Epictetus, Works, book 2, Τίς ἀρχὴ φιλοσοφίας.?

Ἀρχὴ φιλοσοφίας παρά γε τοῖς ὡς δεῖ καὶ κατὰ θύραν ἁπτομένοις αὐτῆς συναίσθησις τῆς αὑτοῦ ἀσθενείας καὶ ἀδυναμίας περὶ τὰ ἀναγκαῖα. ὀρθογωνίου μὲν γὰρ τριγώνου ἢ διέσεως ἡμιτονίου οὐδεμίαν φύσει ἔννοιαν ἥκομεν ἔχοντες, ἀλλ ἔκ τινος τεχνικῆς παραλήψεως διδασκόμεθα ἕκαστον αὐτῶν καὶ διὰ τοῦτο οἱ μὴ εἰδότες αὐτὰ οὐδ οἰόνται εἰδέναι.

ἀγαθοῦ δὲ καὶ κακοῦ καὶ καλοῦ καὶ αἰσχροῦ καὶ πρέποντος καὶ ἀπρεποῦς καὶ εὐδαιμονίας καὶ προσήκοντος καὶ ἐπιβάλλοντος καὶ ὅ τι δεῖ ποιῆσαι καὶ ὅ τι οὐ δεῖ ποιῆσαι τίς οὐκ ἔχων ἔμφυτον ἔννοιαν ἐλήλυθεν·

διὰ τοῦτο πάντες χρώμεθα τοῖς ὀνόμασιν καὶ ἐφαρμόζειν πειρώμεθα τὰς προλήψεις ταῖς ἐπὶ μέρους οὐσίαις.

καλῶς ἐποίησεν, δεόντως, οὐ δεόντως:

ἠτύχησεν, εὐτύχησεν: ἄδικός ἐστιν, δίκαιός ἐστιν. τίς ἡμῶν φείδεται τούτων τῶν ὀνομάτων· τίς ἡμῶν ἀναβάλλεται τὴν χρῆσιν αὐτῶν μέχρι μάθῃ καθάπερ τῶν περὶ τὰς γραμμὰς ἢ τοὺς φθόγγους οἱ οὐκ εἰδότες· τούτου δ αἴτιον τὸ ἥκειν ἤδη τινὰ ὑπὸ τῆς φύσεως κατὰ τὸν τόπον ὥσπερ δεδιδαγμένους, ἀφ ὧν ὁρμώμενοι καὶ τὴν οἰήσιν προσειλήφαμεν.

- Διὰ γάρ, φησίν, οὐκ οἶδα ἐγὼ τὸ καλὸν καὶ τὸ αἰσχρόν·

οὐκ ἔχω ἔννοιαν αὐτοῦ· - Ἔχεις. - Οὐκ ἐφαρμόζω τοῖς ἐπὶ μέρους· - Ἐφαρμόζεις. - Οὐ καλῶς οὖν ἐφαρμόζω· - Ἐνταῦθά ἐστι τὸ ζήτημα πᾶν καὶ οἰήσις ἐνταῦθα προσγίνεται.

ἀφ ὁμολογουμένων γὰρ ὁρμώμενοι τούτων ἐπὶ τὸ ἀμφισβητούμενον προάγουσιν ὑπὸ τῆς ἀκαταλλήλου ἐφαρμογῆς. ὡς εἴ γε καὶ τοῦτο ἔτι πρὸς ἐκείνοις ἐκέκτηντο, τί ἐκώλυεν αὐτοὺς εἶναι τελείους·

νῦν δ ἐπεὶ δοκεῖς ὅτι καὶ καταλλήλως ἐφαρμόζεις τὰς προλήψεις τοῖς ἐπὶ μέρους, εἰπέ μοι, πόθεν τοῦτο λαμβάνεις·

- Ὅτι δοκεῖ μοι. - Τουτὶ οὖν ᾧτινι οὐ δοκεῖ, καὶ οἰέται καὶ αὐτὸς ἐφαρμόζειν καλῶς: ἢ οὐκ οἰέται· - Οἰέται.

- Δύνασθε οὖν περὶ ὧν τὰ μαχόμενα δοξάζετε ἀμφότεροι καταλλήλως ἐφαρμόζειν τὰς προλήψεις· - Οὐ δυνάμεθα.

- Ἔχεις οὖν δεῖξαί τι ἡμῖν πρὸς τὸ αὐτὰς ἐφαρμόζειν ἄμεινον ἀνωτέρω τοῦ δοκεῖν σοι· ὁ δὲ μαινόμενος ἄλλα τινὰ ποιεῖ ἢ τὰ δοκοῦντά οἱ καλά· κἀκείνῳ οὖν ἀρκεῖ τοῦτο τὸ κριτήριον· - Οὐκ ἀρκεῖ. - Ἐλθὼν οὖν ἐπί τι ἀνωτέρω τοῦ δοκεῖν τί τοῦτό ἐστιν Ἴδ ἀρχὴ φιλοσοφίας: αἴσθησις μάχης τῆς πρὸς ἀλλήλους τῶν ἀνθρώπων καὶ ζήτησις τοῦ παρ ὃ γίνεται ἡ μάχη καὶ κατάγνωσις καὶ ἀπιστία πρὸς τὸ ψιλῶς δοκοῦν, ἔρευνα δέ τις περὶ τὸ δοκοῦν εἰ ὀρθῶς δοκεῖ καὶ εὑρ´εσις κανόνος τινός, οἱο῀ν ἐπὶ βαρῶν τὸν ζυγὸν εὑρ´ομεν, οἱο῀ν ἐπὶ εὐθέων καὶ στρεβλῶν τὴν στάθμην.

- Τοῦτ ἔστιν ἀρχὴ φιλοσοφίας·

πάντα καλῶς ἔχει τὰ δοκοῦντα ἅπασι· - Καὶ πῶς δυνατὸν τὰ μαχόμενα καλῶς ἔχειν· οὐκοῦν οὐ πάντα, ἀλλὰ τὰ ἡμῖν δοκοῦντα. τί μᾶλλον ἢ τὰ Σύροις, τί μᾶλλον ἢ τὰ Αἰγυπτίοις, τί μᾶλλον ἢ τὰ ἐμοὶ φαινόμενα ἢ τὰ τῷ δεῖνι·

- Οὐδὲν μᾶλλον. - Οὐκ ἄρα ἀρκεῖ τὸ δοκοῦν ἑκάστῳ πρὸς τὸ εἶναι: οὐδὲ γὰρ ἐπὶ βαρῶν ἢ μέτρων ψιλῇ τῇ ἐμφάσει ἀρκούμεθα, ἀλλὰ κανόνα τινὰ ἐφ ἑκάστου εὑρ´ομεν. ἐνταῦθ οὖν οὐδεὶς κανὼν ἀνωτέρω τοῦ δοκεῖν·

καὶ πῶς οἱό῀ν τε ἀτέκμαρτα εἶναι καὶ ἀνεύρετα τὰ ἀναγκαιότατα ἐν ἀνθρώποις· - Ἔστιν οὖν. - Καὶ διὰ τί οὐ ζητοῦμεν αὐτὸν καὶ ἀνευρίσκομεν καὶ ἀνευρόντες λοιπὸν ἀπαραβάτως χρώμεθα δίχα αὐτοῦ μηδὲ τὸν δάκτυλον ἐκτείνοντες·

τοῦτο γάρ, οἶμαι, ἐστὶν ὃ εὑρεθὲν ἀπαλλάσσει μανίας τοὺς μόνῳ τῷ δοκεῖν μέτρῳ πάντων χρωμένους, ἵνα λοιπὸν ἀπό τινων γνωρίμων καὶ διευκρινημένων ὁρμώμενοι χρώμεθα ἐπὶ τῶν ἐπὶ μέρους διηρθρωμέναις ταῖς προλήψεσι.

Τίς ὑποπέπτωκεν οὐσία περὶ ἧς ζητοῦμεν· - Ἡδονή.

- Ὕπαγε αὐτὴν τῷ κανόνι, βάλε εἰς τὸν ζυγόν.

τὸ ἀγαθὸν δεῖ εἶναι τοιοῦτον, ἐφ ᾧ θαρρεῖν ἄξιον καὶ ᾧ πεποιθέναι· - Δεῖ. - Ἀβεβαίῳ οὖν τινι θαρρεῖν ἄξιον· - Οὔ.

- Μή τι οὖν βέβαιον ἡ ἡδονή· - Οὔ. - Ἆρον οὖν καὶ βάλε ἔξω ἐκ τοῦ ζυγοῦ καὶ ἀπέλασον τῆς χώρας τῶν ἀγαθῶν μακράν. εἰ δ οὐκ ὀξυβλεπτεῖς καὶ ἕν σοι ζυγὸν οὐκ ἀρκεῖ, φέρε ἄλλο.

ἐπὶ τῷ ἀγαθῷ ἄξιον ἐπαίρεσθαι· - Ναί. - Ἐφ ἡδονῇ οὖν παρούσῃ ἄξιον ἐπαίρεσθαι· βλέπε μὴ εἴπῃς ὅτι ἄξιον: εἰ δὲ μή, οὐκέτι σε οὐδὲ τοῦ ζυγοῦ ἄξιον ἡγήσομαι. οὕτως κρίνεται τὰ πράγματα καὶ ἵσταται τῶν κανόνων ἡτοιμασμένων:

τὸ δ ἤδη χρῆσθαι τοῖς ἐγνωσμένοις τοῦτο τοῦ καλοῦ καὶ ἀγαθοῦ ἔργον ἐστίν.