헬라어 문장 검색 - Δεμοστ́Σπεεξηε

(데모스테네스, Speeches 21-30, Κατὰ Ἀνδροτίωνοσ Παρανόμων)

ὅπερ Εὐκτήμων, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, παθὼν ὑπ’ Ἀνδροτίωνοσ κακῶσ, ἅμα τῇ τε πόλει βοηθεῖν οἰέται δεῖν καὶ δίκην ὑπὲρ αὑτοῦ λαβεῖν, τοῦτο κἀγὼ πειράσομαι ποιεῖν, ἐὰν ἄρ’ οἱο͂́σ τ’ ὦ. συμβέβηκε δέ, πολλὰ καὶ δεινὰ καὶ παρὰ πάντασ τοὺσ νόμουσ Εὐκτήμονοσ ὑβρισμένου, ἐλάττω ταῦτ’ εἶναι τῶν ἐμοὶ γεγενημένων δι’ Ἀνδροτίωνοσ πραγμάτων. οὗτοσ μέν γ’ εἰσ χρήματα καὶ τὸ παρ’ ὑμῶν ἀδίκωσ ἐκπεσεῖν ἐπεβουλεύθη· ἐμὲ δ’ οὐδ’ ἂν ἐδέξατο τῶν ὄντων ἀνθρώπων οὐδὲ εἷσ, εἰ τὰ κατασκευασθένθ’ ὑπὸ τούτου παρ’ ὑμῖν ἐπιστεύθη. αἰτιασάμενοσ γάρ με, ἃ καὶ λέγειν ἂν ὀκνήσειέ τισ, εἰ μὴ τύχοι προσόμοιοσ ὢν τούτῳ, τὸν πατέρ’ ὡσ ἀπέκτον’ ἐγὼ τὸν ἐμαυτοῦ, καὶ κατασκευάσασ ἀσεβείασ γραφὴν οὐκ ἐπ’ ἐμέ, ἀλλ’ ἐπὶ τὸν θεῖόν μου, γράψασ ἀσεβεῖν ἐμοὶ συνιόντ’ εἰσ ταὐτὸν ὡσ πεποιηκότι ταῦτα, εἰσ ἀγῶνα κατέστησεν·

ὃν εἰ συνέβη τόθ’ ἁλῶναι, τίσ ἂν ἀθλιώτερ’ ἐμοῦ πεπονθὼσ ἦν ὑπὸ τούτου; τίσ γὰρ ἂν ἢ φίλοσ ἢ ξένοσ εἰσ ταὐτό ποτ’ ἐλθεῖν ἠθέλησεν ἐμοί; τίσ δ’ ἂν εἰάσε πόλισ που παρ’ ἑαυτῇ γενέσθαι τὸν τὸ τοιοῦτ’ ἀσέβημα δοκοῦντ’ εἰργάσθαι; οὐκ ἔστιν οὐδὲ μία. ἐγὼ τοίνυν ταῦτα μὲν οὐ παρὰ μικρὸν ἀγωνιζόμενοσ παρ’ ὑμῖν ἀπελυσάμην, ἀλλ’ ὥστε τὸ πέμπτον μέροσ μὴ λαβεῖν τούτουσ τῶν ψήφων·

τουτονὶ δὲ μεθ’ ὑμῶν πειράσομαι καὶ νῦν καὶ τὸν ἄλλον ἅπαντ’ ἀμύνεσθαι χρόνον. καὶ περὶ μὲν τῶν ἰδίων ἔχων ἔτι πολλὰ λέγειν ἐάσω· περὶ δ’ ὧν οἴσετε τὴν ψῆφον νυνὶ καὶ περὶ ὧν οὗτοσ δημοσίᾳ πεπολιτευμένοσ οὐκ ὀλίγ’ ὑμᾶσ ἔβλαψεν, ἅ μοι παραλείπειν Εὐκτήμων ἐδόκει, βέλτιον δ’ ὑμᾶσ ἀκοῦσαι, ταῦτα διεξελθεῖν ἐν βραχέσιν πειράσομαι. ἐγὼ γὰρ εἰ μὲν ἑώρων τιν’ ἁπλῆν τούτῳ περὶ ὧν φεύγει πρὸσ ὑμᾶσ οὖσαν ἀπολογίαν, οὐκ ἂν ἐποιούμην περὶ αὐτῆσ μνείαν οὐδεμίαν.

νῦν δ’ οἶδα σαφῶσ ὅτι οὗτοσ ἁπλοῦν μὲν οὐδὲ δίκαιον οὐδὲν ἂν εἰπεῖν ἔχοι, ἐξαπατᾶν δ’ ὑμᾶσ πειράσεται πλάττων καὶ παράγων πρὸσ ἕκαστα τούτων κακούργουσ λόγουσ. ἔστι γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τεχνίτησ τοῦ λέγειν καὶ πάντα τὸν βίον ἐσχόλακεν ἐν τούτῳ. ὑπὲρ οὖν τοῦ μὴ παρακρουσθέντασ ὑμᾶσ ἐναντία μὲν τοῖσ ὀμωμοσμένοισ πεισθῆναι ψηφίσασθαι, ἀφεῖναι δὲ τοῦτον ὃν ὑμῖν πολλῶν ἕνεκ’ ἄξιον κολάσαι, προσέχετε τὸν νοῦν οἷσ ἐρῶ, ἵν’ ἀκούσαντεσ ἐμοῦ πρὸσ ἕκαστον τῶν ὑπὸ τούτου ῥηθησομένων ἔχηθ’ ὑπολαμβάνειν ἃ δεῖ. ἔστι γὰρ εἷσ μὲν ὃν οἰέται τεχνικῶσ ἔχειν αὐτῷ λόγοσ περὶ τοῦ ἀπροβουλεύτου.

νόμοσ ἐστί, φησίν, ἐὰν ἀξίωσ ἡ βουλὴ δοκῇ βουλεῦσαι δωρειᾶσ, διδόναι τὸν δῆμον τὴν δωρειὰν αὐτῇ. ταῦτ’ ἐπήρετο, φησίν, ὁ ἐπιστάτησ, διεχειροτόνησεν ὁ δῆμοσ, ἔδοξεν. οὐδὲν δεῖ, φησί, προβουλεύματοσ ἐνταῦθα· κατὰ γὰρ νόμον ἦν τὰ γιγνόμενα. ἐγὼ δ’ αὐτὸ τοὐναντίον οἰόμαι, νομίζω δὲ καὶ ὑμῖν συνδόξειν, περὶ τούτων <δεῖν> τὰ προβουλεύματ’ ἐκφέρειν μόνων περὶ ὧν κελεύουσιν οἱ νόμοι, ἐπεὶ περὶ ὧν γε μὴ κεῖνται νόμοι οὐδὲ γράφειν τὴν ἀρχὴν προσήκει οὐδὲ ἓν δήπου. φησὶ τοίνυν τοῦτον ἁπάσασ τὸν τρόπον εἰληφέναι τὰσ βουλάσ, ὅσαι πώποτ’ ἔχουσι παρ’ ὑμῶν δωρειάν, καὶ οὐδὲ μιᾷ γεγενῆσθαι προβούλευμα πώποτε.

ἐγὼ δ’ οἰόμαι μὲν οὐχὶ λέγειν αὐτὸν ἀληθῆ, μᾶλλον δ’ οἶδα σαφῶσ· οὐ μὴν ἀλλ’ εἰ τοῦτο τοιοῦτ’ ἐστὶν τὰ μάλιστα, ὁ νόμοσ δὲ λέγει τἀναντία, οὐχ ὅτι πολλάκισ ἡμάρτηται δήπου πρότερον, διὰ τοῦτ’ ἐπεξαμαρτητέον ἐστὶ καὶ νῦν, ἀλλὰ τοὐναντίον ἀρκτέον, ὡσ ὁ νόμοσ κελεύει, τὰ τοιαῦτα ποιεῖν ἀναγκάζειν ἀπὸ σοῦ πρώτου. σὺ δὴ μὴ λέγ’ ὡσ γέγονεν τοῦτο πολλάκισ, ἀλλ’ ὡσ οὕτω προσήκει γίγνεσθαι.

οὐ γὰρ εἴ τι πώποτε μὴ κατὰ τοὺσ νόμουσ ἐπράχθη, σὺ δὲ τοῦτ’ ἐμιμήσω, διὰ τοῦτ’ ἀποφεύγοισ ἂν δικαίωσ, ἀλλὰ πολλῷ μᾶλλον ἁλίσκοιο· ὥσπερ γὰρ εἴ τισ ἐκείνων προήλω, σὺ τάδ’ οὐκ ἂν ἔγραψασ, οὕτωσ, ἂν σὺ νῦν δίκην δῷσ, ἄλλοσ οὐ γράψει. περὶ τοίνυν τοῦ νόμου τοῦ διαρρήδην οὐκ ἐῶντοσ ἐξεῖναι μὴ ποιησαμένῃ τῇ βουλῇ τὰσ τριήρεισ αἰτῆσαι τὴν δωρειάν, ἄξιόν ἐστιν ἀκοῦσαι τὴν ἀπολογίαν ἣν ποιήσεται, καὶ θεωρῆσαι τὴν ἀναίδειαν τοῦ τρόπου δι’ ὧν ἐγχειρεῖ λέγειν.

ὁ νόμοσ, φησίν, οὐκ ἐᾷ τὴν βουλὴν αἰτῆσαι τὴν δωρειάν, ἐὰν μὴ ποιήσηται τὰσ τριήρεισ· ὁμολογῶ. δοῦναι δέ γ’ οὐδαμοῦ, φησί, κωλύει τὸν δῆμον. ἐγὼ δ’, εἰ μὲν ἔδωκ’ αἰτούσῃ, παρὰ τὸν νόμον εἴρηκα· εἰ δὲ μὴ πεποίημαι μνείαν περὶ τῶν νεῶν ἐν ὅλῳ τῷ ψηφίσματι, ἀλλ’ ἕτερ’ ἄττα λέγω δι’ ἃ τὴν βουλὴν στεφανῶ, πῶσ παρὰ τὸν νόμον εἴρηκα; ἔστι δὴ πρὸσ ταῦτ’ οὐ χαλεπὸν τὰ δίκαι’ ὑμῖν ἀντειπεῖν, ὅτι πρῶτον μὲν οἱ προεδρεύοντεσ τῆσ βουλῆσ καὶ ὁ ταῦτ’ ἐπιψηφίζων ἐπιστάτησ ἠρώτων καὶ διαχειροτονίαν ἐδίδοσαν, ὅτῳ δοκεῖ δωρειᾶσ ἀξίωσ ἡ βουλὴ βεβουλευκέναι καὶ ὅτῳ μή·

καίτοι τούσ γε μὴ αἰτοῦντασ μηδὲ λαβεῖν ἀξιοῦντασ τὴν ἀρχὴν οὐδ’ ἐπερωτᾶν προσῆκεν. πρὸσ τοίνυν τούτοισ ἔστιν ἃ Μειδίου κατηγοροῦντοσ τῆσ βουλῆσ καὶ ἄλλων τινῶν, ἀναπηδῶντεσ οἱ βουλευταὶ ἐδέοντο μὴ σφᾶσ ἀφελέσθαι τὴν δωρειάν.

καὶ ταῦτ’ οὐ παρ’ ἐμοῦ δεῖ πυθέσθαι τοὺσ δικάζοντασ ὑμᾶσ, ἀλλ’ αὐτοὶ παρόντεσ ἴστ’ ἐν τῷ δήμῳ γενόμενα. ὥσθ’ ὅταν μὲν μὴ φῇ τὴν βουλὴν αἰτεῖν, ταῦθ’ ὑπολαμβάνετε· ὅτι δ’ οὐδὲ τὸν δῆμον ἐᾷ διδόναι μὴ ποιησαμένοισ τὰσ ναῦσ ὁ νόμοσ, καὶ τοῦτ’ ἐπιδείξω. διὰ ταῦτα γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον ὁ νόμοσ, μὴ ἐξεῖναι τῇ βουλῇ μὴ ποιησαμένῃ τὰσ τριήρεισ αἰτῆσαι τὴν δωρειάν, ἵνα μηδὲ πεισθῆναι μηδ’ ἐξαπατηθῆναι γένοιτ’ ἐπὶ τῷ δήμῳ.

οὐ γὰρ ᾤετο δεῖν ὁ τιθεὶσ τὸν νόμον ἐπὶ τῇ τῶν λεγόντων δυνάμει τὸ πρᾶγμα καταστῆσαι, ἀλλ’ ὃ δίκαιον ἦν εὑρεῖν ἅμα καὶ συμφέρον τῷ δήμῳ, νόμῳ τετάχθαι. τὰσ τριήρεισ οὐ πεποίησαι; μὴ τοίνυν αἴτει τὴν δωρειάν. ὅπου δ’ αἰτεῖν οὐκ ἐᾷ, πῶσ οὐ σφόδρα δοῦναί γε κωλύει; ἄξιον τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κἀκεῖνο ἐξετάσαι, τί δήποτε, ἂν τἄλλα πάνθ’ ἡ βουλὴ καλῶσ βουλεύσῃ καὶ μηδεὶσ ἔχῃ μηδὲν ἐγκαλέσαι, τὰσ δὲ τριήρεισ μὴ ποιήσηται, τὴν δωρειὰν οὐκ ἔξεστιν αἰτῆσαι.

εὑρήσετε γὰρ τοῦτο τὸ ἰσχυρὸν ὑπὲρ τοῦ δήμου κείμενον. οἶμαι γὰρ ἂν μηδέν’ ἀντειπεῖν ὡσ οὐχ, ὅσα πώποτε τῇ πόλει γέγον’ ἢ νῦν ἔστ’ ἀγάθ’ ἢ θάτερα, ἵνα μηδὲν εἴπω φλαῦρον, ἐκ τῆσ τῶν τριήρων τὰ μὲν κτήσεωσ, τὰ δ’ ἀπουσίασ γέγονεν. οἱο͂ν πολλὰ μὲν ἄν τισ ἔχοι λέγειν καὶ παλαιὰ καὶ καινά·

ἃ δ’ οὖν πᾶσι μάλιστ’ ἀκοῦσαι γνώριμα, τοῦτο μέν, εἰ βούλεσθε, οἱ τὰ προπύλαια καὶ τὸν παρθενῶν’ οἰκοδομήσαντεσ ἐκεῖνοι καὶ τἄλλ’ ἀπὸ τῶν βαρβάρων ἱερὰ κοσμήσαντεσ, ἐφ’ οἷσ φιλοτιμούμεθα πάντεσ εἰκότωσ, ἴστε δήπου τοῦτ’ ἀκοῇ, ὅτι τὴν πόλιν ἐκλιπόντεσ καὶ κατακλεισθέντεσ εἰσ Σαλαμῖνα, ἐκ τοῦ τριήρεισ ἔχειν πάντα μὲν τὰ σφέτερ’ αὐτῶν καὶ τὴν πόλιν τῇ ναυμαχίᾳ νικήσαντεσ ἔσωσαν, πολλῶν δὲ καὶ μεγάλων ἀγαθῶν τοῖσ ἄλλοισ Ἕλλησι κατέστησαν αἴτιοι, ὧν οὐδ’ ὁ χρόνοσ τὴν μνήμην ἀφελέσθαι δύναται. εἰε͂ν·

ἀλλ’ ἐκεῖνα μὲν ἀρχαῖα καὶ παλαιά. ἀλλ’ ἃ πάντεσ ἑοράκατε, ἴσθ’ ὅτι πρώην Εὐβοεῦσιν ἡμερῶν τριῶν ἐβοηθήσατε καὶ Θηβαίουσ ὑποσπόνδουσ ἀπεπέμψατε. ἆρ’ οὖν ταῦτ’ ἐπράξατ’ ἂν οὕτωσ ὀξέωσ, εἰ μὴ ναῦσ εἴχετε καινὰσ ἐν αἷσ ἐβοηθήσατε; ἀλλ’ οὐκ ἂν ἐδύνασθε. ἄλλα πόλλ’ ἔχοι τισ ἂν εἰπεῖν ἃ τῇ πόλει γέγον’ ἐκ τοῦ ταύτασ κατεσκευάσθαι καλῶσ ἀγαθά. εἰε͂ν·

ἐκ δὲ τοῦ κακῶσ πόσα δεινά; τὰ μὲν πόλλ’ ἐάσω· ἀλλ’ ἐπὶ τοῦ Δεκελεικοῦ πολέμου τῶν γὰρ ἀρχαίων ἕν, ὃ πάντεσ ἐμοῦ μᾶλλον ἐπίστασθε, ὑπομνήσω πολλῶν καὶ δεινῶν ἀτυχημάτων συμβάντων τῇ πόλει οὐ πρότερον τῷ πολέμῳ παρέστησαν πρὶν τὸ ναυτικὸν αὐτῶν ἀπώλετο. καὶ τί δεῖ τὰ παλαιὰ λέγειν; τὸν τελευταῖον γὰρ ἴστε τὸν πρὸσ Λακεδαιμονίουσ πόλεμον, ὅτε μὲν ναῦσ οὐκ ἐδοκεῖτ’ ἀποστεῖλαι δυνήσεσθαι, πῶσ διέκειθ’ ἡ πόλισ· ἴστ’ ὀρόβουσ ὄντασ ὠνίουσ. ἐπειδὴ δ’ ἀπεστείλατε, εἰρήνησ ἐτύχεθ’ ὁποίασ τινὸσ ἐβούλεσθε. ὥστε δικαίωσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τηλικαύτην ἐχουσῶν ῥοπὴν ἐφ’ ἑκάτερα τῶν τριήρων, τοῦτον ὁρ́ον τεθήκατε τῇ βουλῇ, πότερ’ αὐτὴν δεῖ λαβεῖν τὴν δωρειὰν ἢ οὔ.

εἰ γὰρ πάντα τἄλλα διοικήσειε καλῶσ, δι’ ὧν δὲ τό τ’ ἐξ ἀρχῆσ ταῦτ’ ἐκτησάμεθα καὶ νῦν σῴζομεν, ταύτασ μὴ ποιήσαιτο, τὰσ τριήρεισ λέγω, οὐδὲν ἐκείνων ὄφελοσ· τὴν γὰρ τῶν ὅλων σωτηρίαν πρῶτον ὑπάρχειν δεῖ παρεσκευασμένην τῷ δήμῳ. οὗτοσ τοίνυν εἰσ τοῦτ’ ἐλήλυθε τοῦ νομίζειν αὑτῷ καὶ λέγειν καὶ γράφειν ἐξεῖναι πᾶν ὅ τι ἂν βούληται, ὥστε βεβουλευκυίασ μὲν τἄλλ’ ὃν τρόπον ὑμεῖσ ἀκούετε τῆσ βουλῆσ, οὐ πεποιημένησ δὲ τὰσ τριήρεισ, γέγραφεν δοῦναι τὴν δωρειάν. καὶ ταῦθ’ ὡσ μὲν οὐ παρὰ τὸν νόμον ἐστίν, οὔτ’ ἂν οὗτοσ ἔχοι λέγειν οὔθ’ ὑμεῖσ πεισθείητε·

ἀκούω δ’ αὐτὸν τοιοῦτον ἐρεῖν τιν’ ἐν ὑμῖν λόγον, ὡσ οὐχ ἡ βουλὴ γέγον’ αἰτία τοῦ μὴ πεποιῆσθαι τὰσ ναῦσ, ἀλλ’ ὁ τῶν τριηροποιικῶν ταμίασ ἀποδρὰσ ᾤχετ’ ἔχων πένθ’ ἡμιτάλαντα, καὶ τὸ πρᾶγμ’ ἀτύχημα συμβέβηκεν. ἐγὼ δὲ πρῶτον μὲν αὐτὸ τοῦτο θαυμάζω, εἰ στεφανοῦν ἐπὶ τοῖσ ἠτυχημένοισ ἠξίου τὴν βουλήν· τῶν κατορθουμένων γὰρ ἔγωγ’ ἡγούμην ἔργων τὰσ τοιαύτασ ὡρίσθαι τιμάσ· ἔπειτα δὲ κἀκεῖν’ ἔτι βούλομαι φράσαι πρὸσ ὑμᾶσ. οὔ φημι δίκαιον εἶναι περὶ ἀμφοῖν λέγειν, καὶ ὡσ οὐ παρὰ τὸν νόμον ἡ δωρειὰ δέδοται, καὶ ὡσ οὐ διὰ τὴν βουλὴν οὐκ εἰσὶν αἱ τριήρεισ.

εἰ μὲν γὰρ διδόναι καὶ μὴ ποιησαμένῃ προσήκει, τί τοῦτο δεῖ λέγειν, δι’ ὅντινα δήποτ’ οὐ πεποίηνται; εἰ δ’ οὐκ ἔξεστι, τί μᾶλλον, ἂν διὰ τὸν δεῖν’ ἢ τὸν δεῖν’ ἐπιδείξῃ μὴ πεποιημένασ, ἐκείνῃ προσῆκε λαβεῖν; χωρὶσ δὲ τούτων ἔμοιγε δοκοῦσιν αἱρ́εσιν ὑμῖν οἱ τοιοῦτοι λόγοι διδόναι, πότερ’ οἰέσθε δεῖν προφάσεισ καὶ λόγουσ ἀκούειν τῶν ἀδικούντων ὑμᾶσ ἢ ναῦσ κεκτῆσθαι.

εἰ μὲν γὰρ τούτου ταῦτ’ ἀποδέξεσθε, ἔσται δῆλον ἁπάσαισ ταῖσ βουλαῖσ ὅτι δεῖ πρόφασιν πιθανὴν ἐξευρεῖν πρὸσ ὑμᾶσ, οὐχὶ τριήρεισ ποιήσασθαι· ἐκ δὲ τούτου τὰ μὲν χρήματ’ ἀναλωθήσεται, ναῦσ δ’ οὐχ ἕξεθ’ ὑμεῖσ. ἐὰν δ’, ὡσ ὁ νόμοσ λέγει καὶ δεῖ τοὺσ ὀμωμοκότασ, πικρῶσ καὶ ἁπλῶσ τὰσ μὲν προφάσεισ ἀνέλητε, φανῆτε δ’ ἀφῃρημένοι τὴν δωρειὰν ὅτι τὰσ ναῦσ οὐ πεποίηνται, πάντεσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πεποιημένασ ὑμῖν παραδώσουσι τὰσ τριήρεισ, πάντα τἄλλα παρ’ ὑμῖν ἑορακότεσ ἀσθενέστερα τοῦ νόμου γεγενημένα.

ὅτι τοίνυν οὐδ’ αἴτιοσ ἄλλοσ οὐδεὶσ ἀνθρώπων ἐστὶ τοῦ μὴ πεποιῆσθαι τὰσ ναῦσ, τοῦτο σαφῶσ ὑμῖν ἐπιδείξω· ἀνελοῦσα γὰρ ἡ βουλὴ τὸν νόμον, τοῦτον ἐχειροτόνησεν αὐτή. ἔτι τοίνυν ἐπιχειρεῖ λέγειν περὶ τοῦ τῆσ ἑταιρήσεωσ νόμου, ὡσ ὑβρίζομεν ἡμεῖσ καὶ βλασφημίασ οὐχὶ προσηκούσασ κατ’ αὐτοῦ ποιούμεθα.

καὶ φησὶ δεῖν ἡμᾶσ, εἴπερ ἐπιστεύομεν εἶναι ταῦτ’ ἀληθῆ, πρὸσ τοὺσ θεσμοθέτασ ἀπαντᾶν, ἵν’ ἐκεῖ περὶ χιλιῶν ἐκινδυνεύομεν, εἰ καταψευδόμενοι ταῦτ’ ἐφαινόμεθα· νῦν δὲ φενακίζειν αἰτίασ καὶ λοιδορίασ κενὰσ ποιουμένουσ, καὶ ἐνοχλεῖν οὐ δικασταῖσ τούτων οὖσιν ὑμῖν. ἐγὼ δ’ οἰόμαι δεῖν ὑμᾶσ πρῶτον μὲν ἐκεῖνο λογίζεσθαι παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ, ὅτι πάμπολυ λοιδορία τε καὶ αἰτία κεχωρισμένον ἐστὶν ἐλέγχου.

αἰτία μὲν γάρ ἐστιν, ὅταν τισ ψιλῷ χρησάμενοσ λόγῳ μὴ παράσχηται πίστιν ὧν λέγει, ἔλεγχοσ δέ, ὅταν ὧν ἂν εἴπῃ τισ καὶ τἀληθὲσ ὁμοῦ δείξῃ. ἔστι τοίνυν ἀνάγκη τοὺσ ἐλέγχοντασ ἢ τεκμήρια δεικνύναι δι’ ὧν ἐμφανιοῦσι τὸ πιστὸν ὑμῖν, ἢ τὰ εἰκότα φράζειν, ἢ μάρτυρασ παρέχεσθαι· οὐ γὰρ οἱο͂́ν τ’ ἐνίων αὐτόπτασ ἐστὶ καταστῆσαι, ἀλλ’ ἐὰν ἐπιδεικνύῃ τίσ τι τούτων, ἱκανὸν νομίζετ’ ἔλεγχον ἔχειν ὑμεῖσ εἰκότωσ τῆσ ἀληθείασ ἑκάστοτε. ἡμεῖσ τοίνυν οὐκ ἐκ λόγων εἰκότων οὐδὲ τεκμηρίων, ἀλλὰ παρ’ οὗ μάλιστα δίκην ἔστι λαβεῖν τούτῳ, ταῦτ’ ἐπιδείκνυμεν ‐ ἄνδρα παρεσχηκότα γραμματεῖον, ἐν ᾧ τὰ τούτῳ βεβιωμέν’ ἔνεστιν, ὃσ αὑτὸν ὑπεύθυνον ποιήσασ μαρτυρεῖ ταῦτα.

ὥσθ’ ὅταν μὲν λοιδορίαν ταῦτα καὶ αἰτίαν εἶναι φῇ, ὑπολαμβάνεθ’ ὡσ ταῦτα μέν ἐστιν ἔλεγχοσ, ἃ δ’ οὗτοσ ποιεῖ, ταῦτα λοιδορία καὶ αἰτία· ὅταν δ’ ὅτι πρὸσ τοὺσ θεσμοθέτασ προσῆκεν ἐπαγγέλλειν ἡμῖν, ἐκεῖνο ὑπολαμβάνετε, ὅτι καὶ τοῦτο ποιήσομεν καὶ νῦν προσηκόντωσ περὶ τοῦ νόμου λέγομεν. εἰ μὲν γὰρ ἄλλον τιν’ ἀγῶν’ ἀγωνιζομένου σου ταῦτα κατηγοροῦμεν, δικαίωσ ἂν ἠγανάκτεισ·

εἰ δ’ ὁ μὲν νῦν ἐνεστηκὼσ ἀγών ἐστιν παρανόμων, οἱ νόμοι δ’ οὐκ ἐῶσι λέγειν οὐδὲ τὰ ἔννομα τοὺσ οὕτω βεβιωκότασ, ἡμεῖσ δ’ ἐπιδείκνυμεν οὐ μόνον εἰρηκότ’ αὐτὸν παράνομα, ἀλλὰ καὶ βεβιωκότα παρανόμωσ, πῶσ οὐχὶ προσήκει λέγειν περὶ τούτου τοῦ νόμου δι’ οὗ ταῦτ’ ἐλέγχεται; καὶ μὴν κἀκεῖνό γε δεῖ μαθεῖν ὑμᾶσ, ὅτι τοὺσ νόμουσ ὁ τιθεὶσ τούτουσ Σόλων καὶ τῶν ἄλλων τοὺσ πολλούσ, οὐδὲν ὅμοιοσ ὢν τούτῳ νομοθέτησ, οὐχ ἑνὶ ἔδωκε τρόπῳ περὶ τῶν ἀδικημάτων ἑκάστων λαμβάνειν δίκην τοῖσ βουλομένοισ παρὰ τῶν ἀδικούντων, ἀλλὰ πολλαχῶσ.

ᾔδει γάρ, οἶμαι, τοῦθ’ ὅτι τοὺσ ἐν τῇ πόλει γενέσθαι πάντασ ὁμοίωσ ἢ δεινοὺσ ἢ θρασεῖσ ἢ μετρίουσ οὐκ ἂν εἰή. εἰ μὲν οὖν, ὡσ τοῖσ μετρίοισ δίκην ἐξαρκέσει λαβεῖν, οὕτω τοὺσ νόμουσ θήσει, μετ’ ἀδείασ ἔσεσθαι πολλοὺσ πονηροὺσ ἡγεῖτο· εἰ δ’ ὡσ τοῖσ θρασέσιν καὶ δυνατοῖσ λέγειν, τοὺσ ἰδιώτασ οὐ δυνήσεσθαι τὸν αὐτὸν τούτοισ τρόπον λαμβάνειν δίκην. δεῖν δ’ ᾤετο μηδέν’ ἀποστερεῖσθαι τοῦ δίκησ τυχεῖν, ὡσ ἕκαστοσ δύναται.

πῶσ οὖν ἔσται τοῦτο; ἐὰν πολλὰσ ὁδοὺσ δῷ διὰ τῶν νόμων ἐπὶ τοὺσ ἠδικηκότασ οἱο͂ν τῆσ κλοπῆσ. ἔρρωσαι καὶ σαυτῷ πιστεύεισ· ἄπαγε· ἐν χιλίαισ δ’ ὁ κίνδυνοσ. ἀσθενέστεροσ εἶ· τοῖσ ἄρχουσιν ἐφηγοῦ· τοῦτο ποιήσουσιν ἐκεῖνοι. φοβεῖ καὶ τοῦτο· γράφου. καταμέμφει σεαυτὸν καὶ πένησ ὢν οὐκ ἂν ἔχοισ χιλίασ ἐκτεῖσαι·

δικάζου κλοπῆσ πρὸσ διαιτητὴν καὶ οὐ κινδυνεύσεισ. οὐδέτερον βούλει τούτων· γράφου. κατοκνεῖσ καὶ τοῦτο· ἐφηγοῦ. τούτων οὐδέν ἐστι ταὐτό. τῆσ ἀσεβείασ κατὰ ταὔτ’ ἔστ’ ἀπάγειν, γράφεσθαι, δικάζεσθαι πρὸσ Εὐμολπίδασ, φαίνειν πρὸσ τὸν βασιλέα. περὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων τὸν αὐτὸν τρόπον σχεδόν. εἰ δή τισ ὡσ μὲν οὐχὶ κακοῦργόσ ἐστι μὴ λέγοι, ἢ ὡσ οὐκ ἀσεβήσ, ἢ ὅ τι δήποτ’ εἰή δι’ ὃ κρίνοιτο, διὰ ταῦτα δ’ ἐκφεύγειν ἀξιοίη, εἰ μὲν ἀπηγμένοσ εἰή, διότι πρὸσ διαιτητὴν ἐξῆν αὐτῷ λαχεῖν ἢ γράφεσθαι χρῆν, εἰ δὲ πρὸσ διαιτητῇ φεύγοι, ὅτι χρῆν σ’ ἀπάγειν, ἵν’ ἐκινδύνευεσ περὶ χιλιῶν, γέλωσ ἂν εἰή δήπουθεν.

οὐ γὰρ τόν γε μηδὲν πεποιηκότα δεῖ περὶ τοῦ τρόπον ὅντινα χρὴ διδόναι δίκην ἀντιλέγειν, ἀλλ’ ὡσ οὐ πεποίηκ’ ἐπιδεικνύναι. τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον, Ἀνδροτίων, καὶ σὺ μὴ διὰ ταῦτ’ οἰού σοι προσήκειν μὴ δοῦναι δίκην εἰ γράφεισ ἡταιρηκώσ, ὅτι καὶ πρὸσ τοὺσ θεσμοθέτασ ἔσθ’ ἡμῖν ἐπαγγελία·

ἀλλ’ ἢ δεῖξον οὐ πεποιηκότα ταῦτα σεαυτόν, ἢ δίκην ὕπεχ’ ὧν γέγραφασ τοιοῦτοσ ὤν· οὐ γὰρ ἔξεστί σοι. εἰ δέ σε μὴ πάντασ ὅσουσ διδόασιν οἱ νόμοι τρόπουσ τιμωρούμεθα, χάριν ἡμῖν ὧν παραλείπομεν, ἐκείνων ἔχε, μὴ διὰ ταῦτ’ ἀξίου μηδένα δοῦναι τρόπον δίκην. ἄξιον τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ τὸν θέντα τὸν νόμον ἐξετάσαι Σόλωνα, καὶ θεάσασθαι ὅσην πρόνοιαν ἐποιεῖτο ἐν ἅπασιν οἷσ ἐτίθει νόμοισ τῆσ πολιτείασ, καὶ ὅσῳ περὶ τούτου μᾶλλον ἐσπούδαζεν ἢ περὶ τοῦ πράγματοσ οὗ τιθείη τὸν νόμον.

πολλαχόθεν μὲν οὖν ἄν τισ ἴδοι τοῦτο, οὐχ ἥκιστα δ’ ἐκ τούτου τοῦ νόμου, μήτε λέγειν μήτε γράφειν ἐξεῖναι τοῖσ ἡταιρηκόσιν. ἑώρα γὰρ ἐκεῖνο, ὅτι τοῖσ πολλοῖσ ὑμῶν ἐξὸν λέγειν οὐ λέγετε, ὥστε τοῦτ’ οὐδὲν ἡγεῖτο βαρύ, καὶ πόλλ’ ἂν εἶχεν, εἴ γε κολάζειν ἐβούλετο τούτουσ, χαλεπώτερα θεῖναι. ἀλλ’ οὐ τοῦτ’ ἐσπούδασεν, ἀλλὰ ταῦτ’ ἀπεῖπεν ὑπὲρ ὑμῶν καὶ τῆσ πολιτείασ.

ᾔδει γάρ, ᾔδει τοῖσ αἰσχρῶσ βεβιωκόσιν ἁπασῶν οὖσαν ἐναντιωτάτην πολιτείαν ἐν ᾗ πᾶσιν ἔξεστι λέγειν τἀκείνων ὀνείδη. ἔστι δ’ αὕτη τίσ; δημοκρατία. οὔκουν ἐνόμιζεν ἀσφαλέσ, εἴ ποτε συμβήσεται γενέσθαι συχνοὺσ ἀνθρώπουσ κατὰ τοὺσ αὐτοὺσ χρόνουσ εἰπεῖν μὲν δεινοὺσ καὶ θρασεῖσ, τοιούτων δ’ ὀνειδῶν καὶ κακῶν μεστούσ· πολλὰ γὰρ ἂν τὸν δῆμον ὑπ’ αὐτῶν ὑπαχθέντ’ ἐξαμαρτεῖν, κἀκείνουσ ἤτοι καταλῦσαί γ’ ἂν πειρᾶσθαι τὸ παράπαν τὸν δῆμον ἐν γὰρ ταῖσ ὀλιγαρχίαισ, οὐδ’ ἂν ὦσιν ἔτ’ Ἀνδροτίωνόσ τινεσ αἴσχιον βεβιωκότεσ, οὐκ ἔστι λέγειν κακῶσ τοὺσ ἄρχοντασ, ἢ προάγειν ἂν ὡσ πονηροτάτουσ εἶναι, ἵν’ ὡσ ὁμοιότατοι σφίσιν ὦσι.

τὴν οὖν ἀρχὴν τοῖσ τοιούτοισ ἀπεῖπε μὴ μετέχειν τοῦ συμβουλεύειν, ἵνα μὴ φενακισθεὶσ ὁ δῆμοσ ἐξαμάρτοι μηδέν. ὧν ὀλιγωρήσασ ὁ καλὸσ κἀγαθὸσ οὗτοσ οὐ μόνον ᾤετο δεῖν λέγειν καὶ γράφειν οὐκ ἐξόν, ἀλλὰ καὶ παρὰ τοὺσ νόμουσ ταῦτα ποιεῖν. περὶ μὲν τοίνυν τοῦ νόμου καθ’ ὅν, ὠφληκότοσ αὐτοῦ τοῦ πατρὸσ τῷ δημοσίῳ χρήματα καὶ οὐκ ἐκτετεικότοσ, οὐκ ἔξεστι λέγειν οὐδὲ γράφειν τούτῳ, ταὐτὰ δίκαια λέγειν ἂν ἔχοιτ’ εἰκότωσ, ἐὰν φῇ δεῖν ἡμᾶσ ἐνδεικνύναι.

τότε γὰρ τοῦτο ποιήσομεν, οὐ μὰ Δί’ οὐχὶ νῦν, ἡνίκα δεῖ σ’ ἑτέρων ὧν ἀδικεῖσ δοῦναι λόγον, ἀλλ’ ὅταν ᾖ προσῆκον ἐκ τοῦ νόμου, καὶ νῦν δὲ δείκνυμεν οὐκ ἐῶντα γράφειν σε, οὐδ’ ἃ τοῖσ ἄλλοισ ἔξεστι, τὸν νόμον. ὡσ οὖν οὐκ ὦφλ’ ὁ πατήρ σου, τοῦτ’ ἐπίδειξον, ἢ ὡσ οὐκ ἀποδρὰσ ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου, ἀλλὰ τὰ χρήματ’ ἐκτείσασ.

εἰ δὲ μὴ ταῦθ’ ἕξεισ δεικνύναι, οὐκ ἐξὸν γέγραφασ· κληρονόμον γάρ σε καθίστησ’ ὁ νόμοσ τῆσ ἀτιμίασ τῆσ τοῦ πατρόσ, ὄντι δ’ ἀτίμῳ σοι λέγειν οὐ προσῆκεν οὐδὲ γράφειν. καὶ περὶ μὲν τῶν νόμων οὓσ παρεγραψάμεθα, οἶμαι δεῖν ὑμᾶσ, ἄν τι φενακίζειν ἐγχειρῇ καὶ παράγειν οὗτοσ, ταῦθ’ ὑπολαμβάνειν ἃ διεξελήλυθ’ ἐγώ. εἰσὶ δὲ καὶ περὶ τῶν ἄλλων αὐτῷ λόγοι πρὸσ τὸ φενακίζειν ὑμᾶσ εὖ μεμηχανημένοι, περὶ ὧν βέλτιον ὑμᾶσ προακοῦσαι.

ἔστιν γὰρ εἷσ αὐτῷ τοιοῦτοσ, μὴ πεντακοσίουσ ὑμῶν αὐτῶν ἀφελέσθαι τὴν δωρειὰν μηδ’ ὀνείδει περιβαλεῖν· ἐκείνων ἁγών, οὐκ ἐμόσ. ἐγὼ δ’ εἰ μὲν ἐμέλλετ’ ἀφαιρήσεσθαι τούτουσ μόνον, ἄλλο δὲ μηδὲν ὠφελήσειν τὴν πόλιν, οὐδὲν ἂν ὑμᾶσ σφόδρα σπουδάζειν ἠξίουν· εἰ δὲ τῷ τοῦτο ποιῆσαι πλείουσ ἢ μυρίουσ τοὺσ ἄλλουσ πολίτασ βελτίουσ εἶναι προτρέψετε, πόσῳ κάλλιον τοσούτουσ παρασκευάσαι χρηστοὺσ ἢ πεντακοσίοισ ἀδίκωσ χαρίσασθαι; ὡσ δ’ οὐδ’ ἔστιν ἁπάσησ τὸ πρᾶγμα τῆσ βουλῆσ, ἀλλὰ τινῶν, οἵπερ εἰσὶν αἴτιοι τῶν κακῶν, καὶ Ἀνδροτίωνοσ, ἔχω λέγειν.

τῷ γάρ ἐστιν ὄνειδοσ, εἰ σιωπῶντοσ αὐτοῦ καὶ μηδὲν γράφοντοσ, ἴσωσ δ’ οὐδὲ τὰ πόλλ’ εἰσ τὸ βουλευτήριον εἰσιόντοσ, μὴ λάβοι ἡ βουλὴ τὸν στέφανον; οὐδενὶ δήπουθεν, ἀλλὰ τοῦ γράφοντοσ καὶ πολιτευομένου καὶ πείθοντοσ ἃ βούλοιτο τὴν βουλήν· διὰ γὰρ τούτουσ ἀνάξια τοῦ στεφανωθῆναι βεβούλευκεν. οὐ μὴν ἀλλ’ εἰ καὶ τὰ μάλιστα πάσησ ἔσθ’ ἁγὼν τῆσ βουλῆσ, ὅσῳ συμφέρει μᾶλλον ὑμῖν καταγνοῦσιν ἢ μὴ θεάσασθε.

εἰ μὲν ἀπογνώσεσθε, ἐπὶ τοῖσ λέγουσι τὸ βουλευτήριον ἔσται, ἐὰν δὲ καταγνῶτε, ἐπὶ τοῖσ ἰδιώταισ· ἑορακότεσ γὰρ οἱ πολλοὶ διὰ τὴν τῶν λεγόντων πονηρίαν τήνδ’ ἀφῃρημένην τὴν βουλὴν τὸν στέφανον, οὐχὶ προήσονται τούτοισ τὰσ πράξεισ, ἀλλὰ τὰ βέλτιστ’ ἐροῦσιν αὐτοί. εἰ δὲ γενήσεται τοῦτο καὶ τῶν ἠθάδων καὶ συνεστηκότων ῥητόρων ἀπαλλαγήσεσθε, ὄψεσθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάνθ’ ἃ προσήκει γιγνόμενα. ὥστ’ εἰ μηδενὸσ ἄλλου ἕνεκα, διὰ ταῦτα καταψηφιστέον. ὃ τοίνυν ἕτερον δεῖ μὴ λαθεῖν ὑμᾶσ, ἀκούσατε.

ἴσωσ ἀναβήσεται καὶ συνερεῖ τῇ βουλῇ Φίλιπποσ καὶ Ἀντιγένησ καὶ ὁ ἀντιγραφεὺσ καί τινεσ ἄλλοι, οἵπερ ἐκεῖ δι’ ἑαυτῶν εἶχον μετὰ τούτου τὸ βουλευτήριον καὶ τούτων τῶν κακῶν εἰσιν αἴτιοι. δεῖ δὴ πάντασ ὑμᾶσ γιγνώσκειν ὅτι τούτοισ ἐστὶ μὲν ἡ πρόφασισ τῆσ συνηγορίασ τῇ βουλῇ βοηθεῖν, τῇ δ’ ἀληθείᾳ περὶ αὑτῶν ἀγωνιοῦνται καὶ τῶν εὐθυνῶν ἃσ αὐτοὺσ προσήκει δοῦναι τῶν πεπραγμένων. ἔχει γὰρ οὕτωσ.

ἂν μὲν ἀπογνῶτε τὴν γραφὴν ταύτην, ἅπαντέσ εἰσιν ἀπηλλαγμένοι καὶ δίκην οὐδεὶσ οὐδεμίαν μὴ δῷ· τίσ γὰρ ἔτ’ ἂν καταψηφίσαιτ’ ἐκείνων, τὴν βουλὴν ὑμῶν ἐστεφανωκότων ἧσ οὗτοι προέστασαν; ἐὰν δὲ καταγνῶτε, πρῶτον μὲν τὰ εὐόρκ’ ἔσεσθ’ ἐψηφισμένοι, εἶτ’ ἐπὶ ταῖσ εὐθύναισ ἕκαστον τούτων λαμβάνοντεσ, ὃσ μὲν ἂν ὑμῖν ἀδικεῖν δοκῇ, κολάσετε, ὃσ δ’ ἂν μή, τότ’ ἀφήσετε. μὴ οὖν ὡσ ὑπὲρ τῆσ βουλῆσ λεγόντων καὶ τῶν πολλῶν ἀκούετε, ἀλλ’ ὡσ ὑπὲρ αὑτῶν παρακρουομένοισ ὀργίζεσθε. ἔτι τοίνυν Ἀρχίαν οἶμαι τὸν Χολαργέα καὶ γὰρ οὗτοσ ἐβούλευεν πέρυσιν ὡσ ἐπιεικῆ δεήσεσθαι καὶ συνερεῖν αὐτοῖσ.

ἐγὼ δ’ οἰόμαι δεῖν ὡδί πωσ ἀκούειν Ἀρχίου, ἐρωτᾶν αὐτὸν ταῦθ’ ἃ κατηγόρηται τῆσ βουλῆσ, πότερ’ αὐτῷ δοκεῖ καλῶσ ἔχειν ἢ κακῶσ· κἂν μὲν φῇ καλῶσ, μηκέτι τὸν νοῦν ὡσ ἐπιεικεῖ προσέχειν, ἂν δὲ κακῶσ, τί δὴ ταῦτ’ εἰά φάσκων ἐπιεικὴσ εἶναι, πάλιν αὐτὸν ἐρωτᾶτε. κἂν μὲν ἀντιλέγειν φῇ, μηδένα δ’ αὐτῷ πείθεσθαι, ἄτοπον δήπου νῦν λέγειν ὑπὲρ τῆσ τὰ βέλτιστ’ οὐχὶ πειθομένησ αὐτῷ βουλῆσ·

ἂν δὲ σιωπᾶν, πῶσ οὐκ ἀδικεῖ, εἰ, παρὸν ἐξαμαρτάνειν μέλλοντασ ἀποτρέπειν, τοῦτο μὲν οὐκ ἐποίει, νῦν δὲ λέγειν τολμᾷ ὡσ δεῖ τοὺσ τοσαῦτα κάκ’ εἰργασμένουσ στεφανῶσαι; οἰόμαι τοίνυν αὐτὸν οὐδ’ ἐκείνων ἀφέξεσθαι τῶν λόγων, ὅτι ταῦτα πάντ’ αὐτῷ διὰ τὰσ εἰσπράξεισ γέγονεν, ἃσ ὑπὲρ ὑμῶν ὀλίγουσ εἰσπρᾶξαι φήσει πολλὰ χρήματ’ ἀναιδῶσ οὐ τιθέντασ.

καὶ κατηγορήσει τούτων, πρᾶγμα ῥᾴδιον, οἶμαι, τῶν μὴ τιθέντων τὰσ εἰσφοράσ, καὶ φήσει πᾶσαν ἄδειαν ἔσεσθαι τοῦ μὴ τιθέναι τὰσ εἰσφοράσ, εἰ καταψηφιεῖσθ’ αὐτοῦ. ὑμεῖσ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πρῶτον μὲν ἐκεῖνο ἐνθυμεῖσθε, ὅτι οὐ περὶ τούτων δικάσειν ὀμωμόκατε, ἀλλ’ εἰ κατὰ τοὺσ νόμουσ τὸ ψήφισμ’ εἶπεν, εἶθ’ ὅτι πάνδεινόν ἐστι, κατηγορίαν ποιούμενον ὡσ ἀδικοῦσί τινεσ τὴν πόλιν, αὐτὸν ἀξιοῦν ὧν ἀδικεῖ μειζόνων ὄντων μὴ δοῦναι δίκην·

πολὺ γὰρ δήπου μεῖζόν ἐστ’ ἀδίκημα γράφειν παρὰ τοὺσ νόμουσ ἢ τὴν εἰσφορὰν μὴ τιθέναι. ὅτι τοίνυν οὐδ’ εἰ φανερῶσ ἔμελλεν ἁλόντοσ τούτου μηδεὶσ εἰσοίσειν μηδ’ ἐθελήσειν εἰσπράττειν, οὐδ’ οὕτωσ ἀποψηφιστέον, ἐκ τῶνδε γνώσεσθε.

ὑμῖν παρὰ τὰσ εἰσφορὰσ τὰσ ἀπὸ Ναυσινίκου, παρ’ ἴσωσ τάλαντα τριακόσι’ ἢ μικρῷ πλείω, ἔλλειμμα τέτταρα καὶ δέκ’ ἐστὶ τάλαντα, ὧν ἑπτὰ οὗτοσ εἰσέπραξεν, ἐγὼ δὲ τίθημ’ ἅπαντα. ἐπὶ μὲν δὴ τοὺσ ἑκόντασ τιθέντασ οὐ δεῖσθ’ Ἀνδροτίωνοσ, ἐπὶ δὲ τοὺσ ἐλλείποντασ. ἔστι τοίνυν ὑμῖν νυνὶ σκεπτέον, εἰ τοσούτου τιμᾶσθε τὴν πολιτείαν καὶ τοὺσ κειμένουσ νόμουσ καὶ τὸ εὐορκεῖν·

εἰ γὰρ ἀποψηφιεῖσθε τούτου φανερῶσ οὕτωσ παρὰ τοὺσ νόμουσ εἰρηκότοσ, δόξετε πᾶσιν τὰ χρήματα ταῦτ’ ἀντὶ τῶν νόμων καὶ τῆσ εὐορκίασ ᾑρῆσθαι. ἃ οὐδ’ ἂν εἰ παρ’ ἑαυτοῦ δοίη τισ ὑμῖν, λαβεῖν ἄξιον, μή τί γ’ ἐφ’ ᾧ ἑτέρουσ εἰσπράττειν. ὥσθ’ ὅταν ταῦτα λέγῃ, μέμνησθε τῶν ὁρ́κων καὶ τὴν γραφὴν ἐνθυμεῖσθε, ὅτι νῦν οὐ περὶ πράξεωσ εἰσφορῶν ἐστιν, ἀλλ’ εἰ δεῖ κυρίουσ εἶναι τοὺσ νόμουσ.

καὶ περὶ τούτων μέν, ὃν τρόπον ὑμᾶσ ἀπάγων ἀπὸ τοῦ νόμου παρακρούεσθαι ζητήσει, καὶ ἃ πρὸσ ταῦθ’ ὑμᾶσ μνημονεύοντασ μὴ ’πιτρέπειν προσήκει, πολλὰ λέγειν ἔχων ἔτι, καὶ ταῦθ’ ἱκάν’ εἶναι νομίζων, ἐάσω. βούλομαι δὲ καὶ τὰ πολιτεύματα ἐξετάσαι τοῦ καλοῦ κἀγαθοῦ τούτου, δι’ ὧν οὐκ ἔσθ’ ὅ τι τῶν δεινοτάτων ἐλλιπὼν φανήσεται·

καὶ γὰρ ἀναιδῆ καὶ θρασὺν καὶ κλέπτην καὶ ὑπερήφανον καὶ πάντα μᾶλλον ἢ ἐν δημοκρατίᾳ πολιτεύεσθαι ἐπιτήδειον ὄντ’ αὐτὸν δείξω. καὶ πρῶτον μέν, ἐφ’ ᾧ μέγιστον φρονεῖ, τὴν τῶν χρημάτων εἴσπραξιν ἐξετάσωμεν αὐτοῦ, μὴ τῇ τούτου προσέχοντεσ ἀλαζονείᾳ τὸν νοῦν, ἀλλὰ τὸ πρᾶγμα οἱο͂ν γέγονεν τῇ ἀληθείᾳ σκοποῦντεσ. οὗτοσ Εὐκτήμονα φήσασ τὰσ ὑμετέρασ ἔχειν εἰσφορὰσ καὶ τοῦτ’ ἐξελέγξειν ἢ παρ’ αὑτοῦ καταθήσειν, καταλύσασ ψηφίσματι κληρωτὴν ἀρχὴν ἐπὶ τῇ προφάσει ταύτῃ, ἐπὶ τὴν εἴσπραξιν παρέδυ.

αἱρουμένων εἰκότωσ ὑμῶν τοὺσ ὀφείλοντασ εἰσπράττειν, ταῖσ ὑποσχέσεσιν κατέχων καὶ διὰ τὸν καιρὸν ὃσ ἦν τότ’ ἔχων ἐξουσίαν, τοῖσ μὲν κειμένοισ νόμοισ περὶ τούτων οὐκ ᾤετο δεῖν χρῆσθαι, οὐδ’, εἰ μὴ τούτουσ ἐνόμιζ’ ἱκανούσ, ἑτέρουσ τιθέναι, ψηφίσματα δ’ εἶπεν ἐν ὑμῖν δεινὰ καὶ παράνομα, δι’ ὧν ἠργολάβει καὶ πολλὰ τῶν ὑμετέρων κέκλοφεν, τοὺσ ἕνδεκα γράψασ ἀκολουθεῖν μεθ’ ἑαυτοῦ.

εἶτ’ ἔχων τούτουσ ἦγ’ ἐπὶ τὰσ ὑμετέρασ οἰκίασ.

καὶ τὸν μὲν Εὐκτήμονα, ὃν εἰσπράξειν ἢ καταθήσειν αὐτὸσ ἔφη τὰσ εἰσφοράσ, οὐδὲν εἶχεν ἐλέγχειν περὶ τούτων, ὑμᾶσ δ’ εἰσέπραττεν, ὥσπερ οὐ διὰ τὴν Εὐκτήμονοσ ἔχθραν ἐπὶ ταῦτ’ ἐλθών, ἀλλὰ διὰ τὴν ὑμετέραν. καὶ μηδεὶσ ὑπολαμβανέτω με λέγειν ὡσ οὐ χρῆν εἰσπράττειν τοὺσ ὀφείλοντασ.

χρῆν γάρ. ἀλλὰ πῶσ; ὡσ ὁ νόμοσ κελεύει· τῶν ἄλλων ἕνεκα· τοῦτο γάρ ἐστι δημοτικόν. οὐ γὰρ τοσοῦτον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοσούτων χρημάτων τοῦτον τὸν τρόπον εἰσπραχθέντων ὠφέλησθε, ὅσον ἐζημίωσθε τοιούτων ἐθῶν εἰσ τὴν πολιτείαν εἰσαγομένων. εἰ γὰρ θέλετ’ ἐξετάσαι τίνοσ εἵνεκα μᾶλλον ἄν τισ ἕλοιτ’ ἐν δημοκρατίᾳ ζῆν ἢ ἐν ὀλιγαρχίᾳ, τοῦτ’ ἂν εὑρ́οιτε προχειρότατον, ὅτι πάντα πραότερ’ ἐστὶν ἐν δημοκρατίᾳ. ὅτι μὲν τοίνυν τῆσ ὅπου βούλεσθ’ ὀλιγαρχίασ οὗτοσ ἀσελγέστεροσ γέγονεν, παραλείψω.

ἀλλὰ παρ’ ἡμῖν πότε πώποτε δεινότατ’ ἐν τῇ πόλει γέγονεν; ἐπὶ τῶν τριάκοντα, πάντεσ ἂν εἴποιτε. τότε τοίνυν, ὡσ ἔστιν ἀκούειν, οὐδεὶσ ἔστιν ὅστισ ἀπεστερεῖτο τοῦ σωθῆναι, ὅστισ ἑαυτὸν οἴκοι κρύψειεν, ἀλλὰ τοῦτο κατηγοροῦμεν τῶν τριάκοντα, ὅτι τοὺσ ἐκ τῆσ ἀγορᾶσ ἀδίκωσ ἀπῆγον. οὗτοσ τοίνυν τοσαύτην ὑπερβολὴν ἐποιήσατ’ ἐκείνων τῆσ αὑτοῦ βδελυρίασ ὥστ’ ἐν δημοκρατίᾳ πολιτευόμενοσ τὴν ἰδίαν οἰκίαν ἑκάστῳ δεσμωτήριον καθίστη, τοὺσ ἕνδεκ’ ἄγων ἐπὶ τὰσ οἰκίασ. καίτοι, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τί οἰέσθ’ ὁπότ’ ἄνθρωποσ πένησ ἢ καὶ πλούσιοσ, πολλὰ δ’ ἀνηλωκὼσ καί τιν’ ἴσωσ τρόπον εἰκότωσ οὐκ εὐπορῶν ἀργυρίου, ἢ τέγοσ ὡσ τοὺσ γείτονασ ὑπερβαίνοι, ἢ ὑποδύοιθ’ ὑπὸ κλίνην ὑπὲρ τοῦ μὴ τὸ σῶμ’ ἁλοὺσ εἰσ τὸ δεσμωτήριον ἕλκεσθαι, ἢ ἄλλ’ ἀσχημονοίη ἃ δούλων, οὐκ ἐλευθέρων ἐστὶν ἔργα, καὶ ταῦθ’ ὑπὸ τῆσ αὑτοῦ γυναικὸσ ὁρῷτο ποιῶν, ἣν ὡσ ἐλεύθεροσ ἠγγυήσατο καὶ τῆσ πόλεωσ πολίτησ, ὁ δὲ τούτων αἴτιοσ Ἀνδροτίων εἰή, ὃν οὐδ’ ὑπὲρ αὑτοῦ δίκην λαμβάνειν ἐᾷ τὰ πεπραγμένα καὶ βεβιωμένα, μή τί γ’ ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ;

καίτοι εἴ τισ ἔροιτ’ αὐτόν, τὰσ εἰσφορὰσ πότερον τὰ κτήματ’ ἢ τὰ σώματ’ ὀφείλει, τὰ κτήματα φήσειεν ἄν, εἴπερ ἀληθῆ λέγειν βούλοιτο·

ἀπὸ γὰρ τούτων εἰσφέρομεν. τίνοσ οὖν εἵνεκ’ ἀφεὶσ τὸ τὰ χωρία δημεύειν καὶ τὰσ οἰκίασ καὶ ταῦτ’ ἀπογράφειν, ἔδεισ καὶ ὕβριζεσ πολίτασ ἀνθρώπουσ καὶ τοὺσ ταλαιπώρουσ μετοίκουσ, οἷσ ὑβριστικώτερον ἢ τοῖσ οἰκέταισ τοῖσ σαυτοῦ κέχρησαι; καὶ μὴν εἰ θέλετε σκέψασθαι τί δοῦλον ἢ ἐλεύθερον εἶναι διαφέρει, τοῦτο μέγιστον ἂν εὑρ́οιτε, ὅτι τοῖσ μὲν δούλοισ τὸ σῶμα τῶν ἀδικημάτων ἁπάντων ὑπεύθυνόν ἐστιν, τοῖσ δ’ ἐλευθέροισ, κἂν τὰ μέγιστ’ ἀτυχῶσιν, τοῦτό γ’ ἔνεστι σῶσαι·

εἰσ χρήματα γὰρ τὴν δίκην περὶ τῶν πλείστων παρὰ τούτων προσήκει λαμβάνειν. ὁ δὲ τοὐναντίον εἰσ τὰ σώματα, ὥσπερ ἀνδραπόδοισ, ἐποιήσατο τὰσ τιμωρίασ. οὕτω δ’ αἰσχρῶσ καὶ πλεονεκτικῶσ ἔσχε πρὸσ ὑμᾶσ ὥστε τὸν μὲν ἑαυτοῦ πατέρα ᾤετο δεῖν, δημοσίᾳ δεθέντ’ ἐπὶ χρήμασιν ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ, μήτ’ ἀποδόντα ταῦτα μήτε κριθέντ’ ἀποδρᾶναι, τῶν δ’ ἄλλων πολιτῶν τὸν μὴ δυνάμενον τὰ ἑαυτοῦ θεῖναι οἴκοθεν εἰσ τὸ δεσμωτήριον ἕλκεσθαι.

εἶτ’ ἐπὶ τούτοισ, ὡσ ὁτιοῦν ἐξὸν ἑαυτῷ ποιεῖν, Σινώπην προσηνεχύραζεν καὶ Φανοστράτην, ἀνθρώπουσ πόρνασ, οὐ μέντοι ὀφειλούσασ εἰσφοράσ. καίτοι εἴ τισιν ἄρα δοκοῦσ’ ἐπιτήδειαι ’κεῖναι παθεῖν, ἀλλὰ τὸ πρᾶγμά γ’ οὐκ ἐπιτήδειον γίγνεσθαι, τηλικοῦτό τινασ φρονεῖν διὰ καιρὸν ὥστε βαδίζειν ἐπ’ οἰκίασ καὶ σκεύη φέρειν μηδὲν ὀφειλόντων ἀνθρώπων.

πολλὰ γὰρ ἄν τισ ἴδοι πολλοὺσ ἐπιτηδείουσ ὄντασ πάσχειν καὶ πεπονθέναι. ἀλλ’ οὐ ταῦτα λέγουσιν οἱ νόμοι, οὐδὲ τὰ τῆσ πολιτείασ ἔθη, ἃ φυλακτέον ὑμῖν· ἀλλ’ ἔνεστ’ ἔλεοσ, συγγνώμη, πάνθ’ ἃ προσήκει τοῖσ ἐλευθέροισ. ὧν οὗτοσ ἁπάντων εἰκότωσ οὐ μετέχει τῇ φύσει οὐδὲ τῇ παιδείᾳ·

πολλὰ γὰρ ὕβρισται καὶ προπεπηλάκισται συνὼν οὐκ ἀγαπῶσιν αὐτὸν ἀνθρώποισ, ἀλλὰ δοῦναι μισθὸν δυναμένοισ· ὧν προσῆκέ σοι τὴν ὀργὴν οὐκ εἰσ τῶν πολιτῶν τὸν τυχόντ’ ἀφιέναι οὐδ’ εἰσ τὰσ ὁμοτέχνουσ πόρνασ, ἀλλ’ εἰσ τὸν τοῦτον τὸν τρόπον σε θρέψαντα. ταῦτα τοίνυν ὡσ μὲν οὐ δεινὰ καὶ παρὰ πάντασ τοὺσ νόμουσ, οὐχ ἕξει λέγειν οὗτοσ·

οὕτω δ’ ἐστὶν ἀναιδὴσ ὥστ’ ἐν τῷ δήμῳ, προάγωνασ ἀεὶ κατασκευάζων αὑτῷ τῆσδε τῆσ γραφῆσ, ἐτόλμα λέγειν ὡσ ὑπὲρ ὑμῶν καὶ δι’ ὑμᾶσ ἐχθροὺσ ἐφ’ ἑαυτὸν εἵλκυκε καὶ νῦν ἐν τοῖσ ἐσχάτοισ ἐστὶ κινδύνοισ. ἐγὼ δ’ ὑμῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, βούλομαι δεῖξαι τοῦτον οὔτε πεπονθότ’ οὐδ’ ὁτιοῦν κακὸν οὔτε μέλλοντα πάσχειν οὐδὲν δι’ ὧν ὑπὲρ ὑμῶν ἔπραξε, διὰ μέντοι τὴν αὑτοῦ βδελυρίαν καὶ θεοισεχθρίαν πεπονθότα μὲν μέχρι τῆσδε τῆσ ἡμέρασ οὐδέν, πεισόμενον δ’, ἂν τὰ δίκαια ποιῆθ’ ὑμεῖσ. σκέψασθε γὰρ ὡδί.

τί ποθ’ ὑμῖν οὗτοσ ὑπέσχετο καὶ τί ποιεῖν αὐτὸν ἐχειροτονήσαθ’ ὑμεῖσ; χρήματ’ εἰσπράττειν. ἄλλο δὲ πρὸσ τούτῳ τί ποιεῖν; οὐδὲ ἕν. φέρε δὴ καθ’ ἕκαστον ὑπομνήσω τὴν εἴσπραξιν ὑμᾶσ. οὗτοσ εἰσέπραξε Λεπτίνην τὸν ἐκ Κοίλησ τέτταρασ καὶ τριάκοντα δραχμάσ, καὶ Θεόξενον τὸν Ἀλωπεκῆθεν δραχμὰσ ἑβδομήκοντα καὶ μικρόν τι πρόσ, καὶ τὸν Εὐφήρου Καλλικράτην καὶ τὸν Τελέστου νεανίσκον· οὐκ ἔχω γὰρ τοὔνομ’ εἰπεῖν· σχεδὸν δὲ πάντασ οὓσ εἰσέπραξεν, ἵνα μὴ καθ’ ἕκαστον λέγω, οὐκ οἶδ’ εἴ τιν’ ὑπὲρ μνᾶν ὀφείλοντα. πότερ’ οὖν οἰέσθε τούτων ἕκαστον μισεῖν καὶ πολεμεῖν αὐτῷ διὰ τὴν εἰσφορὰν ταύτην, ἢ τὸν μὲν αὐτῶν, ὅτι πάντων ἀκουόντων ὑμῶν ἐν τῷ δήμῳ δοῦλον ἔφη καὶ ἐκ δούλων εἶναι καὶ προσήκειν αὐτῷ τὸ ἕκτον μέροσ εἰσφέρειν μετὰ τῶν μετοίκων, τῷ δὲ παῖδασ ἐκ πόρνησ εἶναι, τοῦ δὲ τὸν πατέρ’ ἡταιρηκέναι, τοῦ δὲ τὴν μητέρα πεπορνεῦσθαι, τὸν δ’ ἀπογράφειν ὅσ’ ὑφείλετ’ ἐξ ἀρχῆσ, τὸν δὲ τὸ δεῖνα, τὸν δ’ ὁμοῦ ῥητὰ καὶ ἄρρητα κακά, ἑξῆσ ἅπαντασ;

ἐγὼ μὲν γὰρ οἶδ’ ὅτι πάντεσ, εἰσ οὓσ ἐπαρῴνησεν οὗτοσ, τὴν μὲν εἰσφορὰν ἕκαστοσ ἀναγκαῖον ἀνάλωμ’ ὑπελάμβανεν εἶναι, τοιαῦτα δ’ ἀτιμασθεὶσ καὶ προπηλακισθεὶσ χαλεπῶσ ἐνήνοχεν.

κἀκεῖνο οἶδα, ὅτι χρήματ’ εἰσπράττειν τοῦτον ἐχειροτονήσαθ’ ὑμεῖσ, οὐχὶ τὰσ ἰδίασ συμφορὰσ ὀνειδίζειν καὶ προφέρειν ἑκάστῳ. εἴτε γὰρ ἦσαν ἀληθεῖσ, οὐ σοὶ ῥητέαι πολλὰ γὰρ ἡμῶν ἕκαστοσ οὐχ ὡσ βούλεται πράττει· εἴτε μὴ προσηκούσασ κατεσκεύαζεσ, πῶσ οὐχ ὁτιοῦν ἂν πάθοισ δικαίωσ; ἔτι τοίνυν ἐκ τοῦδ’ ἀκριβέστερον γνώσεσθ’ ὅτι μισεῖ τοῦτον ἕκαστοσ οὐ διὰ τὴν εἴσπραξιν, ἀλλ’ ὑπὲρ ὧν ὑβρίσθη καὶ ἐπαρῳνήθη.

Σάτυροσ γὰρ ὁ τῶν νεωρίων ἐπιμελητὴσ οὐχ ἑπτὰ τάλαντ’ εἰσέπραξεν ὑμῖν, ἀλλὰ τέτταρα καὶ τριάκοντα τοὺσ αὐτοὺσ τούτουσ ἀνθρώπουσ, ἐξ ὧν παρέθηκε τὰ σκεύη ταῖσ ἐκπλευσάσαισ ναυσίν· καὶ οὔτ’ ἐκεῖνοσ διὰ ταῦτ’ οὐδέν’ ἐχθρὸν αὑτῷ φησὶν εἶναι, οὔτε τῶν εἰσπραχθέντων οὐδεὶσ ἐκείνῳ πολεμεῖ. ὁ μὲν γὰρ τὸ προστεταγμένον, οἶμαι, διεπράττετο, σὺ δὲ τῇ σαυτοῦ προπετείᾳ καὶ θρασύτητι λαβὼν ἐξουσίαν πόλλ’ ἀνηλωκότασ εἰσ τὴν πόλιν ἀνθρώπουσ καὶ σοῦ βελτίουσ καὶ ἐκ βελτιόνων ψευδέσι καὶ χαλεποῖσ ὀνείδεσιν ᾤου δεῖν περιβάλλειν. εἶτα ταῦθ’ οὗτοι πεισθῶσ’ ὑπὲρ αὑτῶν σε ποιεῖν, καὶ τὰ τῆσ σῆσ ἀναισθησίασ καὶ πονηρίασ ἔργ’ ἐφ’ αὑτοὺσ ἀναδέξωνται;

ἀλλὰ μισεῖν δικαιότερον διὰ ταῦτά σ’ ὀφείλουσιν ἢ σῴζειν. τὸν γὰρ ὑπὲρ πόλεωσ πράττοντά τι δεῖ τὸ τῆσ πόλεωσ ἦθοσ μιμεῖσθαι, καὶ σῴζειν ὑμῖν τοὺσ τοιούτουσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, προσήκει, καὶ μισεῖν τοὺσ οἱούσπερ οὗτοσ. ὡσ ἐκεῖν’ εἰδόσιν μὲν ἴσωσ, ὅμωσ δ’ ἐρῶ· ὁποίουσ τινὰσ ἂν φαίνησθ’ ἀγαπῶντεσ καὶ σῴζοντεσ, τούτοισ ὅμοιοι δόξετ’ εἶναι. ὅτι τοίνυν ὅλωσ οὐδὲ τὴν εἴσπραξιν αὐτὴν ὑπὲρ ὑμῶν πεποίηται, καὶ τοῦτ’ αὐτίκα δὴ μάλ’ ὑμῖν δῆλον ποιήσω.

εἰ γάρ τισ ἔροιτ’ αὐτὸν πότερ’ αὐτῷ δοκοῦσ’ ἀδικεῖν μᾶλλον τὴν πόλιν οἱ γεωργοῦντεσ καὶ φειδόμενοι, διὰ παιδοτροφίασ δὲ καὶ οἰκεῖ’ ἀναλώματα καὶ λῃτουργίασ ἑτέρασ ἐλλελοιπότεσ εἰσφοράν, ἢ οἱ τὰ τῶν ἐθελησάντων εἰσενεγκεῖν χρήματα καὶ τὰ παρὰ τῶν συμμάχων κλέπτοντεσ καὶ ἀπολλύντεσ, οὐκ ἂν εἰσ τοῦτο τόλμησ δήπου, καίπερ ὢν ἀναιδήσ, ἔλθοι, ὥστε φῆσαι τοὺσ τὰ ἑαυτῶν μὴ εἰσφέροντασ μᾶλλον ἀδικεῖν ἢ τοὺσ τὰ κοίν’ ὑφαιρουμένουσ. τίνοσ οὖν ἕνεκ’, ὦ βδελυρέ, ἐτῶν ὄντων πλειόνων ἢ τριάκοντ’ ἀφ’ οὗ σὺ πολιτεύει, καὶ ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ πολλῶν μὲν στρατηγῶν ἠδικηκότων τὴν πόλιν, πολλῶν δὲ ῥητόρων, οἳ παρὰ τουτοισὶ κέκρινται, ὧν οἱ μὲν τεθνᾶσιν ἐφ’ οἷσ ἠδίκουν, οἱ δ’ ὑποχωρήσαντεσ φεύγουσιν, οὐδενὸσ πώποτ’ ἐξητάσθησ κατήγοροσ οὐδ’ ἀγανακτῶν ὤφθησ ὑπὲρ ὧν ἡ πόλισ πάσχει, οὕτωσ ὢν θρασὺσ καὶ λέγειν δεινόσ, ἀλλ’ ἐνταῦθ’ ἐφάνησ κηδεμὼν ὤν, οὗ σε πολλοὺσ ἔδει κακῶσ ποιῆσαι;

βούλεσθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ τούτων αἴτιον ἐγὼ ὑμῖν εἴπω;

ὅτι τῶν μὲν μετέχουσιν ὧν ἀδικοῦσιν ὑμᾶσ τινεσ, ἀπὸ δὲ τῶν εἰσπραττομένων ὑφαιροῦνται· δι’ ἀπληστίαν δὲ τρόπων διχόθεν καρποῦνται τὴν πόλιν. οὔτε γὰρ ῥᾷον πολλοῖσ καὶ τὰ μίκρ’ ἀδικοῦσιν ἀπεχθάνεσθαι ἢ ὀλίγοισ καὶ μεγάλα, οὔτε δημοτικώτερον δήπου τὰ τῶν πολλῶν ἀδικήμαθ’ ὁρᾶν ἢ τὰ τῶν ὀλίγων. ἀλλὰ τοῦτ’ αἴτιον οὑγὼ λέγω. τῶν μὲν οἶδεν ἑαυτὸν ὄντα, τῶν ἀδικούντων, ὑμᾶσ δ’ οὐδενὸσ ἀξίουσ ἡγήσατο· διὸ τοῦτον ἐχρήσατο τὸν τρόπον ὑμῖν. εἰ γὰρ ἀνδραπόδων πόλισ, ἀλλὰ μὴ τῶν ἄρχειν ἑτέρων ἀξιούντων ὡμολογεῖτ’ εἶναι, οὐκ ἄν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὰσ ὕβρεισ ἠνέσχεσθε τὰσ τούτου, ἃσ κατὰ τὴν ἀγορὰν ὕβριζεν ὁμοῦ μετοίκουσ, Ἀθηναίουσ·

δῶν, ἀπάγων, βοῶν ἐν ταῖσ ἐκκλησίαισ ἐπὶ τοῦ βήματοσ· δούλουσ καὶ ἐκ δούλων καλῶν αὑτοῦ βελτίουσ καὶ ἐκ βελτιόνων· ἐρωτῶν εἰ μάτην τὸ δεσμωτήριον ᾠκοδομήθη. καταφαίην ἂν ἔγωγε, εἴ γ’ ὁ πατὴρ ὁ σὸσ ᾤχετ’ αὐτόθεν αὐταῖσ πέδαισ ἐξορχησάμενοσ Διονυσίων τῇ πομπῇ. ἄλλα δ’ ὅσ’ ὕβρικεν οὐδ’ ἂν ἔχοι τισ εἰπεῖν· τοσαῦτα τὸ πλῆθόσ ἐστιν. ὧν ἁθρόων ἄξιον λαβόντασ δίκην τήμερον παράδειγμα ποιῆσαι τοῖσ ἄλλοισ, ἵν’ ὦσιν μετριώτεροι. ἀλλὰ νὴ Δία ταῦτα μὲν τοιοῦτόσ ἐστιν ἐν οἷσ πεπολίτευται, ἄλλα δ’ ἔσθ’ ἃ καλῶσ διῴκηκεν.

ἀλλὰ καὶ τἄλλ’ οὕτω προσελήλυθε πάντα πρὸσ ὑμᾶσ ὥσθ’ ἥκιστ’ ἐν οἷσ ἀκηκόατ’ ἄξιόσ ἐστι μισεῖσθαι. τί γὰρ βούλεσθ’ εἴπω; τὰ πομπεῖ’ ὡσ ἐπεσκεύασεν, καὶ τὴν τῶν στεφάνων καθαίρεσιν, ἢ τὴν τῶν φιαλῶν ποίησιν τὴν καλήν; ἀλλ’ ἐπὶ τούτοισ γε, εἰ μηδὲν ἄλλ’ ἀδικῶν ἔτυχεν τὴν πόλιν, τρίσ, οὐχ ἅπαξ τεθνάναι δίκαιοσ ὢν φανεῖται· καὶ γὰρ ἱεροσυλίᾳ καὶ ἀσεβείᾳ καὶ κλοπῇ καὶ πᾶσι τοῖσ δεινοτάτοισ ἔστ’ ἔνοχοσ. τὰ μὲν οὖν πόλλ’ ὧν λέγων ὑμᾶσ ἐφενάκιζεν παραλείψω·

φήσασ δ’ ἀπορρεῖν τὰ φύλλα τῶν στεφάνων καὶ σαπροὺσ εἶναι διὰ τὸν χρόνον, ὥσπερ ἰών ἢ ῥόδων ὄντασ, ἀλλ’ οὐ χρυσίου, συγχωνεύειν ἔπεισεν. κᾆτ’ ἐπὶ μὲν ταῖσ εἰσφοραῖσ τὸν δημόσιον παρεῖναι προέγραψεν ὡσ δὴ δίκαιοσ ὤν, ὧν ἕκαστοσ ἀντιγραφεὺσ ἔμελλεν ἔσεσθαι τῶν εἰσενεγκόντων· ἐπὶ τοῖσ στεφάνοισ δ’ οὓσ κατέκοπτεν οὐχὶ προσήγαγεν ταὐτὸ δίκαιον τοῦτο, ἀλλ’ αὑτὸσ ῥήτωρ, χρυσοχόοσ, ταμίασ, ἀντιγραφεὺσ γέγονεν. καὶ μὴν εἰ μὲν ἅπαντ’ ἠξίουσ, ὅσα πράττεισ τῇ πόλει, σαυτῷ πιστεύειν, οὐκ ἂν ὁμοίωσ κλέπτησ ὢν ἐφωρῶ·

νῦν δ’ ἐπὶ ταῖσ εἰσφοραῖσ ὃ δίκαιόν ἐσθ’ ὁρίσασ, μὴ σοὶ πιστεύειν, ἀλλὰ τοῖσ ἑαυτῆσ δούλοισ τὴν πόλιν, ὁπότ’ ἄλλο τι πράττων καὶ χρήματα κινῶν ἱερά, ὧν ἔνι’ οὐδ’ ἐπὶ τῆσ ἡμετέρασ γενεᾶσ ἀνετέθη, μὴ προσγραψάμενοσ τὴν αὐτὴν φυλακὴν ἥνπερ περὶ τῶν εἰσφορῶν φαίνει, οὐκ εὔδηλον δι’ ὃ τοῦτ’ ἐποίησασ; ἐγὼ μὲν οἶμαι. καὶ μήν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ κατὰ παντὸσ τοῦ χρόνου σκέψασθ’ ὡσ καλὰ καὶ ζηλώτ’ ἐπιγράμματα τῆσ πόλεωσ ἀνελὼν ὡσ ἀσεβῆ καὶ δείν’ ἀντεπιγέγραφεν.

οἶμαι γὰρ ὑμᾶσ ἅπαντασ ὁρᾶν ὑπὸ τῶν στεφάνων ταῖσ χοινικίσιν κάτωθεν γεγραμμένα οἱ σύμμαχοι τὸν δῆμον ἀνδραγαθίασ εἵνεκα καὶ δικαιοσύνησ, ἢ οἱ σύμμαχοι ἀριστεῖον τῇ Ἀθηναίᾳ, ἢ κατὰ πόλεισ οἱ δεῖνεσ τὸν δῆμον, σωθέντεσ ὑπὸ τοῦ δήμου, οἱο͂ν Εὐβοεῖσ ἐλευθερωθέντεσ ἐστεφάνωσαν τὸν δῆμον, πάλιν Κόνων ἀπὸ τῆσ ναυμαχίασ τῆσ πρὸσ Λακεδαιμονίουσ· τοιαῦτα γὰρ ἦν τὰ τῶν στεφάνων ἐπιγράμματα. ταῦτα μὲν τοίνυν, ἃ ζῆλον πολὺν εἶχε καὶ φιλοτιμίαν ὑμῖν, ἠφάνισται καθαιρεθέντων τῶν στεφάνων·

ἐπὶ ταῖσ φιάλαισ δ’ ἃσ ἀντ’ ἐκείνων ἐποιήσαθ’ ὑμῖν ὁ πόρνοσ οὗτοσ, Ἀνδροτίωνοσ ἐπιμελουμένου ἐποιήθησαν ἐπιγέγραπται· καὶ οὗ τὸ σῶμ’ ἡταιρηκότοσ οὐκ ἐῶσιν οἱ νόμοι εἰσ τὰ ἱέρ’ εἰσιέναι, τούτου τοὔνομ’ ἐν τοῖσ ἱεροῖσ ἐπὶ τῶν φιαλῶν γεγραμμένον ἐστίν. ὅμοιόν γε, οὐ γάρ; τοῦτο τοῖσ προτέροισ ἐπιγράμμασιν, ἢ φιλοτιμίαν ἴσην ἔχον ὑμῖν. τρία τοίνυν ἐκ τούτου τὰ δεινότατ’ ἄν τισ ἴδοι πεπραγμέν’ αὐτοῖσ.

τὴν μὲν γὰρ θεὸν τοὺσ στεφάνουσ σεσυλήκασιν· τῆσ πόλεωσ δὲ τὸν ζῆλον ἠφανίκασι τὸν ἐκ τῶν ἔργων, ὧν ὑπόμνημ’ ἦσαν ὄντεσ οἱ στέφανοι· τοὺσ δ’ ἀναθέντασ δόξαν οὐ μικρὰν ἀφῄρηνται, τὸ δοκεῖν ὧν ἂν εὖ πάθωσ’ ἐθέλειν μεμνῆσθαι. καὶ τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα τὸ πλῆθοσ κάκ’ εἰργασμένοι εἰσ τοῦθ’ ἅμ’ ἀναισθησίασ καὶ τόλμησ προεληλύθασιν, ὥστε μέμνηνται τούτων ὡσ καλῶσ αὐτοῖσ διῳκημένων, ὥσθ’ ὁ μὲν οἰέται δι’ ἐκεῖνον ὑφ’ ὑμῶν σωθήσεσθαι, ὁ δὲ παρακάθηται καὶ οὐ καταδύεται τοῖσ πεπραγμένοισ. οὕτω δ’ οὐ μόνον εἰσ χρήματ’ ἀναιδήσ, ἀλλὰ καὶ σκαιόσ ἐστιν, ὥστ’ οὐκ οἶδεν ἐκεῖνο, ὅτι στέφανοι μέν εἰσ’ ἀρετῆσ σημεῖον, φιάλαι δὲ καὶ τὰ τοιαῦτα πλούτου, καὶ στέφανοσ μὲν ἅπασ, κἂν μικρὸσ ᾖ, τὴν ἴσην φιλοτιμίαν ἔχει τῷ μεγάλῳ, ἐκπώματα δ’ ἢ θυμιατήρια, ἂν μὲν ὑπερβάλλῃ τῷ πλήθει, πλούτου τινὰ δόξαν προσετρίψατο τοῖσ κεκτημένοισ, ἐὰν δ’ ἐπὶ μικροῖσ τισ σεμνύνηται, τοσοῦτ’ ἀπέχει τοῦ τιμῆσ τινοσ διὰ ταῦτα τυχεῖν ὥστ’ ἀπειρόκαλοσ πρὸσ ἔδοξεν εἶναι.

οὗτοσ τοίνυν ἀνελὼν τὰ τῆσ δόξησ κτήματα τὰ τοῦ πλούτου πεποίηται μικρὰ καὶ οὐχ ὑμῶν ἄξια. καὶ οὐδ’ ἐκεῖν’ εἶδεν, ὅτι πρὸσ μὲν χρημάτων κτῆσιν οὐδεπώποθ’ ὁ δῆμοσ ἐσπούδασεν, πρὸσ δὲ δόξησ ὡσ οὐδὲ πρὸσ ἓν τῶν ἄλλων.

τεκμήριον δέ· χρήματα μὲν γὰρ πλεῖστα τῶν Ἑλλήνων ποτὲ σχὼν ἅπανθ’ ὑπὲρ φιλοτιμίασ ἀνήλωσεν, εἰσφέρων δ’ ἐκ τῶν ἰδίων οὐδένα πώποτε κίνδυνον ὑπὲρ δόξησ ἐξέστη. ἀφ’ ὧν κτήματ’ ἀθάνατ’ αὐτῷ περίεστιν, τὰ μὲν τῶν ἔργων ἡ μνήμη, τὰ δὲ τῶν ἀναθημάτων τῶν ἐπ’ ἐκείνοισ σταθέντων τὸ κάλλοσ, προπύλαια ταῦτα, ὁ παρθενών, στοαί, νεώσοικοι, οὐκ ἀμφορίσκοι δύο οὐδὲ χρυσίδεσ τέτταρεσ ἢ τρεῖσ, ἄγουσ’ ἑκάστη μνᾶν, ἅσ, ὅταν σοι δοκῇ, σὺ πάλιν γράψεισ καταχωνεύειν. οὐ γὰρ ἑαυτοὺσ δεκατεύοντεσ, οὐδ’ ἃν καταράσαινθ’ οἱ ἐχθροὶ ποιοῦντεσ, διπλᾶσ πράττοντεσ τὰσ εἰσφοράσ, ταῦτ’ ἀνέθεσαν, οὐδ’ οἱοίσπερ σὺ χρώμενοι συμβούλοισ ἐπολιτεύοντο, ἀλλὰ τοὺσ ἐχθροὺσ κρατοῦντεσ, καὶ ἃ πᾶσ τισ ἂν εὖ φρονῶν εὔξαιτο, τὴν πόλιν εἰσ ὁμόνοιαν ἄγοντεσ, ἀθάνατον κλέοσ αὑτῶν λελοίπασι, τοὺσ ἐπιτηδεύοντασ οἱᾶ σοὶ βεβίωται τῆσ ἀγορᾶσ εἴργοντεσ.

ὑμεῖσ δ’ εἰσ τοῦτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, προῆχθ’ εὐηθείασ καὶ ῥᾳθυμίασ ὥστ’ οὐδὲ τοιαῦτ’ ἔχοντεσ παραδείγματα ταῦτα μιμεῖσθε, ἀλλ’ Ἀνδροτίων ὑμῖν πομπείων ἐπισκευαστήσ, Ἀνδροτίων, ὦ γῆ καὶ θεοί.

καὶ τοῦτ’ ἀσέβημ’ ἔλαττον τίνοσ ἡγεῖσθε; ἐγὼ μὲν γὰρ οἰόμαι δεῖν τὸν εἰσ ἱέρ’ εἰσιόντα καὶ χερνίβων καὶ κανῶν ἁψόμενον, καὶ τῆσ πρὸσ τοὺσ θεοὺσ ἐπιμελείασ προστάτην ἐσόμενον οὐχὶ προειρημένον ἡμερῶν ἀριθμὸν ἁγνεύειν, ἀλλὰ τὸν βίον ἡγνευκέναι τοιούτων ἐπιτηδευμάτων οἱᾶ τούτῳ βεβίωται.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Demosthenes, Speeches 21-30, Κατὰ Ἀνδροτίωνοσ Παρανόμων

(데모스테네스, Speeches 21-30, Κατὰ Ἀνδροτίωνοσ Παρανόμων)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION