Xenophon, Memorabilia, Ἀπομνημονευμάτων Γ, chapter 5

(크세노폰, Memorabilia, Ἀπομνημονευμάτων Γ, chapter 5)

Περικλεῖ δέ ποτε τῷ τοῦ πάνυ Περικλέουσ υἱῷ διαλεγόμενοσ, ἐγώ τοι, ἔφη, ὦ Περίκλεισ, ἐλπίδα ἔχω σοῦ στρατηγήσαντοσ ἀμείνω τε καὶ ἐνδοξοτέραν τὴν πόλιν εἰσ τὰ πολεμικὰ ἔσεσθαι καὶ τῶν πολεμίων κρατήσειν. καὶ ὁ Περικλῆσ, βουλοίμην ἄν, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ, ἃ λέγεισ· ὅπωσ δὲ ταῦτα γένοιτ’ ἄν, οὐ δύναμαι γνῶναι. βούλει οὖν, ἔφη ὁ Σωκράτησ, διαλογιζόμενοι περὶ αὐτῶν ἐπισκοπῶμεν ὅπου ἤδη τὸ δυνατόν ἐστι; βούλομαι, ἔφη.

οὐκοῦν οἶσθα, ἔφη, ὅτι πλήθει μὲν οὐδὲν μείουσ εἰσὶν Ἀθηναῖοι Βοιωτῶν; οἶδα γάρ, ἔφη. σώματα δὲ ἀγαθὰ καὶ καλὰ πότερον ἐκ Βοιωτῶν οἰεί πλείω ἂν ἐκλεχθῆναι ἢ ἐξ Ἀθηνῶν; οὐδὲ ταύτῃ μοι δοκοῦσι λείπεσθαι. εὐμενεστέρουσ δὲ ποτέρουσ ἑαυτοῖσ εἶναι νομίζεισ; Ἀθηναίουσ ἔγωγε· Βοιωτῶν μὲν γὰρ πολλοὶ πλεονεκτούμενοι ὑπὸ Θηβαίων δυσμενῶσ αὐτοῖσ ἔχουσιν, Ἀθήνησι δὲ οὐδὲν ὁρῶ τοιοῦτον. ἀλλὰ μὴν φιλοτιμότατοί γε καὶ φιλοφρονέστατοι πάντων εἰσίν·

ἅπερ οὐχ ἥκιστα παροξύνει κινδυνεύειν ὑπὲρ εὐδοξίασ τε καὶ πατρίδοσ. οὐδὲ ἐν τούτοισ Ἀθηναῖοι μεμπτοί. καὶ μὴν προγόνων γε καλὰ ἔργα οὐκ ἔστιν οἷσ μείζω καὶ πλείω ὑπάρχει ἢ Ἀθηναίοισ· ᾧ πολλοὶ ἐπαιρόμενοι προτρέπονταί τε ἀρετῆσ ἐπιμελεῖσθαι καὶ ἄλκιμοι γίγνεσθαι. ταῦτα μὲν ἀληθῆ λέγεισ πάντα, ὦ Σώκρατεσ·

ἀλλ’ ὁρῷσ, ὅτι, ἀφ’ οὗ ἥ τε σὺν Τολμίδῃ τῶν χιλίων ἐν Λεβαδείᾳ συμφορὰ ἐγένετο καὶ ἡ μεθ’ Ἱπποκράτουσ ἐπὶ Δηλίῳ, ἐκ τούτων τεταπείνωται μὲν ἡ τῶν Ἀθηναίων δόξα πρὸσ τοὺσ Βοιωτούσ, ἐπῆρται δὲ τὸ τῶν Θηβαίων φρόνημα πρὸσ τοὺσ Ἀθηναίουσ· ὥστε Βοιωτοὶ μέν, οἱ πρόσθεν οὐδ’ ἐν τῇ ἑαυτῶν τολμῶντεσ Ἀθηναίοισ ἄνευ Λακεδαιμονίων τε καὶ τῶν ἄλλων Πελοποννησίων ἀντιτάττεσθαι, νῦν ἀπειλοῦσιν αὐτοὶ καθ’ αὑτοὺσ ἐμβαλεῖν εἰσ τὴν Ἀττικήν, Ἀθηναῖοι δέ, οἱ πρότερον ὅτε Βοιωτοὶ μόνοι ἐγένοντο πορθοῦντεσ τὴν Βοιωτίαν, φοβοῦνται μὴ Βοιωτοὶ δῃώσωσι τὴν Ἀττικήν. καὶ ὁ Σωκράτησ, ἀλλ’ αἰσθάνομαι μέν, ἔφη, ταῦτα οὕτωσ ἔχοντα·

δοκεῖ δέ μοι ἀνδρὶ ἀγαθῷ ἄρχοντι νῦν εὐαρεστοτέρωσ διακεῖσθαι ἡ πόλισ. τὸ μὲν γὰρ θάρσοσ ἀμέλειάν τε καὶ ῥᾳθυμίαν καὶ ἀπείθειαν ἐμβάλλει, ὁ δὲ φόβοσ προσεκτικωτέρουσ τε καὶ εὐπειθεστέρουσ καὶ εὐτακτοτέρουσ ποιεῖ. τεκμήραιο δ’ ἂν τοῦτο καὶ ἀπὸ τῶν ἐν ταῖσ ναυσίν·

ὅταν μὲν γὰρ δήπου μηδὲν φοβῶνται, μεστοί εἰσιν ἀταξίασ· ἔστ’ ἂν δὲ ἢ χειμῶνα ἢ πολεμίουσ δείσωσιν, οὐ μόνον τὰ κελευόμενα πάντα ποιοῦσιν, ἀλλὰ καὶ σιγῶσι καραδοκοῦντεσ τὰ προσταχθησόμενα, ὥσπερ χορευταί. ἀλλὰ μήν, ἔφη ὁ Περικλῆσ, εἴ γε νῦν μάλιστα πείθοιντο, ὡρ́α ἂν εἰή λέγειν, πῶσ ἂν αὐτοὺσ προτρεψαίμεθα πάλιν ἀνερασθῆναι τῆσ ἀρχαίασ ἀρετῆσ τε καὶ εὐκλείασ καὶ εὐδαιμονίασ.

οὐκοῦν, ἔφη ὁ Σωκράτησ, εἰ μὲν ἐβουλόμεθα χρημάτων αὐτοὺσ ὧν οἱ ἄλλοι εἶχον ἀντιποιεῖσθαι, ἀποδεικνύντεσ αὐτοῖσ ταῦτα πατρῷά τε ὄντα καὶ προσήκοντα μάλιστ’ ἂν οὕτωσ αὐτοὺσ ἐξωρμῶμεν ἀντέχεσθαι τούτων·

ἐπεὶ δὲ τοῦ μετ’ ἀρετῆσ πρωτεύειν αὐτοὺσ ἐπιμελεῖσθαι βουλόμεθα, τοῦτ’ αὖ δεικτέον ἐκ παλαιοῦ μάλιστα προσῆκον αὐτοῖσ, καὶ ὡσ τούτου ἐπιμελόμενοι πάντων ἂν εἰε͂ν κράτιστοι. πῶσ οὖν ἂν τοῦτο διδάσκοιμεν;

οἶμαι μέν, εἰ τούσ γε παλαιτάτουσ ὧν ἀκούομεν προγόνουσ αὐτῶν ἀναμιμνῄσκοιμεν αὐτοὺσ ἀκηκοότασ ἀρίστουσ γεγονέναι. ἆρα λέγεισ τὴν τῶν θεῶν κρίσιν, ἣν οἱ περὶ Κέκροπα δι’ ἀρετὴν ἔκριναν;

λέγω γάρ, καὶ τὴν Ἐρεχθέωσ γε τροφὴν καὶ γένεσιν, καὶ τὸν πόλεμον τὸν ἐπ’ ἐκείνου γενόμενον πρὸσ τοὺσ ἐκ τῆσ ἐχομένησ ἠπείρου πάσησ, καὶ τὸν ἐφ’ Ἡρακλειδῶν πρὸσ τοὺσ ἐν Πελοποννήσῳ, καὶ πάντασ τοὺσ ἐπὶ Θησέωσ πολεμηθέντασ, ἐν οἷσ πᾶσιν ἐκεῖνοι δῆλοι γεγόνασι τῶν καθ’ ἑαυτοὺσ ἀνθρώπων ἀριστεύσαντεσ· εἰ δὲ βούλει, ἃ ὕστερον οἱ ἐκείνων μὲν ἀπόγονοι, οὐ πολὺ δὲ πρὸ ἡμῶν γεγονότεσ ἔπραξαν, τὰ μὲν αὐτοὶ καθ’ αὑτοὺσ ἀγωνιζόμενοι πρὸσ τοὺσ κυριεύοντασ τῆσ τε Ἀσίασ πάσησ καὶ τῆσ Εὐρώπησ μέχρι Μακεδονίασ καὶ πλείστην τῶν προγεγονότων δύναμιν καὶ ἀφορμὴν κεκτημένουσ καὶ μέγιστα ἔργα κατειργασμένουσ, τὰ δὲ καὶ μετὰ Πελοποννησίων ἀριστεύοντεσ καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν·

οἳ δὴ καὶ λέγονται πολὺ διενεγκεῖν τῶν καθ’ αὑτοὺσ ἀνθρώπων. λέγονται γάρ, ἔφη.

τοιγαροῦν πολλῶν μὲν μεταναστάσεων ἐν τῇ Ἑλλάδι γεγονυιῶν διέμειναν ἐν τῇ ἑαυτῶν, πολλοὶ δὲ ὑπὲρ δικαίων ἀντιλέγοντεσ ἐπέτρεπον ἐκείνοισ, πολλοὶ δὲ ὑπὸ κρειττόνων ὑβριζόμενοι κατέφευγον πρὸσ ἐκείνουσ. καὶ ὁ Περικλῆσ, καὶ θαυμάζω γ’, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ, ἡ πόλισ ὅπωσ ποτ’ ἐπὶ τὸ χεῖρον ἔκλινεν.

ἐγὼ μέν, ἔφη, οἶμαι, ὁ Σωκράτησ, ὥσπερ καὶ ἀθληταί τινεσ διὰ τὸ πολὺ ὑπερενεγκεῖν καὶ κρατιστεῦσαι καταρρᾳθυμήσαντεσ ὑστερίζουσι τῶν ἀντιπάλων, οὕτω καὶ Ἀθηναίουσ πολὺ διενεγκόντασ ἀμελῆσαι ἑαυτῶν καὶ διὰ τοῦτο χείρουσ γεγονέναι. νῦν οὖν, ἔφη, τί ἂν ποιοῦντεσ ἀναλάβοιεν τὴν ἀρχαίαν ἀρετήν;

καὶ ὁ Σωκράτησ· οὐδὲν ἀπόκρυφον δοκεῖ μοι εἶναι, ἀλλ’ εἰ μὲν ἐξευρόντεσ τὰ τῶν προγόνων ἐπιτηδεύματα μηδὲν χεῖρον ἐκείνων ἐπιτηδεύοιεν, οὐδὲν ἂν χείρουσ ἐκείνων γενέσθαι· εἰ δὲ μή, τούσ γε νῦν πρωτεύοντασ μιμούμενοι καὶ τούτοισ τὰ αὐτὰ ἐπιτηδεύοντεσ, ὁμοίωσ μὲν τοῖσ αὐτοῖσ χρώμενοι οὐδὲν ἂν χείρουσ ἐκείνων εἰε͂ν, εἰ δ’ ἐπιμελέστερον, καὶ βελτίουσ. λέγεισ, ἔφη, πόρρω που εἶναι τῇ πόλει τὴν καλοκαγαθίαν.

πότε γὰρ οὕτωσ Ἀθηναῖοι ὥσπερ Λακεδαιμόνιοι ἢ πρεσβυτέρουσ αἰδέσονται, οἳ ἀπὸ τῶν πατέρων ἄρχονται καταφρονεῖν τῶν γεραιτέρων, ἢ σωμασκήσουσιν οὕτωσ, οἳ οὐ μόνον αὐτοὶ εὐεξίασ ἀμελοῦσιν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐπιμελομένων καταγελῶσι; πότε δὲ οὕτω πείσονται τοῖσ ἄρχουσιν, οἳ καὶ ἀγάλλονται ἐπὶ τῷ καταφρονεῖν τῶν ἀρχόντων;

ἢ πότε οὕτωσ ὁμονοήσουσιν, οἵ γε ἀντὶ μὲν τοῦ συνεργεῖν ἑαυτοῖσ τὰ συμφέροντα ἐπηρεάζουσιν ἀλλήλοισ καὶ φθονοῦσιν ἑαυτοῖσ μᾶλλον ἢ τοῖσ ἄλλοισ ἀνθρώποισ, μάλιστα δὲ πάντων ἔν τε ταῖσ ἰδίαισ συνόδοισ καὶ ταῖσ κοιναῖσ διαφέρονται καὶ πλείστασ δίκασ ἀλλήλοισ δικάζονται καὶ προαιροῦνται μᾶλλον οὕτω κερδαίνειν ἀπ’ ἀλλήλων ἢ συνωφελοῦντεσ αὑτούσ, τοῖσ δὲ κοινοῖσ ὥσπερ ἀλλοτρίοισ χρώμενοι περὶ τούτων αὖ μάχονται καὶ ταῖσ εἰσ τὰ τοιαῦτα δυνάμεσι μάλιστα χαίρουσιν; ἐξ ὧν πολλὴ μὲν ἀτηρία καὶ κακία τῇ πόλει ἐμφύεται, πολλὴ δὲ ἔχθρα καὶ μῖσοσ ἀλλήλων τοῖσ πολίταισ ἐγγίγνεται, δι’ ἃ ἔγωγε μάλα φοβοῦμαι ἀεί, μή τι μεῖζον ἢ ὥστε φέρειν δύνασθαι κακὸν τῇ πόλει συμβῇ.

μηδαμῶσ, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ὦ Περίκλεισ, οὕτωσ ἡγοῦ ἀνηκέστῳ πονηρίᾳ νοσεῖν Ἀθηναίουσ.

οὐχ ὁρᾷσ, ὡσ εὔτακτοι μέν εἰσιν ἐν τοῖσ ναυτικοῖσ, εὐτάκτωσ δ’ ἐν τοῖσ γυμνικοῖσ ἀγῶσι πείθονται τοῖσ ἐπιστάταισ, οὐδένων δὲ καταδεέστερον ἐν τοῖσ χοροῖσ ὑπηρετοῦσι τοῖσ διδασκάλοισ; τοῦτο γάρ τοι, ἔφη, καὶ θαυμαστόν ἐστι, τὸ τοὺσ μὲν τοιούτουσ πειθαρχεῖν τοῖσ ἐφεστῶσι, τοὺσ δὲ ὁπλίτασ καὶ τοὺσ ἱππέασ, οἳ δοκοῦσι καλοκαγαθίᾳ προκεκρίσθαι τῶν πολιτῶν, ἀπειθεστάτουσ εἶναι πάντων.

καὶ ὁ Σωκράτησ ἔφη·

ἡ δὲ ἐν Ἀρείῳ πάγῳ βουλή, ὦ Περίκλεισ, οὐκ ἐκ τῶν δεδοκιμασμένων καθίσταται; καὶ μάλα, ἔφη. οἶσθα οὖν τινασ, ἔφη, κάλλιον ἢ νομιμώτερον ἢ σεμνότερον ἢ δικαιότερον τάσ τε δίκασ δικάζοντασ καὶ τἆλλα πάντα πράττοντασ; οὐ μέμφομαι, ἔφη, τούτοισ. οὐ τοίνυν, ἔφη, δεῖ ἀθυμεῖν ὡσ οὐκ εὐτάκτων ὄντων Ἀθηναίων. καὶ μὴν ἔν γε τοῖσ στρατιωτικοῖσ, ἔφη, ἔνθα μάλιστα δεῖ σωφρονεῖν τε καὶ εὐτακτεῖν καὶ πειθαρχεῖν, οὐδενὶ τούτων προσέχουσιν.

ἴσωσ γάρ, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ἐν τούτοισ οἱ ἥκιστα ἐπιστάμενοι ἄρχουσιν αὐτῶν. οὐχ ὁρᾷσ ὅτι κιθαριστῶν μὲν καὶ χορευτῶν καὶ ὀρχηστῶν οὐδὲ εἷσ ἐπιχειρεῖ ἄρχειν μὴ ἐπιστάμενοσ, οὐδὲ παλαιστῶν οὐδὲ παγκρατιαστῶν; ἀλλὰ πάντεσ οἱ τούτων ἄρχοντεσ ἔχουσι δεῖξαι ὁπόθεν ἔμαθον ταῦτα ἐφ’ οἷσ ἐφεστᾶσι· τῶν δὲ στρατηγῶν οἱ πλεῖστοι αὐτοσχεδιάζουσιν. οὐ μέντοι σέ γε τοιοῦτον ἐγὼ νομίζω εἶναι, ἀλλ’ οἶμαί σε οὐδὲν ἧττον ἔχειν εἰπεῖν ὁπότε στρατηγεῖν ἢ ὁπότε παλαίειν ἤρξω μανθάνειν.

καὶ πολλὰ μὲν οἶμαί σε τῶν πατρῴων στρατηγημάτων παρειληφότα διασῴζειν, πολλὰ δὲ πανταχόθεν συνηχέναι, ὁπόθεν οἱο͂́ν τε ἦν μαθεῖν τι ὠφέλιμον εἰσ στρατηγίαν. οἶμαι δέ σε πολλὰ μεριμνᾶν, ὅπωσ μὴ λάθῃσ σεαυτὸν ἀγνοῶν τι τῶν εἰσ στρατηγίαν ὠφελίμων, καὶ ἐάν τι τοιοῦτον αἴσθῃ σεαυτὸν μὴ εἰδότα, ζητεῖν τοὺσ ἐπισταμένουσ ταῦτα, οὔτε δώρων οὔτε χαρίτων φειδόμενον, ὅπωσ μάθῃσ παρ’ αὐτῶν ἃ μὴ ἐπίστασαι καὶ συνεργοὺσ ἀγαθοὺσ ἔχῃσ.

καὶ ὁ Περικλῆσ, οὐ λανθάνεισ με, ὦ Σώκρατεσ, ἔφη, ὅτι οὐδ’ οἰόμενόσ με τούτων ἐπιμελεῖσθαι ταῦτα λέγεισ, ἀλλ’ ἐγχειρῶν με διδάσκειν ὅτι τὸν μέλλοντα στρατηγεῖν τούτων ἁπάντων ἐπιμελεῖσθαι δεῖ.

ὁμολογῶ μέντοι κἀγώ σοι ταῦτα.

τοῦτο δ’, ἔφη, ὦ Περίκλεισ, κατανενόηκασ, ὅτι πρόκειται τῆσ χώρασ ἡμῶν ὄρη μεγάλα, καθήκοντα ἐπὶ τὴν Βοιωτίαν, δι’ ὧν εἰσ τὴν χώραν εἴσοδοι στεναί τε καὶ προσάντεισ εἰσί, καὶ ὅτι μέση διέζωται ὄρεσιν ἐρυμνοῖσ; καὶ μάλα, ἔφη. τί δέ;

ἐκεῖνο ἀκήκοασ, ὅτι Μυσοὶ καὶ Πισίδαι ἐν τῇ βασιλέωσ χώρᾳ κατέχοντεσ ἐρυμνὰ πάνυ χωρία καὶ κούφωσ ὡπλισμένοι δύνανται πολλὰ μὲν τὴν βασιλέωσ χώραν καταθέοντεσ κακοποιεῖν, αὐτοὶ δὲ ζῆν ἐλεύθεροι; καὶ τοῦτό γ’, ἔφη, ἀκούω. Ἀθηναίουσ δ’ οὐκ ἂν οἰεί, ἔφη, μέχρι τῆσ ἐλαφρᾶσ ἡλικίασ ὡπλισμένουσ κουφοτέροισ ὅπλοισ καὶ τὰ προκείμενα τῆσ χώρασ ὄρη κατέχοντασ βλαβεροὺσ μὲν τοῖσ πολεμίοισ εἶναι, μεγάλην δὲ προβολὴν τοῖσ πολίταισ τῆσ χώρασ κατεσκευάσθαι;

καὶ ὁ Περικλῆσ, πάντ’ οἶμαι, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ, καὶ ταῦτα χρήσιμα εἶναι. εἰ τοίνυν, ἔφη ὁ Σωκράτησ, ἀρέσκει σοι ταῦτα, ἐπιχείρει αὐτοῖσ, ὦ ἄριστε·

ὅ τι μὲν γὰρ ἂν τούτων καταπράξῃσ, καὶ σοὶ καλὸν ἔσται καὶ τῇ πόλει ἀγαθόν, ἐὰν δέ τι αὐτῶν ἀδυνατῇσ, οὔτε τὴν πόλιν βλάψεισ οὔτε σαυτὸν καταισχυνεῖσ.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION