Appian, The Civil Wars, book 2, chapter 11

(아피아노스, The Civil Wars, book 2, chapter 11)

Ἀλλὰ τάδε μὲν ᾠκονόμει θεὸσ ἐσ ἀρχὴν τῆσδε τῆσ νῦν ἐπεχούσησ τὰ πάντα ἡγεμονίασ· τότε δ’ αὐτῶν τὴν στρατιὰν ἑκάτεροσ συναγαγὼν ἐπώτρυνε, Πομπήιοσ μὲν τοιάδε λέγων· "ὑμεῖσ, ὦ συστρατιῶται, στρατηγεῖτε τοῦ πόνου μᾶλλον ἢ στρατηγεῖσθε· αὐτοὶ γὰρ ἐμοῦ τὰ Καίσαροσ ἐκτρύχειν ἔτι βουλομένου τὸν ἀγῶνα τόνδε προυκαλέσασθε. ὡσ οὖν ἀγωνοθέται τῆσ μάχησ χρήσασθε μὲν ὡσ ἐλάττοσι πολὺ πλείονεσ, καταφρονεῖτε δὲ ὡσ ἡττημένων νενικηκότεσ καὶ γερόντων νέοι καὶ πολλὰ κεκμηκότων ἀκμῆτεσ ἄνδρεσ, οἷσ ὑπάρχει δύναμισ τοσήδε καὶ παρασκευὴ καὶ τὸ συνειδὸσ αὐτὸ τῆσ αἰτίασ· ὑπὲρ γὰρ ἐλευθερίασ καὶ πατρίδοσ ἀγωνιζόμεθα μετὰ νόμων καὶ δόξησ ἀγαθῆσ καὶ τοσῶνδε ἀνδρῶν, τῶν μὲν ἀπὸ βουλῆσ, τῶν δ’ ἱππέων, πρὸσ ἄνδρα ἕνα λῃστεύοντα τὴν ἡγεμονίαν. ἴτε οὖν, ὡσ ἠξιοῦτε, μετ’ ἀγαθῆσ ἐλπίδοσ, ἐν ὄψει τιθέμενοι τήν τε φυγὴν αὐτῶν τὴν περὶ τὸ Δυρράχιον γενομένην καὶ ὅσα σημεῖα μιᾶσ ἡμέρασ κρατοῦντεσ αὐτῶν ἐλάβομεν. Ὁ μὲν δὴ Πομπήιοσ ὧδε ἔλεγεν, ὁ δὲ Καῖσαρ τοῖσ ἰδίοισ τοιάδε·

"τὰ μὲν δυσχερέστερα ἤδη νενικήκαμεν, ὦ φίλοι· ἀντὶ γὰρ λιμοῦ καὶ ἀπορίασ ἀνδράσι μαχούμεθα· ἥδε δὲ ἡ ἡμέρα κρινεῖ πάντα. μέμνησθέ μοι τῆσ περὶ τὸ Δυρράχιον ἐπαγγελίασ καὶ ὧν ἐφορῶντοσ ἐμοῦ συνώμνυσθε ἀλλήλοισ, μὴ νικῶντεσ οὐδ’ ἐπανήξειν. οἵδε εἰσίν, ὦ ἄνδρεσ, ἐφ’ οὓσ ἐξ Ἡρακλείων στηλῶν ἤλθομεν· οἵδε οἱ περιφυγόντεσ ἡμᾶσ ἐξ Ἰταλίασ, οἳ τοὺσ δέκα ἔτεσιν ἀθλοῦντασ ἡμᾶσ καὶ πολέμουσ τοσούσδε καὶ νίκασ δυσαριθμήτουσ ἀνύσαντασ καὶ Ἰβήρων καὶ Κελτῶν καὶ Βρεττανῶν ἔθνη τετρακόσια περιποιήσαντασ τῇ πατρίδι διέλυον ἀγεράστουσ ἄνευ θριάμβου τε καὶ δωρεᾶσ, καὶ οὐδ’ ἐσ τὰ δίκαια αὐτοὺσ ἐγὼ προκαλούμενοσ ἔπειθον οὐδὲ χάρισιν ἐξήνυον. ἴστε, οὓσ μεθῆκα ἀπαθεῖσ, ἐλπίσασ ἡμῖν τι παρ’ αὐτῶν ἔσεσθαι δίκαιον. τῶνδε οὖν μοι τήμερον ἀθρόον ἀνενέγκατε καὶ τῆσ ἐμῆσ πρὸσ ὑμᾶσ, εἴ τι σύνιστέ μοι, κηδεμονίασ ἢ πίστεωσ ἢ δωρεῶν μεγαλοφροσύνησ. "Ἔστι δὲ οὐ δυσχερὲσ νεοστρατεύτων καὶ ἀπειροπολέμων ἔτι πολυπόνουσ ἀγωνιστὰσ περιγενέσθαι, ἄλλωσ τε καὶ μειρακιωδῶσ ἐσ ἀταξίαν καὶ δυσπείθειαν τοῦ στρατηγοῦ τραπέντων, ὃν ἐγὼ πυνθάνομαι δεδιότα καὶ ἄκοντα χωρεῖν ἐπὶ τὸ ἔργον, τύχῃ τε παρακμάζοντα ἤδη καὶ νωθῆ καὶ βραδὺν ἐσ ἅπαντα γεγενημένον καὶ οὐδὲ στρατηγοῦντα ἔτι μᾶλλον ἢ στρατηγούμενον.

καὶ τάδε μοι περὶ μόνων ἐστὶ τῶν Ἰταλῶν, ἐπεὶ τῶν γε συμμάχων μηδὲ φροντίζετε μηδ’ ἐν λόγῳ τίθεσθε μηδὲ μάχεσθε ὅλωσ ἐκείνοισ. ἀνδράποδα ταῦτ’ ἐστὶ Σύρια καὶ Φρύγια καὶ Λύδια, φεύγειν αἰεὶ καὶ δουλεύειν ἕτοιμα· οἷσ ἐγὼ σαφῶσ οἶδα, καὶ ὑμεῖσ δὲ αὐτίκα ὄψεσθε, οὐδὲ Πομπήιον αὐτὸν τάξιν ἐγγυῶντα πολέμου. ἔχεσθε οὖν μοι τῶν Ἰταλῶν μόνων, κἂν οἱ σύμμαχοι δίκην κυνῶν περιθέωσιν ὑμᾶσ καὶ θορυβοποιῶσι. τρεψάμενοι δ’ αὐτοὺσ τῶνδε μὲν ὡσ συγγενῶν φειδώμεθα, τοὺσ δὲ συμμάχουσ ἐσ τὴν τῶνδε κατάπληξιν ἐξεργάσασθε. πρὸ δὲ πάντων, ὡσ ἂν εἰδείην ὑμᾶσ ἔγωγε ὧν συνετίθεσθε μεμνημένουσ τε καὶ νίκην πάντωσ ἢ θάνατον αἱρουμένουσ, καθέλετέ μοι προϊόντεσ ἐπὶ τὴν μάχην τὰ τείχη τὰ σφέτερα αὐτῶν καὶ τὴν τάφρον ἐγχώσατε, ἵνα μηδὲν ἔχωμεν, ἂν μὴ κρατῶμεν, ἴδωσι δ’ ἡμᾶσ ἀσταθμεύτουσ οἱ πολέμιοι καὶ συνῶσιν, ὅτι πρὸσ ἀνάγκησ ἐστὶν ἡμῖν ἐν τοῖσ ἐκείνων σταθμεῦσαι. Ὁ μὲν τοσάδε εἰπὼν φυλακὴν ὅμωσ τῶν σκηνῶν κατέπεμπε δισχιλίουσ τοὺσ πάνυ γέροντασ·

καὶ αὐτῶν ὁ Πομπήιοσ Μακεδόνασ μὲν καὶ Πελοποννησίουσ καὶ Βοιωτοὺσ καὶ Ἀθηναίουσ, ἀποδεξάμενοσ τῆσ εὐταξίασ καὶ σιωπῆσ, παρεστήσατο τῇ φάλαγγι τῇ Ἰταλικῇ, τοὺσ δὲ ἄλλουσ, ὅπερ ὁ Καῖσαρ εἴκαζεν, ἔξω τάξεωσ ἐκέλευσε κατὰ φυλὰσ ἐφεδρεύοντασ, ὅταν ἐν χερσὶν ὁ ἀγὼν γένηται, κυκλοῦσθαι τοὺσ πολεμίουσ καὶ διώκειν, ὅσα δύναιντο βλάπτοντασ, καὶ τὸ στρατόπεδον αὐτὸ Καίσαροσ ἀχαράκωτον ὂν διαρπάζειν. οἱ δ’ ἐξιόντεσ τὸ τεῖχοσ ἤρειπον μετὰ σιωπῆσ βαθυτάτησ καὶ ἐσ τὴν τάφρον αὐτὸ ἐνεχώννυον. ὁρῶν δ’ ὁ Πομπήιοσ, ἡγουμένων τινῶν ἐσ φυγὴν αὐτοὺσ συσκευάζεσθαι, συνίει τοῦ τολμήματοσ καὶ ἔστενε καθ’ αὑτόν, ὅτι χωροῦσιν ἐσ χεῖρασ θηρίοισ, λιμὸν ἔχοντεσ, ἄξιον θηρίων φάρμακον. ἀλλ’ οὐ γὰρ ἦν ἀναδῦναι ἔτι, τῶν πραγμάτων ὄντων ἐπὶ ξυροῦ. διὸ δὴ καὶ τετρακισχιλίουσ τῶν Ἰταλῶν φύλακασ τοῦ στρατοπέδου καταλιπὼν παρέτασσε τοὺσ λοιποὺσ ἐσ τὸ μεταξὺ Φαρσάλου τε πόλεωσ καὶ Ἐνιπέωσ ποταμοῦ, ἔνθα καὶ ὁ Καῖσαρ ἀντιδιεκόσμει, τοὺσ μὲν Ἰταλοὺσ ἑκάτεροσ αὐτῶν ἐσ τρία διαιρῶν ἐπὶ μετώπου, μικρὸν ἀλλήλων διεστῶτασ, καὶ τοὺσ ἱππέασ ἐπὶ τοῖσ κέρασι τοῖσ κατὰ μέρη τάσσων. τοξόται δὲ πᾶσιν ἀναμεμίχατο καὶ σφενδονῆται. καὶ τὸ μὲν Ἰταλικὸν οὕτω κεκόσμητο, ᾧ δὴ καὶ μάλιστα αὐτῶν ἑκάτεροσ ἐθάρρει· τὰ συμμαχικὰ δ’ ἦγον ἐφ’ ἑαυτῶν ὡσ ἐσ ἐπίδειξιν. πολύθρουν δὲ ἦν τὸ Πομπηίου συμμαχικὸν καὶ πολύγλωσσον· Ἡγοῦντο δὲ τῆσ φάλαγγοσ Πομπηίῳ μὲν ὁ κηδεστὴσ Σκιπίων ἐν μέσῳ καὶ ἐπὶ τοῦ λαιοῦ Δομίτιοσ, ἐπὶ δὲ τοῦ δεξιοῦ Λέντλοσ·

Ἀφράνιοσ δὲ καὶ Πομπήιοσ τὸ στρατόπεδον ἐφύλαττον. Καίσαρι δ’ ἐστρατήγουν μὲν Σύλλασ καὶ Ἀντώνιοσ καὶ Δομίτιοσ, αὐτὸσ δ’ ἐπὶ τοῦ δεξιοῦ κέρωσ συνετάσσετο τῷ δεκάτῳ τέλει, καθάπερ ἦν ἔθοσ αὐτῷ. καὶ τοῦτ’ ἰδόντεσ οἱ πολέμιοι μετήγαγον ἐπ’ αὐτὸ τοὺσ ἀρίστουσ τῶν ἱππέων, ἵνα πλέονεσ ὄντεσ, εἰ δυνηθεῖεν, κυκλώσαιντο. συνεὶσ δὲ ὁ Καῖσαρ τρισχιλίουσ εὐτολμοτάτουσ πεζοὺσ ἐνήδρευσεν, οἷσ ἐκέλευσεν, ὅταν αἴσθωνται τοὺσ πολεμίουσ περιθέοντασ, ἀναπηδᾶν καὶ τὰ δόρατα ἐσπηδῶντασ ἀνίσχειν ὀρθὰ ἐσ τὰ πρόσωπα τῶν ἀνδρῶν· οὐ γὰρ οἴσειν ἀπείρουσ καὶ νέουσ, ὡραϊζομένουσ ἔτι, τὸν ἐσ τὰ πρόσωπα κίνδυνον. οἱ μὲν δὴ τοιάδε κατ’ ἀλλήλων ἐμηχανῶντο καὶ περιῄεσαν ἑκάστουσ, καθιστάμενοί τε τὰ ἐπείγοντα καὶ ἐσ εὐτολμίαν παρακαλοῦντεσ καὶ τὰ συνθήματα ἀναδιδόντεσ, ὁ μὲν Καῖσαρ Ἀφροδίτην νικηφόρον, ὁ δὲ Πομπήιοσ Ἡρακλέα ἀνίκητον. Ὡσ δὲ σφίσιν ἕτοιμα πάντα ἦν, ἐπὶ πολὺ καὶ ὣσ ἀνέμενον ἐν βαθείᾳ σιωπῇ, μέλλοντεσ ἔτι καὶ ὀκνοῦντεσ καὶ ἐσ ἀλλήλουσ ἀποβλέποντεσ, ὁπότεροσ ἄρξει τῆσ μάχησ.

τό τε γὰρ πλῆθοσ ᾤκτειρον, οὐδενόσ πω τοσοῦδε Ἰταλοῦ στρατοῦ ἐσ ἕνα κίνδυνον συνελθόντοσ, καὶ τὴν ἀρετὴν ἐκκρίτων ὄντων ἑκατέρων ἠλέουν, καὶ μάλιστα, ὅτε ἴδοιεν Ἰταλοὺσ Ἰταλοῖσ συμφερομένουσ. ἐγγύσ τε τοῦ κακοῦ γιγνομένοισ αὐτοῖσ ἡ μὲν ἐκκαίουσα καὶ τυφλοῦσα πάντασ φιλοτιμία ἐσβέννυτο καὶ μετέβαλλεν ἐσ δέοσ, ὁ δὲ λογισμὸσ ἐκαθάρευε δοξοκοπίασ καὶ τὸν κίνδυνον ἐμέτρει καὶ τὴν αἰτίαν, ὅτι περὶ πρωτείων δύο ἄνδρε ἐρίζοντε ἀλλήλοιν αὐτώ τε κινδυνεύετον ἀμφὶ τῇ σωτηρίᾳ, μηδ’ ἐσχάτω πάντων ἡττηθέντε ἔτι εἶναι, καὶ τοσόνδε πλῆθοσ ἀνδρῶν ἀγαθῶν δι’ αὐτούσ. ἐσῄει δὲ σφᾶσ, ὅτι φίλοι καὶ κηδεσταὶ τέωσ ὄντεσ καὶ πολλὰ συμπράξαντεσ ἀλλήλοισ ἐσ ἀξίωμα καὶ δύναμιν, ξίφη νῦν φέρουσι κατ’ ἀλλήλων καὶ τοὺσ ὑποστρατευομένουσ ἐσ ὁμοίασ ἀθεμιστίασ ἄγουσιν, ὁμοεθνεῖσ τε ὄντασ ἀλλήλοισ καὶ πολίτασ καὶ φυλέτασ καὶ συγγενεῖσ, ἐνίουσ δὲ καὶ ἀδελφούσ· οὐδὲ γὰρ ταῦτα ἐνέλειπεν ἐκείνῃ τῇ μάχῃ, ἀλλ’ ὡσ ἐν τοσαῖσδε μυριάσιν ἐξ ἑνὸσ ἔθνουσ ἐπ’ ἀλλήλασ ἰούσαισ πολλὰ τὰ παράδοξα συνέπιπτεν. ὧν ἐνθυμούμενοσ ἑκάτεροσ μετανοίασ τε οὐ δυνατῆσ ἔτι ἐν τῷ παρόντι ἐνεπίμπλατο καὶ ὡσ ἐσόμενοσ ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ τῶν ἐπὶ γῆσ ἢ πρῶτοσ ἢ τελευταῖοσ ὤκνει τοσῆσδε ἀμφιβολίασ ἄρξαι. καί φασιν αὐτῶν ἑκάτερον καὶ δακρῦσαι. Μέλλουσι δ’ ἔτι καὶ ἐσ ἀλλήλουσ ἀποβλέπουσιν ἡ ἡμέρα προύκοπτε.

καὶ τὸ μὲν Ἰταλικὸν ἅπαν εὐσταθῶσ ἐφ’ ἡσυχίασ ἀκριβοῦσ ἀνέμενε· τὸ δὲ συμμαχικὸν ὁ Πομπήιοσ αὑτοῦ ταρασσόμενον ὁρῶν ὑπὸ τῆσ μελλήσεωσ καὶ δείσασ, μὴ πρὸ τοῦ ἀγῶνοσ ἀταξίασ κατάρξειεν, ὑπεσήμαινε πρῶτοσ, καὶ ἀντήχησε Καῖσαρ, αὐτίκα δ’ αἵ τε σάλπιγγεσ αὐτοὺσ ἐξώτρυνον ὀρθίοισ κλαγγαῖσ ὡσ ἐν τοσῷδε πλήθει πολλαὶ κατὰ μέρη, καὶ οἱ κήρυκεσ καὶ οἱ ἐπιστάται περιθέοντεσ ἤπειγον. οἱ δὲ σοβαρῶσ ἀλλήλοισ ἐπῄεσαν μετά τε θάμβουσ καὶ σιωπῆσ βαθυτάτησ ὡσ πολλῶν ἀγώνων τοιῶνδε ἐμπειροπόλεμοι. πλησιάζουσι δ’ αὐτοῖσ ἤδη τόξα καὶ λίθοι πρῶτον ἦν καὶ τῶν ἱππέων βραχὺ τὰ πεζὰ προλαβόντων πεῖραί τε καὶ ἐπελάσεισ ἐπ’ ἀλλήλουσ. καὶ προύχοντεσ οἱ τοῦ Πομπηίου τὸ δέκατον τέλοσ ἐκυκλοῦντο. Καίσαροσ δὲ τὸ σημεῖον τοῖσ ἐφεδρεύουσιν ἄραντοσ, οἱ μὲν ἐξαναστάντεσ ἐσ τοὺσ ἵππουσ ἐχώρουν, ὀρθοῖσ ἄνω τοῖσ δόρασιν ἐσ τὰ πρόσωπα τύπτοντεσ τοὺσ ἐπικαθημένουσ, οἱ δ’ οὐκ ἐνεγκόντεσ αὐτῶν οὔτε τὴν ἀπόνοιαν οὔτε τὰσ ἐπὶ στόμα καὶ κατ’ ὀφθαλμοὺσ πληγὰσ ἔφευγον ἀκόσμωσ. καὶ τὸ ἐνταῦθα πεζὸν εὐθὺσ ἱππέων ἔρημον γενόμενον ἐκυκλοῦντο οἱ τοῦ Καίσαροσ ἱππέεσ, αὐτοὶ δείσαντεσ περικύκλωσιν. Πομπήιοσ δὲ πυθόμενοσ ἐκέλευε τοῖσ πεζοῖσ μήτ’ ἐπεκθεῖν ἔτι μήτ’ ἐκτρέχειν ἐκ τῆσ φάλαγγοσ μηδ’ ἀκοντίζειν, ἀλλ’ ἐν προβολῇ διαστάντασ ἀμύνεσθαι διὰ χειρὸσ τοῖσ δόρασι τοὺσ ἐπιόντασ.

καὶ τόδε τινὲσ αὐτοῦ τὸ στρατήγημα ἐπαινοῦσιν ὡσ ἄριστον ἐν περικυκλώσει, ὁ δὲ Καῖσαρ ἐν ταῖσ ἐπιστολαῖσ καταμέμφεται· τάσ τε γὰρ πληγὰσ ὑπὸ τῆσ βολῆσ εὐτονωτέρασ γίνεσθαι καὶ τοὺσ ἄνδρασ ὑπὸ τοῦ δρόμου προθυμοτέρουσ· ἑστῶτασ δ’ ἀποψύχεσθαί τε καὶ τοῖσ ἐπιθέουσιν εὐβλήτουσ δι’ ἀτρεμίαν οἱᾶ σκοποὺσ εἶναι. ὃ καὶ τότε γενέσθαι· τὸ γὰρ δέκατον τέλοσ σὺν αὑτῷ περιδραμεῖν τὰ λαιὰ τοῦ Πομπηίου ἔρημα ἱππέων γενόμενα καὶ πανταχόθεν ἀτρεμοῦντασ ἐσ τὰ πλευρὰ ἐσακοντίζειν, μέχρι θορυβουμένοισ ἐμπεσόντασ βίᾳ τρέψασθαι καὶ τῆσ νίκησ κατάρξαι. κατὰ δὲ τὸ ἄλλο πλῆθοσ ἦν ἔτι τραυμάτων καὶ φόνων ἔργα πολλὰ καὶ ποικίλα· βοὴ δὲ οὐδεμία ἐκ τοσῆσδε φάλαγγοσ τοιάδε δρώσησ οὐδ’ οἰμωγαὶ τῶν ἀναιρουμένων ἢ πλησσομένων, ἀλλὰ βρυχήματα μόνα καὶ στόνοι πιπτόντων, ἔνθα συνετάχθησαν, εὐσχημόνωσ. οἱ σύμμαχοι δέ, καθάπερ ἀγῶνα πολέμου θεώμενοι, κατεπλήσσοντο τὴν εὐταξίαν καὶ οὔτε ἐσ τὰσ σκηνὰσ τοῦ Καίσαροσ ἐτόλμων ὑπὸ θαύματοσ, ὀλίγων αὐτὰσ καὶ πρεσβυτέρων ἀνδρῶν φυλασσόντων, περιδραμεῖν οὔτε τι ἄλλο ἢ ἑστῶτεσ ἐθάμβουν. Ὡσ δὲ ἐνέδωκε τὸ λαιὸν τοῦ Πομπηίου, αὐτοὶ μὲν καὶ τότε βάδην ὑπεχώρουν ἅμα καὶ συνεπλέκοντο, οἱ δὲ σύμμαχοι προτροπάδην ἔφευγον ἄπρακτοι, βοῶντεσ·

"ἡσσήμεθα. " καὶ τὰσ σκηνὰσ σφῶν αὐτοὶ καὶ τὰ χαρακώματα ὡσ ἀλλότρια προλαβόντεσ διέσπων καὶ διήρπαζον ἐσ τὴν φυγὴν ὅ τι δύναιντο ἐπάγεσθαι. ἤδη δὲ καὶ τὸ ἄλλο τῶν Ἰταλῶν ὁπλιτικὸν τῆσ ἐπὶ τάδε ἥσσησ αἰσθανόμενον ὑπεχώρει κατὰ πόδα, πρῶτον ἐν κόσμῳ καὶ ἔτι ἐκ τῶν δυνατῶν ἀμυνόμενοι· ἐπικειμένων δ’ αὐτοῖσ ὡσ ἐν εὐπραξίᾳ τῶν πολεμίων ἐστράφησαν ἐσ φυγήν. καὶ ὁ Καῖσαρ εὐμηχάνωσ δὴ τότε μάλιστα, ἵνα μὴ συνέλθοιεν αὖθισ μηδὲ τὸ ἔργον γένοιτο μάχησ μιᾶσ, ἀλλὰ παντὸσ τοῦ πολέμου, κήρυκασ ἐσ τὰσ τάξεισ πανταχοῦ περιέπεμπεν, οἳ τοῖσ νικῶσιν ἐκέλευον ἀψαυστεῖν τῶν ὁμοεθνῶν, ἐπὶ δὲ τοὺσ συμμάχουσ μόνουσ χωρεῖν. καὶ τοῖσ ἡττωμένοισ προσεπέλαζον παραινοῦντεσ ἀδεῶσ ἑστάναι. ἀνήρ τε παρ’ ἀνδρὸσ ἐκμανθάνων τὸ κήρυγμα εἱστήκει· καὶ σύμβολον ἤδη τοῦτο τῶν Πομπηίου στρατιωτῶν ἦν, τὸ ἀδεῶσ ἑστάναι, τὰ ἄλλα ὡσ Ἰταλῶν ὁμοιοτρόπωσ ἐσκευασμένων τε καὶ φωνὴν ὁμοίαν ἀφιέντων. διεκθέοντεσ δ’ αὐτοὺσ οἱ τοῦ Καίσαροσ τοὺσ συμμάχουσ οὐ δυναμένουσ ἀντέχειν ἀνῄρουν· καὶ ὁ πλεῖστοσ ἐνταῦθα ἐγίγνετο φόνοσ. Πομπήιοσ δ’ ἐπεὶ τὴν τροπὴν εἶδεν, ἔκφρων αὑτοῦ γενόμενοσ ἀπῄει βάδην ἐσ τὸ στρατόπεδον καὶ παρελθὼν ἐσ τὴν σκηνὴν ἐκαθέζετο ἄναυδοσ, οἱο͂́ν τι καὶ τὸν Τελαμῶνοσ Αἰάντά φασιν ἐν Ἰλίῳ παθεῖν, ἐν μέσοισ πολεμίοισ ὑπὸ θεοβλαβείασ.

τῶν δ’ ἄλλων ὀλίγοι πάνυ ἐσῄεσαν ἐσ τὸ στρατόπεδον· τὸ γὰρ κήρυγμα τοῦ Καίσαροσ ἑστάναι τε ἀκινδύνωσ ἐποίει, καὶ παραδραμόντων τῶν πολεμίων διεσκίδνη κατὰ μέροσ. ληγούσησ δὲ τῆσ ἡμέρασ ὁ Καῖσαρ τὸν στρατὸν ἀσχέτωσ που περιθέων ἱκέτευε προσπονῆσαι, μέχρι καὶ τὸν χάρακα τοῦ Πομπηίου λάβοιεν, ἐκδιδάσκων, ὅτι, εἰ συσταῖεν αὖθισ οἱ πολέμιοι, μίαν ἡμέραν ἔσονται νενικηκότεσ, εἰ δὲ τὸ στρατόπεδον αὐτῶν ἕλοιεν, τὸν πόλεμον ἑνὶ τῷδε ἔργῳ κατωρθωκότεσ ἂν εἰε͂ν. τάσ τε οὖν χεῖρασ αὐτοῖσ ὤρεγε καὶ πρῶτοσ ἐξῆρχε δρόμου. τοῖσ δὲ τὰ μὲν σώματα ἔκαμνε, τὴν δὲ ψυχὴν ὅ τε λογισμὸσ καὶ ὁ αὐτοκράτωρ συντρέχων ἐκούφιζεν. ᾐώρει δὲ καὶ ἡ τῶν γεγονότων εὐπραξία καὶ ἐλπίσ, ὅτι καὶ τὸν χάρακα αἱρήσουσι καὶ πολλὰ τὰ ἐν αὐτῷ· ἥκιστα δ’ ἐν ἐλπίσιν ἢ εὐτυχίαισ ἄνθρωποι καμάτων αἰσθάνονται. οἱ μὲν δὴ καὶ τῷδε προσπεσόντεσ ἐπεχείρουν σὺν πολλῇ πρὸσ τοὺσ ἀπομαχομένουσ καταφρονήσει, ὁ δὲ Πομπήιοσ μαθὼν ἐξ ἀλλοκότου σιωπῆσ τοσοῦτον ἀπέρρηξεν· "οὐκοῦν καὶ ἐπὶ τὸν χάρακα ἡμῶν; καὶ εἰπὼν τήν τε στολὴν ἐνήλλαξε καὶ ἵππου ἐπιβὰσ σὺν φίλοισ τέσσαρσιν οὐκ ἀνέσχε δρόμου, πρὶν ἀρχομένησ ἡμέρασ ἐν Λαρίσσῃ γενέσθαι. ὁ δὲ Καῖσαρ, ὡσ ἐπηπείλησε παρατάσσων, ἐν τῷ Πομπηίου χάρακι ἐστάθμευσε, καὶ αὐτόσ τε τὴν ἐκείνου βρώμην καὶ ὁ στρατὸσ ἅπασ τὴν τῶν πολεμίων ἐδαίσαντο. Ἀπέθανον δὲ ἑκατέρων, τῶν γε Ἰταλῶν οὑ̓ γὰρ δὴ τῶν γε συμμάχων οὐδ’ ἐξαρίθμησισ ἐγένετο ὑπὸ πλήθουσ καὶ καταφρονήσεωσ̓ ἐκ μὲν τοῦ Καίσαροσ στρατοῦ τριάκοντα λοχαγοὶ καὶ ὁπλῖται διακόσιοι, ἤ, ὡσ ἑτέροισ δοκεῖ, χίλιοι καὶ διακόσιοι, ἐκ δὲ τῶν Πομπηίου βουλευταὶ μὲν δέκα, ὧν ἦν καὶ Λεύκιοσ Δομίτιοσ, ὁ αὐτῷ Καίσαρι πεμφθεὶσ ἐπὶ τὴν Γαλατίαν διάδοχοσ, τῶν δὲ καλουμένων ἱππέων ἀμφὶ τεσσαράκοντα τῶν ἐπιφανῶν·

ἐκ δὲ τῆσ ἄλλησ στρατιᾶσ οἱ μὲν ἐπαίροντέσ φασι δισμυρίουσ ἐπὶ πεντακισχιλίοισ, Ἀσίνιοσ δὲ Πολλίων, ὑπὸ Καίσαρι τῇσ μάχησ ἐκείνησ στρατηγῶν, ἑξακισχιλίουσ ἀναγράφει νεκροὺσ εὑρεθῆναι τῶν Πομπηίου. Τοῦτο τέλοσ ἦν τῆσ ἀοιδίμου περὶ Φάρσαλον μάχησ. ἀριστεῖα δ’ ὁ μὲν Καῖσαρ αὐτὸσ καὶ πρῶτα καὶ δεύτερα ἐκ πάντων ἐφέρετο, ὁμολογούμενοσ ἀριστεῦσαι, καὶ σὺν αὐτῷ τὸ τέλοσ τὸ δέκατον· τὰ δὲ τρίτα Κρασσίνιοσ λοχαγόσ, ὃν Καῖσαρ μὲν ἐξιὼν ἐπὶ τὴν μάχην ἤρετο, ὅ τι προσδοκῴη, ὁ δὲ λαμπρῶσ ἀνεβόησε· "νικήσομεν, ὦ Καῖσαρ, κἀμὲ τήμερον ἢ ζῶντα ἢ νεκρὸν ἀποδέξῃ"· ἡ στρατιὰ δ’ ἐμαρτύρει καθάπερ ἔνθουν ἐσ ἑκάστην τάξιν μεταθέοντα πολλὰ καὶ λαμπρὰ δρᾶσαι. ἐπεὶ δὲ ζητούμενοσ ἐν τοῖσ νεκροῖσ εὑρέθη, τὰ ἀριστεῖα ὁ Καῖσαρ αὐτῷ περιέθηκε καὶ συνέθαψε καὶ τάφον ἐξαίρετον ἀνέστησεν ἐγγὺσ τοῦ πολυανδρίου.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION