Demosthenes, Speeches 21-30, Κατὰ Ἀριστογείτονοσ Α

(데모스테네스, Speeches 21-30, Κατὰ Ἀριστογείτονοσ Α)

πάλαι καθήμενοσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ κατηγοροῦντοσ ἀκούων, ὥσπερ ὑμεῖσ, Λυκούργου, τὰ μὲν ἄλλα καλῶσ αὐτὸν ἡγούμην λέγειν, ἓν δὲ τεθαύμακα ὁρῶν ὑπερδιατεινόμενον, εἰ ἀγνοεῖ τοῦθ’ ὅτι οὔτε παρὰ τοὺσ ὑφ’ ἑαυτοῦ λόγουσ εἰρημένουσ οὔτε παρὰ τοὺσ ὑπ’ ἐμοῦ μέλλοντασ ῥηθήσεσθαι τὰ τουτουὶ τοῦ ἀγῶνόσ ἐστιν δίκαι’ ἰσχυρά, ἀλλ’ ὡσ ἂν ἕκαστοσ ὑμῶν ἔχῃ πρὸσ τὸ δυσχεραίνειν ἢ προσίεσθαι πονηρίαν. καὶ ἔγωγ’ ὑπολαμβάνω τὴν μὲν κατηγορίαν καὶ τὸ τῶν λόγων πλῆθοσ ἔθουσ ἕνεκα καὶ τῆσ ὑμετέρασ ἀκροάσεωσ δεῖν ποιήσασθαι, κεκρίσθαι δὲ τοῦτο τὸ πρᾶγμα πάλαι ὑπὸ τῆσ ἑκάστου φύσεωσ οἴκοθεν, καὶ νυνὶ εἰ μέν εἰσιν ὑμῶν οἱ πλείουσ οἱοῖ τοὺσ πονηροὺσ φιλεῖν καὶ σῴζειν, μάτην ἐρραψῳδηκότασ ἡμᾶσ ἔσεσθαι, εἰ δ’ οἱοῖ μισεῖν, δίκην, ἐὰν θεὸσ θέλῃ, τοῦτον δώσειν.

πολλῶν δὲ λόγων εἰρημένων καὶ πάντων καλῶσ, οὐκ ὀκνήσω πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν ἅ γ’ ἐμοὶ φαίνεται.

ἐμοὶ γὰρ οὐδ’ ὁτιοῦν ἐοικέναι δοκεῖ τοῖσ ἄλλοισ ὁ παρὼν ἀγών. σκοπεῖτε δ’ οὑτωσί. πρὸσ ἅπαντ’ ἔρχονται τὰ δικαστήρια οἱ μὲν δικασταὶ παρὰ τοῦ κατηγόρου καὶ τοῦ φεύγοντοσ τὸ πρᾶγμα μαθησόμενοι περὶ οὗ δεήσει τὴν ψῆφον ἐνεγκεῖν αὐτούσ, οἱ δ’ ἀντίδικοι μεθ’ ἑαυτοῦ δείξων ἑκάτεροσ ὄντα τὰ τῶν νόμων δίκαια. τὰ δὲ τούτου τοῦ ἀγῶνοσ πῶσ ἔχει;

οἱ μὲν δικάσοντεσ ὑμεῖσ ἥκετε μᾶλλον ἡμῶν τῶν κατηγόρων εἰδότεσ καὶ ὀφείλοντα τῷ δημοσίῳ τοῦτον καὶ ἐγγεγραμμένον ἐν ἀκροπόλει καὶ οὐκ ἐξὸν αὐτῷ λέγειν· ὥσθ’ ἕκαστον ὑμῶν κατηγόρου τάξιν ἔχειν καὶ τὸ πρᾶγμ’ εἰδέναι, μὴ μαθεῖν δεῖσθαι. ὁ δὲ κρινόμενοσ τῶν μὲν εἰσ σωτηρίαν φερόντων ἀλλ’ οὐδ’ ὁτιοῦν πάρεστιν ἔχων, οὐ τοὺσ ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ πράγματοσ λόγουσ δικαίουσ, οὐ τὸν ἑαυτοῦ βίον ἀνθρώπινον, οὐκ ἄλλ’ οὐδ’ ὁτιοῦν ἀγαθόν·

δι’ ἃ δ’ ἂν καὶ μηδ’ ὁτιοῦν ἀδικῶν τισ ἔδεισε, διὰ ταῦθ’ οὗτοσ οἰέται σωθήσεσθαι· ἐν γὰρ τῇ τῆσ πονηρίασ ὑπερβολῇ τὴν ἐλπίδα τῆσ σωτηρίασ ἔχει. οὕτω δ’ ἐχόντων τούτων, δοκεῖ μοί τισ οὐκ ἂν ἁμαρτεῖν εἰπὼν ὅτι νυνὶ κρίνεται μὲν Ἀριστογείτων, δοκιμάζεσθε δὲ καὶ κινδυνεύεθ’ ὑμεῖσ περὶ δόξησ.

εἰ μὲν γὰρ ὀφθήσεσθ’ ἐπὶ τοῖσ οὕτω φανεροῖσ καὶ μεγάλοισ ἀδικήμασιν ὀργιζόμενοι καὶ τιμωρούμενοι, δόξετε τοῦθ’, ὅπερ ἐστέ, δικασταὶ καὶ φύλακεσ τῶν νόμων εἰσεληλυθέναι· εἰ δ’ ἕτερόν τι περιέσται τούτων, ὃ μηδεὶσ μὲν ἂν αὐτὸσ πεποιηκέναι φήσειεν, ἐν δὲ ταῖσ ψήφοισ εὑρεθήσεται, δέδοικα μὴ δόξητέ τισιν τὸν ἀεὶ βουλόμενον εἶναι πονηρὸν τῶν ἐν τῇ πόλει παιδοτριβεῖν.

ἀσθενὴσ μὲν γάρ ἐστιν ἅπασ ὁ πονηρὸσ καθ’ ἑαυτόν· ᾧ δ’ ἂν ὑμεῖσ πρόσθησθε, οὗτοσ ἰσχυρὸσ γίγνεται. ἔστι δὲ τοῦτο τῷ μὲν λαβόντι παρ’ ὑμῶν ἐργασία καὶ δυναστεία, ὑμῖν δὲ τοῖσ δοῦσιν ὄνειδοσ. βουλοίμην δ’ ἄν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πρὸ τοῦ περὶ τῶν ἰδίων ἐμὲ τῶν τουτουὶ λέγειν, σπουδάσαντασ ὑμᾶσ ἐξετάσαι διὰ βραχέων εἰσ ὅσην αἰσχύνην καὶ ἀδοξίαν προῆχε τὴν πόλιν δημοσίᾳ πάντα τὰ τοιαῦτα θηρία, ὧν μέσοσ καὶ τελευταῖοσ καὶ πρῶτόσ ἐστιν οὗτοσ.

καὶ τὰ μὲν ἄλλ’ ἐάσω·

ἀλλ’ εἰσ τὰσ ἐκκλησίασ ἀναβαίνουσιν, ἐν αἷσ ὑμεῖσ γνώμησ ἀπόδειξιν, οὐ πονηρίασ τοῖσ λέγουσι προτίθετε, τόλμαν καὶ κραυγὴν καὶ ψευδεῖσ αἰτίασ καὶ συκοφαντίαν καὶ ἀναισχυντίαν καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα συνεσκευασμένοι, ὧν οὐκ ἂν εὑρ́οι τισ ἐναντιώτερα τῷ βουλεύεσθαι, νομίζω δ’ οὐδ’ ἂν αἰσχίω. καὶ τούτοισ τοῖσ αἰσχροῖσ ἁπάντων τῶν τῆσ πόλεωσ καλῶν περίεισι, τῶν νόμων, τῶν προέδρων, τοῦ προγράμματοσ, τῆσ εὐκοσμίασ. εἰ μὲν οὖν ὑμεῖσ ταῦτα βούλεσθε καὶ μετὰ τῆσ ὑμετέρασ γνώμησ οὗτοι ταῦτα ποιοῦσιν, ὁδῷ βαδίζει καὶ ἐᾶν δεῖ·

εἰ δ’ ἐπανορθώσασθαι ταῦτ’ ἔτι καὶ νῦν οἰέσθε χρῆναι, καὶ τὰ προειμένα πόρρω καὶ πολὺν ἤδη χρόνον αἰσχρῶσ καὶ κακῶσ ὑπὸ τούτων διακείμενα βελτίω ποιῆσαι, πάντα τὰ τοιαῦτ’ ἔθη παριδόντασ ὑμᾶσ τήμερον ὀρθῶσ δεῖ δικάσαι, τὴν τὰ δίκαι’ ἀγαπῶσαν Εὐνομίαν περὶ πλείστου ποιησαμένουσ, ἣ πάσασ καὶ πόλεισ καὶ χώρασ σῴζει· καὶ τὴν ἀπαραίτητον καὶ σεμνὴν Δίκην, ἣν ὁ τὰσ ἁγιωτάτασ ἡμῖν τελετὰσ καταδείξασ Ὀρφεὺσ παρὰ τὸν τοῦ Διὸσ θρόνον φησὶ καθημένην πάντα τὰ τῶν ἀνθρώπων ἐφορᾶν, εἰσ αὑτὸν ἕκαστον νομίσαντα βλέπειν οὕτω ψηφίζεσθαι, φυλαττόμενον καὶ προορώμενον μὴ καταισχῦναι ταύτην, ἧσ ἐπώνυμόσ ἐστιν ὑμῶν ἕκαστοσ ὁ ἀεὶ δικάζειν λαχών, πάντα τὰ ἐν τῇ πόλει καλὰ καὶ δίκαια καὶ συμφέροντα φυλάττων καὶ ταύτην τὴν ἡμέραν παρακαταθήκην ἔνορκον εἰληφὼσ παρὰ τῶν νόμων καὶ τῆσ πολιτείασ καὶ τῆσ πατρίδοσ.

ὡσ εἰ μὴ τοῦτον ἕξετε τὸν τρόπον, ἀλλ’ ἀπὸ τῆσ συνήθουσ εὐηθείασ εἰσεληλυθότεσ καθεδεῖσθε, φοβοῦμαι μὴ τὸ πρᾶγμ’ εἰσ τοὐναντίον περιστῇ καὶ δοκοῦντεσ ἡμεῖσ Ἀριστογείτονοσ κατηγορεῖν ὑμῶν κατηγοροῦντεσ φανῶμεν·

ὅσῳ γὰρ ἂν μᾶλλον ἡμῶν δειξάντων τὴν τούτου πονηρίαν μηδὲν ὑμεῖσ φροντίσητε, τοσούτῳ μείζων ἡ καθ’ ὑμῶν αἰσχύνη γενήσεται. καὶ περὶ μὲν τούτων ἱκανά. πάνυ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μετὰ πάσησ οἰκειότητοσ ἐρῶ τἀληθῆ πρὸσ ὑμᾶσ.

ἐγὼ γὰρ ἐν ταῖσ ἐκκλησίαισ ὁρῶν ὑμᾶσ κατατάττοντάσ με καὶ προχειριζομένουσ ἐπὶ τὴν τούτου κατηγορίαν, ἠχθόμην καὶ μὰ τὸν Δία καὶ πάντασ θεοὺσ οὐκ ἐβουλόμην. οὐ γὰρ ἠγνόουν ὅτι ὁ ποιήσασ τι τοιοῦτον παρ’ ὑμῖν καὶ παθὼν ἀπέρχεται. εἰ δὲ μὴ τηλικοῦτον ὥστ’ εὐθὺσ αἰσθέσθαι, ἀλλ’ ἐὰν πολλὰ τοιαῦτα ποιῇ καὶ μὴ παύηται, ταχὺ γνώσεται. ὅμωσ δ’ ἀναγκαῖον ἡγούμην εἶναι πείθεσθαι τοῖσ ὑμετέροισ βουλήμασιν. τὰ μὲν οὖν περὶ τῆσ ἐνδείξεωσ καὶ τῶν νόμων δίκαια αὐτόν, ὅπερ πεποίηκεν, Λυκοῦργον ἐρεῖν ἡγούμην, καὶ τοὺσ μάρτυρασ τῆσ πονηρίασ τῆσ τούτου τοῦτον ἑώρων προσκαλούμενον·

ἃ δὲ καὶ λογίζεσθαι τοὺσ ὑπὲρ πόλεωσ καὶ νόμων βουλευομένουσ προσήκει καὶ σκοπεῖσθαι δεῖ, ταῦτα προῃρούμην εἰπεῖν, καὶ νῦν ἐπὶ ταῦτα πορεύσομαι. δότε δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δότε καὶ συγχωρήσατε μοι πρὸσ Διόσ, ὡσ πέφυκα καὶ προῄρημαι, περὶ τούτων διαλεχθῆναι πρὸσ ὑμᾶσ· καὶ γὰρ οὐδ’ ἂν ἄλλωσ δυναίμην. ἅπασ ὁ τῶν ἀνθρώπων βίοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κἂν μεγάλην πόλιν οἰκῶσι κἂν μικράν, φύσει καὶ νόμοισ διοικεῖται.

τούτων δ’ ἡ μὲν φύσισ ἐστὶν ἄτακτον καὶ κατ’ ἄνδρ’ ἴδιον τοῦ ἔχοντοσ, οἱ δὲ νόμοι κοινὸν καὶ τεταγμένον καὶ ταὐτὸ πᾶσιν. ἡ μὲν οὖν φύσισ, ἂν ᾖ πονηρά, πολλάκισ φαῦλα βούλεται· διόπερ τοὺσ τοιούτουσ ἐξαμαρτάνοντασ εὑρήσετε. οἱ δὲ νόμοι τὸ δίκαιον καὶ τὸ καλὸν καὶ τὸ συμφέρον βούλονται, καὶ τοῦτο ζητοῦσιν, καὶ ἐπειδὰν εὑρεθῇ, κοινὸν τοῦτο πρόσταγμ’ ἀπεδείχθη, πᾶσιν ἴσον καὶ ὅμοιον, καὶ τοῦτ’ ἔστι νόμοσ.

ᾧ πάντασ πείθεσθαι προσήκει διὰ πολλά, καὶ μάλισθ’ ὅτι πᾶσ ἐστι νόμοσ εὑρ́ημα μὲν καὶ δῶρον θεῶν, δόγμα δ’ ἀνθρώπων φρονίμων, ἐπανόρθωμα δὲ τῶν ἑκουσίων καὶ ἀκουσίων ἁμαρτημάτων, πόλεωσ δὲ συνθήκη κοινή, καθ’ ἣν πᾶσι προσήκει ζῆν τοῖσ ἐν τῇ πόλει. ἀλλὰ μὴν ὅτι νῦν Ἀριστογείτων τοῖσ μὲν τῆσ ἐνδείξεωσ δικαίοισ ἅπασιν ἑάλωκεν, ἕτεροσ δ’ οὐδὲ εἷσ ἔστιν ἀνεκτὸσ αὐτῷ λόγοσ, περὶ τούτων ῥᾴδιον διδάξαι.

δυοῖν γὰρ ὄντοιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὧν ἕνεκα πάντεσ τίθενται οἱ νόμοι, τοῦ τε μηδένα μηδὲν ὃ μὴ δίκαιόν ἐστι ποιεῖν, καὶ τοῦ τοὺσ παραβαίνοντασ ταῦτα κολαζομένουσ βελτίουσ τοὺσ ἄλλουσ ποιεῖν, ἀμφοτέροισ τούτοισ οὗτοσ ἔνοχοσ ὢν φανήσεται. ἐπὶ μὲν γὰρ οἷσ ἐξ ἀρχῆσ παρέβη τοὺσ νόμουσ, τὰ ὀφλήματ’ αὐτῷ γέγονεν· ἐπὶ δ’ οἷσ οὐκ ἐμμένει τούτοισ, νῦν ἐπὶ τὴν παρ’ ὑμῶν ἄγεται τιμωρίαν, ὥστε μηδεμίαν καταλείπεσθαι πρόφασιν δι’ ἣν ἄν τισ αὐτὸν ἀφείη. οὐδὲ γὰρ αὖ τοῦτ’ ἔστιν εἰπεῖν, ὡσ ἄρ’ ἐκ τούτων οὐδὲν ἡ πόλισ βλάπτεται.

ἐγὼ γάρ, ὅτι μὲν πάντ’ ἀπόλλυται τὰ τῆσ πόλεωσ ὀφλήματα, εἰ τὰ τούτου σοφίσματα προσδέξεσθε, καὶ ὅτι, εἰ ἄρα δεῖ τινασ ἐκ τῶν ὀφειλόντων ἀφιέναι, τοὺσ ἐπιεικεστάτουσ καὶ βελτίστουσ καὶ τοὺσ ἐπὶ τοῖσ ἥκιστα δεινοῖσ ὠφληκότασ, τούτουσ ἀφιέναι δεῖ, οὐχὶ τὸν πονηρότατον καὶ πλεῖσθ’ ἡμαρτηκότα καὶ δικαιότατ’ ὠφληκότα καὶ ἐπὶ δεινοτάτοισ τί γὰρ ἂν γένοιτο συκοφαντίασ καὶ παρανομίασ δεινότερον, ἐφ’ οἷσ ἀμφοτέροισ οὗτοσ ὤφληκεν; καὶ ὅτι οὐδ’ εἰ πᾶσι τοῖσ ἄλλοισ ἀφίετε, οὐχὶ τῷ βιαζομένῳ δήπου συγχωρῆσαι προσήκει ὕβρισ γὰρ δὴ τοῦτό γε, καὶ πάντα τὰ τοιαῦτ’ ἐάσω·

ἀλλ’ ὅτι καὶ πᾶσ ὁ τῆσ πόλεωσ καὶ τῶν νόμων κόσμοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, συνταράττεται καὶ διαφθείρεται <τὸ> κατὰ τοῦτον, καὶ τοῦτ’ οἶμαι σαφῶσ ὑμῖν ἐπιδείξειν. λέξω δ’ οὔτε καινὸν οὔτε περιττὸν οὐδὲν οὔτ’ ἴδιον, ἀλλ’ ὃ πάντεσ ὑμεῖσ ἴσθ’ ὁμοίωσ ἐμοί.

εἰ γάρ τισ ὑμῶν ἐξετάσαι βούλεται τί ποτ’ ἐστὶ τὸ αἴτιον καὶ τὸ ποιοῦν τὴν βουλὴν συλλέγεσθαι, τὸν δῆμον εἰσ τὴν ἐκκλησίαν ἀναβαίνειν, τὰ δικαστήρια πληροῦσθαι, τὰσ ἕνασ ἀρχὰσ ταῖσ νέαισ ἑκούσασ ὑπεξιέναι, καὶ πάντα δι’ ὧν ἡ πόλισ οἰκεῖται καὶ σῴζεται γίγνεσθαι, τοὺσ νόμουσ εὑρήσει τούτων αἰτίουσ καὶ τὸ τούτοισ ἅπαντασ πείθεσθαι, ἐπεὶ λυθέντων γε τούτων, καὶ ἑκάστῳ δοθείσησ ἐξουσίασ ὅ τι βούλεται ποιεῖν, οὐ μόνον ἡ πολιτεία οἴχεται, ἀλλ’ οὐδ’ ὁ βίοσ ἡμῶν τοῦ τῶν θηρίων οὐδὲν ἂν διενέγκαι. τί γὰρ ἂν τοῦτον αὐτὸν οἰέσθε ποιεῖν λυθέντων τῶν νόμων, ὃσ ὄντων κυρίων τοιοῦτόσ ἐστιν;

ἐπειδὴ τοίνυν οἱ νόμοι μετὰ τοὺσ θεοὺσ ὁμολογοῦνται σῴζειν τὴν πόλιν, δεῖ πάντασ ὑμᾶσ τὸν αὐτὸν τρόπον ὥσπερ ἂν εἰ καθῆσθ’ ἐράνου πληρωταί, τὸν μὲν πειθόμενον τούτοισ ὡσ φέροντα τὴν τῆσ σωτηρίασ φορὰν πλήρη τῇ πατρίδι τιμᾶν καὶ ἐπαινεῖν, τὸν δ’ ἀπειθοῦντα κολάζειν. ἔρανοσ γάρ ἐστιν πολιτικὸσ καὶ κοινὸσ πάνθ’ ὅσα, ταξάντων τῶν νόμων, ἕκαστοσ ἡμῶν ποιεῖ.

ὃν ὁ λείπων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πολλὰ καὶ καλὰ καὶ σεμνὰ καὶ μεγάλ’ ὑμῶν ἀφαιρεῖται καὶ διαφθείρει τὸ καθ’ αὑτόν. ὧν ἓν ἢ δύ’ ἐρῶ παραδείγματοσ ἕνεκα, τὰ γνωριμώτατα.

τὸ τὴν βουλὴν τοὺσ πεντακοσίουσ ἀπὸ τῆσ ἀσθενοῦσ τοιαυτησὶ κιγκλίδοσ τῶν ἀπορρήτων κυρίαν εἶναι, καὶ μὴ τοὺσ ἰδιώτασ ἐπεισιέναι· τὸ τὴν ἐξ Ἀρείου πάγου βουλήν, ὅταν ἐν τῇ βασιλείῳ στοᾷ καθεζομένη περισχοινίσηται, κατὰ πολλὴν ἡσυχίαν ἐφ’ ἑαυτῆσ εἶναι, καὶ ἅπαντασ ἐκποδὼν ἀποχωρεῖν· τὸ τὰσ ἀρχὰσ ἁπάσασ, ὅσασ οἱ λαχόντεσ ἄρχουσιν ὑμῶν, ἅμα τῷ τὸν ὑπηρέτην εἰπεῖν μετάστητ’ ἔξω τῶν νόμων κρατεῖν ἐφ’ οἷσ εἰσεπέμφθησαν, καὶ μηδὲ τοὺσ ἀσελγεστάτουσ βιάζεσθαι· ἄλλα μυρία. πάντα γὰρ τὰ σεμνὰ καὶ καλὰ καὶ δι’ ὧν ἡ πόλισ κοσμεῖται καὶ σῴζεται, ἡ σωφροσύνη, ἡ πρὸσ τοὺσ γονέασ καὶ τοὺσ πρεσβυτέρουσ ὑμῶν παρὰ τῶν νέων αἰσχύνη, ἡ εὐταξία, τῇ τῶν νόμων προσθήκῃ τῶν αἰσχρῶν περίεστιν, τῆσ ἀναισχυντίασ, τῆσ θρασύτητοσ, τῆσ ἀναιδείασ.

ἰταμὸν γὰρ ἡ πονηρία καὶ τολμηρὸν καὶ πλεονεκτικόν, καὶ τοὐναντίον ἡ καλοκαγαθία ἡσύχιον καὶ ὀκνηρὸν καὶ βραδὺ καὶ δεινὸν ἐλαττωθῆναι. τοὺσ νόμουσ οὖν δεῖ τηρεῖν καὶ τούτουσ ἰσχυροὺσ ποιεῖν τοὺσ ἀεὶ δικάζοντασ ὑμῶν· μετὰ γὰρ τούτων οἱ χρηστοὶ τῶν πονηρῶν περίεισιν. εἰ δὲ μή, λέλυται πάντα, ἀνέῳκται, συγκέχυται, τῶν πονηροτάτων καὶ ἀναιδεστάτων ἡ πόλισ γίγνεται.

φέρε γὰρ πρὸσ θεῶν, εἰ ἕκαστοσ τῶν ἐν τῇ πόλει τὴν Ἀριστογείτονοσ τόλμαν καὶ ἀναισχυντίαν λαβών, καὶ διαλογισάμενοσ ταῦθ’ ἅπερ οὗτοσ, ὅτι ἔξεστι καὶ λέγειν καὶ ποιεῖν μέχρι παντὸσ ὅ τι ἂν βούληταί τισ ἐν δημοκρατίᾳ, ἄνπερ τοῦ ποῖόσ τισ εἶναι δόξει ὁ ταῦτα ποιῶν ὀλιγωρήσῃ, καὶ οὐδεὶσ ἐπ’ οὐδενὶ τῶν ἀδικημάτων εὐθὺσ αὐτὸν ἀποκτενεῖ· εἰ ταῦτα διανοηθεὶσ ὁ μὴ λαχὼν τῷ λαχόντι καὶ ὁ μὴ χειροτονηθεὶσ τῷ χειροτονηθέντι ἐξ ἴσου ζητοίη εἶναι καὶ τῶν αὐτῶν μετέχειν, καὶ ὅλωσ μὴ νέοσ, μὴ πρεσβύτεροσ τὰ προσήκοντα πράττοι, ἀλλὰ πᾶν τὸ τεταγμένον ἐξελάσασ ἕκαστοσ ἐκ τοῦ βίου, τὴν ἑαυτοῦ βούλησιν νόμον, ἀρχήν, πάνθ’ ὑπολαμβάνοι·

εἰ ταῦτα ποιοῖμεν, ἔστι τὴν πόλιν οἰκεῖσθαι; τί δέ; τοὺσ νόμουσ κυρίουσ εἶναι; πόσην δ’ ἂν οἰέσθε βίαν καὶ ὕβριν καὶ παρανομίαν ἐν ἁπάσῃ τῇ πόλει καθ’ ἑκάστην τὴν ἡμέραν γίγνεσθαι καὶ βλασφημίαν ἀντὶ τῆσ νῦν εὐφημίασ καὶ τάξεωσ; καὶ τί δεῖ λέγειν ὅτι τοῖσ νόμοισ ἅπαντα κοσμεῖται καὶ τῷ τούτοισ πείθεσθαι;

ἀλλ’ ὑμεῖσ αὐτοὶ πάντων ἄρτι κληρουμένων Ἀθηναίων, καὶ πάντων εὖ οἶδ’ ὅτι βουλομένων εἰσ τοῦτο λαχεῖν τὸ δικαστήριον, μόνοι δικάζεθ’ ἡμῖν. διὰ τί; ὅτι ἐλάχετε, εἶτ’ ἀπεκληρώθητε· ταῦτα δ’ οἱ νόμοι λέγουσιν. εἶθ’ ὑμεῖσ αὐτοὶ κατὰ τοὺσ νόμουσ εἰσεληλυθότεσ τὸν παρὰ τοὺσ νόμουσ λέγειν ἢ πράττειν τι βιαζόμενον λαβόντεσ ἀφήσετε; καὶ οὐδεὶσ ὑμῶν χολὴν οὐδ’ ὀργὴν ἔχων φανήσεται ἐφ’ οἷσ ὁ βδελυρὸσ καὶ ἀναιδὴσ ἄνθρωποσ βιάζεται τοὺσ νόμουσ; ὅσ, ὦ μιαρώτατε πάντων τῶν ὄντων ἀνθρώπων, κεκλειμένησ σου τῆσ παρρησίασ οὐ κιγκλίσιν οὐδὲ θύραισ, ἃ καὶ παρανοίξειεν ἄν τισ, ἀλλὰ τοσούτοισ καὶ τηλικούτοισ ὀφλήμασιν, καὶ τούτων παρὰ τῇ θεῷ κειμένων, εἰσ τὸ ἐντὸσ τούτων βιάζει καὶ προσέρχει πρὸσ ταῦτ’ ἀφ’ ὧν ἀπελαύνουσίν σ’ οἱ νόμοι·

ἀπεσχοινισμένοσ πᾶσι τοῖσ ἐν τῇ πόλει δικαίοισ, γνώσει δικαστηρίων τριῶν, ἐγγραφῇ θεσμοθετῶν, ἑτέρᾳ πρακτόρων, τῇ τῆσ βουλεύσεωσ, ἣν αὐτὸσ διώκεισ, γραφῇ, μόνον οὐχ ἁλύσει σιδηρᾷ, ὑποδύει παρὰ ταῦτα καὶ διασπᾷσ, καὶ προφάσεισ πλάττων καὶ ψευδεῖσ αἰτίασ συντιθεὶσ τὰ κοινὰ δίκαι’ ἀνατρέψειν οἰεί. καὶ μὴν μέγα καὶ σαφὲσ ὑμῖν ἐρῶ παράδειγμα, ὅτι ταῦτ’ οὐδὲ καθ’ ἓν προσήκει παριδεῖν.

εἰ γάρ τισ αὐτίκα δὴ μάλ’ εἴποι ὡσ ἐκ τῶν νεωτάτων ἢ τῶν πλουσιωτάτων ἢ τῶν λελῃτουργηκότων ἢ τῶν τοιούτων τι μερῶν ἀφορίσασ, τοὺσ λέγοντασ εἶναι δεῖ, ἀποκτείναιτ’ ἂν αὐτὸν εὖ οἶδ’ ὅτι, ὡσ καταλύοντα τὸν δῆμον, καὶ δικαίωσ ἂν τοῦτο ποιήσαιτε. καὶ μὴν ὅ τι βούλεσθε τούτων ἧττόν ἐστι δεινὸν ἢ εἴ τισ ἐξ ὧν οὗτόσ ἐστι μερῶν εἴποι τοῖσ βιαζομένοισ ἐξεῖναι λέγειν, ἢ τοῖσ ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου, ἢ τοῖσ ὧν ἀπέκτεινεν ὁ δῆμοσ τοὺσ πατέρασ, ἢ τοῖσ ἀποδεδοκιμασμένοισ ἄρχειν λαχοῦσιν, ἢ τοῖσ ὀφείλουσι τῷ δημοσίῳ, ἢ τοῖσ καθάπαξ ἀτίμοισ, ἢ τοῖσ πονηροτάτοισ καὶ δοκοῦσι καὶ οὖσι·

πάντα γὰρ ταῦθ’ ὑπάρχει τούτῳ, καὶ πρόσεστι τοῖσ οἱο͂σ οὗτόσ ἐστι τὴν φύσιν. ἐγὼ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, νομίζω μὲν αὐτὸν καὶ ἐφ’ οἷσ νυνὶ ποιεῖ δικαίωσ ἂν ἀποθανεῖν, πολὺ μέντοι μᾶλλον, ἢ οὐδέν γ’ ἧττον, ἐφ’ οἷσ δῆλόσ ἐστι ποιήσων, εἰ τὴν παρ’ ὑμῶν ἐξουσίαν λήψεται καὶ καιρόν· ὃ μὴ γένοιτο. ὃ καὶ θαυμαστόν ἐστιν, εἴ τισ ὑμῶν ἀγνοεῖ ὅτι ἐπὶ μὲν καλὸν ἢ χρηστὸν ἢ τῆσ πόλεωσ ἄξιον πρᾶγμ’ οὐδὲν οὗτόσ ἐστι χρήσιμοσ μὴ γάρ, ὦ Ζεῦ καὶ θεοί, τοσαύτη σπάνισ ἀνδρῶν γένοιτο τῇ πόλει ὥστε παρ’ Ἀριστογείτονοσ τῶν καλῶν τι ποιήσασθαι·

ἐφ’ ἃ δ’ ἂν καὶ χρήσαιτό τισ τοιούτῳ θηρίῳ, ἀπεύχεσθαι τοῖσ θεοῖσ μὴ γενέσθαι δεῖ. εἰ δ’ ἄρα συμβαίη, μεῖζόν ἐστιν εὐτύχημα τῇ πόλει ἀπορῆσαι τοὺσ βουλομένουσ ἐξαμαρτεῖν δι’ οὗ τοῦτο ποιήσουσιν, ἢ τοῦτον ἀφειμένον αὐτοῖσ ἕτοιμον ὑπάρξαι. τί γὰρ οὗτοσ ὀκνήσειεν ἄν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν ἀνηκέστων ἢ δεινῶν, ἄνθρωποσ μιαρὸσ καὶ πατρικῆσ ἔχθρασ πρὸσ τὸν δῆμον ἀνάμεστοσ;

τίσ δ’ ἂν ἄλλοσ μᾶλλον, ὃ μὴ γένοιτο, ἀνατρέψειεν τὴν πόλιν, εἰ λάβοιτ’ ἐξουσίασ; οὐχ ὁρᾶθ’ ὅτι τῆσ φύσεωσ αὐτοῦ καὶ πολιτείασ οὐ λογισμὸσ οὐδ’ αἰδὼσ οὐδεμία, ἀλλ’ ἀπόνοι’ ἡγεῖται, μᾶλλον δ’ ὅλον ἔστ’ ἀπόνοι’ ἡ τούτου πολιτεία; ἣ μέγιστον μέν ἐστιν αὐτῷ τῷ ἔχοντι κακόν, δεινὸν δὲ καὶ χαλεπὸν πᾶσι, πόλει δ’ οὐκ ἀνεκτόν. ὁ γὰρ ἀπονενοημένοσ ἅπασ ἑαυτὸν μὲν προεῖται καὶ τὴν ἐκ λογισμοῦ σωτηρίαν, ἐκ δὲ τοῦ παραδόξου καὶ παραλόγου, ἐὰν ἄρα σωθῇ, σῴζεται. τίσ ἂν οὖν εὖ φρονῶν αὑτὸν ἂν ἢ τὰ τῇ πατρίδι συμφέροντα ταύτῃ συνάψειεν;

τίσ οὐκ ἂν εἰσ ὅσον δυνατὸν φεύγοι, καὶ τὸν ἔχοντα ταύτην ἐκποδὼν ποιήσαιτο, ἵνα μηδ’ ἄκων αὐτῇ ποτε περιπέσῃ; οὐκ ἀπονοίασ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοὺσ ὑπὲρ πατρίδοσ βουλευομένουσ δεῖ ζητεῖν ὅτῳ κοινωνήσουσιν, ἀλλὰ νοῦ καὶ φρενῶν ἀγαθῶν καὶ προνοίασ πολλῆσ. ταῦτα μὲν γὰρ εἰσ εὐδαιμονίαν ἄγει πάντασ ἀνθρώπουσ, ἐκείνη δ’ οἷ τοῦτον ἀπελθεῖν δεῖ. θεωρεῖτε δὲ μὴ πρὸσ τὸν ἐμὸν λόγον, ἀλλ’ εἰσ ἅπαντα τὰ τῶν ἀνθρώπων ἔθη βλέποντεσ.

εἰσὶ ταῖσ πόλεσι πάσαισ βωμοὶ καὶ νεῲ πάντων τῶν θεῶν, ἐν δὲ τούτοισ καὶ Προνοίασ Ἀθηνᾶσ ὡσ ἀγαθῆσ καὶ μεγάλησ θεοῦ, καὶ παρὰ τῷ Ἀπόλλωνι ἐν Δελφοῖσ κάλλιστοσ καὶ μέγιστοσ νεὼσ εὐθὺσ εἰσιόντι εἰσ τὸ ἱερόν, ὃσ ὢν θεὸσ καὶ μάντισ οἶδε τὸ βέλτιστον· ἀλλ’ οὐκ ἀπονοίασ οὐδ’ ἀναιδείασ. καὶ δίκησ γε καὶ εὐνομίασ καὶ αἰδοῦσ εἰσι πᾶσιν ἀνθρώποισ βωμοί, οἱ μὲν κάλλιστοι καὶ ἁγιώτατοι ἐν αὐτῇ τῇ ψυχῇ ἑκάστου καὶ τῇ φύσει, οἱ δὲ καὶ κοινῇ τοῖσ πᾶσι τιμᾶν ἱδρυμένοι·

ἀλλ’ οὐκ ἀναισχυντίασ οὐδὲ συκοφαντίασ οὐδ’ ἐπιορκίασ οὐδ’ ἀχαριστίασ, ἃ πάντα τούτῳ πρόσεστιν. οἶδα τοίνυν ὅτι τὴν μὲν ὀρθὴν καὶ δικαίαν ὁδὸν τῆσ ἀπολογίασ οὗτοσ φεύξεται, ἔξωθεν δὲ κύκλῳ περίεισιν λοιδορούμενοσ καὶ διαβάλλων καὶ ὑπισχνούμενοσ κρινεῖν, εἰσάξειν, παραδώσειν.

ἔστιν δὲ πάντ’ αὐτῷ ταῦτα, ἐάνπερ ὑμεῖσ ὀρθῶσ σκοπῆτε, ἀδόκιμα. τί γὰρ οὐκ ἐξελήλεγκται τούτων ἐπὶ πάντων πολλάκισ; καὶ τὰ μὲν ἄλλ’ ἐάσω·

ἀλλ’, Ἀριστογεῖτον, ἑπτὰ γραφὰσ κέκρικάσ με, τοῖσ ὑπὲρ Φιλίππου τότε πράττουσιν σεαυτὸν μισθώσασ, καὶ εὐθύνασ διδόντοσ δὶσ κατηγόρησασ· καὶ Ἀδράστειαν μὲν ἄνθρωποσ ὢν προσκυνῶ, καὶ ἔχω τοῖσ θεοῖσ καὶ πᾶσιν ὑμῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῖσ σώσασί με πολλὴν χάριν· οὐδεπώποτε δ’ οὐδὲν ἀληθὲσ λέγων ἐφάνησ, ἀλλ’ ἀεὶ συκοφαντῶν ἠλέγχου. ἐὰν οὖν ἀκύρουσ τοὺσ νόμουσ οὗτοι ποιήσαντεσ ἀφῶσί σε τήμερον, νῦν μ’ ἐξελέγξεισ; περὶ τοῦ; σκοπεῖτε γὰρ οὑτωσί.

δύ’ ἔτη βιάζεται λέγειν οὗτοσ οὐκ ἐξὸν αὐτῷ, ἀλλὰ λέγει γ’ ὅμωσ. ἔπειτ’ ἐν τούτοισ τὸν μὲν ταλαίπωρον Φωκίδην καὶ τὸν χαλκοτύπον τὸν ἐκ Πειραιῶσ καὶ τὸν σκυλόδεψον, καὶ ὅσων ἄλλων κατηγόρηκε παρ’ ὑμῖν, εἶδ’ ἀδικοῦντασ τὴν πόλιν, ἐμὲ δ’ οὐχ ἑώρα τὸν ῥήτορ’ ᾧ ἐπολέμει, οὐδὲ τὸν Λυκοῦργον, οὐδὲ τοὺσ ἄλλουσ, περὶ ὧν αὐτίκα δὴ τὰ πόλλ’ ἐρεῖ; καὶ μὴν κατ’ ἀμφότερ’ ἄξιόσ ἐστ’ ἀπολωλέναι, τοῦτο μέν, εἴ τι καθ’ ἡμῶν ἔχων ἀδίκημα δεικνύναι ἡμᾶσ μὲν ἀφίει, ἐπὶ δὲ τοὺσ ἰδιώτασ ἐπορεύετο, τοῦτο δέ, εἰ μηδὲν ἔχων ἕνεκα τοῦ παρακρούσασθαι καὶ φενακίσαι ὑμᾶσ ταῦτ’ ἐρεῖ. εἰ τοίνυν ἄρα καὶ τοιοῦτόσ τίσ ἐστιν ἄνθρωποσ ἐν τῇ πόλει, οἱο͂σ ἐκ παντὸσ τρόπου τὸν κρινοῦντά τινα καὶ συκοφαντήσοντα ζητεῖν, εἰ δὲ δικαίωσ ἢ ἀδίκωσ μηδὲν φροντίζειν, οὐδέν’ ἂν ἧττον εὑρ́οι χρήσιμον ὄντ’ ἢ τοῦτον ἑαυτῷ.

διὰ τί; ὅτι τὸν κατηγορήσοντα τῶν ἄλλων καὶ πάντασ κρινοῦντα αὐτὸν ἀνεξέλεγκτον ὑπάρχειν δεῖ, ἵνα μὴ διὰ τὴν τούτου πονηρίαν ἀποφεύγωσιν ἐκεῖνοι. τούτου δ’ οὔτε πλειόνων οὔτε μειζόνων ἁμαρτημάτων οὐδεὶσ μᾶλλόν ἐστι μεστὸσ ἐν τῇ πόλει. τί οὖν οὗτόσ ἐστι;

κύων νὴ Δία, φασί τινεσ, τοῦ δήμου. ποδαπόσ; οἱο͂σ οὓσ μὲν αἰτιᾶται λύκουσ εἶναι μὴ δάκνειν, ἃ δέ φησι φυλάττειν πρόβατ’ αὐτὸσ κατεσθίειν. τίνα γὰρ τῶν ῥητόρων οὗτοσ εἴργασταί τι κακὸν τοσοῦτον ἡλίκον τοὺσ ἰδιώτασ, περὶ ὧν ψηφίσματα γράψασ ἑάλω; τίνα δ’, ἐξ οὗ νῦν πάλιν λέγει, κέκρικεν ῥήτορα; οὐδ’ ἕνα· ἀλλ’ ἰδιώτασ πολλούσ. ἀλλὰ μὴν τοὺσ γευομένουσ κύνασ τῶν προβάτων κατακόπτειν φασὶ δεῖν, ὥστ’ οὐκ ἂν φθάνοι κατακοπτόμενοσ. οὐδέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, χρήσιμόσ ἐστιν ὧν φησίν, ἀλλ’ οὗτοσ πρᾶγμ’ ἑόρακεν μιαρὸν καὶ ἀναιδέσ.

λοιδορούμενοσ γὰρ ἐν ταῖσ ἐκκλησίαισ καὶ προπετῶσ ἅπασι προσκρούων, ὧν ἂν ἐκ τούτων ἁθρόουσ πάντασ ὑμᾶσ ἐκεῖ παρακρούσηται, τούτων καταβὰσ καθ’ ἕν’ ὑμῶν παρ’ ἑκάστου δίκην λαμβάνει, συκοφαντῶν, αἰτῶν, εἰσπράττων ἀργύριον, οὐχὶ μὰ Δία τοὺσ λέγοντασ οὗτοι μὲν γὰρ ἐπίστανται τούτῳ διαβαπτίζεσθαι, ἀλλὰ τοὺσ ἰδιώτασ καὶ τοὺσ ἀπείρουσ· ἴσασι δ’ οἱ πεπληγμένοι. ἀλλὰ νὴ Δία ταῦτα μὲν οὕτωσ ἔχειν ὁμολογήσετε, χρήσιμον δ’ ἄνθρωπον τῇ πόλει κρίνειν, ὥστε πάντα ταῦτα παριδόντασ δεῖν αὐτὸν σῴζειν.

ἀλλ’ ὧν ἔργῳ πεῖραν εἰλήφατ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μηδέποτ’ ἐκ λόγου ταῦτα σκοπεῖσθε. οὗτοσ ὑμῖν οὐχὶ προσῆλθε πέντ’ ἐτῶν, ὧν ἐτιμήθη μὴ λέγειν αὐτῷ. τίσ οὖν ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ τοῦτον ἐπόθησεν; τί τῶν τῆσ πόλεωσ ἐλλειφθὲν διὰ τὴν ἀπουσίαν εἶδε τὴν τούτου; τί δέ, ἀφ’ οὗ νῦν λέγει, βέλτιον γεγονόσ; ἐμοὶ μὲν γὰρ δοκεῖ τοὐναντίον, ὃν μὲν οὐ προσῄει χρόνον ὑμῖν, ἀναπαύσασθαι τῶν κακῶν ἡ πόλισ ὧν ἅπασιν οὗτοσ παρεῖχεν, ἀφ’ οὗ δὲ πάλιν δημηγορεῖ, πολιορκεῖσθαι, λόγουσ στασιώδεισ καὶ ταραχώδεισ ἐν ἁπάσαισ ἀεὶ ταῖσ ἐκκλησίαισ λέγοντοσ τούτου. βούλομαι τοίνυν καὶ παρακινδυνευτικοῦ τινοσ ἅψασθαι λόγου καὶ διαλεχθῆναι τοῖσ διὰ ταῦτα φιλοῦσιν αὐτόν·

οὓσ ὁποίουσ μέν τινασ χρὴ νομίζειν, αὐτοὶ σκοπεῖσθε, ἐγὼ δ’ οὐδὲν ἂν εἴποιμι, πλὴν ὅτι γ’ οὐ σωφρονοῦσι προσνέμοντεσ αὑτοὺσ τούτῳ. τῶν μὲν οὖν ἐν τῷ δικαστηρίῳ νῦν ὄντων ὑμῶν οὐδέν’ εἶναι τοιοῦτον τίθεμαι· καὶ γὰρ δίκαιον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ καλὸν καὶ συμφέρον οὕτω καὶ λέγειν ἐμὲ καὶ φρονεῖν περὶ ὑμῶν. ἐκ δὲ τῶν ἄλλων πολιτῶν, ἵν’ ὡσ εἰσ ἐλαχίστουσ τὴν βλασφημίαν ἀγάγω, τὸν μαθητήν, εἰ δὲ βούλεσθε, τὸν διδάσκαλον αὐτοῦ, Φιλοκράτην τὸν Ἐλευσίνιον, μόνον εἶναι τοιοῦτον τίθεμαι, οὐχ ὡσ οὐχὶ πλειόνων ὄντων ὤφελε γὰρ μηδεὶσ ἄλλοσ Ἀριστογείτονι χαίρειν, ἀλλ’ ὃ καθ’ ὑμῶν ὡσ ὄνειδοσ ὀκνῶ λέγειν, οὐδὲ τῶν ἄλλων πολιτῶν δίκαιόσ εἰμι δημοσίᾳ κατηγορεῖν·

εἶτα καὶ ταὐτὸ ποιήσει καὶ πρὸσ ἕνα ῥηθεὶσ ὁ λόγοσ. τὸ μὲν οὖν ἐξετάζειν ἀκριβῶσ οἱο͂ν ἀνάγκη τὴν φύσιν εἶναι τὸν Ἀριστογείτονι χαίροντα, ἐάσω, ἵνα μὴ πολλὰ καὶ βλάσφημ’ ἀναγκάζωμαι λέγειν καὶ διεξιέναι·

ἀλλ’ ἐκεῖνο λέγω. εἰ πονηρόσ ἐστιν Ἀριστογείτων ἁπλῶσ καὶ πικρὸσ καὶ συκοφάντησ καὶ τοιοῦτοσ οἱο͂σ ὑπισχνεῖται, δίδωμι, συγχωρῶ, Φιλόκρατεσ, σοὶ τῷ τοιούτῳ τὸν ὅμοιον σῴζειν· τῶν γὰρ ἄλλων ἁπάντων καὶ φρονούντων ἃ δεῖ καὶ φυλαττόντων τοὺσ νόμουσ, οὐδὲν ἂν παρὰ τοῦτ’ οἶμαι γενέσθαι. εἰ δὲ κάπηλόσ ἐστι πονηρίασ καὶ παλιγκάπηλοσ καὶ μεταβολεύσ, καὶ μόνον οὐ ζυγὰ καὶ στάθμ’ ἔχων πάνθ’ ὅσα πώποτ’ ἔπραξεν ἐπώλει, τί τοῦτον, ὦ μάται’, ἀκονᾷσ;

οὔτε γὰρ μαγείρῳ μαχαίρασ οὐδέν ἐστ’ ὄφελοσ δήπουθεν ἥτισ μὴ τέμνει, οὔτε τῷ βουλομένῳ δι’ αὑτοῦ πᾶσι πράγματα καὶ κακὰ γίγνεσθαι ὁ ταῦτ’ ἀποδωσόμενοσ συκοφάντησ οὐδέν ἐστι χρήσιμοσ. ἀλλὰ μὴν ὅτι τοιοῦτοσ οὗτόσ ἐστιν εἰδότι σοι φράσω.

τὴν καθ’ Ἡγήμονοσ εἰσαγγελίαν μέμνησαι ὡσ ἀπέδοτο· τὰσ κατὰ Δημάδου γραφὰσ οἶσθ’ ὡσ ἐξέλιπεν. τὸν ἐλαιοπώλην Ἀγάθωνα ταυτὶ γὰρ τὰ πρώην βοῶν καὶ κεκραγὼσ καὶ ἰοὺ ἰού, πάντ’ ἄνω τε καὶ κάτω ποιῶν ἐν ταῖσ ἐκκλησίαισ ὡσ δέον στρεβλοῦν, λαβὼν ὁτιδήποτε, παρὼν ὅτ’ ἀφίετο, ἄφωνοσ ἐγένετο. τὴν κατὰ Δημοκλέουσ εἰσαγγελίαν ἀνασείσασ ποῖ ἔτρεψεν; ἄλλα μυρία, ὧν ἐμοὶ μὲν ἔργον ἁπάντων μνησθῆναι, σὺ δ’ εὖ οἶδ’ ὅτι καὶ τὰ ἀντίγραφ’ αὐτῶν ἔχεισ, ἐργολαβῶν αὐτῷ. τίσ οὖν ὁ τὸν τοιοῦτον σώσων ἢ πονηρὸσ ἢ χρηστόσ;

ἢ διὰ τί; τῶν μὲν γὰρ ὁμοίων προδότησ, τῶν δὲ χρηστῶν ἐχθρὸσ ἐκ φύσεωσ καὶ γένουσ· πλὴν εἰ συκοφάντου τισ καὶ πονηροῦ σπέρμα καὶ ῥίζαν, ὡσπερανεὶ γεωργόσ, οἰέται δεῖν ὑπάρχειν τῇ πόλει. τοῦτο δ’ οὐ καλόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, νομίζω δὲ μὰ τοὺσ θεοὺσ οὐδ’ ὅσιον· οὐδὲ γὰρ τοὺσ προγόνουσ ὑπολαμβάνω τὰ δικαστήρια ταῦθ’ ὑμῖν οἰκοδομῆσαι, ἵνα τοὺσ τοιούτουσ ἐν αὐτοῖσ μοσχεύητε, ἀλλὰ τοὐναντίον ἵν’ ἀνείργητε καὶ κολάζητε καὶ μηδεὶσ ζηλοῖ μηδ’ ἐπιθυμῇ κακίασ. δυσκατάπαυστον δέ τι κινδυνεύει πρᾶγμ’ εἶναι πονηρία.

ὅπου γὰρ Ἀριστογείτων ἐπὶ τοῖσ ὡμολογημένοισ ἀδικήμασι κρίνεται καὶ οὐκ ἀπόλωλε πάλαι, τί χρὴ ποιεῖν ἢ λέγειν; ὃσ εἰσ τοῦθ’ ἥκει πονηρίασ ὥστ’ ἐνδεδειγμένοσ ἤδη βοῶν, συκοφαντῶν, ἀπειλῶν οὐκ ἐπαύετο, οἷσ μὲν ὑμεῖσ τὰ μέγιστ’ ἐνεχειρίζετε στρατηγοῖσ, ὅτι αὐτῷ ἀργύριον αἰτοῦντι οὐκ ἔδοσαν, οὐδὲ τῶν κοπρώνων ἂν ἐπιστάτασ ἑλέσθαι φάσκων, οὐκ ἐκείνουσ ὑβρίζων, οὔ ἐκείνοισ μὲν γὰρ ἐξῆν μικρὸν ἀργύριον δοῦσι τούτῳ μὴ ἀκούειν ταῦτα, ἀλλὰ τὴν ὑμετέραν χειροτονίαν προπηλακίζων καὶ τῆσ αὑτοῦ πονηρίασ ἐπίδειξιν ποιούμενοσ, τὰσ δὲ κληρωτὰσ ἀρχὰσ σπαράττων, αἰτῶν, εἰσπράττων ἀργύριον, τί κακὸν οὐ παρέχων; τὰ τελευταῖα δὲ ταυτὶ πάντασ εἰσ ταραχὴν καὶ στάσιν ἐμβάλλειν ζητήσασ, γράμματ’ ἐκτιθεὶσ ψευδῆ, ὅλωσ δ’ ἐπὶ τῷ πάντων κακῷ πεφυκώσ, καὶ πρόδηλοσ ὢν ὅτι τοιοῦτόσ ἐστι τῷ βίῳ.

σκοπεῖτε γάρ.

εἰσὶν ὁμοῦ δισμύριοι πάντεσ Ἀθηναῖοι. τούτων ἕκαστοσ ἕν γέ τι πράττων κατὰ τὴν ἀγορὰν περιέρχεται, ἤτοι νὴ τὸν Ἡρακλέα τῶν κοινῶν ἢ τῶν ἰδίων. ἀλλ’ οὐχ οὗτοσ οὐδέν, οὐδ’ ἂν ἔχοι δεῖξαι πρὸσ ὅτῳ τὸν βίον ἐστὶ τῶν μετρίων ἢ καλῶν. οὐχὶ τῶν πολιτικῶν ἀγαθῶν ἐπ’ οὐδενὶ τῇ ψυχῇ διατρίβει· οὐ τέχνησ, οὐ γεωργίασ, οὐκ ἄλλησ ἐργασίασ οὐδεμιᾶσ ἐπιμελεῖται· οὐ φιλανθρωπίασ, οὐχ ὁμιλίασ οὐδεμιᾶσ οὐδενὶ κοινωνεῖ· ἀλλὰ πορεύεται διὰ τῆσ ἀγορᾶσ, ὥσπερ ἔχισ ἢ σκορπίοσ ἠρκὼσ τὸ κέντρον, ᾄττων δεῦρο κἀκεῖσε, σκοπῶν τίνι συμφορὰν ἢ βλασφημίαν ἢ κακόν τι προστριψάμενοσ καὶ καταστήσασ εἰσ φόβον ἀργύριον εἰσπράξεται.

οὐδὲ προσφοιτᾷ πρόσ τι τούτων τῶν ἐν τῇ πόλει κουρείων ἢ μυροπωλίων ἢ τῶν ἄλλων ἐργαστηρίων οὐδὲ πρὸσ ἕν· ἀλλ’ ἄσπειστοσ, ἀνίδρυτοσ, ἄμεικτοσ, οὐ χάριν, οὐ φιλίαν, οὐκ ἄλλ’ οὐδὲν ὧν ἄνθρωποσ μέτριοσ γιγνώσκων· μεθ’ ὧν δ’ οἱ ζωγράφοι τοὺσ ἀσεβεῖσ ἐν Αἵδου γράφουσιν, μετὰ τούτων, μετ’ ἀρᾶσ καὶ βλασφημίασ καὶ φθόνου καὶ στάσεωσ καὶ νείκουσ, περιέρχεται. εἶθ’ ὃν οὐδὲ τῶν ἐν Αἵδου θεῶν εἰκόσ ἐστιν τυχεῖν ἵλεων, ἀλλ’ εἰσ τοὺσ ἀσεβεῖσ ὠσθῆναι διὰ τὴν πονηρίαν τοῦ βίου, τοῦτον ὑμεῖσ ἀδικοῦντα λαβόντεσ οὐ μόνον οὐ τιμωρήσεσθε, ἀλλὰ καὶ μειζόνων ἀξιώσαντεσ δωρειῶν ἀφήσετ’ ἢ τοὺσ εὐεργέτασ;

τίνι γὰρ πώποθ’ ὑμεῖσ ἔδοτε, ἐὰν ὄφλῃ τι τῷ δημοσίῳ, τοῦτο μὴ καταθέντι τῶν ἴσων μετέχειν; οὐδενί. μὴ τοίνυν μηδὲ τούτῳ δῶτε νῦν, ἀλλὰ τιμωρήσασθε καὶ παράδειγμα ποιήσατε τοῖσ ἄλλοισ. ἄξιον δ’ ἐστίν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ τὰ λοίπ’ ἀκοῦσαι·

δεινῶν γὰρ ὄντων, οὐ μὲν οὖν ἐχόντων ὑπερβολήν, ὧν ἠκούσατ’ ἄρτι λέγοντοσ Λυκούργου, τὰ λοίπ’ ἐνάμιλλα τούτοισ καὶ τῆσ αὐτῆσ φύσεωσ εὑρεθήσεται. πρὸσ μὲν γὰρ τῷ τὸν πατέρ’ ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ προδοὺσ ἀπελθεῖν ἐξ Ἐρετρίασ, ὥσπερ ἠκούσατε Φαίδρου, ἀποθανόνθ’ ὁ ἀσεβὴσ οὗτοσ καὶ μιαρὸσ οὐκ ἔθαψεν, οὐδὲ τοῖσ θάψασι τὴν ταφὴν ἀπέδωκεν, ἀλλὰ καὶ δίκην πρὸσ ἔλαχεν. πρὸσ δὲ τῷ τῆσ μητρὸσ μὴ ἀπεσχῆσθαι τὼ χεῖρε, ὥσπερ ἀρτίωσ ἠκούσατε τῶν μαρτύρων, καὶ τὴν ἀδελφὴν τὴν ἑαυτοῦ, οὐχ ὁμοπατρίαν μὲν οὖσαν, θυγατέρα δ’ ἐκείνησ ὁπωσδήποτε γενομένην ἐῶ γὰρ τοῦτο, ἀλλ’ ἀδελφήν γε, ἐπ’ ἐξαγωγῇ ἀπέδοτο, ὥσ φησι τὸ ἔγκλημα τῆσ δίκησ, ἣν ὑπὲρ τούτων ἔλαχεν αὐτῷ ὁ χρηστὸσ ἀδελφὸσ οὑτοσί, ὁ νῦν συναπολογησόμενοσ.

πρὸσ δὲ τούτοισ τοιούτοισ οὖσιν ἕτερον δεινόν, ὦ γῆ καὶ θεοί, πρᾶγμ’ ἀκούσεσθε.

ὅτε γὰρ τὸ δεσμωτήριον διορύξασ ἀπέδρα, τότε πρὸσ γυναῖκά τιν’ ἔρχεται Ζωβίαν ὄνομα, ᾗ ἐτύγχανεν, ὡσ ἐοίκε, κεχρημένοσ ποτέ· καὶ κρύπτει καὶ διασῴζει τὰσ πρώτασ ἡμέρασ αὐτὸν ἐκείνη, ἃσ ἐζήτουν καὶ ἐκήρυττον οἱ ἕνδεκα, καὶ μετὰ ταῦτα δοῦσα δραχμὰσ ὀκτὼ ἐφόδιον καὶ χιτωνίσκον καὶ ἱμάτιον ἐξέπεμψεν εἰσ Μέγαρα. ταύτην τὴν ἄνθρωπον, τὴν τοιαῦτ’ εὐεργετήσασαν αὐτόν, ὡσ πολὺσ παρ’ ὑμῖν ἔπνει καὶ λαμπρόσ, μεμφομένην τι καὶ τούτων ὑπομιμνῄσκουσαν καὶ ἀξιοῦσαν εὖ παθεῖν τὸ μὲν πρῶτον ῥαπίσασ καὶ ἀπειλήσασ ἀπέπεμψεν ἀπὸ τῆσ οἰκίασ, ὡσ δ’ οὐκ ἐπαύεθ’ ἡ ἄνθρωποσ, ἀλλὰ γυναίου πρᾶγμ’ ἐποίει καὶ πρὸσ τοὺσ γνωρίμουσ προσιοῦσ’ ἐνεκάλει, λαβὼν αὐτὸσ αὐτοχειρίᾳ πρὸσ τὸ πωλητηρίον τοῦ μετοικίου ἀπήγαγεν·

καὶ εἰ μὴ κείμενον αὐτῇ τὸ μετοίκιον ἔτυχεν, ἐπέπρατ’ ἂν διὰ τοῦτον, ᾧ τῆσ σωτηρίασ αὐτὴ αἰτία ἐγεγόνει. καὶ ταῦθ’ ὡσ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι τὸν τὴν ταφὴν τοῦ πατρὸσ οὐκ ἀπειληφότα, καὶ τὸν τῆσ δίκησ διαιτητήν, ἣν ὑπὲρ τῆσ πράσεωσ τῆσ ἀδελφῆσ ἔλαχεν αὐτῷ οὑτοσί, καὶ τὸ ἔγκλημα φέρε.

κάλει δέ μοι πρῶτον πάντων τὸν τῆσ Ζωβίασ προστάτην, τῆσ ὑποδεξαμένησ αὐτόν, καὶ τοὺσ πωλητάσ, πρὸσ οὓσ ἀπήγαγεν αὐτήν. ὑμεῖσ δ’ ἠγανακτεῖτ’ ἀρτίωσ εἰ τῶν τὸν ἔρανον φερόντων εἰσ τὴν σωτηρίαν αὐτῷ κατηγόρει. μιαρόν, μιαρόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ θηρίον καὶ ἄμεικτον. λέγε τὰσ μαρτυρίασ. Μαρτυρίαι τίσ οὖν ἱκανὴ κατὰ τοῦ τοσαῦτα καὶ τοιαῦτα πεποιηκότοσ γένοιτ’ ἂν δίκη; τίσ ἀξία τιμωρία;

θάνατοσ μὲν γὰρ ἔμοιγε μικρὰ φαίνεται. ἓν τοίνυν εἰπὼν ἔτι τῶν ἰδίων αὐτοῦ πονηρευμάτων τὰ λοίπ’ ἐάσω.

πρὶν γὰρ ἐξελθεῖν ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου, ἐμπεσόντοσ ἀνθρώπου τινὸσ Ταναγραίου πρὸσ κατεγγύην, γραμματεῖον ἔχοντοσ, προσελθὼν καὶ λαλῶν ὁτιδήποθ’ ὑφαιρεῖται τὸ γραμματεῖον. αἰτιωμένου δὲ καὶ δεινὰ ποιοῦντοσ τἀνθρώπου, καὶ λέγοντοσ ὅτι οὐδεὶσ ἄλλοσ ὑφῄρηται, εἰσ τοῦτ’ ἀφικνεῖται βδελυρίασ ὥστε τύπτειν ἐπεχείρησε τὸν ἄνθρωπον. νεαλὴσ δὲ καὶ πρόσφατοσ ὢν ἐκεῖνοσ περιῆν αὐτοῦ τεταριχευμένου καὶ πολὺν χρόνον ἐμπεπτωκότοσ.

ὡσ δ’ εἰσ τοῦθ’ ἧκεν, ἀπεσθίει τὴν ῥῖνα τἀνθρώπου. καὶ τότε μὲν περὶ τὴν γεγονυῖαν συμφορὰν ἅνθρωποσ γενόμενοσ ἀπέστη τοῦ τὸ γραμματεῖον ἐρευνᾶν καὶ ζητεῖν· ὕστερον δ’ εὑρίσκουσι τὸ γραμματεῖον ἐν κιβωτίῳ τινί, οὗ τὴν κλεῖν οὗτοσ εἶχεν. καὶ μετὰ ταῦτα ψηφίζονται περὶ αὐτοῦ ταῦθ’ οἱ ἐν τῷ οἰκήματι, μὴ πυρόσ, μὴ λύχνου, μὴ ποτοῦ, μὴ βρωτοῦ μηδενὸσ μηδένα τούτῳ κοινωνεῖν, μηδὲ λαμβάνειν, μηδ’ αὐτὸν τούτῳ διδόναι. καὶ ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι τὸν ἄνθρωπον οὗ τὴν ῥῖν’ ὁ μιαρὸσ οὗτοσ ἐσθίων κατέφαγεν.

Μαρτυρία καλῶν γ’ ἔργων ὁ ῥήτωρ δημιουργὸσ ὑμῖν γέγονεν. ἄξιόν γ’ ἐκ τοῦ τοιαῦτα πεποιηκότοσ στόματοσ λόγον ἢ συμβουλήν τιν’ ἀκοῦσαι.

ἀνάγνωθι δὴ καὶ τουτὶ τὸ καλὸν περὶ αὐτοῦ δόγμα. Δόγμα εἶτ’ οὐκ αἰσχύνεσθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ οἱ μὲν ἐπὶ πονηρίᾳ καὶ τοῖσ ἐσχάτοισ ἐμπεπτωκότεσ εἰσ τὸ οἴκημα τοσούτῳ τοῦτον ἡγήσανθ’ ἑαυτῶν εἶναι πονηρότερον ὥστ’ ἄμεικτον ἑαυτοῖσ καταστῆσαι, ὑμεῖσ δ’ ἐξεληλακότων τῶν νόμων αὐτὸν ἐκ τῆσ πολιτείασ εἰσ ὑμᾶσ αὐτοὺσ καταμείξετε; τί τῶν πεπραγμένων ἢ βεβιωμένων ἐπαινέσαντεσ;

ἢ τί τῶν πάντων οὐχὶ δυσχεράναντεσ; οὐκ ἀσεβήσ; οὐκ ὠμόσ; οὐκ ἀκάθαρτοσ; οὐ συκοφάντησ; ἀλλ’ ὅμωσ τοιαῦτα ποιῶν καὶ τοιοῦτοσ ὢν ἐν ἁπάσαισ ἀεὶ βοᾷ ταῖσ ἐκκλησίαισ ἐγὼ μόνοσ εὔνουσ ὑμῖν·

πάντεσ οὗτοι συνεστᾶσιν· προδέδοσθε· ἡ παρ’ ἐμοὶ μόνον εὔνοια λοιπή. βούλομαι δὴ τὴν σφοδρὰν καὶ μεγάλην εὔνοιαν αὐτοῦ ταύτην ἐξετάσαι, πόθεν ἐστὶ καὶ ἐκ τίνοσ αὐτῷ γεγονυῖα, ἵν’ εἰ μέν ἐστι τοιαύτη, χρῆσθ’ αὐτῇ καὶ πιστεύητε, εἰ δὲ μή, φυλάττησθε. πότερον γάρ, ὅτι τοῦ πατρὸσ αὐτοῦ θάνατον κατέγνωτε καὶ τὴν μητέρ’ αὐτοῦ ὀφλοῦσαν ἀποστασίου ἀπέδοσθε, διὰ ταῦτ’ αὐτὸν ὑμῖν εὔνουν ὑπολαμβάνετ’ εἶναι;

ἀλλ’ ἄτοπον νὴ τὸν Δία καὶ θεοὺσ τοῦτό γε. εἰ μὲν γὰρ εὔνουσ ἐστὶν ἐκείνοισ καὶ τὸν τῆσ φύσεωσ διασῴζει νόμον, ὃσ καὶ ἀνθρώποισ καὶ θηρίοισ εἷσ καὶ ὁ αὐτὸσ ἅπασιν ὡρ́ισται, στέργειν τοὺσ γονέασ, κακόνουσ ἐστὶ τοῖσ ἐκείνουσ ἀπολωλεκόσιν δῆλον ὅτι καὶ νόμοισ καὶ πολιτείᾳ τῇ τούτων· εἰ δὲ μηδένα τούτων ὑπόλογον ποιεῖται, ἡδέωσ ἂν εἰδείην τίσ ἐστιν ὁ τὴν πρὸσ τοὺσ γονέασ εὔνοιαν ὁρῶν προδεδωκότα τοῦτον, ἣν πρὸσ τὸν δῆμον νῦν ἔχειν ὑπισχνεῖται, πιστεύων·

ἐγὼ μὲν γὰρ ἄπιστον καὶ θεοῖσ ἐχθρόν, οὐ μόνον ἀνθρώποισ, ὑπολαμβάνω τὸν τῶν γονέων ἀμελοῦντα. ἀλλὰ νὴ Δί’ ὅτι τὰσ ἐνδείξεισ αὐτοῦ κατεψηφίσασθε, καὶ δὶσ εἰσ τὸ δεσμωτήριον κατέθεσθε καὶ αὐτὸν καὶ τὸν ἀδελφόν, διὰ ταῦθ’ ὑμῖν εὔνουσ ἐστίν.

ἀλλὰ καὶ τοῦτ’ ἄτοπον. ἀλλ’ ὅτι τὴν ἀρχὴν ἣν ἔλαχεν <ἄρχειν> ἀπεδοκιμάσατε; ἀλλ’ ὅτι παρανόμων αὐτοῦ κατέγνωτε;

ἀλλ’ ὅτι πέντε ταλάντων πρὸσ ἐτιμήσατε; ἀλλ’ ὅτι δακτυλοδεικτεῖτ’ ἐπὶ τῷ πονηρότατον τῶν ὄντων ἁπάντων δεικνύναι; ἀλλ’ ὅτι τῶν ὑπαρχόντων νόμων καὶ πολιτείασ μενόντων οὐκ ἔνι τῶν αἰσχρῶν αὐτῷ τούτων ἀπαλλαγῆναι; ἀλλὰ διὰ τί ὑμῖν οὗτοσ εὔνουσ ἐστίν; ὅτι, φησίν, ἀναιδήσ ἐστιν. ὁ δ’ ἀναιδὴσ ἐκ τίνοσ ὠνομάσθη τῶν ἄλλων ἀλλ’ ἢ ὅταν τὰ μήτ’ ὄντα μήτ’ ἂν γενόμενα, ταῦτα τολμᾷ λέγειν δι’ ἀναισχυντίαν, ὅπερ οὗτοσ ποιεῖ; ἡγοῦμαι τοίνυν καὶ περὶ τῆσ ἐνδείξεωσ, ἅ μοι παραλείπειν ἔδοξε Λυκοῦργοσ, βέλτιον εἶναι πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν.

ἐγὼ γὰρ οἶμαι δεῖν ὑμᾶσ, ὥσπερ ἂν εἰ χρέοσ ἐσκοπεῖτ’ ἴδιον, οὕτωσ ἐξετάσαι τοῦτον καὶ τὰ τουτουὶ τοῦ ἀγῶνοσ δίκαια. εἰ τοίνυν τισ ὀφείλειν τιν’ ᾐτιᾶτο χρήματα, ὁ δ’ ἠρνεῖτο, εἰ μὲν ἐφαίνονθ’ αἵ τε συνθῆκαι καθ’ ἃσ ἐδανείσατο κείμεναι καὶ οἱ τεθέντεσ ὁρ́οι ἑστηκότεσ, τὸν ἀρνούμενον ἡγεῖσθ’ ἂν ἀναιδῆ δηλονότι, εἰ δ’ ἀνῃρημένα ταῦτα, τὸν ἐγκαλοῦντα· οὕτω ταῦτα πέφυκεν. εἰσὶ τοίνυν ὧν Ἀριστογείτων ὀφείλει τῇ πόλει συνθῆκαι μὲν οἱ νόμοι, καθ’ οὓσ ἐγγράφονται πάντεσ οἱ ὀφλισκάνοντεσ, ὁρ́οσ δ’ ἡ σανὶσ ἡ παρὰ τῇ θεῷ κειμένη.

εἰ μὲν οὖν ἀνῄρηται ταῦτα καὶ ἐξαλήλιπται τὸ ὄφλημα, ἡμεῖσ ληροῦμεν, μᾶλλον δὲ ψευδόμεθα· εἰ δ’ ἔτ’ ἔστι καὶ ἔσται τέωσπερ ἂν ἐκτείσῃ κείμενα, οὗτοσ οὐδὲν ἀληθὲσ λέγει, ἀλλ’ ἀδικεῖ καὶ δεινὰ ποιεῖ τὰ κοινὰ δίκαι’ ἀφανίζειν ἐπιχειρῶν. οὐ γάρ, εἰ μὴ πᾶν ὅσον ὦφλεν ὀφείλει, νῦν ἡ κρίσισ οὐδ’ ὁ λόγοσ, ἀλλ’ εἰ ὀφείλει.

ἢ δεινά γ’ ἂν πάθοιεν οἱ δραχμὴν ἐγγεγραμμένοι μόνην, εἰ, διότι μικρὰ καὶ οὐδὲν ἠδικήκασιν, ἰσχύσει τὸ ὀφείλειν κατ’ αὐτῶν· ἐὰν δέ τισ μεγάλ’ ἠδικηκὼσ ᾖ, μίαν θεὶσ ἢ δύο καταβολὰσ ἐπίτιμοσ ἔσται. ἔτι τοίνυν τρί’ ἐστὶν τὰ ὀφλήμαθ’ ἃ ἐγγέγραπται καὶ ἐφ’ οἷσ ἐνδέδεικται. τὰ μὲν δὴ δύ’ ἐν ἀπογραφῇ πεποίηται, τὸ δ’ ἓν οὐδ’ ἀπογέγραπται, ἀλλὰ βουλεύσεωσ τὸν Ἀλωπεκῆθεν Ἀρίστωνα διώκει. ναί, φησίν·

ἀδίκωσ γάρ μ’ ἐγγέγραφεν. δεῖ δή σε, ὡσ ἐοίκεν, δίκην λαβεῖν. οὐκοῦν ὑποσχεῖν πρῶτον καὶ μεῖναι ἐν οἷσ πέπονθασ ἀνάγκη. ἢ τίνοσ λήψει δίκην; εἰ γὰρ ἔξεστί σοι πάνθ’ ἅπερ τοῖσ ἄλλοισ, τί ἠδίκησαι; φέρε δὴ πρὸσ θεῶν κἀκεῖνο σκέψασθε.

οὐκοῦν νῦν ὀφείλει. ἂν ἕλῃ τὸν Ἀρίστωνα τῆσ βουλεύσεωσ, τί ἔσται; ἐξαλειφθήσεται νὴ Δία, ὁ δ’ ἀντεγγραφήσεται· ταῦτα γὰρ οἱ νόμοι λέγουσιν. καλῶσ. πότερον οὖν ἀπὸ ταύτησ τῆσ ἡμέρασ ὁδὶ μὲν ὀφειλήσει τῷ δημοσίῳ, ὁ ἐξαλειφθείσ, ἐκεῖνοσ δ’ ἐπίτιμοσ ἔσται, ὁ ἐγγραφείσ; ἐκ γὰρ ὧν νῦν ὅδ’ ἀξιοῖ, ταῦτα συμβαίνει· εἰ γὰρ ὅτ’ ἐγγέγραπται μὴ ὀφείλει, ἐπειδὰν ἐξαλειφθῇ, ὀφειλήσει δηλονότι. ἀλλ’ οὐκ ἔστι ταῦτα, οὐκ ἔστιν, ἀλλ’ ὅταν ἐξαλειφθῇ, τότ’ οὐκ ὀφειλήσει· τί δ’;

ἂν αὐτὸν ἀποφύγῃ, παρὰ τοῦ κομιεῖται ταῦθ’ ἡ πόλισ ἃ νῦν οὐκ ἐξὸν οὗτοσ ποιεῖ; πόθεν δέ, οἷσ οὗτοσ θανάτου τιμᾶται καὶ δεσμοῦ περιιὼν ἐν τῷ δικαστηρίῳ, οἱ μὲν τὰσ ψυχάσ, οἱ δὲ τὸ μὴ δεινὰ πεπονθέναι κομιοῦνται; ᾧ γὰρ οὐδὲ τῶν ἴσων οὐδὲ τῶν ἐγκυκλίων δικαίων μετουσίαν διδόασιν οἱ νόμοι, οὗτοσ τῶν ἀνηκέστων ἑτέροισ αἴτιοσ γίγνεται, οὐκ ὀρθῶσ οὐδὲ πολιτικῶσ οὐδ’ ὡσ συμφέρει γιγνομένων τούτων. ἀλλ’ ἔγωγε ταῦθ’ ὁρῶν θαυμάζω, τὸ τἄνω κάτω γεγενῆσθαι τί ποτ’ οἰέσθ’ εἶναι.

ἐὰν ἡ γῆ μὲν ἄνω, τὰ δ’ ἄστρα κάτω γένηται; οὐκ ἔστι τοῦτο γενέσθαι, μηδὲ γένοιτο. ἀλλ’ ὅταν, οἷσ ἐκ τῶν νόμων μὴ ἔξεστιν, ἐκ τῶν ὑμετέρων βουλήσεων ἐξῇ, ὅταν ἡ μὲν πονηρία τιμᾶται, τὰ χρηστὰ δ’ ἀπορρίπτηται, ὅταν τὸ δίκαιον καὶ τὸ συμφέρον ἡττᾶται τοῦ φθόνου, τότ’ ἄνω κάτω πάντα χρὴ νομίζειν τετράφθαι. ἤδη τοίνυν τινὰσ εἶδον τῶν ἀγωνιζομένων οἳ τοῖσ πράγμασιν αὐτοῖσ ἁλισκόμενοι, καὶ οὐκ ἔχοντεσ ὡσ οὐκ ἀδικοῦσι δεῖξαι, οἱ μὲν εἰσ τὴν τοῦ βίου μετριότητα καὶ σωφροσύνην κατέφυγον, οἱ δ’ εἰσ τὰ τῶν προγόνων ἔργα καὶ λῃτουργίασ, οἱ δ’ εἰσ ἕτερα τοιαῦτα δι’ ὧν εἰσ ἔλεον καὶ φιλανθρωπίαν τοὺσ δικάζοντασ ἤγαγον.

τούτῳ δ’ οὐδέν’ ὁρῶ τῶν τόπων τούτων βάσιμον ὄντα, ἀλλὰ πάντ’ ἀπόκρημνα, φάραγγασ, βάραθρα. τί γὰρ ὡσ ἀληθῶσ ἐρεῖ;

ὧν ὁ πατήρ τι πεποίηκε νὴ Δία. ἀλλὰ κατεγνώκαθ’ ὑμεῖσ ἐν τουτοισὶ τοῖσ δικαστηρίοισ αὐτοῦ θάνατον, ὡσ πονηροῦ δηλονότι καὶ ἀξίου τεθνάναι. ἀλλὰ νὴ Δία, εἰ ταῦτ’ ἐστὶν αὐτῷ δυσχερῆ τὰ περὶ τὸν πατέρα, εἰσ τὸν ἑαυτοῦ βίον καταφεύξεται ὡσ σώφρονα καὶ μέτριον. ποῖον; ὃν ποῦ βεβίωκεν; ὃν μὲν γὰρ ἅπαντεσ ὑμεῖσ ἑοράκατε, οὐκ ἔστι τοιοῦτοσ. ἀλλ’ ὦ τᾶν, εἰσ τὰσ λῃτουργίασ ἀποχωρήσεται.

τὰσ πότ’ ἢ ποῦ γεγονυίασ; τὰσ τοῦ πατρόσ; ἀλλ’ οὐκ εἰσίν. ἀλλὰ τὰσ ἑαυτοῦ; φάσεισ, ἀπαγωγάσ, ἐνδείξεισ, οὐχὶ λῃτουργίασ εὑρήσετε. ἀλλὰ νὴ Δία καὶ χωρὶσ τούτων συγγενεῖσ πολλοὶ καὶ καλοὶ κἀγαθοὶ παραστάντεσ αὐτὸν ἐξαιτήσονται. ἀλλ’ οὔτ’ εἰσὶν οὔτ’ ἐγένοντο πώποτε· πῶσ γὰρ τῷ γε μηδ’ ἐλευθέρῳ; πλὴν ἔστι νὴ Δία, ἔστιν ἀδελφόσ τισ οὗτοσ αὐτῷ, ὁ παρὼν καὶ τὴν καλὴν δίκην αὐτῷ λαχών.

περὶ οὗ τὰ μὲν ἄλλα τί δεῖ λέγειν; ἀδελφὸσ δ’ ἐστὶ τούτου ὁμομήτριοσ καὶ ὁμοπάτριοσ καὶ πρὸσ τοῖσ ἄλλοισ κακοῖσ δίδυμοσ. ταῦτα λαβὼν τὰ φάρμακα καὶ τὰσ ἐπῳδὰσ παρὰ τῆσ θεραπαίνησ αὐτῆσ, ἣ κατ’ ἐκείνησ τότ’ ἐμήνυσεν, ἐξ ἧσπερ ὁ βάσκανοσ οὗτοσ πεπαιδοποίηται, μαγγανεύει καὶ φενακίζει καὶ τοὺσ ἐπιλήπτουσ φησὶν ἰᾶσθαι, αὐτὸσ ὢν ἐπίληπτοσ πάσῃ πονηρίᾳ.

οὗτοσ οὖν αὐτὸν ἐξαιρήσεται, ὁ φαρμακόσ, ὁ λοιμόσ, ὃν οἰωνίσαιτ’ ἄν τισ μᾶλλον ἰδὼν ἢ προσειπεῖν βούλοιτο, ὃσ αὐτὸσ αὑτῷ θανάτου τετίμηκεν ὅτε τοιαύτην δίκην ἔλαχεν. τί οὖν λοιπόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι;

ἃ κοινὰ νὴ Δία πᾶσιν ὑπάρχει τοῖσ ἀγωνιζομένοισ παρὰ τῆσ τῶν ἄλλων ὑμῶν φύσεωσ, καὶ οὐδεὶσ αὐτὸσ ἑαυτῷ ταῦτα φέρει τῶν κρινομένων, ἀλλ’ ὑμῶν ἕκαστοσ ἔχων οἴκοθεν ἔρχεται, ἔλεον, συγγνώμην, φιλανθρωπίαν. ἀλλὰ τούτων γ’ οὔθ’ ὅσιον οὔτε θέμισ τῷ μιαρῷ τούτῳ μεταδοῦναι. διὰ τί; ὅτι ὃν ἂν αὐτὸσ ἕκαστοσ νόμον τῇ φύσει κατὰ πάντων ἔχῃ, τούτου τυγχάνειν παρ’ ἑκάστου δίκαιόσ ἐστι καὶ αὐτόσ. τίν’ οὖν νόμον ὑμῖν ἢ τίνα βούλησιν ἔχειν Ἀριστογείτων κατὰ πάντων δοκεῖ;

πότερ’ εὐτυχοῦντασ ὁρᾶν καὶ ἐν εὐδαιμονίᾳ καὶ χρηστῇ δόξῃ διάγοντασ; καὶ τί ποιῶν ζήσεται; τὰ γὰρ τῶν ἄλλων κακὰ τοῦτον τρέφει. οὐκοῦν ἐν κρίσεσι καὶ ἀγῶσι καὶ πονηραῖσ αἰτίαισ ἅπαντασ εἶναι βούλεται· ταῦτα γεωργεῖ, ταῦτ’ ἐργάζεται. ὁ δὲ ποῖόσ τισ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καλοῖτ’ ἂν δικαίωσ ὁ τρισκατάρατοσ, ὁ κοινὸσ ἐχθρόσ, ὁ πᾶσι δυσμενήσ, ὅτῳ μήτε γῆ φέροι καρπὸν μήτ’ ἀποθανόντα δέξαιτο; οὐχ ὁ τοιοῦτοσ; ἔγωγε νομίζω. τίνοσ δὲ συγγνώμησ ἢ ποίων ἐλέων οἱ σεσυκοφαντημένοι τετυχήκασιν παρὰ τούτου, οἷσ οὗτοσ θανάτου πᾶσιν ἐτιμᾶτ’ ἐν τουτοισὶ τοῖσ δικαστηρίοισ, καὶ ταῦτα πρὶν τὴν πρώτην ψῆφον διενεχθῆναι;

καὶ ἐφ’ οἷσ ὁ βάσκανοσ οὗτοσ οὕτωσ ὠμῶσ καὶ πικρῶσ εἶχεν, τούτουσ ὑμῶν οἱ λαχόντεσ, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὰ δίκαια ποιοῦντεσ ἔσῳζον, καὶ τοὺσ ὑπὸ τούτου συκοφαντουμένουσ ἀπεψηφίζοντο, καὶ τὸ πέμπτον μέροσ τῶν ψήφων οὐ μετεδίδοσαν τούτῳ. ἀλλ’ ἥ γε τούτου πικρία καὶ μιαιφονία καὶ ὠμότησ παρῆν καὶ ἐξητάζετο.

οὐχὶ παιδία, οὐχὶ μητέρασ τῶν κρινομένων ἐνίων γραῦσ παρεστώσασ ὁρῶν οὗτοσ ἠλέει. εἶτα σοὶ συγγνώμη; πόθεν ἢ παρὰ τοῦ; ἢ τοῖσ σοῖσ παιδίοισ ἔλεοσ; πολλοῦ γε καὶ δεῖ. σὺ τὸν εἰσ ταῦτ’ ἔλεον προδέδωκασ, Ἀριστογεῖτον, μᾶλλον δ’ ἀνῄρηκασ ὅλωσ. μὴ δὴ πρὸσ οὓσ αὐτὸσ ἔχωσασ λιμένασ καὶ προβόλων ἐνέπλησασ, πρὸσ τούτουσ προσορμίζου· οὐ γὰρ δίκαιον. εἰ τοίνυν ἀκούσαιτε καὶ τὰσ βλασφημίασ ἃσ κατὰ τὴν ἀγορὰν περιιὼν καθ’ ὑμῶν ἔλεγεν, ἔτι μᾶλλον ἂν αὐτὸν μισήσαιτε, καὶ δικαίωσ.

φησὶ γὰρ πολλοὺσ ὀφείλειν τῷ δημοσίῳ, τούτουσ δ’ ἅπαντασ ὁμοίουσ ὑπάρχειν ἑαυτῷ. ἐγὼ δὲ πολλοὺσ μὲν εἶναι τοὺσ ἠτυχηκότασ, εἰ καὶ δύ’ εἰσὶ μόνοι, συγχωρῶ· παντὶ γὰρ πλείουσ εἰσὶ τοῦ δέοντοσ, καὶ οὐδένα τῶν ἄλλων ὀφείλειν ἔδει. οὐ μέντοι μὰ τοὺσ θεοὺσ τούτῳ γ’ ὑπάρχειν ὁμοίουσ οἰόμαι τούτουσ, οὐδὲ πολλοῦ δεῖ, ἀλλὰ καὶ τοὐναντίον. οὑτωσὶ δὲ λογίζεσθε.

καὶ μή μ’ ὑπολάβητ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὡσ πρὸσ ὀφείλοντασ ὑμᾶσ τῷ δημοσίῳ διαλέγεσθαι· οὔτε γὰρ ἔστιν μήτε γένοιτο τοῦτο, οὔτ’ ἐγὼ νομίζω. ἀλλ’ εἴ τῴ τισ ἄρ’ ἢ φίλοσ ἢ γνώριμόσ ἐστιν ἐν τούτοισ, ὡσ ὑπὲρ τούτου τοῦτον προσήκει μισεῖν, τοῦτο βούλομαι δεῖξαι. πρῶτον μὲν ὅτι ἀνθρώπουσ ἐπιεικεῖσ, οἷσ ἐγγύαι καὶ φιλανθρωπίαι γίγνονται καὶ ὀφλήματ’ ἴδια, οἷσ οὐ πρόσεστι κοίν’ ἀδικήματα, ἠτυχηκέναι δὲ συμβέβηκεν, εἰσ τὴν ὁμοίαν τάξιν ἑαυτῷ καὶ βλασφημίαν ἄγει, οὐκ ὀρθῶσ οὐδὲ προσηκόντωσ. οὐ γὰρ ὅμοιόν ἐστιν, Ἀριστογεῖτον, οὐδὲ πολλοῦ δεῖ, γράψαντά σε τῶν πολιτῶν τρεῖσ ἀκρίτουσ ἀποκτεῖναι γραφὴν ἁλῶναι παρανόμων καὶ δέον σε τεθνάναι ἐπὶ ταύτῃ τιμήματοσ τυχεῖν, καὶ φίλον ἐγγυησάμενον μὴ δύνασθαι ζημίαν ἀπροσδόκητον ἐνεγκεῖν·

οὐχ ὅμοιον, οὔ. ἔπειθ’ ὅτι τὴν κοινὴν φιλανθρωπίαν ἣν ὑμεῖσ ἔχετ’ ἐκ φύσεωσ πρὸσ ἀλλήλουσ οὗτοσ ἀναιρεῖ καὶ διαφθείρει. ὑμεῖσ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῇ τῆσ φύσεωσ πρὸσ ἀλλήλουσ, ὅπερ εἶπον, χρώμενοι φιλανθρωπίᾳ, ὥσπερ αἱ συγγένειαι τὰσ ἰδίασ οἰκοῦσιν οἰκίασ, οὕτω τὴν πόλιν οἰκεῖτε δημοσίᾳ. πῶσ οὖν ἐκεῖναι;

ὅπου πατήρ ἐστι καὶ υἱεῖσ ἄνδρεσ, τυχὸν δὲ καὶ τούτων παῖδεσ, ἐνταῦθ’ ἀνάγκη πολλὰσ καὶ μηδὲν ὁμοίασ εἶναι βουλήσεισ· οὐ γὰρ τῶν αὐτῶν οὔτε λόγων οὔτ’ ἔργων ἐστὶν ἡ νεότησ τῷ γήρᾳ. ἀλλ’ ὅμωσ οἵ τε νέοι πάνθ’ ὅσ’ ἂν πράττωσιν, ἄνπερ ὦσιν μέτριοι, οὕτω ποιοῦσιν ὥστε μάλιστα μὲν πειρᾶσθαι λανθάνειν, εἰ δὲ μή, φανεροί γ’ εἶναι τοῦτο βουλόμενοι ποιεῖν· οἵ τε πρεσβύτεροι πάλιν, ἂν ἄρ’ ἴδωσιν ἢ δαπάνην ἢ πότον ἢ παιδιὰν πλείω τῆσ μετρίασ, οὕτω ταῦθ’ ὁρῶσιν ὥστε μὴ δοκεῖν ἑορακέναι. ἐκ δὲ τούτων γίγνεταί τε πάνθ’ ἃ φέρουσιν αἱ φύσεισ καὶ καλῶσ γίγνεται. τὸν αὐτὸν τοίνυν τρόπον ὑμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὴν πόλιν οἰκεῖτε συγγενικῶσ καὶ φιλανθρώπωσ, οἱ μὲν οὕτωσ ὁρῶντεσ τὰ τῶν ἠτυχηκότων ἔργα ὥστε, τὸ τῆσ παροιμίασ, ὁρῶντασ μὴ ὁρᾶν καὶ ἀκούοντασ μὴ ἀκούειν, οἱ δ’ οὕτω ποιοῦντεσ ἃ πράττουσιν ὥστ’ εἶναι φανεροὶ καὶ φυλαττόμενοι καὶ αἰσχυνόμενοι.

ἐκ δὲ τούτων ἡ κοινὴ καὶ πάντων τῶν ἀγαθῶν αἰτία τῇ πόλει μένει καὶ συνέστηκεν ὁμόνοια. ταῦτα τοίνυν Ἀριστογείτων τὰ καλῶσ οὕτω πεπηγότα τῇ φύσει καὶ τοῖσ ἤθεσι τοῖσ ὑμετέροισ κινεῖν καὶ ἀναιρεῖ καὶ μεταρρίπτει, καὶ ἃ τῶν ἄλλων τῶν ἠτυχηκότων ἕκαστοσ ἀψοφητεὶ ποιεῖ, ταῦθ’ οὗτοσ μόνον οὐ κώδωνασ ἐξαψάμενοσ διαπράττεται.

οὐ πρυτάνεισ, οὐ κῆρυξ, οὐκ ἐπιστάτησ, οὐχ ἡ προεδρεύουσα φυλὴ τούτου κρατεῖν δύναται. ἐπειδὰν οὖν τισ ὑμῶν ἐφ’ οἷσ οὗτοσ ἀσελγαίνει λυπηθεὶσ εἴπῃ τοῦτον δὲ ταῦτα ποιεῖν, καὶ ταῦτ’ ὀφείλοντα τῷ δημοσίῳ, τί δ’;

οὐ καὶ ὁ δεῖνα φησὶν ὀφείλει; τὸν ἐχθρὸν ἕκαστοσ ὑπειπὼν τὸν αὑτοῦ· ὥστε τὴν πονηρίαν τὴν τούτου αἰτίαν εἶναι τῶν βλασφημιῶν αἳ περὶ τῶν οὐχ ὁμοίων τούτῳ διὰ τοῦτον γίγνονται. λοιπὸν τοίνυν ἐστίν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῖσ ἀπαλλαγῆναι βουλομένοισ τούτου, ἀδίκημα σαφὲσ καὶ ἐναργὲσ ἔχοντασ ἐκ τῶν νόμων, μάλιστα μὲν αὐτῷ θανάτου τιμῆσαι, εἰ δὲ μή, τοσοῦτον ἀναθεῖναι τίμημα χρημάτων ὅσον μὴ δυνήσεται φέρειν·

ἄλλη γὰρ οὐκ ἔστιν ἀπαλλαγὴ τούτου, σαφῶσ ἐπίστασθε. καὶ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν μὲν ἄλλων ἀνθρώπων ἄν τισ ἴδοι τοὺσ μὲν βελτίστουσ καὶ μετριωτάτουσ αὐτῇ τῇ φύσει πάντα ποιοῦντασ ἑκόντασ ἃ δεῖ, τοὺσ δὲ χείρουσ μὲν τούτων, ἔξω δὲ τοῦ πονηροὺσ ἄγαν κληθῆναι, τῷ φόβῳ τῷ πρὸσ ὑμᾶσ καὶ τῷ τοῖσ αἰσχροῖσ καὶ λόγοισ καὶ ὀνείδεσιν ἀλγεῖν εὐλαβουμένουσ ἐξαμαρτάνειν·

τοὺσ δὲ πονηροτάτουσ καὶ ἐξαγίστουσ ὀνομαζομένουσ τάσ γε συμφορὰσ σωφρονίζειν λέγουσιν. οὑτοσὶ τοίνυν Ἀριστογείτων τοσοῦτον ὑπερῆρκεν ἅπαντασ ἀνθρώπουσ πονηρίᾳ ὥστ’ οὐδὲ παθὼν ἐνουθετήθη, ἀλλ’ ἐπὶ τοῖσ αὐτοῖσ ἀδικήμασι καὶ πλεονεκτήμασιν πάλιν εἴληπται.

καὶ τοσούτῳ πλείονοσ ὀργῆσ ἄξιόσ ἐστιν νῦν ἢ πρότερον, ὅσῳ τότε μὲν γράφειν μόνον ᾤετο δεῖν παρὰ τοὺσ νόμουσ, νυνὶ δὲ πάντα ποιεῖν, αἰτιᾶσθαι, λέγειν, διαβάλλειν, βλασφημεῖν, θανάτου τιμᾶσθαι, εἰσαγγέλλειν, κακολογεῖν τοὺσ ἐπιτίμουσ αὐτὸσ ὀφείλων τῷ δημοσίῳ· τούτου γὰρ οὐδέν ἐστι δεινότερον. τὸ μὲν οὖν νουθετεῖν τοῦτον μανία·

ὃσ γὰρ οἷσ ὁ δῆμοσ ἅπασ τοὺσ ἐνοχλοῦντασ ἑαυτὸν νουθετεῖ θορύβοισ μηδεπώποθ’ ὑπεῖξε μηδὲ διετράπη, ταχύ γ’ ἂν φροντίσειέ τι τοῦ παρ’ ἑνὸσ λόγου. ἀνίατον, ἀνίατον, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ πρᾶγμ’ ἔστι τὸ τούτου. δεῖ δὴ πάντασ, ὥσπερ οἱ ἰατροί, ὅταν καρκίνον ἢ φαγέδαιναν ἢ τῶν ἀνιάτων τι κακῶν ἴδωσιν, ἀπέκαυσαν ἢ ὅλωσ ἀπέκοψαν, οὕτω τοῦτο τὸ θηρίον ὑμᾶσ ἐξορίσαι, ῥῖψαι ἐκ τῆσ πόλεωσ, ἀνελεῖν, μὴ περιμείναντάσ τι παθεῖν, ὃ μήτ’ ἰδίᾳ μήτε δημοσίᾳ γένοιτο, ἀλλὰ προευλαβηθέντασ. ὡδὶ γὰρ ὁρᾶτε.

οὐδένα πώποτ’ ἴσωσ ὑμῶν ἔχισ ἔδακεν οὐδὲ φαλάγγιον, μηδὲ δάκοι· ἀλλ’ ὅμωσ ἅπαντα τὰ τοιαῦτα, ἐπὰν ἴδητε, ἀποκτείνετε. τὸν αὐτὸν τοίνυν τρόπον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ὅταν συκοφάντην καὶ πικρὸν καὶ ἔχιν τὴν φύσιν ἄνθρωπον ἴδητε, μὴ πόθ’ ἕκαστον ὑμῶν δήξεται περιμένετε, ἀλλ’ ὁ προστυχὼν ἀεὶ τιμωρησάσθω. Λυκοῦργοσ μὲν οὖν τὴν Ἀθηνᾶν ἐμαρτύρετο καὶ τὴν μητέρα τῶν θεῶν, καὶ καλῶσ ἐποίει.

ἐγὼ δὲ τοὺσ προγόνουσ τοὺσ ὑμετέρουσ καὶ τὰσ ἀρετὰσ τὰσ ἐκείνων ἀνακαλῶ, ὧν οὐδ’ ὁ χρόνοσ τὴν μνήμην ἠφάνικεν, εἰκότωσ· ἐπολιτεύοντο γὰρ οὐχὶ τοῖσ πονηροτάτοισ καὶ συκοφάνταισ συνεργεῖν διδόντεσ ἑαυτούσ, οὐδὲ τὸν ἐντὸσ τείχουσ φθόνον ἀσκοῦντεσ ἐπ’ ἀλλήλουσ, ἀλλὰ καὶ τῶν ῥητόρων καὶ τῶν ἰδιωτῶν τοὺσ μὲν σώφρονασ καὶ χρηστοὺσ τιμῶντεσ, τοὺσ δὲ πονηροὺσ καὶ θρασεῖσ μισοῦντεσ καὶ κολάζοντεσ. ἐξ ὧν πάντεσ ἀθληταὶ τῶν καλῶν ἔργων ἐγένοντο. ἓν δ’ εἰπὼν ἔτι παύσασθαι βούλομαι.

ἔξιτ’ αὐτίκα δὴ μάλ’ ἐκ τοῦ δικαστηρίου, θεωρήσουσι δ’ ὑμᾶσ οἱ περιεστηκότεσ καὶ ξένοι καὶ πολῖται, καὶ κατ’ ἄνδρ’ εἰσ ἕκαστον τὸν παριόντα βλέψονται καὶ φυσιογνωμονήσουσι τοὺσ ἀπεψηφισμένουσ. τί οὖν ἐρεῖτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ προέμενοι τοὺσ νόμουσ ἔξιτε; ποίοισ προσώποισ ἢ τίσιν ὀφθαλμοῖσ πρὸσ ἕκαστον τούτων ἀντιβλέψεσθε; πῶσ δ’ εἰσ τὸ μητρῷον βαδιεῖσθε, ἄν τι βούλησθε;

οὐ γὰρ δήπου καθ’ ἕν’ ὑμῶν ἕκαστοσ ὡσ ἐπὶ κυρίουσ τοὺσ νόμουσ πορεύσεται, εἰ νῦν μὴ βεβαιώσαντεσ αὐτοὺσ ἔξιθ’ ἅπαντεσ κοινῇ. πῶσ δὲ ταῖσ νουμηνίαισ εἰσ ἀκρόπολιν ἀναβαίνοντεσ τἀγαθὰ τῇ πόλει διδόναι καὶ ἕκαστοσ ἑαυτῷ τοῖσ θεοῖσ εὔξεσθε, ὅταν ὄντοσ τούτου ἐκεῖ καὶ τοῦ πατρὸσ αὐτοῦ τοῦ χρηστοῦ τἀναντία τοῖσ ὁρ́κοισ καὶ τοῖσ ἐκεῖ γράμμασιν ἐγνωκότεσ ἦτε; τί ἐρεῖτ’, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τί ἐρεῖτε, ἄν τισ ὑμᾶσ ἐρωτᾷ γνωρίσασ τοὺσ ἀπεψηφισμένουσ;

τί φήσετε; ἀρέσκειν τοῦτον ὑμῖν; καὶ τίσ ὁ τοῦτο τολμήσων εἰπεῖν; τίσ ὁ τῆσ τούτου πονηρίασ μετ’ ἀρᾶσ καὶ κακῆσ δόξησ κληρονομεῖν βουλησόμενοσ; ἀλλ’ οὐκ αὐτὸσ ἕκαστοσ <οὐκ> ἀποψηφίσασθαι; οὐκοῦν καταράσεσθε τοῖσ ἀποψηφισαμένοισ, τοῦτο τὸ πιστὸν ἕκαστοσ διδοὺσ ὡσ οὐκ αὐτὸσ οὗτόσ ἐστι. καὶ τί δεῖ ταῦτα ποιεῖν, ἐξὸν εὐφημεῖν καὶ ἅπαντασ ἅπασι πάντα τἀγάθ’ εὔχεσθαι, καὶ ὑμᾶσ ὑμῖν αὐτοῖσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ Ἀθηναίουσ ἅπαντασ ὑμῖν, προσθήσω δὲ καὶ τοὺσ ξένουσ καὶ παῖδασ καὶ γυναῖκασ;

ἐφῖκται γάρ, ἐφῖκται πάντων ἡ τούτου κακοπραγμοσύνη, καὶ πᾶσι βουλομένοισ ἐστὶν ἀπαλλαγῆναι τῆσ τούτου πονηρίασ καὶ δίκην δεδωκότ’ ἰδεῖν.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION