헬라어 문장 검색 - ΑριστίΟρατιον́09́

(아리스티데스, 아일리오스, 연설, Εἰσ βασιλέα [σπ.])

ἀλλ’ ἔμοιγε δοκεῖ τῶν καλῶν εἶναι ἐν ἑορτῇ καὶ ἐν ἱερομηνίᾳ μεμνῆσθαί τι καὶ λέγειν περὶ τοῦ θείου καὶ φιλανθρώπου βασιλέωσ. οὐ γὰρ δὴ δέοσ γε μὴ ἐπαινεῖν αὐτὸν προελόμενοι, ἔπειτα ἀπορήσαιμεν λόγων, ἀλλὰ μὴ τοιαῦτα ᾖ τὰ ὑπάρχοντα τῷ βασιλεῖ ὥστε μηδένα εἰπεῖν ἀξίωσ ἂν δυνηθῆναι περὶ αὐτῶν. ἐγὼ δὲ τῇ περὶ τἄλλα αὐτοῦ χρηστῇ καὶ φιλανθρώπῳ τύχῃ ἐπαρθεὶσ καὶ τοῖσ περὶ αὐτοῦ λόγοισ ἐθάρρησα. διόπερ τἄλλα πάντα ἀφεὶσ, ἃ τοῖσ προοιμιαζομένοισ λέγειν ἔθοσ ἐστὶ καὶ προφασίζεσθαι, τοῖσ μὲν τὸ μέγεθοσ τῶν πεπραγμένων, τοῖσ δὲ τὸν χρόνον ὀλίγον ὄντα τῶν λόγων, οὐ προσδεηθεὶσ δὲ οὐδὲ τῶν Μουσῶν, ὥσπερ τινὲσ τῶν ποιητῶν, οὐδ’ ἄλλησ οὐδεμιᾶσ ἔξωθεν βοηθείασ, ἐπ’ αὐτὸν τρέψομαι τοῦ βασιλέωσ τὸν ἔπαινον, οὐχ ὑπ’ αὐθαδείασ οὐδὲ καταφρονῶν τοῦ πράγματοσ, ἀλλ’ ὁρῶν τοὺσ ἐν ἀρχῇ καταπραύ̈νοντασ καὶ παραιτουμένουσ τρόπον τινὰ αὐτοὺσ καταφρονοῦντασ τῶν ὑποθέσεων ἃσ ποιοῦνται τῶν λόγων.

ταῦτα γὰρ λέγοντεσ οὐδὲν ἄλλο ἐνδείκνυσθαί μοι δοκοῦσιν ἢ τοῦτο μὲν ἐξ ὑπογυίου λέγοντεσ ὡσ ἐν πλείονι χρόνῳ φροντίσαντεσ καὶ παρασκευασάμενοι ἴσουσ ἂν τῷ μεγέθει τῶν ἔργων τοὺσ λόγουσ παράσχοιεν, οἱ δὲ δόντεσ ἑαυτοῖσ τὸ περὶ τῶν μεγίστων δύνασθαι λέγειν ἐπαγγέλλονται, καὶ ταύτην ὑπερβολὴν τῶν ἐπαίνων σφίσιν αὐτοῖσ διδόασιν. ἐγὼ δ’ οὔτε χρόνου πλῆθοσ ἱκανὸν οὔτε λόγον οὐδένα ὁρῶ τοῦ βασιλέωσ ἄξιον, οὐδ’ ὅστισ αὐτὸν ἱκανῶσ ἐγκωμιάσαι δυνήσεται· ὅμωσ δὲ οὐκ ἀποδειλιατέον, ἀλλ’ ὅση δύναμισ πειρατέον εἰπεῖν. οὐδὲ γὰρ ἂν θύωμεν τοῖσ θεοῖσ, τὸ πρὸσ ἀξίαν, οἶμαι, ὁρῶντεσ τοῦτο ποιοῦμεν, ἀλλ’ ὅσον δυνατὸν ἡμῖν χάριν αὐτοῖσ ταύτην ἐκτίνομεν· διόπερ οὐδὲ τὸν βασιλέα δεῖ ὀκνεῖν μέλλοντασ ἐπαινεῖν, ἀλλὰ θαρροῦντασ ἰέναι ἐπὶ τὸν ἔπαινον αὐτοῦ. ἐκείνῳ μὲν γὰρ ἴσωσ ἐνδεῶσ τὰ παρ’ ἡμῶν, ὑμῖν δὲ οὐκ ἐνδεῶσ εἰρήσεται. ἓν μὲν οὖν τοῦτο πρῶτον καὶ μέγιστον ὑπάρχει λέγειν περὶ αὐτοῦ ὅτι καὶ πρότερον ἢ καταστῆναι εἰσ τὴν ἀρχὴν ἄξιοσ τῆσ βασιλείασ ἦν. οἱ μὲν γὰρ δι’ ἑτέρων κτώμενοι τὴν ἀρχὴν ἢ παρὰ τῶν πρὸ αὑτῶν παραλαβόντεσ οἱ μὲν ἰσχὺν ἀντὶ τοῦ δικαίου προθέμενοι, οἱ δ’ ὥσπερ τινὸσ γένουσ ἀκολουθίαν καὶ διαδοχὴν σώζοντεσ οὕτωσ τὴν βασιλείαν ἐκτήσαντο· ὅστισ δὲ αὐτὸσ μὲν οὔτε παραγγείλασ οὔτε δεηθεὶσ, δεηθέντων δὲ ἁπάντων αὐτοῦ γενέσθαι, ἔδωκε τοῖσ δεηθεῖσιν ἑαυτὸν καὶ παρακαλέσασι, πάλαι τούτῳ καὶ δι’ ἀρετὴν τοῦτο τὸ γέρασ ὠφείλετο.

καὶ μὴν οὐδ’ ὡσ ἔσχε τὴν ἀρχὴν, οὐδὲν ἔπραξε σκυθρωπὸν οὐδὲ ἐμιμήσατο, οὐδὲ ἐζήλωσε τούτων οὐδὲν, οὐδὲ ὥσπερ ἄλλοι τῶν πρὸ αὐτοῦ βασιλέων τῶν ἐν τέλει τινὰσ φοβηθέντεσ ἐπιβουλεύειν αὑτοῖσ αἰτιασάμενοι τοὺσ μὲν φυγαῖσ, τοὺσ δὲ θανάτοισ ἐζημίωσαν, οὐδὲν τούτων ἐποίησεν, οὐδὲ τὸν τρόπον μετέθετο, ἀλλ’ οὕτωσ ἐστὶ πάντων πόρρω τῶν τοιούτων καὶ τοσοῦτον ἀπέχει τοῦ σφαγὰσ καὶ θανάτουσ βούλεσθαι ποιεῖν, ὥστε καὶ τῶν ἐπιβουλευόντων τινὰσ καὶ τῶν φανερῶσ ἐξελεγχομένων, καὶ τούτουσ περιεῖναι καὶ ζῆν τῇ τούτου φιλανθρωπίᾳ· καὶ γάρ τοι ἐκείνοισ μὲν περὶ τῆσ βασιλείασ ἀμφισβητοῦσι πολλοὶ, τούτῳ δὲ οὐδείσ. καίτοι εἴτε φόβῳ τῷ πρὸσ αὐτὸν εἴτε αἰδοῖ τοῦ κρείττονοσ εἴθ’, ὅπερ ἔφην, γνώμῃ τῇ βελτίστῃ καὶ δικαιοτάτῃ συγχωρεῖν οἰόνται δεῖν, πῶσ οὐκ ἐξ ἁπάντων τούτων φανερὸν ὅντιν’ ἐχρῆν εἶναι τὸν βασιλέα; οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τοῖσ βασιλεύσασι πρὸ αὐτοῦ τεκμαίρεσθαι πάρεστι περὶ αὐτῶν ὅσον εὐθὺσ ἐν αὐτοῖσ τουτοισὶ πρῶτον διήνεγκεν αὐτῶν. ἐκεῖνοι μὲν γὰρ μετὰ πολέμων καὶ φόνων πολλῶν εἰσῆλθον εἰσ τὰ πράγματα, πολλοὺσ μὲν τῶν ἐν τάξει ἀπολέσαντεσ, πολλοῖσ δὲ ἀνηκέστων συμφορῶν αἴτιοι γενηθέντεσ, ὥστε πολλὰσ μὲν ἐρημωθῆναι πόλεισ ὑπηκόουσ, πολλὴν δὲ χώραν ἀνάστατον γενέσθαι, πλεῖστα δὲ ἀναλωθῆναι σώματα, ὥστε μὴ πάντα ὁσίωσ αὐτοῖσ συμβῆναι μηδ’ ἂν αὐτοὺσ τοῦτ’ εἰπεῖν ἔχειν περὶ αὑτῶν· ὁ δὲ οὕτωσ ὁσίωσ καὶ καλῶσ ἐπέστη τοῖσ πράγμασιν ὥστε οὔτε καθιστάμενοσ οὔτε ἐν ἀρχῇ τῆσ βασιλείασ οὐδενὸσ φόνου προσεδεήθη· οὐδὲ ὥσπερ ἐν μεταβολῇ καὶ καταστάσει πραγμάτων οὐδεὶσ οὐδενὸσ ἐπειράθη χαλεποῦ, οὐδ’ ἔστιν ἃ πολλὰ εἰώθε καὶ ἀναγκαῖα ἐν τοῖσ τοιούτοισ συμβαίνειν, οὐδὲν τούτων ἐπράχθη· οὐδ’ ἔπαθον ἀνήκεστον οὐδὲ δεινὸν οὐδὲν, οὐκ ἄνδρεσ, οὐ πόλεισ, οὐκ ἔθνοσ. ἀλλ’ οὕτωσ ἐμέλησεν αὐτοῦ τοῖσ θεοῖσ, ὅπωσ ὁσίωσ καὶ εὐσεβῶσ ἐπιστήσεται τοῖσ πράγμασιν, ὥστε ἃ μὲν τῆσ μανίασ καὶ ἀπονοίασ ἔργα ἦν ἑτέροισ ἀνέθηκαν, ἃ δὲ τῆσ δικαιοσύνησ καὶ φιλανθρωπίασ καὶ τῆσ ἄλλησ εὐσεβείασ, τούτῳ διεφύλαξαν. καὶ ταῦτ’ οὐ μόνον πραότητόσ ἐστιν ἐπίδειγμα οὐδὲ τοῦ πρὸσ πάντασ ὁσίωσ ἔχειν αὐτὸν καὶ μὴ φθονερῶσ διακεῖσθαι πρόσ τινασ τῶν ἐντίμων καὶ ὑπερεχόντων, ἀλλὰ καὶ τοῦ μὴ καταπεπλῆχθαι ὑπὸ φόβων τὴν ἀρχὴν, μηδὲ ταραχωδῶσ ἔχειν πρὸσ τὰ συμβαίνοντα, μηδὲ ὀξύρροπον εἶναι πρόσ τε ὀργὴν καὶ θυμὸν, ἀλλὰ βεβαίᾳ καὶ ἀκινήτῳ χρῆσθαι τῇ διανοίᾳ πρὸσ ἅπαντασ·

εἰκότωσ. τὸν γὰρ μαθόντα ἃ χρὴ καὶ παιδευθέντα καὶ μηδενὸσ τῶν καλῶν ἀμελήσαντα μηδὲ ἀμαθῆ γενόμενον, ἀλλὰ πᾶσι τοῖσ τῆσ ἀρετῆσ μέρεσι κατακοσμήσαντα τὴν ψυχὴν, εἰκὸσ ἦν πάσησ ἔξω γενέσθαι ἁμαρτίασ. ταύτην τοίνυν τὴν παιδείαν καὶ ὁ βασιλεὺσ παιδευθεὶσ καὶ πάντων τῶν καλλίστων μετασχὼν τῶν μὲν καὶ ἀπὸ φύσεωσ ὑπαρξάντων αὐτῷ, τῶν δὲ καὶ ἀπὸ παιδείασ γενομένων, οὐ μέσωσ οὐδ’ ὥσπερ ἄλλοισ τισὶν, ἀλλὰ πρὸσ ὑπερβολὴν ἑκάστου, ἦν μὲν μέγα ὄφελοσ τῇ βασιλείᾳ καὶ πρὶν εἰσ ταύτην καταστῆναι. μόνῳ γὰρ δὴ καὶ τούτῳ βασιλέων ἢ ἐν ὀλίγοισ διαφερόντωσ ὑπῆρξε, τί οὖν ἐστι τοῦτο; ἐκεῖνοι τὸν μὲν ἄλλον χρόνον πράττουσι τὰ αὑτῶν, ἐπειδὰν δὲ εἰσέλθωσιν εἰσ τὴν ἀρχὴν, τηνικαῦτα ἐπιμελεῖσθαι αὐτῆσ ἄρχονται· ὁ δὲ οὕτω καθωσίωτο τῇ βασιλείᾳ ὥστε τὴν πρώτην τεταγμένοσ ὅπωσ ἔτυχε ταχθεὶσ, ἀδήλου ὄντοσ τοῦ μέλλοντοσ, ὁρῶν πολλὰ τῆσ βασιλείασ οὐ καλῶσ οὐδὲ ὁσίωσ διοικούμενα, ἀλλὰ πολλὴν αὐθάδειαν καὶ ὕβριν καὶ ἀκολασίαν ἐγγενομένην, οὐκ εἰά αὔξεσθαι οὐδὲ περαιτέρω χωρεῖν, ἀλλ’ ὥσπερ μεγάλου σώματοσ καὶ οὐχ ὑγιαίνοντοσ ἰώμενοσ τὰ ὕπουλα καὶ νενοσηκότα αὐτοῦ, ἢ καθάπερ ἵππου χαλεποῦ καὶ βιαίου κατέχων τὸ ἄγριον καὶ ἀπειθὲσ, ἐκφερόμενοσ μὲν ὑπ’ αὐτοῦ, πολλάκισ δὲ κατέχων καὶ ἀνακόπτων τὰσ συνεχεῖσ καὶ ἀλόγουσ καὶ βιαίουσ ὁρμὰσ, ἔπραττεν αὐτῷ καὶ προεώρα τὰ συμφέροντα. τοιοῦτοσ μὲν δὴ πρὸ τοῦ βασιλεῦσαι ἦν.

ἐπεὶ δὲ ἡ τὰ πάντα διοικοῦσα πρόνοια καὶ διατάττουσα καὶ τοῦτον ἐκάθισεν εἰσ τὸν βασίλειον θρόνον τὸν δικαιότατον καὶ ὁσιώτατον βασιλέων, τί ἄν τισ πρῶτον καὶ μέγιστον εἰπεῖν ἔχοι ὧν τῆσ ἀγαθῆσ αὐτοῦ τύχησ καὶ προνοίασ ἀπολαύομεν; ὃσ ἁπάντων μὲν κεκινημένων καὶ μεθισταμένων, ὡσ ἔποσ εἰπεῖν, εἰσ ἑτέραν γῆν, σαλευούσησ δὲ τῆσ ἀρχῆσ ὥσπερ ἐν μεγάλῳ χειμῶνι ἢ σεισμῷ, κᾆτα ὥσπερ νεὼσ καταδύεσθαι μελλούσησ ἀποφερομένησ πρὸσ ἔσχατα γῆσ, οὗ καὶ πρότερον ἀπεπλανήθησάν τινεσ τῶν ἐν ἀρχαῖσ καὶ βασιλείαισ γενομένων, κἄπειτα ὥσπερ ἐν λαβυρίνθῳ πολλαῖσ καὶ χαλεπαῖσ ἀπορίαισ ἐντυχόντεσ, τελευτῶντεσ αὑτοὺσ ἀπεῖπον ἀποκλεισθέντεσ τῆσ ὀπίσω ὁδοῦ ἐπανελθεῖν μὴ δυνηθέντεσ, ταῦτα ὁρῶν οὐχ ὡσ ἄπειροσ κυβερνήτησ εἰάσεν ὅπωσ ἔτυχε φέρεσθαι οὐδὲ κινδυνεύειν, ἀλλ’ ὡσ ἂν ἐμπειρότατοσ βασιλέων καὶ γνώμῃ προέχων πρῶτον μὲν ἐπέσχε καὶ ἔπαυσε τῆσ ἐκεῖσε ὁρμῆσ, ἔπειτα κατέστησεν εἰσ ὁρ́μον ἄγων. καὶ νῦν ἡ μὲν ἐν ἀσφαλεστάτῳ ὁρμεῖ, ὥσπερ ναῦσ ἐκ πολλοῦ καταστᾶσα χειμῶνοσ, ὁ δὲ οὕτωσ ἐξηγεῖται καὶ διέπει τὸ τῆσ ἀρχῆσ ὅνπερ χρὴ τρόπον, τὴν εὐσέβειαν μὲν καὶ δικαιοσύνην, ἔτι δὲ σωφροσύνην καὶ ἐγκράτειαν καὶ φρόνησιν καὶ τὴν ἄλλην κόσμου γε ἀρετήν. ἤρξατο μὲν γὰρ, ὥσπερ προσήκει, ἀπὸ εὐσεβείασ, διεξῆλθε δὲ καὶ διὰ τῶν ἄλλων μερῶν τῆσ ἀρετῆσ. τίσ μὲν γὰρ δικαιοσύνησ, τίσ δὲ φιλανθρωπίασ, τίσ δὲ τῆσ ἄλλησ ἀρετῆσ τοσαῦτα δείγματα καὶ τοιαῦτα ὅσα καὶ οἱᾶ ὁ βασιλεὺσ οὗτοσ ἐξήνεγκε; καὶ πρῶτόν γε τὴν εἰσ χρήματα δικαιοσύνην αὐτοῦ θεασώμεθα. τῆσ γὰρ συντάξεωσ ὑπερβαλλούσησ τῆσ εἰσ τὴν διοίκησεν συντεταγμένησ καὶ φόρων ἐπιταχθέντων πλειόνων καὶ οὐδὲ τούτων ἀρκούντων, ἀλλὰ κεκενωμένων μὲν τῶν πανταχοῦ ταμιείων, ἀεὶ δὲ μείζονοσ ὄντοσ τοῦ περὶ τοῦ μέλλοντοσ φόβου, οὐ τοῦ πλείονοσ ἐδεήθη οὐδ’ ἐζήτησεν οὐδὲ διὰ χρήματα κακὸσ ἐγένετο, ἀλλ’ ἀνῆκε καὶ ἐπεκούφισεν, οὐ μόνον δικαιότατοσ, ἀλλὰ καὶ φιλανθρωπότατοσ βασιλέων περὶ ταῦτα γενόμενοσ. καὶ τοιοῦτοσ μὲν εἰσ χρήματα.

οὕτω γὰρ σφόδρα φιλέλλην ἐστὶν ὁ βασιλεὺσ καὶ τοσοῦτον αὐτῷ περίεστι τούτου τοῦ καλοῦ ὥστε ἠμελημένησ τῆσ τῶν Ἑλλήνων παιδείασ καὶ καταπεφρονημένησ, ἀνῃρημένων δὲ τῶν ἐπ’ αὐτῇ τιμῶν, παρεωσμένου δὲ καὶ ἐν οὐδενὸσ ὄντοσ μέρει παντὸσ τοῦ Ἑλληνικοῦ, οὐκ ἠμέλησεν ὁ βασιλεὺσ, ἀλλὰ πρὸσ ταῖσ ὑπαρχούσαισ τιμαῖσ καὶ ἄλλασ προσέθηκε. τὴν δὲ πρὸσ τὰσ δίκασ δικαιοσύνην καὶ φιλανθρωπίαν τίσ ἂν ἀξίωσ ἐπαινέσειε; τίσ γὰρ Ῥαδάμανθυσ ἢ τίσ Αἰακὸσ οὕτω δίκαιον ἑαυτὸν πρὸσ ἅπαντα δικαστὴν διεφύλαξε; μᾶλλον δὲ τὸ μὲν δίκαιον οὐκ ἀεὶ οὐδὲ πανταχῆ φιλάνθρωπον, ὁ δὲ τὸ μὲν δίκαιον ἀκριβῶσ οἶδεν, ὡσ αὐτὸσ νομοθέτησ ὢν καὶ εὑρετὴσ αὐτοῦ, οὐδὲν δὲ ἔξω τοῦ δικαίου ποιῶν, ὅμωσ αὐτῷ τούτῳ βεβαιοῖ τὴν φιλανθρωπίαν, ὥστε δικαιοσύνησ τὴν ἀκριβεστάτην ταυτὸν δύνασθαι φιλανθρωπίᾳ τῇ καθαρωτάτῃ. τούτου δὲ αἴτιον ὅτι οὐκ εἰσ ἑτέρουσ ὁρῶν ἑρμηνέασ οὕτω λαμβάνει τὸ δίκαιον, ἀλλ’ αὐτὸσ ἔχων ἐκ παιδείασ τῶν ὡσ ἀληθῶσ καλῶν καὶ τῶν ἀγαθῶν ἐπιστήμην τὴν ἀπὸ τῶν νόμων ἐμπειρίαν προσειληφὼσ, ὥστε μή τι τῶν γεγραμμένων διαφεύγειν αὐτὸν, οὕτωσ τὰσ κρίσεισ ποιεῖται περὶ πάντων. οὐδεὶσ γοῦν ἔστιν ὅστισ οὐ τῶν δικαίων ἀπῆλθε τυχὼν, οὐδ’ ἐμέμψατο τῶν κριθέντων ἐπ’ αὐτοῦ, οὔτε διώκων ἡττηθεὶσ οὔτε φεύγων ἁλοὺσ, ἀλλὰ στέργοντεσ ἀμφότεροι καὶ προσκυνοῦντεσ ἀπέρχονται, καὶ τὴν αὐτὴν ψῆφον περὶ τῶν ἐγνωσμένων ὅ τε ἡττηθεὶσ καὶ ὁ νικήσασ φέρει. κἂν ἄρα συμβῇ τισι τὴν τιμωρίαν ὑποσχεῖν, οὐ τὸ παθεῖν καὶ δοῦναι δίκην δεινὸν νομίζουσιν, ἀλλὰ μὴ μείζω προσπαθεῖν κέρδοσ τίθενται· οὐ γὰρ μῖσοσ αὐτῷ τῶν δεδρακότων αἱ τιμωρίαι δύνανται, ἀλλὰ παιδείαν, μάλιστα μὲν, εἴ πωσ οἱο͂́ν τε, καὶ αὐτῶν, εἰ δὲ μὴ, τῶν ἀκουσομένων. εἰ δ’ αὖ τὸ φιλέλληνα εἶναι καλὸν καὶ πρέπον βασιλεῖ, τῷ προσήκων ὁ ἔπαινοσ οὕτωσ; καὶ περὶ μὲν δικαιοσύνησ τοσαῦτα.

φιλανθρωπία γε μὴν τίσ μείζων ταύτησ καὶ φανερωτέρα; ᾗ κατεπτηχὸσ ἅπαν τὸ ὑπήκοον καὶ ὑπὸ φόβου δεδουλωμένον, πολλῶν τῶν κατηκόων περιιόντων καὶ ὠτακουστούντων κατὰ πάσασ τὰσ πόλεισ εἴ τισ φθέγξαιτό τι, ἐλεύθερον δὲ οὐδὲν οὔτε φρονῆσαί τι οὔτε εἰπεῖν οἱο͂́ν τε ὂν, ἀνῃρημένησ τῆσ σώφρονοσ καὶ δικαίασ παρρησίασ, τρέμοντοσ δὲ ἑκάστου σκιὰν, ἀπήλλαξε τοῦ φόβου τούτου καὶ ἠλευθέρωσε τὰσ ἁπάντων ψυχὰσ, ἐντελῆ καὶ ὁλόκληρον ἀποδοὺσ τὴν ἐλευθερίαν αὐτοῖσ. ὃ τοίνυν μέγιστον τῆσ τοῦ βασιλέωσ φιλανθρωπίασ καὶ κρεῖττον ἅπαντοσ παραδείγματοσ· ὢν γὰρ τηλικοῦτοσ ὁ βασιλεὺσ ἡμερότητι καὶ ἐπιεικείᾳ διενήνοχεν ἁπάντων βασιλέων, ὥστε μικρὸν μὲν οἱᾶ πατὴρ, μικρὸν δὲ οἱᾶ ποιμὴν τῶν ἄλλων εἰπεῖν εἶναι, καὶ πάντα ὅσα ποιηταὶ δυνάστασ ἡμεροῦντεσ ἐφθέγξαντο. τίνα γὰρ τρόπον ἐπιεικείασ παραλέλοιπεν; οὐ κοινότατοσ μὲν ὁ τρόποσ τῆσ φιλανθρωπίασ αὐτοῦ πρὸσ ἅπαν τὸ ὑπήκοον καὶ τοὺσ ἐπὶ πάσησ προφάσεωσ ἐντυγχάνοντασ, ἡ δὲ τοῦ σχήματοσ αὐτοῦ πραότησ ὡσ φιλάνθρωποσ καὶ τῆσ διαλέκτου τὸ εὔκρατον καὶ τὸ μηδὲν δεῖν ἕνεκα τῆσ προσόδου πραγματεύεσθαι, ἀλλ’ ὑπάρχειν ὥσπερ εἴσω περιρραντηρίων παριέναι τοῖσ τι καὶ μικρὸν συνειδόσιν ἑαυτοῖσ ἀγαθὸν, πῶσ οὐ πάσησ ἐπέκεινα πραότητοσ καὶ φιλανθρωπίασ; οὐ γὰρ ὡσ σπάνιον καὶ δυσπρόσοδον παρέχων ἑαυτὸν ἡγεῖται τὴν τοῦ μέγασ καὶ θαυμαστὸσ καὶ τοιοῦτοσ οἱο͂σ μηδεὶσ ἄλλοσ πώποτε ἐγένετο δόξαν ἀποίσεσθαι βασιλεὺσ, ἀλλ’ οὕτωσ ἂν μάλιστα βεβαιοῦν τὴν τοῦ τοιοῦτοσ εἶναι προσηγορίαν, εἰ τὴν παρ’ αὑτοῦ εὔνοιαν καὶ φιλανθρωπίαν κοινὴν ἅπασι τοῖσ δεομένοισ παρασκευάσεται, οἰόμενοσ δεῖν τὸν ὡσ ἀληθῶσ βασιλέα τῷ τῶν ὅλων ἀπεικάσθαι βασιλεῖ κατά τε τὴν φιλανθρωπίαν καὶ τὴν πρόνοιαν ἁπάντων τῶν ἀρχομένων, καὶ μὴ πρὸ μὲν τῆσ βασιλείασ χρηστόν τι καὶ μέτριον ἦθοσ ἐμφαίνειν ἑαυτοῦ, βασιλέα δὲ ἀποδειχθέντα χαλεπὸν καὶ βίαιον εἶναι περὶ τοὺσ ἀρχομένουσ· οὐ γὰρ βασιλείασ σχῆμα εἶναι τὸ τοιοῦτον ἐπιεικοῦσ, ἀλλὰ σκαιότητοσ καὶ ἀπαιδευσίασ ἔλεγχον φανερώτατον·

οἱο͂σ ἦν καὶ ὁ τῶν Λακεδαιμονίων στρατηγὸσ ὁ τοῖσ Ἕλλησι πρὸσ τοὺσ βαρβάρουσ ἡγησάμενοσ, Παυσανίαν λέγω τὸν Κλεομβρότου, ὃσ οἴκοι μένων ἠδύνατο σωφρονεῖν, πλεύσασ δὲ εἰσ Ἑλλήσποντον ἐπελέληστο μὲν τῶν οἴκοι, ἐπελέληστο δὲ αὑτοῦ, παντὶ δὲ μᾶλλον ἐῴκει ἢ ἀνδρὶ Σπαρτιάτῃ, χαλεπὸσ μὲν ὢν καὶ βίαιοσ περὶ τοὺσ συμμάχουσ, ἀκόλαστοσ δὲ καὶ ὑβριστὴσ περὶ τὴν δίαιταν, τυραννικὸσ δὲ περὶ τὸν τρόπον. ὁ δ’ ἐπέδειξεν ὅτι καὶ ἰδιώτην ὄντα καὶ βασιλέα οἱο͂́ν τέ ἐστι τὸν αὐτὸν εἶναι διὰ τέλουσ, τοιοῦτον μὲν πρὸ τῆσ βασιλείασ παρασχὼν ἑαυτὸν ὥστε δικαίωσ ἀξιωθῆναι ταύτησ, ἐν δὲ τῇ βασιλείᾳ τῷ αὐτῷ νοὶ̈ καὶ τρόπῳ χρώμενοσ, οὐκ ἐκστὰσ ἑαυτοῦ οὐδὲ ζηλώσασ τὴν ἀκολασίαν, ἀλλὰ τὸν σώφρονα βίον ἑλόμενοσ, τὴν μὲν ὕβριν καὶ παρανομίαν μισήσασ, παράδειγμα δὲ σωφροσύνησ ἑαυτὸν παρασχὼν, ὥστε τοὺσ τέωσ ἀσελγεῖσ καὶ ὑβριστὰσ μεταθέσθαι τὸν τρόπον ὁρῶντασ αὐτοῦ τὴν σωφροσύνην, καὶ τῆσ τε πρὸσ τὰ χρήματα ἐπιθυμίασ παύσασθαι καὶ πρὸσ τὸ σωφρονέστερον διατεθῆναι. καὶ μὴν καὶ ὅσαι ἡδοναὶ ἄρχουσιν ἀνθρώπων οὐδεμιᾶσ ἴσμεν ἡττημένον τὸν βασιλέα. τοσοῦτον γὰρ ἀπέσχεν αὐτῶν εὐθὺσ ἐξ ἀρχῆσ ὥστε εἴ τίσ ἐστιν ἐγκράτεια κατ’ ἀνθρώπουσ ὑμνουμένη, ταύτην περὶ τούτου μόνου λεγομένην πιστὴν εἶναι δοκεῖν. τίσ μὲν γὰρ οὕτω τὰ γαστρὸσ ἐγκρατὴσ, τίσ δὲ ἀφροδισίων, τίσ δὲ τῶν ἄλλων ἡδονῶν; οὐ γὰρ, ὥσπερ ἔφην ἀρτίωσ, ἐξ ἡμισείασ ἔσχε τὴν ἀρετὴν, οὐδὲ ὥσπερ ἄλλοι τινὲσ βασιλεῖσ πρόσ τε ἀνδρείαν καὶ φιλανθρωπίαν ἐπιεικῶσ ἔχειν δόξαντεσ ἀκολαστότατοι περὶ τὰσ ἡδονὰσ καὶ τὰσ ἐπιθυμίασ ὄντεσ ἐφάνησαν, οἱο͂ν Ὅμηροσ ἐγκωμιάζων τὸν τῶν Ἀχαιῶν στρατηγὸν Ἀγαμέμνονα, ἀμφότερον, φησὶ, βασιλεύσ τ’ ἀγαθὸσ κρατερόσ τ’ αἰχμητήσ. φαίνεται δ’ οὗτοσ παρ’ αὐτῷ ἡττημένοσ μὲν Χρυσηίδοσ, ἐρῶν δὲ Βρισηίδοσ τῆσ Ἀχιλλέωσ, διὰ δὲ ταύτην τὴν ἐπιθυμίαν πολλῶν καὶ μεγάλων κακῶν αἴτιοσ τοῖσ Ἀχαιοῖσ γενόμενοσ. ὁ τοίνυν Ἀχιλλεὺσ ὁ τῆσ Θέτιδοσ καὶ τοῦ Πηλέωσ οὕτωσ ἀκόλαστοσ ἦν περὶ τὰσ ἡδονὰσ καὶ μικροπρεπὴσ ὥστε ἀπελθούσησ τῆσ Βρισηίδοσ παρ’ αὐτοῦ καὶ χρόνον τινὰ ποιησάσησ παρ’ Ἀγαμέμνονι παραχρῆμα μὲν οὕτωσ διετέθη ὥστ’ ἔκλαεν ὁρῶν ἐπὶ οἴνοπα πόντον, καλῶν τὴν μητέρα ὥσπερ παιδάριον πεπονθὸσ τοῦτο ὑπὸ ὁμοίου ἑτέρου·

ἐλθούσησ δὲ τὴν πρόφασιν τῶν δακρύων διηγούμενοσ καὶ κελεύων αὐτὴν δεηθῆναι τοῦ Διὸσ ὅπωσ ἂν Τρωσὶ σύμμαχοσ γενόμενοσ κακὰ μέγιστα ἐργάσηται τοὺσ Ἕλληνασ, μετὰ ταῦτα δὲ ὁρῶν πολλοὺσ πίπτοντασ τῶν Ἀχαιῶν ἑκάστοτε ὑπό τε τῶν Τρώων καὶ ὑφ’ Ἕκτοροσ, καί τινων ἑταίρων αὐτοῦ καὶ φίλων ἀποθνησκόντων, οὐκ ἐπιστρεφόμενοσ οὐδὲ ἐλεῶν. ἐκεῖνοι μὲν οὖν πολλὰ ἐνδεῶσ ἔσχον πρὸσ ἀρετὴν, ὁ δὲ ἀμφότερα βασιλεύσ τ’ ἀγαθὸσ κρατερόσ τ’ αἰχμητήσ. ὁ γὰρ τοσοῦτον ὑπεριδὼν τῶν ἡδονῶν ὥστε μηδεμιᾶσ ἡττηθῆναι αὐτῶν, πῶσ οὐχ οὗτόσ ἐστιν ὁ τῷ ὄντι ἀνδρεῖοσ καὶ σώφρων καὶ καρτερόσ; τείχη μὲν γὰρ ἀνάλωτα πολλάκισ εἶναι δοκοῦντα καὶ φαῦλοι ὄντεσ εἷλον ἤδη τινὲσ, ὑπὸ δὲ τῶν ἡδονῶν πολλοὺσ καὶ τῶν πάνυ ἀγαθῶν ἀνδρῶν κρατουμένουσ ὁρῶ. βίου δὲ εὐκολίαν καὶ διαίτησ εὐτέλειαν τίσ οὕτωσ ἀνδρεῖοσ ὥστε ῥᾳδίωσ οὕτωσ δύνασθαι ἂν ὑπενεγκεῖν; καὶ μὴν τὰ μὲν πρὸσ πολεμίουσ ἀνδρείοισ πολλοῖσ ὑπῆρξε γενέσθαι, ὑπὸ δὲ τῶν σφετέρων στρατιωτῶν αὐτοὺσ ἄρχεσθαι ἢ κρατεῖν· ὁ δὲ οὕτωσ ῥᾳδίωσ ἐκράτησε καὶ κατεστήσατο ὥστε πολλῶν μὲν καὶ ἀπείρων ὄντων τῶν διδομένων αὐτοῖσ, χαλεπῶν δὲ καὶ φοβερῶν εἰ μὴ τοσαῦτα λαμβάνοιεν, καὶ ἔτι πλείω τῶν διδομένων αὐτοῖσ, οὐχ ὅπωσ ἐπηύξησε τὰσ ἐπιθυμίασ αὐτῶν, ἀλλ’ ὁρίσασ τὸ δέον τοὺσ μὲν στρατιώτασ πρὸσ τοὺσ πόνουσ καὶ τὴν ἄσκησιν τῶν σωμάτων ἀμείνουσ ἐποίησεν, οὐκέτι τῷ λαμβάνειν αὐτοὺσ ἐάσασ προσέχειν, ἀλλὰ τὴν μελέτην τῶν πολεμικῶν αὐτοῖσ συνήθη ποιήσασ, οὐδὲ ἐν ἡδυπαθείᾳ καὶ τρυφῇ ὄντασ διάγειν, ἀλλ’ ὅπωσ μηδένα καιρὸν ἕξουσιν ἐπιθυμίασ τῆσ τοιαύτησ. τοῦτο ποιήσασ ἐπήμυνε μὲν ταῖσ τῶν ἀρχομένων ἐνδείαισ, ἐπεμελήθη δὲ τῆσ εὐταξίασ τῶν στρατιωτῶν, τῶν δὲ χρημάτων βεβαιοτέραν ἐποίησε τὴν πρόσοδον.

τούτων οὐκ ἂν γένοιτο μείζω τεκμήρια ἀνδρείασ ἅμα καὶ εὐβουλίασ. καὶ μὴν δεινότητοσ καὶ σοφίασ τοῦτ’ ἄν τισ τεκμήριον εἰκότωσ αὐτὸ ποιήσαιτο. τὸ μὲν γὰρ βιασάμενον καὶ καταναγκάσαντα στέργειν παρασκευάσαι φόβῳ καὶ οὐ γνώμησ περιουσίᾳ ἔστιν οὕτωσ ἔχειν αὐτοὺσ πεποιηκέναι, τὸ δὲ ἀπλήστωσ πρὸσ χρήματα καὶ τὸ λαμβάνειν διακειμένουσ πεῖσαι μετριάζειν οὐκ ἂν, οἶμαι, ῥᾳδίωσ ἠδυνήθη, εἰ μὴ νοῆσαι καὶ εἰπεῖν ὑπὲρ ἅπαντασ ἦν. φρονήσεωσ δὲ πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα ἔργα ἐν τῇ βασιλείᾳ παρέσχηται, κάλλιστον δὲ καὶ πλείστου ἐπαίνου ἄξιον ἡ πρὸσ τοὺσ πολέμουσ εὐβουλία τε καὶ σύνεσισ τοῦ βασιλέωσ, ὅτι ὁρῶν ἐν τοῖσ πολέμοισ τοὺσ δεινοὺσ καὶ πολεμικοὺσ εἶναι δοκοῦντασ οἰομένουσ δεῖν τῷ μάχεσθαι νικᾶν, ἀλλ’ οὐχὶ τῷ καλῶσ βουλεύεσθαι, οὐκ ἐμιμήσατο ἐκείνουσ οὐδὲ ἐζήλωσεν, ἡγούμενοσ δεῖν πρὸσ μὲν τοὺσ ὁμοίουσ χρῆσθαι τοῖσ ὅπλοισ· καλὸν γὰρ τοὺσ τοιούτουσ ἀνδρείᾳ νικᾶν· πρὸσ δὲ τοὺσ βαρβάρουσ τῷ εὖ βουλεύεσθαι. ᾔδει γὰρ, οἶμαι, καὶ τὸν τὰσ πολλὰσ μυριάδασ ἐπὶ τοὺσ Ἕλληνασ ἀγαγόντα καὶ ὃν οὔτε γῆ οὔτε θάλαττα ἐχώρει ἱκανῶσ ἑνὸσ ἀνδρὸσ γνώμησ ἡττηθέντα. ὅπου γὰρ ἔστι βουλευσάμενον περιγενέσθαι, τί δεῖ ἐνταῦθα κινδύνων; ἔτι τοίνυν τὸ μὲν νικᾶν ἐν ταῖσ μάχαισ καὶ τοῖσ φαύλοισ πολλάκισ περιγίγνεται, φρονήσει δὲ καὶ σοφίᾳ κρατεῖν δύνασθαι μόνων ἐστὶ τῶν εἰδότων βουλεύεσθαι.

καὶ μὴν οἱ μὲν τὴν ἀνδρείαν ἐπὶ παντὸσ καιροῦ καὶ πάσησ προφάσεωσ ἐπιδείκνυσθαι βουλόμενοι τυχόντεσ μὲν κατώρθωσαν, ἡττηθέντεσ δὲ συμφοραῖσ μεγίσταισ ἑαυτοὺσ καὶ τοὺσ φίλουσ περιβάλλουσιν, οἱ δὲ γιγνώσκοντεσ τὰ δέοντα καὶ λογιζόμενοι κατορθώσαντεσ μὲν τυγχάνουσιν οὐδὲν ἧττον ὧν ἐβουλήθησαν, διαμαρτόντεσ δὲ οὐδὲν βλάπτονται. ἃ δὴ γιγνώσκων καὶ ὁ βασιλεὺσ οὐκ οἰέται δεῖν μιμεῖσθαι τοὺσ ἀνοήτουσ καὶ ῥιψοκινδύνουσ τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ τῷ εὖ βουλεύεσθαι ἀσφαλὴσ εἶναι πρὸσ τοὺσ βαρβάρουσ. καὶ μὴν οὐδ’ ἐν ταῖσ μάχαισ καὶ τοῖσ ὅπλοισ αὐτὸν ἐμέμψαντο οἱ πολέμιοι, ἀλλ’ ἐπέδειξεν αὐτοῖσ οὐ μόνον συνέσει καὶ τῇ ἄλλῃ παιδείᾳ, ἀλλὰ καὶ ἀνδρείᾳ κρατεῖν αὐτῶν δυνάμενοσ. ὅπου γὰρ Κελτοὶ μὲν οἱ μέγιστοι καὶ φονικώτατοι τῶν ὑφ’ ἡλίῳ πολλὰ δὴ καὶ παντοῖα τολμήσαντεσ νῦν προσκυνοῦσι τὸν δεσπότην, γνόντεσ τὸ τὴν ἡσυχίαν ἄγειν ὡσ ἄμεινον ἦν καὶ ποιεῖν τὸ προσταττόμενον τοῦ πολεμεῖν, τοῦτο δὲ τὸ ὄνομα λείπεται μόνον τοῦ γένουσ· πᾶν δὲ ὅσον Εὐφράτου τε καὶ Τίγρητοσ ἐπέκεινα πρὸσ ἀνατολὰσ οἰκεῖ διακινηθὲν καὶ δὴ κατήρτισταί τε καὶ πεπαίδευται τοὺσ κρείττουσ εἰδέναι· ἡσυχάζει δὲ πᾶσα ἡ ἤπειροσ, γῆ δὲ καὶ θάλαττα τὸν προστάτην στεφανοῦσιν, Ἕλληνεσ δὲ καὶ βάρβαροι ταυτὸν ἤδη φθέγγονται, ἡ δὲ ἀρχὴ καθάπερ ναῦσ τισ ἢ τεῖχοσ ἐπεσκεύασταί τε καὶ ὠχύρωται καὶ τὸ αὑτῆσ βεβαίωσ κεκόμισται ἀγαθὸν, τίνα ταῦτα οὐχ ὑπερβέβληκεν ἀνδρείαν, ἢ τίσ ἀμείνων καὶ λυσιτελεστέρα γένοιτ’ ἂν ταύτησ κατάστασισ; οὐ πᾶσα μὲν ἄδεια πᾶσιν ὅπη βούλεταί τισ, πάντεσ δὲ οἱ πανταχοῦ λιμένεσ ἐνεργοὶ, οὐ τὰ μὲν ὄρη τὴν αὐτὴν ἔχει τοῖσ ὁδεύουσιν ἥνπερ αἱ πόλεισ τοῖσ οἰκοῦσιν αὐτὰσ ἀσφάλειαν, χάρισ δὲ πάντα ἐπέχει πεδία, πᾶσ δὲ διὰ πάντων λέλυται φόβοσ; ποῖοι μὲν γὰρ πόροι ποταμῶν κεκώλυνται διελθεῖν;

τοῦτο γὰρ ὥσ γε ἐν βραχεῖ πλεῖστον εἰρήσθω. τίνεσ δὲ θαλάττησ ἀποκέκλεινται πορθμοί; νῦν καὶ πανηγύρεισ φαιδρότεραι καὶ ἑορταὶ θεοφιλέστεραι. νῦν καὶ τὸ Δήμητροσ πῦρ λαμπρότερον καὶ ἱερώτερον. ὦ φῶσ τῆσ ἀνθρωπίνησ εὐδαιμονίασ. νῦν ἅπαντεσ ἄνθρωποι τὴν ἀληθῆ εὐδαιμονίαν εὑρηκέναι δοκοῦσιν. ὦ πάντασ βασιλέασ παρεληλυθὼσ, σοφίᾳ μὲν τοὺσ σοφοὺσ, ἀνδρείᾳ δὲ τοὺσ ἀνδρείουσ, εὐσεβείᾳ δὲ τοὺσ ἐπὶ ταύτῃ διαφέροντασ, εὐτυχίᾳ δὲ τοὺσ εὐτυχεστάτουσ· ἀνθ’ ὧν οὐκ ἂν γένοιτο ἀξία σοι χάρισ παρ’ ἡμῶν οὔτ’ ἐν ἐπαίνοισ οὔτ’ ἐν ἄλλῃ οὐδεμιᾷ τιμῇ. σὲ δὲ, ὦ παῖ γενναῖε γενναίων, κατ’ ἴχνοσ εἰή βαίνειν τοῦ πατρόσ.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Aristides, Aelius, Orationes, Εἰσ βασιλέα [σπ.]

(아리스티데스, 아일리오스, 연설, Εἰσ βασιλέα [σπ.])

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION