομεῖν τὰ σώματα τῆσ τύχησ καὶ μηδὲ τοῖσ πάνυ γενναίοισ ὑπάρχειν εὑρεῖν ὅ τι χρήσονται· ταῦτά γε καὶ Ὅμηροσ μαρτυρεῖ. καὶ γὰρ ἐκείνῳ τῶν ἡρώων οἷσ ἂν τὰ τῆσ αἰχμῆσ ἀνακοπῇ, οὐκ ἐθέλουσιν ἵστασθαι, πολὺ δὲ ἔτι μᾶλλον, ἐπειδὰν ὅλωσ κατάξωσι τὰ δόρατα· ἀλλ’ ἀπέρχονται καταλιπόντεσ τὴν μάχην, οἰσόμενοι στερεώτερα.

δεῖ γὰρ, οἶμαι, κάλλει μὲν χάριν εἶναι, χάριτοσ δὲ ἔρωτα ἐξηρτῆσθαι. πάλιν αὐτὴν, εἰ βούλει, τὴν μάχην ποτέρωσ ἄμεινον ποιοῦνται, τὴν τάξιν φυλάττοντεσ καὶ συνεστηκότεσ καὶ ἀλλήλουσ τε ὡσ δυνατὸν μάλιστα αἰδούμενοι καὶ τοῖσ παραγγέλμασιν ἐμμένοντεσ, ἢ τούτων μὲν ἁπάντων ὑπεριδόντεσ, τοῦ δ’ ἐν τῷ παραχρῆμα δοκοῦντοσ γλυκέοσ εἶναι ἡττηθέντεσ, τὰσ δὲ ἀσπίδασ ὁμοῦ τῇ πρώτῃ σάλπιγγι ῥίψαντεσ, νόμον δὲ καὶ τάξιν καὶ κόσμον ὥσπερ ὕθλον τινὰ καὶ φλυαρίαν κρίναντεσ. Ὅμηροσ μὲν γὰρ οὐδὲ λέγειν ἐᾷ τῶν αἰσχρῶν οὐδὲν τοὺσ ὀρθῶσ προσέχοντασ μάχῃ. ὃ καὶ θαυμάζω, εἰ πολεμοῦσι μὲν αἰσχύνη λέγειν ἃ μὴ καλὸν, λέγουσι δ’ ἅ γ’ αἰσχύνη λέγειν οὐ χεῖρον. φέρε δὴ καὶ τοὺσ ἐπὶ τῶν στεφανιτῶν ἀγώνων σκεψώμεθα, οἱο͂ν τὸν Δωριέα τὸν Ῥόδιον καὶ Γλαῦκον τὸν Καρύστιον καὶ Μίλωνα δὴ καὶ Πολυδάμαντα, καὶ πάντασ ὧν εἰκόνεσ χαλκαῖ, πότερον θρυπτομένουσ καὶ παροινοῦντασ καὶ ταὐτὰ ταῖσ ὀρχηστρίσι στρεφομένουσ ἐστεφάνουν οἱ τῷ Διὶ τῷ Ὀλυμπίῳ τὸν ἀγῶνα κοσμοῦντεσ, ἢ καρτερίαν θαυμαστήν τινα καὶ ῥώμην ὁμοῦ ψυχῆσ τε καὶ σώματοσ παρασχομένουσ, ἃ τὰσ μεγίστασ καὶ βεβαιοτάτασ ἡδονὰσ καὶ αὐτοῖσ τοῖσ ἔχουσι καὶ τοῖσ συνειδόσι προξενεῖ. πρὸσ Διὸσ, ἵπποι δὲ ἄριστοι καὶ θαυμασιώτατοι καὶ μάλιστα καθ’ ἡδονὴν τοῖσ θεωροῦσιν ἆρ’ οὐχ οἵτινεσ ὡσ ἐρρωμενέστατα καὶ διαρκέστατα καὶ μηδὲν ἔξω τοῦ δρόμου βάντεσ ἀπήνυσαν, πανταχοῦ τὴν οἰκείαν ἀρετὴν σώζοντεσ; καὶ φύσιν ταυτὸν ἄριστόν τε καὶ ἥδιστον εἰσ τὴν ἑαυτοῦ χρείαν· ἐπεί τοι καὶ τὰ τῶν σωμάτων κάλλη τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον, ἐάν τε Γανυμήδην εἴπῃσ ἐάν τε Πέλοπα ἐάν θ’ ὁντινοῦν, ἅμα τῇ λήξει τῆσ τύχησ καὶ τοὺσ ὁρῶντασ ἐφέλκεται· καὶ πάνυ γ’ εἰκότωσ. ὅτῳ γὰρ ἄν τισ χαίρῃ, τοῦτ’ ἀνάγκη ποθεῖν.

διὸ τῶν μὲν αἰσχρῶν οὔ φασιν ἔρωτα εἶναι, τῶν δὲ καλῶν κἀν θεοῖσ εἶναι ποιηταὶ λέγουσιν. οὕτω τοίνυν καὶ τὸ τῶν λόγων κάλλοσ μετὰ τῆσ ἁπάσησ φύσεωσ καὶ τοῦτ’ ἔχει, κηλεῖν τοὺσ ἀκούοντασ. ὥστ’ οὐχ ὑπὲρ τοῦ πείθειν τὰ χείρω δεῖ λέγειν, ἀλλὰ πειρατέον ὡσ κάλλιστα λέγειν, ἵν’ ὡσ πλείστουσ ἄγοιμεν. ὥσπερ γὰρ τῶν ἐπῳδῶν αἱ κράτισται μάλιστα ἄγειν πεφύκασιν, οὕτωσ οἱ κράτιστοι τῶν λόγων μάλιστα πείθειν πεφύκασι. τὸ δὲ ταῖσ διαφθοραῖσ ταύταισ νομίζειν ἐνεῖναί τι χρηστὸν ἢ κεχαρισμένον παραπλήσιόν ἐστιν ὥσπερ ἂν εἰ κἀν τοῖσ σώμασι τοὺσ μὲν φθόῃ κάμνοντασ καὶ τοὺσ ὑδεριῶντασ καὶ τοὺσ ἀλφοῖσ ἢ λέπρᾳ ποικίλουσ, τούτουσ μὲν ὡσ ἥδιστα κατεσκευάσθαι φάσκοιμεν καὶ πολλοὺσ ἐπιθυμητὰσ ἔχειν, οἷσ οὐδ’ ἀπαντῆσαι πρῶτον οὐδ’ ἂν εἷσ δέξαιτο, τοὺσ δ’ ὁμοῦ τῷ τῆσ ὑγιείασ ἀγαθῷ καὶ πρὸσ ἔσχατα κάλλουσ τετιμημένουσ ἔλαττον ἔχειν τούτων πειθοίμεθα. ἄνω μέντἂν ποταμῶν οὕτω γε πηγαὶ ῥέοιεν. μὴ τοίνυν ὅτι ἐν τοῖσ σώμασιν, ἀλλ’ ἐν τοῖσ πλάσμασι καὶ τοῖσ ἀγάλμασι ποῖ’ ἄττα μάλιστα χειροῦνται τοὺσ ἐντυγχάνοντασ; ἆρ’ οὐ τὰ κάλλιστα καὶ μεγαλοπρεπέστατα καὶ πρὸσ τοὔσχατον ἥκοντα τῆσ εἰσ ταῦτ’ ἀκριβείασ; ὁ Ζεὺσ οὑλύμπιοσ, ἡ Ἀθήνησιν Ἀθηνᾶ, λέγω τοῦτο μὲν τὴν ἐλεφαντίνην, τοῦτο δ’, εἰ βούλει, τὴν χαλκῆν καὶ νὴ Δία γ’, εἰ βούλει, τὴν Λημνίαν, ἅπαντα ταῦτα ὑπερβολὴν μὲν ἀρετῆσ τῷ δημιουργῷ, τοῖσ δὲ θεαταῖσ ἡδονῆσ ἔχει. ταυτὸν δὲ τοῦτο καὶ περὶ τῶν Ἀπελλοῦ φαίησ ὂν, οἶμαι, γραμμάτων, κἂν εἴ τιν’ ἄλλον ἐθέλοισ θαυμάζειν, ἡ γραμμὴ σωθεῖσα τὸ πᾶν ἔσωσεν. εἰε͂ν. νεὼσ δ’ αὖ τοὺσ ποίουσ καὶ τίνασ μάλιστα ὁρῶντέσ τε χαίρομεν καὶ ἐκπληττόμεθα καὶ ἀπαλλαττόμεθα ὡσ ἀηδέστατα πάντων; ἆρ’ οὐχ οἵτινεσ μέγιστοι καὶ σεμνότατοι καὶ ἅμα τῆσ ἁρμονίασ ἐπὶ πλεῖστον ἥκοντεσ;

ναῦσ δὲ τίσ αἱρετὴ καὶ πλείστην ἔχουσα τοῖσ ἐπιβάταισ εὐθυμίαν τε καὶ ἡδονήν; πότερον ἡ διεφθαρμένη καὶ ἐρρωγυῖα καὶ ὑπὸ τῆσ ἀντλίασ δυομένη κάτω, ἢ πολὺ τοὐναντίον ἥτισ ὡσ ἀκριβέστατα καὶ στεγανώτατα ἔχει καὶ πόρρωθεν ἤσκηται ἐπιθεῖν τοῖσ κύμασιν; εἶτ’ ἐπὶ μὲν τῶν ἄλλων οὕτωσ ἕκαστον τὸν αὑτοῦ λόγον σῶζον ὡσ πλείστουσ ἄγει καὶ πείθει, ἐπὶ δ’ αὐτῶν τῶν λόγων πῶσ ὦ πρὸσ θεῶν φήσομεν; καὶ μὴν εἰ μὲν ἄλλου του χάριν ὁ λόγοσ εὑρέθη, μὴ τοῦ πείθειν, ἴσωσ ἄν τισ ἀμφισβήτησισ ἦν· ὅτε δ’ ἐστὶν εὔδηλον ὡσ ἐφ’ ἓν τοῦτο ἅπασα ἡ τῆσ λογικῆσ δυνάμεωσ ἕξισ ὡρ́μηται, δυοῖν ἀνάγκη δή που θάτερον, ἢ μὴ ὀρθῶσ ἔχειν μηδ’ ἱκανῶσ τὸν λόγον, ἢ ὁμοῦ βέλτιστόν τε εἶναι καὶ κρατεῖν τῶν ἀκουόντων. ὥστ’ οὐδὲν δεῖ διαφθείρειν αὐτὸν ὑπὲρ τοῦ κρατεῖν, ἀλλ’ ὥσπερ τὰ μηχανήματα αἱρεῖν πέφυκε, κἂν μηδεὶσ εἰδῇ τῶν ἐναντίων ἐξ ὅτων καὶ ὅπωσ συνετέθη, οὕτω λόγοσ εὖ συντεθεὶσ τὸ αὑτοῦ δρᾷ, κἂν τοῖσ ἀπειροτάτοισ ἐντύχῃ. θαυμάζω δὲ, εἰ οἶνον μὲν καὶ σῖτον καὶ ἔλαιον καὶ μέλι καὶ κρέα καὶ τραγήματα καὶ γάλα καὶ χρήματα καὶ ὕδωρ καὶ ξύλα καὶ λίθουσ οὐδ’ ἂν εἷσ ἡδίω φήσειε τὰ διεφθαρμένα τῶν ἀδιαφθόρων, λόγουσ δὲ τοὺσ ὡσ καθαρώτατα καὶ εἰλικρινέστατα ἔχοντασ ἀηδεστέρουσ εἶναι τῶν διεφθαρμένων. οὐδ’ ἂν εἷσ ταῦτα φήσειε, καὶ ταῦθ’ ὅτι οὐ τοῦ παραδόξου λέγεται χάριν, ἀλλ’ ἀμήχανον ἄλλωσ ἔχειν, αὐτὰ κατηγορεῖ. τίσ ἄριστοσ ἐπῶν ποιητήσ; Ὅμηροσ. τίσ δ’ ὡσ πλείστουσ ἀνθρώπων ἀρέσκει καὶ τῷ μάλιστα χαίρουσιν; ἢ τοῦτό γε καὶ αὐτὸσ ὑπὲρ αὑτοῦ προείδετο; διαλεγόμενοσ γὰρ ταῖσ Δηλιάσι καὶ καταλύων τὸ προοίμιον, εἴ τισ ἔροιθ’ ὑμᾶσ, φησὶν ὦ κοῦραι, τίσ δ’ ὕμμιν ἀνὴρ ἥδιστοσ ἀοιδῶν ἐνθάδε πωλεῖται καὶ τέῳ τέρπεσθε μάλιστα, ὑμεῖσ δ’ εὖ μάλα πᾶσαι ἀποκρίνασθ’ εὐφήμωσ, τυφλὸσ ἀνὴρ, οἰκεῖ δὲ Χίῳ ἐνὶ παιπαλοέσσῃ. πάλιν εἰσ τραγῳδίαν τίνεσ ἐνδοξότατοι καὶ πᾶσιν ὡσ ἔποσ εἰπεῖν τοῖσ κριταῖσ νικῶντεσ; οἶμαι μὲν, οἱ βέλτιστοι Σοφοκλῆσ, Αἰσχύλοσ, Εὐριπίδησ.

μὴ γάρ τισ τούτων μάλιστα, ἀλλ’ ὅτι γε ὑπὲρ πάντασ οὗτοι τοὺσ ἄλλουσ. ῥητόρων δὲ τῶν εἰσ ἡμᾶσ τίσ γνωριμώτατοσ καὶ θαυμαστότατοσ καὶ μέγιστον ὄνομα ἔχων ἐν τοῖσ πολλοῖσ; ὁ πλεῖστον ὑπερσχὼν τῷ καλῷ τῷ περὶ τοὺσ λόγουσ. πάντεσ ὧν μέγιστα ὀνόματα ἐπὶ τοῖσ ἑαυτῶν ἀντὶ μαρτύρων εἰσί μοι. νὴ Δί’, εἴποι τισ ἂν, ἀλλ’ ἠκολούθησαν οἱ πολλοὶ τῇ δόξῃ τῶν ὀλίγων καὶ ἀκριβῶσ ἐξ ἀρχῆσ τὰσ ψήφουσ ἐνεγκόντων. οὐ διαφέρομαι. ἀλλ’ οὖν τοῦτό γ’ εὔδηλον ὅτι κἀν τοῖσ ὀλίγοισ κἀν τοῖσ πολλοῖσ εὐδοκιμεῖν ἀνάγκη τὰ βελτίω, καὶ τοσούτῳ μᾶλλον ὅσῳ περ ἂν ᾖ τελεώτερα. ἔτι δ’ εἰ τοσοῦτόν ἐστι τὸ κράτοσ τῶν ἀκριβεστάτων, ὥστε καὶ ἑτέρουσ εὐδοκιμεῖν, οὗτοί εἰσιν οἱ παρασκευάζοντεσ ἀφ’ ὧν ἂν κρίνωσι, πῶσ οὐ πανταχῆ τὸ ἀκριβὲσ ἰσχυρόν; ἢ τί δεῖ τοὺσ ἀκριβεστάτουσ θεραπεύειν ἀφέντα τοὺσ πολλοὺσ ἀρέσκειν ζητεῖν, οἳ τῶν ἀκριβεστάτων εἰσὶν, οὐχ αὑτῶν; ἐκείνωσ μὲν γὰρ ὑπ’ ἀμφοτέρων κριθησόμεθα καὶ θαυμασθησόμεθα, οὕτω δὲ ὑπ’ οὐδετέρων σχεδὸν εἴπερ μηδὲν ἰσχυρόν ἐστι τῶν πολλῶν. ἀλλ’ ἐγὼ τί φημί; καὶ τοῖσ ἀρίστοισ ἕπεσθαι τοὺσ πολλοὺσ καὶ καθ’ αὑτοὺσ εὐθὺσ μοίρᾳ τινὶ θείᾳ τὰ κράτιστα θαυμάζειν. καὶ γὰρ ἂν εἰή παγγέλοιον, εἰ δι’ ἑτέρων μὲν ἀκριβῶν ἴσασι τοὺσ ἀκριβεῖσ, αὐτοὶ δ’ ἀγνοοῦσι, καὶ τοὺσ μὲν κρίνοντασ αὐτῶν ἀντικρίνουσιν αὐτοὶ βελτίουσ ἑαυτῶν εἶναι, τοὺσ δ’ ἐξ ἀρχῆσ τὰ κράτιστα δεικνύντασ οὐ θαυμάσονται, οἳ μετὰ τῆσ ἐπιστήμησ καὶ τὴν δύναμιν τοῦ πείθειν οὖσαν κέκτηνται. οὐδεὶσ ὅστισ οὐ φήσει ταῦθ’ οὕτωσ ἔχειν. καίτοι κἂν εἰ μὴ συναμφοτέρουσ ἄγειν ἐξῆν, τό γε τῶν βελτίστων μέροσ αἱρετώτερον οἶμαι τοῖσ εἰσ βελτίουσ ἀξιοῦσι τελεῖν· ὅτε δ’ ἔστιν ἐξ ἀρχῆσ καὶ τούτουσ κἀκείνουσ χειροῦσθαι ἢ δι’ ἐκείνων καὶ τούτουσ αἱρεῖν, πανταχῆ νικᾷ τὰ βέλτιστα.

μάρτυρασ δὲ καὶ τούτων ἔχομεν ποιητὰσ, οἳ τοὺσ ἀρίστουσ καὶ ἀσφαλεστάτουσ τῶν ῥητόρων μάλιστα ζηλοῦσθαί φασι καὶ μακαρίζεσθαι παρὰ τοῖσ πλήθεσι. καὶ τί δεῖ τοὺσ παλαιοὺσ καταλέγειν ἢ ποιητὰσ ἢ ῥήτορασ; ἀλλ’ ἡμῶν τουτωνὶ, θεὸσ δ’ εὐμενὴσ παραπέμποι τὸν λόγον, τίνεσ πω μείζουσ θορύβουσ ἐν συλλόγοισ ἐκίνησαν; ἢ τίσ μᾶλλον σὺν θεοῖσ εἰπεῖν, τουτὶ γὰρ ἔμοιγε ἡγείσθω πάσησ παρρησίασ, ἀμφοτέρων ἥψατο τῶν ἐθνῶν, λέγω καὶ τῶν δεξιῶν καὶ τῶν οὓσ πολλοὺσ ὀνομάζομεν, οἵ γε καὶ μηδενὸσ αὐτοὺσ ἐπαναγκάζοντοσ νόμου διώμοτοι τὴν ψῆφον φέρουσιν. ἐῶ τἄλλα. ἀλλ’ ἃ νυνὶ φθέγγεσθε ἐπὶ τούτοισ ὁρᾶτε δήπουθεν. ἔστιν οὖν ὅ τι πώποτε πρὸσ χάριν ἡμεῖσ εἴπομεν τῶν ἀκροατῶν; οὐδὲ γρῦ. καίτοι πολλὰ καὶ παντοῖα. μόνοι γὰρ τῶν πώποτε ἁψαμένων λόγων εὐχόμεθα, ὅπερ μετριώτατον εἰπεῖν, ὁπόσα ἐστὶ καὶ νομίζεται περὶ λόγουσ ἀγαθὰ εἰσ μίαν δύναμιν κατακλείσαντεσ δεικνύναι μεθ’ ὑπερβολῆσ. οὕτωσ ἐγώ. καὶ οὐδ’ ὁτιοῦν φαίην ἂν χαρίζεσθαι καὶ οὐδὲν ὅ τι οὐ χαρίζεσθαι, ἀνθ’ ὧν εἰκότωσ τὰ προσήκοντα χαρίζομαι. εἶτ’ ἐγὼ τετηρηκὼσ ἐπὶ τῶν πραγμάτων καὶ τῶν αὐτὸσ ἐμαυτοῦ λόγων ὡσ οὐκ ἀμισθὶ τὸ τὰ βέλτιστα λέγειν περιγίγνεται, συγχωρῶ τοῖσ φληνάφοισ τούτοισ καταψεύδεσθαι τῶν πολλῶν, ὅτι τούτων ἕνεκα ἀμαθαίνουσιν; οὐχ ἑώσ γ’ ἂν ἐμαυτὸν ὑπάρχω γιγνώσκων. εἰ δέ τινεσ φάσκοντεσ αὖ βέλτιον ἢ κατὰ τούτουσ προῃρῆσθαι μὴ τυγχάνουσι τῶν πολλῶν, ἀλλ’ ἀποσβέννυνται πρίν τινα ἰδεῖν τὴν φλόγα, οὐδὲν τοῦτό γ’ ἐστὶ κατὰ τῶν σεμνοτέρων λόγων ἢ ὅλωσ κρειττόνων. ἐνδείᾳ γὰρ τῶν μεγίστων αὐτὸ πάσχουσιν, οὔτε γνώμην ἱκανὴν οὔτε κόσμον παρασχόμενοι περὶ τοὺσ λόγουσ. εἰ δ’ ἦσαν τέλεοι τὴν μουσικὴν, ὃ τῷ Ὀρφεῖ λέγεται προσεῖναι κἂν τούτοισ προσῆν, πάντασ ἂν ἦγον. νῦν δ’ ἐκείνῳ μὲν καὶ τὰ ξύλα καὶ τοὺσ λίθουσ ἄγειν προστίθησιν ὁ μῦθοσ δι’ ὑπερβολῆσ, οἱ δ’ ἀντὶ ξύλων αὐτοὶ καὶ λίθων εἰσὶ τῷ μὴ κινεῖν.

ἀλλ’ ἡμεῖσ οὐ τοῦτο προὐθέμεθα σκοπεῖν, πόσοι πταισμάτων εἰσὶ τρόποι περὶ τοὺσ λόγουσ, οὐδ’ εἴ τινεσ καὶ ἕτεροι δυστυχοῦσιν, ἀλλ’ ὅτι τῆσ ἀρετῆσ οὐδεμία πω κακία τρόπαιον ἔστησεν. οὐδ’ ἀφ’ ἑνὸσ πράγματοσ τοῦτο λέγοντεσ οὐκ ἂν αἰσχυνοίμεθα· ἐπεί τοι καὶ τούτων αὖ τινα τῶν περὶ τοὺσ ὄχλουσ καλινδουμένων καλῶσ ἐγώ ποτ’ ἐφώρασα τἀναντία πράττοντα ἢ ἔσπευδεν. ᾖδε μὲν γὰρ ἐγκλίνασ τῶν χαρίτων ἕνεκα, ἀκροτελεύτιον δ’ ἐπεφθέγγετο ἐφ’ ἑκάστῳ τῶν κομματίων ὥσπερ ἐν μέλει ταυτόν. οἱ δ’ ἀκροαταὶ καὶ ἐρώμενοι οὕτω σφόδρα ἐξεπλήττοντο καὶ κατείχοντο ὑπὸ τοῦ μέλουσ ὥσθ’ ὅτε δὴ ἐγίγνοντο πρὸσ τῷ ῥήματι, ἐκγελάσαντεσ ἂν αὐτοὶ ὑπέβαλον, οὐκ ἀνταποδιδόντεσ ὥσπερ ἠχὼ τὴν φωνὴν, ἀλλὰ καὶ προλαμβάνοντεσ. καὶ δῆτα ἡδὺσ ἦν ὁ κορυφαῖοσ ἰὼν κατόπιν τοῦ χοροῦ. προσῆπτον δέ τι καὶ ἄλλο τοῦ κόρδακοσ οὕνεκα, ὥστ’ ἐλεινὸν τὸ χρῆμα τῆσ συναυλίασ εἶναι τοῦ τε σοφιστοῦ καὶ τῶν ἑταίρων ἐφ’ οἷσ ἐπτόητο. τοιαῦτα οἱ τὸ βέλτιον τιμῶντεσ ἆθλα φέρονται παρὰ τῶν λογίων θεῶν καὶ τοιαῦτα οἱ λυμαινόμενοι τοῖσ λόγοισ. ἔπειτα ποιοῦσι παραπλήσιον ὥσπερ ἂν εἴ τισ ἀνδρόγυνοσ ἢ εὐνοῦχοσ μὴ τὴν ἀσθένειαν τοῦ σώματοσ μηδὲ τὴν τύχην αἰτιῷτο, προνοίᾳ δὲ φάσκοι γενέσθαι τοιοῦτοσ. ἀλλ’ οὔτ’ ἀληθῆ λέγεισ, ὦ τᾶν, οὔθ’ ὅλωσ σωφρονεῖσ, εἰ φὴσ ἑκὼν ταῦτα τιμῆσαι. καὶ νῦν ἐγὼ κινδυνεύω φιλανθρωπότεροσ περὶ τούτουσ εἶναι τοῖσ λόγοισ τούτοισ ἤπερ αὐτοὶ περὶ σφᾶσ αὐτούσ. ἐγὼ μὲν γὰρ ἄκοντασ αὐτοὺσ ἀποφαίνω καὶ δυστυχίᾳ τινὶ τοῦτο πάσχοντασ, οἱ δ’ ἐξεπίτηδέσ φασι ποικίλλειν. οἱ δὲ νόμοι τοὺσ ἑκουσίωσ πλημμελοῦντασ διπλασίαν τὴν ζημίαν ἐκτίνειν κελεύουσι τῶν ἀκόντων βλαψάντων. ἀρχὴν δὲ οὐδὲ συμβαλεῖν μοι δοκῶ δύνασθαι τί ποτ’ ἔσθ’ ὃ λέγουσι.

καὶ γὰρ ὡσ οὐκ ἄκοντεσ ὑφίενται δοκοῦσί μοι λέγειν, καὶ πάλιν ὡσ οὐχ ἑκόντεσ, ἀλλ’ ἄκοντεσ ὑφίενται. ὅταν μὲν γὰρ εἰσ τοὺσ ἀκροατὰσ ἀναφέρωσι καὶ παρὰ τούτοισ εἶναι φῶσι τὴν αἰτίαν, ὥσπερ ἄκοντεσ ἁμαρτάνειν λέγειν μοι δοκοῦσιν, ὅταν δ’ εἰδέναι μὲν ὡσ οὐδὲν χρηστόν ἐσθ’ ὧν λέγουσιν, αἱρεῖσθαι δὲ λέγειν ὑπὲρ τοῦ ψυχαγωγεῖν, ἑκόντεσ ἁμαρτάνειν ὁμολογεῖν μοι δοκοῦσιν, ὥσπερ οἱ ἐν ταῖσ τραγῳδίαισ εἰδέναι μὲν φάσκοντεσ ἃ δράσουσι κατὰ, αὑτῶν δὲ κρατεῖν οὐ δύνασθαι. τοιαῦτ’ ἐστὶ τὰ τούτων αἰνίγματα. καίτοι φησὶ μὲν δή που Κρατίνοσ τῶν αἰσχρῶν εἶναι φίλοισι χαριζόμενον πονηρὸν αὐτὸν εἶναι· οὗτοι δ’ εἰ μὲν φίλοισ αὐτοῖσ χρῶνται, παραπλησίωσ αὐτοῖσ ἔχουσιν· ὥστ’ εἰ τοῖσ αὐτοῖσ χαίρουσιν, αὑτοῖσ ἄρ’ οὐχ ἧττον ἢ τούτοισ χαρίζονται· εἰ δ’ αὖ μὴ νομίζουσι φίλουσ, ἀντὶ τοῦ χαρίζονται; εἴτε γὰρ ὡσ ἐρασταῖσ εἴθ’ ὡσ ἐρασταὶ, τό γε τῆσ αἰσχύνησ ἄφυκτον. αἰνίττονται δὲ κἀνταῦθα. φασὶ μὲν γὰρ τοὺσ πολλοὺσ ἐρᾶν αὑτῶν, φαίνονται δ’ αὐτοὶ τούτων ἐρῶντεσ, εἴ γ’ ἵνα τούτουσ ἀρέσωσιν ἀκολασταίνουσι. καὶ μὴν εἰ μὲν οὐδὲν φροντίζουσιν αὐτῶν, τί μαθόντεσ φήσουσι χαρίζεσθαι; εἰ δὲ φροντίζουσι, πότερον βελτίουσ ἂν ἦσαν παιδεύοντεσ καὶ τὴν οὖσαν ὁδὸν τῶν λόγων δεικνύντεσ, ἢ τῆσ τούτων μοχθηρίασ αὐτοὶ κληρονομοῦντεσ; ὥσπερ ἂν εἴ τισ ἰατρὸσ φάσκων εἶναι καὶ δέον αὐτὸν τοῖσ κάμνουσι τὰ βέλτιστα συμβουλεύειν, τοῖσ ἐκείνων αὐτὸσ ὑπηρετοίη βουλήμασι καὶ τὴν τέχνην ὁρίζοιτο τῷ χαρίζεσθαι. οὐκοῦν ἀπολεῖσ μὲν ἐκείνουσ, ἀπολεῖ δ’ αὐτὸσ ἐν εὖ φρονοῦσι δικασταῖσ, ἐπεὶ καὶ ἡ φύσισ οὕτωσ ἔταξε τὸν στρατηγὸν ἡγεῖσθαι τῶν στρατιωτῶν, οὐ τοῖσ στρατιώταισ ἀκολουθεῖν, τὸν κορυφαῖον ὡσαύτωσ τοῦ χοροῦ, τῶν ναυτῶν τὸν κυβερνήτην, τοῦ ζεύγουσ τὸν ἡνίοχον, τὸν ἰατρὸν τῶν δεομένων. εἶτ’ ἐξὸν αὐτούσ τε βελτίουσ εἶναι καὶ τοὺσ συνόντασ ὅπωσ βελτίουσ ἔσονται παρασκευάζειν, αὐτοί τε χείρουσ γίγνεσθε κἀκείνουσ ἔτι φαυλοτέρουσ ἢ εἰσὶν ἀποφαίνειν προαιρεῖσθε.

καὶ μὴν τὸ μὲν ὡσ πέφυκέ τισ καὶ προῄρηται λέγοντα ἀνύτειν ἄγειν ὡσ ἀληθῶσ ἐστι, τὸ δ’ ἐξίστασθαι τῆσ ἰδέασ ὑπὲρ τοῦ τι δοκεῖν ἄγεσθαι μᾶλλον ἢ ἄγειν ἐστίν. ὥστ’ εἰ μὲν οὐκ ἔχεισ βελτίω τούτων, ἀμφότερα δυστυχεῖσ, καὶ οἷσ λέγεισ καὶ οἷσ οὐ δύνασαι λέγειν, εἰ δ’ ἐξὸν ἐκείνωσ ἄγειν οὕτω δέχει, πῶσ οὐ παρανοεῖσ; ἢ τί σου τὸ καλὸν τῶν λόγων ἐστὶν, ὅστισ γε περὶ αὐτῶν τῶν λόγων οὕτω βεβούλευσαι; καὶ γὰρ αὖ κἀκεῖνο οὐ τὸν αὐτὸν τρόπον, οἶμαι, τῷ τε ῥήτορι καὶ φιλοσόφῳ καὶ πᾶσι δὴ τοῖσ ἐπὶ τῆσ ἐλευθερίου παιδείασ προσήκει τέρπειν τοὺσ ὄχλουσ, καὶ τοῖσ ἀνδραποδώδεσι τούτοισ ὀρχησταῖσ, μίμοισ, θαυματοποιοῖσ. ἀλλὰ τούτοισ μὲν πολλὴ συγγνώμη καὶ ποιεῖν ὁτιοῦν καὶ λέγειν, ἡμῖν δ’, εἰ τὰ τούτων κακὰ μιμοίμεθα, πῶσ εὐπρεπῶσ ἕξει; ὅπου γὰρ οὐδ’ ἐλευθέρᾳ γυναικὶ καὶ ἑταίρᾳ ταὐτὰ δοκεῖ πρέπειν, οὐδ’ ἔτι μᾶλλον ταὐτά γ’ ἀνδράσι καὶ γυναιξὶ, κομιδῆ τοῖσ γε ἀνδράσι ταὐτὰ πρέπειν ἅπερ ταῖσ ἑταίραισ οὐ φήσομεν. ὑμεῖσ τοίνυν ὅταν εἰσ ψαλτρίασ τάττησθε καὶ τὰ τῶν Μουσῶν ὄργια χραίνητε ἐν τῷ δημοσίῳ, πότερον φιλοτιμίασ δικαίωσ ἂν ἀμφισβητοίητε, ἢ ζῶντεσ ἂν κατορύττοισθε Περσιστί; σκεψώμεθα δὴ καὶ τόδε, ὅτι οὐδὲ οἱ δῆμοι τὰ θεάματα ταῦτα, ὧν μάλιστ’ ἄν τισ αὐτοὺσ φήσειεν ἡττῆσθαι, παντὶ τῷ θυμῷ φιλοῦσιν οὐδὲ ἀσπάζονται. τίσ γάρ ἐστιν ὅστισ οὐκ ἀξιοῖ βελτίων ὀρχηστοῦ παντὸσ αὐτὸσ εἶναι; ἢ τίσ ἂν τῷ μίμῳ συγχωρήσειεν ἔξω φθέγγεσθαι; ἀλλ’ ἐν μὲν τῷ παραχρῆμα γαργαλίζονται, ἀπελθόντεσ δ’ εὐθὺσ καταγελῶσι, μᾶλλον δὲ καὶ παρ’ αὐτὴν τὴν θέαν οὕτω χαίρουσιν ὡσ ἄν τινεσ παίζοντεσ. ἀλλ’ οὐδέν γ’, οἶμαι, γελοῖον τιμιώτερον τῶν σπουδαίων, οὕτω πολλοῦ δεῖ τά γε δὴ καταγέλαστα ἔμπροσθεν ἄν ποτε τῶν σπουδαίων γενέσθαι.

ἀλλὰ μὴν ὅπου καὶ αὐτὸ τὸ εὐδοξεῖν περὶ πολλοῦ ποιούμεθα ὑπὲρ τῆσ εἰσ ὕστερον μνήμησ, ὧν γ’ ἐφ’ ἡμέρᾳ καὶ παραχρῆμα τέθνηκεν ἡ δόξα, ποῦ τισ ἂν τούτουσ τιθείη; νὴ Δί’ ἀλλὰ καὶ Ἡρακλῆσ ἐν Λυδοῖσ ὠρχήσατο. οἱ δέ γ’ αὐτοὶ κἀκεῖνο μυθολογοῦσι περὶ Ἡρακλέουσ, ὅτι τὴν γυναῖκα τὴν αὑτοῦ καὶ τοὺσ υἱεῖσ ἀπέκτεινεν, οὐχ ὡσ θέμισ εἰπεῖν διατεθείσ· ἃ τίσ ἂν πείθοιτο εὖ φρονῶν; σὺ δ’ οὖν εἰ τὰ μάλιστα πιστεύεισ, ἀπόκριναί μοι πρὸσ αὐτοῦ τοῦ Ἡρακλέουσ, εἰ καὶ αὐτὸσ τούτου χάριν ἡδέωσ ἂν τὰ σαυτοῦ διαφθείραισ. ἀλλ’ οὐκ ἐρεῖσ. ἐγὼ δ’ εἰ μὲν ὠρχήσατο ἐν Λυδοῖσ Ἡρακλῆσ οὐκ ἔχω λέγειν, εἰ δ’ ἄρα, ἀλλὰ μιᾷ γε ἡμέρᾳ καὶ τῆσ παιδιᾶσ ἕνεκα καὶ ἅμα σκώπτων ἴσωσ τοὺσ Λυδοὺσ, καὶ τέταρτον εἴποιμ’ ἂν ὅτι οὐδέν γε χείρων ἐν οἷσ ὠρχεῖτο ἐγίγνετο, ἀλλ’ ἦν ὅστισ ἦν. οἶδα δὲ καὶ Λακωνικάσ τινασ ὀρχήσεισ καὶ τραγικάσ γ’ ἑτέρασ, ἐμμελείασ, οἶμαι, καλουμένασ ‐ οὐ γὰρ ἡ ὄρχησισ αἰσχρὸν, ἀλλὰ τὸ αἰσχρὸν φευκτὸν πανταχοῦ ‐ ἀλλ’ ὑμεῖσ οὐκ ἐν Λυδοῖσ, οὐδ’ εἰσάπαξ, οὐδὲ σκώπτοντεσ, οὐδ’ ὑγιαίνοντεσ τἄνδοθεν, ἀλλ’ ἐν ἅπασιν ἀνθρώποισ ἁπάσασ τὰσ ἡμέρασ ἐξορχεῖσθε, ἃ μὴ ὅτι τοῦ Ἡρακλέουσ, ἀλλ’ οὐδὲ τῆσ Ὀμφάλησ ἐπαινεῖν ἦν. τίσι δὲ καὶ προσήκων ὁ χαρακτήρ; πότερον τοῖσ περὶ τοὺσ πολιτικοὺσ καὶ ἀγωνιστικοὺσ τῶν λόγων; τἀναντία μέντἂν πάθοιεν τῷ Καινεῖ τῷ Θετταλῷ γυναῖκεσ ἐξ ἀνδρῶν γενόμενοι. ἀλλὰ τοῖσ περὶ τὴν διαλεκτικήν; χαρίεισ γ’ ἂν οὖν εἰήσ, ὦ μάσθλησ, ἐπὶ σωφροσύνην καὶ ἀνδρείαν καὶ καρτερίαν ἐν τούτῳ τῷ μέλει παρακαλῶν, οὐ καρτερῶν αὐτὸσ μένειν ἐν τῇ τάξει τῶν λόγων, ὡσπερεὶ Σαρδανάπαλλοσ τῇ κερκίδι τὴν κρόκην ὠθῶν ᾖδε τοὺσ εἰσ τὴν μάχην παρακλητικούσ. ἀλλ’ ἡγεμόσι δὴ πρέπων ὁ τρόποσ; ἀλλὰ τοῖσ βασιλεῦσιν; ἀλλ’ ὅλωσ ἄρχουσιν;

οὐδ’ ἡλικίᾳ γε τῶν ἁπασῶν οὐδεμιᾷ. πότερον γὰρ τοῖσ νεωτέροισ; ἀλλ’ ἑταιρεῖν δόξουσιν, ἐὰν ταῦτα ἀσπάζωνται. ἀλλὰ τοῖσ ἀνδράσιν; ἀλλ’ οὐ δόξουσι βεβαιοῦν τὴν ἐπωνυμίαν. ἀλλὰ τοῖσ πρεσβυτέροισ; ἀλλ’ ἀωρία πολλὴ τῆσ αἰσχύνησ. λείπεται δὴ γυναιξὶ, καὶ ταύταισ ταῖσ ἀσελγεστάταισ, πρὸσ ἃσ τούτουσ ἄξιον κρίνειν. καίτοι ζηλοῦσι μὲν αὐτὰσ, λείπονται δὲ συχνῷ τινι. θαυμάζω δ’ εἰ τοῖσ μὲν τὸ νόμισμα διαφθείρουσιν, ἔφη Δημοσθένησ, θάνατοσ ἡ ζημία κεῖται, τοῖσ δὲ τοὺσ λόγουσ κιβδήλουσ καὶ παρασήμουσ ἀπεργαζομένοισ παρρησιάζεσθαι δώσομεν, ἢ τοῦτο πρῶτον λέγειν ἐξεῖναι· κἂν μὲν ῥήματι πταίσῃ τισ, ἀμαθὴσ εὐθέωσ, ἂν δ’ ὅλῃ τῇ προαιρέσει διαφθείρῃ τὰ τεταγμένα, οὐκ ἄρα πόρρω πασῶν πανηγύρεων στήσεται. καὶ μὴν οὐχ ὑπὲρ λόγων ἡ βουλὴ μόνον, ἀλλ’ ὑπὲρ ἁπάσησ εὐσχημοσύνησ καὶ εὐταξίασ καὶ τοῦ πότερον δεῖ τοῖσ νόμοισ ἐμμένειν, ἢ ποιεῖν ὅ τί τισ βούλεται τῆσ ἐφ’ ἡμέρᾳ χάριν ἡδονῆσ. ὧν μὲν γὰρ ἐγὼ λέγω νικώντων, νικᾷ νόμοσ καὶ κόσμοσ, ὑφ’ ὧν οὐ μόνον αἱ πόλεισ, ἀλλὰ καὶ γῆ πᾶσα καὶ οὐρανὸσ αὐτὸσ συνέστηκέ τε καὶ σώζεται, ἃ δ’ οὗτοι παραποιοῦσιν ἅπασι καὶ θείοισ καὶ ἀνθρωπείοισ πράγμασιν ἐχθρῶσ ἔχει.

상위

Aristides, Aelius (아리스티데스, 아일리오스)

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION