헬라어 문장 검색 - ΑριστίΟρατιον́14́

(아리스티데스, 아일리오스, 연설, Ῥώμησ ἐγκώμιον)

ἔθοσ τοῖσ πλέουσι καὶ ὁδοιποροῦσιν εὐχὰσ ποιεῖσθαι καθ’ ὧν ἂν ἕκαστοσ ἐπινοῇ. ποιητὴσ μὲν οὖν ἤδη τισ εἶπε σκώψασ εὔξασθαι κατὰ χρυσόκερω λιβανωτοῦ. ἡμεῖσ δὲ, ὦ ἄνδρεσ, παρὰ τὴν ὁδὸν τὴν ἐνταῦθα καὶ τὸν πλοῦν εὐχὴν ταύτην ἐποιησάμεθα, οὐκ ἄμουσον οὐδ’ ἐκμελῆ οὐδ’ ἄπο τῆσ τέχνησ, εἰ σωθείημεν, προσερεῖν ἐν τῷ μέσῳ τὴν πόλιν. κατὰ ἰσομετρήτου μὲν οὖν εὔξασθαι τῇ πόλει λόγου οὐκ ἐνῆν, ἀλλ’ ὡσ ἀληθῶσ εὐχῆσ αὖ προσεδεῖτο ἑτέρασ, ἴσωσ μὲν οὖν καὶ μείζονοσ, δυνηθῆναι τοιοῦτον ἆραι λόγον, ὅστισ παρισώσεται τοσῷδε ὄγκῳ πόλεωσ· προσερεῖν γε μὴν ὑπεσχόμεθα, ὅπωσ ἂν δυνώμεθα, ἐπειδή γε καὶ ἄλλοι τὰ ἰσομέτρητα σφίσιν αὐτοῖσ ἰσομέτρητα ποιοῦσιν αὖ καὶ τοῖσ θεοῖσ. ἀλλ’, ὦ ἄνδρεσ, οἱ τῆσ μεγάλησ ἔνοικοι πόλεωσ, εἴ τι μέτεστιν ὑμῖν προνοίασ μὴ ἐμὲ ψεύσασθαι τὴν εὐχὴν, συνάρασθε τῷ τολμήματι, ἵνα τῶν ἐγκωμίων πρῶτον ἀρχόμενοι καὶ τοῦτο ἔχωμεν λέγειν ὅτι εὐθὺσ μὲν τοιούτοισ ἀνδράσιν ἐντυχεῖν ἦν, ὑφ’ ὧν τισ, κἂν ἄμουσοσ ᾖ τὸ πρὶν, κατ’ Εὐριπίδην, ἐμμελήσ τε καὶ δεξιὸσ εὐθὺσ γίγνεται καὶ δύναται λέγειν καὶ περὶ τῶν μειζόνων ἢ καθ’ αὑτόν· τὴν δὲ πόλιν ᾄδουσι μὲν πάντεσ καὶ ᾄσονται, τοσούτῳ δὲ ἐλάττω ποιοῦσιν ἢ σιωπῶντεσ, ὅσῳ παρὰ μὲν τὴν σιωπὴν οὔτε μείζονα οὔτ’ ἐλάττονα ἔστι ποιῆσαι τῆσ οὔσησ, ἀλλ’ ἀκέραιοσ τῇ γνώσει μένει, οἱ δὲ λόγοι τοὐναντίον οὗ βούλονται ποιοῦσιν·

ἐπαινοῦντεσ γὰρ οὐ δεικνύουσιν ἀκριβῶσ ὃ θαυμάζουσιν, ἀλλ’ ὥσπερ ἂν εἴ τισ ζωγράφοσ σῶμα καλὸν καὶ περίβλεπτον ἐπιχειρῶν δεῖξαι διὰ τέχνησ, εἶτα ἀπολείποιτο, πᾶσ τισ ἂν φαίη δή που λυσιτελεῖν μὴ γράφειν, ἀλλ’ ἢ αὐτὸ ἰδεῖν ἐᾶν, ἢ μὴ δεικνύειν αὐτοῖσ ἐπὶ τὸ χεῖρον μιμούμενον, ὣσ δὲ καὶ περὶ ταύτησ μοι δοκεῖ τῆσ πόλεωσ ἔχειν· ἀφαιροῦσιν οἱ λόγοι τὰ πολλὰ τῶν θαυμάτων καὶ ποιεῖν δοκοῦσί μοι παραπλήσιον ὥσπερ ἂν εἴ τισ στρατιᾶσ πλῆθοσ ἐξαγγεῖλαι βουλόμενοσ, οἱο͂ν τῆσ Ξέρξου, καὶ πάνυ δὴ θαυμάζων, εἶτα λέγοι μυρίουσ ἢ δισμυρίουσ στρατιώτασ ἰδεῖν, ἵππον δὲ τόσην καὶ τόσην, οὐδὲ πολλοστὸν μέροσ τοῦ παντὸσ λέγων ἐν οἷσ θαυμάζει. ἡ γὰρ δὴ πρώτη λόγου δύναμιν ἐξελέγξασα οὐκ ἐπὶ πᾶν ἐφικνουμένην ἥδε ἐστί· περὶ ἧσ μὴ ὅτι εἰπεῖν κατὰ τὴν ἀξίαν ἔστιν, ἀλλ’ οὐδ’ ἰδεῖν ἀξίωσ αὐτὴν, ἀλλ’ ὡσ ἀληθῶσ Ἄργου τινὸσ πανόπτου, μᾶλλον δὲ τοῦ κατέχοντοσ αὐτὴν πανόπτου θεοῦ δεῖ. τίσ γὰρ ἂν τοσάσδε ὀρῶν κορυφὰσ κατειλημμένασ, ἢ πεδίων νομοὺσ ἐκπεπολισμένουσ, ἢ γῆν τοσήνδε εἰσ μιᾶσ πόλεωσ ὄνομα συνηγμένην, εἶτα ἀκριβῶσ καταθεάσαιτο ἀπὸ ποίασ τοιαύτησ σκοπιᾶσ; ὅπερ γὰρ ἐπὶ τῆσ χιόνοσ Ὅμηροσ ἔφη, χυθεῖσαν αὐτὴν Ὑψηλῶν ὀρέων κορυφὰσ καὶ πρώονασ ἄκρουσ καλύπτειν καὶ πεδία λωτεῦντα καὶ ἀνδρῶν πίονα ἔργα, καί τ’ ἐφ’ ἁλὸσ πολιῆσ, φησὶ, κέχυται λιμέσιν τε καὶ ἀκταῖσ, τοῦτο ἄρα καὶ ἥδ’ ἡ πόλισ·

καλύπτει μὲν ἄκρουσ πρώονασ, καλύπτει δὲ τὴν ἐν μέσῳ γῆν, καταβαίνει δὲ καὶ μέχρι θαλάττησ, οὗ τὸ κοινὸν ἀνθρώπων ἐμπόριον καὶ ἡ κοινὴ τῶν ἐν γῇ φυομένων διοίκησισ· ὅπου δέ τισ αὐτῆσ γίγνοιτο, οὐδέν ἐστι τὸ κωλῦον ὁμοίωσ εἶναι ἐν μέσῳ. καὶ μὲν δὴ οὐκ ἐπιπολῆσ γε κέχυται, ἀλλ’ ἀτεχνῶσ πολὺ ὑπὲρ τὸ παράδειγμα ἐπὶ πλεῖστον ἄνω ἥκει τοῦ ἀέροσ, ὡσ εἶναι μὴ χιόνοσ καταλήψει τὸ ὕψοσ προσεικάσαι, ἀλλὰ μᾶλλον αὐτοῖσ τοῖσ πρώοσι. καὶ ὥσπερ τισ ἀνὴρ πολὺ νικῶν τοὺσ ἄλλουσ μεγέθει τε καὶ ῥώμῃ οὐκ ἀγαπᾷ μὴ καὶ ἄλλουσ ὑπὲρ αὑτὸν ἀράμενοσ φέρειν, ὣσ δὲ καὶ ἥδε ἐπὶ τοσαύτησ γῆσ ᾠκισμένη οὐκ ἀγαπᾷ, ἀλλ’ ἑτέρασ ἰσομετρήτουσ ὑπὲρ αὑτὴν ἀραμένη φέρει ἄλλασ ἐπ’ ἄλλαισ. ὣσ ἄρα ἐπώνυμον αὐτῇ τοὔνομα καὶ οὐδὲν ἀλλ’ ἢ ῥώμη τὰ τῇδε. ὥστ’ εἴ τισ αὐτὴν ἐθελήσειε καθαρῶσ ἀναπτύξαι καὶ τὰσ νῦν μετεώρουσ πόλεισ ἐπὶ γῆσ ἐρείσασ θεῖναι ἄλλην παρ’ ἄλλην, ὅσον νῦν Ἰταλίασ διαλεῖπόν ἐστιν, ἀναπληρωθῆναι τοῦτο πᾶν ἄν μοι δοκεῖ καὶ γενέσθαι πόλισ συνεχὴσ μία ἐπὶ τὸν Ιὄνιον τείνουσα. τοσαύτη δὲ οὖσα, ὅσην ἐγὼ μὲν οὐδὲ νῦν ἴσωσ ἀρκούντωσ ἐνεδειξάμην, ὀφθαλμοὶ δ’ ἄμεινον μαρτυροῦσιν, οὐχ ὥσπερ ἐπὶ τῶν ἄλλων εἰπεῖν, ὡσ ἐνταῦθα ἕστηκεν, οὐδ’ ὅ τισ εἶπε περὶ τῆσ Ἀθηναίων καὶ Λακεδαιμονίων πόλεωσ, λέγων τῶν μὲν τὸ μέγεθοσ διπλάσιον ἢ κατὰ τὴν δύναμιν, τῶν δὲ πολὺ τῆσ δυνάμεωσ ἔλαττον ἂν φανῆναι τὸ μέγεθοσ, ἀπείη δὲ τὸ βλάσφημον τοῦ παραδείγματοσ, τοῦτο ἄν τισ φαίη καὶ περὶ τῆσδε τῆσ πάντα μεγάλησ, ὡσ ἄρα οὐκ ἀκόλουθον τὴν δύναμιν τῷ τοσούτῳ μεγέθει κατεσκευάσατο. ἀλλ’ ἔστιν εἰσ μὲν τὴν ὅλην ἀρχὴν βλέψαντα μηκέτι τὴν πόλιν θαυμάζειν, πολλοστὸν μέροσ τῆσ ἁπάσησ ἄρχειν νομίσαντα γῆσ, εἰσ δ’ αὐτὴν τὴν πόλιν καὶ τοὺσ τῆσ πόλεωσ ὁρ́ουσ ἰδόντα μηκέτι θαυμάζειν, εἰ ὑπὸ τοσαύτησ ἄρχεται πᾶσα ἡ οἰκουμένη.

ἐσθῆτασ δὲ αὖ Βαβυλωνίουσ καὶ τοὺσ ἐκ τῆσ ἐπέκεινα βαρβάρου κόσμουσ πολὺ πλείουσ τε καὶ ῥᾷον εἰσαφικνουμένουσ ἢ εἰ ἐκ Νάξου ἢ Κύθνου Ἀθήναζε ἔδει κατᾶραι τῶν ἐκεῖ τι φέροντασ. ὅπερ γάρ τισ ἔφη τῶν λογοποιῶν περὶ τῆσ Ἀσίασ, λέγων ὅσην ὁ ἥλιοσ πορεύεται, ταύτησ πάσησ ἄρχειν ἄνδρα ἕνα, ‐ οὐκ ἀληθῆ λέγων, εἰ μὴ πᾶσαν Λιβύην καὶ τὴν Εὐρώπην ἐξαίρετον ἐποιεῖτο τῶν ἡλίου δυσμῶν τε καὶ ἀνατολῶν ‐ τοῦτο νῦν ἐξενίκησεν ἀληθὲσ εἶναι, τὴν ἴσην τε ἡλίου πορείαν εἶναι κτῆσιν ὑμετέραν καὶ τὸν ἥλιον διὰ τῆσ ὑμετέρασ πορεύεσθαι. οὐ γὰρ σκόπελοι θαλάττιοι, οὐδὲ Χελιδονέαι καὶ Κυανέαι τὴν ὑμετέραν ἀρχὴν ὁρίζουσιν, οὐδ’ ἵππου δρόμοσ ἡμερήσιοσ ἐπὶ θάλατταν, οὐδ’ ἐπὶ τακτοῖσ ὁρ́οισ βασιλεύετε, οὐδ’ ἕτεροσ προαγορεύει μέχρι οὗ δεῖ κρατεῖν, ἀλλ’ ἡ μὲν θάλαττα ὥσπερ ζώνη τισ ἐν μέσῳ τῆσ οἰκουμένησ ὁμοίωσ καὶ τῆσ ὑμετέρασ ἡγεμονίασ τέταται. περὶ δὲ αὐτὴν αἱ ἤπειροι μεγάλαι μεγαλωστὶ κέκλινται, πρὸσ ὑμᾶσ ἀεί τι ἐνθένδε πληροῦσαι. ἄγεται δὲ ἐκ πάσησ γῆσ καὶ θαλάττησ ὅσα ὡρ͂αι φύουσι καὶ χῶραι ἕκασται φέρουσι καὶ ποταμοὶ καὶ λίμναι καὶ τέχναι Ἑλλήνων καὶ βαρβάρων. ὥστε εἴ τισ ταῦτα πάντα ἐπιδεῖν βούλοιτο, δεῖ αὐτὸν ἢ πᾶσαν ἐπελθόντα τὴν οἰκουμένην οὕτω θεάσασθαι, ἢ ἐν τῇδε τῇ πόλει γενόμενον. ὅσα γὰρ παρ’ ἑκάστοισ φύεται καὶ κατασκευάζεται, οὐκ ἔστιν ὡσ οὐκ ἐνταῦθα ἀεὶ καὶ περιττεύει. τοσαῦται δ’ ἀφικνοῦνται δεῦρο κομίζουσαι παρὰ πάντων ὁλκάδεσ ἀνὰ πᾶσαν μὲν ὡρ́αν, πᾶσαν δὲ φθινοπώρου περιτροπὴν, ὥστ’ ἐοικέναι τὴν πόλιν κοινῷ τινι τῆσ γῆσ ἐργαστηρίῳ. φόρτουσ μὲν ἀπ’ Ἰνδῶν, εἰ βούλει δὲ, καὶ τῶν εὐδαιμόνων Ἀράβων, τοσούτουσ ὁρᾶν ἔξεστιν ὥστε εἰκάζειν γυμνὰ τὸ λοιπὸν τοῖσ ἐκεῖ λελεῖφθαι τὰ δένδρα καὶ δεῦρο δεῖν ἐκείνουσ ἐλθεῖν, ἐάν του δέωνται, τῶν σφετέρων μεταιτήσοντασ· γεωργίαι δὲ ὑμῶν Αἴγυπτοσ, Σικελία, Λιβύησ ὅσον ἥμερον.

κατάπλοι δὲ καὶ ἀπόπλοι οὔποτε λείπουσιν. ὥστε εἶναι θαυμάσαι μὴ ὅτι περὶ τοῦ λιμένοσ, ἀλλὰ καὶ περὶ τῆσ θαλάττησ, ὅτι περ ἐξαρκεῖ ὁλκάσιν. ἀτεχνῶσ δὲ ὅπερ Ἡσίοδοσ ἔφη περὶ τῶν τοῦ Ὠκεανοῦ περάτων, εἶναι τόπον οὗ συντετρῆσθαι πάντα εἰσ μίαν ἀρχήν τε καὶ τελευτὴν, εἰσ αὐτὴν συντέτρηται· καὶ πάντα ἐνταῦθα συμπίπτει, ἐμπορίαι, ναυτιλίαι, γεωργίαι, μετάλλων κάθαρσισ, τέχναι ὁπόσαι εἰσί τε καὶ γεγένηνται, πάντα ὅσα γεννᾶται καὶ φύεται. ὅ τι δ’ ἂν μὴ ἐνταῦθα ἴδῃ τισ, οὐκ ἔστι τῶν γενομένων, ἢ γιγνομένων· ὥστε μὴ εἶναι ῥᾴδιον διακρῖναι πότερον ἡ πόλισ ὑπερέχει πλεῖον εἰσ τὰσ πόλεισ τὰσ οὔσασ, ἢ ἡ ἀρχὴ τὰσ ἀρχὰσ τὰσ πώποτε γενομένασ. ἐρυθριῶ δῆτα, εἰ τοσούτων καὶ τηλικούτων εἰρημένων, εἶτα μὴ ἔχοντοσ τοῦ λόγου φανοῦμαι μεμνημένοσ ἢ βαρβαρικῆσ τινοσ ἀρχῆσ ἢ Ἑλληνικῆσ δυνάμεωσ καὶ δοκῶ τοὐναντίον ποιήσειν τοῖσ Αἰολεῦσι ποιηταῖσ. ἐκεῖνοι μὲν γὰρ ἐπειδάν τι βούλωνται τῶν καθ’ αὑτοὺσ φαυλίσαι, μεγάλῳ αὐτὸ παρέβαλον καὶ παρ’ ἀρχαίῳ περιφανεῖ, ἡγούμενοι μάλιστ’ ἂν οὕτωσ ἐξελέγξειν, ἐγὼ δὲ τὰ ὑμέτερα οὐκ ἔχων ἐπιδεικνύειν ἄλλωσ ὅσῳ ὑπερέχει, παραβαλῶ μικροῖσ ἀρχαίοισ· πάντα γὰρ ὑμεῖσ καὶ τὰ μέγιστα μικρότατα ἀπεφήνατε ταῖσ ὑπερβολαῖσ. ἐπεὶ ἐγὼ μὲν τὰ μέγιστα ἐκλέξασ ἐρῶ, ὑμεῖσ δ’ ἴσωσ γελάσεσθε ἐπ’ αὐτοῖσ. τοῦτο μὲν δὴ τὴν Περσῶν ἀρχὴν σκεψώμεθα, ἣ πάνυ ποτὲ ἐν τοῖσ Ἕλλησιν ἐβεβόητο, καὶ μέγαν παρέσχετο ἐπώνυμον καλεῖσθαι τὸν ἔχοντα αὐτὴν βασιλέα ‐ τὰσ γὰρ πρὸ αὐτῆσ φαυλοτέρασ οὔσασ ἐάσω·

‐ καὶ πάντα ἴδωμεν ἑξῆσ, τό τε μέγεθοσ καὶ τὰ γιγνόμενα ἐπ’ αὐτῆσ. δεῖ γὰρ οὖν καὶ τοῦτο συνεξετάζειν, ὅπωσ αὐτοί τε ἀπέλαυον ὧν ἐκέκτηντο καὶ τοὺσ ἀρχομένουσ παρεσκεύαζον. πρῶτον μὲν τοίνυν, ὅπερ νῦν ὑμῖν τὸ Ἀτλαντικὸν πέλαγοσ δύναται, τοῦτ’ ἦν ἁπλῶσ τότε τῷ βασιλεῖ θάλαττα· ἐνταῦθα ὡρίζετο αὐτῷ ἡ ἀρχὴ, ὥστε Ιὤνασ καὶ Αἰολέασ ἐν πέρασι γῆσ εἶναι τῆσ ἐκείνου. εἰσ δέ γε τὴν Ἑλλάδα διαβῆναί ποτε ἐπιχειρήσασ ὁ τῶν ἀπὸ ἡλίου ἀνίσχοντοσ μέχρι δυομένου βασιλεὺσ τοσοῦτον ἐθαυμάσθη, ὅσον μεγάλωσ ἠτύχησε· καὶ τοῦτο ἐπίδειγμα ἐποιήσατο τῆσ αὑτοῦ λαμπρότητοσ, ὅτι πολλῶν καὶ μεγάλων ἔσχε στερηθῆναι. ὁ δὴ τῆσ μὲν Ἑλλάδοσ τοσοῦτον ἀποσχὼν τοῦ κρατῆσαι, Ιὠνίαν δὲ ἔχων ἐν ἐσχατιαῖσ, ἦ που οὐκ εἰσ δίσκου φορὰν λέλειπται τῆσ ὑμετέρασ ἀρχῆσ, ἢ ὅσον τόξευμα ἐξικνεῖται, ἀλλὰ τῷ ἡμίσει παντὶ τῆσ οἰκουμένησ, καὶ πρὸσ αὐτῇ τῇ θαλάττῃ. οὐ τοίνυν οὐδὲ μέχρι τούτων τῶν ὁρ́ων ἐκεῖνόσ γε κυρίωσ ἀεὶ βασιλεὺσ, ἀλλ’ ὅπωσ ἢ Ἀθηναῖοι δυνάμεωσ, ἢ Λακεδαιμόνιοι ἔχοιεν τύχησ, νῦν μὲν ἑώσ Ιὤνων καὶ Αἰολέων καὶ θαλάττησ βασιλεὺσ, πάλιν δὲ οὐκέτι Ιὤνων, οὐδὲ ἑώσ θαλάττησ, ἀλλ’ ἄχρι Λυδῶν, οὐχ ὁρῶν θάλατταν ἐκ τῶν πρὸσ ἑσπέραν Κυανέων, ἀτεχνῶσ ὥσπερ ἐν παίδων παιδιᾷ βασιλεὺσ ὢν, ἄνω μένων, πάλιν κατιὼν, τῶν συγχωρησόντων βασιλεύειν δεόμενοσ. ἐδήλωσε δὲ ἡ σὺν Ἀγησιλάῳ δύναμισ καὶ πρὸ ἐκείνου ἡ τῶν σὺν Κλεάρχῳ μυρίων, ἡ μὲν ἑώσ Φρυγίασ ὡσ δι’ οἰκείασ διελθοῦσα, ἡ δὲ ὑπὲρ τὸν Εὐφράτην ὡσ δι’ ἐρημίασ ἀφικομένη. ἅ γε μὴν ἀπέλαυον τῆσ ἀρχῆσ κατὰ τὴν Οἰβάρου σοφίαν, ὃσ πρῶτοσ εἰπεῖν λέγεται Κύρῳ δυσχεραίνοντι τὴν πολλὴν πλάνην δεῖν αὐτὸν καὶ ἀνάγκην εἶναι πανταχοῖ περιφοιτᾶν τῆσ ἀρχῆσ ἑκόντα τε καὶ ἄκοντα, εἰ μέλλοι βασιλεύειν, ὁρῶντα εἰσ τὴν βύρσαν, ὡσ ἐφ’ ἃ μὲν αὐτῆσ βαίνοι ταπεινὰ ἐγίγνετο καὶ τῆσ γῆσ ἔψαυεν, ἀφ’ ὧν δὲ ἀπαλλάττοιτο, αὖθισ ἀνίστατο καὶ πάλιν πατοῦντοσ ἐταπεινοῦτο. μετανάσται τινὲσ βασιλεῖσ καὶ Σκυθῶν τῶν νομάδων τοσοῦτον διέφερον, ὅσον οὐκ ἐφ’ ἁμαξῶν περιῄεσαν, ἀλλ’ ἐφ’ ἁρμαμαξῶν·

νομάδεσ τινὲσ βασιλεῖσ καὶ πλάνητεσ διὰ τὴν ἀπιστίαν καὶ τὸν φόβον τῆσ ἐν ταὐτῷ καθέδρασ, πιέζοντεσ ὡσ ἀληθῶσ ὥσπερ τινὰ βύρσαν τὴν ἑαυτῶν χώραν καὶ τούτῳ κρατοῦντεσ νῦν μὲν Βαβυλῶνα, πάλιν δὲ Σοῦσα, εἶτα Ἐκβάτανα, οὐχ ὅπωσ ἂν ἀεὶ κατέχειν εἰδότεσ οὐδὲ τημελοῦντεσ ὥσπερ νομεῖσ. καὶ γὰρ τοιαῦτα ἦν ὡσ ἀληθῶσ, ὥσπερ ἀπιστούντων μὴ αὑτῶν εἶναι τὴν ἀρχήν. οὐ γὰρ ὡσ οἰκείων ἐφρόντιζον, οὐδὲ ηὖξον εἰσ κάλλοσ καὶ μέγεθοσ οὔτε τὰσ πόλεισ οὔτε τὰσ χώρασ, ἀλλ’ ὥσπερ οἱ εἰσ μὴ προσήκοντα ἐμπεσόντεσ αἰσχρῶσ καὶ κακῶσ ἀνήλισκον, τοῦτο ζητοῦντεσ, ὅπωσ ἀσθενεστάτων ἄρξουσι, καὶ ὥσπερ ὑπὲρ μιαιφονιῶν ἁμιλλώμενοι πρὸσ ἀλλήλουσ ὁ δεύτεροσ ἀεὶ τὸν πρότερον κατὰ τοὺσ πεντάθλουσ ὑπερβαλεῖν ἐπειρᾶτο. καὶ ἦν ἀγώνισμα ὡσ πλείστουσ ἀποσφάξαι καὶ ὡσ πλείστουσ ἀναστάτουσ ποιῆσαι οἴκουσ καὶ δήμουσ καὶ ὁρ́κουσ ὡσ πλείστουσ ψεύσασθαι· ταῦτά τε δὴ τῆσ περιβλέπτου δυνάμεωσ ἀπέλαυον καὶ ἃ τούτοισ αὖ παρέπεσθαι φύσεωσ νόμοσ διέταξε, μίση καὶ ἐπιβουλὰσ ἐκ τῶν οὕτω διατεθειμένων καὶ ἀποστάσεισ καὶ μάχασ ἐν ἀλλήλοισ καὶ συνεχεῖσ ἔριδασ καὶ ἀπαύστουσ φιλονεικίασ. αὐτοὶ μὲν δὴ ταῦτα ἀπέλαυον, ὥσπερ ἐκ κατάρασ μᾶλλον ἄρχοντεσ ἢ κατ’ εὐχὴν, οἱ δὲ ἀρχόμενοι πάντα ἃ τοὺσ ὑπὸ τῶν τοιούτων ἀρχομένουσ ἀνάγκη, σχεδὸν δέ τι καὶ προείρηται. φοβερὸν μὲν γὰρ ἦν γονεῦσι παιδὸσ εὐμορφία, φοβερὸν δὲ γυναικὸσ ἀνδρί· ἔδει δὲ ἀπολωλέναι οὐ τὸν πλεῖστα ἀδικήσαντα, ἀλλὰ τὸν πλεῖστα κεκτημένον. πόλεων δὲ ἀναιρέσεισ καὶ κατασκαφαὶ τότε πλείουσ ἢ νῦν ὀλίγου δέω λέγειν εἰσὶν οἰκισμοί.

ῥᾷον δὲ ἦν πολεμοῦντα ἢ ὑπακούοντα σωθῆναι, ἐν μὲν γὰρ ταῖσ μάχαισ ῥᾳδίωσ ἡττῶντο, ἐν δὲ ταῖσ ἐξουσίαισ οὐ μετρίωσ ὕβριζον· καὶ τοὺσ μὲν θεραπεύοντασ ὡσ δούλουσ ὑπερεώρων, τοὺσ δὲ ἐλευθέρουσ ὡσ ἐχθροὺσ ἐκόλαζον, ἐξ ὧν μισοῦντέσ τε καὶ μισούμενοι διῆγον. καὶ γὰρ οὖν πολλάκισ τοὺσ ὑπηκόουσ μᾶλλον τῶν πολεμίων ἐδεδοίκεισαν, τὰ πλείω διαλλακτῇ τῷ πολέμῳ χρώμενοι. αἴτιον δ’ ἦν, οὔτε ἐκεῖνοι ἄρχειν ἠπίσταντο οὔτε οἱ ἀρχόμενοι τὸ ἀκόλουθον ἀπεπλήρουν. οὐ γὰρ ἔνεστιν ἄρχεσθαι καλῶσ, ὅταν κακῶσ οἱ ἄρχοντεσ ἄρχωσιν. οὔπω γὰρ ἥ τε ἀρχὴ καὶ τὸ δεσπόζειν διῄρητο, ἀλλ’ ἦν ἴσον βασιλεὺσ καὶ δεσπότησ. οὐκοῦν εἰκότωσ οὐδ’ ἐπὶ μεγάλα προῆλθον, οὐ γὰρ πρόεισιν οἴκου περαιτέρω τοῦτο τοὔνομα, ὅταν δ’ εἰσ πόλεισ τε καὶ ἔθνη ἀφίκηται, ῥᾳδίωσ παύεται. Ἀλέξανδροσ δ’ αὖ ὁ τὴν μεγάλην ἀρχὴν μέχρι τῆσ ὑμετέρασ κτησάμενοσ καὶ καταδραμὼν τὴν γῆν ὡσ ἀληθῶσ δὴ κτησαμένῳ βασιλείαν μᾶλλον ἐοίκεν ἢ βασιλεύσαντι. ὥσπερ γὰρ ἂν εἴ τισ ἰδιώτησ συγκτήσαιτο μὲν γῆν πολλὴν καὶ ἀγαθὴν, πρὶν δὲ λαβεῖν ἀπ’ αὐτῆσ τοὺσ καρποὺσ τελευτήσειεν, ὣσ δὲ κἀκείνῳ μοι δοκεῖ συμβῆναι. προῆλθε μὲν γὰρ ἐπὶ πλεῖστον τῆσ γῆσ καὶ τοὺσ ἀντιστάντασ ἅπαντασ κατέστραπτο καὶ τῶν χαλεπῶν ἁπάντων ἀκριβῶσ ἀπέλαυσε· καταστήσασθαι δ’ οὐκ ἠδυνήθη τὴν ἀρχὴν οὐδ’ ἐπιθεῖναι πέρασ τοῖσ πεπονημένοισ, ἀλλ’ ἀπέθανεν ἐν μέσῃ τῇ τῶν πραγμάτων πορείᾳ. ὥστ’ ἐκεῖνον μὲν μάχασ ἄν τισ φαίη πλείστασ κατορθῶσαι, βασιλεῦσαι δὲ ἐλάχιστα, καὶ γενέσθαι μὲν ἀγωνιστὴν μέγαν περὶ βασιλείασ, ἀπολαῦσαι δ’ οὐδὲν ἄξιον τῆσ διανοίασ καὶ τῆσ τέχνησ, ἀλλὰ παθεῖν παραπλήσιον ὥσπερ ἂν εἴ τισ τὸν Ὀλυμπικὸν ἀγῶνα ἀγωνιζόμενοσ καὶ κρατήσασ τοὺσ ἀντιπάλουσ, εἶτα ἐπαποθάνοι τῇ νίκῃ, πρὶν εὖ καὶ καλῶσ τῇ κεφαλῇ στέφανον ἁρμόσαι. ποίουσ γὰρ νόμουσ ἑκάστοισ διέθηκεν;

ἢ ποίασ συντάξεισ διηνεκεῖσ χρημάτων ἢ στρατιωτῶν ἢ νεῶν ἐποιήσατο; ἢ ποίᾳ συνήθει διοικήσει τὰ πράγματα ἤγαγεν αὐτομάτωσ προϊούσῃ χρόνων τακταῖσ περιόδοισ; ποῖα πολιτεύματα ἐπολιτεύσατο ἐν τοῖσ ἀρχομένοισ; ὃ δὲ καὶ μόνον ἄξιον τῆσ ἑαυτοῦ φύσεωσ ἔργον καὶ μνημεῖον κατέλιπε, πρὸσ Αἰγύπτῳ τὴν ἐπώνυμον πόλιν, ταύτην εὖ ποιῶν ὑμῖν ᾤκισεν, ὅπωσ ἔχοιτε καὶ τῆσ μεγίστησ μετὰ τὴν ὑμετέραν κρατοίητε. ὥστε Πέρσασ μὲν κατέλυσεν ἄρχοντασ, αὑτοῦ δ’ ἐγγύτατα οὐκ ἦρξεν. ἐπεί γε μὴν ἐκεῖνοσ ἐτελεύτησεν, εὐθὺσ μὲν ἐσχίσθησαν εἰσ μυρία οἱ Μακεδόνεσ, ἔργῳ δείξαντεσ ὑπὲρ αὑτοὺσ εἶναι τὴν ἀρχὴν, κατέχειν τε οὐδὲ τὴν αὑτῶν ἔτι ἠδύναντο, ἀλλ’ εἰσ τοῦτο τύχησ ἀφίκοντο ὥστε ἠναγκάσθησαν τὴν σφετέραν αὐτῶν ἐκλιπεῖν, ἵνα τῆσ ἀλλοτρίασ ἄρχωσιν, ὥσπερ ἐξῳκισμένοι μᾶλλον ἢ κρατεῖν δυνάμενοι, καὶ ἦν ὥσπερ αἴνιγμα, Μακεδόνεσ οὐκ ἐν Μακεδονίᾳ, ἀλλ’ οὗ δύναιντο βασιλεύοντεσ ἕκαστοι, ὥσπερ φρουροὶ μᾶλλον τῶν πόλεων καὶ τῶν χωρίων ὄντεσ ἢ ἄρχοντεσ, ἀνάστατοί τινεσ βασιλεῖσ, οὐχ ὑπὸ τοῦ μεγάλου βασιλέωσ, ἀλλ’ ὑφ’ ἑαυτῶν αὐτοὶ γεγενημένοι, εἰ δὲ οἱο͂́ν τ’ εἰπεῖν, ἐοικότεσ σατράπαισ ἐρήμοισ βασιλέωσ. καίτοι τὴν τοιαύτην κατάστασιν πότερον λῃστείᾳ μᾶλλον ἢ βασιλείᾳ προσεοικέναι φήσομεν; νῦν δὲ ὁρ́οι μὲν δήπουθεν οὐ μεμπτοὶ τῆσ ἀρχῆσ ἐκτέτανται, οὐδ’ ὥστε εἶναι μέτρῳ λαβεῖν τὸ ἐντὸσ αὐτῶν. ἀλλ’ οὗ μὲν τότε ὡρίζετο τοῦ Πέρσου ἡ ἀρχὴ, ἐντεῦθεν ἀρξαμένῳ βαδίζειν πρὸσ ἑσπέραν πολὺ πλείων ἐστὶν ἡ λοιπὴ τῆσ ἐκείνου πάσησ. ἐκφεύγει δὲ ὑμᾶσ οὐδὲν, οὐ πόλισ, οὐκ ἔθνοσ, οὐ λιμὴν, οὐ χωρίον, πλὴν εἴ τινων ἄρα ἀχρηστίαν κατέγνωτε. ἐρυθρά τε θάλαττα καὶ Νείλου καταρράκται καὶ λίμνη Μαιῶτισ, ἃ τοῖσ πρότερον ἐν πέρασι γῆσ ἠκούετο, ἴσα καὶ αὐλῆσ ἑρκία τῇδε τῇ πόλει. ὅν γε μὴν ἠπίστουν τινὲσ τῶν λογοποιῶν μηδ’ εἶναι τὸ παράπαν Ὠκεανὸν, μηδὲ περιρρεῖν τὴν γῆν, ποιητὰσ δ’ εὑρόντασ τοὔνομα ψυχαγωγίασ ἕνεκα εἰσ ποίησιν θεῖναι, τοῦτον οὕτωσ καλῶσ ἀνεύρετε ὥστε οὐδὲ ἡ ἐνταῦθα νῆσοσ ὑμᾶσ διέφυγε. τοσαύτη δὲ οὖσα καὶ τηλικαύτη τὸ μέγεθοσ ἡ ἀρχὴ πολὺ μείζων ἐστὶ τῇ ἀκριβείᾳ ἢ τῷ κύκλῳ τῆσ χώρασ.

οὐ γὰρ Μυσοὶ τὴν βασιλείαν ἔχουσιν οὐδὲ Σάκαι οὐδὲ Πισίδαι οὐδ’ ἄλλοι μέσοι, οἱ μὲν βίᾳ εἰσῳκισμένοι, οἱ δὲ ἀποστάντεσ, ληφθῆναι δ’ οὐ δυνάμενοι, οὐδ’ ἀκούει μὲν ἡ βασιλέωσ γῆ, ἔστι δὲ πάντων τῶν ἔχειν αὐτὴν δυναμένων, οὐδὲ σατράπαι μάχονται πρὸσ ἀλλήλουσ ὥσπερ οὐκ ὄντοσ αὐτοῖσ βασιλέωσ, οὐδὲ πόλεισ αἱ μὲν πρὸσ τούτουσ, αἱ δὲ πρὸσ ἐκείνουσ διίστανται, καὶ εἰσ μὲν τὰσ ἐκπέμπονται φρουροὶ, ἐκ δὲ τῶν ἐκπίπτουσιν, ἀλλ’ ὥσπερ αὐλῆσ περίβολοσ ἐκκεκαθαρμένοσ, οὕτωσ ἅπασα ἡ οἰκουμένη χοροῦ ἀκριβέστερον ἓν φθέγγεται, συνευχομένη μένειν τὸν ἅπαντα αἰῶνα τήνδε τὴν ἀρχήν· οὕτωσ καλῶσ ὑπὸ τοῦδε τοῦ κορυφαίου ἡγεμόνοσ συγκροτεῖται. ὑπὸ πάντων δὲ πανταχοῦ ἴσον ἄρχεται, καὶ οἱ μὲν ἐν τοῖσ ὄρεσι κατῳκισμένοι ταπεινότεροι τῶν ἐν τοῖσ κοιλοτάτοισ πεδίοισ πρόσ γε τὸ μὴ ἀντιτάττεσθαι, οἱ δὲ τῶν πεδίων τῶν εὐδαιμόνων κληροῦχοί τε καὶ οἰκήτορεσ ὑμέτεροι γεωργοί. ἤπειροσ δὲ καὶ νῆσοσ οὐδὲν ἐπιδιακέκριται, ἀλλ’ ὥσπερ μία χώρα συνεχὴσ καὶ ἓν φῦλον ἅπαντα ὑπακούει σιωπῇ. πάντα δὲ ἐξ ἐπιτάγματοσ καὶ νεύματοσ τελεῖται ῥᾷον ἤ τισ ἂν χορδὴν ψήλειε, κἄν τι γενέσθαι δέῃ, ἀπόχρη δόξαι, καὶ πέπρακται. οἱ δὲ ἄρχοντεσ οἱ πεμπόμενοι ἐπὶ τὰσ πόλεισ τε καὶ τὰ ἔθνη τῶν μὲν ὑφ’ ἑαυτοῖσ ἕκαστοι ἄρχοντέσ εἰσι, τὰ δὲ πρὸσ αὑτούσ τε καὶ πρὸσ ἀλλήλουσ ὁμοίωσ ἅπαντεσ ἀρχόμενοι. καὶ δὴ καὶ τοῦτο φαίη τισ ἂν αὐτοὺσ τῶν ἀρχομένων διαφέρειν, ὅτι πρῶτοι δεικνύουσιν ὅπωσ ἄρχεσθαι προσῆκε· τοσοῦτοσ ἅπασιν ἐνέστακται φόβοσ τοῦ μεγάλου ἄρχοντοσ καὶ τὰ πάντα πρυτανεύοντοσ. ὥστε μᾶλλον μὲν ἐκεῖνον εἰδέναι νομίζουσιν ἃ πράττουσιν ἢ σφᾶσ αὐτοὺσ, μᾶλλον δὲ δεδίασι καὶ αἰδοῦνται ἢ τὸν δεσπότην ἄν τισ τὸν αὑτοῦ παρόντα καὶ ἐφεστηκότα καὶ κελεύοντα.

οὐδεὶσ δὲ ἐφ’ ἑαυτῷ τηλικοῦτον φρονεῖ, ὅστισ τοὔνομα ἀκούσασ μόνον οἱο͂́σ τ’ ἐστὶν ἀτρεμεῖν, ἀλλ’ ἀναστὰσ ὑμνεῖ καὶ σέβει καὶ συνεύχεται διπλῆν εὐχὴν, τὴν μὲν ὑπὲρ αὑτοῦ τοῖσ θεοῖσ, τὴν δὲ αὐτῷ ἐκείνῳ περὶ τῶν ἑαυτοῦ. εἰ δέ τι καὶ μικρὸν ἐνδοῖεν περὶ δίκασ τε καὶ ἀξιώσεισ, ἢ κοινὰσ ἢ ἰδίασ τῶν ἀρχομένων, εἴ τινεσ ἄρα ἄξιοι εἰε͂ν, ὡσ ἐκεῖνον ἐκπέμπουσιν εὐθὺσ ἐρωτῶντεσ τί δεῖ ποιεῖν, καὶ μένουσιν ἔσ τ’ ἂν ἀποσημήνῃ, οὐχ ἧττον ἢ διδάσκαλον χορόσ. ὥστε οὐδὲν δεῖ φθείρεσθαι περιιόντα τὴν ἀρχὴν ἅπασαν, οὐδ’ ἄλλοτε ἐν ἄλλοισ γιγνόμενον τὸ καθ’ ἕκαστον βεβαιοῦσθαι, ὁπότε σφίσι τὴν γῆν πατοίη· ἀλλ’ εὐμάρεια πολλὴ καθημένῳ πᾶσαν ἄγειν τὴν οἰκουμένην δι’ ἐπιστολῆσ. αἱ δὲ μικρὸν φθάνουσι γραφεῖσαι καὶ πάρεισιν ὥσπερ ὑπὸ πτηνῶν φερόμεναι. ὃ δὲ πάντων ἄξιον ἄγασθαί τε καὶ θαυμάζειν καὶ χάριν ἐκτίνειν καὶ λόγῳ καὶ ἔργῳ, τοῦτο νῦν εἰρήσεται. τοσαύτην μὲν γὰρ ἔχοντεσ τὴν ἀρχὴν, οὕτω δ’ ἐγκρατῶσ καὶ κατὰ πολλὴν ἐξουσίαν ἄρχοντεσ, ἐκεῖνο καὶ πολὺ μάλιστα νενικήκατε, ὃ παντελῶσ ὑμῶν ἐστιν ἴδιον· μόνοι γὰρ τῶν πώποτε ἐλευθέρων ἄρχετε, καὶ οὐ Καρία δέδοται Τισσαφέρνει, οὐδὲ Φρυγία Φαρναβάζῳ, οὐδὲ Αἴγυπτοσ ἑτέρῳ, οὐδ’ ὥσπερ οἶκοσ τοῦ δεῖνοσ ἀκούει τὸ ἔθνοσ, ὅτῳ παρεδόθη δουλεύειν, οὐδὲ αὐτῷ ὄντι ἐλευθέρῳ, ἀλλ’ ὥσπερ οἱ ἐν ταῖσ κατὰ μίαν πόλεσιν, οὕτω καὶ ὑμεῖσ ὥσπερ ἐν μιᾷ πόλει πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ πολιτευόμενοι τοὺσ ἄρχοντασ καθίστατε ἐπ’ αὐτοῖσ, οἱο͂ν ἐξ ἀρχαιρεσιῶν ἐπὶ προστασίᾳ καὶ προνοίᾳ τῶν ἀρχομένων, οὐκ ἐπὶ τῷ δεσπότασ εἶναι. ὥστε ὑποχωρεῖ μὲν ἄρχων ἄρχοντι, ὅταν αὐτοῦ ὁ χρόνοσ ἐξήκῃ, καὶ οὐδ’ ἂν ἀπαντήσειε ῥᾳδίωσ· τοσοῦτον ἀπέχει τοῦ διενεχθῆναι ἄγαν, ὡσ αὐτοῦ τῆσ χώρασ οὔσησ. ἔκκλητοι δὲ ὥσπερ ἔφεσισ ἐκ δημοτῶν εἰσ δικαστήριον σὺν οὐκ ἐλάττονι τῶν δεξαμένων φόβῳ περὶ τῆσ κρίσεωσ ἢ τῶν ποιουμένων γίγνονται.

ὥστε φαίη τισ ἂν τοσαῦτα ἄρχεσθαι τοὺσ νῦν ὑπὸ τῶν πεμπομένων, ὁπόσα ἂν αὐτοῖσ ἀρέσκῃ. πῶσ οὖν ταῦτα οὐκ ἐν τοῖσ ἐπέκεινα πάσησ δημοκρατίασ; οὔκουν ἐκεῖ ἔξεστι μετὰ τὴν ἐν τῇ πόλει ψῆφον ἐνεχθεῖσαν ἐλθεῖν ἄλλοσε οὐδ’ ἐπ’ ἄλλουσ δικαστὰσ, ἀλλὰ στέργειν ἀνάγκη τοῖσ ἐγνωσμένοισ, εἰ μή τισ ἐστὶ μικρὰ πόλισ, ὥστε προσδεῖσθαι δικαστῶν ὑπερορίων παρὰ τὴν ἀξίαν, ἢ καὶ διώκοντα μὴ κρατήσαντα, μηδὲ τῷ νενικῆσθαι· ἀλλὰ μένει δικαστὴσ ἕτεροσ μέγασ, ὃν οὔποτε οὐδὲν ἐκφεύγει τῶν δικαίων· κἀνταῦθα δὴ πολλὴ καὶ εὐσχήμων ἰσότησ μικροῦ πρὸσ μέγαν καὶ ἀδόξου πρὸσ ἔνδοξον καὶ πένητοσ δὴ πρὸσ πλούσιον καὶ γενναῖον ἀγεννοῦσ, καὶ τὸ τοῦ Ἡσιόδου συμβαίνει, ῥεῖα μὲν γὰρ βριάει, ῥέα δὲ βριάοντα χαλέπτει οὗτοσ ὁ δικαστήσ τε καὶ ἡγεμὼν, ὅπωσ ἂν τὸ δίκαιον ἄγῃ, ὥσπερ πνεῦμα ἐν νηὶ, οὐ δή που πλουσίῳ μὲν μᾶλλον, πένητι δὲ ἧττον χαριζόμενόν τε καὶ παραπέμπον, ἀλλ’ ὅτῳ γένοιτο ἀεὶ, τοῦτον ὁμοίωσ ὠφελοῦν. δίειμι δὴ καὶ τὰ Ἑλληνικὰ, ἐπειδήπερ ἐνταῦθα ἐγενόμην τοῦ λόγου, αἰσχυνόμενοσ μὲν καὶ δεδιὼσ μὴ δόξω μικρολογεῖσθαι. οὐ μὴν ἀλλ’, ὅπερ ἀρτίωσ εἶπον, οὐκ ἴσα ἴσοισ παραβάλλων δίειμι, ἀλλ’ οὐκ ὄντων ἑτέρων παραδειγμάτων ἀναγκάζομαι τοῖσ οὖσι χρῆσθαι. εἶτα καὶ γελοῖον τοῦτο μὲν αὐτὸ θαυμάζειν καὶ δεικνύειν ὅτι οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἴσα τοῖσ ὑμετέροισ ἕτερα οὐδ’ ἐγγὺσ, ἀλλὰ πάντα ὑπὸ τούτων ἀποκρύπτεται, περιμένειν δὲ τηνικαῦτα παρεξετάσαι, ὁπηνίκα ἴσων ἔχοιμεν μνημονεῦσαι, οὐκ οἶμαί γε δεῖν, ὅτι γε οὐδὲ θαυμαστὰ ὁμοίωσ ἂν ἦν, εἴ τινα εἴχομεν εἰπεῖν ὅμοια. καὶ μὴν οὐδ’ ἐκεῖνό γε ἀγνοῶ, ὅτι ταῦτ’ ἔτι φαυλότερα ὧν ἀρτίωσ ἐξήτασα περιβολῇ τε ἀρχῆσ καὶ ὄγκῳ πραγμάτων φανεῖται τὰ Ἑλληνικὰ τῶν Περσικῶν. ἀλλὰ τὸ τοὺσ μὲν βαρβάρουσ ταῖσ περιουσίαισ καὶ ταῖσ δυνάμεσιν ὑπερβαλέσθαι, τοὺσ δὲ Ἕλληνασ σοφίᾳ καὶ σωφροσύνῃ παρελθεῖν, μέγα μοι δοκεῖ καὶ παντελὲσ εἰσ ἀρετῆσ εἶναι λόγον καὶ παντὸσ ἀγώνισμα λαμπρότερον. τοῦτ’ οὖν ἐρῶν ἔρχομαι, ὅπωσ ἐκεῖνοι καὶ πηλίκοισ οὖσι τοῖσ ἑαυτῶν ἐχρήσαντο πράγμασι·

κἂν φανῶσι πολὺ μικρότερα διασώσασθαι μὴ δυνηθέντεσ, δῆλον τὸ συνθησόμενον εἰσ τὴν ψῆφον. ἔπραξαν μὲν γὰρ πᾶν ὑπὲρ ἀρχῆσ καὶ ἡγεμονίασ Ἀθηναῖοι καὶ Λακεδαιμόνιοι, καὶ ἦν αὐτῶν ἡ δύναμισ πλεῖν τὴν θάλατταν καὶ τῶν Κυκλάδων ἄρχειν καὶ τὰ ἐπὶ Θρᾴκησ ἔχειν καὶ Πύλασ καὶ Ἑλλήσποντον καὶ Κορυφάσιον· καὶ ταῦτ’ ἦν ἡ δύναμισ. καὶ ἔπαθον δὴ παραπλήσιον ὥσπερ ἂν εἴ τισ σώματοσ ἐπιθυμῶν γενέσθαι κύριοσ ὄνυχάσ τινασ καὶ ἄκρα λάβοι ἀντὶ ὅλου τοῦ σώματοσ καὶ ταῦτα ἔχειν οἰοίτο ἅπερ ἐβούλετο· ὣσ δὲ κἀκεῖνοι ἡγεμονίασ ἐπιθυμήσαντεσ νησίδια καὶ ἄκρασ ἐπὶ θαλάττῃ καὶ λιμένασ καὶ τοιαῦτα ἐξεκαρπώσαντο καὶ κατετρίφθησαν περὶ τὴν θάλατταν, ὀνειροπολήσαντεσ ἡγεμονίαν μᾶλλον ἢ κτήσασθαι δυνηθέντεσ. γενόμενοι δὲ ὅμωσ ἐπὶ καιρῶν ὥσπερ ἐν κλήρου περιόδῳ ἐπιστάται τῶν Ἑλλήνων ἑκάτεροι οὐδ’ εἰσ μίαν, ὡσ εἰπεῖν, γενεὰν διεσώσαντο τὴν τάξιν· οὔκουν ἀμέμπτωσ γε· ἀλλὰ τοῦτο δὴ τὸ λεγόμενον τὴν Καδμείαν νίκην ἐνίκων ἀλλήλουσ περὶ τῆσ ἡγεμονίασ, ὥσπερ οὐκ ἀξιοῦντεσ τοὺσ ἑτέρουσ μόνουσ μισεῖσθαι ἀεὶ οἱ ἕτεροι, ἀλλ’ αὐτοὶ τοῦ μέρουσ μεταλαμβάνειν. τοῦτο μὲν γὰρ Λακεδαιμονίων εἷσ ἡγεμὼν οὕτω διέθηκε τοὺσ Ἕλληνασ ὥστ’ ἀπαλλαγέντασ ἀπ’ αὐτῶν ἑκόντασ, μόνουσ ἑαυτοῖσ ἑτέρουσ ἄρχοντασ ζητῆσαι. δόντεσ δ’ ἑαυτοὺσ Ἀθηναίοισ, ὡσ χρόνοσ οὐ πολὺσ διῆλθε, μετέγνωσαν, οὔτε τῶν φόρων φέροντεσ τὴν ἀμετρίαν οὔτε τοὺσ ἐπὶ τῇ τούτων προφάσει παρακλέπτοντασ αὐτοὺσ, ἀνάσπαστοί γε γενόμενοι καθ’ ἕκαστον ἐνιαυτὸν Ἀθήνησι περὶ τῶν παρ’ ἑαυτοῖσ ὑφέξοντεσ λόγον, κληρούχων τε σφίσιν ἐπὶ τὴν γῆν πεμπομένων καὶ παρὰ τοὺσ φόρουσ ἀργυρολόγων, εἴ που χρεία κατάσχοι ἑτέρα· προσέτι τάσ τε ἀκροπόλεισ ἐλευθέρασ ἔχειν οὐ δυνάμενοι καὶ ἐπὶ τοῖσ δημαγωγοῖσ ὄντεσ τοῖσ ἐκείνων, εὖ καὶ χεῖρον φρονοῦσιν ὁμοίωσ, στρατεύσασθαί τε ἀναγκαζόμενοι στρατείασ οὐκ ἀναγκαίασ ἐν ἱερομηνίαισ καὶ ἑορταῖσ πολλάκισ, ὡσ δ’ εἰπεῖν ἁπλῶσ, οὐδὲν τηλικοῦτον τῆσ προστασίασ ἀπολαύοντεσ ἀνθ’ ὅτου ταῦτα ἄξιον ἦν ὑπομεῖναι.

δυσχεραίνοντεσ δ’ ἐκ τούτων τοὺσ Ἀθηναίουσ οἱ πολλοὶ καὶ πρὸσ τοὺσ Λακεδαιμονίουσ πάλιν μεταστάντεσ τὸν αὐτὸν τρόπον ὅνπερ πρότερον ἀπ’ ἐκείνων πρὸσ τοὺσ Ἀθηναίουσ, ὑπ’ ἐκείνων πάλιν ἐξηπατήθησαν. προειπόντεσ γὰρ ὑπὲρ τῆσ τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερίασ πολεμήσειν Ἀθηναίοισ καὶ τούτῳ προσαγόμενοι τοὺσ πολλοὺσ, ἐπειδὴ καθεῖλον ἐκεῖνοι τὰ τείχη καὶ κύριοι τῶν πραγμάτων καὶ τοῦ ταῦτα ποιεῖν ἐγένοντο, τοσοῦτον ὑπερεβάλλοντο ὥστε τυραννίδασ ἐν πάσαισ ταῖσ Ἑλληνίσι πόλεσι κατέστησαν, ἃσ προσεῖπον εὐφήμωσ δεκαρχίασ· καὶ μίαν καθελόντεσ τὴν Ἀθηναίων δυναστείαν πολλὰσ τὰσ παρ’ αὑτῶν ἀντεισῆγον, αἳ οὐκ Ἀθήνησιν οὐδ’ ἐν Σπάρτῃ διὰ τέλουσ κακῶσ ἐποίουν τοὺσ ἀρχομένουσ, ἀλλ’ ἐν αὐτοῖσ τοῖσ σφετέροισ ἑκάστου χωρίοισ συνεχῶσ ἱδρυμέναι καὶ οἱο͂ν συμπεπλεγμέναι. ὥστ’ εἰ ἀρχόμενοι τοῦ πολέμου προεῖπον τοῖσ Ἕλλησιν ὅτι ὑπὲρ τούτου πολεμήσουσιν Ἀθηναίοισ, ὅπωσ μείζω καὶ πλείω σφᾶσ ἐκείνων κακὰ ἐργάσαιντο καὶ δείξαιεν ἐλευθερίαν αὐτοῖσ ὄντα τὰ ἀπ’ ἐκείνων, μὴ ἂν αὐτοὺσ ἄμεινον βεβαιῶσαι τὴν ἐπαγγελίαν. καὶ γὰρ οὖν ἡττῶντο μὲν εὐθέωσ ἑνὸσ φυγάδοσ, κατελείποντο δὲ ὑπὸ Θηβαίων, ἐμισοῦντο δὲ ὑπὸ Κορινθίων, ἐπίμπλατο δὲ ἡ θάλαττα τῶν ἁρμοστῶν ἐκπιπτόντων, ἅτε ἀναρμόστων καὶ οὐ κατὰ τοὔνομα ἐγκατασταθέντων τε καὶ ἐχόντων τὰσ πόλεισ. ἐπειδή τε τοῖσ ἐκείνων ἀδικήμασι καὶ τῷ μίσει τῷ διὰ ταῦτα εἰσ αὐτοὺσ παρὰ τῶν Ἑλλήνων αὐξηθέντεσ Θηβαῖοι ἐκράτησαν αὐτῶν τὴν ἐν Λεύκτροισ μάχην, ὁμοῦ τε Λακεδαιμόνιοι ἐκποδὼν ἦσαν καὶ Θηβαίουσ οὐδεὶσ αὖ φέρειν ἠδύνατο μίαν μάχην εὐτυχήσαντασ.

ἀλλά τοι ἐφάνθη λυσιτελοῦν ἔτι τὴν Καδμείαν ἀνέχεσθαι μᾶλλον ἢ κεκρατηκέναι Λακεδαιμονίων, οὕτωσ ἐμισήθησαν. καὶ ταῦτα οὐ δή που κατηγορίασ ἕνεκα κοινῆσ τῶν Ἑλλήνων συνεσκευασάμην, ὥσπερ ὁ θαυμαστὸσ ἐκεῖνοσ ὁ τὸν Τρικάρανον ποιήσασ, μήποτε ἀνάγκη τοσαύτη γένοιτο, ἀλλ’ ἐκεῖνο ἐπιδεικνύναι βούλομαι ὅτι οὔπω πρὸ ὑμῶν ἦν τὸ ἄρχειν εἰδέναι· εἰ γὰρ ἦν, ἐν τοῖσ Ἕλλησιν ἦν ἂν, οἳ πλεῖστον δή που τῶν γε ἄλλων σοφίᾳ διήνεγκαν· ἀλλὰ καὶ τοῦτο ὑμέτερόν ἐστιν εὑρ́ημα καὶ ὁμοῦ τοῖσ ἄλλοισ ἐπεισελθόν. ἐπεὶ τό γε λεχθὲν ἐπ’ Ἀθηναίων κινδυνεύει καὶ περὶ πάντων εἴ τισ εἴποι τῶν Ἑλλήνων ἀληθὲσ εἶναι, ἐπεὶ τοῖσ μὲν ἄρχουσιν ἀντιστῆναι καὶ κρατῆσαι Πέρσασ καὶ Λυδοὺσ καὶ πλοῦτον καὶ πόνουσ ὑπενεγκεῖν ἀγαθοὶ παντὸσ μᾶλλον ἦσαν, ἄρχειν δὲ αὐτοὶ ἔτι ἀπαίδευτοι ἦσαν, πειρώμενοί τε ἐσφάλλοντο. καὶ πρῶτον μὲν φρουροὺσ εἰσέπεμπον εἰσ τὰσ πόλεισ, οἳ τῶν μὲν ἐπιχωρίων ἑκάστων καὶ εἰσ οὓσ ἐπέμποντο οὐκ ἐλάττουσ ἀεὶ δήπουθεν ἦσαν· ὑπόνοιαν δὲ ἐποίουν καὶ τοῖσ μήπω φρουρουμένοισ ὡσ πάντα πρὸσ ἰσχὺν καὶ βίαν ἄγοντεσ. ἀμφότερα οὖν συνέβαινε, μήτε τὰσ πόλεισ ἀσφαλῶσ ἔχειν καὶ προσέτι μισεῖσθαι καὶ τὰ κακὰ τῆσ ἀρχῆσ ἀντὶ τῶν τῆσ ἀρχῆσ ἀγαθῶν καρποῦσθαι, τὴν μὲν πλεονεξίαν οὐ βέβαιον, τὴν δὲ τῆσ πλεονεξίασ δόξαν ἰσχυρὰν ἔχοντασ. ἔπειτα τί πρὸσ τούτοισ συνέβαινε διασπωμένουσ ἀεὶ καὶ διαιρουμένουσ ἀσθενεστέρουσ τὰ οἴκοι γίγνεσθαι καὶ μὴ ἱκανοὺσ τὴν ἑαυτῶν σώζειν, διὰ τὸ ζητεῖν τὴν ἑτέρων ἔχειν. οὔτ’ οὖν ὧν ἄρχειν ἐφίεντο ὑπερβαλέσθαι τότε ἠδύναντο πλήθει τούτων ὧν ἔπεμπον οὔθ’ ἑαυτοῖσ τὸ μένειν ἴσοισ κατέλιπον, ἀλλ’ ἦσαν ἐλάττουσ μὲν ἔξω, ἐλάττουσ δὲ οἴκοι, καὶ τὸ προϊέναι τὴν ἀρχὴν αὐτοῖσ εἰσ ἄπορον καθίστατο οὐκ ἔχουσι τὰ τελευταῖα δι’ ὅτων αὐτὴν καθέξουσιν· ὥστε τοὔμπαλιν ἔσπευδον ὧν ἐδέοντο.

καὶ ἦν τὸ μὲν προχωρεῖν αὐτοῖσ ἃ ἐβούλοντο ἀμήχανον καὶ κατάρασ ἐγγὺσ, τὸ δὲ μὴ προχωρεῖν κουφότερόν τε καὶ ἥττουσ ἔχον τοὺσ φόβουσ. οὐδὲν γὰρ ἄλλο ἢ διοικιζομένοισ ἐῴκεσαν ἀντὶ ἀρχόντων καὶ πονοῦσιν ὑπὲρ τοῦ πονεῖν. ἅμα γὰρ τῷ τέλει τὸ κεφάλαιον εὐθὺσ ἐλάνθανε λυόμενον, καὶ πάλιν εἰσ ταυτὸ κατὰ τοὺσ ποιητὰσ κατῄει. ἔτι δ’ οὔτ’ ἰσχύειν αὐτοῖσ συνέφερε τοὺσ ἀρχομένουσ διὰ τὰσ ἐπιβουλὰσ οὔτ’ ἀσθενεῖσ εἶναι διὰ τοὺσ παρὰ τῶν ἔξωθεν αὖ πολέμουσ καὶ ὅπωσ ᾖ τι πλέον τῆσ συμμαχίασ, ἀλλ’ ἐπεπόνθεσαν πρὸσ αὐτοὺσ παραπλήσιον ὅπερ οἱ ἐν ταῖσ παιδιαῖσ τῇ μὲν εἰσ τοὔμπροσθεν ἄγοντεσ, τῇ δ’ εἰσ τοὔπισθεν ἀνθέλκοντεσ, οὐκ ἔχοντεσ ὅ τι χρήσονται, ἀλλ’ οἱο͂ν εἶναί τε καὶ μὴ εἶναι αὐτοὺσ βουλόμενοι αὐτοὶ μεταχειριζόμενοί τε καὶ ἄγοντεσ, ἐν οἷσ σπεύδουσιν εἰπεῖν οὐκ ἔχοντεσ. τὸ δὲ πάντων γελοιότατόν τε καὶ ἀτοπώτατον, ἐπὶ γὰρ τοὺσ ἀφισταμένουσ αὐτῶν τοὺσ λοιποὺσ ἐν νῷ τὸ αὐτὸ ποιεῖν ἔχοντασ ἠνάγκαζον ἰέναι, παραπλήσιον ποιοῦντεσ ὥσπερ ἂν εἰ αὐτοὺσ τοὺσ ἀφεστηκότασ ἐφ’ ἑαυτοὺσ ἔπειθον ἰέναι, καὶ οὐκ ἐλογίζοντο τοὺσ τῆσ ἐκείνων ὄντασ μερίδοσ τούτουσ ἐπ’ αὐτοὺσ ἄγοντεσ, οἷσ οὐκ ἐλυσιτέλει δή που καθ’ αὑτῶν καταδεικνύναι τὸ τοῖσ ἄλλοισ σπουδῇ βοηθεῖν. ὥστε κἀνταῦθα τοὐναντίον ἢ ἐβούλοντό τε καὶ συνέφερε διεπράττοντο· βουλόμενοι γὰρ τοὺσ ἀφισταμένουσ προσάγεσθαι καὶ τοὺσ παραμένοντασ ἂν ἐποίουν ἀφίστασθαι. ἐδείκνυσαν γὰρ αὐτοῖσ ὅτι μένοντεσ μὲν ἐπ’ ἀλλήλουσ ὑπάρξουσιν αὐτοῖσ, κοινῇ δ’ ἅπαντεσ ἀποστάντεσ ἐλεύθεροι βεβαίωσ ἔσονται· οὐ γὰρ καταλείψουσι τελευτῶντεσ δι’ ὧν ληφθήσονται. ὥστε τοσούτῳ περὶ αὑτοὺσ ἦσαν φαυλότεροι τῶν ἀπίστων συμμάχων, ὅσῳ οἱ μὲν καθ’ ἑαυτοὺσ ἕκαστοι ἀπεχώρουν, οἱ δὲ κοινὴν ἀπόστασιν ἐξ ὧν ἔπραττον εἰσηγοῦντο. οὕτω τότε ἀρχῆσ οὔπω τάξισ ἦν, οὐδ’ εἰδότεσ αὐτὴν ἐδίωκον, ἀλλὰ καὶ περὶ μικρὰ καὶ οἱο͂ν ἐσχατιὰσ καὶ κλήρουσ ἔχοντεσ οὐκ ἠδυνήθησαν οὐδ’ αὐτὰ ταῦτα διασώσασθαι διὰ τὴν τοῦ ἄρχειν ἀπειρίαν τε καὶ ἀδυναμίαν, οὔτε φιλανθρώπωσ ἄγοντεσ τὰσ πόλεισ οὔτ’ ἐγκρατῶσ ἔχειν δυνάμενοι, βαρεῖσ ἅμα καὶ ἀσθενεῖσ ὄντεσ.

τελευταῖον δ’ οὖν γυμνωθέντεσ κατὰ τὸν Αἰσώπου κολοιὸν μόνοι πρὸσ ἅπαντασ ἐμάχοντο. τοῦτο μέντοι τὸ τοὺσ πρόσθεν ἅπαντασ ὡσ εἰπεῖν ἀνθρώπουσ διαφυγὸν ὑμῖν ἐτηρήθη μόνοισ εὑρεῖν τε καὶ τελεώσασθαι· καὶ θαυμαστὸν οὐδέν. ὥσπερ γὰρ τῶν ἄλλων πραγμάτων ἐπὶ ταῖσ ὕλαισ ἀπαντῶσιν αἱ τέχναι, οὕτωσ ὅτε ἀρχὴ μεγίστη καὶ δύναμισ διαφέρουσα συνέστη, τότ’ ἐπ’ αὐτῇ καὶ ἡ τέχνη συνετέθη τε καὶ συνεισῆλθε, καὶ ἄμφω δὴ δι’ ἀλλήλων ἐκρατύνθη. διὰ μὲν τὸ τῆσ ἀρχῆσ μέγεθοσ καὶ ἡ ἐμπειρία ἀναγκαίωσ περιεγένετο, διὰ δ’ αὖ τὸ ἄρχειν εἰδέναι δικαίωσ ἅμα καὶ εἰκότωσ ηὔξησεν ἡ ἀρχή. τοῦτο δὴ καὶ πολὺ μάλιστα πάντων ἄξιον ἰδεῖν καὶ θαυμάσαι, τὴν περὶ τὴν πόλιν αἰτίαν καὶ τὴν τῆσ διανοίασ μεγαλοπρέπειαν, ὡσ οὐδὲν ἐοικὸσ αὐτῇ τῶν πάντων. διελόντεσ γὰρ δύο μέρη πάντασ τοὺσ ἐπὶ τῆσ ἀρχῆσ, τοῦτο δ’ εἰπὼν ἅπασαν εἴρηκα τὴν οἰκουμένην, τὸ μὲν χαριέστερόν τε καὶ γενναιότερον καὶ δυνατώτερον πανταχοῦ πολιτικὸν ἢ καὶ ὁμόφυλον πᾶν ἀπεδώκατε, τὸ δὲ λοιπὸν ὑπήκοόν τε καὶ ἀρχόμενον. καὶ οὔτε θάλαττα διείργει τὸ μὴ εἶναι πολίτην οὔτε πλῆθοσ τὰσ ἐν μέσῳ χώρασ, οὐδ’ Ἀσία καὶ Εὐρώπη διῄρηται ἐνταῦθα· πρόκειται δ’ ἐν μέσῳ πᾶσι πάντα· ξένοσ δ’ οὐδεὶσ ὅστισ ἀρχῆσ ἢ πίστεωσ ἄξιοσ, ἀλλὰ καθέστηκε κοινὴ τῆσ γῆσ δημοκρατία ὑφ’ ἑνὶ τῷ ἀρίστῳ ἄρχοντι καὶ κοσμητῇ, καὶ πάντεσ ὥσπερ εἰσ κοινὴν ἀγορὰν συνίασι τευξόμενοι τῆσ ἀξίασ ἕκαστοι. ὅπερ δὲ πόλισ τοῖσ αὑτῆσ ὁρίοισ καὶ χώραισ ἐστὶ, τοῦθ’ ἥδε ἡ πόλισ τῆσ ἁπάσησ οἰκουμένησ, ὥσπερ αὖ τῆσ χώρασ ἄστυ κοινὸν ἀποδεδειγμένη.

φαίησ ἂν περιοίκουσ ἅπαντασ ἢ κατὰ δῆμον οἰκοῦντασ ἄλλον χῶρον εἰσ μίαν ταύτην ἀκρόπολιν συνέρχεσθαι, ἡ δὲ οὐδεπώποτε ἀπεῖπεν, ἀλλ’ ὥσπερ τὸ τῆσ γῆσ ἔδαφοσ φέρει πάντασ, οὕτω καὶ ἥδε δέχεται μὲν τοὺσ ἐξ ἁπάσησ γῆσ, ὥσπερ τοὺσ ποταμοὺσ θάλαττα. κοινὸν δ’ αὐτῇ καὶ τοῦτο πρὸσ τὴν θάλαττάν ἐστιν· οὔτε γὰρ ἐκείνη μείζων ὑπὸ τῆσ ἐμβολῆσ τῶν ποταμῶν γίγνεται, ὡσ συνειμαρμένου τούτου σὺν αὐτοῖσ εἰσ ῥοῦν αὐτὴν ἔχειν τὸ μέγεθοσ, καὶ τῇδε ὑπὸ μεγέθουσ οὐδὲν ἐπίδηλον. ὥσπερ δὲ οἱ τοῖσ κόλποισ δεχόμενοι πάντα οὕτωσ κρύψασα ἔχει ἐξιόντων καὶ εἰσιόντων, ἴση οὖσά τε καὶ φαινομένη. καὶ τοῦτο μὲν δὴ τοῦ λόγου ὑπενεγκόντοσ οὕτω παρεφθέγχθω. ὅπερ δὲ ἐλέγομεν, μεγάλοι μεγάλωσ ἐμετρήσατε τὴν πόλιν, καὶ οὐκ ἀποσεμνυνάμενοι τούτῳ θαυμαστὴν ἐποιήσατε, τῷ μηδενὶ τῶν ἄλλων αὐτῆσ μεταδιδόναι, ἀλλὰ τὸ πλήρωμα αὐτῆσ ἄξιον ἐζητήσατε, καὶ τὸ Ῥωμαῖον εἶναι ἐποιήσατε οὐ πόλεωσ, ἀλλὰ γένουσ ὄνομα κοινοῦ τινοσ, καὶ τούτου οὐχ ἑνὸσ τῶν πάντων, ἀλλ’ ἀντιρρόπου πᾶσι τοῖσ λοιποῖσ. οὐ γὰρ εἰσ Ἕλληνασ καὶ βαρβάρουσ διαιρεῖτε νῦν τὰ γένη, οὐδὲ γελοίαν τὴν διαίρεσιν ἀπεφήνατε αὐτοῖσ πολυανθρωποτέραν τὴν πόλιν παρεχόμενοι ἢ κατὰ πᾶν, ὡσ εἰπεῖν, τὸ Ἑλληνικὸν φῦλον, ἀλλ’ εἰσ Ῥωμαίουσ τε καὶ οὐ Ῥωμαίουσ ἀντιδιείλετε, ἐπὶ τοσοῦτον ἐξηγάγετε τὸ τῆσ πόλεωσ ὄνομα. τούτων δὲ οὕτω διῃρημένων πολλοὶ μὲν ἐν ἑκάστῃ πόλει πολῖται ὑμέτεροι οὐχ ἧττον ἢ τῶν ὁμοφύλων, οὐδ’ ἰδόντεσ πω τινὲσ αὐτῶν τὴν πόλιν, φρουρῶν δὲ οὐδὲν δεῖ τὰσ ἀκροπόλεισ ἐχόντων, ἀλλ’ οἱ ἑκασταχόθεν μέγιστοι καὶ δυνατώτατοι τὰσ ἑαυτῶν πατρίδασ ὑμῖν φυλάττουσι· καὶ διπλῇ τὰσ πόλεισ ἔχετε, ἐνθένδε τε καὶ παρ’ αὐτῶν ἑκάστασ.

φθόνοσ δὲ οὐδεὶσ ἐπιβαίνει τῆσ ἀρχῆσ· αὐτοὶ γὰρ ὑπήρξατε τοῦ μὴ φθονεῖν, ἅπαντα εἰσ τὸ μέσον καταθέντεσ καὶ παρασχόντεσ τοῖσ δυναμένοισ μὴ ἄρχεσθαι μᾶλλον ἢ ἄρχειν ἐν τῷ μέρει. οὐ τοίνυν οὐδὲ μῖσοσ ἐκ τῶν ἀπολειπομένων ὕπεισι· διὰ γὰρ τὸ κοινὴν εἶναι τὴν πολιτείαν καὶ οἱο͂ν πόλεωσ μιᾶσ, εἰκότωσ οὐχ ὡσ ἀλλοτρίων, ἀλλ’ ὡσ οἰκείων ἄρχοντεσ ἄρχουσιν. ἔτι δὲ καὶ μέτεστιν αὐτῇ πᾶσιν ἄδεια τοῖσ πλήθεσιν ἐκ τῶν παρ’ αὐτοῖσ δυνατῶν, ἡ παρ’ ὑμῶν ἐπ’ αὐτοὺσ, ἐάν τι τολμῶσι παρακινεῖν, εὐθὺσ ἥξουσα ὀργή τε καὶ τιμωρία· οὕτω καὶ πένησι καὶ πλουσίοισ εἰκότωσ τὰ παρόντα καὶ ἀρέσκει καὶ συμφέρει, καὶ ἄλλωσ οὐ λέλειπται ζῆν· καὶ γέγονε μία ἁρμονία πολιτείασ ἅπαντασ συγκεκλεικυῖα. καὶ τὸ πρόσθεν δοκοῦν οὐ δυνατὸν εἶναι συμβῆναι συνῆλθεν ἐφ’ ὑμῶν, κράτοσ ἀρχῆσ ἅμα καὶ φιλανθρωπίασ, καὶ μεγάλησ γε, καὶ οὐκ ἐνὸν ἄρχειν ἐγκρατεῖσ. οὕτω δὴ καθαραὶ μὲν φρουρῶν πόλεισ, μόραι δὲ καὶ ἶλαι ἀποχρῶσιν ἐθνῶν ὅλων εἶναι φυλακὴ, καὶ οὐδ’ αὐταὶ κατὰ τὰσ πόλεισ ἑκάστῳ τῶν γενῶν πολλαὶ ἱδρυμέναι, ἀλλ’ ἐν ἀριθμῷ τῶν ἄλλων ἐνεσπαρμέναι ταῖσ χώραισ· ὥστε πολλὰ τῶν ἐθνῶν ἀγνοεῖν ὅπου ποτ’ ἐστὶν αὐτοῖσ ἡ φρουρά. εἰ δέ που πόλισ δι’ ὑπερβολὴν μεγέθουσ ὑπερῆρκε τὸ δύνασθαι σωφρονεῖν καθ’ αὑτὴν, οὐδὲ τούτοισ ἐφθονήσατε τῶν ἐπιστησομένων τε καὶ διαφυλαξόντων. καὶ γάρ τοι ἥδιον μὲν ὑμῖν ἅπαντεσ ἀποπέμπουσι τοὺσ φόρουσ ἢ παρ’ ἄλλων ἄν τινεσ αὐτῶν λαμβάνοιεν· εἰκότωσ. ἄρχειν μὲν γὰρ οἷσ μὴ δύναμισ οὐ σωτήριον, ἄρχεσθαι δ’ ὑπὸ τῶν κρειττόνων ὁ δεύτεροσ, φασὶ, πλοῦσ, ὑπὸ δὲ ὑμῶν νῦν καὶ πρῶτοσ ἀπεφάνθη. ἅπαντεσ οὖν ἀπρὶξ ἔχονται καὶ οὐ πρότερον ἀξιώσαιεν ἂν ἀποστῆναι ἢ οἱ πλέοντεσ ἂν τοῦ κυβερνήτου· ἀλλ’ οἱο͂ν αἱ νυκτερίδεσ ἐν τοῖσ ἄντροισ ἀλλήλων τε καὶ λίθων ἔχονται προσπεφυκυῖαι, οὕτωσ ὑμῶν ἅπαντεσ ἐξήρτηνται σὺν πολλῷ φόβῳ καὶ προνοίᾳ μή τισ ἀποπέσοι τούτου τοῦ ὁρμαθοῦ·

καὶ πρότερον ἂν δείσαιεν μὴ ὑφ’ ὑμῶν καταλειφθῶσιν ἢ ὑμᾶσ ἂν αὐτοὶ καταλίποιεν. ἀντὶ δὲ ἀμφισβητήσεωσ ἀρχῆσ τε καὶ πρωτείων, ὑφ’ ὧν ἅπαντεσ οἱ πρότερον συνερρήγνυντο πόλεμοι, οἱ μὲν ὥσπερ ὕδωρ ἀψοφητὶ ῥέον ἥδιστα ἡσυχάζουσιν, ἄσμενοι πόνων παυσάμενοι καὶ κακῶν, μετεγνωκότεσ ὡσ ἄρα ἄλλωσ ἐσκιαμάχουν, οἱ δ’ οὐδ’ ἥν ποτε ἦρξαν ἴσασιν οὐδ’ ἀναμιμνήσκονται, ἀλλ’ ἀτεχνῶσ κατὰ τὸν Παμφύλου μῦθον, εἰ δὲ μὴ, Πλάτωνοσ, οἱο͂ν ἐπὶ τῇ πυρᾷ ἤδη κείμεναι αἱ πόλεισ ὑπὸ τῆσ πρὸσ ἀλλήλασ ἔριδοσ καὶ ταραχῆσ ἀθρόαν ἐδέξαντο τὴν ἡγεμονίαν καὶ ἐξαίφνησ ἀνεβίωσαν. ὅπωσ δὲ εἰσ τοῦτο ἀφίκοντο οὐκ ἔχουσιν εἰπεῖν, οὐδ’ ἴσασιν οὐδὲν πλὴν τὰ παρόντα θαυμάζειν, ἀλλὰ πεπόνθασιν οἱο͂ν οἱ ἀφυπνισθέντεσ καὶ ἀντὶ τῶν ὀνειράτων ὧν ἀρτίωσ ἑώρων ἐξαίφνησ ταῦτα παριδόντεσ καὶ ἐν αὐτοῖσ γενόμενοι. πόλεμοι δὲ οὐδ’ εἰ πώποτε ἐγένοντο ἔτι πιστεύονται, ἀλλ’ ἐν ἄλλωσ μύθων τάξει τοῖσ πολλοῖσ ἀκούονται, εἰ δέ που καὶ συμπλακεῖεν ἐπ’ ἐσχατιαῖσ, οἱᾶ εἰκὸσ ἐν ἀρχῇ μεγάλῃ καὶ ἀμετρήτῳ παρανοίᾳ Γετῶν ἢ δυστυχίᾳ Λιβύων ἢ κακοδαιμονίᾳ τῶν περὶ τὴν ἐρυθρὰν θάλατταν, ἀγαθοῖσ παροῦσι χρήσασθαι μὴ δυναμένων, ἀτεχνῶσ ὥσπερ μῦθοι ταχέωσ αὐτοί τε παρῆλθον καὶ οἱ περὶ αὐτῶν λόγοι· τοσαύτη ἄρ’ ὑμῖν εἰρήνη, κἂν ᾖ πάτριον πολεμεῖν. οὐ γὰρ οἱ χθὲσ σκυτοτόμοι καὶ τέκτονεσ τήμερον ὁπλῖται καὶ ἱππεῖσ, οὐδ’ ὥσπερ ἐπὶ σκηνῆσ στρατιώτησ μετεσκεύασται ὃσ ἀρτίωσ ἦν γεωργὸσ, οὐδ’ οἱο͂ν ἐν οἰκίᾳ πενιχρᾷ οἱ αὐτοὶ ὀψοποιοὶ, οἰκουροῦσι, στρωννύουσιν, οὐχ οὕτωσ καὶ ὑμεῖσ ἀνεμίξατε· οὐδὲ τοὺσ ἐπ’ ἄλλων ὄντασ στρατιώτασ ὑπὸ τῆσ χρείασ γενήσεσθαι ἀνεμείνατε, οὐδ’ ἐπετρέψατε τοῖσ πολεμίοισ συγκαλεῖν ὑμᾶσ. ἀλλὰ τὰ περὶ τὴν ὅλην ἀρχήν τε καὶ τὴν περὶ ταύτην πολιτείαν εἴρηται ὅντιν’ ἔγνωτε τρόπον καὶ ὅπωσ κατεστήσασθε·

περὶ δὲ τοῦ μαχίμου καὶ τῶν κατὰ στρατείασ νῦν καιρὸσ εἰπεῖν, ὅπωσ αὖ καὶ τοῦτ’ ἐπενοήσατε καὶ ἥντινα τάξιν αὐτῷ ἀπέδοτε. θαυμαστὴ ἄρ’ ἦν καὶ ἡ περὶ τοῦτο σοφία καὶ παράδειγμα εἰσ τὸ παντελὲσ οὐκ ἔχει. μέχρι γὰρ τοῦ τὸ μάχιμον ἀποκρῖναι καὶ Αἰγύπτιοι προῆλθον καὶ ἐδόκουν τοῦτο σοφώτατον εὑρεῖν, ὅτι αὐτοῖσ ἰδίᾳ ἀπὸ τῶν ἄλλων ἵδρυντο οἱ προπολεμοῦντεσ τῆσ χώρασ, ὥσπερ καὶ ἄλλα πολλὰ παρὰ τοὺσ ἄλλουσ ἐδόκουν εἶναι, ᾗ φασιν, Αἰγύπτιοι σοφοί. τοῦτο δὲ ὑμεῖσ κατὰ ταυτὸ γνόντεσ οὐ ταυτὸν ἐποιήσατε, ἀλλὰ τοσούτῳ κάλλιον καὶ σοφώτερον αὐτοὶ διείλεσθε, ὥστε ἐν ἐκείνῳ μὲν τῷ συντάγματι οὐκ ἦν ἴσον ἔχειν τῆσ πολιτείασ ἀλλήλοισ, ἀλλ’ ἦσαν ἐν τῷ χείρονι οἱ στρατευόμενοι τῶν ἡσυχαζόντων μόνοι πονοῦντεσ δι’ αἰῶνοσ, οὔκουν ἴσωσ οὐδὲ ἡδέωσ εἶχον αὐτοῖσ· παρ’ ὑμῖν δὲ ἁπάντων ἐχόντων τὸ ἴσον τὸ μάχιμον δυνατὸν χωρὶσ ἱδρῦσθαι. οὕτω καὶ Ἑλλήνων τόλμα καὶ Αἰγυπτίων καὶ ὅτων εἴποι τισ ἂν τῆσ ὑμετέρασ ἡττᾶται. καὶ τοσοῦτον ὑμῶν λειπόμενοι πάντεσ τοῖσ ὅπλοισ, ἔτι τῇ γνώμῃ πλέον εἰσὶν ὀπίσω· τὸ μὲν γὰρ τοὺσ ἀπὸ τῆσ πόλεωσ στρατεύεσθαι καὶ ταλαιπωρεῖν οὐκ ἄξια τῆσ ἀρχῆσ καὶ τῆσ παρούσησ εὐδαιμονίασ ἀπολαύειν εἶναι ἐνομίσατε, ξένοισ δὲ οὐκ ἐπιστεύσατε· ἔδει δὲ στρατιωτῶν πρὸ τῆσ ἀνάγκησ. πῶσ οὖν ἐποιήσατε; εὑρ́ετε οἰκεῖον στράτευμα τῶν πολιτῶν οὐκ ἐνοχλουμένων. τοῦτο δὲ ὑμῖν ἐπόρισεν ἡ περὶ πάσησ τῆσ ἀρχῆσ βουλὴ καὶ τὸ μηδὲν ἐκκρίνειν ξένον εἰσ μηδὲν ὧν ἂν δύνηταί τε καὶ δέῃ ποιεῖν. τίσ οὖν ἡ συλλογὴ καὶ τίσ ὁ τρόποσ; ἐλθόντεσ ἐπὶ πᾶσαν τὴν ὑπήκοον ἐντεῦθεν ἐσκέψασθε τοὺσ λειτουργήσοντασ τήνδε τὴν λειτουργίαν· καὶ ὡσ εὑρ́ετε, ὁμοῦ τῆσ τε πατρίδοσ ἀπηλλάξατε καὶ τὴν ὑμετέραν αὐτῶν πόλιν ἀντέδοτε αὐτοῖσ·

ὥστε καὶ αἰσχυνθῆναι τὸ λοιπὸν αὐτοὺσ ἐκείνουσ γ’ ἂν εἰπεῖν, ὅθεν ἦσαν τὸ ἀρχαῖον. ποιησάμενοι δὲ πολίτασ, οὕτωσ καὶ στρατιώτασ ἐποιήσατε ὥστε τούσ τε ἀπὸ τῆσ πόλεωσ μὴ στρατεύεσθαι καὶ τοὺσ στρατευομένουσ μηδ’ ὁτιοῦν ἧττον εἶναι πολίτασ, τῆσ μὲν ἀρχαίασ ἀπόλιδασ γεγενημένουσ ἅμα τῇ στρατείᾳ, τῆσ δ’ ὑμετέρασ πολίτασ τε καὶ φρουροὺσ ἀπὸ τῆσ αὐτῆσ ἡμέρασ. καὶ πάντεσ τε οὕτωσ ἕπονται καὶ πόλισ οὐδεμία δυσμεναίνει, ἀλλὰ τοσούτουσ γε ἀφ’ ἑκάστων ᾐτήσατε, ὅσοι μήτε τοῖσ διδοῦσιν ἔμελλον ἄχθοσ ποιήσειν μήτε αὐτάρκεισ ἔσεσθαι πλήρωμα ἑνὸσ οἰκείου στρατεύματοσ παρασχέσθαι· ὥστε εὔνοιαν μὲν ἅπασαν ἔχειν τὰσ πόλεισ τοῖσ ἐκπεμφθεῖσιν, ὡσ κοινοῖσ ἑαυτῶν, ἰδίᾳ δὲ ἑκάστῃ μηδ’ ἡντινοῦν εἶναι δύναμιν ἀπὸ τῶν αὑτῆσ, μηδὲ βλέπειν ἄλλοσε τοὺσ ἐξελθόντασ ἢ πρὸσ ὑμᾶσ, διὰ τὸ πρὸσ τοῦτο μόνον καλῶσ συντετάχθαι. καὶ μὴν τούσ γε ἐπιτηδειοτάτουσ ἑκασταχόθεν ἐπιλέξαντεσ κέρδοσ οὐ μικρὸν τοῦτο εὑρ́εσθε· οὐ γὰρ ᾤεσθε δεῖν ἐπὶ μὲν τὰσ πανηγύρεισ καὶ τοὺσ στεφανίτασ ἀγῶνασ τοὺσ ἄριστα πεφυκότασ καὶ τοῖσ σώμασι προὔχοντασ ἐγκριθέντασ ἀσκεῖσθαι, τοὺσ δὲ τῶν μεγίστων καὶ ἀληθινῶν ἔργων ἀγωνιστὰσ καὶ νικηφόρουσ ἐσομένουσ ὁπόσοισ ἂν τύχῃ νικᾶν ὑπὲρ ἀρχῆσ τοιαύτησ, τούτουσ δὲ ἐπὶ καιροῦ συνελθεῖν καὶ μὴ πόρρωθεν τοὺσ μεγίστουσ τε καὶ μάλιστα ἐπιτηδειοτάτουσ ἐξ ἁπάντων ἐπιλεχθέντασ ἀσκεῖσθαι, ὅπωσ εὐθὺσ ἑστῶτεσ ὑπερέχοιεν. τούτουσ δὴ ἄρα καθάραντεσ καὶ φυλοκρινήσαντεσ τὸ κοινὸν τῶν ἀρχόντων, οὐ χωρὶσ ὧν εἶπον οὐδ’ ὥστε φθονεῖν ἐξεῖναι μᾶλλον τοῖσ ἄλλοισ τοῖσ ἐπὶ τῆσ πόλεωσ μένουσιν, ἅτε οὐκ οὖσιν ὁμοτίμοισ τὸ ἀρχαῖον, ἀλλ’ ἐν τιμῆσ αὐτοὺσ μέρει λήψεσθαι τὴν μετουσίαν τῆσ πολιτείασ, οὕτωσ εὑρόντεσ τε καὶ διαθέντεσ αὐτοὺσ ἠγάγετε ἐπὶ τὰ πέρατα τῆσ ἀρχῆσ, κἀνταῦθα διαστήσαντεσ ἄλλοισ ἄλλα φυλάττειν ἀπενείματε. τοιγαροῦν καὶ ὑπὲρ τῶν τειχῶν ἐβουλεύσασθέ τε καὶ ἐπενοήσατε·

νῦν γὰρ ἄξιον εἰπεῖν. οὔτε γὰρ κατὰ τὴν Λακεδαιμονίων αὐθάδειαν ἀτείχιστον ἂν προσείποισ τήνδε τὴν πόλιν οὔτ’ αὖ τειχήρη κατὰ τὴν Βαβυλῶνοσ λαμπρότητα, ἢ εἴ τισ ἄλλη σεμνότερον ἐτειχίσθη πρότερον ἢ ὕστερον, ἀλλὰ καὶ τοῦτον τὸν τειχισμὸν παιδιὰν καὶ γυναικὸσ ὡσ ἀληθῶσ ἔργον ἀπεφήνατε. αὐτῇ μὲν γὰρ τῇ πόλει περιβαλεῖν τὰ τείχη, οἱο͂ν ἀποκρύπτοντεσ αὐτὴν, ἢ φεύγοντεσ τοὺσ ὑπηκόουσ, ἀγεννέσ τε εἶναι καὶ οὐ πρὸσ τῆσ ἄλλησ διανοίασ ἐνομίσατε, οἱο͂ν εἴ τισ δεσπότησ δεικνύοιτο τοὺσ ἑαυτοῦ δούλουσ φοβούμενοσ. τειχῶν γε μὴν οὐκ ἠμελήσατε, ταῦτα δὲ τῇ ἀρχῇ περιεβάλετε, οὐ τῇ πόλει· καὶ ἐστήσατε ὡσ πορρωτάτω λαμπρά τε καὶ ὑμῶν ἄξια, ὁρατὰ τοῖσ εἴσω τοῦ κύκλου, ἡ δὲ πορεία ἐπ’ αὐτὰ, εἴ τισ βούλοιτο ἰδεῖν, μηνῶν τε καὶ ἐνιαυτῶν ἀρξαμένῳ βαδίζειν ἀπὸ τῆσ πόλεωσ. ὑπὲρ γὰρ τὸν ἐξωτάτω κύκλον τῆσ οἰκουμένησ ἀτεχνῶσ οἱο͂ν ἐν τειχισμῷ πόλεωσ δεύτερον ἀγαγόντεσ ἕτερον εὐκαμπέστερόν τε καὶ εὐφυλακτότερον, ἐνταῦθα τείχη τε προὐβάλεσθε καὶ πόλεισ ἐφορίουσ ἐδείμασθε, ἄλλασ ἐν ἄλλοισ μέρεσι πληρώσαντεσ οἰκητόρων, τέχνασ τε ὑπουργοὺσ δόντεσ αὐτοῖσ καὶ τἄλλα κοσμήσαντεσ. ὥσπερ δὲ τάφροσ κύκλῳ περιείργει στρατόπεδον, ὥστε οὐδὲ δέκα παρασάγγαι λογιζομένῳ τοῦ περιβόλου τούτου τὸ περίμετρον, οὐδ’ εἴκοσιν, οὐδ’ ὀλίγῳ πλείουσ, οὐδ’ εἴποισ ἂν εὐθὺσ ὁπόσον, ἀλλ’ ὅσον Αἰθιοπίασ τὸ ἐποικούμενον καὶ Φᾶσισ ἐνθένδε καὶ Εὐφράτησ ἄνω, καὶ πρὸσ ἐσπέραν ἡ μεγάλη τελευταία νῆσοσ ἐντὸσ ἀποκλείουσι, τοῦτο πᾶν ἔξεστι κύκλον καὶ περίβολον τῶν τειχῶν εἰπεῖν. τὰ δὲ οὐκ ἀσφάλτῳ οὐδὲ πλίνθῳ ὀπτῇ δέδμηται, οὐδὲ κόνει στιλπνὰ ἕστηκεν, ἀλλ’ ἐστὶ μὲν καὶ ταῦτα νομιζόμενα ἐφ’ ἑκάστων τῶν τόπων, καὶ μάλα πολλὰ, καὶ τοῖσ λίθοισ, ὥσπερ Ὅμηροσ ἔφη τὸν κατ’ οἰκίαν τοῖχον, ἅμα καὶ ἀκριβῶσ ἡρμοσμένα, ἄπειρά τε μεγέθη καὶ λάμποντα χαλκοῦ στιλπνότερον. ὁ δὲ δὴ πολὺ μείζων καὶ σεμνότεροσ κύκλοσ πάντη παντάπασιν ἀρραγὴσ καὶ ἄλυτοσ πολὺ πάντασ ὑπερλάμπων, καὶ οὐδεὶσ τῶν πώποτε οὕτω παγείσ.

τούτων τῶν τειχῶν προασπίζουσιν ἄνδρεσ φυγὴν οὐ νομίσαντεσ, ἡρμοσμένοι πρὸσ ἀλλήλουσ ἐκείνῃ τῇ ἁρμονίᾳ, ᾗ τοὺσ Μυρμιδόνασ Ὅμηρόσ φησι, πρὸσ ὂν εἶπον τοῖχον τότε εἰκάζων, πᾶσι τοῖσ ὀργάνοισ τοῦ πολέμου συνεχῆ μὲν οὕτωσ, ἀλλήλοισ τὰ κράνη, ὡσ μὴ εἶναι μέσον ὀϊστὸν διεξελθεῖν, ἀσπίδεσ δὲ ὑπὲρ κεφαλῆσ ἐξαρθεῖσαι μετεώρουσ ἂν δέχοιντο δρόμουσ, τοσούτῳ στερροτέρουσ τῶν κατ’ ἄστυ ποιητῶν ὥστε καὶ ἱππεῦσιν ἔξεστιν ἐπιθεῖν, καὶ τοῦτο δὴ τὸ Εὐριπίδου, κατάχαλκον ὁρᾶν πεδίον τότε φήσεισ ἀληθῶσ. θώρακεσ δὲ οὕτωσ ἀλλήλων ἔχονται ὥστε εἰ καὶ γυμνὸν τάξαισ τὸν μέσον, ἀρκεῖν αὐτῷ τὰ ἑκατέρωθεν ἀπαντῆσαι μέχρι τοῦ μέσου· οἱ δὲ ἄκοντεσ οἱο͂ν ἐκ Διὸσ περιπίπτοντεσ ἀλλήλουσ ἐγκαταλαμβάνουσι. τοιαίδε αἱ ἁρμονίαι συγκέκλεινται, ὅ τε τῶν διεξόδων κύκλοσ τειχῶν τε καὶ ὁ τῆσ πάσησ ἔφοροσ γῆσ. πάλαι μὲν οὖν Δαρεῖοσ μετ’ Ἀρταφέρνου καὶ Δάτιδοσ νήσου μιᾶσ μίαν πόλιν ἠδυνήθη σαγηνεύσασ ἑλεῖν, ὑμεῖσ δ’ ἅπασαν, εἰ οἱο͂́ν τ’ εἰπεῖν, σαγηνεύσαντεσ τὴν οἰκουμένην οὕτωσ σώζετε τοῖσ κοινοῖσ αὐτὴν πολίταισ τε καὶ ξένοισ, οὓσ, ὥσπερ ἔφην, ἐξ ἁπάντων προκρίναντεσ ἐξηγάγετε, ἐλπίδασ τε παραστήσαντεσ τοῖσ γιγνομένοισ ἀγαθοῖσ ἀνδράσι μὴ μεταμελήσειν. οὐ γὰρ ἐξ εὐπατριδῶν ἔσεσθαι τὸν ἀεὶ πρῶτον δυνάμενον καὶ δεύτερον τὸν δεύτερον καὶ τὴν ἄλλην τάξιν ὡσαύτωσ, ἧσ ἂν ἕκαστοσ ἀξίασ ᾖ, ταύτην σχήσειν, ἅτε οὐ λόγων, ἀλλ’ ἔργων ἐνταῦθα κρινόντων τοὺσ ἀγαθούσ· παραδείγματά τε ἐμφανῆ πᾶσι τούτων ποιήσαντεσ, ὥστε ἅπαντασ μὲν ἀργίαν συμφορὰν ἡγεῖσθαι, τὰσ δὲ πράξεισ ἀφορμὰσ ὧν εὔχονται νομίζειν, καὶ κατὰ μὲν τῶν πολεμίων ὁμοφρονεῖν, πρὸσ δὲ ἀλλήλουσ ὑπὲρ τοῦ πρόσθεν ἀγωνίζεσθαι διὰ βίου, μόνουσ δὲ ἀνθρώπων εὔχεσθαι εὑρεῖν πολεμίουσ. ὥστε ὅταν μέν τισ εἰσ τὴν ἄσκησίν τε καὶ σύνταξιν ἴδῃ τοῦ στρατιωτικοῦ, τοῦτο δὴ νομιεῖ τὸ Ὁμηρικὸν, εἰ καὶ δέκα τόσοι εἰε͂ν οἱ ἀντίπαλοι, ταχέωσ ἂν αὐτοὺσ περιστραφέντασ ἄνδρα παρὰ ἕνα λειφθῆναι, ὅταν δὲ εἰσ τὴν πλήρωσίν τε καὶ συλλογὴν αὐτοῦ βλέψῃ, τὸ τοῦ Αἰγυπτίου φήσει τε καὶ οἰήσεται, ὃσ τῷ Καμβύσῃ διαρπάζοντι τὰ ἐν τῇ χώρᾳ καὶ τὰ ἱερὰ πορθοῦντι, στὰσ ἐπὶ τῶν τειχῶν τῶν Θηβαϊκῶν ἀνέτεινε τήν τε βῶλον καὶ κύλικα ὕδατοσ ἀπὸ τοῦ Νείλου, σύμβολον ποιούμενοσ ὅτι ἑώσ ἂν Αἴγυπτον αὐτὴν καὶ τὸν ποταμὸν Νεῖλον μετενεγκεῖν μὴ δύνηται, μηδὲ ἀγαγεῖν ἀνάρπαστον, οὔπω τὸν Αἰγυπτίων πλοῦτον εἴληφεν, ἀλλὰ ταχέωσ αὐτοῖσ ἄλλα τοσαῦτα γενήσεται τούτων μενόντων καὶ οὔποτε ἐπιλείψει πλοῦτοσ Αἴγυπτον, τοῦτο δὲ καὶ περὶ τοῦ ὑμετέρου στρατιωτικοῦ νομίσαι τε καὶ εἰπεῖν ἔξεστιν, ὅτι ἑώσ ἂν τὴν χώραν αὐτὴν μὴ δύνωνταί τινεσ ἐξ ἕδρασ ἀναστῆσαι μηδὲ κενώσαντεσ οἴχεσθαι, ἀλλ’ ἀνάγκη ᾖ μένειν αὐτὴν ἐφ’ αὑτῆσ τὴν οἰκουμένην, ἀμήχανον ἐπιλιπεῖν ὑμᾶσ πλήθη στρατιωτικὰ, ἀλλὰ τοσαῦτα ὁπόσα βούλεσθε ὑπάρχειν ἀπὸ πάσησ τῆσ οὔσησ ἀφικνούμενα.

καὶ μὴν εἴσ γε τακτικῶν λόγον παῖδασ ἅπαντασ ἀνθρώπουσ ἀπεφήνατε. οὐ γὰρ πρὸσ τοὺσ πολεμίουσ ἀσκεῖν μόνον προὔθεσθε αὐτὰ τοῖσ στρατιώταισ τε καὶ ἡγεμόσιν, ἀλλὰ πρὸσ αὐτοὺσ πρῶτον. ὥστε καθ’ ἡμέραν ἑκάστην ἐν τάξει ζῆν καὶ μήποτε λιπεῖν μηδένα τὴν προστεταγμένην αὐτῷ, ἀλλ’ οἱο͂ν ἐν χορῷ τινι αἰωνίῳ ἕκαστον τὴν ἑαυτοῦ χώραν εἰδέναι τε καὶ σώζειν, καὶ τῷ μὲν ἐντιμοτέρῳ τὸν ἥττω μὴ διὰ τοῦτο φθονεῖν, ὧν δ’ αὐτὸσ μείζων ἐστὶν ἀκριβῶσ κρατεῖν. ἄχθομαι δ’ ἔγωγε ἑτέρουσ φθάσαντασ εἰπεῖν ἐπὶ Λακεδαιμονίων ὅτι ἄρα πλὴν ὀλίγων τὸ στρατόπεδον αὐτοῖσ ἄρχοντεσ ἀρχόντων εἰσίν· ὑμῖν γὰρ ἡρ́μοττε τετηρῆσθαι καὶ ἐφ’ ὑμῶν πρῶτον εἰρῆσθαι, ὁ δὲ πρότερον τοῦ δέοντοσ προεξήνεγκεν αὐτό. ἀλλ’ οὖν τό γε Λακεδαιμονίων στρατόπεδον κινδυνεύει τοσούτουσ εἶναι, ὅσουσ οὐδὲν ἀπεικὸσ καὶ πάντασ ἄρχοντασ εἶναι· τὸ δ’ ἐν τοσούτοισ ἀριθμοῖσ καταλόγων τε καὶ γενῶν, ὧν οὐδὲ τὰ ὀνόματα ἐξευρεῖν ῥᾴδιον, ἀρξαμένουσ ἀπὸ ἑνὸσ τοῦ διὰ πάντων διεξιόντοσ τε καὶ πάντα ἐφορῶντοσ, ἔθνη, πόλεισ, στρατόπεδα, ἡγεμόνασ αὐτοὺσ τελευτᾶν εἰσ ἕνα τεττάρων καὶ δυοῖν ἄρχοντα ἀνδρῶν, τὸ δ’ ἐν μέσῳ πᾶν ἐξελίπομεν, καὶ ὥσπερ νήματοσ περιστροφὴν ἐκ τῶν πλειόνων εἰσ τοὺσ ἐλάττουσ ἀεὶ κατιέναι, καὶ οὕτω διήκειν ἄλλουσ ἐπ’ ἄλλοισ ἀεὶ ταττομένουσ μέχρι τῆσ τελευτῆσ, πῶσ οὐχ ὑπὲρ πᾶσαν ἀνθρωπίνην τάξιν ἐστίν;

ἐπέρχεται δέ μοι τὸ Ὁμηρικὸν εἰπεῖν μικρὸν ἐπὶ τῆσ τελευτῆσ ὑπαλλάξαντι Ζηνόσ που τοιήδε γ’ Ὀλυμπίου ἔνδοθεν ἀρχή· ὅταν γὰρ ἄρχῃ μὲν εἷσ τοσούτων, οἱ δὲ ἐπ’ αὐτῷ διάκονοί τε καὶ πρέσβεισ αὐτοῦ μὲν πολὺ χείρουσ, ὧν δὲ ἐπιμέλονται πολὺ βελτίουσ, πάντα δ’ ἄνευ θορύβου καὶ ταραχῆσ σιωπῇ περαίνωσι, φθόνοσ δ’ ἐκποδὼν ᾖ, δίκησ δὲ καὶ αἰδοῦσ πάντα πανταχοῦ μεστὰ, καρπὸσ δὲ ἀρετῆσ μηδένα ἐκφεύγῃ, πῶσ οὐχὶ νικᾷ τόδε τὸ ἔποσ; δοκεῖ δ’ ἔμοιγε οὐδ’ ἐν αὐτῇ τῇ πόλει πολιτείαν παραπλησίωσ τισὶ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων καταστήσασθαι. πρότερον μὲν γὰρ ἐδόκουν τρεῖσ εἶναι κατ’ ἀνθρώπουσ πολιτεῖαι, δύο μὲν ἐν δυοῖν ὀνόμασιν, ἑκατέρα παρὰ τοὺσ τῶν ἐχόντων τρόπουσ θεωρουμένη, τυραννὶσ καὶ ὀλιγαρχία, βασιλεία καὶ ἀριστοκρατία, τρίτον δὲ ὄνομα δημοκρατία, εὖ τε καὶ χεῖρον ἀγομένη. διειλήφεσαν οὖν αἱ πόλεισ ὡσ ἑκάστοισ αἱρ́εσισ ἢ τύχη νικήσειε· τὸ δ’ ὑμέτερον οὐδὲν ὁμοίωσ ἔχει, ἀλλ’ οἱονεὶ κρᾶσισ ἁπασῶν τῶν πολιτειῶν, ἄνευ γε τῆσ ἐφ’ ἑκάστῃ χείρονοσ· οὕτω καὶ τοιοῦτον εἶδοσ πολιτείασ νενίκηκεν. ὥστε ὅταν μὲν εἰσ τὴν τοῦ δήμου τισ ἰσχὺσ βλέψῃ, καὶ ὡσ ἁπάντων ὧν ἂν βουληθῇ τε καὶ αἰτήσῃ ῥᾳδίωσ τυγχάνει, δημοκρατίαν νομιεῖ καὶ οὐδὲν ἐνδεῖν πλὴν ὧν ἐξαμαρτάνει δῆμοσ· ὅταν δὲ εἰσ τὴν γερουσίαν ἴδῃ τὴν βουλευομένην τε καὶ τὰσ ἀρχὰσ ἔχουσαν, ἀριστοκρατίαν οὐκ εἶναι ταύτησ ἀκριβεστέραν νομιεῖ·

εἰσ δὲ τὸν πάντων τούτων ἔφορόν τε καὶ πρύτανιν βλέψασ, παρ’ οὗ τῷ τε δήμῳ τὸ τυγχάνειν ὧν βούλεται καὶ τοῖσ ὀλίγοισ τὸ ἄρχειν καὶ δύνασθαι, τοῦτον ἐκεῖνον ὁρᾷ, τὸν τὴν τελεωτάτην ἔχοντα μοναρχίαν, τυράννου τε κακῶν ἄμοιρον καὶ βασιλέωσ σεμνότητοσ μείζονα. καὶ ταῦτ’ οὐδὲν ἀπεικὸσ οὕτω διελέσθαι καὶ κατιδεῖν μόνουσ ὑμᾶσ καὶ περὶ τῶν ἔξω καὶ περὶ τῶν ἐν αὐτῇ τῇ πόλει· μόνοι γὰρ ἐστὲ ὑμεῖσ ἄρχοντεσ ὡσ εἰπεῖν κατὰ φύσιν. οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι οἱ πρὸ ὑμῶν δυναστεύσαντεσ δεσπόται καὶ δοῦλοι ἀλλήλων ἐν τῷ μέρει γιγνόμενοι καὶ νόθοι τῆσ ἀρχῆσ ὄντεσ οὕτω διεξῆλθον, ὥσπερ ἐν σφαίρᾳ τὴν τάξιν μεταλαμβάνοντεσ· καὶ ἐδούλευσαν Μακεδόνεσ Πέρσαισ, Πέρσαι Μήδοισ, Μῆδοι Σύροισ. ὑμᾶσ δὲ ἐκ τοσούτου πάντεσ ἴσασιν, ἐξ ὅτου περ ἴσασιν, ἄρχοντασ. ἅτ’ οὖν ἐξ ἀρχῆσ ὄντεσ ἐλεύθεροι καὶ οἱο͂ν ἐπὶ τὸ ἄρχειν εὐθὺσ γενόμενοι, πάντα τὰ πρὸσ τοῦτο φέροντα καλῶσ ἐξηρτύσασθε, καὶ πολιτείαν γε εὑρ́ετε ἣν οὔπω πρόσθεν οὐδεὶσ καὶ θεσμοὺσ καὶ τάξεισ ἀφύκτουσ ἅπασιν ἐπεστήσατε. ὃ δὲ ἐκ πολλοῦ μὲν ὕπεισί με καὶ πολλάκισ ὤχληκε πρὸσ αὐτοῖσ τοῖσ χείλεσι γιγνόμενον, παρενήνεκται δὲ ὑπὸ τοῦ λόγου δεῦρο ἀεὶ, τοῦτο νῦν εἰπὼν οὐκ ἂν ἴσωσ ἄπο καιροῦ πέσοιμι. ὅσον γὰρ μεγέθει τῆσ ἁπάσησ ἀρχῆσ, τοσοῦτον ἐγκρατείᾳ καὶ πολιτείασ ἐπινοίᾳ πάντασ ὑπερβάλλεσθε, ὡσ ἔστιν ἐν τοῖσ εἰρημένοισ. νῦν δέ μοι δοκεῖ κἀκεῖνό τισ εἰπὼν οὐκ ἂν ἁμαρτεῖν, ὅτι οἱ μὲν ἄνω πάντεσ καὶ οἱ ἐπὶ πλεῖστον γῆσ ἄρξαντεσ ὥσπερ σωμάτων γυμνῶν αὐτῶν τῶν ἐθνῶν ἦρξαν. πότε γὰρ πόλεισ τοσαῦται κατ’ ἤπειρον καὶ κατὰ θάλατταν, ἢ πότε οὕτω διὰ πάντων ἐκοσμήθησαν; ἢ τίσ πω οὕτω τῶν τότε διεξήλασεν, ἐπαριθμῶν ταῖσ ἡμέραισ τὰσ πόλεισ, ἔστι δ’ ὅτε τῆσ αὐτῆσ διὰ δυοῖν καὶ τριῶν ἐξελαύνων ὥσπερ στενωπῶν· ὥστ’ οὐ μόνον τῷ κεφαλαίῳ τῆσ ἀρχῆσ ἡττῶνται τοσοῦτον οἱ πρότεροι, ἀλλὰ καὶ ὧν τῶν αὐτῶν ἦρξαν ὑμῖν, οὐκ ἴσων ἑκάστων οὐδὲ ὁμοίων ἦρξαν, ἀλλ’ ἔνεστι τῷ τότε ἔθνει πόλιν ἀντιστῆσαι τὴν ἐν αὐτῷ νῦν.

καὶ δὴ καὶ φαίη τισ ἂν ἐκείνουσ μὲν οἱο͂ν ἐρημίασ καὶ φρουρίων βασιλεῖσ γεγονέναι, ὑμᾶσ δὲ πόλεων ἄρχοντασ μόνουσ. νῦν ἅπασαι μὲν αἱ Ἑλληνικαὶ πόλεισ ἐφ’ ὑμῶν ἀνέχουσι καὶ τὰ ἐν αὐταῖσ ἀναθήματα καὶ τέχναι καὶ κόσμοι πάντεσ ὑμῖν ἔχουσι φιλοτιμίαν, ὥσπερ ἐν προαστείῳ κόσμοσ· ἐκπεπλήρωνται δὲ ἀκταί τε παράλιοι καὶ μεσόγειοι πόλεσι, ταῖσ μὲν οἰκισθείσαισ, ταῖσ δὲ αὐξηθείσαισ ἐφ’ ὑμῶν τε καὶ ὑφ’ ὑμῶν. Ιὠνία δὲ ἡ περιμάχητοσ ἐλευθερωθεῖσα φρουρῶν καὶ σατραπῶν πρόκειται πᾶσι κάλλουσ ἡγεμὼν, ὅσον πρόσθεν ἐδόκει τῶν ἄλλων ὑπεραίρειν γενῶν χάριτι καὶ κόσμῳ, τοσοῦτον νῦν ἐπιδεδωκυῖα αὐτὴ παρ’ αὑτήν. ἡ δὲ σεμνὴ καὶ μεγάλη κατ’ Αἴγυπτον Ἀλεξάνδρου πόλισ ἐγκαλλώπισμα τῆσ ὑμετέρασ γέγονεν ἡγεμονίασ, ὥσπερ γυναικὸσ πλουσίασ ὁρ́μοσ ἢ ψέλιον ἐν πολλοῖσ τοῖσ ἄλλοισ κτήμασι. διατελεῖτε δὲ τῶν μὲν Ἑλλήνων ὥσπερ τροφέων ἐπιμελόμενοι, χεῖρά τε ὑπερέχοντεσ καὶ οἱο͂ν κειμένουσ ἀνιστάντεσ, τοὺσ μὲν ἀρίστουσ καὶ πάλαι ἡγεμόνασ ἐλευθέρουσ καὶ αὐτονόμουσ ἀφεικότεσ αὐτῶν, τῶν δ’ ἄλλων μετρίωσ καὶ κατὰ πολλὴν φειδώ τε καὶ πρόνοιαν ἐξηγούμενοι, τοὺσ δὲ βαρβάρουσ πρὸσ τὴν ἑκάστοισ αὐτῶν οὖσαν φύσιν παιδεύοντεσ πραότερόν τε καὶ σφοδρότερον, ὥσπερ εἰκὸσ ἵππων ἐπιστατῶν μὴ εἶναι χείρουσ, ἀνδρῶν ὄντασ ἄρχοντασ, ἀλλ’ ἐξητακέναι τὰσ φύσεισ, καὶ πρὸσ ταύτασ ἄγειν. καὶ γὰρ ὥσπερ πανηγυρίζουσα πᾶσα ἡ οἰκουμένη τὸ μὲν παλαιὸν φόρημα τὸν σίδηρον κατέθετο, εἰσ δὲ κόσμον καὶ πάσασ εὐφροσύνασ τέτραπται σὺν ἐξουσίᾳ. καὶ αἱ μὲν ἄλλαι πᾶσαι φιλονεικίαι τὰσ πράξεισ ἐπιλελοίπασι, μία δὲ αὕτη κατέχει πάσασ ἔρισ, ὅπωσ ὅτι καλλίστη καὶ ἡδίστη αὐτὴ ἑκάστη φανεῖται. πάντα δὲ μεστὰ γυμνασίων, κρηνῶν, προπυλαίων, νεῶν, δημιουργιῶν, διδασκάλων, ἐπιστημόνωσ τε ἔξεστιν εἰπεῖν οἱο͂ν πεπονηκυῖαν ἐξ ἀρχῆσ ἀνακεκομίσθαι τὴν οἰκουμένην.

δωρεαὶ δ’ οὔποτε λείπουσιν εἰσ ταύτασ παρ’ ὑμῶν ἰοῦσαι, οὐδ’ ἔστιν εὑρεῖν τοὺσ μειζόνων τετυχηκότασ διὰ τὴν ὁμοίαν εἰσ ἅπαντασ ὑμῶν φιλανθρωπίαν. πόλεισ τε οὖν δή που λάμπουσιν αἴγλῃ καὶ χάριτι καὶ ἡ γῆ πᾶσα οἱο͂ν παράδεισοσ ἐγκεκόσμηται. καπνοὶ δ’ ἐκ πεδίων καὶ φρυκτοὶ φίλιοι καὶ πολέμιοι, οἱο͂ν πνεύματοσ ἐκριπίσαντοσ, φροῦδοι γῆσ ἐπέκεινα καὶ θαλάττησ· ἀντεισῆκται δὲ θέασ πᾶσα χάρισ καὶ ἀγώνων ἄπειροσ ἀριθμόσ. ὥστε ὅλον πῦρ ἱερὸν καὶ ἄσβεστον οὐ διαλείπει τὸ πανηγυρίζειν, ἀλλὰ περίεισιν ἄλλοτε εἰσ ἄλλουσ, ἀεὶ δὲ ἔστι που, πάντεσ γὰρ ἀξίωσ τούτου πεπράγασιν. ὥστε μόνουσ ἄξιον εἶναι κατοικτεῖραι τοὺσ ἔξω τῆσ ὑμετέρασ, εἴ τινέσ που εἰσὶν ἄρα, ἡγεμονίασ, οἱών ἀγαθῶν στέρονται. καὶ μὴν τό γε ὑπὸ πάντων λεγόμενον, ὅτι γῆ πάντων μήτηρ καὶ πατρὶσ κοινὴ πάντων, ἄριστα ὑμεῖσ ἀπεδείξατε. νῦν γοῦν ἔξεστι καὶ Ἕλληνι καὶ βαρβάρῳ καὶ τὰ αὑτοῦ κομίζοντι καὶ χωρὶσ τῶν αὑτοῦ βαδίζειν ὅποι βούλεται ῥᾳδίωσ, ἀτεχνῶσ ὡσ ἐκ πατρίδοσ εἰσ πατρίδα ἰόντι· καὶ οὔτε Πύλαι Κιλίκιοι φόβον παρέχουσιν οὔτε στεναὶ καὶ ψαμμώδεισ δι’ Ἀράβων ἐπ’ Αἴγυπτον πάροδοι, οὐκ ὄρη δύσβατα, οὐ ποταμῶν ἄπειρα μεγέθη, οὐ γένη βαρβάρων ἄμικτα, ἀλλ’ εἰσ ἀσφάλειαν ἐξαρκεῖ Ῥωμαῖον εἶναι, μᾶλλον δὲ ἕνα τῶν ὑφ’ ὑμῖν. ὑμεῖσ ἔργῳ ἐποιήσατε, καταμετρήσαντεσ μὲν πᾶσαν τὴν οἰκουμένην, ζεύξαντεσ δὲ παντοδαπαῖσ γεφύραισ ποταμοὺσ, καὶ ὄρη κόψαντεσ ἱππήλατον γῆν εἶναι, σταθμοῖσ τε τὰ ἔρημα ἀναπλήσαντεσ, καὶ διαίτῃ καὶ τάξει πάντα ἡμερώσαντεσ. ὥστ’ ἔγωγε τὸν νομιζόμενον πρὸ Τριπτολέμου βίον τοῦτον εἶναι τὸν πρὸ ὑμῶν ἐπινοῶ, σκληρόν τινα καὶ ἄγροικον καὶ ὀρείου διαίτησ ὀλίγον ἀποκεχωρηκότα, ἀλλ’ ἄρξαι μὲν τοῦ ἡμέρου τε καὶ τοῦ νῦν τὴν Ἀθηναίων πόλιν, βεβαιωθῆναι δὲ καὶ τοῦτον ὑφ’ ὑμῶν δευτέρων, φασὶν, ἀμεινόνων. οὐδέ γε δεῖ νῦν περιήγησιν γῆσ γράφειν, οὐδ’ οἷσ ἕκαστοι χρῶνται νόμοισ ἀπαριθμεῖν, ἀλλ’ ὑμεῖσ ἅπασι περιηγηταὶ κοινοὶ γεγόνατε, ἀναπετάσαντεσ ἁπάσασ τῆσ οἰκουμένησ τὰσ πύλασ καὶ παρασχόντεσ ἐξουσίαν αὐτόπτασ πάντων τοὺσ θέλοντασ γίγνεσθαι, νόμουσ τε κοινοὺσ ἅπασι τάξαντεσ καὶ τὰ πρόσθεν λόγου μὲν διηγήσει τέρποντα, λογισμῷ δ’ εἰ λαμβάνοι τισ, ἀφόρητα παύσαντεσ, γάμουσ τε κοινοὺσ ποιήσαντεσ καὶ συντάξαντεσ ὥσπερ ἕνα οἶκον ἅπασαν τὴν οἰκουμένην.

ἀτεχνῶσ δὲ, ὥσπερ οἱ ποιηταὶ λέγουσι, πρὸ τῆσ Διὸσ ἀρχῆσ ἅπαντα στάσεωσ καὶ θορύβου καὶ ἀταξίασ εἶναι μεστὰ, ἐλθόντοσ δὲ ἐπὶ τὴν ἀρχὴν Διὸσ πάντα δὴ καταστῆναι, καὶ τοὺσ Τιτᾶνασ εἰσ τοὺσ κατωτάτω μυχοὺσ τῆσ γῆσ ἀπελθεῖν, συνωσθέντασ ὑπ’ αὐτοῦ τε καὶ τῶν σὺν αὐτῷ θεῶν, οὕτωσ ἄν τισ καὶ περὶ τῶν πρὸ ὑμῶν τε καὶ ἐφ’ ὑμῶν πραγμάτων λογιζόμενοσ ὑπολάβοι, ὡσ πρὸ μὲν τῆσ ὑμετέρασ ἀρχῆσ ἄνω καὶ κάτω συνετετάρακτο καὶ εἰκῆ ἐφέρετο, ἐπιστάντων δὲ ὑμῶν ταραχαὶ καὶ στάσεισ ἔληξαν, τάξισ δὲ πάντων καὶ φῶσ λαμπρὸν εἰσῆλθε βίου καὶ πολιτείασ, νόμοι τε ἐξεφάνησαν καὶ θεῶν βωμοὶ πίστιν ἔλαβον. πρότερον γὰρ ὥσπερ τοὺσ γονέασ ἐκτέμνοντεσ καὶ τὴν γῆν ἔτεμον, παῖδάσ τε οὐ κατέκτεινον, ἀλλ’ ἀπώλλυσαν τοὺσ ἀλλήλων τε καὶ τοὺσ ἑαυτῶν ἐν ταῖσ στάσεσι καὶ πρὸσ ἱεροῖσ. νῦν δὲ κοινὴ καὶ σαφὴσ πᾶσι πάντων ἄδεια δέδοται αὐτῇ τε τῇ γῇ καὶ τοῖσ ἐν αὐτῇ κατοικοῦσι, καὶ τοῦ μὲν κακῶσ πάσχειν ἅπαντα ἀφεῖσθαι, τοῦ δὲ καλῶσ ἄγεσθαι πολλὰσ τὰσ ἀφορμὰσ εἰληφέναι μοι δοκοῦσι, καὶ οἱ θεοὶ καθορῶντεσ συγκατορθοῦν ὑμῖν εὐμενῶσ τὴν ἀρχὴν καὶ διδόναι βέβαιον τὴν κτῆσιν αὐτῆσ, Ζεὺσ μὲν, ὅτι αὐτῷ τῆσ οἰκουμένησ καλοῦ, φασὶν, ἔργου καλῶσ ἐπιμέλεσθε, Ἥρα δὲ γάμων νόμῳ γιγνομένων τιμωμένη, Ἀθηνᾶ δὲ καὶ Ἥφαιστοσ τεχνῶν τιμωμένων, Διόνυσοσ δὲ καὶ Δημήτηρ, ὅτι αὐτοῖσ οἱ καρποὶ οὐχ ὑβρίζονται, Ποσειδῶν δὲ ναυμαχιῶν μὲν καθαρευούσησ τῆσ θαλάττησ αὐτῷ, τὰσ δ’ ὁλκάδασ ἀντὶ τῶν τριήρων μετειληφυίασ· ὅ γε μὴν Ἀπόλλωνοσ καὶ Ἀρτέμιδοσ καὶ Μουσῶν χορὸσ οὔποτε διαλείπει τοὺσ ὑπηρέτασ ἐν τοῖσ θεάτροισ καθορῶν·

Ἑρμῆσ δὲ ἀγώνων οὐκ ἄμοιροσ οὐδὲ πρεσβείων· Ἀφροδίτῃ δὲ σπόρων καὶ χαρίτων πότε μᾶλλον καιρὸσ ὑπῆρξεν; ἢ πότε πλείονα μοῖραν ἔσχον αἱ πόλεισ; αἱ δ’ Ἀσκληπιοῦ χάριτεσ καὶ τῶν κατ’ Αἴγυπτον θεῶν νῦν πλεῖστον εἰσ ἀνθρώπουσ ἐπιδεδώκασιν. οὐ μὴν οὐδ’ Ἄρησ γε ὑμῖν ἠτίμασται, οὐδὲ δέοσ μὴ συνταράξῃ τὰ πάντα, ὥσπερ ἐν Λαπιθῶν δείπνῳ παροφθεὶσ, ἀλλ’ ἐπὶ ταῖσ ὄχθαισ ἔξω τῶν ποταμῶν χορεύει τὴν ἄπαυστον χορείαν, αἵματοσ καθαρὰ σώζων τὰ ὅπλα. ὅ γε μὴν πάντ’ ἐφορῶν Ἥλιοσ οὐδὲν εἶδεν ἐφ’ ὑμῶν βίαιον οὐδ’ ἄδικον οὐδ’ οἱᾶ πολλὰ ἐν τοῖσ πρόσθεν χρόνοισ· ὥστ’ εἰκότωσ ἥδιστα ἐφορᾷ τὴν ὑμετέραν ἀρχήν. δοκεῖ δέ μοι καὶ Ἡσίοδοσ, εἰ ὁμοίωσ Ὁμήρῳ τέλειοσ ἦν τὰ ποιητικὰ καὶ μαντικὸσ, ὥσπερ ἐκεῖνοσ οὐκ ἠγνόησε τὴν ὑμετέραν ἀρχὴν ἐσομένην, ἀλλὰ προεῖδε καὶ ἀνεφθέγξατο ἐν τοῖσ ἔπεσιν, οὕτωσ καὶ αὐτὸσ οὐκ ἂν ὥσπερ νῦν ἀπὸ χρυσοῦ γένουσ ἀρξάμενοσ γενεαλογεῖν, ἢ, ἡνίκα ταύτην ἀρχὴν ἐνεστήσατο, περί γε τοῦ τελευταίου καὶ σιδηροῦ γένουσ διαλεγόμενοσ τοῦτον ἂν αὐτοῦ φάναι γενέσθαι τὸν ὄλεθρον, εὖτ’ ἂν γεινόμενοι πολιοκρόταφοι τελέθωσιν, ἀλλ’ ἡνίκ’ ἂν ἡ ὑμετέρα προστασία τε καὶ ἀρχὴ καταστῇ, τότ’ ἂν φάναι φθαρῆναι τὸ σιδηροῦν φῦλον ἐν τῇ γῇ, καὶ Δίκῃ δὲ καὶ Αἰδοῖ τότ’ ἂν ἀποδοθῆναι κάθοδον εἰσ ἀνθρώπουσ, καὶ οἰκτεῖραι τοὺσ πρὸ ὑμῶν γενομένουσ. ἀεὶ μὲν οὖν τά γε δὴ παρ’ ὑμῖν τίμια εἰσαχθέντα ὡσ ἀληθῶσ ὑφ’ ὑμῶν καὶ ἑξῆσ ἀεὶ μᾶλλον βεβαιούμενα, ὅ γε μὴν νῦν ἄρχων μέγασ οἱο͂ν ἀγωνιστὴσ καθαρὸσ τοσοῦτον ὑπεραίρει τοῖσ παρ’ αὑτοῦ τὸν πατέρα ὅσον, οὐδ’ εἰπεῖν ῥᾴδιον, ἑτέρουσ αὐτὸσ ὑπεραίρει.

εἴτε δὲ χεῖρον εἴτε βέλτιον ἔξεστιν ἤδη φέρειν τὴν ψῆφον. καὶ δὴ φαίη τισ ἂν δικαιοσύνην καὶ νόμιμον εἶναι τοῦτο ὡσ ἀληθῶσ ὅ τι κρίνειεν οὗτοσ. τί δ’ οὐ καὶ τοῦτο πρὸ τῶν ἄλλων εἰή σαφῶσ, ὅτι τοὺσ τῆσ ἀρχῆσ κοινωνοὺσ ὡσ οἰκείουσ ἔχει παῖδασ ὁμοίουσ ἑαυτῷ πλείουσ ἢ τῶν πρὸ αὐτοῦ τισ; ἀλλὰ τὸ ἐξ ἀρχῆσ ἀγώνισμα παντὸσ μεῖζον, παρισῶσαι τῷ τῆσ ἀρχῆσ μεγέθει τὸν λόγον, καὶ σχεδὸν τοῦ ἴσου χρόνου δεόμενον ὅσοσπερ ὁ τῆσ ἀρχῆσ· εἰή δ’ ἂν οὗτοσ ὁ πᾶσ αἰών. κράτιστον οὖν, ὥσπερ οἱ τῶν διθυράμβων τε καὶ παιάνων ποιηταὶ, εὐχήν τινα προσθέντα οὕτω κατακλεῖσαι τὸν λόγον. καὶ δὴ κεκλήσθων θεοὶ πάντεσ καὶ θεῶν παῖδεσ καὶ διδόντων τὴν ἀρχὴν τήνδε καὶ πόλιν τήνδε θάλλειν δι’ αἰῶνοσ καὶ μὴ παύσασθαι πρὶν ἂν μύδροι τε ὑπὲρ θαλάττησ πέσοιεν καὶ δένδρα ἦρι θάλλοντα παύσηται· ἄρχοντά τε τὸν μέγαν καὶ παῖδασ τούτου σῶσ τε εἶναι καὶ πρυτανεύειν πᾶσι τἀγαθά. ἐκτετέλεσταί μοι τὸ τόλμημα·

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Aristides, Aelius, Orationes, Ῥώμησ ἐγκώμιον

(아리스티데스, 아일리오스, 연설, Ῥώμησ ἐγκώμιον)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION