Demosthenes, Speeches 21-30, Κατὰ Μειδίου περὶ τοῦ Κονδύλου

(데모스테네스, Speeches 21-30, Κατὰ Μειδίου περὶ τοῦ Κονδύλου)

τὴν μὲν ἀσέλγειαν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ τὴν ὕβριν, ᾗ πρὸσ ἅπαντασ ἀεὶ χρῆται Μειδίασ, οὐδέν’ οὔθ’ ὑμῶν οὔτε τῶν ἄλλων πολιτῶν ἀγνοεῖν οἰόμαι. ἐγὼ δ’, ὅπερ ἂν καὶ ὑμῶν ἕκαστοσ ὑβρισθεὶσ προείλετο πρᾶξαι, τοῦτο καὶ αὐτὸσ ἐποίησα, καὶ προὐβαλόμην ἀδικεῖν τοῦτον περὶ τὴν ἑορτήν, οὐ μόνον πληγὰσ ὑπ’ αὐτοῦ λαβὼν τοῖσ Διονυσίοισ, ἀλλὰ καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ βίαια παθὼν παρὰ πᾶσαν τὴν χορηγίαν. ἐπειδὴ δὲ καλῶσ καὶ τὰ δίκαια ποιῶν ὁ δῆμοσ ἅπασ οὕτωσ ὠργίσθη καὶ παρωξύνθη καὶ σφόδρ’ ἐσπούδασεν ἐφ’ οἷσ ἠδικημένῳ μοι συνῄδει, ὥστε πάντα ποιοῦντοσ τούτου καί τινων ἄλλων ὑπὲρ αὐτοῦ, οὐκ ἐπείσθη οὐδ’ ἀπέβλεψεν εἰσ τὰσ οὐσίασ τὰσ τούτων οὐδὲ τὰσ ὑποσχέσεισ, ἀλλὰ μιᾷ γνώμῃ κατεχειροτόνησεν αὐτοῦ, πολλοί μοι προσιόντεσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ τῶν ἐν τῷ δικαστηρίῳ νῦν ὄντων ὑμῶν καὶ τῶν ἄλλων πολιτῶν ἠξίουν καὶ παρεκελεύοντ’ ἐπεξελθεῖν καὶ παραδοῦναι τοῦτον εἰσ ὑμᾶσ, ὡσ μὲν ἐμοὶ δοκεῖ, δι’ ἀμφότερ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, νὴ τοὺσ θεούσ, καὶ δεινὰ πεπονθέναι νομίζοντεσ ἐμὲ καὶ δίκην ἅμα βουλόμενοι λαβεῖν ὧν ἐπὶ τῶν ἄλλων ἐτεθέαντο θρασὺν ὄντα καὶ βδελυρὸν καὶ οὐδὲ καθεκτὸν ἔτι.

οὕτω δὲ τούτων ἐχόντων, ὅσα μὲν παρ’ ἐμοῦ προσῆκε φυλαχθῆναι, πάντα δικαίωσ ὑμῖν τετήρηται, καὶ κατηγορήσων, ἐπειδή τισ εἰσάγει, πάρειμι, ὡσ ὁρᾶτε, πολλὰ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, χρήματα, ἐξόν μοι λαβεῖν ὥστε μὴ κατηγορεῖν, οὐ λαβών, πολλὰσ δὲ δεήσεισ καὶ χάριτασ καὶ νὴ Δί’ ἀπειλὰσ ὑπομείνασ.

ἃ δ’ ἐν ὑμῖν μετὰ ταῦτ’ ἔσθ’ ὑπόλοιπα, ὅσῳ πλείοσιν οὗτοσ ἠνώχληκε καὶ παρήγγελκεν ἑώρων γὰρ αὐτὸν ἄρτι πρὸ τῶν δικαστηρίων οἷ’ ἐποίει, τοσούτῳ μᾶλλον ἐλπίζω τὸ δίκαιον ἕξειν.

οὐ γὰρ ἂν καταγνοίην ὑμῶν οὐδενὸσ οὔθ’ ὡσ περὶ ὧν πρὸσ ἔμ’ ἐσπουδάσατ’ αὐτοί, τούτων ἀμελήσετε, οὔθ’ ὡσ, ἵνα Μειδίασ ἀδεῶσ τὸ λοιπὸν ὑβρίζῃ, ψηφιεῖταί τισ ὑμῶν ὀμωμοκὼσ ἄλλο τι πλὴν ὅ τι ἂν δίκαιον ἡγῆται. εἰ μὲν οὖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, παρανόμων ἢ παραπρεσβείασ ἤ τινοσ ἄλλησ αἰτίασ ἔμελλον αὐτοῦ κατηγορεῖν τοιαύτησ, οὐδὲν ἂν ὑμῶν ἠξίουν δεῖσθαι, νομίζων τῷ μὲν κατηγόρῳ περὶ τῶν τοιούτων προσήκειν ἐλέγχειν μόνον, τῷ δὲ φεύγοντι καὶ παραιτεῖσθαι.

ἐπειδὴ δὲ τούσ τε κριτὰσ διαφθείραντοσ τούτου καὶ διὰ τοῦτο τῆσ φυλῆσ ἀδίκωσ ἀφαιρεθείσησ τὸν τρίποδα, καὶ αὐτὸσ πληγὰσ εἰληφὼσ καὶ ὑβρισμένοσ οἷ’ οὐκ οἶδ’ εἴ τισ ἄλλοσ πώποτε χορηγὸσ ὑβρίσθη, ἣν ὑπὲρ τούτων ἀγανακτήσασ καὶ συνοργισθεὶσ καταχειροτονίαν ὁ δῆμοσ ἐποιήσατο, ταύτην εἰσέρχομαι, οὐκ ὀκνήσω καὶ δεῖσθαι. εἰ γὰρ οἱο͂́ν τε τοῦτ’ εἰπεῖν, ἐγὼ νῦν φεύγω, εἴπερ ὑβρισθέντα μηδεμιᾶσ δίκησ τυχεῖν ἐστί τισ συμφορά.

δέομαι οὖν ὑμῶν ἁπάντων, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ ἱκετεύω, πρῶτον μὲν εὐνοϊκῶσ ἀκοῦσαί μου λέγοντοσ, ἔπειτ’, ἐὰν ἐπιδείξω Μειδίαν τουτονὶ μὴ μόνον εἰσ ἐμὲ ἀλλὰ καὶ εἰσ ὑμᾶσ καὶ εἰσ τοὺσ νόμουσ καὶ εἰσ τοὺσ ἄλλουσ ἅπαντασ ὑβρικότα, βοηθῆσαι καὶ ἐμοὶ καὶ ὑμῖν αὐτοῖσ.

καὶ γὰρ οὕτω πωσ ἔχει, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι· ὕβρισμαι μὲν ἐγὼ καὶ προπεπηλάκισται τὸ σῶμα τοὐμὸν τότε, ἀγωνιεῖται δὲ καὶ κριθήσεται τὸ πρᾶγμα νυνί, πότερον ἐξεῖναι δεῖ τὰ τοιαῦτα ποιεῖν καὶ εἰσ τὸν τυχόνθ’ ὑμῶν ἀδεῶσ ὑβρίζειν ἢ μή. εἴ τισ οὖν ὑμῶν ἄρα καὶ τὸν ἔμπροσθεν χρόνον τῶν ἰδίων τινὸσ εἵνεκα γίγνεσθαι τὸν ἀγῶνα τόνδ’ ὑπελάμβανεν, ἐνθυμηθεὶσ νῦν ὅτι δημοσίᾳ συμφέρει μηδενὶ μηδὲν ἐξεῖναι τοιοῦτο ποιεῖν, ὡσ ὑπὲρ κοινοῦ τοῦ πράγματοσ ὄντοσ καὶ προσέχων ἀκουσάτω, καὶ τὰ φαινόμεν’ αὑτῷ δικαιότερ’ εἶναι, ταῦτα ψηφισάσθω.

ἀναγνώσεται δὲ πρῶτον μὲν ὑμῖν τὸν νόμον καθ’ ὃν εἰσὶν αἱ προβολαί· μετὰ δὲ ταῦτα καὶ περὶ τῶν ἄλλων πειράσομαι διδάσκειν. Λέγε τὸν νόμον. Νόμοσ Τοὺσ πρυτάνεισ ποιεῖν ἐκκλησίαν ἐν Διονύσου τῇ ὑστεραίᾳ τῶν Πανδίων. ἐν δὲ ταύτῃ χρηματίζειν πρῶτον μὲν περὶ ἱερῶν, ἔπειτα τὰσ προβολὰσ παραδιδότωσαν τὰσ γεγενημένασ ἕνεκα τῆσ πομπῆσ ἢ τῶν ἀγώνων τῶν ἐν τοῖσ Διονυσίοισ, ὅσαι ἂν μὴ ἐκτετισμέναι ὦσιν.

ὁ μὲν νόμοσ οὗτόσ ἐστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καθ’ ὃν αἱ προβολαὶ γίγνονται, λέγων, ὥσπερ ἠκούσατε, ποιεῖν τὴν ἐκκλησίαν ἐν Διονύσου μετὰ τὰ Πάνδια, ἐν δὲ ταύτῃ ἐπειδὰν χρηματίσωσιν οἱ πρόεδροι περὶ ὧν διῴκηκεν ὁ ἄρχων, χρηματίζειν καὶ περὶ ὧν ἄν τισ ἠδικηκὼσ ᾖ περὶ τὴν ἑορτὴν ἢ παρανενομηκώσ, καλῶσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ συμφερόντωσ ἔχων ὁ νόμοσ, ὡσ τὸ πρᾶγμ’ αὐτὸ μαρτυρεῖ.

ὅπου γὰρ ἐπόντοσ τοῦ φόβου τούτου φαίνονταί τινεσ οὐδὲν ἧττον ὑβρισταί, τί χρὴ τοὺσ τοιούτουσ προσδοκᾶν ἂν ποιεῖν, εἰ μηδεὶσ ἐπῆν ἀγὼν μηδὲ κίνδυνοσ; βούλομαι τοίνυν ὑμῖν καὶ τὸν ἑξῆσ ἀναγνῶναι νόμον τούτῳ·

καὶ γὰρ ἐκ τούτου φανερὰ πᾶσιν ὑμῖν ἥ τε τῶν ἄλλων ὑμῶν εὐλάβεια γενήσεται καὶ τὸ τούτου θράσοσ. Λέγε τὸν νόμον. Νόμοσ Εὐήγοροσ εἶπεν· ὅταν ἡ πομπὴ ᾖ τῷ Διονύσῳ ἐν Πειραιεῖ καὶ οἱ κωμῳδοὶ καὶ οἱ τραγῳδοί, καὶ <ἡ> ἐπὶ Ληναίῳ πομπὴ καὶ οἱ τραγῳδοὶ καὶ οἱ κωμῳδοί, καὶ τοῖσ ἐν ἄστει Διονυσίοισ ἡ πομπὴ καὶ οἱ παῖδεσ καὶ ὁ κῶμοσ καὶ οἱ κωμῳδοὶ καὶ οἱ τραγῳδοί, καὶ Θαργηλίων τῇ πομπῇ καὶ τῷ ἀγῶνι, μὴ ἐξεῖναι μήτε ἐνεχυράσαι μήτε λαμβάνειν ἕτερον ἑτέρου, μηδὲ τῶν ὑπερημέρων, ἐν ταύταισ ταῖσ ἡμέραισ.

ἐὰν δέ τισ τούτων τι παραβαίνῃ, ὑπόδικοσ ἔστω τῷ παθόντι, καὶ προβολαὶ αὐτοῦ ἔστωσαν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τῇ ἐν Διονύσου ὡσ ἀδικοῦντοσ, καθὰ περὶ τῶν ἄλλων τῶν ἀδικούντων γέγραπται. ἐνθυμεῖσθ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὅτι ἐν τῷ προτέρῳ νόμῳ κατὰ τῶν περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικούντων οὔσησ τῆσ προβολῆσ, ἐν τούτῳ καὶ κατὰ τῶν τοὺσ ὑπερημέρουσ εἰσπραττόντων ἢ καὶ ἄλλ’ ὁτιοῦν τινὸσ λαμβανόντων ἢ βιαζομένων ἐποιήσατε τὰσ προβολάσ.

οὐ γὰρ ὅπωσ τὸ σῶμ’ ὑβρίζεσθαί τινοσ ἐν ταύταισ ταῖσ ἡμέραισ, ἢ τὴν παρασκευὴν ἣν ἂν ἐκ τῶν ἰδίων πορίσαιτό τισ εἰσ λῃτουργίαν, ᾤεσθε χρῆναι, ἀλλὰ καὶ τὰ δίκῃ καὶ ψήφῳ τῶν ἑλόντων γιγνόμενα τῶν ἑαλωκότων καὶ κεκτημένων ἐξ ἀρχῆσ τὴν γοῦν ἑορτὴν ἀπεδώκατ’ εἶναι. ὑμεῖσ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντεσ εἰσ τοσοῦτον ἀφῖχθε φιλανθρωπίασ καὶ εὐσεβείασ ὥστε καὶ τῶν πρότερον γεγενημένων ἀδικημάτων τὸ λαμβάνειν δίκην ἐπέσχετε ταύτασ τὰσ ἡμέρασ·

Μειδίασ δ’ ἐν αὐταῖσ ταύταισ ταῖσ ἡμέραισ ἄξια τοῦ δοῦναι τὴν ἐσχάτην δίκην ποιῶν δειχθήσεται. βούλομαι δ’ ἕκαστον ἀπ’ ἀρχῆσ ὧν πέπονθ’ ἐπιδείξασ καὶ περὶ τῶν πληγῶν εἰπεῖν ἃσ τὸ τελευταῖον προσενέτεινέ μοι· ἓν γὰρ οὐδέν ἐστιν ἐφ’ ᾧ τῶν πεπραγμένων οὐ δίκαιοσ ὢν ἀπολωλέναι φανήσεται. ὑμεῖσ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντεσ ἀμφότερ’ ὡσ οἱο͂́ν τε μάλιστ’ ἀπεδέξασθε, τήν τ’ ἐπαγγελίαν τὴν ἐμὴν καὶ τὸ συμβὰν ἀπὸ τῆσ τύχησ, καὶ θόρυβον καὶ κρότον τοιοῦτον ὡσ ἂν ἐπαινοῦντέσ τε καὶ συνησθέντεσ ἐποιήσατε, Μειδίασ δ’ οὑτοσὶ μόνοσ τῶν πάντων, ὡσ ἐοίκεν, ἠχθέσθη, καὶ παρηκολούθησε παρ’ ὅλην τὴν λῃτουργίαν ἐπηρεάζων μοι συνεχῶσ καὶ μικρὰ καὶ μείζω.

ὅσα μὲν οὖν τοὺσ χορευτὰσ ἐναντιούμενοσ ἡμῖν ἀφεθῆναι τῆσ στρατείασ ἠνώχλησεν, ἢ προβαλλόμενοσ καὶ κελεύων ἑαυτὸν εἰσ Διονύσια χειροτονεῖν ἐπιμελητήν, ἢ τἄλλα πάνθ’ ὅσα τοιαῦτα, ἐάσω·

οὐ γὰρ ἀγνοῶ τοῦθ’ ὅτι τῷ μὲν ἐπηρεαζομένῳ τότ’ ἐμοὶ καὶ ὑβριζομένῳ τὴν αὐτὴν ὀργὴν ἕκαστον τούτων ἥνπερ ἄλλ’ ὁτιοῦν τῶν δεινοτάτων παρίστη, ὑμῖν δὲ τοῖσ ἄλλοισ, ἔξω τοῦ πράγματοσ οὖσιν, οὐκ ἂν ἴσωσ ἄξια ταῦτα καθ’ αὕτ’ ἀγῶνοσ φανείη· ἀλλ’ ἃ πάντεσ ὁμοίωσ ἀγανακτήσετε, ταῦτ’ ἐρῶ. ἔστι δ’ ὑπερβολὴ τῶν μετὰ ταῦτα, ἃ μέλλω λέγειν, καὶ οὐδ’ ἂν ἐπεχείρησ’ ἔγωγε κατηγορεῖν αὐτοῦ νῦν, εἰ μὴ καὶ τότ’ ἐν τῷ δήμῳ παραχρῆμ’ ἐξήλεγξα.

τὴν γὰρ ἐσθῆτα τὴν ἱεράν ἱερὰν γὰρ ἔγωγε νομίζω πᾶσαν ὅσην ἄν τισ εἵνεκα τῆσ ἑορτῆσ παρασκευάσηται, τέωσ ἂν χρησθῇ καὶ τοὺσ στεφάνουσ τοὺσ χρυσοῦσ, οὓσ ἐποιησάμην ἐγὼ κόσμον τῷ χορῷ, ἐπεβούλευσεν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, διαφθεῖραί μοι νύκτωρ ἐλθὼν ἐπὶ τὴν οἰκίαν τὴν τοῦ χρυσοχόου. καὶ διέφθειρεν, οὐ μέντοι πᾶσάν γε· οὐ γὰρ ἐδυνήθη. καίτοι τοῦτό γ’ οὐδεὶσ πώποτ’ οὐδένα φησὶν ἀκηκοέναι τολμήσαντ’ οὐδὲ ποιήσαντ’ ἐν τῇ πόλει. οὐκ ἀπέχρησε δ’ αὐτῷ τοῦτο, ἀλλὰ καὶ τὸν διδάσκαλον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, διέφθειρέ μου τοῦ χοροῦ·

καὶ εἰ μὴ Τηλεφάνησ ὁ αὐλητὴσ ἀνδρῶν βέλτιστοσ περὶ ἐμὲ τότ’ ἐγένετο, καὶ τὸ πρᾶγμ’ αἰσθόμενοσ τὸν ἄνθρωπον ἀπελάσασ αὐτὸσ συγκροτεῖν καὶ διδάσκειν ᾤετο δεῖν τὸν χορόν, οὐδ’ ἂν ἠγωνισάμεθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀλλ’ ἀδίδακτοσ ἂν εἰσῆλθεν ὁ χορὸσ καὶ πράγματ’ αἴσχιστ’ ἂν ἐπάθομεν. καὶ οὐδ’ ἐνταῦθ’ ἔστη τῆσ ὕβρεωσ, ἀλλὰ τοσοῦτον αὐτῷ περιῆν ὥστε τὸν ἐστεφανωμένον ἄρχοντα διέφθειρεν, τοὺσ χορηγοὺσ συνῆγεν ἐπ’ ἐμέ, βοῶν, ἀπειλῶν, ὀμνύουσι παρεστηκὼσ τοῖσ κριταῖσ, τὰ παρασκήνια φράττων, προσηλῶν, ἰδιώτησ ὢν τὰ δημόσια, κακὰ καὶ πράγματ’ ἀμύθητά μοι παρέχων διετέλεσεν. καὶ τούτων, ὅσα γ’ ἐν τῷ δήμῳ γέγον’ ἢ πρὸσ τοῖσ κριταῖσ ἐν τῷ θεάτρῳ, ὑμεῖσ ἐστέ μοι μάρτυρεσ πάντεσ, ἄνδρεσ δικασταί.

καίτοι τῶν λόγων τούτουσ χρὴ δικαιοτάτουσ ἡγεῖσθαι, οὓσ ἂν οἱ καθήμενοι τῷ λέγοντι μαρτυρῶσιν ἀληθεῖσ εἶναι. προδιαφθείρασ τοίνυν τοὺσ κριτὰσ τῷ ἀγῶνι τῶν ἀνδρῶν, δύο ταῦθ’ ὡσπερεὶ κεφάλαι’ ἐφ’ ἅπασι τοῖσ ἑαυτῷ νενεανιευμένοισ ἐπέθηκεν, ἐμοῦ μὲν ὕβρισεν τὸ σῶμα, τῇ φυλῇ δὲ κρατούσῃ τὸν ἀγῶν’ αἰτιώτατοσ τοῦ μὴ νικῆσαι κατέστη. τὰ μὲν οὖν εἰσ ἐμὲ καὶ τοὺσ φυλέτασ ἠσελγημένα καὶ περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικήματα τούτῳ πεπραγμένα, ἐφ’ οἷσ αὐτὸν προὐβαλόμην, ταῦτ’ ἔστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ πόλλ’ ἕτερα, ὧν ὅσ’ ἂν οἱο͂́σ τ’ ὦ διέξειμι πρὸσ ὑμᾶσ αὐτίκα δὴ μάλα.

ἔχω δὲ λέγειν καὶ πονηρίασ ἑτέρασ παμπληθεῖσ αὐτοῦ καὶ ὕβρεισ εἰσ πολλοὺσ ὑμῶν καὶ τολμήματα τοῦ μιαροῦ τούτου πολλὰ καὶ δεινά, ἐφ’ οἷσ τῶν πεπονθότων οἱ μέν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καταδείσαντεσ τοῦτον καὶ τὸ τούτου θράσοσ καὶ τοὺσ περὶ αὐτὸν ἑταίρουσ καὶ πλοῦτον καὶ τἄλλ’ ὅσα δὴ πρόσεστι τούτῳ, ἡσυχίαν ἔσχον, οἱ δ’ ἐπιχειρήσαντεσ δίκην λαμβάνειν οὐκ ἐδυνήθησαν, εἰσὶ δ’ οἳ διελύσαντο, ἴσωσ λυσιτελεῖν ἡγούμενοι. τὴν μὲν οὖν ὑπὲρ αὑτῶν δίκην ἔχουσιν οἵ γε πεισθέντεσ·

τῆσ δ’ ὑπὲρ τῶν νόμων, οὓσ παραβὰσ οὗτοσ κἀκείνουσ ἠδίκει καὶ νῦν ἐμὲ καὶ πάντασ τοὺσ ἄλλουσ, ὑμεῖσ ἐστὲ κληρονόμοι. πάντων οὖν ἁθρόων ἓν τίμημα ποιήσασθε, ὅ τι ἂν δίκαιον ἡγῆσθε.

ἐξελέγξω δὲ πρῶτον μὲν ὅσ’ αὐτὸσ ὑβρίσθην, ἔπειθ’ ὅσ’ ὑμεῖσ· μετὰ ταῦτα δὲ καὶ τὸν ἄλλον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, βίον αὐτοῦ πάντ’ ἐξετάσω, καὶ δείξω πολλῶν θανάτων, οὐχ ἑνὸσ ὄντ’ ἄξιον. Λέγε μοι τὴν τοῦ χρυσοχόου πρώτην λαβὼν μαρτυρίαν. Μαρτυρία Παμμένησ Παμμένουσ Ἑρχιεὺσ ἔχω χρυσοχοεῖον ἐν τῇ ἀγορᾷ, ἐν ᾧ καταγίγνομαι καὶ ἐργάζομαι τὴν χρυσοχοϊκὴν τέχνην.

ἐκδόντοσ δέ μοι Δημοσθένουσ, ᾧ μαρτυρῶ, στέφανον χρυσοῦν ὥστε κατασκευάσαι καὶ ἱμάτιον διάχρυσον ποιῆσαι, ὅπωσ πομπεύσαι ἐν αὐτοῖσ τὴν τοῦ Διονύσου πομπήν, καὶ ἐμοῦ συντελέσαντοσ αὐτὰ καὶ ἔχοντοσ παρ’ ἐμαυτῷ ἕτοιμα, εἰσπηδήσασ πρόσ με νύκτωρ Μειδίασ ὁ κρινόμενοσ ὑπὸ Δημοσθένουσ, ἔχων μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ ἄλλουσ, ἐπεχείρησε διαφθείρειν τὸν στέφανον καὶ τὸ ἱμάτιον, καὶ τινὰ μὲν αὐτῶν ἐλυμήνατο, οὐ μέντοι πάντα γε ἠδυνήθη διὰ τὸ ἐπιφανέντα με κωλῦσαι.

πολλὰ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ περὶ ὧν τοὺσ ἄλλουσ ἠδίκηκεν ἔχω λέγειν, ὥσπερ εἶπον ἐν ἀρχῇ τοῦ λόγου, καὶ συνείλοχ’ ὕβρεισ αὐτοῦ καὶ ἀτιμίασ τοσαύτασ ὅσασ ἀκούσεσθ’ αὐτίκα δὴ μάλα.

ἦν δ’ ἡ συλλογὴ ῥᾳδία· αὐτοὶ γὰρ οἱ πεπονθότεσ προσῇσάν μοι. βούλομαι δὲ πρὸ τούτων εἰπεῖν οἷσ ἐπιχειρήσειν αὐτὸν ἀκήκο’ ἐξαπατᾶν ὑμᾶσ·

τοὺσ γὰρ ὑπὲρ τούτων λόγουσ ἐμοὶ μὲν ἀναγκαιοτάτουσ προειπεῖν ἡγοῦμαι, ὑμῖν δὲ χρησιμωτάτουσ ἀκοῦσαι. διὰ τί; ὅτι τοῦ δικαίαν καὶ εὐόρκον θέσθαι τὴν ψῆφον ὁ κωλύσασ ἐξαπατηθῆναι λόγοσ ὑμᾶσ οὗτοσ αἴτιοσ ἔσται. πολὺ δὴ μάλιστα πάντων τούτῳ τῷ λόγῳ προσέχειν ὑμᾶσ δεῖ, καὶ μνημονεῦσαι τοῦτον, καὶ πρὸσ ἕκαστον ἀπαντᾶν, ὅταν οὗτοσ λέγῃ. ἔστι δὲ πρῶτον μὲν ἐκεῖν’ οὐκ ἄδηλοσ ἐρῶν, ἐξ ὧν ἰδίᾳ πρόσ τινασ αὐτὸσ διεξιὼν ἀπηγγέλλετό μοι, ὡσ εἴπερ ἀληθῶσ ἐπεπόνθειν ταῦθ’ ἃ λέγω, δίκασ ἰδίασ μοι προσῆκεν αὐτῷ λαχεῖν, τῶν μὲν ἱματίων καὶ τῶν χρυσῶν στεφάνων τῆσ διαφθορᾶσ καὶ τῆσ περὶ τὸν χορὸν πάσησ ἐπηρείασ, βλάβησ, ὧσ δ’ εἰσ τὸ σῶμ’ ὑβρίσθαι φημί, ὕβρεωσ, οὐ μὰ Δί’ οὐχὶ δημοσίᾳ κρίνειν αὐτὸν καὶ τίμημ’ ἐπάγειν ὅ τι χρὴ παθεῖν ἢ ἀποτεῖσαι.

ἐγὼ δ’ ἓν μὲν ἐκεῖν’ εὖ οἶδα, καὶ ὑμᾶσ δ’ εἰδέναι χρή, ὅτι εἰ μὴ προὐβαλόμην αὐτόν, ἀλλ’ ἐδικαζόμην, οὑναντίοσ ἧκεν ἂν εὐθύσ μοι λόγοσ, ὡσ εἴπερ ἦν τι τούτων ἀληθέσ, προβάλλεσθαί μ’ ἔδει καὶ παρ’ αὐτὰ τἀδικήματα τὴν τιμωρίαν ποιεῖσθαι·

ὅ τε γὰρ χορὸσ ἦν τῆσ πόλεωσ, ἥ τ’ ἐσθὴσ τῆσ ἑορτῆσ εἵνεκα πᾶσα παρεσκευάζετο, ἐγώ θ’ ὁ πεπονθὼσ ταῦτα χορηγὸσ ἦν· τίσ ἂν οὖν ἑτέραν εἵλετο τιμωρίαν ἢ τὴν ἐκ τοῦ νόμου κατὰ τῶν περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικούντων οὖσαν; ταῦτ’ εὖ οἶδ’ ὅτι πάντ’ ἂν ἔλεγεν οὗτοσ τότε.

φεύγοντοσ μὲν γάρ, οἶμαι, καὶ ἠδικηκότοσ ἐστὶ τὸ τὸν παρόντα τρόπον τοῦ δοῦναι δίκην διακρουόμενον τὸν οὐκ ὄνθ’ ὡσ ἔδει γενέσθαι λέγειν, δικαστῶν δέ γε σωφρόνων τούτοισ τε μὴ προσέχειν καὶ ὃν ἂν λάβωσιν ἀσελγαίνοντα κολάζειν. μὴ δὴ τοῦτο λέγειν αὐτὸν ἐᾶτε, ὅτι καὶ δίκασ ἰδίασ δίδωσ’ ὁ νόμοσ μοι καὶ γραφὴν ὕβρεωσ·

δίδωσι γάρ· ἀλλ’ ὡσ οὐ πεποίηκεν ἃ κατηγόρηκα, ἢ πεποιηκὼσ οὐ περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικεῖ, τοῦτο δεικνύτω· τοῦτο γὰρ αὐτὸν ἐγὼ προὐβαλόμην, καὶ περὶ τούτου τὴν ψῆφον οἴσετε νῦν ὑμεῖσ. εἰ δ’ ἐγὼ τὴν ἐπὶ τῶν ἰδίων δικῶν πλεονεξίαν ἀφεὶσ τῇ πόλει παραχωρῶ τῆσ τιμωρίασ, καὶ τοῦτον εἱλόμην τὸν ἀγῶν’ ἀφ’ οὗ μηδὲν ἔστι λῆμμα λαβεῖν ἐμοί, χάριν, οὐ βλάβην δήπου τοῦτ’ ἂν εἰκότωσ ἐνέγκοι μοι παρ’ ὑμῶν. οἶδα τοίνυν ὅτι καὶ τούτῳ πολλῷ χρήσεται τῷ λόγῳ μή με Δημοσθένει παραδῶτε, μηδὲ διὰ Δημοσθένην μ’ ἀνέλητε.

ὅτι τούτῳ πολεμῶ, διὰ τοῦτό μ’ ἀναιρήσετε; τὰ τοιαῦτα πολλάκισ οἶδ’ ὅτι φθέγξεται, βουλόμενοσ φθόνον τιν’ ἐμοὶ διὰ τούτων τῶν λόγων συνάγειν. ἔχει δ’ οὐχ οὕτω ταῦτα, οὐδ’ ἐγγύσ.

οὐδένα γὰρ τῶν ἀδικούντων ὑμεῖσ οὐδενὶ τῶν κατηγόρων ἐκδίδοτε· οὐδὲ γὰρ ἐπειδὰν ἀδικηθῇ τισ, ὡσ ἂν ἕκαστοσ ὑμᾶσ ὁ παθὼν πείσῃ, ποιεῖσθε τὴν τιμωρίαν, ἀλλὰ τοὐναντίον νόμουσ ἔθεσθε πρὸ τῶν ἀδικημάτων, ἐπ’ ἀδήλοισ μὲν τοῖσ ἀδικήσουσιν, ἀδήλοισ δὲ τοῖσ ἀδικησομένοισ. οὗτοι δὲ τί ποιοῦσιν οἱ νόμοι; πᾶσιν ὑπισχνοῦνται τοῖσ ἐν τῇ πόλει, δίκην, ἂν ἀδικηθῇ τισ, ἔσεσθαι δι’ αὐτῶν λαβεῖν. ὅταν τοίνυν τῶν παραβαινόντων τινὰ τοὺσ νόμουσ κολάζητε, οὐ τοῖσ κατηγόροισ τοῦτον ἐκδίδοτε, ἀλλὰ τοὺσ νόμουσ ὑμῖν αὐτοῖσ βεβαιοῦτε. ἀλλὰ μὴν πρόσ γε τὸ τοιοῦτον, ὅτι Δημοσθένησ φησὶν ὕβρισται, δίκαιοσ καὶ κοινὸσ καὶ ὑπὲρ ἁπάντων ἔσθ’ ὁ λόγοσ.

οὐ γὰρ εἰσ Δημοσθένην ὄντα μ’ ἠσέλγαινε μόνον ταύτην τὴν ἡμέραν, ἀλλὰ καὶ εἰσ χορηγὸν ὑμέτερον· τοῦτο δ’ ὅσον δύναται γνοίητ’ ἂν ἐκ τωνδί. ἴστε δήπου τοῦθ’ ὅτι τῶν θεσμοθετῶν τούτων οὐδενὶ θεσμοθέτησ ἔστ’ ὄνομα, ἀλλ’ ὁτιδήποθ’ ἑκάστῳ.

ἂν μὲν τοίνυν ἰδιώτην ὄντα τιν’ αὐτῶν ὑβρίσῃ τισ ἢ κακῶσ εἴπῃ, γραφὴν ὕβρεωσ καὶ δίκην κακηγορίασ ἰδίαν φεύξεται, ἐὰν δὲ θεσμοθέτην, ἄτιμοσ ἔσται καθάπαξ. διὰ τί; ὅτι τοὺσ νόμουσ ἤδη ὁ τοῦτο ποιῶν προσυβρίζει καὶ τὸν ὑμέτερον κοινὸν στέφανον καὶ τὸ τῆσ πόλεωσ ὄνομα· ὁ γὰρ θεσμοθέτησ οὐδενὸσ ἀνθρώπων ἔστ’ ὄνομα, ἀλλὰ τῆσ πόλεωσ. καὶ πάλιν γε τὸν ἄρχοντα, ταὐτὸ τοῦτο, ἐὰν μὲν ἐστεφανωμένον πατάξῃ τισ ἢ κακῶσ εἴπῃ, ἄτιμοσ, ἐὰν δ’ ἰδιώτην, ἰδίᾳ ὑπόδικοσ.

καὶ οὐ μόνον περὶ τούτων οὕτω ταῦτ’ ἔχει, ἀλλὰ καὶ περὶ πάντων οἷσ ἂν ἡ πόλισ τιν’ ἄδειαν ἢ στεφανηφορίαν ἤ τινα τιμὴν δῷ. οὕτω τοίνυν καὶ ἐμέ, εἰ μὲν ἐν ἄλλαισ τισὶν ἡμέραισ ἠδίκησέ τι τούτων Μειδίασ ἰδιώτην ὄντα, ἰδίᾳ καὶ δίκην προσῆκεν αὐτῷ διδόναι· εἰ δὲ χορηγὸν ὄνθ’ ὑμέτερον ἱερομηνίασ οὔσησ πάνθ’ ὅσ’ ἠδίκηκεν ὑβρίσασ φαίνεται, δημοσίασ ὀργῆσ καὶ τιμωρίασ δίκαιόσ ἐστι τυγχάνειν·

ἅμα γὰρ τῷ Δημοσθένει καὶ ὁ χορηγὸσ ὑβρίζετο, τοῦτο δ’ ἐστὶ τῆσ πόλεωσ, καὶ τὸ ταύταισ ταῖσ ἡμέραισ, αἷσ οὐκ ἐῶσιν οἱ νόμοι. χρὴ δ’, ὅταν μὲν τιθῆσθε τοὺσ νόμουσ, ὁποῖοί τινέσ εἰσι σκοπεῖν, ἐπειδὰν δὲ θῆσθε, φυλάττειν καὶ χρῆσθαι· καὶ γὰρ εὐόρκα ταῦθ’ ὑμῖν ἐστι καὶ ἄλλωσ δίκαια. ἦν ὁ τῆσ βλάβησ ὑμῖν νόμοσ πάλαι, ἦν ὁ τῆσ αἰκείασ, ἦν ὁ τῆσ ὕβρεωσ.

εἰ τοίνυν ἀπέχρη τοὺσ τοῖσ Διονυσίοισ τι ποιοῦντασ τούτων κατὰ τούτουσ τοὺσ νόμουσ δίκην διδόναι, οὐδὲν ἂν προσέδει τοῦδε τοῦ νόμου. ἀλλ’ οὐκ ἀπέχρη. σημεῖον δέ· ἔθεσθ’ ἱερὸν νόμον αὐτῷ τῷ θεῷ περὶ τῆσ ἱερομηνίασ. εἴ τισ οὖν κἀκείνοισ τοῖσ προϋπάρχουσι νόμοισ καὶ τούτῳ τῷ μετ’ ἐκείνουσ τεθέντι καὶ πᾶσι τοῖσ λοιποῖσ ἔστ’ ἔνοχοσ, ὁ τοιοῦτοσ πότερα μὴ δῷ διὰ τοῦτο δίκην ἢ <κἂν> μείζω δοίη δικαίωσ; ἐγὼ μὲν οἰόμαι μέζω. ἀπήγγελλε τοίνυν τίσ μοι περιιόντ’ αὐτὸν συλλέγειν καὶ πυνθάνεσθαι τίσι πώποτε συμβέβηκεν ὑβρισθῆναι, καὶ λέγειν τούτουσ καὶ διηγεῖσθαι πρὸσ ὑμᾶσ μέλλειν, οἱο͂ν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸν πρόεδρον ὅν ποτέ φασιν ἐν ὑμῖν ὑπὸ Πολυζήλου πληγῆναι, καὶ τὸν θεσμοθέτην ὃσ ἔναγχοσ ἐπλήγη τὴν αὐλητρίδ’ ἀφαιρούμενοσ, καὶ τοιούτουσ τινάσ, ὡσ, ἐὰν πολλοὺσ ἑτέρουσ δεινὰ καὶ πολλὰ πεπονθότασ ἐπιδείξῃ, ἧττον ὑμᾶσ ἐφ’ οἷσ ἐγὼ πέπονθ’ ὀργιουμένουσ.

ἐμοὶ δ’ αὖ τοὐναντίον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δοκεῖτε ποιεῖν ἂν εἰκότωσ, εἴπερ ὑπὲρ τοῦ κοινῇ βελτίστου δεῖ μέλειν ὑμῖν. τίσ γὰρ οὐκ οἶδεν ὑμῶν τοῦ μὲν πολλὰ τοιαῦτα γίγνεσθαι τὸ μὴ κολάζεσθαι τοὺσ ἐξαμαρτάνοντασ αἴτιον ὄν, τοῦ δὲ μηδέν’ ὑβρίζειν τὸ λοιπὸν τὸ δίκην τὸν ἀεὶ ληφθένθ’ ἣν προσήκει διδόναι μόνον αἴτιον ἂν γενόμενον; εἰ μὲν τοίνυν ἀποτρέψαι συμφέρει τοὺσ ἄλλουσ, τοῦτον καὶ δι’ ἐκεῖνα κολαστέον, καὶ μᾶλλόν γ’ ὅσῳπερ ἂν ᾖ πλείω καὶ μείζω·

εἰ δὲ παροξῦναι καὶ τοῦτον καὶ πάντασ, ἐατέον. ἔτι τοίνυν οὐδ’ ὁμοίαν οὖσαν τούτῳ κἀκείνοισ συγγνώμην εὑρήσομεν.

πρῶτον μὲν γὰρ ὁ τὸν θεσμοθέτην πατάξασ τρεῖσ εἶχεν προφάσεισ, μέθην, ἔρωτα, ἄγνοιαν διὰ τὸ σκότουσ καὶ νυκτὸσ τὸ πρᾶγμα γενέσθαι. ἔπειθ’ ὁ Πολύζηλοσ ὀργῇ καὶ τρόπου προπετείᾳ φθάσασ τὸν λογισμὸν ἁμαρτὼν ἔπαισεν· οὐ γὰρ ἐχθρόσ γ’ ὑπῆρχεν ὤν, οὐδ’ ἐφ’ ὕβρει τοῦτ’ ἐποίησεν. ἀλλ’ οὐ Μειδίᾳ τούτων οὐδὲν ἔστ’ εἰπεῖν· καὶ γὰρ ἐχθρὸσ ἦν, καὶ μεθ’ ἡμέραν εἰδὼσ ὕβριζεν, καὶ οὐκ ἐπὶ τούτου μόνον, ἀλλ’ ἐπὶ πάντων φαίνεται προῃρημένοσ μ’ ὑβρίζειν. καὶ μὴν οὐδὲ τῶν πεπραγμένων ἐμοὶ καὶ τούτοισ οὐδὲν ὅμοιον ὁρῶ.

πρῶτον μὲν γὰρ ὁ θεσμοθέτησ οὐχ ὑπὲρ ὑμῶν οὐδὲ τῶν νόμων φροντίσασ οὐδ’ ἀγανακτήσασ φανήσεται, ἀλλ’ ἰδίᾳ πεισθεὶσ ὁπόσῳ δήποτ’ ἀργυρίῳ καθυφεὶσ τὸν ἀγῶνα· ἔπειθ’ ὁ πληγεὶσ ἐκεῖνοσ ὑπὸ τοῦ Πολυζήλου, ταὐτὸ τοῦτο, ἰδίᾳ διαλυσάμενοσ, ἐρρῶσθαι πολλὰ τοῖσ νόμοισ εἰπὼν καὶ ὑμῖν, οὐδ’ εἰσήγαγε τὸν Πολύζηλον. εἰ μὲν τοίνυν ἐκείνων κατηγορεῖν βούλεταί τισ ἐν τῷ παρόντι, δεῖ λέγειν ταῦτα·

εἰ δ’ ὑπὲρ ὧν ἐγὼ τούτου κατηγόρηκ’ ἀπολογεῖσθαι, πάντα μᾶλλον ἢ ταῦτα λεκτέα. πᾶν γὰρ τοὐναντίον ἐκείνοισ αὐτὸσ μὲν οὔτε λαβὼν οὐδὲν οὔτ’ ἐπιχειρήσασ λαβεῖν φανήσομαι, τὴν δ’ ὑπὲρ τῶν νόμων καὶ τὴν ὑπὲρ τοῦ θεοῦ καὶ τὴν ὑπὲρ ὑμῶν τιμωρίαν δικαίωσ φυλάξασ καὶ νῦν ἀποδεδωκὼσ ὑμῖν. μὴ τοίνυν ἐᾶτε ταῦτ’ αὐτὸν λέγειν, μηδ’, ἂν βιάζηται, πείθεσθ’ ὡσ δίκαιόν τι λέγοντι. ἂν γὰρ ταῦθ’ οὕτωσ ἐγνωσμέν’ ὑπάρχῃ παρ’ ὑμῖν, οὐκ ἐνέσται αὐτῷ λόγοσ οὐδὲ εἷσ.

ποία γὰρ πρόφασισ, τίσ ἀνθρωπίνη καὶ μετρία σκῆψισ φανεῖται τῶν πεπραγμένων αὐτῷ; ὀργὴ νὴ Δία· καὶ γὰρ τοῦτο τυχὸν λέξει. ἀλλ’ ἃ μὲν ἄν τισ ἄφνω τὸν λογισμὸν φθάσασ ἐξαχθῇ πρᾶξαι, κἂν ὑβριστικῶσ ποιήσῃ, δι’ ὀργήν γ’ ἔνι φῆσαι πεποιηκέναι· ἃ δ’ ἂν ἐκ πολλοῦ συνεχῶσ ἐπὶ πολλὰσ ἡμέρασ παρὰ τοὺσ νόμουσ πράττων τισ φωρᾶται, οὐ μόνον δήπου τοῦ μὴ μετ’ ὀργῆσ ἀπέχει, ἀλλὰ καὶ βεβουλευμένωσ ὁ τοιοῦτοσ ὑβρίζων ἐστὶν ἤδη φανερόσ. ἀλλὰ μὴν ὁπηνίκα καὶ πεποιηκὼσ ἃ κατηγορῶ καὶ ὕβρει πεποιηκὼσ φαίνεται, τοὺσ νόμουσ ἤδη δεῖ σκοπεῖν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί·

κατὰ γὰρ τούτουσ δικάσειν ὀμωμόκατε. καὶ θεωρεῖθ’ ὅσῳ μείζονοσ ὀργῆσ καὶ ζημίασ ἀξιοῦσι τοὺσ ἑκουσίωσ καὶ δι’ ὕβριν πλημμελοῦντασ τῶν ἄλλωσ πωσ ἐξαμαρτανόντων. πρῶτον μὲν τοίνυν οἱ περὶ τῆσ βλάβησ οὗτοι νόμοι πάντεσ, ἵν’ ἐκ τούτων ἄρξωμαι, ἂν μὲν ἑκὼν βλάψῃ, διπλοῦν, ἂν δ’ ἄκων, ἁπλοῦν τὸ βλάβοσ κελεύουσιν ἐκτίνειν.

εἰκότωσ· ὁ μὲν γὰρ παθὼν πανταχοῦ βοηθείασ δίκαιοσ τυγχάνειν, τῷ δράσαντι δ’ οὐκ ἴσην τὴν ὀργήν, ἄν θ’ ἑκὼν ἄν τ’ ἄκων, ἔταξ’ ὁ νόμοσ. ἔπειθ’ οἱ φονικοὶ τοὺσ μὲν ἐκ προνοίασ ἀποκτιννύντασ θανάτῳ καὶ ἀειφυγίᾳ καὶ δημεύσει τῶν ὑπαρχόντων ζημιοῦσι, τοὺσ δ’ ἀκουσίωσ αἰδέσεωσ καὶ φιλανθρωπίασ πολλῆσ ἠξίωσαν. οὐ μόνον δ’ ἐπὶ τούτων τοῖσ ἐκ προαιρέσεωσ ὑβρισταῖσ χαλεποὺσ ὄντασ ἰδεῖν ἔστι τοὺσ νόμουσ, ἀλλὰ καὶ ἐφ’ ἁπάντων.

τί γὰρ δή ποτ’, ἄν τισ ὀφλὼν δίκην μὴ ἐκτίνῃ, οὐκέτ’ ἐποίησ’ ὁ νόμοσ τὴν ἐξούλην ἰδίαν, ἀλλὰ προστιμᾶν ἐπέταξε τῷ δημοσίῳ; καὶ πάλιν τί δή ποτ’, ἂν μὲν ἑκὼν παρ’ ἑκόντοσ τισ λάβῃ τάλαντον ἓν ἢ δύ’ ἢ δέκα καὶ ταῦτ’ ἀποστερήσῃ, οὐδὲν αὐτῷ πρὸσ τὴν πόλιν ἐστίν, ἂν δὲ μικροῦ πάνυ τιμήματοσ ἄξιόν τισ λάβῃ, βίᾳ δὲ τοῦτ’ ἀφέληται, τὸ ἴσον τῷ δημοσίῳ προστιμᾶν οἱ νόμοι κελεύουσιν ὅσον περ δὴ τῷ ἰδιώτῃ; ὅτι πάνθ’ ὅσα τισ βιαζόμενοσ πράττει κοίν’ ἀδικήματα καὶ κατὰ τῶν ἔξω τοῦ πράγματοσ ὄντων ἡγεῖθ’ ὁ νομοθέτησ·

τὴν μὲν γὰρ ἰσχὺν ὀλίγων, τοὺσ δὲ νόμουσ ἁπάντων εἶναι, καὶ τὸν μὲν πεισθέντ’ ἰδίασ, τὸν δὲ βιασθέντα δημοσίασ δεῖσθαι βοηθείασ. διόπερ καὶ τῆσ ὕβρεωσ αὐτῆσ τὰσ μὲν γραφὰσ ἔδωκεν ἅπαντι τῷ βουλομένῳ, τὸ δὲ τίμημ’ ἐποίησεν ὅλον δημόσιον· τὴν γὰρ πόλιν ἡγεῖτ’ ἀδικεῖν, οὐ τὸν παθόντα μόνον, τὸν ὑβρίζειν ἐπιχειροῦντα, καὶ δίκην ἱκανὴν τὴν τιμωρίαν εἶναι τῷ παθόντι, χρήματα δ’ οὐ προσήκειν τῶν τοιούτων ἐφ’ ἑαυτῷ λαμβάνειν. καὶ τοσαύτῃ γ’ ἐχρήσαθ’ ὑπερβολῇ, ὥστε κἂν εἰσ δοῦλον ὑβρίζῃ τισ, ὁμοίωσ ἔδωκεν ὑπὲρ τούτου γραφήν.

οὐ γὰρ ὅστισ ὁ πάσχων ᾤετο δεῖν σκοπεῖν, ἀλλὰ τὸ πρᾶγμ’ ὁποῖόν τι τὸ γιγνόμενον· ἐπειδὴ δ’ εὑρ͂εν οὐκ ἐπιτήδειον, μήτε πρὸσ δοῦλον μήθ’ ὅλωσ ἐξεῖναι πράττειν ἐπέτρεψεν. οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν πάντων οὐδὲν ὕβρεωσ ἀφορητότερον, οὐδ’ ἐφ’ ὅτῳ μᾶλλον ὑμῖν ὀργίζεσθαι προσήκει. ἀνάγνωθι δ’ αὐτόν μοι λαβὼν τὸν τῆσ ὕβρεωσ νόμον· οὐδὲν γὰρ οἱο͂ν ἀκούειν αὐτοῦ τοῦ νόμου. Νόμοσ ἐάν τισ ὑβρίζῃ εἴσ τινα, ἢ παῖδα ἢ γυναῖκα ἢ ἄνδρα, τῶν ἐλευθέρων ἢ τῶν δούλων, ἢ παράνομόν τι ποιήσῃ εἰσ τούτων τινά, γραφέσθω πρὸσ τοὺσ θεσμοθέτασ ὁ βουλόμενοσ Ἀθηναίων οἷσ ἔξεστιν, οἱ δὲ θεσμοθέται εἰσαγόντων εἰσ τὴν ἡλιαίαν τριάκοντα ἡμερῶν ἀφ’ ἧσ ἂν γραφῇ, ἐὰν μή τι δημόσιον κωλύῃ, εἰ δὲ μή, ὅταν ᾖ πρῶτον οἱο͂́ν τε.

ὅτου δ’ ἂν καταγνῷ ἡ ἡλιαία, τιμάτω περὶ αὐτοῦ παραχρῆμα, ὅτου ἂν δοκῇ ἄξιοσ εἶναι παθεῖν ἢ ἀποτεῖσαι.

ὅσοι δ’ ἂν γράφωνται γραφὰσ ἰδίασ κατὰ τὸν νόμον, ἐάν τισ μὴ ἐπεξέλθῃ ἢ ἐπεξιὼν μὴ μεταλάβῃ τὸ πέμπτον μέροσ τῶν ψήφων, ἀποτεισάτω χιλίασ δραχμὰσ τῷ δημοσίῳ. ἐὰν δὲ ἀργυρίου τιμηθῇ τῆσ ὕβρεωσ, δεδέσθω, ἐὰν ἐλεύθερον ὑβρίσῃ, μέχρι ἂν ἐκτείσῃ. ἀκούετ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦ νόμου τῆσ φιλανθρωπίασ, ὃσ οὐδὲ τοὺσ δούλουσ ὑβρίζεσθαι ἀξιοῖ.

τί οὖν πρὸσ θεῶν; εἰσὶν Ἕλληνέσ τινεσ ἄνθρωποι οὕτωσ ἥμεροι καὶ φιλάνθρωποι τοὺσ τρόπουσ ὥστε πόλλ’ ὑφ’ ὑμῶν ἠδικημένοι, καὶ φύσει τῆσ πρὸσ ὑμᾶσ ἔχθρασ αὐτοῖσ ὑπαρχούσησ πατρικῆσ, ὅμωσ οὐδ’ ὅσων ἂν τιμὴν καταθέντεσ δούλουσ κτήσωνται, οὐδὲ τούτουσ ὑβρίζειν ἀξιοῦσιν, ἀλλὰ νόμον δημοσίᾳ τὸν ταῦτα κωλύσοντα τέθεινται τουτονὶ καὶ πολλοὺσ ἤδη παραβάντασ τὸν νόμον τοῦτον ἐζημιώκασιν θανάτῳ, εἰ ταῦτ’ ἀκούσειαν καὶ συνεῖεν οἱ βάρβαροι, οὐκ ἂν οἰέσθε δημοσίᾳ πάντασ ὑμᾶσ προξένουσ αὑτῶν ποιήσασθαι;

τὸν τοίνυν οὐ παρὰ τοῖσ Ἕλλησιν μόνον εὐδοκιμοῦντα νόμον, ἀλλὰ καὶ παρὰ τοῖσ βαρβάροισ εὖ δόξαντ’ ἂν ἔχειν, σκοπεῖσθ’ ὁ παραβὰσ ἥντινα δοὺσ δίκην ἀξίαν ἔσται δεδωκώσ.

εἰ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μὴ χορηγὸσ ὢν ταῦτ’ ἐπεπόνθειν ὑπὸ Μειδίου, ὕβριν ἄν τισ μόνον κατέγνω τῶν πεπραγμένων αὐτῷ·

νῦν δέ μοι δοκεῖ, κἂν ἀσέβειαν εἰ καταγιγνώσκοι, τὰ προσήκοντα ποιεῖν. ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’ ὅτι τοὺσ χοροὺσ ὑμεῖσ ἅπαντασ τούτουσ καὶ τοὺσ ὕμνουσ τῷ θεῷ ποιεῖτε, οὐ μόνον κατὰ τοὺσ νόμουσ τοὺσ περὶ τῶν Διονυσίων, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὰσ μαντείασ, ἐν αἷσ ἁπάσαισ ἀνῃρημένον εὑρήσετε τῇ πόλει, ὁμοίωσ ἐκ Δελφῶν καὶ ἐκ Δωδώνησ, χοροὺσ ἱστάναι κατὰ τὰ πάτρια καὶ κνισᾶν ἀγυιὰσ καὶ στεφανηφορεῖν. ἀνάγνωθι δέ μοι λαβὼν αὐτὰσ τὰσ μαντείασ.

Μαντείαιαὐδῶ Ἐρεχθείδῃσιν, ὅσοι Πανδίονοσ ἄστυναίετε καὶ πατρίοισι νόμοισ ἰθύνεθ’ ἑορτάσ,μεμνῆσθαι Βάκχοιο, καὶ εὐρυχόρουσ κατ’ ἀγυιὰσἱστάναι ὡραίων Βρομίῳ χάριν ἄμμιγα πάντασ,καὶ κνισᾶν βωμοῖσι κάρη στεφάνοισ πυκάσαντασ. περὶ ὑγιείασ θύειν καὶ εὔχεσθαι Διὶ ὑπάτῳ, Ἡρακλεῖ, Ἀπόλλωνι προστατηρίῳ· περὶ τύχασ ἀγαθᾶσ Ἀπόλλωνι ἀγυιεῖ, Λατοῖ, Ἀρτέμιδι, καὶ κατ’ ἀγυιὰσ κρατῆρασ ἱστάμεν καὶ χοροὺσ καὶ στεφαναφορεῖν καττὰ πάτρια θεοῖσ Ὀλυμπίοισ πάντεσσι καὶ πάσαισ, ἰδίασ δεξιὰσ καὶ ἀριστερὰσ ἀνίσχοντασ, καὶ μνασιδωρεῖν. Ἐκ Δωδώνησ Μαντείαι τῷ δήμῳ τῷ Ἀθηναίων ὁ τοῦ Διὸσ σημαίνει.

ὅτι τὰσ ὡρ́ασ παρηνέγκατε τῆσ θυσίασ καὶ τῆσ θεωρίασ, αἱρετοὺσ πέμπειν κελεύει θεωροὺσ ἕνεκα τούτου διὰ ταχέων, <καὶ> τῷ Διὶ τῷ Ναί̈ῳ τρεῖσ βοῦσ καὶ πρὸσ ἑκάστῳ βοὶ̈ δύο οἶσ, τῇ Διώνῃ βοῦν καλλιερεῖν, καὶ τράπεζαν χαλκῆν καὶ πρὸσ τὸ ἀνάθημα ὃ ἀνέθηκεν ὁ δῆμοσ ὁ Ἀθηναίων.

ὁ τοῦ Διὸσ σημαίνει ἐν Δωδώνῃ, Διονύσῳ δημοτελῆ ἱερὰ τελεῖν καὶ κρατῆρα κεράσαι καὶ χοροὺσ ἱστάναι, Ἀπόλλωνι ἀποτροπαίῳ βοῦν θῦσαι, καὶ στεφανηφορεῖν ἐλευθέρουσ καὶ δούλουσ, καὶ ἐλινύειν μίαν ἡμέραν.

Διὶ κτησίῳ βοῦν λευκόν. εἰσίν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ αὗται καὶ ἄλλαι πολλαὶ μαντεῖαι τῇ πόλει κἀγαθαί.

τί οὖν ἐκ τούτων ὑμᾶσ ἐνθυμεῖσθαι δεῖ; ὅτι τὰσ μὲν ἄλλασ θυσίασ τοῖσ ἐφ’ ἑκάστησ μαντείασ προφαινομένοισ θεοῖσ προστάττουσι θύειν, ἱστάναι δὲ χοροὺσ καὶ στεφανηφορεῖν κατὰ τὰ πάτρια πρὸσ ἁπάσαισ ταῖσ ἀφικνουμέναισ μαντείαισ προσαναιροῦσιν ὑμῖν. οἱ τοίνυν χοροὶ πάντεσ οἱ γιγνόμενοι καὶ οἱ χορηγοὶ δῆλον ὅτι τὰσ μὲν ἡμέρασ ἐκείνασ ἃσ συνερχόμεθ’ ἐπὶ τὸν ἀγῶνα, κατὰ τὰσ μαντείασ ταύτασ ὑπὲρ ὑμῶν ἐστεφανώμεθα, ὁμοίωσ ὅ τε μέλλων νικᾶν καὶ ὁ πάντων ὕστατοσ γενήσεσθαι, τῇ δὲ τῶν ἐπινικίων ὑπὲρ αὑτοῦ τότ’ ἤδη στεφανοῦται ὁ νικῶν.

τὸν οὖν εἴσ τινα τούτων τῶν χορευτῶν ἢ τῶν χορηγῶν ὑβρίζοντ’ ἐπ’ ἔχθρᾳ, καὶ ταῦτ’ ἐν αὐτῷ τῷ ἀγῶνι καὶ ἐν τῷ τοῦ θεοῦ ἱερῷ, τοῦτον ἄλλο τι πλὴν ἀσεβεῖν φήσομεν; καὶ μὴν ἴστε γε τοῦθ’ ὅτι βουλόμενοι μηδέν’ ἀγωνίζεσθαι ξένον οὐκ ἐδώκαθ’ ἁπλῶσ τῶν χορηγῶν οὐδενὶ προσκαλέσαντι τοὺσ χορευτὰσ σκοπεῖν, ἀλλ’ ἐὰν μὲν καλέσῃ, πεντήκοντα δραχμάσ, ἐὰν δὲ καθέζεσθαι καθέζεσθαι κελεύσῃ, χιλίασ ἀποτίνειν ἐτάξατε.

τίνοσ εἵνεκα; ὅπωσ μὴ τὸν ἐστεφανωμένον καὶ λῃτουργοῦντα τῷ θεῷ ταύτην τὴν ἡμέραν καλῇ μηδ’ ἐπηρεάζῃ μηδ’ ὑβρίζῃ μηδεὶσ ἐξεπίτηδεσ. εἶτα τὸν μὲν χορευτὴν οὐδ’ ὁ προσκαλέσασ κατὰ τὸν νόμον ἀζήμιοσ ἔσται, τὸν δὲ χορηγὸν οὐδ’ ὁ συγκόψασ παρὰ πάντασ τοὺσ νόμουσ οὕτω φανερῶσ δώσει δίκην;

ἀλλὰ μὴν οὐδέν ἐστ’ ὄφελοσ καλῶσ καὶ φιλανθρώπωσ τοὺσ νόμουσ ὑπὲρ τῶν πολλῶν κεῖσθαι, εἰ τοῖσ ἀπειθοῦσι καὶ βιαζομένοισ αὐτοὺσ ἡ παρ’ ὑμῶν ὀργὴ τῶν ἀεὶ κυρίων μὴ γενήσεται. φέρε δὴ πρὸσ θεῶν κἀκεῖνο σκέψασθε.

παραιτήσομαι δ’ ὑμᾶσ μηδὲν ἀχθεσθῆναί μοι, ἐὰν ἐπὶ συμφορᾶσ τινῶν γεγονότων ὀνομαστὶ μνησθῶ· οὐ γὰρ ὀνειδίσαι μὰ τοὺσ θεοὺσ οὐδενὶ δυσχερὲσ οὐδὲν βουλόμενοσ τοῦτο ποιήσω, ἀλλὰ δεῖξαι τὸ βιάζεσθαι καὶ ὑβρίζειν καὶ τὰ τοιαῦτα ποιεῖν ὡσ ἅπαντεσ ὑμεῖσ οἱ ἄλλοι φεύγετε. Σαννίων ἐστὶ δήπου τισ ὁ τοὺσ τραγικοὺσ χοροὺσ διδάσκων· οὗτοσ ἀστρατείασ ἑάλω καὶ κέχρηται συμφορᾷ. τοῦτον μετὰ τὴν ἀτυχίαν ταύτην ἐμισθώσατό τισ φιλονικῶν χορηγὸσ τραγῳδῶν, οἶμαι, Θεοζοτίδησ.

τὸ μὲν οὖν πρῶτον ἠγανάκτουν οἱ ἀντιχορηγοὶ καὶ κωλύσειν ἔφασαν, ὡσ δ’ ἐπληρώθη τὸ θέατρον καὶ τὸν ὄχλον συνειλεγμένον εἶδον ἐπὶ τὸν ἀγῶνα, ὤκνησαν, εἰάσαν, οὐδεὶσ ἥψατο, ἀλλὰ τοσοῦτον τῆσ εὐσεβείασ ἐν ἑκάστῳ τισ ἂν ὑμῶν ἴδοι τὸ συγκεχωρηκὸσ ὥστε πάντα τὸν μετὰ ταῦτα χρόνον διδάσκει τοὺσ χοροὺσ καὶ οὐδὲ τῶν ἰδίων ἐχθρῶν οὐδεὶσ κωλύει· τοσοῦτ’ ἀπέχει τῶν χορηγῶν. ἄλλοσ ἐστὶν Ἀριστείδησ Οἰνῇδοσ φυλῆσ, ἠτυχηκώσ τι καὶ οὗτοσ τοιοῦτον, ὃσ νῦν μὲν καὶ γέρων ἐστὶν ἤδη καὶ ἴσωσ ἥττων χορευτήσ, ἦν δέ ποθ’ ἡγεμὼν τῆσ φυλῆσ κορυφαῖοσ.

ἴστε δὲ δήπου τοῦθ’ ὅτι τὸν ἡγεμόν’ ἂν ἀφέλῃ τισ, οἴχεται ὁ λοιπὸσ χορόσ. ἀλλ’ ὅμωσ πολλῶν χορηγῶν φιλονικησάντων, οὐδεὶσ πώποτε τοῦτ’ εἶδε τὸ πλεονέκτημα, οὐδ’ ἐτόλμησε τοῦτον ἐξαγαγεῖν οὐδὲ κωλῦσαι· διὰ γὰρ τὸ δεῖν αὐτὸν ἐπιλαβόμενον τῇ χειρὶ τοῦτο ποιῆσαι καὶ μὴ προσκαλέσασθαι πρὸσ τὸν ἄρχοντ’ ἐξεῖναι, ὥσπερ ἂν εἰ ξένον τισ ἐξαγαγεῖν ἐβούλετο, ἅπασ τισ ὤκνει τῆσ ἀσελγείασ ταύτησ αὐτόχειρ ὀφθῆναι γιγνόμενοσ. οὔκουν δεινόν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ σχέτλιον τῶν μὲν νικᾶν ἂν παρὰ τοῦτ’ οἰομένων χορηγῶν, τῶν ἀνηλωκότων πολλάκισ πάντα τὰ ὄντ’ εἰσ τὰσ λῃτουργίασ, μηδένα τολμῆσαι πώποτε μηδ’ ὧν οἱ νόμοι διδόασιν ἅψασθαι, ἀλλ’ οὕτωσ εὐλαβῶσ, οὕτωσ εὐσεβῶσ, οὕτω μετρίωσ διακεῖσθαι ὥστ’ ἀναλίσκοντασ, ἀγωνιῶντασ ὅμωσ ἀπέχεσθαι καὶ προορᾶσθαι τὰσ ὑμετέρασ βουλήσεισ καὶ τὴν περὶ τὴν ἑορτὴν σπουδήν, Μειδίαν δ’ ἰδιώτην ὄντα, μηδὲν ἀνηλωκότα, ὅτι τῳ προσέκρουσεν καὶ ἐχθρὸσ ὑπῆρχεν, τοῦτον ἀναλίσκοντα, χορηγοῦντα, ἐπίτιμον ὄντα προπηλακίζειν καὶ τύπτειν, καὶ μήτε τῆσ ἑορτῆσ μήτε τῶν νόμων μήτε τί ὑμεῖσ ἐρεῖτε μήτε τοῦ θεοῦ φροντίζειν;

πολλῶν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, γεγενημένων ἐχθρῶν ἀλλήλοισ, οὐ μόνον ἐξ ἰδίων ἀλλὰ καὶ ἐκ κοινῶν πραγμάτων, οὐδεὶσ πώποτ’ εἰσ τοσοῦτ’ ἀναιδείασ ἀφίκεθ’ ὥστε τοιοῦτόν τι τολμῆσαι ποιεῖν.

καίτοι φασὶν Ἰφικράτην ποτ’ ἐκεῖνον Διοκλεῖ τῷ Πιθεῖ τὰ μάλιστ’ ἐλθεῖν εἰσ ἔχθραν, καὶ ἔτι πρὸσ τούτῳ συμβῆναι Τεισίαν τὸν Ἰφικράτουσ ἀδελφὸν ἀντιχορηγῆσαι τῷ Διοκλεῖ. ἀλλ’ ὅμωσ πολλοὺσ μὲν ἔχων φίλουσ Ἰφικράτησ, πολλὰ δὲ χρήματα κεκτημένοσ, φρονῶν δ’ ἐφ’ αὑτῷ τηλικοῦτον ἡλίκον εἰκὸσ ἄνδρα καὶ δόξησ καὶ τιμῶν τετυχηκόθ’ ὧν ἐκεῖνοσ ἠξίωτο παρ’ ὑμῶν, οὐκ ἐβάδιζ’ ἐπὶ τὰσ τῶν χρυσοχόων οἰκίασ νύκτωρ, οὐδὲ κατερρήγνυεν τὰ παρασκευαζόμεν’ ἱμάτι’ εἰσ τὴν ἑορτήν, οὐδὲ διέφθειρε διδάσκαλον, οὐδὲ χορὸν μανθάνειν ἐκώλυεν, οὐδὲ τῶν ἄλλων οὐδὲν ὧν οὗτοσ διεπράττετ’ ἐποίει, ἀλλὰ τοῖσ νόμοισ καὶ τῇ τῶν ἄλλων βουλήσει συγχωρῶν ἠνείχετο καὶ νικῶντα καὶ στεφανούμενον τὸν ἐχθρὸν ὁρῶν, εἰκότωσ· ἐν ᾗ γὰρ αὐτὸσ εὐδαίμων ᾔδει γεγονὼσ πολιτείᾳ, ταύτῃ συγχωρεῖν τὰ τοιαῦτ’ ἠξίου.

πάλιν Φιλόστρατον πάντεσ ἴσμεν τὸν Κολωνῆθεν Χαβρίου κατηγοροῦντα, ὅτ’ ἐκρίνετο τὴν περὶ Ὠρωποῦ κρίσιν θανάτου, καὶ πάντων τῶν κατηγόρων πικρότατον γενόμενον, καὶ μετὰ ταῦτα χορηγοῦντα παισὶν Διονύσια καὶ νικῶντα, καὶ Χαβρίαν οὔτε τύπτοντα οὔτ’ ἀφαρπάζοντα τὸν στέφανον οὔθ’ ὅλωσ προσιόνθ’ ὅποι μὴ προσῆκεν αὐτῷ.

πολλοὺσ δ’ ἂν ἔχων εἰπεῖν ἔτι καὶ διὰ πολλὰσ προφάσεισ ἐχθροὺσ γεγενημένουσ ἀλλήλοισ, οὐδένα πώποτ’ οὔτ’ ἀκήκοα οὔθ’ ἑόρακα ὅστισ εἰσ τοσοῦτον ἐλήλυθεν ὕβρεωσ ὥστε τοιοῦτόν τι ποιεῖν.

οὐδέ γ’ ἐκεῖν’ οὐδεὶσ ὑμῶν οἶδ’ ὅτι μνημονεύει πρότερον, τῶν ἐπὶ τοῖσ ἰδίοισ ἢ καὶ τοῖσ κοινοῖσ ἐχθρῶν ἀλλήλοισ οὐδέν’ οὔτε καλουμένων τῶν κριτῶν παρεστηκότα, οὔθ’ ὅταν ὀμνύωσιν ἐξορκοῦντα, οὔθ’ ὅλωσ ἐπ’ οὐδενὶ τῶν τοιούτων ἐχθρὸν ἐξεταζόμενον. ταῦτα γὰρ πάντα καὶ τὰ τοιαῦτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φιλονικίᾳ μὲν ὑπαχθέντα χορηγὸν ὄντα ποιεῖν ἔχει τινὰ συγγνώμην·

ἔχθρᾳ δ’ ἐλαύνοντά τινα, ἐκ προαιρέσεωσ, ἐφ’ ἅπασι, καὶ τὴν ἰδίαν δύναμιν κρείττω τῶν νόμων οὖσαν ἐνδεικνύμενον, Ἡράκλεισ, βαρὺ κοὐχὶ δίκαιόν ἐστιν οὐδὲ συμφέρον ὑμῖν. εἰ γὰρ ἑκάστῳ τῶν χορηγούντων τοῦτο πρόδηλον γένοιτο, ὅτι ἂν ὁ δεῖν’ ἐχθρὸσ ᾖ μοι, Μειδίασ ἤ τισ ἄλλοσ θρασὺσ οὕτω καὶ πλούσιοσ, πρῶτον μὲν ἀφαιρεθήσομαι τὴν νίκην, κἂν ἄμεινον ἀγωνίσωμαί τινοσ, ἔπειτ’ ἐφ’ ἅπασιν ἐλαττωθήσομαι καὶ προπηλακιζόμενοσ διατελῶ, τίσ οὕτωσ ἀλόγιστοσ ἢ τίσ οὕτωσ ἄθλιόσ ἐστιν, ὅστισ ἑκὼν ἂν μίαν δραχμὴν ἐθελήσειεν ἀναλῶσαι; οὐδεὶσ δήπου. ἀλλ’, οἶμαι, τὸ πάντασ ποιοῦν καὶ φιλοτιμεῖσθαι καὶ ἀναλίσκειν ἐθέλειν ἐκεῖν’ ἐστίν, ὅτι τῶν ἴσων καὶ τῶν δικαίων ἕκαστοσ ἡγεῖται ἑαυτῷ μετεῖναι ἐν δημοκρατίᾳ.

ἐγὼ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τούτων οὐκ ἔτυχον διὰ τοῦτον, ἀλλὰ χωρὶσ ὧν ὑβρίσθην, καὶ τῆσ νίκησ προσαπεστερήθην. καίτοι πᾶσιν ὑμῖν ἐγὼ τοῦτο δείξω σαφῶσ, ὅτι μηδὲν ἀσελγὲσ ἐξῆν ποιοῦντι Μειδίᾳ μηδ’ ὑβρίζοντι μηδὲ τύπτοντι καὶ λυπεῖν ἐμὲ καὶ κατὰ τοὺσ νόμουσ αὐτῷ φιλοτιμεῖσθαι πρὸσ ὑμᾶσ, καὶ μηδὲ διᾶραι περὶ αὐτοῦ τὸ στόμ’ ἔχειν ἐμέ. ἐχρῆν γὰρ αὐτόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὅτ’ ἐγὼ τῆσ Πανδιονίδοσ χορηγὸσ ὑπέστην ἐν τῷ δήμῳ, τότε τῆσ Ἐρεχθῇδοσ ἀναστάντα, τῆσ ἑαυτοῦ φυλῆσ, ἀνθυποστῆναι, καὶ καταστήσανθ’ ἑαυτὸν ἐξ ἴσου καὶ τὰ ὄντ’ ἀναλίσκονθ’ ὥσπερ ἐγώ, οὕτω μ’ ἀφαιρεῖσθαι τὴν νίκην, ὑβρίζειν δὲ τοιαῦτα καὶ τύπτειν μηδὲ τότε.

νῦν δὲ τοῦτο μὲν οὐκ ἐποίησεν, ἐν ᾧ τὸν δῆμον ἐτίμησεν ἄν, οὐδ’ ἐνεανιεύσατο τοιοῦτον οὐδέν·

ἐμοὶ δ’, ὃσ εἴτε τισ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, βούλεται νομίσαι μανίαν μανία γὰρ ἴσωσ ἐστὶν ὑπὲρ δύναμίν τι ποιεῖν, εἴτε καὶ φιλοτιμίᾳ χορηγὸσ ὑπέστην, οὕτω φανερῶσ καὶ μιαρῶσ ἐπηρεάζων παρηκολούθησεν ὥστε μηδὲ τῶν ἱερῶν ἱματίων μηδὲ τοῦ χοροῦ μηδὲ τοῦ σώματοσ τὼ χεῖρε τελευτῶν ἀποσχέσθαι μου. εἰ τοίνυν τισ ὑμῶν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἄλλωσ πωσ ἔχει τὴν ὀργὴν ἐπὶ Μειδίαν ἢ ὡσ δέον αὐτὸν τεθνάναι, οὐκ ὀρθῶσ ἔχει.

οὐ γάρ ἐστι δίκαιον οὐδὲ προσῆκον τὴν τοῦ παθόντοσ εὐλάβειαν τῷ μηδὲν ὑποστειλαμένῳ πρὸσ ὕβριν μερίδ’ εἰσ σωτηρίαν ὑπάρχειν, ἀλλὰ τὸν μὲν ὡσ ἁπάντων τῶν ἀνηκέστων αἴτιον κολάζειν προσήκει, τῷ δ’ ἐπὶ τοῦ βοηθεῖν ἀποδιδόναι τὴν χάριν. οὐδὲ γὰρ αὖ τοῦτ’ ἔστιν εἰπεῖν, ὡσ οὐ γεγενημένου πώποτ’ οὐδενὸσ ἐκ τῶν τοιούτων δεινοῦ τῷ λόγῳ τὸ πρᾶγμ’ ἐγὼ νῦν αἴρω καὶ φοβερὸν ποιῶ.

πολλοῦ γε καὶ δεῖ. ἀλλ’ ἴσασιν ἅπαντεσ, εἰ δὲ μή, πολλοί γε, Εὔθυνον τὸν παλαίσαντά ποτ’ ἐκεῖνον, τὸν νεανίσκον, καὶ Σώφιλον τὸν παγκρατιαστήν ἰσχυρόσ τισ ἦν, μέλασ, εὖ οἶδ’ ὅτι γιγνώσκουσίν τινεσ ὑμῶν ὃν λέγω, τοῦτον ἐν Σάμῳ ἐν συνουσίᾳ τινὶ καὶ διατριβῇ οὕτωσ ἰδίᾳ, ὅτι ὁ τύπτων αὐτὸν ὑβρίζειν ᾤετο, ἀμυνάμενον οὕτωσ ὥστε καὶ ἀποκτεῖναι. ἴσασιν Εὐαίωνα πολλοὶ τὸν Λεωδάμαντοσ ἀδελφόν, ἀποκτείναντα Βοιωτὸν ἐν δείπνῳ καὶ συνόδῳ κοινῇ διὰ πληγὴν μίαν. οὐ γὰρ ἡ πληγὴ παρέστησε τὴν ὀργήν, ἀλλ’ ἡ ἀτιμία·

οὐδὲ τὸ τύπτεσθαι τοῖσ ἐλευθέροισ ἐστὶ δεινόν, καίπερ ὂν δεινόν, ἀλλὰ τὸ ἐφ’ ὕβρει. πολλὰ γὰρ ἂν ποιήσειεν ὁ τύπτων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὧν ὁ παθὼν ἔνι’ οὐδ’ ἂν ἀπαγγεῖλαι δύναιθ’ ἑτέρῳ, τῷ σχήματι, τῷ βλέμματι, τῇ φωνῇ, ὅταν ὡσ ὑβρίζων, ὅταν ὡσ ἐχθρὸσ ὑπάρχων, ὅταν κονδύλοισ, ὅταν ἐπὶ κόρρησ. ταῦτα κινεῖ, ταῦτ’ ἐξίστησιν ἀνθρώπουσ αὑτῶν, ἀήθεισ ὄντασ τοῦ προπηλακίζεσθαι. οὐδεὶσ ἄν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ταῦτ’ ἀπαγγέλλων δύναιτο τὸ δεινὸν παραστῆσαι τοῖσ ἀκούουσιν οὕτωσ ὡσ ἐπὶ τῆσ ἀληθείασ καὶ τοῦ πράγματοσ τῷ πάσχοντι καὶ τοῖσ ὁρῶσιν ἐναργὴσ ἡ ὕβρισ φαίνεται. σκέψασθε δὴ πρὸσ Διὸσ καὶ θεῶν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ λογίσασθε παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ, ὅσῳ πλείον’ ὀργὴν ἐμοὶ προσῆκε παραστῆναι πάσχοντι τοιαῦθ’ ὑπὸ Μειδίου ἢ τότ’ ἐκείνῳ τῷ Εὐαίωνι τῷ τὸν Βοιωτὸν ἀποκτείναντι.

ὁ μέν γ’ ὑπὸ γνωρίμου, καὶ τούτου μεθύοντοσ, ἐναντίον ἓξ ἢ ἕπτ’ ἀνθρώπων ἐπλήγη, καὶ τούτων γνωρίμων, οἳ τὸν μὲν κακιεῖν οἷσ ἔπραξε, τὸν δ’ ἐπαινέσεσθαι μετὰ ταῦτ’ ἀνασχόμενον καὶ κατασχόνθ’ ἑαυτὸν ἔμελλον, καὶ ταῦτ’ εἰσ οἰκίαν ἐλθὼν ἐπὶ δεῖπνον, οἷ μηδὲ βαδίζειν ἐξῆν αὐτῷ· ἐγὼ δ’ ὑπ’ ἐχθροῦ, νήφοντοσ, ἑώθεν, ὕβρει καὶ οὐκ οἴνῳ τοῦτο ποιοῦντοσ, ἐναντίον πολλῶν καὶ ξένων καὶ πολιτῶν ὑβριζόμην, καὶ ταῦτ’ ἐν ἱερῷ καὶ οἷ πολλή μοι ἦν ἀνάγκη βαδίζειν χορηγοῦντι.

καὶ ἐμαυτὸν μέν γ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, σωφρόνωσ, μᾶλλον δ’ εὐτυχῶσ οἶμαι βεβουλεῦσθαι, ἀνασχόμενον τότε καὶ οὐδὲν ἀνήκεστον ἐξαχθέντα πρᾶξαι· τῷ δ’ Εὐαίωνι καὶ πᾶσιν, εἴ τισ αὑτῷ βεβοήθηκεν ἀτιμαζόμενοσ, πολλὴν συγγνώμην ἔχω. δοκοῦσι δέ μοι καὶ τῶν δικασάντων τότε πολλοί·

ἀκούω γὰρ αὐτὸν ἔγωγε μιᾷ μόνον ἁλῶναι ψήφῳ, καὶ ταῦτ’ οὔτε κλαύσαντ’ οὔτε δεηθέντα τῶν δικαστῶν οὐδενόσ, οὔτε φιλάνθρωπον οὔτε μικρὸν οὔτε μέγ’ οὐδ’ ὁτιοῦν πρὸσ τοὺσ δικαστὰσ ποιήσαντα. θῶμεν τοίνυν οὑτωσί, τοὺσ μὲν καταγνόντασ αὐτοῦ μὴ ὅτι ἠμύνατο, διὰ τοῦτο καταψηφίσασθαι, ἀλλ’ ὅτι τοῦτον τὸν τρόπον ὥστε καὶ ἀποκτεῖναι, τοὺσ δ’ ἀπογνόντασ καὶ ταύτην τὴν ὑπερβολὴν τῆσ τιμωρίασ τῷ γε τὸ σῶμ’ ὑβρισμένῳ δεδωκέναι. τί οὖν;

ἐμοὶ τῷ τοσαύτῃ κεχρημένῳ προνοίᾳ τοῦ μηδὲν ἀνήκεστον γενέσθαι, ὥστε μηδ’ ἀμύνασθαι, παρὰ τοῦ τὴν τιμωρίαν ὧν πέπονθ’ ἀποδοθῆναι προσήκει; ἐγὼ μὲν οἶμαι παρ’ ὑμῶν καὶ τῶν νόμων, καὶ παράδειγμά γε πᾶσι γενέσθαι τοῖσ ἄλλοισ, ὅτι τοὺσ ὑβρίζοντασ ἅπαντασ καὶ τοὺσ ἀσελγεῖσ οὐκ αὐτὸν ἀμύνεσθαι μετὰ τῆσ ὀργῆσ, ἀλλ’ ἐφ’ ὑμᾶσ ἄγειν δεῖ, ὡσ βεβαιούντων ὑμῶν καὶ φυλαττόντων τὰσ ἐν τοῖσ νόμοισ τοῖσ παθοῦσι βοηθείασ. οἶμαι τοίνυν τινὰσ ὑμῶν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ποθεῖν ἀκοῦσαι τὴν ἔχθραν, ἥτισ ἦν ἡμῖν πρὸσ ἀλλήλουσ·

νομίζειν γὰρ οὐδέν’ ἂν ἀνθρώπων οὕτωσ ἀσελγῶσ καὶ βιαίωσ οὐδενὶ τῶν πολιτῶν χρήσασθαι, μὴ μεγάλου τινὸσ ὄντοσ ὃ αὐτῷ προωφείλετο. βούλομαι δὴ καὶ περὶ ταύτησ ὑμῖν ἐξ ἀρχῆσ εἰπεῖν καὶ διηγήσασθαι, ἵν’ εἰδῆθ’ ὅτι καὶ τούτων ὀφείλων δίκην φανήσεται. ἔσται δὲ βραχὺσ περὶ αὐτῶν ὁ λόγοσ, κἂν ἄνωθεν ἄρχεσθαι δοκῶ. ἡνίκα τὰσ δίκασ ἔλαχον τῶν πατρῴων τοῖσ ἐπιτρόποισ, μειρακύλλιον ὢν κομιδῇ καὶ τοῦτον οὐδ’ εἰ γέγον’ εἰδὼσ οὐδὲ γιγνώσκων ὡσ μηδὲ νῦν ὤφελον, τότε μοι μελλουσῶν εἰσιέναι τῶν δικῶν εἰσ ἡμέραν ὡσπερεὶ τετάρτην ἢ πέμπτην εἰσεπήδησαν ἁδελφὸσ ὁ τούτου καὶ οὗτοσ εἰσ τὴν οἰκίαν ἀντιδιδόντεσ τριηραρχίαν.

τοὔνομα μὲν δὴ παρέσχεν ἐκεῖνοσ, καὶ ἦν ὁ ἀντιδιδοὺσ Θρασύλοχοσ· τὰ δ’ ἔργα πάντ’ ἦν καὶ τὰ πραττόμενα ὑπὸ τούτου. καὶ πρῶτον μὲν κατέσχισαν τὰσ θύρασ τῶν οἰκημάτων, ὡσ αὐτῶν ἤδη γιγνομένασ κατὰ τὴν ἀντίδοσιν·

εἶτα τῆσ ἀδελφῆσ, ἔτ’ ἔνδον οὔσησ τότε καὶ παιδὸσ οὔσησ κόρησ, ἐναντίον ἐφθέγγοντ’ αἰσχρὰ καὶ τοιαῦθ’ οἷ’ ἂν ἄνθρωποι τοιοῦτοι φθέγξαιντο οὐ γὰρ ἔγωγε προαχθείην ἂν εἰπεῖν πρὸσ ὑμᾶσ τῶν τότε ῥηθέντων οὐδέν, καὶ τὴν μητέρα κἀμὲ καὶ πάντασ ἡμᾶσ ῥητὰ καὶ ἄρρητα κάκ’ ἐξεῖπον· ὃ δ’ οὖν δεινότατον καὶ οὐ λόγοσ, ἀλλ’ ἔργον ἤδη· τὰσ δίκασ ὡσ αὐτῶν οὔσασ ἀφίεσαν τοῖσ ἐπιτρόποισ. καὶ ταῦτ’ ἐστὶ μὲν παλαιά, ὅμωσ δέ τινασ μνημονεύειν ὑμῶν οἰόμαι·

ὅλη γὰρ ἡ πόλισ τὴν ἀντίδοσιν καὶ τὴν ἐπιβουλὴν τότε ταύτην καὶ τὴν ἀσέλγειαν ᾔσθετο. κἀγὼ τότε παντάπασιν ἔρημοσ ὢν καὶ νέοσ κομιδῇ, ἵνα μὴ τῶν παρὰ τοῖσ ἐπιτρόποισ ἀποστερηθείην, οὐχ ὅσ’ ἐδυνήθην ἀνακομίσασθαι προσδοκῶν εἰσπράξειν, ἀλλ’ ὅσων ἐμαυτῷ συνῄδειν ἀπεστερημένῳ, δίδωμ’ εἴκοσι μνᾶσ τούτοισ, ὅσου τὴν τριηραρχίαν ἦσαν μεμισθωκότεσ. τὰ μὲν δὴ τόθ’ ὑβρίσματα τούτων εἰσ ἐμὲ ταῦτ’ ἐστίν. δίκην δὲ τούτῳ λαχὼν ὕστερον τῆσ κακηγορίασ εἷλον ἐρήμην·

οὐ γὰρ ἀπήντα. λαβὼν δ’ ὑπερήμερον καὶ ἔχων, οὐδενὸσ ἡψάμην πώποτε τῶν τούτου, ἀλλὰ λαχὼν ἐξούλησ πάλιν οὐδέπω καὶ τήμερον εἰσελθεῖν δεδύνημαι· τοσαύτασ τέχνασ καὶ σκήψεισ οὗτοσ εὑρίσκων ἐκκρούει. κἀγὼ μὲν οὕτωσ εὐλαβῶσ τῇ δίκῃ, τοῖσ νόμοισ ἅπαντα πράττειν ἀξιῶ· ὁ δ’, ὡσ ὑμεῖσ ἀκούετε, ἀσελγῶσ οὐ μόνον εἰσ ἐμὲ καὶ τοὺσ ἐμοὺσ ᾤετο δεῖν ὑβρίζειν, ἀλλὰ καὶ εἰσ τοὺσ φυλέτασ δι’ ἐμέ. ὡσ οὖν ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι τούτων τοὺσ μάρτυρασ, ἵν’ εἰδῆθ’ ὅτι, πρὶν κατὰ τοὺσ νόμουσ δίκην ὧν πρότερον ἠδικήθην λαβεῖν, πάλιν τοιαῦθ’ οἷ’ ἀκηκόαθ’ ὕβρισμαι.

Καλλισθένησ Σφήττιοσ, Διόγνητοσ Θορίκιοσ, Μνησίθεοσ Ἀλωπεκῆθεν, οἴδαμεν Δημοσθένην, ᾧ μαρτυροῦμεν, κρίσιν λελογχότα Μειδίᾳ ἐξούλησ, τῷ καὶ νῦν ὑπ’ αὐτοῦ κρινομένῳ δημοσίᾳ, καὶ ἤδη τῇ κρίσει ἐκείνῃ διαγεγονότα ἔτη ὀκτώ, καὶ τοῦ χρόνου γεγενημένον παντὸσ αἴτιον Μειδίαν ἀεὶ προφασιζόμενον καὶ ἀναβαλλόμενον.

ὃ τοίνυν πεποίηκεν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, περὶ τῆσ δίκησ, ἀκούσατε, καὶ θεωρεῖτ’ ἐφ’ ἑκάστου τὴν ὕβριν καὶ τὴν ὑπερηφανίαν αὐτοῦ.

τῆσ γὰρ δίκησ, ταύτησ λέγω ἧσ εἷλον αὐτόν, γίγνεταί μοι διαιτητὴσ Στράτων Φαληρεύσ, ἄνθρωποσ πένησ μέν τισ καὶ ἀπράγμων, ἄλλωσ δ’ οὐ πονηρόσ, ἀλλὰ καὶ πάνυ χρηστόσ· ὅπερ τὸν ταλαίπωρον οὐκ ὀρθῶσ οὐδὲ δικαίωσ, ἀλλὰ καὶ πάνυ αἰσχρῶσ ἀπολώλεκεν. οὗτοσ διαιτῶν ἡμῖν ὁ Στράτων, ἐπειδή ποθ’ ἧκεν ἡ κυρία, πάντα δ’ ἤδη διεξεληλύθει ταῦτα τἀκ τῶν νόμων, ὑπωμοσίαι καὶ παραγραφαί, καὶ οὐδὲν ἔτ’ ἦν ὑπόλοιπον, τὸ μὲν πρῶτον ἐπισχεῖν ἐδεῖτό μου τὴν δίαιταν, ἔπειτ’ εἰσ τὴν ὑστεραίαν ἀναβαλέσθαι·

τὸ τελευταῖον δ’, ὡσ οὔτ’ ἐγὼ συνεχώρουν οὔθ’ οὗτοσ ἀπήντα, τῆσ δ’ ὡρ́ασ ἐγίγνετ’ ὀψέ, κατεδιῄτησεν. ἤδη δ’ ἑσπέρασ οὔσησ καὶ σκότουσ ἔρχεται Μειδίασ οὑτοσὶ πρὸσ τὸ τῶν ἀρχόντων οἴκημα, καὶ καταλαμβάνει τοὺσ ἄρχοντασ ἐξιόντασ καὶ τὸν Στράτων’ ἀπιόντ’ ἤδη, τὴν ἔρημον δεδωκότα, ὡσ ἐγὼ τῶν παραγενομένων τινὸσ ἐπυνθανόμην.

τὸ μὲν οὖν πρῶτον οἱο͂́σ τ’ ἦν πείθειν αὐτόν, ἣν κατεδεδιῃτήκει, ταύτην ἀποδεδιῃτημένην ἀποφαίνειν, καὶ τοὺσ ἄρχοντασ μεταγράφειν, καὶ πεντήκοντα δραχμὰσ αὐτοῖσ ἐδίδου· ὡσ δ’ ἐδυσχέραινον οὗτοι τὸ πρᾶγμα καὶ οὐδετέρουσ ἔπειθεν, ἀπειλήσασ καὶ διαλοιδορηθεὶσ ἀπελθὼν τί ποιεῖ;

καὶ θεάσασθε τὴν κακοήθειαν. τὴν μὲν δίαιταν ἀντιλαχὼν οὐκ ὤμοσεν, ἀλλ’ εἰάσε καθ’ αὑτοῦ κυρίαν γενέσθαι, καὶ ἀνώμοτοσ ἀπηνέχθη· βουλόμενοσ δὲ τὸ μέλλον λαθεῖν, φυλάξασ τὴν τελευταίαν ἡμέραν τῶν διαιτητῶν, τὴν τοῦ θαργηλιῶνοσ ἢ τοῦ σκιροφοριῶνοσ γιγνομένην, εἰσ ἣν ὁ μὲν ἦλθε τῶν διαιτητῶν, ὁ δ’ οὐκ ἦλθε, πείσασ τὸν πρυτανεύοντα δοῦναι τὴν ψῆφον παρὰ πάντασ τοὺσ νόμουσ, κλητῆρ’ οὐδ’ ὁντινοῦν ἐπιγραψάμενοσ, κατηγορῶν ἔρημον, οὐδενὸσ παρόντοσ, ἐκβάλλει καὶ ἀτιμοῖ τὸν διαιτητήν· καὶ νῦν εἷσ Ἀθηναίων, ὅτι Μειδίασ ἔρημον ὦφλε δίκην, ἁπάντων ἀπεστέρηται τῶν ἐν τῇ πόλει καὶ καθάπαξ ἄτιμοσ γέγονεν·

καὶ οὔτε λαχεῖν ἀδικηθέντα οὔτε διαιτητὴν γενέσθαι Μειδίᾳ οὔθ’ ὅλωσ τὴν αὐτὴν ὁδὸν βαδίζειν, ὡσ ἐοίκεν, ἔστ’ ἀσφαλέσ. δεῖ δὴ τοῦτο τὸ πρᾶγμ’ ὑμᾶσ οὑτωσὶ σκέψασθαι, καὶ λογίσασθαι τί ποτ’ ἔσθ’ ὃ παθὼν Μειδίασ οὕτωσ ὠμὸν τηλικαύτην ἐπεβούλευσε λαβεῖν τῶν πεπραγμένων παρ’ ἀνδρὸσ πολίτου δίκην, κἂν μὲν ᾖ τι δεινὸν ὡσ ἀληθῶσ καὶ ὑπερφυέσ, συγγνώμην ἔχειν, ἐὰν δὲ μηδέν, θεάσασθε τὴν ἀσέλγειαν καὶ τὴν ὠμότητα, ᾗ καθ’ ἁπάντων χρῆται τῶν ἐντυγχανόντων.

τί οὖν ἔσθ’ ὃ πέπονθεν; μεγάλην νὴ Δί’ ὦφλε δίκην καὶ τοσαύτην ὥστ’ ἀποστερεῖσθαι τῶν ὄντων. ἀλλὰ χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν. πάνυ γε, ἀλλὰ δάκνει καὶ τοῦτο, φαίη τισ ἄν, ὅταν ἐκτίνειν ἀδίκωσ δέῃ, συνέβη δ’ ὑπερημέρῳ γενομένῳ λαθεῖν αὐτῷ διὰ τὸ ἀδικηθῆναι.

ἀλλ’ αὐθημερὸν μὲν ᾔσθετο, ὃ καὶ μέγιστόν ἐστι τεκμήριον τοῦ μηδὲν ἠδικηκέναι τὸν ἄνθρωπον, δραχμὴν δ’ οὐδέπω μίαν ἐκτέτεικεν. ἀλλὰ μή πω τοῦτο.

ἀλλὰ τὴν μὴ οὖσαν ἀντιλαχεῖν ἐξῆν αὐτῷ δήπου, καὶ πρὸσ ἐμὲ τὸ πρᾶγμα καταστήσασθαι, πρὸσ ὅνπερ ἐξ ἀρχῆσ ἦν ἡ δίκη. ἀλλ’ οὐκ ἐβούλετο· ἀλλ’ ἵνα μὴ Μειδίασ ἀτίμητον ἀγωνίσηται δέκα μνῶν δίκην, πρὸσ ἣν οὐκ ἀπήντα δέον, καὶ εἰ μὲν ἠδίκηκε, δίκην δῷ, εἰ δὲ μή, ἀποφύγῃ, ἄτιμον Ἀθηναίων ἕν’ εἶναι δεῖ καὶ μήτε συγγνώμησ μήτε λόγου μήτε ἐπιεικείασ μηδεμιᾶσ τυχεῖν, ἃ καὶ τοῖσ ὄντωσ ἀδικοῦσιν ἅπανθ’ ὑπάρχει. ἀλλ’ ἐπειδή γ’ ἠτίμωσεν ὃν ἐβουλήθη, καὶ τοῦτ’ ἐχαρίσασθ’ αὐτῷ, καὶ τὴν ἀναιδῆ γνώμην, ᾗ ταῦτα προαιρεῖται ποιεῖν, ἐνέπλησεν αὑτοῦ, ἐκεῖν’ ἐποίησε, τὴν καταδίκην ἐκτέτεικε, δι’ ἣν τὸν ἄνθρωπον ἀπώλεσεν;

οὐδὲ χαλκοῦν οὐδέπω καὶ τήμερον, ἀλλὰ δίκην ἐξούλησ ὑπομένει φεύγειν. οὐκοῦν ὁ μὲν ἠτίμωται καὶ παραπόλωλεν, ὁ δ’ οὐδ’ ὁτιοῦν πέπονθεν, ἀλλ’ ἄνω κάτω τοὺσ νόμουσ, τοὺσ διαιτητάσ, πάνθ’ ὅσ’ ἂν βούληται στρέφει. καὶ τὴν μὲν κατὰ τοῦ διαιτητοῦ γνῶσιν, ἣν ἀπρόσκλητον κατεσκεύασεν, αὐτὸσ κυρίαν αὑτῷ πεποίηται·

ἣν δ’ αὐτὸσ ὦφλεν ἐμοὶ προσκληθείσ, εἰδώσ, οὐκ ἀπαντῶν, ἄκυρον ποιεῖ. καίτοι εἰ παρὰ τῶν ἔρημον καταδιαιτησάντων αὐτοῦ τηλικαύτην δίκην οὗτοσ ἀξιοῖ λαμβάνειν, τίν’ ὑμῖν προσήκει παρὰ τούτου λαβεῖν, τοῦ φανερῶσ τοὺσ ὑμετέρουσ νόμουσ ἐφ’ ὕβρει παραβαίνοντοσ; εἰ γὰρ ἀτιμία καὶ νόμων καὶ δικῶν καὶ πάντων στέρησισ ἐκείνου τἀδικήματοσ προσήκουσ’ ἐστὶν δίκη, τῆσ γ’ ὕβρεωσ μικρὰ θάνατοσ φαίνεται. ἀλλὰ μὴν ὡσ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι τούτων τοὺσ μάρτυρασ, καὶ τὸν τῶν διαιτητῶν ἀνάγνωθι νόμον.

Μάρτυρεσ Νικόστρατοσ Μυρρινούσιοσ, Φανίασ Ἀφιδναῖοσ οἴδαμεν Δημοσθένην, ᾧ μαρτυροῦμεν, καὶ Μειδίαν τὸν κρινόμενον ὑπὸ Δημοσθένουσ, ὅτ’ αὐτῷ Δημοσθένησ ἔλαχε τὴν τοῦ κακηγορίου δίκην, ἑλομένουσ διαιτητὴν Στράτωνα, καὶ ἐπεὶ ἧκεν ἡ κυρία τοῦ νόμου, οὐκ ἀπαντήσαντα Μειδίαν ἐπὶ τὴν δίαιταν, ἀλλὰ καταλιπόντα. γενομένησ δὲ ἐρήμου κατὰ Μειδίου, ἐπιστάμεθα Μειδίαν πείθοντα τόν τε Στράτωνα τὸν διαιτητὴν καὶ ἡμᾶσ, ὄντασ ἐκείνοισ τοῖσ χρόνοισ ἄρχοντασ, ὅπωσ τὴν δίαιταν αὐτῷ ἀποδιαιτήσομεν, καὶ διδόντα δραχμὰσ πεντήκοντα.

καὶ ἐπειδὴ οὐχ ὑπεμείναμεν, προσαπειλήσαντα ἡμῖν καὶ οὕτωσ ἀπαλλαγέντα. καὶ διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν ἐπιστάμεθα Στράτωνα ὑπὸ Μειδίου καταβραβευθέντα καὶ παρὰ πάντα τὰ δίκαια ἀτιμωθέντα. λέγε δὴ καὶ τὸν τῶν διαιτητῶν νόμον.

Νόμοσ Εἂν δέ τινεσ περὶ συμβολαίων ἰδίων πρὸσ ἀλλήλουσ ἀμφισβητῶσι καὶ βούλωνται διαιτητὴν ἑλέσθαι ὁντινοῦν, ἐξέστω αὐτοῖσ αἱρεῖσθαι ὃν ἂν βούλωνται διαιτητὴν ἑλέσθαι. ἐπειδὰν δ’ ἕλωνται κατὰ κοινόν, μενέτωσαν ἐν τοῖσ ὑπὸ τούτου διαγνωσθεῖσι, καὶ μηκέτι μεταφερέτωσαν ἀπὸ τούτου ἐφ’ ἕτερον δικαστήριον ταὐτὰ ἐγκλήματα, ἀλλ’ ἔστω τὰ κριθέντα ὑπὸ τοῦ διαιτητοῦ κύρια.

κάλει δὴ καὶ τὸν Στράτων’ αὐτὸν τὸν τὰ τοιαῦτα πεπονθότα·

ἑστάναι γὰρ ἐξέσται δήπουθεν αὐτῷ. οὗτοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πένησ μὲν ἴσωσ ἐστίν, οὐ πονηρὸσ δέ γε.

οὗτοσ μέντοι πολίτησ ὤν, ἐστρατευμένοσ ἁπάσασ τὰσ ἐν ἡλικίᾳ στρατείασ καὶ δεινὸν οὐδὲν εἰργασμένοσ, ἕστηκε νυνὶ σιωπῇ, οὐ μόνον τῶν ἄλλων ἀγαθῶν τῶν κοινῶν ἀπεστερημένοσ, ἀλλὰ καὶ τοῦ φθέγξασθαι ἢ ὀδύρασθαι· καὶ οὐδ’ εἰ δίκαι’ ἢ ἄδικα πέπονθεν, οὐδὲ ταῦτ’ ἔξεστιν αὐτῷ πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν. καὶ ταῦτα πέπονθ’ ὑπὸ Μειδίου καὶ τοῦ Μειδίου πλούτου καὶ τῆσ ὑπερηφανίασ παρὰ τὴν πενίαν καὶ ἐρημίαν καὶ τὸ τῶν πολλῶν εἷσ εἶναι.

καὶ εἰ μὲν παραβὰσ τοὺσ νόμουσ ἔλαβεν τὰσ πεντήκοντα δραχμὰσ παρ’ αὐτοῦ, καὶ τὴν δίκην ἣν κατεδιῄτησεν ἀποδεδιῃτημένην ἀπέφηνεν, ἐπίτιμοσ ἂν ἦν καὶ οὐδὲν ἔχων κακὸν τῶν ἴσων μετεῖχε τοῖσ ἄλλοισ ἡμῖν· ἐπειδὴ δὲ παρεῖδε πρὸσ τὰ δίκαια Μειδίαν, καὶ τοὺσ νόμουσ μᾶλλον ἔδεισε τῶν ἀπειλῶν τῶν τούτου, τηνικαῦτα τηλικαύτῃ καὶ τοιαύτῃ συμφορᾷ περιπέπτωκεν ὑπὸ τούτου. εἶθ’ ὑμεῖσ τὸν οὕτωσ ὠμόν, τὸν οὕτωσ ἀγνώμονα, τὸν τηλικαύτασ δίκασ λαμβάνονθ’ ὧν αὐτὸσ ἠδικῆσθαι φησὶ μόνον οὐ γὰρ ἠδίκητό γε, τοῦτον ὑβρίζοντα λαβόντεσ εἴσ τινα τῶν πολιτῶν ἀφήσετε, καὶ μήθ’ ἑορτῆσ μήθ’ ἱερῶν μήτε νόμου μήτ’ ἄλλου μηδενὸσ πρόνοιαν ποιούμενον, οὐ καταψηφιεῖσθε;

οὐ παράδειγμα ποιήσετε;

καὶ τί φήσετ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί; καὶ τίν’, ὢ πρὸσ τῶν θεῶν, ἕξετ’ εἰπεῖν πρόφασιν δικαίαν ἢ καλήν; ὅτι νὴ Δί’ ἀσελγήσ ἐστι καὶ βδελυρόσ· ταῦτα γάρ ἐστι τἀληθῆ· ἀλλὰ μισεῖν ὀφείλετ’, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δήπου τοὺσ τοιούτουσ μᾶλλον ἢ σῴζειν. ἀλλ’ ὅτι πλούσιόσ ἐστιν· ἀλλὰ τοῦτό γε τῆσ ὕβρεωσ αὐτοῦ σχεδὸν αἴτιον εὑρήσετ’ ὄν, ὥστ’ ἀφελεῖν τὴν ἀφορμήν, δι’ ἣν ὑβρίζει, προσήκει μᾶλλον ἢ σῶσαι διὰ ταύτην· τὸ γὰρ χρημάτων πολλῶν θρασὺν καὶ βδελυρὸν καὶ τοιοῦτον ἄνθρωπον ἐᾶν εἶναι κύριον, ἀφορμήν ἐστιν ἐφ’ ὑμᾶσ αὐτοὺσ δεδωκέναι. τί οὖν ὑπόλοιπον;

ἐλεῆσαι νὴ Δία· παιδία γὰρ παραστήσεται καὶ κλαήσει καὶ τούτοισ αὑτὸν ἐξαιτήσεται· τοῦτο γὰρ λοιπόν. ἀλλ’ ἴστε δήπου τοῦθ’ ὅτι τοὺσ ἀδίκωσ τι πάσχοντασ, ὃ μὴ δυνήσονται φέρειν, ἐλεεῖν προσήκει, οὐ τοὺσ ὧν πεποιήκασι δεινῶν δίκην διδόντασ. καὶ τίσ ἂν ταῦτ’ ἐλεήσειε δικαίωσ, ὁρῶν τὰ τοῦδ’ οὐκ ἐλεηθένθ’ ὑπὸ τούτου, ἃ τῇ τοῦ πατρὸσ συμφορᾷ χωρὶσ τῶν ἄλλων κακῶν οὐδ’ ἐπικουρίαν ἐνοῦσαν ὁρᾷ. οὐ γάρ ἐστιν ὄφλημ’ ὅ τι χρὴ καταθέντ’ ἐπίτιμον γενέσθαι τουτονί, ἀλλ’ ἁπλῶσ οὕτωσ ἠτίμωται τῇ ῥύμῃ τῆσ ὀργῆσ καὶ τῆσ ὕβρεωσ τῆσ Μειδίου. τίσ οὖν ὑβρίζων παύσεται καὶ δι’ ἃ ταῦτα ποιεῖ χρήματ’ ἀφαιρεθήσεται, εἰ τοῦτον ὥσπερ δεινὰ πάσχοντ’ ἐλεήσετε;

εἰ δέ τισ πένησ μηδὲν ἠδικηκὼσ ταῖσ ἐσχάταισ συμφοραῖσ ἀδίκωσ ὑπὸ τούτου περιπέπτωκε, τούτῳ δ’ οὐδὲ συνοργισθήσεσθε; μηδαμῶσ· οὐδεὶσ γάρ ἐστι δίκαιοσ τυγχάνειν ἐλέου τῶν μηδέν’ ἐλεούντων, οὐδὲ συγγνώμησ τῶν ἀσυγγνωμόνων. ἐγὼ γὰρ οἶμαι πάντασ ἀνθρώπουσ φέρειν ἀξιοῦν παρ’ ἑαυτῶν εἰσ τὸν βίον αὑτοῖσ ἔρανον παρὰ πάνθ’ ὅσα πράττουσιν·

οἱο͂ν ἐγώ τισ οὑτοσὶ μέτριοσ πρὸσ ἅπαντάσ εἰμ’, ἐλεήμων, εὖ ποιῶν πολλούσ· ἅπασι προσήκει τῷ τοιούτῳ ταὔτ’ εἰσφέρειν, ἐάν του καιρὸσ ἢ χρεία παραστῇ. ἕτεροσ οὑτοσί τισ βίαιοσ, οὐδέν’ οὔτ’ ἐλεῶν οὔθ’ ὅλωσ ἄνθρωπον ἡγούμενοσ· τούτῳ τὰσ ὁμοίασ φορὰσ παρ’ ἑκάστου δίκαιον ὑπάρχειν. σὺ δή, πληρωτὴσ τοιούτου γεγονὼσ ἐράνου σεαυτῷ, τοῦτον δίκαιοσ εἶ συλλέξασθαι. ἡγοῦμαι μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ εἰ μηδὲν ἔτ’ ἄλλ’ εἶχον κατηγορεῖν Μειδίου, μηδὲ δεινότερ’ ἦν ἃ μέλλω λέγειν ὧν εἴρηκα, δικαίωσ ἂν ὑμᾶσ ἐκ τῶν εἰρημένων καὶ καταψηφίσασθαι καὶ τιμᾶν αὐτῷ τῶν ἐσχάτων.

οὐ μὴν ἐνταῦθ’ ἕστηκε τὸ πρᾶγμα, οὐδ’ ἀπορήσειν μοι δοκῶ τῶν μετὰ ταῦτα· τοσαύτην ἀφθονίαν οὗτοσ πεποίηκε κατηγοριῶν. ὅτι μὲν δὴ λιποταξίου γραφὴν κατεσκεύασεν κατ’ ἐμοῦ καὶ τὸν τοῦτο ποιήσοντ’ ἐμισθώσατο, τὸν μιαρὸν καὶ λίαν εὐχερῆ, τὸν κονιορτὸν Εὐκτήμονα, ἐάσω.

καὶ γὰρ οὔτ’ ἀνεκρίνατο ταύτην ὁ συκοφάντησ ἐκεῖνοσ, οὔθ’ οὗτοσ οὐδενὸσ εἵνεκ’ αὐτὸν ἐμισθώσατο πλὴν ἵν’ ἐκκέοιτο πρὸ τῶν ἐπωνύμων καὶ πάντεσ ὁρῷεν Εὐκτήμων Λουσιεὺσ ἐγράψατο Δημοσθένην Παιανιέα λιποταξίου· καί μοι δοκεῖ κἂν προσγράψαι τοῦθ’ ἡδέωσ, εἴ πωσ ἐνῆν, ὅτι Μειδίου μισθωσαμένου γέγραπται. ἀλλ’ ἐῶ τοῦτο· ἐφ’ ᾗ γὰρ ἐκεῖνοσ ἠτίμωκεν αὑτὸν οὐκ ἐπεξελθών, οὐδεμιᾶσ ἔγωγ’ ἔτι προσδέομαι δίκησ, ἀλλ’ ἱκανὴν ἔχω. ἀλλ’ ὃ καὶ δεινόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ σχέτλιον καὶ κοινὸν ἔμοιγ’ ἀσέβημα, οὐκ ἀδίκημα μόνον, τούτῳ πεπρᾶχθαι δοκεῖ, τοῦτ’ ἐρῶ.

τῷ γὰρ ἀθλίῳ καὶ ταλαιπώρῳ κακῆσ καὶ χαλεπῆσ συμβάσησ αἰτίασ Ἀριστάρχῳ τῷ Μόσχου, τὸ μὲν πρῶτον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κατὰ τὴν ἀγορὰν περιιὼν ἀσεβεῖσ καὶ δεινοὺσ λόγουσ ἐτόλμα περὶ ἐμοῦ λέγειν, ὡσ ἐγὼ τὸ πρᾶγμ’ εἰμὶ τοῦτο δεδρακώσ· ὡσ δ’ οὐδὲν ἤνυε τούτοισ, προσελθὼν τοῖσ ἐπ’ ἐκεῖνον ἄγουσι τὴν αἰτίαν τοῦ φόνου, τοῖσ τοῦ τετελευτηκότοσ οἰκείοισ, χρήμαθ’ ὑπισχνεῖτο δώσειν εἰ τοῦ πράγματοσ αἰτιῷντ’ ἐμέ, καὶ οὔτε θεοὺσ οὔθ’ ὁσίαν οὔτ’ ἄλλ’ οὐδὲν ἐποιήσατ’ ἐμποδὼν τοιούτῳ λόγῳ, οὐδ’ ὤκνησεν. ἀλλ’ οὐδὲ πρὸσ οὓσ ἔλεγεν αὐτοὺσ ᾐσχύνθη, εἰ τοιοῦτο κακὸν καὶ τηλικοῦτον ἀδίκωσ ἐπάγει τῳ, ἀλλ’ ἕν’ ὁρ́ον θέμενοσ παντὶ τρόπῳ μ’ ἀνελεῖν, οὐδὲν ἐλλείπειν ᾤετο δεῖν, ὡσ δέον, εἴ τισ ὑβρισθεὶσ ὑπὸ τούτου δίκησ ἀξιοῖ τυχεῖν καὶ μὴ σιωπᾷ, τοῦτον ἐξόριστον ἀνῃρῆσθαι καὶ μηδαμῇ παρεθῆναι, ἀλλὰ καὶ λιποταξίου γραφὴν ἑαλωκέναι καὶ ἐφ’ αἵματι φεύγειν καὶ μόνον οὐ προσηλῶσθαι.

καίτοι ταῦθ’ ὅταν ἐξελεγχθῇ ποιῶν πρὸσ οἷσ ὕβριζέν με χορηγοῦντα, τίνοσ συγγνώμησ ἢ τίνοσ ἐλέου δικαίωσ τεύξεται παρ’ ὑμῶν; ἐγὼ μὲν γὰρ αὐτόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, νομίζω αὐτόχειρά μου γεγενῆσθαι τούτοισ τοῖσ ἔργοισ, καὶ τότε μὲν τοῖσ Διονυσίοισ τὴν παρασκευὴν καὶ τὸ σῶμα καὶ τἀναλώμαθ’ ὑβρίζειν, νῦν δὲ τούτοισ οἷσ ἐποίει καὶ διεπράττετ’ ἐκεῖνά τε καὶ τὰ λοιπὰ πάντα, τὴν πόλιν, τὸ γένοσ, τὴν ἐπιτιμίαν, τὰσ ἐλπίδασ·

εἰ γὰρ ἓν ὧν ἐπεβούλευσε κατώρθωσεν, ἁπάντων ἂν ἀπεστερήμην ἐγὼ καὶ μηδὲ ταφῆναι προσυπῆρχεν οἴκοι μοι. διὰ τί, ἄνδρεσ δικασταί; εἰ γάρ, ἐάν τισ παρὰ πάντασ τοὺσ νόμουσ ὑβρισθεὶσ ὑπὸ Μειδίου βοηθεῖν αὑτῷ πειρᾶται, ταῦτα καὶ τοιαῦθ’ ἕτερ’ αὐτῷ παθεῖν ὑπάρξει, προσκυνεῖν τοὺσ ὑβρίζοντασ ὥσπερ ἐν τοῖσ βαρβάροισ, οὐκ ἀμύνεσθαι κράτιστον ἔσται. ἀλλὰ μὴν ὡσ ἀληθῆ λέγω καὶ προσεξείργασται ταῦτα τῷ βδελυρῷ τούτῳ καὶ ἀναιδεῖ, κάλει μοι καὶ τούτων τοὺσ μάρτυρασ.

Μάρτυρεσ Διονύσιοσ Ἀφιδναῖοσ, Ἀντίφιλοσ Παιανιεὺσ διαφθαρέντοσ Νικοδήμου τοῦ οἰκείου ἡμῶν βιαίῳ θανάτῳ ὑπὸ Ἀριστάρχου τοῦ Μόσχου ἐπεξῇμεν τοῦ φόνου τὸν Ἀρίσταρχον. αἰσθόμενοσ δὲ ταῦτα Μειδίασ ὁ νῦν κρινόμενοσ ὑπὸ Δημοσθένουσ, ᾧ μαρτυροῦμεν, ἔπειθεν ἡμᾶσ διδοὺσ κέρματα τὸν μὲν Ἀρίσταρχον ἀθῷον ἀφεῖναι, Δημοσθένει δὲ τὴν γραφὴν τοῦ φόνου παραγράψασθαι.

λαβὲ δή μοι τὸν περὶ τῶν δώρων νόμον.

ἐν ὅσῳ δὲ τὸν νόμον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, λαμβάνει, βούλομαι μικρὰ πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν, δεηθεὶσ ὑμῶν ἁπάντων πρὸσ Διὸσ καὶ θεῶν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί·

περὶ πάντων ὧν ἂν ἀκούητε, τοῦθ’ ὑποθέντεσ ἀκούετε τῇ γνώμῃ, τί ἄν, εἴ τισ ἔπασχε ταῦθ’ ὑμῶν, ἐποίει, καὶ τίν’ ἂν εἶχεν ὀργὴν ὑπὲρ αὑτοῦ πρὸσ τὸν ποιοῦντα. ἐγὼ γὰρ ἐνηνοχὼσ χαλεπῶσ ἐφ’ οἷσ περὶ τὴν λῃτουργίαν ὑβρίσθην, ἔτι πολλῷ χαλεπώτερον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τούτοισ τοῖσ μετὰ ταῦτ’ ἐνήνοχα καὶ μᾶλλον ἠγανάκτηκα. τί γὰρ ὡσ ἀληθῶσ πέρασ ἂν φήσειέ τισ εἶναι κακίασ καὶ τίν’ ὑπερβολὴν ἀναιδείασ καὶ ὠμότητοσ καὶ ὕβρεωσ, ἄνθρωποσ εἰ ποιήσασ δεινὰ νὴ Δία καὶ πόλλ’ ἀδίκωσ τινά, ἀντὶ τοῦ ταῦτ’ ἀναλαμβάνειν καὶ μεταγιγνώσκειν, πολλῷ δεινότερ’ ὕστερον ἄλλα προσεξεργάζοιτο, καὶ χρῷτο τῷ πλουτεῖν μὴ ἐπὶ ταῦτ’ ἐν οἷσ μηδένα βλάπτων αὐτὸσ ἄμεινόν τι τῶν ἰδίων θήσεται, ἀλλ’ ἐπὶ τἀναντία, ἐν οἷσ ἀδίκωσ ἐκβάλλων τινὰ καὶ προπηλακίσασ αὑτὸν εὐδαιμονιεῖ τῆσ περιουσίασ;

ταῦτα τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντα τούτῳ πέπρακται κατ’ ἐμοῦ.

καὶ γὰρ αἰτίαν ἐπήγαγέ μοι φόνου ψευδῆ καὶ οὐδὲν ἐμοὶ προσήκουσαν, ὡσ τὸ πρᾶγμ’ αὔτ’ ἐδήλωσεν, καὶ γραφὴν λιποταξίου μ’ ἐγράψατο τρεῖσ αὐτὸσ τάξεισ λελοιπώσ, καὶ τῶν ἐν Εὐβοίᾳ πραγμάτων τουτὶ γὰρ αὖ μικροῦ παρῆλθέ μ’ εἰπεῖν, ἃ Πλούταρχοσ ὁ τούτου ξένοσ καὶ φίλοσ διεπράξατο, ὡσ ἐγὼ αἴτιόσ εἰμι, κατεσκεύαζε πρὸ τοῦ τὸ πρᾶγμα γενέσθαι πᾶσιν φανερὸν διὰ Πλουτάρχου γεγονόσ. καὶ τελευτῶν βουλεύειν μου λαχόντοσ δοκιμαζομένου κατηγόρει, καὶ τὸ πρᾶγμ’ εἰσ ὑπέρδεινόν μοι περιέστη·

ἀντὶ γὰρ τοῦ δίκην ὑπὲρ ὧν ἐπεπόνθειν λαβεῖν, δοῦναι πραγμάτων ὧν οὐδὲν ἐμοὶ προσῆκεν ἐκινδύνευον. καὶ ταῦτα πάσχων ἐγὼ καὶ τοῦτον τὸν τρόπον ὃν διεξέρχομαι νυνὶ πρὸσ ὑμᾶσ ἐλαυνόμενοσ, οὐκ ὢν οὔτε τῶν ἐρημοτάτων οὔτε τῶν ἀπόρων κομιδῇ, οὐκ ἔχω, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τί χρὴ ποιῆσαι. εἰ γὰρ εἰπεῖν τι καὶ περὶ τούτων ἤδη δεῖ, οὐ μέτεστι τῶν ἴσων οὐδὲ τῶν ὁμοίων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πρὸσ τοὺσ πλουσίουσ τοῖσ λοιποῖσ ἡμῖν, οὐ μέτεστιν, οὔ·

ἀλλὰ καὶ χρόνοι τούτοισ τοῦ τὴν δίκην ὑποσχεῖν, οὓσ ἂν αὐτοὶ βούλωνται, δίδονται, καὶ τἀδικήμαθ’ ἑώλα τὰ τούτων ὡσ ὑμᾶσ καὶ ψύχρ’ ἀφικνεῖται, τῶν δ’ ἄλλων ἡμῶν ἕκαστοσ, ἄν τι συμβῇ, πρόσφατοσ κρίνεται. καὶ μάρτυρέσ εἰσιν ἕτοιμοι τούτοισ καὶ συνήγοροι πάντεσ καθ’ ἡμῶν εὐτρεπεῖσ· ἐμοὶ δ’ οὐδὲ τἀληθῆ μαρτυρεῖν ἐθέλοντασ ὁρᾶτ’ ἐνίουσ. ταῦτα μὲν οὖν ἀπείποι τισ ἄν, οἶμαι, θρηνῶν.

τὸν δὲ νόμον μοι λέγ’ ἐφεξῆσ, ὥσπερ ἠρξάμην. λέγε. ἐάν τισ Ἀθηναίων λαμβάνῃ παρά τινοσ, ἢ αὐτὸσ διδῷ ἑτέρῳ, ἢ διαφθείρῃ τινὰσ ἐπαγγελλόμενοσ, ἐπὶ βλάβῃ τοῦ δήμου ἢ ἰδίᾳ τινὸσ τῶν πολιτῶν, τρόπῳ ἢ μηχανῇ ᾑτινιοῦν, ἄτιμοσ ἔστω καὶ παῖδεσ καὶ τὰ ἐκείνου.

οὕτω τοίνυν οὗτόσ ἐστ’ ἀσεβὴσ καὶ μιαρὸσ καὶ πᾶν ἂν ὑποστὰσ εἰπεῖν καὶ πρᾶξαι, εἰ δ’ ἀληθὲσ ἢ ψεῦδοσ ἢ πρὸσ ἐχθρὸν ἢ φίλον ἢ τὰ τοιαῦτα, ἀλλ’ οὐδ’ ὁτιοῦν διορίζων, ὥστ’ ἐπαιτιασάμενόσ με φόνου καὶ τοιοῦτο πρᾶγμ’ ἐπαγαγών, εἰάσε μέν μ’ εἰσιτητήρι’ ὑπὲρ τῆσ βουλῆσ ἱεροποιῆσαι καὶ θῦσαι καὶ κατάρξασθαι τῶν ἱερῶν ὑπὲρ ὑμῶν καὶ ὅλησ τῆσ πόλεωσ, εἰάσε δ’ ἀρχεθεωροῦντ’ ἀγαγεῖν τῷ Διὶ τῷ Νεμείῳ τὴν κοινὴν ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ θεωρίαν, περιεῖδε δὲ ταῖσ σεμναῖσ θεαῖσ ἱεροποιὸν αἱρεθέντ’ ἐξ Ἀθηναίων ἁπάντων τρίτον αὐτὸν καὶ καταρξάμενον τῶν ἱερῶν.

ἆρ’ ἄν, εἴ γ’ εἶχε στιγμὴν ἢ σκιὰν τούτων ὧν κατεσκεύαζεν κατ’ ἐμοῦ, ταῦτ’ ἂν εἰάσεν; ἐγὼ μὲν οὐκ οἶμαι.

οὐκοῦν ἐξελέγχεται τούτοισ ἐναργῶσ ὕβρει ζητῶν μ’ ἐκβάλλειν ἐκ τῆσ πατρίδοσ. ἐπειδὴ τοίνυν τοῦτο τὸ πρᾶγμ’ οὐδὲ καθ’ ἕν, πανταχῇ στρέφων, οἱο͂́σ τ’ ἦν ἀγαγεῖν ἐπ’ ἐμέ, φανερῶσ ἤδη δι’ ἐμὲ τὸν Ἀρίσταρχον ἐσυκοφάντει.

καὶ τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ· τῆσ δὲ βουλῆσ περὶ τούτων καθημένησ καὶ σκοπουμένησ, παρελθὼν οὗτοσ ἀγνοεῖτ’ ἔφη ὦ βουλή, τὸ πρᾶγμα; καὶ τὸν αὐτόχειρ’ ἔχοντεσ λέγων τὸν Ἀρίσταρχον μέλλετε καὶ ζητεῖτε καὶ τετύφωσθε; οὐκ ἀποκτενεῖτε; οὐκ ἐπὶ τὴν οἰκίαν βαδιεῖσθε; οὐχὶ συλλήψεσθε;

καὶ ταῦτ’ ἔλεγ’ ἡ μιαρὰ καὶ ἀναιδὴσ αὕτη κεφαλή, ἐξεληλυθὼσ τῇ προτεραίᾳ παρ’ Ἀριστάρχου, καὶ χρώμενοσ ὥσπερ ἂν ἄλλοσ τισ τὰ πρὸ τούτου, καί, ὅτ’ ηὐτύχει, πλεῖστα παρεσχηκότοσ ἐκείνου πράγματά μοι περὶ τῶν πρὸσ τοῦτον ἀπαλλαγῶν. εἰ μὲν οὖν εἰργάσθαι τι τούτων ἐφ’ οἷσ ἀπόλωλεν ἡγούμενοσ τὸν Ἀρίσταρχον καὶ πεπιστευκὼσ τοῖσ τῶν αἰτιασαμένων λόγοισ ταῦτ’ ἔλεγεν, χρῆν μὲν οὐδ’ οὕτω μετρία γὰρ δίκη παρὰ τῶν φίλων ἐστίν, ἄν τι δοκῶσι πεποιηκέναι δεινόν, μηκέτι τῆσ λοιπῆσ φιλίασ κοινωνεῖν, τὸ δὲ τιμωρεῖσθαι καὶ ἐπεξιέναι τοῖσ πεπονθόσι καὶ τοῖσ ἐχθροῖσ παραλείπεται· ὅμωσ δ’ ἔστω τούτῳ γε συγγνώμη.

εἰ δὲ λαλῶν μὲν καὶ ὁμωρόφιοσ γιγνόμενοσ ὡσ οὐδὲν εἰργασμένῳ φανήσεται, λέγων δὲ καὶ καταιτιώμενοσ ταῦθ’ εἵνεκα τοῦ συκοφαντεῖν ἐμέ, πῶσ οὐ δεκάκισ, μᾶλλον δὲ μυριάκισ δίκαιόσ ἐστ’ ἀπολωλέναι; ἀλλὰ μὴν ὡσ ἀληθῆ λέγω καὶ τῇ μὲν προτεραίᾳ ὅτε ταῦτ’ ἔλεγεν, εἰσεληλύθει καὶ διείλεκτ’ ἐκείνῳ, τῇ δ’ ὑστεραίᾳ πάλιν τοῦτο γάρ, τοῦτ’ οὐκ ἔχον ἐστὶν ὑπερβολὴν ἀκαθαρσίασ, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι εἰσελθὼν οἴκαδ’ ὡσ ἐκεῖνον καὶ ἐφεξῆσ οὑτωσὶ καθεζόμενοσ, τὴν δεξιὰν ἐμβαλών, παρόντων πολλῶν, μετὰ τοὺσ ἐν τῇ βουλῇ τούτουσ λόγουσ, ἐν οἷσ αὐτόχειρα καὶ τὰ δεινότατ’ εἰρήκει τὸν Ἀρίσταρχον, ὤμνυε μὲν κατ’ ἐξωλείασ μηδὲν εἰρηκέναι κατ’ αὐτοῦ φλαῦρον, καὶ οὐδὲν ἐφρόντιζ’ ἐπιορκῶν, καὶ ταῦτα παρόντων τῶν συνειδότων, ἠξίου δὲ καὶ πρὸσ ἔμ’ αὑτῷ δι’ ἐκείνου γίγνεσθαι τὰσ διαλύσεισ, τούτων τοὺσ παρόντασ ὑμῖν καλῶ μάρτυρασ.

καίτοι πῶσ οὐ δεινόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μᾶλλον δ’ ἀσεβέσ, λέγειν ὡσ φονεύσ, καὶ πάλιν ὡσ οὐκ εἴρηκε ταῦτ’ ἀπομνύναι, καὶ φόνον μὲν ὀνειδίζειν, τούτῳ δ’ ὁμωρόφιον γίγνεσθαι;

κἂν μὲν ἀφῶ τοῦτον ἐγὼ καὶ προδῶ τὴν ὑμετέραν καταχειροτονίαν, οὐδέν, ὡσ ἐοίκ’, ἀδικῶ· ἂν δ’ ἐπεξίω, λέλοιπα τὴν τάξιν, φόνον κοινωνῶ, δεῖ μ’ ἀνηρπάσθαι. ἐγὼ δ’ αὐτὸ τοὐναντίον οἶμαι, εἰ τοῦτον ἀφῆκα, λελοιπέναι μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὴν τοῦ δικαίου τάξιν, φόνου δ’ ἂν εἰκότωσ ἐμαυτῷ λαχεῖν· οὐ γὰρ ἦν μοι δήπου βιωτὸν τοῦτο ποιήσαντι. ὅτι τοίνυν καὶ ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι καὶ τούτων τοὺσ μάρτυρασ.

Λυσίμαχοσ Ἀλωπεκῆθεν, Δημέασ Σουνιεύσ, Χάρησ Θορίκιοσ, Φιλήμων Σφήττιοσ, Μόσχοσ Παιανιεύσ, καθ’ οὓσ καιροὺσ ἡ εἰσαγγελία ἐδόθη εἰσ τὴν βουλὴν ὑπὲρ Ἀριστάρχου τοῦ Μόσχου, ὅτι εἰή Νικόδημον ἀπεκτονώσ, οἴδαμεν Μειδίαν τὸν κρινόμενον ὑπὸ Δημοσθένουσ, ᾧ μαρτυροῦμεν, ἐλθόντα πρὸσ τὴν βουλὴν καὶ λέγοντα μηδένα ἕτερον εἶναι τὸν Νικοδήμου φονέα, ἀλλ’ Ἀρίσταρχον, καὶ τοῦτον αὐτοῦ γεγονέναι αὐτόχειρα, καὶ συμβουλεύοντα τῇ βουλῇ βαδίζειν ἐπὶ τὴν οἰκίαν τὴν Ἀριστάρχου καὶ συλλαμβάνειν αὐτόν.

ταῦτα δ’ ἔλεγε πρὸσ τὴν βουλὴν τῇ προτεραίᾳ μετ’ Ἀριστάρχου καὶ μεθ’ ἡμῶν συνδεδειπνηκώσ. οἴδαμεν δὲ καὶ Μειδίαν, ὡσ ἀπῆλθεν ἀπὸ τῆσ βουλῆσ τούτουσ τοὺσ λόγουσ εἰρηκώσ, εἰσεληλυθότα πάλιν ὡσ Ἀρίσταρχον καὶ τὴν δεξιὰν ὡσ ἐμβεβληκότα καὶ ὀμνύοντα κατ’ ἐξωλείασ μηδὲν κατ’ αὐτοῦ πρὸσ τὴν βουλὴν εἰρηκέναι φαῦλον, καὶ ἀξιοῦντα Ἀρίσταρχον ὅπωσ ἂν διαλλάξῃ αὐτῷ Δημοσθένην. τίσ οὖν ὑπερβολή, τίσ ὁμοία τῇ τούτου γέγον’ ἢ γένοιτ’ ἂν πονηρία;

ὃσ ἄνδρ’ ἀτυχοῦντα, οὐδὲν αὐτὸν ἠδικηκότα ἐῶ γὰρ εἰ φίλον, ἅμα συκοφαντεῖν ᾤετο δεῖν καὶ πρὸσ ἔμ’ αὑτὸν διαλύειν ἠξίου, καὶ ταῦτ’ ἔπραττε καὶ χρήματ’ ἀνήλισκεν ἐπὶ τῷ μετ’ ἐκείνου κἀμὲ προσεκβαλεῖν ἀδίκωσ. τοῦτο μέντοι τὸ τοιοῦτον ἔθοσ καὶ τὸ κατασκεύασμ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ τοῖσ ὑπὲρ αὑτῶν ἐπεξιοῦσι δικαίωσ ἔτι πλείω περιιστάναι κακά, οὐκ ἐμοὶ μὲν ἄξιόν ἐστ’ ἀγανακτεῖν καὶ βαρέωσ φέρειν, ὑμῖν δὲ τοῖσ ἄλλοισ παριδεῖν, πολλοῦ γε καὶ δεῖ, ἀλλὰ πᾶσιν ὁμοίωσ ὀργιστέον, ἐκλογιζομένοισ καὶ θεωροῦσιν ὅτι τοῦ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ῥᾳδίωσ κακῶσ παθεῖν ἐγγύταθ’ ὑμῶν εἰσιν οἱ πενέστατοι καὶ ἀσθενέστατοι, τοῦ δ’ ὑβρίσαι καὶ τοῦ ποιήσαντασ μὴ δοῦναι δίκην, ἀλλὰ τοὺσ ἀντιπαρέξοντασ πράγματα μισθώσασθαι, οἱ βδελυροὶ καὶ χρήματ’ ἔχοντέσ εἰσιν ἐγγυτάτω.

οὐ δὴ δεῖ παρορᾶν τὰ τοιαῦτα, οὐδὲ τὸν ἐξείργοντα δέει καὶ φόβῳ τὸ δίκην ὧν ἂν ἡμῶν ἀδικηθῇ τισ λαμβάνειν παρ’ αὐτοῦ ἄλλο τι χρὴ νομίζειν ποιεῖν ἢ τὰσ τῆσ ἰσηγορίασ καὶ τὰσ τῆσ ἐλευθερίασ ἡμῶν μετουσίασ ἀφαιρεῖσθαι.

ἐγὼ μὲν γὰρ ἴσωσ διεωσάμην, καὶ ἄλλοσ τισ ἄν, ψευδῆ λόγον καὶ συκοφαντίαν, καὶ οὐκ ἀνήρπασμαι· οἱ δὲ πολλοὶ τί ποιήσετε, ἂν μὴ δημοσίᾳ πᾶσιν φοβερὸν καταστήσητε τὸ εἰσ ταῦτ’ ἀποχρῆσθαι τῷ πλουτεῖν; δόντα λόγον καὶ ὑποσχόντα κρίσιν περὶ ὧν ἄν τισ ἐγκαλῇ, τότ’ ἀμύνεσθαι τοὺσ ἀδίκωσ ἐφ’ αὑτὸν ἐλθόντασ χρή, καὶ τότ’, ἂν ἀδικοῦντασ ὁρᾷ τισ, οὐ προαναρπάζειν, οὐδ’ ἐπάγοντ’ αἰτίασ ψευδεῖσ ἄκριτον ζητεῖν ἀποφεύγειν, οὐδ’ ἐπὶ τῷ διδόναι δίκην ἀσχάλλειν, ἀλλὰ μὴ ποιεῖν ἐξ ἀρχῆσ ἀσελγὲσ μηδέν.

ὅσα μὲν τοίνυν εἴσ τε τὴν λῃτουργίαν καὶ τὸ σῶμ’ ὑβρίσθην, καὶ πάντ’ ἐπιβουλευόμενοσ τρόπον καὶ πάσχων κακῶσ ἐκπέφευγα, ἀκηκόατ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι.

καὶ παραλείπω δὲ πολλά· οὐ γὰρ ἴσωσ ῥᾴδιον πάντ’ εἰπεῖν. ἔχει δ’ οὕτωσ. οὐκ ἔστ’ ἐφ’ ὅτῳ τῶν πεπραγμένων ἐγὼ μόνοσ ἠδίκημαι, ἀλλ’ ἐπὶ μὲν τοῖσ εἰσ τὸν χορὸν γεγενημένοισ ἀδικήμασιν ἡ φυλή, δέκατον μέροσ ὑμῶν, συνηδίκηται, ἐπὶ δ’ οἷσ ἔμ’ ὕβρισε καὶ ἐπεβούλευσεν οἱ νόμοι, δι’ οὓσ εἷσ ἕκαστοσ ὑμῶν σῶσ ἐστιν· ἐφ’ ἅπασι δὲ τούτοισ ὁ θεόσ, ᾧ χορηγὸσ ἐγὼ καθειστήκειν, καὶ τὸ τῆσ ὁσίασ, ὁτιδήποτ’ ἐστί, τὸ σεμνὸν καὶ τὸ δαιμόνιον συνηδίκηται. δεῖ δὴ τούσ γε βουλομένουσ ὀρθῶσ τὴν κατ’ ἀξίαν τῶν πεπραγμένων παρὰ τούτου δίκην λαμβάνειν, οὐχ ὡσ ὑπὲρ ἐμοῦ μόνον ὄντοσ τοῦ λόγου τὴν ὀργὴν ἔχειν, ἀλλ’ ὡσ ἐν ταὐτῷ τῶν νόμων, τοῦ θεοῦ, τῆσ πόλεωσ, ὁμοῦ πάντων ἠδικημένων, οὕτω ποιεῖσθαι τὴν τιμωρίαν, καὶ τοὺσ βοηθοῦντασ καὶ τοὺσ συνεξεταζομένουσ μετὰ τούτου μὴ συνηγόρουσ μόνον, ἀλλὰ καὶ δοκιμαστὰσ τῶν τούτῳ πεπραγμένων ὑπολαμβάνετ’ εἶναι.

εἰ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, σώφρονα καὶ μέτριον πρὸσ τἄλλα παρεσχηκὼσ αὑτὸν Μειδίασ καὶ μηδένα τῶν ἄλλων πολιτῶν ἠδικηκὼσ εἰσ ἔμ’ ἀσελγὴσ μόνον οὕτω καὶ βίαιοσ ἐγεγόνει, πρῶτον μὲν ἔγωγ’ ἀτύχημ’ ἂν ἐμαυτοῦ τοῦθ’ ἡγούμην, ἔπειτ’ ἐφοβούμην ἂν μὴ τὸν ἄλλον ἑαυτοῦ βίον οὗτοσ μέτριον δεικνύων καὶ φιλάνθρωπον διακρούσηται τούτῳ τὸ δίκην ὧν ἔμ’ ὕβρικεν δοῦναι.

νυνὶ δὲ τοσαῦτ’ ἐστὶ τἄλλ’ ἃ πολλοὺσ ὑμῶν ἠδίκησεν καὶ τοιαῦτα, ὥστε τούτου μὲν τοῦ δέουσ ἀπήλλαγμαι, φοβοῦμαι δὲ πάλιν τοὐναντίον μή, ἐπειδὰν πολλὰ καὶ δείν’ ἑτέρουσ ἀκούηθ’ ὑπ’ αὐτοῦ πεπονθότασ, τοιοῦτόσ τισ ὑμῖν λογισμὸσ ἐμπέσῃ τί οὖν;

σὺ δεινότερ’ ἢ τῶν ἄλλων εἷσ ἕκαστοσ πεπονθὼσ ἀγανακτεῖσ; πάντα μὲν δὴ τὰ τούτῳ πεπραγμένα οὔτ’ ἂν ἐγὼ δυναίμην πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν, οὔτ’ ἂν ὑμεῖσ ὑπομείναιτ’ ἀκούειν, οὐδ’, εἰ τὸ παρ’ ἀμφοτέρων ἡμῶν ὕδωρ ὑπάρξειε πρὸσ τὸ λοιπόν, πᾶν τό τ’ ἐμὸν καὶ τὸ τούτου προστεθέν, οὐκ ἂν ἐξαρκέσειεν· ἃ δ’ ἐστὶ μέγιστα καὶ φανερώτατα, ταῦτ’ ἐρῶ. μᾶλλον δ’ ἐκεῖνο ποιήσω·

ἀναγνώσομαι μὲν ὑμῖν, ὡσ ἐμαυτῷ γέγραμμαι, πάντα τὰ ὑπομνήματα, λέξω δ’ ὅ τι ἂν πρῶτον ἀκούειν βουλομένοισ ὑμῖν ᾖ, τοῦτο πρῶτον, εἶθ’ ἕτερον, καὶ τἄλλα τὸν αὐτὸν τρόπον, ἑώσ ἂν ἀκούειν βούλησθε. ἔστι δὲ ταῦτα παντοδαπά, καὶ ὕβρεισ πολλαὶ καὶ περὶ τοὺσ οἰκείουσ κακουργήματα καὶ περὶ τοὺσ θεοὺσ ἀσεβήματα, καὶ τόποσ οὐδείσ ἐστιν ἐν ᾧ τοῦτον οὐ θανάτου πεποιηκότ’ ἄξια πόλλ’ εὑρήσετε. Ὑπομνήματα τῶν Μειδίου Ἀδικημάτων ὅσα μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τὸν ἀεὶ προστυχόντ’ αὐτῷ πεποίηκεν, ταῦτ’ ἐστίν. καὶ παραλέλοιφ’ ἕτερα· οὐ γὰρ ἂν δύναιτ’ οὐδεὶσ εἰσάπαξ εἰπεῖν ἃ πολὺν χρόνον οὗτοσ ὑβρίζων συνεχῶσ ἅπαντα τὸν βίον εἴργασται.

ἄξιον δ’ ἰδεῖν ἐφ’ ὅσον φρονήματοσ ἤδη προελήλυθε τῷ τούτων δίκην μηδενὸσ δεδωκέναι. οὐ γὰρ ἡγεῖθ’, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, λαμπρὸν οὐδὲ νεανικὸν οὐδ’ ἄξιον ἑαυτοῦ ὅ τι ἄν τισ πρὸσ ἕν’ εἷσ διαπράττηται, ἀλλ’ εἰ μὴ φυλὴν ὅλην καὶ βουλὴν καὶ ἔθνοσ προπηλακιεῖ καὶ πολλοὺσ ἁθρόουσ ὑμῶν ἅμ’ ἐλᾷ, ἀβίωτον ᾤετ’ ἔσεσθαι τὸν βίον αὑτῷ. καὶ τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ, μυρί’ εἰπεῖν ἔχων, περὶ δὲ τῶν συστρατευσαμένων ἱππέων εἰσ Ἄργουραν ἴστε δήπου πάντεσ οἷ’ ἐδημηγόρησε παρ’ ὑμῖν, ὅθ’ ἧκεν ἐκ Χαλκίδοσ, κατηγορῶν καὶ φάσκων ὄνειδοσ ἐξελθεῖν τὴν στρατιὰν ταύτην τῇ πόλει·

καὶ τὴν λοιδορίαν ἣν ἐλοιδορήθη Κρατίνῳ περὶ τούτων, τῷ νῦν, ὡσ ἐγὼ πυνθάνομαι, μέλλοντι βοηθεῖν αὐτῷ, μέμνησθε. τὸν δὴ τοσούτοισ ἁθρόοισ τῶν πολιτῶν ἔχθραν ἐπ’ οὐδενὶ τηλικαύτην ἀράμενον πόσῃ πονηρίᾳ καὶ θρασύτητι ταῦτα χρὴ νομίζειν πράττειν; καίτοι πότερ’ εἰσὶν ὄνειδοσ, ὦ Μειδία, τῇ πόλει οἱ διαβάντεσ ἐν τάξει καὶ τὴν σκευὴν ἔχοντεσ ἣν προσῆκε τοὺσ ἐπὶ τοὺσ πολεμίουσ ἐξιόντασ καὶ συμβαλουμένουσ τοῖσ συμμάχοισ, ἢ σὺ ὁ μηδὲ λαχεῖν εὐχόμενοσ τῶν ἐξιόντων ὅτ’ ἐκληροῦ, τὸν θώρακα δ’ οὐδεπώποτ’ ἐνδύσ, ἐπ’ ἀστράβησ δ’ ὀχούμενοσ ἀργυρᾶσ τῆσ ἐξ Εὐβοίασ, χλανίδασ δὲ καὶ κυμβία καὶ κάδουσ ἔχων, ὧν ἐπελαμβάνονθ’ οἱ πεντηκοστολόγοι;

ταῦτα γὰρ εἰσ τοὺσ ὁπλίτασ ἡμᾶσ ἀπηγγέλλετο· οὐ γὰρ εἰσ ταὐτὸν ἡμεῖσ τούτοισ διέβημεν. εἶτα, εἴ σ’ ἐπὶ τούτοισ ἔσκωψεν Ἀρχετίων ἤ τισ ἄλλοσ, πάντασ ἤλαυνεσ;

εἰ μὲν γὰρ ἐποίεισ ταῦτ’, ὦ Μειδία, ἃ σέ φασιν οἱ συνιππεῖσ καὶ κατηγόρεισ ὡσ λέγοιεν περὶ σοῦ, δικαίωσ κακῶσ ἤκουεσ· καὶ γὰρ ἐκείνουσ καὶ τουτουσὶ καὶ ὅλην τὴν πόλιν ἠδίκεισ καὶ κατῄσχυνεσ. εἰ δὲ μὴ ποιοῦντόσ σου κατεσκεύαζόν τινεσ καταψευδόμενοί σου, οἱ δὲ λοιποὶ τῶν στρατιωτῶν οὐκ ἐκείνοισ ἐπετίμων, ἀλλὰ σοὶ ἐπέχαιρον, δῆλον ὅτι ἐκ τῶν ἄλλων ὧν ἔζησ ἄξιοσ αὐτοῖσ ἐδόκεισ εἶναι τοῦ τοιαῦτ’ ἀκούειν· σαυτὸν οὖν μετριώτερον ἐχρῆν παρέχειν, οὐκ ἐκείνουσ διαβάλλειν. σὺ δ’ ἀπειλεῖσ πᾶσιν, ἐλαύνεισ πάντασ·

τοὺσ ἄλλουσ ἀξιοῖσ ὅ τι σὺ βούλει σκοπεῖν, οὐκ αὐτὸσ σκοπεῖσ ὅ τι μὴ λυπήσεισ τοὺσ ἄλλουσ ποιῶν. καὶ τὸ δὴ σχετλιώτατον καὶ μέγιστον ἔμοιγε δοκοῦν ὕβρεωσ εἶναι σημεῖον· τοσούτων ἀνθρώπων, ὦ μιαρὰ κεφαλή, σὺ παρελθὼν ἁθρόων κατηγόρεισ, ὃ τίσ οὐκ ἂν ἔφριξε ποιῆσαι τῶν ἄλλων; τοῖσ μὲν τοίνυν ἄλλοισ ἅπασιν ἀνθρώποισ ὁρῶ τοῖσ κρινομένοισ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ἓν μὲν ἢ δύ’ ὄντα τἀδικήμαθ’ ἃ κατηγορεῖται, λόγουσ δ’ ἀφθόνουσ τοιούτουσ ὑπάρχοντασ τίσ ὑμῶν ἐμοί τι σύνοιδε τοιοῦτον;

τίσ ὑμῶν ἐμὲ ταῦθ’ ἑόρακε ποιοῦντα; οὐκ ἔστιν, ἀλλ’ οὗτοι δι’ ἔχθραν καταψεύδονταί μου, καταψευδομαρτυροῦμαι, τὰ τοιαῦτα· τούτῳ δ’ αὖ τἀναντία τούτων. πάντασ γὰρ ὑμᾶσ εἰδέναι νομίζω τὸν τρόπον καὶ τὴν ἀσέλγειαν καὶ τὴν ὑπερηφανίαν τοῦ βίου, καὶ πάλαι θαυμάζειν ἐνίουσ οἰόμαι ὧν αὐτοὶ μὲν ἴσασιν, οὐκ ἀκηκόασι δὲ νῦν ἐμοῦ.

πολλοὺσ δὲ τῶν πεπονθότων οὐδὲ πάνθ’ ὅσ’ ἠδίκηνται μαρτυρεῖν ἐθέλοντασ ὁρῶ, τὴν βίαν καὶ τὴν φιλοπραγμοσύνην ὁρῶντασ τὴν τούτου καὶ τὴν ἀφορμήν, ἥπερ ἰσχυρὸν ποιεῖ καὶ φοβερὸν τὸν κατάπτυστον τουτονί. τὸ γὰρ ἐπ’ ἐξουσίασ καὶ πλούτου πονηρὸν εἶναι καὶ ὑβριστὴν τεῖχόσ ἐστι πρὸσ τὸ μηδὲν ἂν αὐτὸν ἐξ ἐπιδρομῆσ παθεῖν, ἐπεὶ περιαιρεθεὶσ οὗτοσ τὰ ὄντα ἴσωσ μὲν οὐκ ἂν ὑβρίζοι, εἰ δ’ ἄρα, ἐλάττονοσ ἄξιοσ ἔσται τοῦ μικροτάτου παρ’ ὑμῖν·

μάτην γὰρ λοιδορήσεται καὶ βοήσεται, δίκην δ’, ἂν ἀσελγαίνῃ τι, τοῖσ ἄλλοισ ἡμῖν ἐξ ἴσου δώσει. νῦν δ’, οἶμαι, τούτου προβέβληται Πολύευκτοσ, Τιμοκράτησ, Εὐκτήμων ὁ κονιορτόσ·

τοιοῦτοί τινέσ εἰσι μισθοφόροι περὶ αὐτόν, καὶ πρὸσ ἔθ’ ἕτεροι τούτοισ, μαρτύρων συνεστῶσ’ ἑταιρεία, φανερῶσ μὲν οὐκ ἐνοχλούντων ὑμῖν, σιγῇ δὲ τὰ ψευδῆ ῥᾷστ’ ἐπινευόντων. οὓσ μὰ τοὺσ θεοὺσ οὐδὲν ὠφελεῖσθαι νομίζω παρὰ τούτου· ἀλλὰ δεινοί τινέσ εἰσιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φθείρεσθαι πρὸσ τοὺσ πλουσίουσ καὶ παρεῖναι καὶ μαρτυρεῖν. πάντα δὲ ταῦτ’, οἶμαι, φοβέρ’ ἐστὶ τῶν ἄλλων ὑμῶν ἑκάστῳ καθ’ ἑαυτὸν ὅπωσ δύναται ζῶντι.

οὗπερ εἵνεκα συλλέγεσθ’ ὑμεῖσ, ἵν’, ὧν καθ’ ἕν’ ἐστὶν ἕκαστοσ ὑμῶν ἐλάττων ἢ φίλοισ ἢ τοῖσ οὖσιν ἢ τῶν ἄλλων τινί, τούτων συλλεγέντεσ ἑκάστου κρείττουσ τε γίγνησθε καὶ παύητε τὴν ὕβριν. τάχα τοίνυν καὶ τοιοῦτόσ τισ ἥξει πρὸσ ὑμᾶσ λόγοσ, τί δὴ τὰ καὶ τὰ πεπονθὼσ ὁ δεῖν’ οὐκ ἐλάμβανεν δίκην παρ’ ἐμοῦ;

ἢ τί δὴ πάλιν ἄλλον ἴσωσ τινὰ τῶν ἠδικημένων ὀνομάζων. ἐγὼ δὲ δι’ ἃσ μὲν προφάσεισ ἕκαστοσ ἀφίσταται τοῦ βοηθεῖν αὑτῷ, πάντασ ὑμᾶσ εἰδέναι νομίζω· καὶ γὰρ ἀσχολία καὶ ἀπραγμοσύνη καὶ τὸ μὴ δύνασθαι λέγειν καὶ ἀπορία καὶ μυρί’ ἐστὶν αἴτια· προσήκειν μέντοι τούτῳ μὴ ταῦτα λέγειν ἡγοῦμαι νυνί, ἀλλ’ ὡσ οὐ πεποίηκέ τι τούτων ὧν αὐτοῦ κατηγόρηκα διδάσκειν, ἐὰν δὲ μὴ δύνηται, διὰ ταῦτ’ ἀπολωλέναι πολὺ μᾶλλον, εἰ γὰρ τηλικοῦτόσ τίσ ἐστιν ὥστε τοιαῦτα ποιῶν δύνασθαι καθ’ ἕν’ ἕκαστον ἡμῶν ἀποστερεῖν τοῦ δίκησ παρ’ αὐτοῦ τυχεῖν, κοινῇ νῦν, ἐπειδήπερ εἴληπται, πᾶσιν ὑπὲρ ἁπάντων ἐστὶ τιμωρητέοσ ὡσ κοινὸσ ἐχθρὸσ τῇ πολιτείᾳ.

λέγεται τοίνυν ποτ’ ἐν τῇ πόλει κατὰ τὴν παλαιὰν ἐκείνην εὐδαιμονίαν Ἀλκιβιάδησ γενέσθαι, ᾧ σκέψασθε τίνων ὑπαρχόντων καὶ ποίων τινῶν πρὸσ τὸν δῆμον πῶσ ἐχρήσανθ’ ὑμῶν οἱ πρόγονοι, ἐπειδὴ βδελυρὸσ καὶ ὑβριστὴσ ᾤετο δεῖν εἶναι.

καὶ οὐκ ἀπεικάσαι δήπου Μειδίαν Ἀλκιβιάδῃ βουλόμενοσ τούτου μέμνημαι τοῦ λόγου οὐχ οὕτωσ εἴμ’ ἄφρων οὐδ’ ἀπόπληκτοσ ἐγώ, ἀλλ’ ἵν’ εἰδῆθ’ ὑμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ γνῶθ’ ὅτι οὐδὲν οὔτ’ ἔστιν οὔτ’ ἔσται, οὐ γένοσ, οὐ πλοῦτοσ, οὐ δύναμισ, ὅ τι τοῖσ πολλοῖσ ὑμῖν, ἂν ὕβρισ προσῇ, προσήκει φέρειν. ἐκεῖνοσ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, λέγεται πρὸσ πατρὸσ μὲν Ἀλκμεωνιδῶν εἶναι τούτουσ δέ φασιν ὑπὸ τῶν τυράννων ὑπὲρ τοῦ δήμου στασιάζοντασ ἐκπεσεῖν, καὶ δανεισαμένουσ χρήματ’ ἐκ Δελφῶν ἐλευθερῶσαι τὴν πόλιν καὶ τοὺσ Πεισιστράτου παῖδασ ἐκβαλεῖν, πρὸσ δὲ μητρὸσ Ἱππονίκου καὶ ταύτησ τῆσ οἰκίασ ἧσ ὑπάρχουσι πολλαὶ καὶ μεγάλαι πρὸσ τὸν δῆμον εὐεργεσίαι.

οὐ μόνον δὲ ταῦθ’ ὑπῆρχεν αὐτῷ, ἀλλὰ καὶ αὐτὸσ ὑπὲρ τοῦ δήμου θέμενοσ τὰ ὅπλα δὶσ μὲν ἐν Σάμῳ, τρίτον δ’ ἐν αὐτῇ τῇ πόλει, τῷ σώματι τὴν εὔνοιαν, οὐ χρήμασιν οὐδὲ λόγοισ ἐνεδείξατο τῇ πατρίδι.

ἔτι δ’ ἵππων Ὀλυμπίασιν ἀγῶνεσ ὑπῆρχον αὐτῷ καὶ νῖκαι καὶ στέφανοι, καὶ στρατηγὸσ ἄριστοσ, καὶ λέγειν ἐδόκει πάντων, ὥσ φασιν, εἶναι δεινότατοσ. ἀλλ’ ὅμωσ οἱ κατ’ ἐκεῖνον ὑμέτεροι πρόγονοι οὐδενὸσ τούτων αὐτῷ συνεχώρησαν ὑβρίζειν αὑτούσ, ἀλλὰ ποιήσαντεσ φυγάδ’ ἐξέβαλον·

καὶ Λακεδαιμονίων ὄντων ἰσχυρῶν τότε, καὶ Δεκέλειαν ἑαυτοῖσ ἐπιτειχισθῆναι καὶ τὰσ ναῦσ ἁλῶναι καὶ πάνθ’ ὑπέμειναν, ὁτιοῦν ἄκοντεσ παθεῖν κάλλιον εἶναι νομίζοντεσ ἢ ἑκόντεσ ὑβρίζεσθαι συγχωρῆσαι. καίτοι τί τοσοῦτον ἐκεῖνοσ ὕβρισεν, ἡλίκον οὗτοσ νῦν ἐξελήλεγκται;

Ταυρέαν ἐπάταξε χορηγοῦντ’ ἐπὶ κόρρησ. ἔστω ταῦτα, ἀλλὰ χορηγῶν γε χορηγοῦντα τοῦτ’ ἐποίησεν, οὔπω τόνδε τὸν νόμον παραβαίνων· οὐ γὰρ ἔκειτό πω. εἱρ͂ξεν Ἀγάθαρχον τὸν γραφέα· καὶ γὰρ ταῦτα λέγουσιν. λαβὼν γέ τι πλημμελοῦνθ’ ὥσ φασιν· ὅπερ οὐδ’ ὀνειδίζειν ἄξιον. τοὺσ Ἑρμᾶσ περιέκοπτεν. ἅπαντα μέν, οἶμαι, τἀσεβήματα τῆσ αὐτῆσ ὀργῆσ δίκαιον ἀξιοῦν· τὸ δ’ ὅλωσ ἀφανίζειν ἱερὰ ἔσθ’ ὅ τι τοῦ κόπτειν τοὺσ Ἑρμᾶσ διαφέρει· οὐκοῦν οὗτοσ ἐξελήλεγκται τοῦτο ποιῶν. ἀντιθῶμεν δὴ τίσ ὢν καὶ τίσι ταῦτ’ ἐνδεικνύμενοσ.

μὴ τοίνυν ὑμῖν, πρὸσ τῷ μὴ καλόν, μηδὲ θεμιτὸν νομίζετ’, ἄνδρεσ δικασταί, μηδ’ ὅσιον εἶναι τοιούτων ἀνδρῶν οὖσιν ἀπογόνοισ, πονηρὸν καὶ βίαιον καὶ ὑβριστὴν λαβοῦσιν ἄνθρωπον καὶ μηδένα μηδαμόθεν, συγγνώμησ ἢ φιλανθρωπίασ ἢ χάριτόσ τινοσ ἀξιῶσαι. τίνοσ γὰρ εἵνεκα; τῶν στρατηγιῶν· ἀλλ’ οὐδὲ καθ’ αὑτὸν στρατιώτησ οὗτοσ οὐδενόσ ἐστ’ ἄξιοσ, μή τί γε τῶν ἄλλων ἡγεμών. ἀλλὰ τῶν λόγων· ἐν οἷσ κοινῇ μὲν οὐδὲν πώποτ’ εἶπ’ ἀγαθόν, κακῶσ δ’ ἰδίᾳ πάντασ ἀνθρώπουσ λέγει. γένουσ εἵνεκα νὴ Δία·

καὶ τίσ οὐκ οἶδεν ὑμῶν τὰσ ἀπορρήτουσ, ὥσπερ ἐν τραγῳδίᾳ, τὰσ τούτου γονάσ; ᾧ δύ’ ἐναντιώτατα συμβέβηκεν εἶναι· ἡ μὲν γὰρ ὡσ ἀληθῶσ μήτηρ, ἡ τεκοῦσ’ αὐτόν, πλεῖστον ἁπάντων ἀνθρώπων εἶχε νοῦν, ἡ δὲ δοκοῦσα καὶ ὑποβαλομένη πασῶν ἦν ἀνοητοτάτη γυναικῶν. σημεῖον δέ· ἡ μὲν γὰρ ἀπέδοτ’ εὐθὺσ γενόμενον, ἡ δ’ ἐξὸν αὐτῇ βελτίω πρίασθαι τῆσ αὐτῆσ τιμῆσ τοῦτον ἠγόρασεν. καὶ γάρ τοι διὰ τοῦτο τῶν οὐ προσηκόντων ἀγαθῶν κύριοσ γεγονώσ, καὶ πατρίδοσ τετυχηκὼσ ἣ νόμοισ τῶν ἁπασῶν πόλεων μάλιστ’ οἰκεῖσθαι δοκεῖ, οὐδέν’ οἶμαι τρόπον φέρειν οὐδὲ χρῆσθαι τούτοισ δύναται, ἀλλὰ τὸ τῆσ φύσεωσ ὡσ ἀληθῶσ βάρβαρον καὶ θεοῖσ ἐχθρὸν ἕλκει καὶ βιάζεται, καὶ φανερὸν ποιεῖ τοῖσ παροῦσιν ὥσπερ ἀλλοτρίοισ, ὅπερ ἔστιν, αὐτὸν χρώμενον.

τοσούτων τοίνυν καὶ τοιούτων ὄντων ἃ τῷ βδελυρῷ τούτῳ καὶ ἀναιδεῖ βεβίωται, ἔνιοί μοι προσιόντεσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τῶν χρωμένων αὐτῷ, παραινοῦντεσ ἀπαλλαγῆναι καὶ καθυφεῖναι τὸν ἀγῶνα τουτονί, ἐπειδή με μὴ πείθοιεν, ὡσ μὲν οὐ πολλὰ καὶ δεινὰ πεποίηκεν οὗτοσ καὶ δίκην ἡντινοῦν ἂν δοίη δικαίωσ τῶν πεπραγμένων, οὐκ ἐτόλμων λέγειν, ἐπὶ ταῦτα δ’ ἀπήντων ὡσ ἑάλωκεν ἤδη καὶ κατεψήφισται·

τίνοσ τιμήσειν αὐτῷ προσδοκᾷσ τὸ δικαστήριον; οὐχ ὁρᾷσ ὅτι πλουτεῖ καὶ τριηραρχίασ ἐρεῖ καὶ λῃτουργίασ; σκόπει δὴ μὴ τούτοισ αὑτὸν ἐξαιτήσηται, καὶ ἐλάττω πολὺ τῇ πόλει καταθεὶσ ἢ ὅσα σοι δίδωσι καταγελάσῃ. ἐγὼ δὲ πρῶτον μὲν οὐδὲν ἀγεννὲσ ὑμῶν καταγιγνώσκω, οὐδ’ ὑπολαμβάνω τιμήσειν οὐδὲν ἐλάττονοσ τούτῳ ἢ ὅσον καταθεὶσ οὗτοσ παύσεται τῆσ ὕβρεωσ·

τοῦτο δ’ ἐστὶ μάλιστα μὲν θάνατοσ, εἰ δὲ μή, πάντα τὰ ὄντ’ ἀφελέσθαι. ἔπειθ’ ὑπὲρ τῶν τούτου λῃτουργιῶν καὶ τῶν τριηραρχιῶν καὶ τῶν τοιούτων λόγων ὡδὶ γιγνώσκω. εἰ μέν ἐστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ λῃτουργεῖν τοῦτο, τὸ ἐν ὑμῖν λέγειν ἐν ἁπάσαισ ταῖσ ἐκκλησίαισ καὶ πανταχοῦ ἡμεῖσ οἱ λῃτουργοῦντεσ, ἡμεῖσ οἱ προεισφέροντεσ ὑμῖν, ἡμεῖσ οἱ πλούσιοί ἐσμεν, εἰ τὸ τὰ τοιαῦτα λέγειν, τοῦτ’ ἔστιν λῃτουργεῖν, ὁμολογῶ Μειδίαν ἁπάντων τῶν ἐν τῇ πόλει λαμπρότατον γεγενῆσθαι·

ἀποκναίει γὰρ ἀηδίᾳ δήπου καὶ ἀναισθησίᾳ καθ’ ἑκάστην τὴν ἐκκλησίαν ταῦτα λέγων. εἰ μέντοι τί ποτ’ ἐστὶν ἃ λῃτουργεῖ τῇ ἀληθείᾳ δεῖ σκοπεῖν, ἐγὼ πρὸσ ὑμᾶσ ἐρῶ·

καὶ θεάσασθ’ ὡσ δικαίωσ αὐτὸν ἐξετάσω, πρὸσ ἐμαυτὸν κρίνων. οὗτοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, γεγονὼσ ἔτη περὶ πεντήκοντ’ ἴσωσ ἢ μικρὸν ἔλαττον οὐδὲν ἐμοῦ πλείουσ λῃτουργίασ ὑμῖν λελῃτούργηκεν, ὃσ δύο καὶ τριάκοντ’ ἔτη γέγονα. κἀγὼ μὲν κατ’ ἐκείνουσ τοὺσ χρόνουσ ἐτριηράρχουν, εὐθὺσ ἐκ παίδων ἐξελθών, ὅτε σύνδυ’ ἦμεν οἱ τριήραρχοι καὶ τἀναλώματα πάντ’ ἐκ τῶν ἰδίων οἴκων καὶ τὰσ ναῦσ ἐπληρούμεθ’ αὐτοί· οὗτοσ δέ, ὅτε μὲν κατὰ ταύτην τὴν ἡλικίαν ἦν ἣν ἐγὼ νῦν, οὐδέπω λῃτουργεῖν ἤρχετο, τηνικαῦτα δὲ τοῦ πράγματοσ ἧπται, ὅτε πρῶτον μὲν διακοσίουσ καὶ χιλίουσ πεποιήκατε συντελεῖσ ὑμεῖσ, παρ’ ὧν εἰσπραττόμενοι τάλαντον ταλάντου μισθοῦσι τὰσ τριηραρχίασ οὗτοι, εἶτα πληρώμαθ’ ἡ πόλισ παρέχει καὶ σκεύη δίδωσιν, ὥστ’ αὐτῶν ἐνίοισ τῇ ἀληθείᾳ τὸ μηδὲν ἀναλῶσαι καὶ δοκεῖν λελῃτουργηκέναι καὶ τῶν ἄλλων λῃτουργιῶν ἀτελεῖσ γεγενῆσθαι περίεστιν.

ἀλλὰ μὴν τί ἄλλο;

τραγῳδοῖσ κεχορήγηκέ ποθ’ οὗτοσ, ἐγὼ δ’ αὐληταῖσ ἀνδράσιν. καὶ ὅτι τοῦτο τἀνάλωμ’ ἐκείνησ τῆσ δαπάνησ πλέον ἐστὶ πολλῷ, οὐδεὶσ ἀγνοεῖ δήπου. κἀγὼ μὲν ἐθελοντὴσ νῦν, οὗτοσ δὲ καταστὰσ ἐξ ἀντιδόσεωσ τότε, οὗ χάριν οὐδεμίαν δήπου δικαίωσ ἄν τισ ἔχοι. τί ἔτι; εἱστίακα τὴν φυλὴν ἐγὼ καὶ Παναθηναίοισ κεχορήγηκα, οὗτοσ δ’ οὐδέτερα. ἡγεμὼν συμμορίασ ὑμῖν ἐγενόμην ἐγὼ ἔτη δέκα, ἴσον Φορμίωνι καὶ Λυσιθείδῃ καὶ Καλλαίσχρῳ καὶ τοῖσ πλουσιωτάτοισ, εἰσφέρων οὐκ ἀφ’ ὑπαρχούσησ οὐσίασ ὑπὸ γὰρ τῶν ἐπιτρόπων ἀπεστερήμην, ἀλλ’ ἀπὸ τῆσ δόξησ ὧν ὁ πατήρ μοι κατέλιπεν καὶ ὧν δίκαιον ἦν με δοκιμασθέντα κομίσασθαι.

ἐγὼ μὲν οὖν οὕτωσ ὑμῖν προσενήνεγμαι, Μειδίασ δὲ πῶσ; οὐδέπω καὶ τήμερον συμμορίασ ἡγεμὼν γέγονεν, οὐδὲν τῶν πατρῴων ἀποστερηθεὶσ ὑπ’ οὐδενόσ, ἀλλὰ παρὰ τοῦ πατρὸσ πολλὴν οὐσίαν παραλαβών. τίσ οὖν ἡ λαμπρότησ, ἢ τίνεσ αἱ λῃτουργίαι καὶ τὰ σέμν’ ἀναλώματα τούτου;

ἐγὼ μὲν γὰρ οὐχ ὁρῶ, πλὴν εἰ ταῦτά τισ θεωρεῖ· οἰκίαν ᾠκοδόμηκεν Ἐλευσῖνι τοσαύτην ὥστε πᾶσιν ἐπισκοτεῖν τοῖσ ἐν τῷ τόπῳ, καὶ εἰσ μυστήρια τὴν γυναῖκ’ ἄγει, κἂν ἄλλοσέ ποι βούληται, ἐπὶ τοῦ λευκοῦ ζεύγουσ τοῦ ἐκ Σικυῶνοσ, καὶ τρεῖσ ἀκολούθουσ ἢ τέτταρασ αὐτὸσ ἔχων διὰ τῆσ ἀγορᾶσ σοβεῖ, κυμβία καὶ ῥυτὰ καὶ φιάλασ ὀνομάζων οὕτωσ ὥστε τοὺσ παριόντασ ἀκούειν. ἐγὼ δ’ ὅσα μὲν τῆσ ἰδίασ τρυφῆσ εἵνεκα Μειδίασ καὶ περιουσίασ κτᾶται, οὐκ οἶδ’ ὅ τι τοὺσ πολλοὺσ ὑμῶν ὠφελεῖ·

ἃ δ’ ἐπαιρόμενοσ τούτοισ ὑβρίζει, ἐπὶ πολλοὺσ καὶ τοὺσ τυχόντασ ἡμῶν ἀφικνούμεν’ ὁρῶ. οὐ δεῖ δὴ τὰ τοιαῦθ’ ἑκάστοτε τιμᾶν οὐδὲ θαυμάζειν ὑμᾶσ, οὐδὲ τὴν φιλοτιμίαν ἐκ τούτων κρίνειν, εἴ τισ οἰκοδομεῖ λαμπρῶσ ἢ θεραπαίνασ κέκτηται πολλὰσ ἢ σκεύη καλά, ἀλλ’ ὃσ ἂν ἐν τούτοισ λαμπρὸσ καὶ φιλότιμοσ ᾖ, ὧν ἅπασι μέτεστι τοῖσ πολλοῖσ ὑμῶν· ὧν οὐδὲν εὑρήσετε τούτῳ προσόν. ἀλλὰ νὴ Δία τριήρη ἐπέδωκεν·

ταύτην γὰρ οἶδ’ ὅτι θρυλήσει, καὶ φήσει ἐγὼ ὑμῖν τριήρη ἐπέδωκα. οὑτωσὶ δὴ ποιήσατε. εἰ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φιλοτιμίασ εἵνεκα ταύτην ἐπέδωκεν, ἣν προσήκει τῶν τοιούτων ἔχειν χάριν, ταύτην ἔχετ’ αὐτῷ καὶ ἀπόδοτε, ὑβρίζειν δὲ μὴ δῶτε· οὐδενὸσ γὰρ πράγματοσ οὐδ’ ἔργου τοῦτο συγχωρητέον. εἰ δὲ δὴ καὶ δειλίασ καὶ ἀνανδρίασ εἵνεκα δειχθήσεται τοῦτο πεποιηκώσ, μὴ παρακρουσθῆτε. πῶσ οὖν εἴσεσθε; ἐγὼ καὶ τοῦτο διδάξω· ἄνωθεν δέ, βραχὺσ γάρ ἐσθ’ ὁ λόγοσ, λέξω. ἐγένοντ’ εἰσ Εὔβοιαν ἐπιδόσεισ παρ’ ὑμῖν πρῶται·

τούτων οὐκ ἦν Μειδίασ, ἀλλ’ ἐγώ, καὶ συντριήραρχοσ ἦν μοι Φιλῖνοσ ὁ Νικοστράτου. ἕτεραι δεύτεραι μετὰ ταῦτ’ εἰσ Ὄλυνθον· οὐδὲ τούτων ἦν Μειδίασ. καίτοι τόν γε δὴ φιλότιμον πανταχοῦ προσῆκεν ἐξετάζεσθαι. τρίται νῦν αὗται γεγόνασιν ἐπιδόσεισ· ἐνταῦθ’ ἐπέδωκεν. πῶσ; ἐν τῇ βουλῇ γιγνομένων ἐπιδόσεων παρὼν οὐκ ἐπεδίδου τότε· ἐπειδὴ δὲ πολιορκεῖσθαι τοὺσ ἐν Ταμύναισ στρατιώτασ ἐξηγγέλλετο, καὶ πάντασ ἐξιέναι τοὺσ ὑπολοίπουσ ἱππέασ, ὧν εἷσ οὗτοσ ἦν, προεβούλευσεν ἡ βουλή, τηνικαῦτα φοβηθεὶσ τὴν στρατείαν ταύτην εἰσ τὴν ἐπιοῦσαν ἐκκλησίαν, πρὶν καὶ προέδρουσ καθέζεσθαι, παρελθὼν ἐπέδωκεν.

τῷ δῆλον, ὥστε μηδ’ ἀντειπεῖν αὐτὸν ἔχειν, ὅτι τὴν στρατείαν φεύγων, οὐ φιλοτιμίᾳ, τοῦτ’ ἐποίησεν; τοῖσ μετὰ ταῦτα πραχθεῖσιν ὑπ’ αὐτοῦ. τὸ μὲν γὰρ πρῶτον, ὡσ οὐκ ἐδόκει, προϊούσησ τῆσ ἐκκλησίασ καὶ λόγων γιγνομένων, τῆσ τῶν ἱππέων βοηθείασ ἤδη δεῖν, ἀλλ’ ἀνεπεπτώκει τὰ τῆσ ἐξόδου, οὐκ ἀνέβαιν’ ἐπὶ τὴν ναῦν ἣν ἐπέδωκεν, ἀλλὰ τὸν μέτοικον ἐξέπεμψε τὸν Αἰγύπτιον, Πάμφιλον, αὐτὸσ δὲ μένων ἐνθάδε τοῖσ Διονυσίοισ διεπράττετο ταῦτ’ ἐφ’ οἷσ νυνὶ κρίνεται·

ἐπειδὴ δ’ ὁ στρατηγὸσ Φωκίων μετεπέμπετο τοὺσ ἐξ Ἀργούρασ ἱππέασ ἐπὶ τὴν διαδοχὴν καὶ κατείληπτο σοφιζόμενοσ, τόθ’ ὁ δειλὸσ καὶ κατάρατοσ οὑτοσὶ λιπὼν τὴν τάξιν ταύτην ἐπὶ τὴν ναῦν ᾤχετο, καὶ ὧν ἱππαρχεῖν ἠξίωσε παρ’ ὑμῖν ἱππέων, τούτοισ οὐ συνεξῆλθεν.

εἰ δ’ ἐν τῇ θαλάττῃ κίνδυνόσ τισ ἦν, εἰσ τὴν γῆν δῆλον ὅτι ᾤχετ’ ἄν. οὐ μὴν Νικήρατόσ γ’ οὕτωσ ὁ τοῦ Νικίου, ὁ ἀγαπητόσ, ὁ ἄπαισ, ὁ παντάπασιν ἀσθενὴσ τῷ σώματι·

οὐδ’ Εὐκτήμων ὁ τοῦ Αἰσίωνοσ, οὐχ οὕτωσ· οὐδ’ Εὐθύδημοσ ὁ τοῦ Στρατοκλέουσ· ἀλλ’ αὐτῶν ἕκαστοσ ἑκὼν ἐπιδοὺσ τριήρη οὐκ ἀπέδρα ταύτῃ τὴν στρατείαν, ἀλλὰ τὴν μὲν ἐπίδοσιν ἐν χάριτοσ μέρει καὶ δωρειᾶσ παρεῖχον πλέουσαν τῇ πόλει, οὗ δ’ ὁ νόμοσ προσέταττεν, ἐνταῦθα τοῖσ σώμασιν αὐτοὶ λῃτουργεῖν ἠξίουν. ἀλλ’ οὐχ ὁ ἵππαρχοσ Μειδίασ, ἀλλὰ τὴν ἐκ τῶν νόμων τάξιν λιπών, οὗ δίκην ὀφείλει τῇ πόλει δοῦναι, τοῦτ’ ἐν εὐεργεσίασ ἀριθμήσει μέρει.

καίτοι τὴν τοιαύτην τριηραρχίαν, ὢ πρὸσ θεῶν, πότερον τελωνίαν καὶ πεντηκοστὴν καὶ λιποτάξιον καὶ στρατείασ ἀπόδρασιν καὶ πάντα τὰ τοιαῦθ’ ἁρμόττει καλεῖν, ἢ φιλοτιμίαν; οὐδένα γὰρ τρόπον ἄλλον ἐν τοῖσ ἱππεῦσιν αὑτὸν ἀτελῆ ποιῆσαι στρατείασ δυνάμενοσ ταύτην εὑρ́ηκε Μειδίασ καινὴν ἱππικήν τινα πεντηκοστήν. καὶ γὰρ αὖ τοῦτο.

τῶν ἄλλων ἁπάντων τῶν ἐπιδόντων τριηράρχων παραπεμπόντων ὑμᾶσ ὅτε δεῦρ’ ἀπεπλεῖτ’ ἐκ Στύρων, μόνοσ οὗτοσ οὐ παρέπεμπεν, ἀλλ’ ἀμελήσασ ὑμῶν χάρακασ καὶ βοσκήματα καὶ θυρώμαθ’ ὡσ αὑτὸν καὶ ξύλ’ εἰσ τὰ ἔργα τὰ ἀργύρει’ ἐκόμιζεν, καὶ χρηματισμόσ, οὐ λῃτουργία γέγονεν ἡ τριηραρχία τῷ καταπτύστῳ τούτῳ. ἀλλὰ μὴν ὡσ ἀληθῆ λέγω σύνιστε μὲν τὰ πολλὰ τούτων, ὅμωσ δὲ καὶ μάρτυρασ ὑμῖν καλῶ. Μάρτυρεσ Κλέων Σουνιεύσ, Ἀριστοκλῆσ Παιανιεύσ, Πάμφιλοσ, Νικήρατοσ Ἀχερδούσιοσ, Εὐκτήμων Σφήττιοσ, καθ’ ὃν καιρὸν ἐκ Στύρων ἀπεπλέομεν δεῦρο τῷ στόλῳ παντί, ἐτύχομεν τριηραρχοῦντεσ καὶ αὐτοὶ καὶ Μειδίασ ὁ νῦν κρινόμενοσ ὑπὸ Δημοσθένουσ, ᾧ μαρτυροῦμεν.

παντὸσ δὲ τοῦ στόλου πλεόντων ἐν τάξει, καὶ τῶν τριηράρχων ἐχόντων παράγγελμα μὴ χωρίζεσθαι ἑώσ ἂν δεῦρο καταπλεύσωμεν, Μειδίασ ὑπολειφθεὶσ τοῦ στόλου, καὶ γεμίσασ τὴν ναῦν ξύλων καὶ χαράκων καὶ βοσκημάτων καὶ ἄλλων τινῶν, κατέπλευσεν εἰσ Πειραιᾶ μόνοσ μεθ’ ἡμέρασ δύο, καὶ οὐ συγκατέστησε τὸν στόλον μετὰ τῶν ἄλλων τριηράρχων.

εἰ τοίνυν ὡσ ἀληθῶσ, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, οἱᾶ́περ φήσει καὶ καταλαζονεύσεται πρὸσ ὑμᾶσ αὐτίκα δὴ μάλα, τοιαῦτ’ ἦν αὐτῷ τὰ λελῃτουργημένα καὶ πεπραγμένα, καὶ μὴ τοιαῦθ’ οἷ’ ἐγὼ δεικνύω, οὐδ’ οὕτω δήπου τό γε δοῦναι δίκην ὧν ὕβρικεν ἐκφυγεῖν ταῖσ λῃτουργίαισ δίκαιοσ ἂν ἦν.

ἐγὼ γὰρ οἶδ’ ὅτι πολλοὶ πολλὰ κἀγάθ’ ὑμᾶσ εἰσιν εἰργασμένοι, οὐ κατὰ τὰσ Μειδίου λῃτουργίασ, οἱ μὲν ναυμαχίασ νενικηκότεσ, οἱ δὲ πόλεισ εἰληφότεσ, οἱ δὲ πολλὰ καὶ καλὰ ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ στήσαντεσ τρόπαια· ἀλλ’ ὅμωσ οὐδενὶ πώποτε τούτων δεδώκατε τὴν δωρειὰν ταύτην οὐδ’ ἂν δοίητε, ἐξεῖναι τοὺσ ἰδίουσ ἐχθροὺσ ὑβρίζειν αὐτῶν ἑκάστῳ, ὁπότ’ ἂν βούληται καὶ ὃν ἂν δύνηται τρόπον.

οὐδὲ γὰρ Ἁρμοδίῳ καὶ Ἀριστογείτονι· τούτοισ γὰρ δὴ μέγισται δέδονται δωρειαὶ παρ’ ὑμῶν καὶ ὑπὲρ μεγίστων. οὐδ’ ἂν ἠνέσχεσθε, εἰ προσέγραψέ τισ ἐν τῇ στήλῃ ἐξεῖναι δὲ καὶ ὑβρίζειν αὐτοῖσ ὃν ἂν βούλωνται· ὑπὲρ γὰρ αὐτοῦ τούτου τὰσ ἄλλασ ἔλαβον δωρειάσ, ὅτι τοὺσ ὑβρίζοντασ ἔπαυσαν. ὅτι τοίνυν καὶ κεκόμισται χάριν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, παρ’ ὑμῶν, οὐ μόνον ὧν αὐτὸσ λελῃτούργηκε λῃτουργιῶν ἀξίαν μικρὰ γὰρ αὕτη γέ τισ ἦν, ἀλλὰ καὶ τῶν μεγίστων, καὶ τοῦτο βούλομαι δεῖξαι, ἵνα μηδ’ ὀφείλειν οἰήσθέ τι τῷ καταπτύστῳ τούτῳ.

ὑμεῖσ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐχειροτονήσατε τοῦτον τῆσ Παράλου ταμίαν, ὄντα τοιοῦτον οἱο͂́σ ἐστι, καὶ πάλιν ἵππαρχον, ὀχεῖσθαι διὰ τῆσ ἀγορᾶσ ταῖσ πομπαῖσ οὐ δυνάμενον, καὶ μυστηρίων ἐπιμελητὴν καὶ ἱεροποιόν ποτε καὶ βοώνην, καὶ τὰ τοιαῦτα δή. εἶτα πρὸσ τῶν θεῶν τὸ τὴν τῆσ φύσεωσ κακίαν καὶ ἀνανδρίαν καὶ πονηρίαν ταῖσ παρ’ ὑμῶν ἀρχαῖσ καὶ τιμαῖσ καὶ χειροτονίαισ ἐπανορθοῦσθαι μικρὰν ὑπολαμβάνετ’ εἶναι δωρειὰν καὶ χάριν;

καὶ μὴν εἴ τισ αὐτοῦ ταῦτ’ ἀφέλοιτο ἱππάρχηκα, τῆσ Παράλου ταμίασ γέγονα, τίνοσ ἔστ’ ἄξιοσ οὗτοσ; ἀλλὰ μὴν κἀκεῖνό γ’ ἐπίστασθε, ὅτι τῆσ μὲν Παράλου ταμιεύσασ Κυζικηνῶν ἡρ́πασε πλεῖν ἢ πέντε τάλαντα, ὑπὲρ ὧν ἵνα μὴ δῷ δίκην, πάντα τρόπον περιωθῶν καὶ ἐλαύνων τοὺσ ἀνθρώπουσ καὶ τὰ σύμβολα συγχέων τὴν μὲν πόλιν ἐχθρὰν τῇ πόλει πεποίηκεν, τὰ χρήματα δ’ αὐτὸσ ἔχει·

ἵππαρχοσ δὲ χειροτονηθεὶσ λελύμανται τὸ ἱππικὸν ὑμῶν, τοιούτουσ θεὶσ νόμουσ οὓσ πάλιν αὐτὸσ ἔξαρνοσ ἦν μὴ τεθεικέναι. καὶ τῆσ μὲν Παράλου ταμιεύων τότε, ὅτε τὴν ἐπὶ Θηβαίουσ ἔξοδον εἰσ Εὔβοιαν ἐποιεῖσθ’ ὑμεῖσ, δώδεκα τῆσ πόλεωσ τάλαντ’ ἀναλίσκειν ταχθείσ, ἀξιούντων ὑμῶν πλεῖν καὶ παραπέμπειν τοὺσ στρατιώτασ οὐκ ἐβοήθησεν, ἀλλ’ ἤδη τῶν σπονδῶν γεγονυιῶν, ἃσ Διοκλῆσ ἐσπείσατο Θηβαίοισ, ἧκεν.

καὶ τόθ’ ἡττᾶτο πλέων τῶν ἰδιωτικῶν τριήρων μιᾶσ· οὕτωσ εὖ τὴν ἱερὰν τριήρη παρεσκευάκει. ἱππαρχῶν τοίνυν, τί οἰέσθε τἄλλα; ἀλλ’ ἵππον, ἵππον οὐκ ἐτόλμησεν ὁ λαμπρὸσ καὶ πλούσιοσ οὗτοσ πρίασθαι, ἀλλ’ ἐπ’ ἀλλοτρίου τὰσ πομπὰσ ἡγεῖτο, τοῦ Φιλομήλου τοῦ Παιανιέωσ ἵππου· καὶ ταῦτα πάντεσ ἴσασιν οἱ ἱππεῖσ. καὶ ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι καὶ τούτων τοὺσ μάρτυρασ. Μάρτυρεσ βούλομαι τοίνυν ὑμῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ὅσων ἤδη καταχειροτονήσαντοσ τοῦ δήμου περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικεῖν ὑμεῖσ κατεγνώκατε, εἰπεῖν, καὶ δεῖξαι τί πεποιηκότεσ αὐτῶν ἔνιοι τίνοσ ὀργῆσ τετυχήκασι παρ’ ὑμῶν, ἵνα ταῦτα πρὸσ τὰ τούτῳ πεπραγμέν’ ἀντιθῆτε. πρῶτον μὲν τοίνυν, ἵνα πρώτησ τῆσ τελευταίασ γεγονυίασ μνησθῶ καταγνώσεωσ, περὶ τὰ μυστήρι’ ἀδικεῖν Εὐάνδρου κατεχειροτόνησεν ὁ δῆμοσ τοῦ Θεσπιῶσ, προβαλλομένου αὐτὸν Μενίππου, Καρόσ τινοσ ἀνθρώπου.

ἔστι δ’ ὁ αὐτὸσ νόμοσ τῷδε τῷ περὶ τῶν Διονυσίων ὁ περὶ τῶν μυστηρίων, κἀκεῖνοσ ὕστεροσ τοῦδ’ ἐτέθη. τί οὖν ποιήσαντοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κατεχειροτονήσατε τοῦ Εὐάνδρου;

τοῦτ’ ἀκούσατε. ὅτι δίκην ἐμπορικὴν καταδικασάμενοσ τοῦ Μενίππου, οὐκ ἔχων πρότερον λαβεῖν αὐτόν, ὡσ ἔφη, τοῖσ μυστηρίοισ ἐπιδημοῦντοσ ἐπελάβετο. κατεχειροτονήσατε μὲν διὰ ταῦτα, καὶ οὐδ’ ὁτιοῦν ἄλλο προσῆν, εἰσελθόντα δ’ εἰσ τὸ δικαστήριον ἐβούλεσθε μὲν θανάτῳ κολάσαι, τοῦ δὲ προβαλλομένου πεισθέντοσ τὴν δίκην τε πᾶσαν ἀφεῖναι ἠναγκάσατ’ αὐτόν, ἣν ᾑρήκει πρότερον ἦν δὲ δυοῖν αὕτη ταλάντοιν, καὶ προσετιμήσατε τὰσ βλάβασ, ἃσ ἐπὶ τῇ χειροτονίᾳ μένων ἐλογίζεθ’ αὑτῷ γεγενῆσθαι πρὸσ ὑμᾶσ ἅνθρωποσ. εἷσ μὲν οὗτοσ ἐξ ἰδίου πράγματοσ, οὐδεμιᾶσ ὕβρεωσ προσούσησ, ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ παραβῆναι τὸν νόμον τοσαύτην ἔδωκε δίκην.

εἰκότωσ· τοῦτο γάρ ἐσθ’ ὃ φυλάττειν ὑμᾶσ δεῖ, τοὺσ νόμουσ, τὸν ὁρ́κον· ταῦτ’ ἔχεθ’ ὑμεῖσ οἱ δικάζοντεσ ἀεὶ παρὰ τῶν ἄλλων ὡσπερεὶ παρακαταθήκην, ἣν ἅπασιν, ὅσοι μετὰ τοῦ δικαίου πρὸσ ὑμᾶσ ἔρχονται, σῶν ὑπάρχειν δεῖ. ἕτεροσ ἀδικεῖν ποτ’ ἔδοξεν ὑμῖν περὶ τὰ Διονύσια, καὶ κατεχειροτονήσατ’ αὐτοῦ παρεδρεύοντοσ ἄρχοντι τῷ υἱεῖ, ὅτι θέαν τινὸσ καταλαμβάνοντοσ ἥψατο, ἐξείργων ἐκ τοῦ θεάτρου·

ἦν δ’ οὗτοσ ὁ τοῦ βελτίστου πατὴρ Χαρικλείδου, τοῦ ἄρξαντοσ. καὶ μέγα γ’ ὑμῖν τοῦτ’ ἐδόκει δίκαιον ἔχειν ὁ προβαλλόμενοσ λέγειν, εἰ κατελάμβανον, ἄνθρωπε, θέαν, εἰ μὴ τοῖσ κηρύγμασιν, ὡσ σύ με φῄσ, ἐπειθόμην, τίνοσ ἐκ τῶν νόμων εἶ κύριοσ, καὶ ὁ ἄρχων αὐτόσ;

τοῖσ ὑπηρέταισ ἐξείργειν εἰπεῖν, οὐκ αὐτὸσ τύπτειν. οὐδ’ οὕτω πείθομαι· ἐπιβολὴν ἐπιβαλεῖν, πάντα μᾶλλον πλὴν αὐτὸσ ἅψασθαι τῇ χειρί· πολλὰ γὰρ πρὸ τοῦ μὴ τὸ σῶμ’ ἕκαστον ὑβρίζεσθαι πεποιήκασιν οἱ νόμοι. ταῦτ’ ἔλεγεν μὲν ἐκεῖνοσ, ἐχειροτονήσατε δ’ ὑμεῖσ· οὐ μὴν εἰσῆλθεν εἰσ τὸ δικαστήριον οὗτοσ, ἀλλ’ ἐτελεύτησεν πρότερον. ἑτέρου τοίνυν ὅ τε δῆμοσ ἅπασ κατεχειροτόνησ’ ἀδικεῖν περὶ τὴν ἑορτήν, καὶ ὑμεῖσ εἰσελθόντ’ ἀπεκτείνατε τοῦτον, Κτησικλέα, ὅτι σκῦτοσ ἔχων ἐπόμπευε, καὶ τούτῳ μεθύων ἐπάταξέ τιν’ ἐχθρὸν ὑπάρχονθ’ ἑαυτῷ·

ἐδόκει γὰρ ὕβρει καὶ οὐκ οἴνῳ τύπτειν, ἀλλὰ τὴν ἐπὶ τῆσ πομπῆσ καὶ τοῦ μεθύειν πρόφασιν λαβὼν ἀδικεῖν, ὡσ δούλοισ χρώμενοσ τοῖσ ἐλευθέροισ. ἁπάντων τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τούτων, ὧν ὁ μὲν ὧν εἷλεν ἀποστάσ, ὁ δὲ καὶ θανάτῳ ζημιωθεὶσ φαίνεται, πολλῷ δεινότερ’ εὖ οἶδ’ ὅτι πάντεσ ἂν εἶναι φήσειαν τὰ Μειδίᾳ πεπραγμένα·

οὔτε γὰρ πομπεύων οὔτε δίκην ᾑρηκὼσ οὔτε παρεδρεύων οὔτ’ ἄλλην σκῆψιν ἔχων οὐδεμίαν πλὴν ὕβριν, τοιαῦτα πεποίηκεν οἷ’ οὐδεὶσ ἐκείνων. καὶ τούτουσ μὲν ἐάσω. ἀλλὰ Πύρρον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸν Ἐτεοβουτάδην, ἐνδειχθέντα δικάζειν ὀφείλοντα τῷ δημοσίῳ, θανάτῳ ζημιῶσαί τινεσ ὑμῶσ ᾤοντο χρῆναι, καὶ τέθνηκεν ἁλοὺσ παρ’ ὑμῖν·

καίτοι τοῦτο τὸ λῆμμα δι’ ἔνδειαν, οὐ δι’ ὕβριν λαμβάνειν ἐπεχείρησεν ἐκεῖνοσ. καὶ πολλοὺσ ἂν ἑτέρουσ ἔχοιμι λέγειν, ὧν οἱ μὲν τεθνᾶσιν, οἱ δ’ ἠτιμωμένοι διὰ πολλῷ τούτων εἰσὶν ἐλάττω πράγματα. ὑμεῖσ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, Σμίκρῳ δέκα ταλάντων ἐτιμήσατε καὶ Σκίτωνι τοσούτων ἑτέρων, δόξαντι παράνομα γράφειν, καὶ οὔτε παιδί’ οὔτε φίλουσ οὔτε συγγενεῖσ οὔθ’ ὁντινοῦν ἠλεήσατε τῶν παρόντων ἐκείνοισ. μὴ τοίνυν, ἐὰν μὲν εἴπῃ τισ παράνομα, οὕτωσ ὀργιζόμενοι φαίνεσθε, ἐὰν δὲ ποιῇ, μὴ λέγῃ, πράωσ διάκεισθε.

οὐδὲν γὰρ ῥῆμ’ οὐδ’ ὄνομ’ οὕτωσ ἐστὶ τοῖσ πολλοῖσ ὑμῶν χαλεπόν, ὡσ ὅσ’ ὑβρίζων τισ τὸν ἐντυχόνθ’ ὑμῶν διαπράττεται. μὴ τοίνυν αὐτοὶ καθ’ ὑμῶν αὐτῶν δεῖγμα τοιοῦτον ἐξενέγκητ’, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὡσ ἄρ’ ὑμεῖσ, ἂν μὲν τῶν μετρίων τινὰ καὶ δημοτικῶν λάβηθ’ ὁτιοῦν ἀδικοῦντα, οὔτ’ ἐλεήσετ’ οὔτ’ ἀφήσετε, ἀλλ’ ἀποκτενεῖτ’ ἢ ἀτιμώσετε, ἂν δὲ πλούσιοσ ὤν τισ ὑβρίζῃ, συγγνώμην ἕξετε. μὴ δῆτα· οὐ γὰρ δίκαιον· ἀλλ’ ἐπὶ πάντων ὁμοίωσ ὀργιζόμενοι φαίνεσθε. ἃ τοίνυν οὐδενὸσ τῶν εἰρημένων ἧττον ἀναγκαῖον εἶναι νομίζω πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν, ταῦτ’ εἰπὼν ἔτι καὶ βραχέα περὶ τούτων διαλεχθεὶσ καταβήσομαι.

ἔστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μεγάλη τοῖσ ἀδικοῦσιν ἅπασι μερὶσ καὶ πλεονεξία ἡ τῶν ὑμετέρων τρόπων πραότησ. ὅτι δὴ ταύτησ οὐδ’ ὁτιοῦν ὑμῖν μεταδοῦναι τούτῳ προσήκει, ταῦτ’ ἀκούσατέ μου. ἐγὼ νομίζω πάντασ ἀνθρώπουσ ἐράνουσ φέρειν παρὰ πάντα τὸν βίον αὑτοῖσ, οὐχὶ τούσδε μόνουσ οὓσ συλλέγουσί τινεσ καὶ ὧν πληρωταὶ γίγνονται, ἀλλὰ καὶ ἄλλουσ. οἱο͂ν ἔστι μέτριοσ καὶ φιλάνθρωπόσ τισ ἡμῶν καὶ πολλοὺσ ἐλεῶν·

τούτῳ ταὐτὸ δίκαιον ὑπάρχειν παρὰ πάντων, ἄν ποτ’ εἰσ χρείαν καὶ ἀγῶν’ ἀφίκηται. ἄλλοσ οὑτοσί τισ ἀναιδὴσ καὶ πολλοὺσ ὑβρίζων, καὶ τοὺσ μὲν πτωχούσ, τοὺσ δὲ καθάρματα, τοὺσ δ’ οὐδ’ ἀνθρώπουσ ὑπολαμβάνων· τούτῳ τὰσ αὐτὰσ δίκαιον ὑπάρχειν φοράσ, ἅσπερ αὐτὸσ εἰσενήνοχε τοῖσ ἄλλοισ. ἂν τοίνυν ὑμῖν ἐπίῃ σκοπεῖν, τούτου πληρωτὴν εὑρήσετε Μειδίαν ὄντα τοῦ ἐράνου, καὶ οὐκ ἐκείνου. οἶδα τοίνυν ὅτι τὰ παιδί’ ἔχων ὀδυρεῖται, καὶ πολλοὺσ λόγουσ καὶ ταπεινοὺσ ἐρεῖ, δακρύων καὶ ὡσ ἐλεινότατον ποιῶν ἑαυτόν.

ἔστι δ’, ὅσῳ περ ἂν αὑτὸν νῦν ταπεινότερον ποιῇ, τοσούτῳ μᾶλλον ἄξιον μισεῖν αὐτόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι. διὰ τί; ὅτι εἰ μὲν μηδαμῶσ δυνηθεὶσ ταπεινὸσ γενέσθαι οὕτωσ ἀσελγὴσ καὶ βίαιοσ ἦν ἐπὶ τοῦ παρεληλυθότοσ βίου, τῇ φύσει καὶ τῇ τύχῃ, δι’ ἣν τοιοῦτοσ ἐγένετο, ἄξιον ἦν ἄν τι τῆσ ὀργῆσ ἀνεῖναι· εἰ δ’ ἐπιστάμενοσ μέτριον παρέχειν αὑτὸν ὅταν βούληται τὸν ἐναντίον ἢ τοῦτον τὸν τρόπον εἵλετο ζῆν, εὔδηλον δήπου τοῦθ’ ὅτι καὶ νῦν ἂν διακρούσηται, πάλιν αὐτὸσ ἐκεῖνοσ ὃν ὑμεῖσ ἴστε γενήσεται. οὐ δεῖ δὴ προσέχειν, οὐδὲ τὸν παρόντα καιρόν, ὃν οὗτοσ ἐξεπίτηδεσ πλάττεται, κυριώτερον οὐδὲ πιστότερον τοῦ παντόσ, ὃν αὐτοὶ σύνιστε, χρόνου ποιήσασθαι.

ἐμοὶ παιδί’ οὐκ ἔστιν, οὐδ’ ἂν ἔχοιμι ταῦτα παραστησάμενοσ κλάειν καὶ δακρύειν ἐφ’ οἷσ ὑβρίσθην. διὰ τοῦτ’ ἄρα τοῦ πεποιηκότοσ ὁ πεπονθὼσ ἔλαττον ἕξω παρ’ ὑμῖν; μὴ δῆτα·

ἀλλ’ ὅταν οὗτοσ ἔχων τὰ παιδία τούτοισ ἀξιοῖ δοῦναι τὴν ψῆφον ὑμᾶσ, τόθ’ ὑμεῖσ τοὺσ νόμουσ ἔχοντά με πλησίον ἡγεῖσθε παρεστάναι καὶ τὸν ὁρ́κον ὃν ὀμωμόκατε, τούτοισ ἀξιοῦντα καὶ ἀντιβολοῦνθ’ ἕκαστον ὑμῶν ψηφίσασθαι. οἷσ ὑμεῖσ κατὰ πολλὰ δικαιότερον πρόσθοισθ’ ἂν ἢ τούτῳ· καὶ γὰρ ὀμωμόκατ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῖσ νόμοισ πείσεσθαι, καὶ τῶν ἴσων μέτεστιν ὑμῖν διὰ τοὺσ νόμουσ, καὶ πάνθ’ ὅσ’ ἔστ’ ἀγάθ’ ὑμῖν διὰ τοὺσ νόμουσ ἐστίν, οὐ διὰ Μειδίαν οὐδὲ διὰ τοὺσ Μειδίου παῖδασ. καὶ ῥήτωρ ἐστὶν οὗτοσ ἴσωσ ἐμὲ φήσει λέγων.

ἐγὼ δ’, εἰ μὲν ὁ συμβουλεύων ὅ τι ἂν συμφέρειν ὑμῖν ἡγῆται, καὶ τοῦτ’ ἄχρι τοῦ μηδὲν ὑμῖν ἐνοχλεῖν μηδὲ βιάζεσθαι, ῥήτωρ ἐστίν, οὔτε φύγοιμ’ ἂν οὔτ’ ἀπαρνοῦμαι τοῦτο τοὔνομα· εἰ μέντοι ῥήτωρ ἐστὶν οἱούσ ἐνίουσ τῶν λεγόντων ἐγὼ καὶ ὑμεῖσ δ’ ὁρᾶτε, ἀναιδεῖσ καὶ ἀφ’ ὑμῶν πεπλουτηκότασ, οὐκ ἂν εἰήν οὗτοσ ἐγώ· εἴληφα μὲν γὰρ οὐδ’ ὁτιοῦν παρ’ ὑμῶν, τὰ δ’ ὄντ’ εἰσ ὑμᾶσ πλὴν πάνυ μικρῶν ἅπαντ’ ἀνήλωκα. καίτοι καὶ εἰ τούτων ἦν πονηρότατοσ, κατὰ τοὺσ νόμουσ ἔδει παρ’ ἐμοῦ δίκην λαμβάνειν, οὐκ ἐφ’ οἷσ ἐλῃτούργουν ὑβρίζειν. ἔτι τοίνυν οὐδὲ εἷσ ἐστιν ὅστισ ἐμοὶ τῶν λεγόντων συναγωνίζεται.

καὶ οὐδενὶ μέμφομαι· οὐδὲ γὰρ αὐτὸσ οὐδενὸσ εἵνεκα τούτων οὐδὲν ἐν ὑμῖν πώποτ’ εἶπον, ἀλλ’ ἁπλῶσ κατ’ ἐμαυτὸν ἔγνων καὶ λέγειν καὶ πράττειν ὅ τι ἂν συμφέρειν ὑμῖν ἡγῶμαι. ἀλλὰ τούτῳ πάντασ αὐτίκα δὴ μάλα συνεξεταζομένουσ τοὺσ ῥήτορασ ὄψεσθ’ ἐφεξῆσ. καίτοι πῶσ ἐστι δίκαιον, τοὔνομα μὲν τοῦθ’ ὡσ ὄνειδοσ προφέρειν ἐμοί, διὰ τούτων δ’ αὐτὸν τῶν ἀνδρῶν ἀξιοῦν σωθῆναι; τάχα τοίνυν ἴσωσ καὶ τὰ τοιαῦτ’ ἐρεῖ, ὡσ ἐσκεμμένα καὶ παρεσκευασμένα πάντα λέγω νῦν.

ἐγὼ δ’ ἐσκέφθαι μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φημὶ καὶ οὐκ ἂν ἀρνηθείην, καὶ μεμελετηκέναι γ’ ὡσ ἐνῆν μάλιστ’ ἐμοί· καὶ γὰρ ἂν ἄθλιοσ ἦν, εἰ τοιαῦτα παθὼν καὶ πάσχων ἠμέλουν ὧν περὶ τούτων ἐρεῖν ἔμελλον πρὸσ ὑμᾶσ· γεγραφέναι μέντοι μοι τὸν λόγον Μειδίαν·

ὁ γὰρ τὰ ἔργα παρεσχηκὼσ περὶ ὧν εἰσιν οἱ λόγοι δικαιότατ’ ἂν ταύτην ἔχοι τὴν αἰτίαν, οὐχ ὁ ἐσκεμμένοσ οὐδ’ ὁ μεριμνήσασ τὰ δίκαια λέγειν νῦν. ἐγὼ μὲν οὖν τοῦτο ποιῶν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ αὐτὸσ ὁμολογῶ· Μειδίαν μέντοι μηδὲν ἐσκέφθαι πώποτ’ ἐν παντὶ τῷ βίῳ δίκαιον εἰκόσ ἐστιν· εἰ γὰρ καὶ κατὰ μικρὸν ἐπῄει τὰ τοιαῦτ’ αὐτῷ σκοπεῖν, οὐκ ἂν τοσοῦτον διημάρτανε τοῦ πράγματοσ. οἶμαι τοίνυν αὐτὸν οὐδὲ τοῦ δήμου κατηγορεῖν ὀκνήσειν οὐδὲ τῆσ ἐκκλησίασ, ἀλλ’ ἅπερ τότ’ ἐτόλμα λέγειν ὅτ’ ἦν ἡ προβολή, ταῦτα καὶ νῦν ἐρεῖν, ὡσ ὅσοι δέον ἐξιέναι κατέμενον καὶ ὅσοι τὰ φρούρι’ ἦσαν ἔρημα λελοιπότεσ, ἐξεκλησίασαν, καὶ χορευταὶ καὶ ξένοι καὶ τοιοῦτοί τινεσ ἦσαν οἳ κατεχειροτόνησαν αὐτοῦ.

εἰσ γὰρ τοῦτο θράσουσ καὶ ἀναιδείασ τότ’ ἀφίκετ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὡσ ἴσασιν ὅσοι παρῆσαν ὑμῶν, ὥστε κακῶσ λέγων καὶ ἀπειλῶν καὶ βλέπων εἰσ τὸν ἀεὶ θορυβοῦντα τόπον τῆσ ἐκκλησίασ καταπλήξειν ᾤετο τὸν δῆμον ἅπαντα.

ᾗ καὶ γελοῖ’ εἶναι τὰ νῦν, οἶμαι, δάκρυ’ εἰκότωσ ἂν αὐτοῦ δοκοίη. τί λέγεισ, ὦ μιαρὰ κεφαλή;

σὺ τὰ σαυτοῦ παιδί’ ἀξιώσεισ ἐλεεῖν ἢ σὲ τούσδε, ἢ σπουδάζειν εἰσ τὰ σά, τοὺσ ὑπὸ σοῦ δημοσίᾳ προπεπηλακισμένουσ; σὺ μόνοσ τῶν ὄντων ἀνθρώπων ἐπὶ μὲν τοῦ βίου τοσαύτησ ὑπερηφανίασ πλήρησ ὢν πάντων ἀνθρώπων ἔσει φανερώτατοσ, ὥστε καὶ πρὸσ οὓσ μηδέν ἐστί σοι πρᾶγμα, λυπεῖσθαι τὴν σὴν θρασύτητα καὶ φωνὴν καὶ τὸ σχῆμα καὶ τοὺσ σοὺσ ἀκολούθουσ καὶ πλοῦτον καὶ ὕβριν θεωροῦντασ, ἐν δὲ τῷ κρίνεσθαι παραχρῆμ’ ἐλεηθήσει; μεγάλην μέντἂν ἀρχήν, μᾶλλον δὲ τέχνην, εἰήσ εὑρηκώσ, εἰ δύο τἀναντιώταθ’ ἑαυτοῖσ ἐν οὕτω βραχεῖ χρόνῳ περὶ σαυτὸν δύναιο ποιεῖσθαι, φθόνον ἐξ ὧν ζῇσ, καὶ ἐφ’ οἷσ ἐξαπατᾷσ ἔλεον.

οὐκ ἔστιν οὐδαμόθεν σοι προσήκων ἔλεοσ οὐδὲ καθ’ ἕν, ἀλλὰ τοὐναντίον μῖσοσ καὶ φθόνοσ καὶ ὀργή· τούτων γὰρ ἄξια ποιεῖσ. ἀλλ’ ἐπ’ ἐκεῖν’ ἐπάνειμι, ὅτι τοῦ δήμου κατηγορήσει καὶ τῆσ ἐκκλησίασ. ὅταν οὖν τοῦτο ποιῇ, ἐνθυμεῖσθε παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ, ἄνδρεσ δικασταί, ὅτι οὗτοσ τῶν μεθ’ ἑαυτοῦ στρατευσαμένων ἱππέων, ὅτ’ εἰσ Ὄλυνθον διέβησαν, ἐλθὼν πρὸσ ὑμᾶσ εἰσ τὴν ἐκκλησίαν κατηγόρει.

πάλιν νῦν μείνασ πρὸσ τοὺσ ἐξεληλυθότασ τοῦ δήμου κατηγορήσει. πότερον οὖν ὑμεῖσ, ἐάν τε μένητε ἐάν τ’ ἐξίητε, ὁμολογήσετ’ εἶναι τοιοῦτοι οἱούσ Μειδίασ ὑμᾶσ ἀποφαίνει, ἢ τοὐναντίον τοῦτον ἀεὶ καὶ πανταχοῦ θεοῖσ ἐχθρὸν καὶ βδελυρόν; ἐγὼ μὲν οἶμαι τοῦτον τοιοῦτον· ὃν γὰρ οὐχ ἱππεῖσ, οὐ συνάρχοντεσ, οὐ φίλοι δύνανται φέρειν, τί τοῦτον εἴπῃ τισ; ἐμοὶ μὲν νὴ τὸν Δία καὶ τὸν Ἀπόλλω καὶ τὴν Ἀθηνᾶν εἰρήσεται γάρ, εἴτ’ ἄμεινον εἴτε μή, ὅθ’ οὗτοσ ὡσ ἀπήλλαγμαι περιιὼν ἐλογοποίει, ἔνδηλοί τινεσ ἦσαν ἀχθόμενοι τῶν πάνυ τούτῳ λαλούντων ἡδέωσ.

καὶ νὴ Δί’ αὐτοῖσ πολλὴ συγγνώμη· οὐ γάρ ἐστι φορητὸσ ἅνθρωποσ, ἀλλὰ καὶ πλουτεῖ μόνοσ καὶ λέγειν δύναται μόνοσ, καὶ πάντεσ εἰσὶ τούτῳ καθάρματα καὶ πτωχοὶ καὶ οὐδ’ ἄνθρωποι. τὸν οὖν ἐπὶ ταύτησ τῆσ ὑπερηφανίασ ὄντα, νῦν ἐὰν ἀποφύγῃ, τί ποιήσειν οἰέσθε;

ἐξ ὅτου δὲ τοῦτ’ ἂν εἰδείητ’ ἐγὼ φράσω· εἰ τοῖσ μετὰ τὴν χειροτονίαν τεκμηρίοισ θεωρήσαιτε. τίσ γάρ ἐστιν ὅστισ καταχειροτονηθὲν αὐτοῦ, καὶ ταῦτ’ ἀσεβεῖν περὶ τὴν ἑορτήν, εἰ καὶ μηδεὶσ ἄλλοσ ἐπῆν ἀγὼν ἔτι μηδὲ κίνδυνοσ, οὐκ ἂν ἐπ’ αὐτῷ τούτῳ κατέδυ καὶ μέτριον παρέσχεν ἑαυτὸν τόν γε δὴ μέχρι τῆσ κρίσεωσ χρόνον, εἰ καὶ μὴ πάντα; οὐδεὶσ ὅστισ οὐκ ἄν. ἀλλ’ οὐ Μειδίασ, ἀλλ’ ἀπὸ τῆσ ἡμέρασ ταύτησ λέγει, λοιδορεῖται, βοᾷ.

χειροτονεῖταί τισ· Μειδίασ Ἀναγυράσιοσ προβέβληται. Πλουτάρχου προξενεῖ, τἀπόρρητ’ οἶδεν, ἡ πόλισ αὐτὸν οὐ χωρεῖ. καὶ ταῦτα πάντα ποιεῖ δῆλον ὅτι οὐδὲν ἄλλ’ ἐνδεικνύμενοσ ἢ ὅτι ἐγὼ οὐδὲν πέπονθ’ ὑπὸ τῆσ καταχειροτονίασ, οὐδὲ δέδοικ’ οὐδὲ φοβοῦμαι τὸν μέλλοντ’ ἀγῶνα. ὃσ οὖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ μὲν ὑμᾶσ δεδιέναι δοκεῖν αἰσχρὸν ἡγεῖται, τὸ δὲ μηδὲν φροντίζειν ὑμῶν νεανικόν, τοῦτον οὐκ ἀπολωλέναι δεκάκισ προσήκει;

οὐδὲ γὰρ ἕξειν ὑμᾶσ ὅ τι χρήσεσθ’ αὐτῷ νομίζει. πλούσιοσ, θρασύσ, μέγα φρονῶν, μέγα φθεγγόμενοσ, βίαιοσ, ἀναιδήσ, ‐ ποῦ ληφθήσεται, νῦν ἐὰν διακρούσηται; ἀλλ’ ἔγωγε, εἰ μηδενὸσ εἵνεκα τῶν ἄλλων, τῶν γε δημηγοριῶν ὧν ἑκάστοτε δημηγορεῖ, καὶ ἐν οἷσ καιροῖσ, τὴν μεγίστην ἂν αὐτὸν δικαίωσ οἶμαι δίκην δοῦναι.

ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’ ὅτι, ἂν μέν τι τῶν δεόντων ἀπαγγελθῇ τῇ πόλει καὶ τοιοῦτον οἱο͂ν εὐφρᾶναι πάντασ, οὐδαμοῦ πώποτε Μειδίασ τῶν συνηδομένων οὐδὲ τῶν συγχαιρόντων ἐξητάσθη τῷ δήμῳ, ἂν δέ τι φλαῦρον, ὃ μηδεὶσ ἂν βούλοιτο τῶν ἄλλων, πρῶτοσ ἀνέστηκεν εὐθέωσ καὶ δημηγορεῖ, ἐπεμβαίνων τῷ καιρῷ καὶ τῆσ σιωπῆσ ἀπολαύων ἣν ἐπὶ τῷ περὶ τῶν συμβεβηκότων ἄχθεσθαι ποιεῖσθ’ ὑμεῖσ· τοιοῦτοι γάρ ἐστ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι·

οὐ γὰρ ἐξέρχεσθε, οὐδ’ οἰέσθε δεῖν χρήματ’ εἰσφέρειν. εἶτα θαυμάζετ’ εἰ κακῶσ τὰ πράγμαθ’ ὑμῖν ἔχει; ἔμ’ οἰέσθ’ ὑμῖν εἰσοίσειν, ὑμεῖσ δὲ νεμεῖσθαι; ἔμ’ οἰέσθε τριηραρχήσειν, ὑμεῖσ δ’ οὐκ ἐμβήσεσθαι; τοιαῦθ’ ὑβρίζων καὶ τὴν ἀπὸ τῆσ ψυχῆσ πικρίαν καὶ κακόνοιαν, ἣν κατὰ τῶν πολλῶν ὑμῶν ἔχων ἀφανῆ παρ’ ἑαυτῷ περιέρχεται, φανερὰν ἐπὶ τοῦ καιροῦ καθιστάσ.

δεῖ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ὑμᾶσ οὕτω νῦν, ὅταν ἐξαπατῶν καὶ φενακίζων ὀδύρηται καὶ κλάῃ καὶ δέηται, ταῦθ’ ὑποβάλλειν αὐτῷ· τοιοῦτοσ γὰρ εἶ, Μειδία· ὑβριστὴσ γὰρ εἶ, οὐκ ἐθέλεισ ἔχειν παρὰ σεαυτῷ τὼ χεῖρε. εἶτα θαυμάζεισ εἰ κακὸσ κακῶσ ἀπολεῖ; ἀλλὰ νομίζεισ ἡμᾶσ μὲν ἀνέξεσθαί σου, αὐτὸσ δὲ τυπτήσειν; καὶ ἡμᾶσ μὲν ἀποψηφιεῖσθαί σου, σὺ δ’ οὐ παύσεσθαι; καὶ βοηθοῦσιν οἱ λέγοντεσ ὑπὲρ αὐτοῦ, οὐχ οὕτω τούτῳ χαρίσασθαι μὰ τοὺσ θεοὺσ βουλόμενοι, ὡσ ἐπηρεάζειν ἐμοὶ διὰ τὴν ἰδίαν ἔχθραν, ἣν οὗτοσ αὑτῷ πρὸσ ἐμέ, ἄν τ’ ἐγὼ φῶ ἄν τε μὴ φῶ, φησὶν εἶναι καὶ βιάζεται, οὐκ ὀρθῶσ·

ἀλλὰ κινδυνεύει τὸ λίαν εὐτυχεῖν ἐνίοτ’ ἐπαχθεῖσ ποιεῖν· ὅπου γὰρ ἐγὼ μὲν οὐδὲ πεπονθὼσ κακῶσ ἐχθρὸν εἶναί μοι τοῦτον ὁμολογῶ, οὗτοσ δ’ οὐδ’ ἀφιέντ’ ἀφίησιν, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῖσ ἀλλοτρίοισ ἀγῶσιν ἀπαντᾷ καὶ νῦν ἀναβήσεται μηδὲ τῆσ κοινῆσ τῶν νόμων ἐπικουρίασ ἀξιῶν ἐμοὶ μετεῖναι, πῶσ οὐχ οὗτοσ ἐπαχθήσ ἐστιν ἤδη καὶ μείζων ἢ καθ’ ὅσον ἡμῶν ἑκάστῳ συμφέρει; ἔτι τοίνυν παρῆν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ καθῆτ’ Εὔβουλοσ ἐν τῷ θεάτρῳ, ὅθ’ ὁ δῆμοσ κατεχειροτόνησε Μειδίου, καὶ καλούμενοσ ὀνομαστὶ καὶ ἀντιβολοῦντοσ τούτου καὶ λιπαροῦντοσ, ὡσ ὑμεῖσ ἴστε, οὐκ ἀνέστη.

καὶ μὴν εἰ μὲν μηδὲν ἠδικηκότοσ ἡγεῖτο τὴν προβολὴν γεγενῆσθαι, τότ’ ἔδει τόν γε φίλον δήπου συνειπεῖν καὶ βοηθῆσαι· εἰ δὲ καταγνοὺσ ἀδικεῖν τότε, διὰ ταῦτ’ οὐχ ὑπήκουσεν, νῦν δ’, ὅτι προσκέκρουκεν ἐμοί, διὰ ταῦτα τοῦτον ἐξαιτήσεται, ὑμῖν οὐχὶ καλῶσ ἔχει χαρίσασθαι· μὴ γὰρ ἔστω μηδεὶσ ἐν δημοκρατίᾳ τηλικοῦτοσ, ὥστε συνειπὼν τὸν μὲν ὑβρίσθαι, τὸν δὲ μὴ δοῦναι δίκην ποιῆσαι.

ἀλλ’ εἰ κακῶσ ἐμὲ βούλει ποιεῖν, Εὔβουλε, ὡσ ἔγωγε μὰ τοὺσ θεοὺσ οὐκ οἶδ’ ἀνθ’ ὅτου, δύνασαι μὲν καὶ πολιτεύει, κατὰ τοὺσ νόμουσ δ’ ἥντινα βούλει παρ’ ἐμοῦ δίκην λάμβανε, ὧν δ’ ἐγὼ παρὰ τοὺσ νόμουσ ὑβρίσθην, μή μ’ ἀφαιροῦ τὴν τιμωρίαν. εἰ δ’ ἀπορεῖσ ἐκείνωσ με κακῶσ ποιῆσαι, εἰή ἂν καὶ τοῦτο σημεῖον τῆσ ἐμῆσ ἐπιεικείασ, εἰ τοὺσ ἄλλουσ ῥᾳδίωσ κρίνων ἐμὲ μηδὲν ἔχεισ ἐφ’ ὅτῳ τοῦτο ποιήσεισ. πέπυσμαι τοίνυν καὶ Φιλιππίδην καὶ Μνησαρχίδην καὶ Διότιμον τὸν Εὐωνυμέα καὶ τοιούτουσ τινὰσ πλουσίουσ καὶ τριηράρχουσ ἐξαιτήσεσθαι καὶ λιπαρήσειν παρ’ ὑμῶν αὐτόν, αὑτοῖσ ἀξιοῦντασ δοθῆναι τὴν χάριν ταύτην.

περὶ ὧν οὐδὲν ἂν εἴποιμι πρὸσ ὑμᾶσ φλαῦρον ἐγώ καὶ γὰρ ἂν μαινοίμην· ἀλλ’ ἃ θεωρεῖν ὑμᾶσ, ὅταν οὗτοι δέωνται, δεῖ καὶ λογίζεσθαι, ταῦτ’ ἐρῶ. ἐνθυμεῖσθ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, εἰ γένοιντο ὃ μὴ γένοιτ’ οὐδ’ ἔσται οὗτοι κύριοι τῆσ πολιτείασ μετὰ Μειδίου καὶ τῶν ὁμοίων τούτῳ, καί τισ ὑμῶν τῶν πολλῶν καὶ δημοτικῶν ἁμαρτὼν εἴσ τινα τούτων, μὴ τοιαῦθ’ οἱᾶ Μειδίασ εἰσ ἐμέ, ἀλλ’ ὁτιοῦν ἄλλο, εἰσ δικαστήριον εἰσίοι πεπληρωμένον ἐκ τούτων, τίνοσ συγγνώμησ ἢ τίνοσ λόγου τυχεῖν ἂν οἰέσθε;

ταχύ γ’ ἂν χαρίσαιντο, οὐ γάρ; ἢ δεηθέντι τῳ τῶν πολλῶν πρόσσχοιεν, ἀλλ’ οὐκ ἂν εὐθέωσ εἴποιεν τὸν δὲ βάσκανον, τὸν δ’ ὄλεθρον, τοῦτον δ’ ὑβρίζειν, ἀναπνεῖν δέ; ὃν εἴ τισ ἐᾷ ζῆν, ἀγαπᾶν δεῖ; μὴ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τούτοισ τοῖσ οὕτω χρησαμένοισ ἂν ὑμῖν ἄλλωσ πωσ ἔχεθ’ ὑμεῖσ, μηδὲ τὸν πλοῦτον μηδὲ τὴν δόξαν τὴν τούτων θαυμάζετε, ἀλλ’ ὑμᾶσ αὐτούσ.

πολλὰ τούτοισ ἀγάθ’ ἐστίν, ἃ τούτουσ οὐδεὶσ κωλύει κεκτῆσθαι· μὴ τοίνυν μηδ’ οὗτοι τὴν ἄδειαν, ἣν ἡμῖν κοινὴν οὐσίαν οἱ νόμοι παρέχουσι, κωλυόντων κεκτῆσθαι. οὐδὲν δεινὸν οὐδ’ ἐλεινὸν Μειδίασ πείσεται, ἂν ἴσα κτήσηται τοῖσ πολλοῖσ ὑμῶν, οὓσ νῦν ὑβρίζει καὶ πτωχοὺσ ἀποκαλεῖ, ἃ δὲ νῦν περιόντ’ αὐτὸν ὑβρίζειν ἐπαίρει, περιαιρεθῇ.

οὐδ’ οὗτοι δήπου ταῦθ’ ὑμῶν εἰσι δίκαιοι δεῖσθαι, μὴ κατὰ τοὺσ νόμουσ δικάσητ’, ἄνδρεσ δικασταί· μὴ βοηθήσητε τῷ πεπονθότι δεινά· μὴ εὐορκεῖτε· ἡμῖν δότε τὴν χάριν ταύτην. ταῦτα γάρ, ἄν τι δέωνται περὶ τούτου, δεήσονται, κἂν μὴ ταῦτα λέγωσι τὰ ῥήματα. ἀλλ’ εἴπερ εἰσὶ φίλοι καὶ δεινὸν εἰ μὴ πλουτήσει Μειδίασ ἡγοῦνται, εἰσὶ μὲν εἰσ τὰ μάλιστ’ αὐτοὶ πλούσιοι, καὶ καλῶσ ποιοῦσι, χρήματα δ’ αὐτῷ παρ’ ἑαυτῶν δόντων, ἵν’ ὑμεῖσ μὲν ἐφ’ οἷσ εἰσήλθετ’ ὀμωμοκότεσ δικαίωσ ψηφίσησθε, οὗτοι δὲ παρ’ αὑτῶν τὰσ χάριτασ, μὴ μετὰ τῆσ ὑμετέρασ αἰσχύνησ, ποιῶνται.

εἰ δ’ οὗτοι χρήματ’ ἔχοντεσ μὴ πρόοιντ’ ἄν, πῶσ ὑμῖν καλὸν τὸν ὁρ́κον προέσθαι; πλούσιοι πολλοὶ συνεστηκότεσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ δοκεῖν τινὲσ εἶναι δι’ εὐπορίαν προσειληφότεσ, ὑμῶν παρίασι δεησόμενοι.

τούτων μηδενί μ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, προῆσθε, ἀλλ’ ὥσπερ ἕκαστοσ τούτων ὑπὲρ τῶν ἰδίᾳ συμφερόντων καὶ ὑπὲρ τούτου σπουδάσεται, οὕτωσ ὑμεῖσ ὑπὲρ ὑμῶν αὐτῶν καὶ τῶν νόμων καὶ ἐμοῦ τοῦ ἐφ’ ὑμᾶσ καταπεφευγότοσ σπουδάσατε, καὶ τηρήσατε τὴν γνώμην ταύτην ἐφ’ ἧσ νῦν ἐστέ. καὶ γὰρ εἰ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τόθ’ ὅτ’ ἦν ἡ προβολή, τὰ πεπραγμέν’ ὁ δῆμοσ ἀκούσασ ἀπεχειροτόνησε Μειδίου, οὐκ ἂν ὁμοίωσ ἦν δεινόν·

καὶ γὰρ μὴ γεγενῆσθαι, καὶ μὴ περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικήματα ταῦτ’ εἶναι, καὶ πόλλ’ ἂν εἶχέ τισ αὑτὸν παραμυθήσασθαι. νῦν δὲ τοῦτο καὶ πάντων ἄν μοι δεινότατον συμβαίη, εἰ παρ’ αὐτὰ τἀδικήμαθ’ οὕτωσ ὀργίλωσ καὶ πικρῶσ καὶ χαλεπῶσ ἅπαντεσ ἔχοντεσ ἐφαίνεσθε, ὥστε Νεοπτολέμου καὶ Μνησαρχίδου καὶ Φιλιππίδου καί τινοσ τῶν σφόδρα τούτων πλουσίων δεομένων καὶ ἐμοῦ καὶ ὑμῶν, ἐβοᾶτε μὴ ἀφεῖναι, καὶ προσελθόντοσ μοι Βλεπαίου τοῦ τραπεζίτου, τηλικοῦτ’ ἀνεκράγετε, ὡσ, τοῦτ’ ἐκεῖνο, χρήματά μου ληψομένου, ὥστε μ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φοβηθέντα τὸν ὑμέτερον θόρυβον θοἰμάτιον προέσθαι καὶ μικροῦ γυμνὸν ἐν τῷ χιτωνίσκῳ γενέσθαι, φεύγοντ’ ἐκεῖνον ἕλκοντά με, καὶ μετὰ ταῦτ’ ἀπαντῶντεσ ὅπωσ ἐπέξει τῷ μιαρῷ καὶ μὴ διαλύσει·

θεάσονταί σε τί ποιήσεισ Ἀθηναῖοι τοιαῦτα λέγοντεσ·

ἐπειδὴ κεχειροτόνηται μὲν ὕβρισ τὸ πρᾶγμ’ εἶναι, ἐν ἱερῷ δ’ οἱ ταῦτα κρίνοντεσ καθεζόμενοι διέγνωσαν, διέμεινα δ’ ἐγὼ καὶ οὐ προὔδωκ’ οὔθ’ ὑμᾶσ οὔτ’ ἐμαυτόν, τηνικαῦτ’ ἀποψηφιεῖσθ’ ὑμεῖσ. μηδαμῶσ·

πάντα γὰρ τὰ αἴσχιστ’ ἔνεστιν ἐν τῷ πράγματι. εἰμὶ δ’ οὐ τούτων ὑμῖν ἄξιοσ πῶσ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι; κρίνων ἄνθρωπον καὶ δοκοῦντα καὶ ὄντα βίαιον καὶ ὑβριστήν, ἡμαρτηκότ’ ἀσελγῶσ ἐν πανηγύρει, μάρτυρασ τῆσ ὕβρεωσ τῆσ ἑαυτοῦ πεποιημένον οὐ μόνον ὑμᾶσ, ἀλλὰ καὶ τοὺσ ἐπιδημήσαντασ ἅπαντασ τῶν Ἑλλήνων. ἤκουσεν ὁ δῆμοσ τὰ πεπραγμένα τούτῳ. τί οὖν; ὑμῖν καταχειροτονήσασ παρέδωκεν. οὐ τοίνυν οἱο͂́ν τ’ ἀφανῆ τὴν γνῶσιν ὑμῶν γενέσθαι, οὐδὲ λαθεῖν, οὐδ’ ἀνεξέταστον εἶναι τί ποθ’ ὡσ ὑμᾶσ τοῦ πράγματοσ ἐλθόντοσ ἔγνωτε·

ἀλλ’ ἐὰν μὲν κολάσητε, δόξετε σώφρονεσ εἶναι καὶ καλοὶ κἀγαθοὶ καὶ μισοπόνηροι, ἂν δ’ ἀφῆτε, ἄλλου τινὸσ ἡττῆσθαι. οὐ γὰρ ἐκ πολιτικῆσ αἰτίασ, οὐδ’ ὥσπερ Ἀριστοφῶν ἀποδοὺσ τοὺσ στεφάνουσ ἔλυσε τὴν προβολήν, ἀλλ’ ἐξ ὕβρεωσ, ἐκ τοῦ μηδὲν ἂν ὧν πεποίηκ’ ἀναλῦσαι δύνασθαι κρίνεται. πότερ’ οὖν τούτου γενομένου κρεῖττον αὖθισ ἢ νυνὶ κολάσαι; ἐγὼ μὲν οἶμαι νῦν· κοινὴ γὰρ ἡ κρίσισ, καὶ τἀδικήματα πάντ’ ἐφ’ οἷσ νῦν κρίνεται κοινά. ἔτι δ’ οὐκ ἔμ’ ἔτυπτεν, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μόνον οὗτοσ οὐδ’ ὕβριζε τῇ διανοίᾳ τότε ποιῶν οἷ’ ἐποίει, ἀλλὰ πάντασ ὅσουσ περ ἂν οἰήταί τισ ἧττον ἐμοῦ δύνασθαι δίκην ὑπὲρ αὑτῶν λαβεῖν.

εἰ δὲ μὴ πάντεσ ἐπαίεσθε μηδὲ πάντεσ ἐπηρεάζεσθε χορηγοῦντεσ, ἴστε δήπου τοῦθ’ ὅτι οὐδ’ ἐχορηγεῖθ’ ἅμα πάντεσ, οὐδὲ δύναιτ’ ἄν ποθ’ ὑμᾶσ οὐδεὶσ ἅπαντασ μιᾷ χειρὶ προπηλακίσαι. ἀλλ’ ὅταν εἷσ ὁ παθὼν μὴ λάβῃ δίκην, τόθ’ ἕκαστον αὐτὸν χρὴ προσδοκᾶν τὸν πρῶτον μετὰ ταῦτ’ ἀδικησόμενον γενήσεσθαι, καὶ μὴ παρορᾶν τὰ τοιαῦτα, μηδ’ ἐφ’ ἑαυτὸν ἐλθεῖν περιμένειν, ἀλλ’ ὡσ ἐκ πλείστου φυλάττεσθαι.

μισεῖ Μειδίασ ἴσωσ ἐμέ, ὑμῶν δέ γ’ ἕκαστον ἄλλοσ τισ. ἆρ’ οὖν συγχωρήσαιτ’ ἂν τοῦτον, ὅστισ ἐστὶν ἕκαστοσ ὁ μισῶν, κύριον γενέσθαι τοῦ ταῦθ’ ἅπερ οὗτοσ ἐμὲ ὑμῶν ἕκαστον ποιῆσαι; ἐγὼ μὲν οὐκ οἶμαι. μὴ τοίνυν μηδ’ ἔμ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, προῆσθε τούτῳ. ὁρᾶτε δέ·

αὐτίκα δὴ μάλα, ἐπειδὰν ἀναστῇ τὸ δικαστήριον, εἷσ ἕκαστοσ ὑμῶν, ὁ μὲν θᾶττον ἴσωσ, ὁ δὲ σχολαίτερον, οἴκαδ’ ἄπεισιν οὐδὲν φροντίζων οὐδὲ μεταστρεφόμενοσ οὐδὲ φοβούμενοσ, οὔτ’ εἰ φίλοσ οὔτ’ εἰ μὴ φίλοσ αὑτῷ συντεύξεταί τισ, οὐδέ γ’ εἰ μέγασ ἢ μικρόσ, ἢ ἰσχυρὸσ ἢ ἀσθενήσ, οὐδὲ τῶν τοιούτων οὐδέν. τί δήποτε; ὅτι τῇ ψυχῇ τοῦτ’ οἶδε καὶ θαρρεῖ καὶ πεπίστευκε τῇ πολιτείᾳ, μηδέν’ ἕλξειν μηδ’ ὑβριεῖν μηδὲ τυπτήσειν. εἶτ’ ἐφ’ ἧσ ἀδείασ αὐτοὶ πορεύεσθε, ταύτην οὐ βεβαιώσαντεσ ἐμοὶ βαδιεῖσθε;

καὶ τίνι χρή με λογισμῷ περιεῖναι ταῦτα παθόντα, εἰ περιόψεσθέ με νῦν ὑμεῖσ; θάρρει νὴ Δία, φήσειέ τισ ἄν· οὐ γὰρ ἔτ’ οὐδὲν ὑβρισθήσει. ἐὰν δέ, τότ’ ὀργιεῖσθε, νῦν ἀφέντεσ; μηδαμῶσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, μὴ προδῶτε μήτ’ ἐμὲ μήθ’ ὑμᾶσ αὐτοὺσ μήτε τοὺσ νόμουσ. καὶ γὰρ αὐτὸ τοῦτ’ εἰ ’θέλοιτε σκοπεῖν καὶ ζητεῖν, τῷ ποτ’ εἰσὶν ὑμῶν οἱ ἀεὶ δικάζοντεσ ἰσχυροὶ καὶ κύριοι τῶν ἐν τῇ πόλει πάντων, ἐάν τε διακοσίουσ ἐάν τε χιλίουσ ἐάν θ’ ὁποσουσοῦν ἡ πόλισ καθίσῃ, οὔτε τῷ μεθ’ ὅπλων εἶναι συντεταγμένοι μόνοι τῶν ἄλλων πολιτῶν, εὑρ́οιτ’ ἄν, οὔτε τῷ τὰ σώματ’ ἄριστ’ ἔχειν καὶ μάλιστ’ ἰσχύειν τοὺσ δικάζοντασ, οὔτε τῷ τὴν ἡλικίαν εἶναι νεώτατοι, οὔτε τῶν τοιούτων οὐδενί, ἀλλὰ τῷ τοὺσ νόμουσ ἰσχύειν.

ἡ δὲ τῶν νόμων ἰσχὺσ τίσ ἐστιν;

ἆρ’ ἐάν τισ ὑμῶν ἀδικούμενοσ ἀνακράγῃ, προσδραμοῦνται καὶ παρέσονται βοηθοῦντεσ; οὔ· γράμματα γὰρ γεγραμμέν’ ἐστί, καὶ οὐχὶ δύναιντ’ ἂν τοῦτο ποιῆσαι. τίσ οὖν ἡ δύναμισ αὐτῶν ἐστιν; ὑμεῖσ ἐὰν βεβαιῶτ’ αὐτοὺσ καὶ παρέχητε κυρίουσ ἀεὶ τῷ δεομένῳ. οὐκοῦν οἱ νόμοι θ’ ὑμῖν εἰσιν ἰσχυροὶ καὶ ὑμεῖσ τοῖσ νόμοισ. δεῖ τοίνυν τούτοισ βοηθεῖν ὁμοίωσ ὥσπερ ἂν αὑτῷ τισ ἀδικουμένῳ, καὶ τὰ τῶν νόμων ἀδικήματα κοινὰ νομίζειν, ἐφ’ ὅτου περ ἂν λαμβάνηται, καὶ μήτε λῃτουργίασ μήτ’ ἔλεον μήτ’ ἄνδρα μηδένα μήτε τέχνην μηδεμίαν εὑρῆσθαι, δι’ ὅτου παραβάσ τισ τοὺσ νόμουσ οὐ δώσει δίκην.

ὑμῶν οἱ θεώμενοι τοῖσ Διονυσίοισ εἰσιόντ’ εἰσ τὸ θέατρον τοῦτον ἐσυρίττετε καὶ ἐκλώζετε, καὶ πάνθ’ ἃ μίσουσ ἐστὶ σημεῖ’ ἐποιεῖτε, οὐδὲν ἀκηκοότεσ πω περὶ αὐτοῦ παρ’ ἐμοῦ.

εἶτα πρὶν μὲν ἐλεγχθῆναι τὸ πρᾶγμα, ὠργίζεσθε, προὐκαλεῖσθ’ ἐπὶ τιμωρίαν τὸν παθόντα, ἐκροτεῖθ’ ὅτε προὐβαλόμην αὐτὸν ἐν τῷ δήμῳ· ἐπειδὴ δ’ ἐξελήλεγκται, καὶ προκατέγνωκεν ὁ δῆμοσ τούτου εἰσ ἱερὸν καθεζόμενοσ, καὶ τἄλλα προσεξήτασται τὰ πεπραγμένα τῷ μιαρῷ τούτῳ, καὶ δικάσοντεσ εἰλήχατε, καὶ πάντ’ ἐστὶν ἐν ὑμῖν μιᾷ ψήφῳ διαπράξασθαι, νῦν ὀκνήσετ’ ἐμοὶ βοηθῆσαι, τῷ δήμῳ χαρίσασθαι, τοὺσ ἄλλουσ σωφρονίσαι, μετὰ πολλῆσ ἀσφαλείασ αὐτοὶ τὸ λοιπὸν διάγειν, παράδειγμα ποιήσαντεσ τοῦτον τοῖσ ἄλλοισ;

πάντων οὖν εἵνεκα τῶν εἰρημένων, καὶ μάλιστα τοῦ θεοῦ χάριν περὶ οὗ τὴν ἑορτὴν ἀσεβῶν οὗτοσ ἑάλωκεν, τὴν ὁσίαν καὶ δικαίαν θέμενοι ψῆφον τιμωρήσασθε τοῦτον.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION