헬라어 문장 검색 - ΠλατόΡεπυβλί7́

(플라톤, Republic, book 7)

μετὰ ταῦτα δή, εἶπον, ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν ἡμετέραν φύσιν παιδείασ τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίασ. πρόσθεν μόνον ὁρᾶν, κύκλῳ δὲ τὰσ κεφαλὰσ ὑπὸ τοῦ δεσμοῦ ἀδυνάτουσ περιάγειν, φῶσ δὲ αὐτοῖσ πυρὸσ ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόμενον ὄπισθεν αὐτῶν, μεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸσ καὶ τῶν δεσμωτῶν ἐπάνω ὁδόν, παρ’ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδομημένον, ὥσπερ τοῖσ θαυματοποιοῖσ πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ παραφράγματα, ὑπὲρ ὧν τὰ θαύματα δεικνύασιν.

ὁρῶ, ἔφη.

καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ παντοῖα εἰργασμένα, οἱο͂ν εἰκὸσ τοὺσ μὲν φθεγγομένουσ, τοὺσ δὲ σιγῶντασ τῶν παραφερόντων.

ἄτοπον, ἔφη, λέγεισ εἰκόνα καὶ δεσμώτασ ἀτόπουσ.

ὁμοίουσ ἡμῖν, ἦν δ’ ἐγώ·

τοὺσ γὰρ τοιούτουσ πρῶτον μὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἰεί ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο πλὴν τὰσ σκιὰσ τὰσ ὑπὸ τοῦ πυρὸσ εἰσ τὸ καταντικρὺ αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσασ; εἰε͂ν διὰ βίου;

τί δὲ τῶν παραφερομένων;

οὐ ταὐτὸν τοῦτο; τί μήν;

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἱοῖ́ τ’ εἰε͂ν πρὸσ ἀλλήλουσ, οὐ ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺσ νομίζειν ἅπερ ὁρῷεν;

ἀνάγκη.

τί δ’ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσμωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ ἔχοι;

ὁπότε τισ τῶν παριόντων φθέγξαιτο, οἰεί ἂν ἄλλο τι αὐτοὺσ ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόμενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν; μὰ Δί’ οὐκ ἔγωγ’, ἔφη.

παντάπασι δή, ἦν δ’ ἐγώ, οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι νομίζοιεν τὸ ἀληθὲσ ἢ τὰσ τῶν σκευαστῶν σκιάσ.

πολλὴ ἀνάγκη, ἔφη.

σκόπει δή, ἦν δ’ ἐγώ, αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἰάσιν τῶν τε δεσμῶν καὶ τῆσ ἀφροσύνησ, οἱά τισ ἂν εἰή, εἰ φύσει τοιάδε συμβαίνοι αὐτοῖσ·

ὁπότε τισ λυθείη καὶ ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνησ ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸσ τὸ φῶσ ἀναβλέπειν, πάντα δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰσ μαρμαρυγὰσ ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰσ σκιὰσ ἑώρα, τί ἂν οἰεί αὐτὸν εἰπεῖν, εἴ τισ αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε μὲν ἑώρα φλυαρίασ, νῦν δὲ μᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντοσ καὶ πρὸσ μᾶλλον ὄντα τετραμμένοσ ὀρθότερον βλέποι, καὶ δὴ καὶ ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺσ αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν ἀποκρίνεσθαι ὅτι ἔστιν; οὐκ οἰεί αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώμενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν δεικνύμενα;

πολύ γ’, ἔφη.

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸσ αὐτὸ τὸ φῶσ ἀναγκάζοι αὐτὸν βλέπειν, ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄμματα καὶ φεύγειν ἀποστρεφόμενον πρὸσ ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν, καὶ νομίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυμένων;

οὕτωσ, ἔφη.

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόμενον, καὶ ἐπειδὴ πρὸσ τὸ φῶσ ἔλθοι, αὐγῆσ ἂν ἔχοντα τὰ ὄμματα μεστὰ ὁρᾶν οὐδ’ ἂν ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγομένων ἀληθῶν;

οὐ γὰρ ἄν, ἔφη, ἐξαίφνησ γε.

συνηθείασ δὴ οἶμαι δέοιτ’ ἄν, εἰ μέλλοι τὰ ἄνω ὄψεσθαι.

καὶ πρῶτον μὲν τὰσ σκιὰσ ἂν ῥᾷστα καθορῷ, καὶ μετὰ τοῦτο ἐν τοῖσ ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα, ὕστερον δὲ αὐτά· ἄστρων τε καὶ σελήνησ φῶσ, ἢ μεθ’ ἡμέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου.

πῶσ δ’ οὔ;

τελευταῖον δὴ οἶμαι τὸν ἥλιον, οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ’ ἐν ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσματα αὐτοῦ, ἀλλ’ αὐτὸν καθ’ αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ’ ἂν κατιδεῖν καὶ θεάσασθαι οἱο͂́σ ἐστιν.

ἀναγκαῖον, ἔφη.

τὰ ἐν τῷ ὁρωμένῳ τόπῳ, καὶ ἐκείνων ὧν σφεῖσ ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιοσ.

δῆλον, ἔφη, ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν μετ’ ἐκεῖνα ἔλθοι.

τί οὖν;

ἀναμιμνῃσκόμενον αὐτὸν τῆσ πρώτησ οἰκήσεωσ καὶ τῆσ ἐκεῖ σοφίασ καὶ τῶν τότε συνδεσμωτῶν οὐκ ἂν οἰεί αὑτὸν μὲν εὐδαιμονίζειν τῆσ μεταβολῆσ, τοὺσ δὲ ἐλεεῖν; καὶ μάλα.

εἰώθει καὶ ἅμα πορεύεσθαι, καὶ ἐκ τούτων δὴ δυνατώτατα ἀπομαντευομένῳ τὸ μέλλον ἥξειν, δοκεῖσ ἂν αὐτὸν ἐπιθυμητικῶσ αὐτῶν ἔχειν καὶ ζηλοῦν τοὺσ παρ’ ἐκείνοισ τιμωμένουσ τε καὶ ἐνδυναστεύοντασ, ἢ τὸ τοῦ Ὁμήρου ἂν πεπονθέναι καὶ σφόδρα βούλεσθαι "ἐπάρουρον ἐόντα θητευέμεν ἄλλῳ ἀνδρὶ παρ’ ἀκλήρῳ" καὶ ὁτιοῦν ἂν πεπονθέναι μᾶλλον ἢ ’κεῖνά τε δοξάζειν καὶ ἐκείνωσ ζῆν;

οὕτωσ, ἔφη, ἔγωγε οἶμαι, πᾶν μᾶλλον πεπονθέναι ἂν δέξασθαι ἢ ζῆν ἐκείνωσ.

καὶ τόδε δὴ ἐννόησον, ἦν δ’ ἐγώ.

εἰ πάλιν ὁ τοιοῦτοσ καταβὰσ εἰσ τὸν αὐτὸν θᾶκον καθίζοιτο, ἆρ’ οὐ σκότουσ <ἂν> ἀνάπλεωσ σχοίη τοὺσ ὀφθαλμούσ, ἐξαίφνησ ἥκων ἐκ τοῦ ἡλίου; καὶ μάλα γ’, ἔφη.

τὰσ δὲ δὴ σκιὰσ ἐκείνασ πάλιν εἰ δέοι αὐτὸν γνωματεύοντα διαμιλλᾶσθαι τοῖσ ἀεὶ δεσμώταισ ἐκείνοισ, ἐν ᾧ ἀμβλυώττει, πρὶν καταστῆναι τὰ ὄμματα, οὗτοσ δ’ ὁ χρόνοσ μὴ πάνυ ὀλίγοσ εἰή τῆσ συνηθείασ, ἆρ’ οὐ γέλωτ’ ἂν παράσχοι, καὶ λέγοιτο ἂν περὶ αὐτοῦ ὡσ ἀναβὰσ ἄνω διεφθαρμένοσ ἥκει τὰ ὄμματα, καὶ ὅτι οὐκ ἄξιον οὐδὲ πειρᾶσθαι ἄνω ἰέναι;

καὶ τὸν ἐπιχειροῦντα λύειν τε καὶ ἀνάγειν, εἴ πωσ ἐν ταῖσ χερσὶ δύναιντο λαβεῖν καὶ ἀποκτείνειν, ἀποκτεινύναι ἄν;

σφόδρα γ’, ἔφη.

ταύτην τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, τὴν εἰκόνα, ὦ φίλε Γλαύκων, προσαπτέον ἅπασαν τοῖσ ἔμπροσθεν λεγομένοισ, τὴν μὲν δι’ ὄψεωσ φαινομένην ἕδραν τῇ τοῦ δεσμωτηρίου οἰκήσει ἀφομοιοῦντα, τὸ δὲ τοῦ πυρὸσ ἐν αὐτῇ φῶσ τῇ τοῦ ἡλίου δυνάμει·

τὴν δὲ ἄνω ἀνάβασιν καὶ θέαν τῶν ἄνω τὴν εἰσ τὸν νοητὸν τόπον τῆσ ψυχῆσ ἄνοδον τιθεὶσ οὐχ ἁμαρτήσῃ τῆσ γ’ ἐμῆσ ἐλπίδοσ, ἐπειδὴ ταύτησ ἐπιθυμεῖσ ἀκούειν.

θεὸσ δέ που οἶδεν εἰ ἀληθὴσ οὖσα τυγχάνει. ἀγαθοῦ ἰδέα καὶ μόγισ ὁρᾶσθαι, ὀφθεῖσα δὲ συλλογιστέα εἶναι ὡσ ἄρα πᾶσι πάντων αὕτη ὀρθῶν τε καὶ καλῶν αἰτία, ἔν τε ὁρατῷ φῶσ καὶ τὸν τούτου κύριον τεκοῦσα, ἔν τε νοητῷ αὐτὴ κυρία ἀλήθειαν καὶ νοῦν παρασχομένη, καὶ ὅτι δεῖ ταύτην ἰδεῖν τὸν μέλλοντα ἐμφρόνωσ πράξειν ἢ ἰδίᾳ ἢ δημοσίᾳ.

συνοίομαι, ἔφη, καὶ ἐγώ, ὅν γε δὴ τρόπον δύναμαι.

ἴθι τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ τόδε συνοιήθητι καὶ μὴ θαυμάσῃσ ὅτι οἱ ἐνταῦθα ἐλθόντεσ οὐκ ἐθέλουσιν τὰ τῶν ἀνθρώπων πράττειν, ἀλλ’ ἄνω ἀεὶ ἐπείγονται αὐτῶν αἱ ψυχαὶ διατρίβειν·

εἰκὸσ γάρ που οὕτωσ, εἴπερ αὖ κατὰ τὴν προειρημένην εἰκόνα τοῦτ’ ἔχει.

εἰκὸσ μέντοι, ἔφη.

τί δέ;

περὶ τούτου, ὅπῃ ποτὲ ὑπολαμβάνεται ταῦτα ὑπὸ τῶν αὐτὴν δικαιοσύνην μὴ πώποτε ἰδόντων;

οὐδ’ ὁπωστιοῦν θαυμαστόν, ἔφη.

ἀλλ’ εἰ νοῦν γε ἔχοι τισ, ἦν δ’ ἐγώ, μεμνῇτ’ ἂν ὅτι διτταὶ καὶ ἀπὸ διττῶν γίγνονται ἐπιταράξεισ ὄμμασιν, ἔκ τε φωτὸσ εἰσ σκότοσ μεθισταμένων καὶ ἐκ σκότουσ εἰσ φῶσ.

ἐμπέπλησται, καὶ οὕτω δὴ τὴν μὲν εὐδαιμονίσειεν ἂν τοῦ πάθουσ τε καὶ βίου, τὴν δὲ ἐλεήσειεν, καὶ εἰ γελᾶν ἐπ’ αὐτῇ βούλοιτο, ἧττον ἂν καταγέλαστοσ ὁ γέλωσ αὐτῷ εἰή ἢ ὁ ἐπὶ τῇ ἄνωθεν ἐκ φωτὸσ ἡκούσῃ.

καὶ μάλα, ἔφη, μετρίωσ λέγεισ.

δεῖ δή, εἶπον, ἡμᾶσ τοιόνδε νομίσαι περὶ αὐτῶν, εἰ ταῦτ’ ἀληθῆ·

τὴν παιδείαν οὐχ οἱάν τινὲσ ἐπαγγελλόμενοί φασιν εἶναι τοιαύτην καὶ εἶναι. ψυχῇ ἐπιστήμησ σφεῖσ ἐντιθέναι, οἱο͂ν τυφλοῖσ ὀφθαλμοῖσ ὄψιν ἐντιθέντεσ.

φασὶ γὰρ οὖν, ἔφη.

ὁ δέ γε νῦν λόγοσ, ἦν δ’ ἐγώ, σημαίνει ταύτην τὴν ἐνοῦσαν ἑκάστου δύναμιν ἐν τῇ ψυχῇ καὶ τὸ ὄργανον ᾧ καταμανθάνει ἕκαστοσ, οἱο͂ν εἰ ὄμμα μὴ δυνατὸν ἦν ἄλλωσ ἢ σὺν ὅλῳ τῷ σώματι στρέφειν πρὸσ τὸ φανὸν ἐκ τοῦ σκοτώδουσ, οὕτω σὺν ὅλῃ τῇ ψυχῇ ἐκ τοῦ γιγνομένου περιακτέον εἶναι, ἑώσ ἂν εἰσ τὸ ὂν καὶ τοῦ ὄντοσ τὸ φανότατον δυνατὴ γένηται ἀνασχέσθαι θεωμένη·

τἀγαθόν.

ἦ γάρ; ναί.

τούτου τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, αὐτοῦ τέχνη ἂν εἰή, τῆσ περιαγωγῆσ, τίνα τρόπον ὡσ ῥᾷστά τε καὶ ἀνυσιμώτατα μεταστραφήσεται, οὐ τοῦ ἐμποιῆσαι αὐτῷ τὸ ὁρᾶν, ἀλλ’ ὡσ ἔχοντι μὲν αὐτό, οὐκ ὀρθῶσ δὲ τετραμμένῳ οὐδὲ βλέποντι οἷ ἔδει, τοῦτο διαμηχανήσασθαι.

ἐοίκεν γάρ, ἔφη.

οὐκ ἐνοῦσαι πρότερον ὕστερον ἐμποιεῖσθαι ἔθεσι καὶ ἀσκήσεσιν ‐ ἡ δὲ τοῦ φρονῆσαι παντὸσ μᾶλλον θειοτέρου τινὸσ τυγχάνει, ὡσ ἐοίκεν, οὖσα, ὃ τὴν μὲν δύναμιν οὐδέποτε ἀπόλλυσιν, ὑπὸ δὲ τῆσ περιαγωγῆσ χρήσιμόν τε καὶ ὠφέλιμον καὶ ἄχρηστον αὖ καὶ βλαβερὸν γίγνεται.

ἢ οὔπω ἐννενόηκασ, τῶν λεγομένων πονηρῶν μέν, σοφῶν δέ, ὡσ δριμὺ μὲν βλέπει τὸ ψυχάριον καὶ ὀξέωσ διορᾷ ταῦτα ἐφ’ ἃ τέτραπται, ὡσ οὐ φαύλην ἔχον τὴν ὄψιν, κακίᾳ δ’ ἠναγκασμένον ὑπηρετεῖν, ὥστε ὅσῳ ἂν ὀξύτερον βλέπῃ, τοσούτῳ πλείω κακὰ ἐργαζόμενον;

πάνυ μὲν οὖν, ἔφη.

τοῦτο μέντοι, ἦν δ’ ἐγώ, τὸ τῆσ τοιαύτησ φύσεωσ εἰ ἐκ παιδὸσ εὐθὺσ κοπτόμενον περιεκόπη τὰσ τῆσ γενέσεωσ συγγενεῖσ ὥσπερ μολυβδίδασ, αἳ δὴ ἐδωδαῖσ τε καὶ τοιούτων ἡδοναῖσ τε καὶ λιχνείαισ προσφυεῖσ γιγνόμεναι περὶ κάτω στρέφουσι τὴν τῆσ ψυχῆσ ὄψιν·

ὧν εἰ ἀπαλλαγὲν περιεστρέφετο εἰσ τὰ ἀληθῆ, καὶ ἐκεῖνα ἂν τὸ αὐτὸ τοῦτο τῶν αὐτῶν ἀνθρώπων ὀξύτατα ἑώρα, ὥσπερ καὶ ἐφ’ ἃ νῦν τέτραπται.

εἰκόσ γε, ἔφη.

τί δέ;

ἱκανῶσ ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺσ ἐν παιδείᾳ ἐωμένουσ διατρίβειν διὰ τέλουσ, τοὺσ μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένουσ δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺσ δὲ ὅτι ἑκόντεσ εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοισ ζῶντεσ ἔτι ἀπῳκίσθαι;

ἀληθῆ, ἔφη.

καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντεσ ἱκανῶσ ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖσ ὃ νῦν ἐπιτρέπεται.

τὸ ποῖον δή;

τὸ αὐτοῦ, ἦν δ’ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ’ ἐκείνουσ τοὺσ δεσμώτασ μηδὲ μετέχειν τῶν παρ’ ἐκείνοισ πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι.

ἔπειτ’, ἔφη, ἀδικήσομεν αὐτούσ, καὶ ποιήσομεν χεῖρον ζῆν, δυνατὸν αὐτοῖσ ὂν ἄμεινον;

ἀλλήλοισ τῆσ ὠφελίασ ἣν ἂν ἕκαστοι τὸ κοινὸν δυνατοὶ ὦσιν ὠφελεῖν καὶ αὐτὸσ ἐμποιῶν τοιούτουσ ἄνδρασ ἐν τῇ πόλει, οὐχ ἵνα ἀφιῇ τρέπεσθαι ὅπῃ ἕκαστοσ βούλεται, ἀλλ’ ἵνα καταχρῆται αὐτὸσ αὐτοῖσ ἐπὶ τὸν σύνδεσμον τῆσ πόλεωσ.

ἀληθῆ, ἔφη·

ἐπελαθόμην γάρ. σκέψαι τοίνυν, εἶπον, ὦ Γλαύκων, ὅτι οὐδ’ ἀδικήσομεν τοὺσ παρ’ ἡμῖν φιλοσόφουσ γιγνομένουσ, ἀλλὰ δίκαια πρὸσ αὐτοὺσ ἐροῦμεν, προσαναγκάζοντεσ τῶν ἄλλων ἐπιμελεῖσθαί τε καὶ φυλάττειν.

ἐροῦμεν γὰρ ὅτι οἱ μὲν ἐν ταῖσ ἄλλαισ πόλεσι τοιοῦτοι γιγνόμενοι εἰκότωσ οὐ μετέχουσι τῶν ἐν αὐταῖσ πόνων· αὐτόματοι γὰρ ἐμφύονται ἀκούσησ τῆσ ἐν ἑκάστῃ πολιτείασ, δίκην δ’ ἔχει τό γε αὐτοφυὲσ μηδενὶ τροφὴν ὀφεῖλον μηδ’ ἐκτίνειν τῳ προθυμεῖσθαι τὰ τροφεῖα·

ὑμᾶσ δ’ ἡμεῖσ ὑμῖν τε αὐτοῖσ τῇ τε ἄλλῃ πόλει ὥσπερ ἐν σμήνεσιν ἡγεμόνασ τε καὶ βασιλέασ ἐγεννήσαμεν, ἄμεινόν τε καὶ τελεώτερον ἐκείνων πεπαιδευμένουσ καὶ μᾶλλον δυνατοὺσ ἀμφοτέρων μετέχειν. καταβατέον οὖν ἐν μέρει ἑκάστῳ εἰσ τὴν τῶν ἄλλων συνοίκησιν καὶ συνεθιστέον τὰ σκοτεινὰ θεάσασθαι·

συνεθιζόμενοι γὰρ μυρίῳ βέλτιον ὄψεσθε τῶν ἐκεῖ καὶ γνώσεσθε ἕκαστα τὰ εἴδωλα ἅττα ἐστὶ καὶ ὧν, διὰ τὸ τἀληθῆ ἑωρακέναι καλῶν τε καὶ δικαίων καὶ ἀγαθῶν πέρι. καὶ οὕτω ὕπαρ ἡμῖν καὶ ὑμῖν ἡ πόλισ οἰκήσεται ἀλλ’ οὐκ ὄναρ, ὡσ νῦν αἱ πολλαὶ ὑπὸ σκιαμαχούντων τε πρὸσ ἀλλήλουσ καὶ στασιαζόντων περὶ τοῦ ἄρχειν οἰκοῦνται, ὡσ μεγάλου τινὸσ ἀγαθοῦ ὄντοσ. τὸ δέ που ἀληθὲσ ὧδ’ ἔχει·

ἐν πόλει ᾗ ἥκιστα πρόθυμοι ἄρχειν οἱ μέλλοντεσ ἄρξειν, ταύτην ἄριστα καὶ ἀστασιαστότατα ἀνάγκη οἰκεῖσθαι, τὴν δ’ ἐναντίουσ ἄρχοντασ σχοῦσαν ἐναντίωσ. πάνυ μὲν οὖν, ἔφη.

ἀπειθήσουσιν οὖν ἡμῖν οἰεί οἱ τρόφιμοι ταῦτ’ ἀκούοντεσ, καὶ οὐκ ἐθελήσουσιν συμπονεῖν ἐν τῇ πόλει ἕκαστοι ἐν μέρει, τὸν δὲ πολὺν χρόνον μετ’ ἀλλήλων οἰκεῖν ἐν τῷ καθαρῷ;

ἀδύνατον, ἔφη·

δίκαια γὰρ δὴ δικαίοισ ἐπιτάξομεν. παντὸσ μὴν μᾶλλον ὡσ ἐπ’ ἀναγκαῖον αὐτῶν ἕκαστοσ εἶσι τὸ ἄρχειν, τοὐναντίον τῶν νῦν ἐν ἑκάστῃ πόλει ἀρχόντων. οὕτω γὰρ ἔχει, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ ἑταῖρε·

εἰ μὲν βίον ἐξευρήσεισ ἀμείνω τοῦ ἄρχειν τοῖσ μέλλουσιν ἄρξειν, ἔστι σοι δυνατὴ γενέσθαι πόλισ εὖ οἰκουμένη· ἐν μόνῃ γὰρ αὐτῇ ἄρξουσιν οἱ τῷ ὄντι πλούσιοι, οὐ χρυσίου ἀλλ’ οὗ δεῖ τὸν εὐδαίμονα πλουτεῖν, ζωῆσ ἀγαθῆσ τε καὶ ἔμφρονοσ.

εἰ δὲ πτωχοὶ καὶ πεινῶντεσ ἀγαθῶν ἰδίων ἐπὶ τὰ δημόσια ἰάσιν, ἐντεῦθεν οἰόμενοι τἀγαθὸν δεῖν ἁρπάζειν, οὐκ ἔστι· περιμάχητον γὰρ τὸ ἄρχειν γιγνόμενον, οἰκεῖοσ ὢν καὶ ἔνδον ὁ τοιοῦτοσ πόλεμοσ αὐτούσ τε ἀπόλλυσι καὶ τὴν ἄλλην πόλιν. ἀληθέστατα, ἔφη.

ἔχεισ οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, βίον ἄλλον τινὰ πολιτικῶν ἀρχῶν καταφρονοῦντα ἢ τὸν τῆσ ἀληθινῆσ φιλοσοφίασ;

οὐ μὰ τὸν Δία, ἦ δ’ ὅσ.

ἀλλὰ μέντοι δεῖ γε μὴ ἐραστὰσ τοῦ ἄρχειν ἰέναι ἐπ’ αὐτό·

εἰ δὲ μή, οἵ γε ἀντερασταὶ μαχοῦνται. πῶσ δ’ οὔ;

τίνασ οὖν ἄλλουσ ἀναγκάσεισ ἰέναι ἐπὶ φυλακὴν τῆσ πόλεωσ ἢ οἳ περὶ τούτων τε φρονιμώτατοι δι’ ὧν ἄριστα πόλισ οἰκεῖται, ἔχουσί τε τιμὰσ ἄλλασ καὶ βίον ἀμείνω τοῦ πολιτικοῦ;

οὐδένασ ἄλλουσ, ἔφη.

βούλει οὖν τοῦτ’ ἤδη σκοπῶμεν, τίνα τρόπον οἱ τοιοῦτοι ἐγγενήσονται, καὶ πῶσ τισ ἀνάξει αὐτοὺσ εἰσ φῶσ, ὥσπερ ἐξ Αἵδου λέγονται δή τινεσ εἰσ θεοὺσ ἀνελθεῖν;

πῶσ γὰρ οὐ βούλομαι;

ἔφη. τοῦτο δή, ὡσ ἐοίκεν, οὐκ ὀστράκου ἂν εἰή περιστροφή, ἀλλὰ ψυχῆσ περιαγωγὴ ἐκ νυκτερινῆσ τινοσ ἡμέρασ εἰσ ἀληθινήν, τοῦ ὄντοσ οὖσαν ἐπάνοδον, ἣν δὴ φιλοσοφίαν ἀληθῆ φήσομεν εἶναι.

πάνυ μὲν οὖν.

δύναμιν;

πῶσ γὰρ οὔ;

τί ἂν οὖν εἰή, ὦ Γλαύκων, μάθημα ψυχῆσ ὁλκὸν ἀπὸ τοῦ γιγνομένου ἐπὶ τὸ ὄν;

τόδε δ’ ἐννοῶ λέγων ἅμα· οὐκ ἀθλητὰσ μέντοι πολέμου ἔφαμεν τούτουσ ἀναγκαῖον εἶναι νέουσ ὄντασ; ἔφαμεν γάρ.

δεῖ ἄρα καὶ τοῦτο προσέχειν τὸ μάθημα ὃ ζητοῦμεν πρὸσ ἐκείνῳ.

τὸ ποῖον;

μὴ ἄχρηστον πολεμικοῖσ ἀνδράσιν εἶναι.

δεῖ μέντοι, ἔφη, εἴπερ οἱο͂́ν τε.

ἡμῖν.

ἦν ταῦτα, ἔφη.

καὶ γυμναστικὴ μέν που περὶ γιγνόμενον καὶ ἀπολλύμενον τετεύτακεν·

σώματοσ γὰρ αὔξησ καὶ φθίσεωσ. ἐπιστατεῖ. φαίνεται.

τοῦτο μὲν δὴ οὐκ ἂν εἰή ὃ ζητοῦμεν μάθημα.

οὐ γάρ.

ἀλλ’ ἆρα μουσικὴ ὅσην τὸ πρότερον διήλθομεν;

ἀλλ’ ἦν ἐκείνη γ’, ἔφη, ἀντίστροφοσ τῆσ γυμναστικῆσ, εἰ μέμνησαι, ἔθεσι παιδεύουσα τοὺσ φύλακασ, κατά τε ἁρμονίαν εὐαρμοστίαν τινά, οὐκ ἐπιστήμην, παραδιδοῦσα, καὶ κατὰ ῥυθμὸν εὐρυθμίαν, ἔν τε τοῖσ λόγοισ ἕτερα τούτων ἀδελφὰ ἔθη ἄττα ἔχουσα, καὶ ὅσοι μυθώδεισ τῶν λόγων καὶ ὅσοι ἀληθινώτεροι ἦσαν·

ἄγον, οἱο͂ν σὺ νῦν ζητεῖσ, οὐδὲν ἦν ἐν αὐτῇ.

ἀκριβέστατα, ἦν δ’ ἐγώ, ἀναμιμνῄσκεισ με·

τῷ γὰρ ὄντι τοιοῦτον οὐδὲν εἶχεν. ἀλλ’, ὦ δαιμόνιε Γλαύκων, τί ἂν εἰή τοιοῦτον; αἵ τε γὰρ τέχναι βάναυσοί που ἅπασαι ἔδοξαν εἶναι ‐ πῶσ δ’ οὔ; καὶ μὴν τί ἔτ’ ἄλλο λείπεται μάθημα, μουσικῆσ καὶ γυμναστικῆσ καὶ τῶν τεχνῶν κεχωρισμένον;

φέρε, ἦν δ’ ἐγώ, εἰ μηδὲν ἔτι ἐκτὸσ τούτων ἔχομεν λαβεῖν, τῶν ἐπὶ πάντα τεινόντων τι λάβωμεν.

τὸ ποῖον;

οἱο͂ν τοῦτο τὸ κοινόν, ᾧ πᾶσαι προσχρῶνται τέχναι τε καὶ διάνοιαι καὶ ἐπιστῆμαι ‐ ὃ καὶ παντὶ ἐν πρώτοισ ἀνάγκη μανθάνειν.

τὸ ποῖον;

ἔφη. τὸ φαῦλον τοῦτο, ἦν δ’ ἐγώ, τὸ ἕν τε καὶ τὰ δύο καὶ τὰ τρία διαγιγνώσκειν·

λέγω δὲ αὐτὸ ἐν κεφαλαίῳ ἀριθμόν τε καὶ λογισμόν. ἢ οὐχ οὕτω περὶ τούτων ἔχει, ὡσ πᾶσα τέχνη τε καὶ ἐπιστήμη ἀναγκάζεται αὐτῶν μέτοχοσ γίγνεσθαι; καὶ μάλα, ἔφη.

οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἡ πολεμική;

πολλή, ἔφη, ἀνάγκη.

παγγέλοιον γοῦν, ἔφην, στρατηγὸν Ἀγαμέμνονα ἐν ταῖσ τραγῳδίαισ Παλαμήδησ ἑκάστοτε ἀποφαίνει.

ἢ οὐκ ἐννενόηκασ ὅτι φησὶν ἀριθμὸν εὑρὼν τάσ τε τάξεισ τῷ στρατοπέδῳ καταστῆσαι ἐν Ἰλίῳ καὶ ἐξαριθμῆσαι ναῦσ τε καὶ τἆλλα πάντα, ὡσ πρὸ τοῦ ἀναριθμήτων ὄντων καὶ τοῦ Ἀγαμέμνονοσ, ὡσ ἐοίκεν, οὐδ’ ὅσουσ πόδασ εἶχεν εἰδότοσ, εἴπερ ἀριθμεῖν μὴ ἠπίστατο; καίτοι ποῖόν τιν’ αὐτὸν οἰεί στρατηγὸν εἶναι; ἄτοπόν τιν’, ἔφη, ἔγωγε, εἰ ἦν τοῦτ’ ἀληθέσ.

ἄλλο τι οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, μάθημα ἀναγκαῖον πολεμικῷ ἀνδρὶ θήσομεν λογίζεσθαί τε καὶ ἀριθμεῖν δύνασθαι;

πάντων γ’, ἔφη, μάλιστα, εἰ καὶ ὁτιοῦν μέλλει τάξεων ἐπαί̈ειν, μᾶλλον δ’ εἰ καὶ ἄνθρωποσ ἔσεσθαι.

ἐννοεῖσ οὖν, εἶπον, περὶ τοῦτο τὸ μάθημα ὅπερ ἐγώ;

τὸ ποῖον;

κινδυνεύει τῶν πρὸσ τὴν νόησιν ἀγόντων φύσει εἶναι ὧν ζητοῦμεν, χρῆσθαι δ’ οὐδεὶσ αὐτῷ ὀρθῶσ, ἑλκτικῷ ὄντι παντάπασι πρὸσ οὐσίαν.

πῶσ, ἔφη, λέγεισ;

ἐγὼ πειράσομαι, ἦν δ’ ἐγώ, τό γ’ ἐμοὶ δοκοῦν δηλῶσαι.

ἃ γὰρ διαιροῦμαι παρ’ ἐμαυτῷ ἀγωγά τε εἶναι οἷ λέγομεν καὶ μή, συνθεατὴσ γενόμενοσ σύμφαθι ἢ ἄπειπε, ἵνα καὶ τοῦτο σαφέστερον ἴδωμεν εἰ ἔστιν οἱο͂ν μαντεύομαι. δείκνυ’, ἔφη.

οὐ παρακαλοῦντα τὴν νόησιν εἰσ ἐπίσκεψιν, ὡσ ἱκανῶσ ὑπὸ τῆσ αἰσθήσεωσ κρινόμενα, τὰ δὲ παντάπασι διακελευόμενα ἐκείνην ἐπισκέψασθαι, ὡσ τῆσ αἰσθήσεωσ οὐδὲν ὑγιὲσ ποιούσησ.

τὰ πόρρωθεν, ἔφη, φαινόμενα δῆλον ὅτι λέγεισ καὶ τὰ ἐσκιαγραφημένα.

οὐ πάνυ, ἦν δ’ ἐγώ, ἔτυχεσ οὗ λέγω.

ποῖα μήν, ἔφη, λέγεισ;

τὰ μὲν οὐ παρακαλοῦντα, ἦν δ’ ἐγώ, ὅσα μὴ ἐκβαίνει εἰσ ἐναντίαν αἴσθησιν ἅμα·

τὰ δ’ ἐκβαίνοντα ὡσ παρακαλοῦντα τίθημι, ἐπειδὰν ἡ αἴσθησισ μηδὲν μᾶλλον τοῦτο ἢ τὸ ἐναντίον δηλοῖ, εἴτ’ ἐγγύθεν προσπίπτουσα εἴτε πόρρωθεν.

ὧδε δὲ ἃ λέγω σαφέστερον εἴσῃ. οὗτοί φαμεν τρεῖσ ἂν εἰε͂ν δάκτυλοι, ὅ τε σμικρότατοσ καὶ ὁ δεύτεροσ καὶ ὁ μέσοσ. πάνυ γ’, ἔφη.

ὡσ ἐγγύθεν τοίνυν ὁρωμένουσ λέγοντόσ μου διανοοῦ.

ἀλλά μοι περὶ αὐτῶν τόδε σκόπει. τὸ ποῖον;

δάκτυλοσ μέν που αὐτῶν φαίνεται ὁμοίωσ ἕκαστοσ, καὶ ταύτῃ γε οὐδὲν διαφέρει, ἐάντε ἐν μέσῳ ὁρᾶται ἐάντ’ ἐπ’ ἐσχάτῳ, ἐάντε λευκὸσ ἐάντε μέλασ, ἐάντε παχὺσ ἐάντε λεπτόσ, καὶ πᾶν ὅτι τοιοῦτον.

ἐν πᾶσι γὰρ τούτοισ οὐκ ἀναγκάζεται τῶν πολλῶν ἡ ψυχὴ τὴν νόησιν ἐπερέσθαι τί ποτ’ ἐστὶ δάκτυλοσ·

οὐδαμοῦ γὰρ ἡ ὄψισ αὐτῇ ἅμα ἐσήμηνεν τὸ δάκτυλον τοὐναντίον ἢ δάκτυλον εἶναι. οὐ γὰρ οὖν, ἔφη.

ἂν παρακλητικὸν οὐδ’ ἐγερτικὸν εἰή.

εἰκότωσ.

τί δὲ δή;

τὸ μέγεθοσ αὐτῶν καὶ τὴν σμικρότητα ἡ ὄψισ ἆρα ἱκανῶσ ὁρᾷ, καὶ οὐδὲν αὐτῇ διαφέρει ἐν μέσῳ τινὰ αὐτῶν κεῖσθαι ἢ ἐπ’ ἐσχάτῳ; καὶ ὡσαύτωσ πάχοσ καὶ λεπτότητα ἢ μαλακότητα καὶ σκληρότητα ἡ ἁφή; καὶ αἱ ἄλλαι αἰσθήσεισ ἆρ’ οὐκ ἐνδεῶσ τὰ τοιαῦτα δηλοῦσιν; ἢ ὧδε ποιεῖ ἑκάστη αὐτῶν· πρῶτον μὲν ἡ ἐπὶ τῷ σκληρῷ τεταγμένη αἴσθησισ ἠνάγκασται καὶ ἐπὶ τῷ μαλακῷ τετάχθαι, καὶ παραγγέλλει τῇ ψυχῇ ὡσ ταὐτὸν σκληρόν τε καὶ μαλακὸν αἰσθανομένη;

οὕτωσ, ἔφη.

οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, ἀναγκαῖον ἔν γε τοῖσ τοιούτοισ αὖ τὴν ψυχὴν ἀπορεῖν τί ποτε σημαίνει αὕτη ἡ αἴσθησισ τὸ σκληρόν, εἴπερ τὸ αὐτὸ καὶ μαλακὸν λέγει, καὶ ἡ τοῦ κούφου καὶ ἡ τοῦ βαρέοσ, τί τὸ κοῦφον καὶ βαρύ, εἰ τό τε βαρὺ κοῦφον καὶ τὸ κοῦφον βαρὺ σημαίνει;

καὶ γάρ, ἔφη, αὗταί γε ἄτοποι τῇ ψυχῇ αἱ ἑρμηνεῖαι καὶ ἐπισκέψεωσ δεόμεναι.

εἰκότωσ ἄρα, ἦν δ’ ἐγώ, ἐν τοῖσ τοιούτοισ πρῶτον μὲν πειρᾶται λογισμόν τε καὶ νόησιν ψυχὴ παρακαλοῦσα ἐπισκοπεῖν εἴτε ἓν εἴτε δύο ἐστὶν ἕκαστα τῶν εἰσαγγελλομένων.

πῶσ δ’ οὔ;

οὐκοῦν ἐὰν δύο φαίνηται, ἕτερόν τε καὶ ἓν ἑκάτερον φαίνεται;

ναί.

εἰ ἄρα ἓν ἑκάτερον, ἀμφότερα δὲ δύο, τά γε δύο κεχωρισμένα νοήσει·

οὐ γὰρ ἂν ἀχώριστά γε δύο ἐνόει, ἀλλ’ ἕν.

ὀρθῶσ.

μέγα μὴν καὶ ὄψισ καὶ σμικρὸν ἑώρα, φαμέν, ἀλλ’ οὐ κεχωρισμένον ἀλλὰ συγκεχυμένον τι.

ἦ γάρ; ναί.

διὰ δὲ τὴν τούτου σαφήνειαν μέγα αὖ καὶ σμικρὸν ἡ νόησισ ἠναγκάσθη ἰδεῖν, οὐ συγκεχυμένα ἀλλὰ διωρισμένα, τοὐναντίον ἢ ’κείνη.

ἀληθῆ.

οὐκοῦν ἐντεῦθέν ποθεν πρῶτον ἐπέρχεται ἐρέσθαι ἡμῖν τί οὖν ποτ’ ἐστὶ τὸ μέγα αὖ καὶ τὸ σμικρόν;

παντάπασι μὲν οὖν.

καὶ οὕτω δὴ τὸ μὲν νοητόν, τὸ δ’ ὁρατὸν ἐκαλέσαμεν.

ὀρθότατ’, ἔφη.

ταῦτα τοίνυν καὶ ἄρτι ἐπεχείρουν λέγειν, ὡσ τὰ μὲν παρακλητικὰ τῆσ διανοίασ ἐστί, τὰ δ’ οὔ, ἃ μὲν εἰσ τὴν αἴσθησιν ἅμα τοῖσ ἐναντίοισ ἑαυτοῖσ ἐμπίπτει, παρακλητικὰ ὁριζόμενοσ, ὅσα δὲ μή, οὐκ ἐγερτικὰ τῆσ νοήσεωσ.

μανθάνω τοίνυν ἤδη, ἔφη, καὶ δοκεῖ μοι οὕτω.

τί οὖν;

ἀριθμόσ τε καὶ τὸ ἓν ποτέρων δοκεῖ εἶναι; οὐ συννοῶ, ἔφη.

ἀλλ’ ἐκ τῶν προειρημένων, ἔφην, ἀναλογίζου.

εἰ μὲν γὰρ ἱκανῶσ αὐτὸ καθ’ αὑτὸ ὁρᾶται ἢ ἄλλῃ τινὶ αἰσθήσει λαμβάνεται τὸ ἕν, οὐκ ἂν ὁλκὸν εἰή ἐπὶ τὴν οὐσίαν, ὥσπερ ἐπὶ τοῦ δακτύλου ἐλέγομεν· ἀγωγῶν ἂν εἰή καὶ μεταστρεπτικῶν ἐπὶ τὴν τοῦ ὄντοσ θέαν ἡ περὶ τὸ ἓν μάθησισ.

ἀλλὰ μέντοι, ἔφη, τοῦτό γ’ ἔχει οὐχ ἥκιστα ἡ περὶ αὐτὸ ὄψισ·

ἅμα γὰρ ταὐτὸν ὡσ ἕν τε ὁρῶμεν καὶ ὡσ ἄπειρα τὸ πλῆθοσ. οὐκοῦν εἴπερ τὸ ἕν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ σύμπασ ἀριθμὸσ ταὐτὸν πέπονθε τοῦτο;

πῶσ δ’ οὔ;

ἀλλὰ μὴν λογιστική τε καὶ ἀριθμητικὴ περὶ ἀριθμὸν πᾶσα.

καὶ μάλα.

ταῦτα δέ γε φαίνεται ἀγωγὰ πρὸσ ἀλήθειαν.

ὑπερφυῶσ μὲν οὖν.

ὧν ζητοῦμεν ἄρα, ὡσ ἐοίκε, μαθημάτων ἂν εἰή·

πολεμικῷ μὲν γὰρ διὰ τὰσ τάξεισ ἀναγκαῖον μαθεῖν ταῦτα, φιλοσόφῳ δὲ διὰ τὸ τῆσ οὐσίασ ἁπτέον εἶναι γενέσεωσ ἐξαναδύντι, ἢ μηδέποτε λογιστικῷ γενέσθαι. ἔστι ταῦτ’, ἔφη.

ὁ δέ γε ἡμέτεροσ φύλαξ πολεμικόσ τε καὶ φιλόσοφοσ τυγχάνει ὤν.

τί μήν;

μεθέξειν ἐπὶ λογιστικὴν ἰέναι καὶ ἀνθάπτεσθαι αὐτῆσ μὴ ἰδιωτικῶσ, ἀλλ’ ἑώσ ἂν ἐπὶ θέαν τῆσ τῶν ἀριθμῶν φύσεωσ ἀφίκωνται τῇ νοήσει αὐτῇ, οὐκ ὠνῆσ οὐδὲ πράσεωσ χάριν ὡσ ἐμπόρουσ ἢ καπήλουσ μελετῶντασ, ἀλλ’ ἕνεκα πολέμου τε καὶ αὐτῆσ τῆσ ψυχῆσ ῥᾳστώνησ μεταστροφῆσ ἀπὸ γενέσεωσ ἐπ’ ἀλήθειάν τε καὶ οὐσίαν.

κάλλιστ’, ἔφη, λέγεισ.

τοὺσ λογισμοὺσ μαθήματοσ, ὡσ κομψόν ἐστι καὶ πολλαχῇ χρήσιμον ἡμῖν πρὸσ ὃ βουλόμεθα, ἐὰν τοῦ γνωρίζειν ἕνεκά τισ αὐτὸ ἐπιτηδεύῃ ἀλλὰ μὴ τοῦ καπηλεύειν.

πῇ δή;

ἔφη. τοῦτό γε, ὃ νυνδὴ ἐλέγομεν, ὡσ σφόδρα ἄνω ποι ἄγει τὴν ψυχὴν καὶ περὶ αὐτῶν τῶν ἀριθμῶν ἀναγκάζει διαλέγεσθαι, οὐδαμῇ ἀποδεχόμενον ἐάν τισ αὐτῇ ὁρατὰ ἢ ἁπτὰ σώματα ἔχοντασ ἀριθμοὺσ προτεινόμενοσ διαλέγηται.

ἓν ἐπιχειρῇ τῷ λόγῳ τέμνειν, καταγελῶσί τε καὶ οὐκ ἀποδέχονται, ἀλλ’ ἐὰν σὺ κερματίζῃσ αὐτό, ἐκεῖνοι πολλαπλασιοῦσιν, εὐλαβούμενοι μή ποτε φανῇ τὸ ἓν μὴ ἓν ἀλλὰ πολλὰ μόρια.

ἀληθέστατα, ἔφη, λέγεισ.

τί οὖν οἰεί, ὦ Γλαύκων, εἴ τισ ἔροιτο αὐτούσ·

"ὦ θαυμάσιοι, περὶ ποίων ἀριθμῶν διαλέγεσθε, ἐν οἷσ τὸ ἓν οἱο͂ν ὑμεῖσ ἀξιοῦτέ ἐστιν, ἴσον τε ἕκαστον πᾶν παντὶ καὶ οὐδὲ σμικρὸν διαφέρον, μόριόν τε ἔχον ἐν ἑαυτῷ οὐδέν; τί ἂν οἰεί αὐτοὺσ ἀποκρίνασθαι; τοῦτο ἔγωγε, ὅτι περὶ τούτων λέγουσιν ὧν διανοηθῆναι μόνον ἐγχωρεῖ, ἄλλωσ δ’ οὐδαμῶσ μεταχειρίζεσθαι δυνατόν.

ἡμῖν κινδυνεύει εἶναι τὸ μάθημα, ἐπειδὴ φαίνεταί γε προσαναγκάζον αὐτῇ τῇ νοήσει χρῆσθαι τὴν ψυχὴν ἐπ’ αὐτὴν τὴν ἀλήθειαν;

καὶ μὲν δή, ἔφη, σφόδρα γε ποιεῖ αὐτό.

τί δέ;

τόδε ἤδη ἐπεσκέψω, ὡσ οἵ τε φύσει λογιστικοὶ εἰσ πάντα τὰ μαθήματα ὡσ ἔποσ εἰπεῖν ὀξεῖσ φύονται, οἵ τε βραδεῖσ, ἂν ἐν τούτῳ παιδευθῶσιν καὶ γυμνάσωνται, κἂν μηδὲν ἄλλο ὠφεληθῶσιν, ὅμωσ εἴσ γε τὸ ὀξύτεροι αὐτοὶ αὑτῶν γίγνεσθαι πάντεσ ἐπιδιδόασιν; ἔστιν, ἔφη, οὕτω.

καὶ μήν, ὡσ ἐγᾦμαι, ἅ γε μείζω πόνον παρέχει μανθάνοντι καὶ μελετῶντι, οὐκ ἂν ῥᾳδίωσ οὐδὲ πολλὰ ἂν εὑρ́οισ ὡσ τοῦτο.

οὐ γὰρ οὖν.

πάντων δὴ ἕνεκα τούτων οὐκ ἀφετέον τὸ μάθημα, ἀλλ’ οἱ ἄριστοι τὰσ φύσεισ παιδευτέοι ἐν αὐτῷ.

σύμφημι, ἦ δ’ ὅσ.

τοῦτο μὲν τοίνυν, εἶπον, ἓν ἡμῖν κείσθω·

δεύτερον δὲ τὸ ἐχόμενον τούτου σκεψώμεθα ἆρά τι προσήκει ἡμῖν. τὸ ποῖον;

ἢ γεωμετρίαν, ἔφη, λέγεισ; αὐτὸ τοῦτο, ἦν δ’ ἐγώ.

ὅσον μέν, ἔφη, πρὸσ τὰ πολεμικὰ αὐτοῦ τείνει, δῆλον ὅτι προσήκει·

πρὸσ γὰρ τὰσ στρατοπεδεύσεισ καὶ καταλήψεισ χωρίων καὶ συναγωγὰσ καὶ ἐκτάσεισ στρατιᾶσ καὶ ὅσα δὴ ἄλλα σχηματίζουσι τὰ στρατόπεδα ἐν αὐταῖσ τε ταῖσ μάχαισ καὶ πορείαισ διαφέροι ἂν αὐτὸσ αὑτοῦ γεωμετρικόσ τε καὶ μὴ ὤν. ἀλλ’ οὖν δή, εἶπον, πρὸσ μὲν τὰ τοιαῦτα καὶ βραχύ τι ἂν ἐξαρκοῖ γεωμετρίασ τε καὶ λογισμῶν μόριον·

τὸ δὲ πολὺ αὐτῆσ καὶ πορρωτέρω προϊὸν σκοπεῖσθαι δεῖ εἴ τι πρὸσ ἐκεῖνο τείνει, πρὸσ τὸ ποιεῖν κατιδεῖν ῥᾷον τὴν τοῦ ἀγαθοῦ ἰδέαν. τείνει δέ, φαμέν, πάντα αὐτόσε, ὅσα ἀναγκάζει ψυχὴν εἰσ ἐκεῖνον τὸν τόπον μεταστρέφεσθαι ἐν ᾧ ἐστι τὸ εὐδαιμονέστατον τοῦ ὄντοσ, ὃ δεῖ αὐτὴν παντὶ τρόπῳ ἰδεῖν.

ὀρθῶσ, ἔφη, λέγεισ.

οὐκοῦν εἰ μὲν οὐσίαν ἀναγκάζει θεάσασθαι, προσήκει, εἰ δὲ γένεσιν, οὐ προσήκει.

φαμέν γε δή.

οὐ τοίνυν τοῦτό γε, ἦν δ’ ἐγώ, ἀμφισβητήσουσιν ἡμῖν ὅσοι καὶ σμικρὰ γεωμετρίασ ἔμπειροι, ὅτι αὕτη ἡ ἐπιστήμη πᾶν τοὐναντίον ἔχει τοῖσ ἐν αὐτῇ λόγοισ λεγομένοισ ὑπὸ τῶν μεταχειριζομένων.

πῶσ;

ἔφη. λέγουσι μέν που μάλα γελοίωσ τε καὶ ἀναγκαίωσ·

πᾶν τὸ μάθημα γνώσεωσ ἕνεκα ἐπιτηδευόμενον.

παντάπασι μὲν οὖν, ἔφη.

οὐκοῦν τοῦτο ἔτι διομολογητέον;

τὸ ποῖον;

ὡσ τοῦ ἀεὶ ὄντοσ γνώσεωσ, ἀλλὰ οὐ τοῦ ποτέ τι γιγνομένου καὶ ἀπολλυμένου.

εὐομολόγητον, ἔφη·

τοῦ γὰρ ἀεὶ ὄντοσ ἡ γεωμετρικὴ γνῶσίσ ἐστιν. ὁλκὸν ἄρα, ὦ γενναῖε, ψυχῆσ πρὸσ ἀλήθειαν εἰή ἂν καὶ ἀπεργαστικὸν φιλοσόφου διανοίασ πρὸσ τὸ ἄνω σχεῖν ἃ νῦν κάτω οὐ δέον ἔχομεν.

ὡσ οἱο͂́ν τε μάλιστα, ἔφη.

ὡσ οἱο͂́ν τ’ ἄρα, ἦν δ’ ἐγώ, μάλιστα προστακτέον ὅπωσ οἱ ἐν τῇ καλλιπόλει σοι μηδενὶ τρόπῳ γεωμετρίασ ἀφέξονται.

καὶ γὰρ τὰ πάρεργα αὐτοῦ οὐ σμικρά. ποῖα;

ἦ δ’ ὅσ. ἅ τε δὴ σὺ εἶπεσ, ἦν δ’ ἐγώ, τὰ περὶ τὸν πόλεμον, καὶ δὴ καὶ πρὸσ πάσασ μαθήσεισ, ὥστε κάλλιον ἀποδέχεσθαι, ἴσμεν που ὅτι τῷ ὅλῳ καὶ παντὶ διοίσει ἡμμένοσ τε γεωμετρίασ καὶ μή.

τῷ παντὶ μέντοι νὴ Δί’, ἔφη.

δεύτερον δὴ τοῦτο τιθῶμεν μάθημα τοῖσ νέοισ;

τιθῶμεν, ἔφη.

τί δέ;

τρίτον θῶμεν ἀστρονομίαν; ἢ οὐ δοκεῖ; ἐμοὶ γοῦν, ἔφη·

τὸ γὰρ περὶ ὡρ́ασ εὐαισθητοτέρωσ ἔχειν καὶ μηνῶν καὶ ἐνιαυτῶν οὐ μόνον γεωργίᾳ οὐδὲ ναυτιλίᾳ προσήκει, ἀλλὰ καὶ στρατηγίᾳ οὐχ ἧττον. ἡδὺσ εἶ, ἦν δ’ ἐγώ, ὅτι ἐοίκασ δεδιότι τοὺσ πολλούσ, μὴ δοκῇσ ἄχρηστα μαθήματα προστάττειν.

τὸ δ’ ἔστιν οὐ πάνυ φαῦλον ἀλλὰ χαλεπὸν πιστεῦσαι ὅτι ἐν τούτοισ τοῖσ μαθήμασιν ἑκάστου ὄργανόν τι ψυχῆσ ἐκκαθαίρεταί τε καὶ ἀναζωπυρεῖται ἀπολλύμενον καὶ τυφλούμενον ὑπὸ τῶν ἄλλων ἐπιτηδευμάτων, κρεῖττον ὂν σωθῆναι μυρίων ὀμμάτων· μόνῳ γὰρ αὐτῷ ἀλήθεια ὁρᾶται.

οἷσ μὲν οὖν ταῦτα συνδοκεῖ ἀμηχάνωσ ὡσ εὖ δόξεισ λέγειν, ὅσοι δὲ τούτου μηδαμῇ ᾐσθημένοι εἰσὶν εἰκότωσ ἡγήσονταί σε λέγειν οὐδέν· ἄλλην γὰρ ἀπ’ αὐτῶν οὐχ ὁρῶσιν ἀξίαν λόγου ὠφελίαν. σκόπει οὖν αὐτόθεν πρὸσ ποτέρουσ διαλέγῃ· ἢ οὐδὲ πρὸσ ἑτέρουσ, ἀλλὰ σαυτοῦ ἕνεκα τὸ μέγιστον ποιῇ τοὺσ λόγουσ, φθονοῖσ μὴν οὐδ’ ἂν ἄλλῳ, εἴ τίσ τι δύναιτο ἀπ’ αὐτῶν ὄνασθαι.

οὕτωσ, ἔφη, αἱροῦμαι, ἐμαυτοῦ ἕνεκα τὸ πλεῖστον λέγειν τε καὶ ἐρωτᾶν καὶ ἀποκρίνεσθαι.

ἄναγε τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, εἰσ τοὐπίσω·

νυνδὴ γὰρ οὐκ ὀρθῶσ τὸ ἑξῆσ ἐλάβομεν τῇ γεωμετρίᾳ. πῶσ λαβόντεσ;

ἔφη. μετὰ ἐπίπεδον, ἦν δ’ ἐγώ, ἐν περιφορᾷ ὂν ἤδη στερεὸν λαβόντεσ, πρὶν αὐτὸ καθ’ αὑτὸ λαβεῖν·

ὀρθῶσ δὲ ἔχει ἑξῆσ μετὰ δευτέραν αὔξην τρίτην λαμβάνειν.

ἔστι δέ που τοῦτο περὶ τὴν τῶν κύβων αὔξην καὶ τὸ βάθουσ μετέχον. ἔστι γάρ, ἔφη·

ἀλλὰ ταῦτά γε, ὦ Σώκρατεσ, δοκεῖ οὔπω ηὑρῆσθαι. διττὰ γάρ, ἦν δ’ ἐγώ, τὰ αἴτια·

ὅτι τε οὐδεμία πόλισ ἐντίμωσ αὐτὰ ἔχει, ἀσθενῶσ ζητεῖται χαλεπὰ ὄντα, ἐπιστάτου τε δέονται οἱ ζητοῦντεσ, ἄνευ οὗ οὐκ ἂν εὑρ́οιεν, ὃν πρῶτον μὲν γενέσθαι χαλεπόν, ἔπειτα καὶ γενομένου, ὡσ νῦν ἔχει, οὐκ ἂν πείθοιντο οἱ περὶ ταῦτα ζητητικοὶ μεγαλοφρονούμενοι. εἰ δὲ πόλισ ὅλη συνεπιστατοῖ ἐντίμωσ ἄγουσα αὐτά, οὗτοί τε ἂν πείθοιντο καὶ συνεχῶσ τε ἂν καὶ ἐντόνωσ ζητούμενα ἐκφανῆ γένοιτο ὅπῃ ἔχει·

ἐπεὶ καὶ νῦν ὑπὸ τῶν πολλῶν ἀτιμαζόμενα καὶ κολουόμενα, ὑπὸ δὲ τῶν ζητούντων λόγον οὐκ ἐχόντων καθ’ ὅτι χρήσιμα, ὅμωσ πρὸσ ἅπαντα ταῦτα βίᾳ ὑπὸ χάριτοσ αὐξάνεται, καὶ οὐδὲν θαυμαστὸν αὐτὰ φανῆναι. καὶ μὲν δή, ἔφη, τό γε ἐπίχαρι καὶ διαφερόντωσ ἔχει.

ἀλλά μοι σαφέστερον εἰπὲ ἃ νυνδὴ ἔλεγεσ. τὴν μὲν γάρ που τοῦ ἐπιπέδου πραγματείαν γεωμετρίαν ἐτίθεισ. ναί, ἦν δ’ ἐγώ.

εἶτά γ’, ἔφη, τὸ μὲν πρῶτον ἀστρονομίαν μετὰ ταύτην, ὕστερον δ’ ἀνεχώρησασ.

σπεύδων γάρ, ἔφην, ταχὺ πάντα διεξελθεῖν μᾶλλον βραδύνω·

ἀστρονομίαν ἔλεγον, φορὰν οὖσαν βάθουσ.

ὀρθῶσ, ἔφη, λέγεισ.

τέταρτον τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, τιθῶμεν μάθημα ἀστρονομίαν, ὡσ ὑπαρχούσησ τῆσ νῦν παραλειπομένησ, ἐὰν αὐτὴν πόλισ μετίῃ.

εἰκόσ, ἦ δ’ ὅσ.

καὶ ὅ γε νυνδή μοι, ὦ Σώκρατεσ, ἐπέπληξασ περὶ ἀστρονομίασ ὡσ φορτικῶσ ἐπαινοῦντι, νῦν ᾗ σὺ μετέρχῃ ἐπαινῶ· παντὶ γάρ μοι δοκεῖ δῆλον ὅτι αὕτη γε ἀναγκάζει ψυχὴν εἰσ τὸ ἄνω ὁρᾶν καὶ ἀπὸ τῶν ἐνθένδε ἐκεῖσε ἄγει.

ἴσωσ, ἦν δ’ ἐγώ, παντὶ δῆλον πλὴν ἐμοί·

ἐμοὶ γὰρ οὐ δοκεῖ οὕτωσ. ἀλλὰ πῶσ;

ἔφη. ὡσ μὲν νῦν αὐτὴν μεταχειρίζονται οἱ εἰσ φιλοσοφίαν ἀνάγοντεσ, πάνυ ποιεῖν κάτω βλέπειν.

πῶσ, ἔφη, λέγεισ;

οὐκ ἀγεννῶσ μοι δοκεῖσ, ἦν δ’ ἐγώ, τὴν περὶ τὰ ἄνω μάθησιν λαμβάνειν παρὰ σαυτῷ ἥ ἐστι·

καὶ εἴ τισ ἐν ὀροφῇ ποικίλματα θεώμενοσ ἀνακύπτων καταμανθάνοι τι, ἡγεῖσθαι ἂν αὐτὸν νοήσει ἀλλ’ οὐκ ὄμμασι θεωρεῖν.

ἴσωσ οὖν καλῶσ ἡγῇ, ἐγὼ δ’ εὐηθικῶσ. γὰρ οὐδὲν ἔχειν τῶν τοιούτων ‐ οὔτε ἄνω ἀλλὰ κάτω αὐτοῦ βλέπειν τὴν ψυχήν, κἂν ἐξ ὑπτίασ νέων ἐν γῇ ἢ ἐν θαλάττῃ μανθάνῃ.

δίκην, ἔφη, ἔχω·

ὀρθῶσ γάρ μοι ἐπέπληξασ. ἀλλὰ πῶσ δὴ ἔλεγεσ δεῖν ἀστρονομίαν μανθάνειν παρὰ ἃ νῦν μανθάνουσιν, εἰ μέλλοιεν ὠφελίμωσ πρὸσ ἃ λέγομεν μαθήσεσθαι; ὧδε, ἦν δ’ ἐγώ.

ταῦτα μὲν τὰ ἐν τῷ οὐρανῷ ποικίλματα, ἐπείπερ ἐν ὁρατῷ πεποίκιλται, κάλλιστα μὲν ἡγεῖσθαι καὶ ἀκριβέστατα τῶν τοιούτων ἔχειν, τῶν δὲ ἀληθινῶν πολὺ ἐνδεῖν, ἃσ τὸ ὂν τάχοσ καὶ ἡ οὖσα βραδυτὴσ ἐν τῷ ἀληθινῷ ἀριθμῷ καὶ πᾶσι τοῖσ ἀληθέσι σχήμασι φοράσ τε πρὸσ ἄλληλα φέρεται καὶ τὰ ἐνόντα φέρει, ἃ δὴ λόγῳ μὲν καὶ διανοίᾳ ληπτά, ὄψει δ’ οὔ· ἢ σὺ οἰεί;

οὐδαμῶσ γε, ἔφη.

οὐκοῦν, εἶπον, τῇ περὶ τὸν οὐρανὸν ποικιλίᾳ παραδείγμασι χρηστέον τῆσ πρὸσ ἐκεῖνα μαθήσεωσ ἕνεκα, ὁμοίωσ ὥσπερ ἂν εἴ τισ ἐντύχοι ὑπὸ Δαιδάλου ἤ τινοσ ἄλλου δημιουργοῦ ἢ γραφέωσ διαφερόντωσ γεγραμμένοισ καὶ ἐκπεπονημένοισ διαγράμμασιν.

ἴσων ἢ διπλασίων ἢ ἄλλησ τινὸσ συμμετρίασ.

τί δ’ οὐ μέλλει γελοῖον εἶναι;

ἔφη. τῷ ὄντι δὴ ἀστρονομικόν, ἦν δ’ ἐγώ, ὄντα οὐκ οἰεί ταὐτὸν πείσεσθαι εἰσ τὰσ τῶν ἄστρων φορὰσ ἀποβλέποντα;

νομιεῖν μὲν ὡσ οἱο͂́ν τε κάλλιστα τὰ τοιαῦτα ἔργα συστήσασθαι, οὕτω συνεστάναι τῷ τοῦ οὐρανοῦ δημιουργῷ αὐτόν τε καὶ τὰ ἐν αὐτῷ· πρόσ τε ταῦτα καὶ πρὸσ ἄλληλα, οὐκ ἄτοπον, οἰεί, ἡγήσεται τὸν νομίζοντα γίγνεσθαί τε ταῦτα ἀεὶ ὡσαύτωσ καὶ οὐδαμῇ οὐδὲν παραλλάττειν, σῶμά τε ἔχοντα καὶ ὁρώμενα, καὶ ζητεῖν παντὶ τρόπῳ τὴν ἀλήθειαν αὐτῶν λαβεῖν;

ἐμοὶ γοῦν δοκεῖ, ἔφη, σοῦ νῦν ἀκούοντι.

τὸ φύσει φρόνιμον ἐν τῇ ψυχῇ ἐξ ἀχρήστου ποιήσειν.

ἦ πολλαπλάσιον, ἔφη, τὸ ἔργον ἢ ὡσ νῦν ἀστρονομεῖται προστάττεισ.

οἶμαι δέ γε, εἶπον, καὶ τἆλλα κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον προστάξειν ἡμᾶσ, ἐάν τι ἡμῶν ὡσ νομοθετῶν ὄφελοσ ᾖ.

ἀλλὰ γάρ τι ἔχεισ ὑπομνῆσαι τῶν προσηκόντων μαθημάτων; οὐκ ἔχω, ἔφη, νῦν γ’ οὑτωσί.

οὐ μὴν ἕν, ἀλλὰ πλείω, ἦν δ’ ἐγώ, εἴδη παρέχεται ἡ φορά, ὡσ ἐγᾦμαι.

τὰ μὲν οὖν πάντα ἴσωσ ὅστισ σοφὸσ ἕξει εἰπεῖν·

ἃ δὲ καὶ ἡμῖν προφανῆ, δύο. ποῖα δή;

πρὸσ τούτῳ, ἦν δ’ ἐγώ, ἀντίστροφον αὐτοῦ.

τὸ ποῖον;

κινδυνεύει, ἔφην, ὡσ πρὸσ ἀστρονομίαν ὄμματα πέπηγεν, ὣσ πρὸσ ἐναρμόνιον φορὰν ὦτα παγῆναι, καὶ αὗται ἀλλήλων ἀδελφαί τινεσ αἱ ἐπιστῆμαι εἶναι, ὡσ οἵ τε Πυθαγόρειοί φασι καὶ ἡμεῖσ, ὦ Γλαύκων, συγχωροῦμεν.

ἢ πῶσ ποιοῦμεν; οὕτωσ, ἔφη.

οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, ἐπειδὴ πολὺ τὸ ἔργον, ἐκείνων πευσόμεθα πῶσ λέγουσι περὶ αὐτῶν καὶ εἴ τι ἄλλο πρὸσ τούτοισ·

ἡμεῖσ δὲ παρὰ πάντα ταῦτα φυλάξομεν τὸ ἡμέτερον. ποῖον;

μή ποτ’ αὐτῶν τι ἀτελὲσ ἐπιχειρῶσιν ἡμῖν μανθάνειν οὓσ θρέψομεν, καὶ οὐκ ἐξῆκον ἐκεῖσε ἀεί, οἷ πάντα δεῖ ἀφήκειν, οἱο͂ν ἄρτι περὶ τῆσ ἀστρονομίασ ἐλέγομεν.

ἢ οὐκ οἶσθ’ ὅτι καὶ περὶ ἁρμονίασ ἕτερον τοιοῦτον ποιοῦσι; τὰσ γὰρ ἀκουομένασ αὖ συμφωνίασ καὶ φθόγγουσ ἀλλήλοισ ἀναμετροῦντεσ ἀνήνυτα, ὥσπερ οἱ ἀστρονόμοι, πονοῦσιν.

ὦτα τοῦ νοῦ προστησάμενοι.

σὺ μέν, ἦν δ’ ἐγώ, τοὺσ χρηστοὺσ λέγεισ τοὺσ ταῖσ χορδαῖσ πράγματα παρέχοντασ καὶ βασανίζοντασ, ἐπὶ τῶν κολλόπων στρεβλοῦντασ·

ἵνα δὲ μὴ μακροτέρα ἡ εἰκὼν γίγνηται πλήκτρῳ τε πληγῶν γιγνομένων καὶ κατηγορίασ πέρι καὶ ἐξαρνήσεωσ καὶ ἀλαζονείασ χορδῶν, παύομαι τῆσ εἰκόνοσ καὶ οὔ φημι τούτουσ λέγειν, ἀλλ’ ἐκείνουσ οὓσ ἔφαμεν νυνδὴ περὶ ἁρμονίασ ἐρήσεσθαι. ταὐτὸν γὰρ ποιοῦσι τοῖσ ἐν τῇ ἀστρονομίᾳ· τοὺσ γὰρ ἐν ταύταισ ταῖσ συμφωνίαισ ταῖσ ἀκουομέναισ ἀριθμοὺσ ζητοῦσιν, ἀλλ’ οὐκ εἰσ προβλήματα ἀνίασιν, ἐπισκοπεῖν τίνεσ σύμφωνοι ἀριθμοὶ καὶ τίνεσ οὔ, καὶ διὰ τί ἑκάτεροι.

δαιμόνιον γάρ, ἔφη, πρᾶγμα λέγεισ.

χρήσιμον μὲν οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, πρὸσ τὴν τοῦ καλοῦ τε καὶ ἀγαθοῦ ζήτησιν, ἄλλωσ δὲ μεταδιωκόμενον ἄχρηστον.

εἰκόσ γ’, ἔφη.

μέθοδοσ ἐὰν μὲν ἐπὶ τὴν ἀλλήλων κοινωνίαν ἀφίκηται καὶ συγγένειαν, καὶ συλλογισθῇ ταῦτα ᾗ ἐστὶν ἀλλήλοισ οἰκεῖα, φέρειν τι αὐτῶν εἰσ ἃ βουλόμεθα τὴν πραγματείαν καὶ οὐκ ἀνόνητα πονεῖσθαι, εἰ δὲ μή, ἀνόνητα.

καὶ ἐγώ, ἔφη, οὕτω μαντεύομαι.

ἀλλὰ πάμπολυ ἔργον λέγεισ, ὦ Σώκρατεσ. τοῦ προοιμίου, ἦν δ’ ἐγώ, ἢ τίνοσ λέγεισ;

ἢ οὐκ ἴσμεν ὅτι πάντα ταῦτα προοίμιά ἐστιν αὐτοῦ τοῦ νόμου ὃν δεῖ μαθεῖν; εἶναι.

οὐ μὰ τὸν Δί’, ἔφη, εἰ μὴ μάλα γέ τινεσ ὀλίγοι ὧν ἐγὼ ἐντετύχηκα.

ἀλλὰ δή, εἶπον, μὴ δυνατοὶ οἵτινεσ δοῦναί τε καὶ ἀποδέξασθαι λόγον εἴσεσθαί ποτέ τι ὧν φαμεν δεῖν εἰδέναι;

οὐδ’ αὖ, ἔφη, τοῦτό γε.

οὐκοῦν, εἶπον, ὦ Γλαύκων, οὗτοσ ἤδη αὐτόσ ἐστιν ὁ νόμοσ ὃν τὸ διαλέγεσθαι περαίνει;

ὃν καὶ ὄντα νοητὸν μιμοῖτ’ ἂν ἡ τῆσ ὄψεωσ δύναμισ, ἣν ἐλέγομεν πρὸσ αὐτὰ ἤδη τὰ ζῷα ἐπιχειρεῖν ἀποβλέπειν καὶ πρὸσ αὐτὰ <τὰ> ἄστρα τε καὶ τελευταῖον δὴ πρὸσ αὐτὸν τὸν ἥλιον. ἂν αὐτὸ ὃ ἔστιν ἀγαθὸν αὐτῇ νοήσει λάβῃ, ἐπ’ αὐτῷ γίγνεται τῷ τοῦ νοητοῦ τέλει, ὥσπερ ἐκεῖνοσ τότε ἐπὶ τῷ τοῦ ὁρατοῦ.

παντάπασι μὲν οὖν, ἔφη.

τί οὖν;

οὐ διαλεκτικὴν ταύτην τὴν πορείαν καλεῖσ; τί μήν;

ὁρατῷ τόπῳ.

ἐγὼ μέν, ἔφη, ἀποδέχομαι οὕτω.

καίτοι παντάπασί γέ μοι δοκεῖ χαλεπὰ μὲν ἀποδέχεσθαι εἶναι, ἄλλον δ’ αὖ τρόπον χαλεπὰ μὴ ἀποδέχεσθαι. ὅμωσ δέ ‐ οὐ γὰρ ἐν τῷ νῦν παρόντι μόνον ἀκουστέα, ἀλλὰ καὶ αὖθισ πολλάκισ ἐπανιτέον ‐ ταῦτα θέντεσ ἔχειν ὡσ νῦν λέγεται, ἐπ’ αὐτὸν δὴ τὸν νόμον ἰώμεν, καὶ διέλθωμεν οὕτωσ ὥσπερ τὸ προοίμιον διήλθομεν. λέγε οὖν τίσ ὁ τρόποσ τῆσ τοῦ διαλέγεσθαι δυνάμεωσ, καὶ κατὰ ποῖα δὴ εἴδη διέστηκεν, καὶ τίνεσ αὖ ὁδοί· αὗται γὰρ ἂν ἤδη, ὡσ ἐοίκεν, αἱ πρὸσ αὐτὸ ἄγουσαι εἰε͂ν, οἷ ἀφικομένῳ ὥσπερ ὁδοῦ ἀνάπαυλα ἂν εἰή καὶ τέλοσ τῆσ πορείασ.

οὐκέτ’, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ φίλε Γλαύκων, οἱο͂́σ τ’ ἔσῃ ἀκολουθεῖν ‐ ἐπεὶ τό γ’ ἐμὸν οὐδὲν ἂν προθυμίασ ἀπολίποι ‐ οὐδ’ εἰκόνα ἂν ἔτι οὗ λέγομεν ἴδοισ, ἀλλ’ αὐτὸ τὸ ἀληθέσ, ὅ γε δή μοι φαίνεται ‐ εἰ δ’ ὄντωσ ἢ μή, οὐκέτ’ ἄξιον τοῦτο διισχυρίζεσθαι·

ἀλλ’ ὅτι μὲν δὴ τοιοῦτόν τι ἰδεῖν, ἰσχυριστέον. ἦ γάρ; τί μήν;

οὐκοῦν καὶ ὅτι ἡ τοῦ διαλέγεσθαι δύναμισ μόνη ἂν φήνειεν ἐμπείρῳ ὄντι ὧν νυνδὴ διήλθομεν, ἄλλῃ δὲ οὐδαμῇ δυνατόν;

καὶ τοῦτ’, ἔφη, ἄξιον διισχυρίζεσθαι.

τόδε γοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, οὐδεὶσ ἡμῖν ἀμφισβητήσει λέγουσιν, ὡσ αὐτοῦ γε ἑκάστου πέρι ὃ ἔστιν ἕκαστον ἄλλη τισ ἐπιχειρεῖ μέθοδοσ ὁδῷ περὶ παντὸσ λαμβάνειν.

ἀλλ’ αἱ μὲν ἄλλαι πᾶσαι τέχναι ἢ πρὸσ δόξασ ἀνθρώπων καὶ ἐπιθυμίασ εἰσὶν ἢ πρὸσ γενέσεισ τε καὶ συνθέσεισ, ἢ πρὸσ θεραπείαν τῶν φυομένων τε καὶ συντιθεμένων ἅπασαι τετράφαται· περὶ τὸ ὄν, ὕπαρ δὲ ἀδύνατον αὐταῖσ ἰδεῖν, ἑώσ ἂν ὑποθέσεσι χρώμεναι ταύτασ ἀκινήτουσ ἐῶσι, μὴ δυνάμεναι λόγον διδόναι αὐτῶν.

ᾧ γὰρ ἀρχὴ μὲν ὃ μὴ οἶδε, τελευτὴ δὲ καὶ τὰ μεταξὺ ἐξ οὗ μὴ οἶδεν συμπέπλεκται, τίσ μηχανὴ τὴν τοιαύτην ὁμολογίαν ποτὲ ἐπιστήμην γενέσθαι; οὐδεμία, ἦ δ’ ὅσ.

οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, ἡ διαλεκτικὴ μέθοδοσ μόνη ταύτῃ πορεύεται, τὰσ ὑποθέσεισ ἀναιροῦσα, ἐπ’ αὐτὴν τὴν ἀρχὴν ἵνα βεβαιώσηται, καὶ τῷ ὄντι ἐν βορβόρῳ βαρβαρικῷ τινι τὸ τῆσ ψυχῆσ ὄμμα κατορωρυγμένον ἠρέμα ἕλκει καὶ ἀνάγει ἄνω, συνερίθοισ καὶ συμπεριαγωγοῖσ χρωμένη αἷσ διήλθομεν τέχναισ·

ὀνόματοσ ἀμφισβήτησισ, οἷσ τοσούτων πέρι σκέψισ ὅσων ἡμῖν πρόκειται.

οὐ γὰρ οὖν, ἔφη.

ἀλλ’ ὃ ἂν μόνον δηλοῖ πωσ τὴν ἕξιν σαφηνείᾳ λέγειν ἐν ψυχῇ <ἀρκέσει;

ναί.

ἀρκέσει οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, ὥσπερ τὸ πρότερον, τὴν μὲν πρώτην μοῖραν ἐπιστήμην καλεῖν, δευτέραν δὲ διάνοιαν, τρίτην δὲ πίστιν καὶ εἰκασίαν τετάρτην·

καὶ συναμφότερα μὲν ταῦτα δόξαν, συναμφότερα δ’ ἐκεῖνα νόησιν·

καὶ δόξαν μὲν περὶ γένεσιν, νόησιν δὲ περὶ οὐσίαν· καὶ ὅτι οὐσία πρὸσ γένεσιν, νόησιν πρὸσ δόξαν, καὶ ὅτι νόησισ πρὸσ δόξαν, ἐπιστήμην πρὸσ πίστιν καὶ διάνοιαν πρὸσ εἰκασίαν· τὴν δ’ ἐφ’ οἷσ ταῦτα ἀναλογίαν καὶ διαίρεσιν διχῇ ἑκατέρου, δοξαστοῦ τε καὶ νοητοῦ, ἐῶμεν, ὦ Γλαύκων, ἵνα μὴ ἡμᾶσ πολλαπλασίων λόγων ἐμπλήσῃ ἢ ὅσων οἱ παρεληλυθότεσ. ἀλλὰ μὴν ἔμοιγ’, ἔφη, τά γε ἄλλα, καθ’ ὅσον δύναμαι ἕπεσθαι, συνδοκεῖ.

ἦ καὶ διαλεκτικὸν καλεῖσ τὸν λόγον ἑκάστου λαμβάνοντα τῆσ οὐσίασ;

καὶ τὸν μὴ ἔχοντα, καθ’ ὅσον ἂν μὴ ἔχῃ λόγον αὑτῷ τε καὶ ἄλλῳ διδόναι, κατὰ τοσοῦτον νοῦν περὶ τούτου οὐ φήσεισ ἔχειν; πῶσ γὰρ ἄν, ἦ δ’ ὅσ, φαίην;

οὐκοῦν καὶ περὶ τοῦ ἀγαθοῦ ὡσαύτωσ·

πρότερον ἀφικόμενον τελέωσ ἐπικαταδαρθεῖν;

νὴ τὸν Δία, ἦ δ’ ὅσ, σφόδρα γε πάντα ταῦτα φήσω.

ἀλλὰ μὴν τούσ γε σαυτοῦ παῖδασ, οὓσ τῷ λόγῳ τρέφεισ τε καὶ παιδεύεισ, εἴ ποτε ἔργῳ τρέφοισ, οὐκ ἂν ἐάσαισ, ὡσ ἐγᾦμαι, ἀλόγουσ ὄντασ ὥσπερ γραμμάσ, ἄρχοντασ ἐν τῇ πόλει κυρίουσ τῶν μεγίστων εἶναι.

οὐ γὰρ οὖν, ἔφη.

νομοθετήσεισ δὴ αὐτοῖσ ταύτησ μάλιστα τῆσ παιδείασ ἀντιλαμβάνεσθαι, ἐξ ἧσ ἐρωτᾶν τε καὶ ἀποκρίνεσθαι ἐπιστημονέστατα οἱοῖ́ τ’ ἔσονται;

νομοθετήσω, ἔφη, μετά γε σοῦ.

ἤδη τέλοσ τὰ τῶν μαθημάτων;

ἔμοιγ’, ἔφη.

διανομὴ τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, τὸ λοιπόν σοι, τίσιν ταῦτα τὰ μαθήματα δώσομεν καὶ τίνα τρόπον.

δῆλον, ἔφη.

μέμνησαι οὖν τὴν προτέραν ἐκλογὴν τῶν ἀρχόντων, οἱούσ ἐξελέξαμεν;

πῶσ γάρ, ἦ δ’ ὅσ, οὔ;

τὰ μὲν ἄλλα τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, ἐκείνασ τὰσ φύσεισ οἰού δεῖν ἐκλεκτέασ εἶναι·

τούσ τε γὰρ βεβαιοτάτουσ καὶ τοὺσ ἀνδρειοτάτουσ προαιρετέον, καὶ κατὰ δύναμιν τοὺσ εὐειδεστάτουσ· πρὸσ δὲ τούτοισ ζητητέον μὴ μόνον γενναίουσ τε καὶ βλοσυροὺσ τὰ ἤθη, ἀλλὰ καὶ ἃ τῇδε τῇ παιδείᾳ τῆσ φύσεωσ πρόσφορα ἑκτέον αὐτοῖσ.

ποῖα δὴ διαστέλλῃ;

δριμύτητα, ὦ μακάριε, ἔφην, δεῖ αὐτοῖσ πρὸσ τὰ μαθήματα ὑπάρχειν, καὶ μὴ χαλεπῶσ μανθάνειν.

πολὺ γάρ τοι μᾶλλον ἀποδειλιῶσι ψυχαὶ ἐν ἰσχυροῖσ μαθήμασιν ἢ ἐν γυμνασίοισ· οἰκειότεροσ γὰρ αὐταῖσ ὁ πόνοσ, ἴδιοσ ἀλλ’ οὐ κοινὸσ ὢν μετὰ τοῦ σώματοσ. ἀληθῆ, ἔφη.

καὶ μνήμονα δὴ καὶ ἄρρατον καὶ πάντῃ φιλόπονον ζητητέον.

ἢ τίνι τρόπῳ οἰεί τά τε τοῦ σώματοσ ἐθελήσειν τινὰ διαπονεῖν καὶ τοσαύτην μάθησίν τε καὶ μελέτην ἐπιτελεῖν; οὐδένα, ἦ δ’ ὅσ, ἐὰν μὴ παντάπασί γ’ ᾖ εὐφυήσ.

τὸ γοῦν νῦν ἁμάρτημα, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἡ ἀτιμία φιλοσοφίᾳ διὰ ταῦτα προσπέπτωκεν, ὃ καὶ πρότερον εἴπομεν, ὅτι οὐ κατ’ ἀξίαν αὐτῆσ ἅπτονται·

οὐ γὰρ νόθουσ ἔδει ἅπτεσθαι, ἀλλὰ γνησίουσ. πῶσ;

ἔφη. πρῶτον μέν, εἶπον, φιλοπονίᾳ οὐ χωλὸν δεῖ εἶναι τὸν ἁψόμενον, τὰ μὲν ἡμίσεα φιλόπονον ὄντα, τὰ δ’ ἡμίσεα ἄπονον.

ἔστι δὲ τοῦτο, ὅταν τισ φιλογυμναστὴσ μὲν καὶ φιλόθηροσ ᾖ καὶ πάντα τὰ διὰ τοῦ σώματοσ φιλοπονῇ, φιλομαθὴσ δὲ μή, μηδὲ φιλήκοοσ μηδὲ ζητητικόσ, ἀλλ’ ἐν πᾶσι τούτοισ μισοπονῇ· χωλὸσ δὲ καὶ ὁ τἀναντία τούτου μεταβεβληκὼσ τὴν φιλοπονίαν. ἀληθέστατα, ἔφη, λέγεισ.

ψυχὴν θήσομεν, ἣ ἂν τὸ μὲν ἑκούσιον ψεῦδοσ μισῇ καὶ χαλεπῶσ φέρῃ αὐτή τε καὶ ἑτέρων ψευδομένων ὑπεραγανακτῇ, τὸ δ’ ἀκούσιον εὐκόλωσ προσδέχηται καὶ ἀμαθαίνουσά που ἁλισκομένη μὴ ἀγανακτῇ, ἀλλ’ εὐχερῶσ ὥσπερ θηρίον ὑειόν ἐν ἀμαθίᾳ μολύνηται;

παντάπασι μὲν οὖν, ἔφη.

καὶ πρὸσ σωφροσύνην, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ἀνδρείαν καὶ μεγαλοπρέπειαν καὶ πάντα τὰ τῆσ ἀρετῆσ μέρη οὐχ ἥκιστα δεῖ φυλάττειν τὸν νόθον τε καὶ τὸν γνήσιον.

ὅταν γάρ τισ μὴ ἐπίστηται πάντῃ τὰ τοιαῦτα σκοπεῖν καὶ ἰδιώτησ καὶ πόλισ, λανθάνουσι χωλοῖσ τε καὶ νόθοισ χρώμενοι πρὸσ ὅτι ἂν τύχωσι τούτων, οἱ μὲν φίλοισ, οἱ δὲ ἄρχουσι. καὶ μάλα, ἔφη, οὕτωσ ἔχει.

ἡμῖν δή, ἦν δ’ ἐγώ, πάντα τὰ τοιαῦτα διευλαβητέον·

ὡσ ἐὰν μὲν ἀρτιμελεῖσ τε καὶ ἀρτίφρονασ ἐπὶ τοσαύτην μάθησιν καὶ τοσαύτην ἄσκησιν κομίσαντεσ παιδεύωμεν, ἥ τε δίκη ἡμῖν οὐ μέμψεται αὐτή, τήν τε πόλιν καὶ πολιτείαν σώσομεν, ἀλλοίουσ δὲ ἄγοντεσ ἐπὶ ταῦτα τἀναντία πάντα καὶ πράξομεν καὶ φιλοσοφίασ ἔτι πλείω γέλωτα καταντλήσομεν.

αἰσχρὸν μεντἂν εἰή, ἦ δ’ ὅσ.

πάνυ μὲν οὖν, εἶπον·

γελοῖον δ’ ἔγωγε καὶ ἐν τῷ παρόντι <τι> ἐοίκα παθεῖν. τὸ ποῖον;

ἔφη. ἐπελαθόμην, ἦν δ’ ἐγώ, ὅτι ἐπαίζομεν, καὶ μᾶλλον ἐντεινάμενοσ εἶπον.

λέγων γὰρ ἅμα ἔβλεψα πρὸσ φιλοσοφίαν, καὶ ἰδὼν προπεπηλακισμένην ἀναξίωσ ἀγανακτήσασ μοι δοκῶ καὶ ὥσπερ θυμωθεὶσ τοῖσ αἰτίοισ σπουδαιότερον εἰπεῖν ἃ εἶπον. οὐ μὰ τὸν Δί’, ἔφη, οὔκουν ὥσ γ’ ἐμοὶ ἀκροατῇ.

ἀλλ’ ὡσ ἐμοί, ἦν δ’ ἐγώ, ῥήτορι.

τόδε δὲ μὴ ἐπιλανθανώμεθα, ὅτι ἐν μὲν τῇ προτέρᾳ ἐκλογῇ πρεσβύτασ ἐξελέγομεν, ἐν δὲ ταύτῃ οὐκ ἐγχωρήσει· Σόλωνι γὰρ οὐ πειστέον ὡσ γηράσκων τισ πολλὰ δυνατὸσ μανθάνειν, ἀλλ’ ἧττον ἢ τρέχειν, νέων δὲ πάντεσ οἱ μεγάλοι καὶ οἱ πολλοὶ πόνοι.

ἀνάγκη, ἔφη.

τὰ μὲν τοίνυν λογισμῶν τε καὶ γεωμετριῶν καὶ πάσησ τῆσ προπαιδείασ, ἣν τῆσ διαλεκτικῆσ δεῖ προπαιδευθῆναι, παισὶν οὖσι χρὴ προβάλλειν, οὐχ ὡσ ἐπάναγκεσ μαθεῖν τὸ σχῆμα τῆσ διδαχῆσ ποιουμένουσ.

τί δή;

ὅτι, ἦν δ’ ἐγώ, οὐδὲν μάθημα μετὰ δουλείασ τὸν ἐλεύθερον χρὴ μανθάνειν.

οἱ μὲν γὰρ τοῦ σώματοσ πόνοι βίᾳ πονούμενοι χεῖρον οὐδὲν τὸ σῶμα ἀπεργάζονται, ψυχῇ δὲ βίαιον οὐδὲν ἔμμονον μάθημα. ἀληθῆ, ἔφη.

μαθήμασιν ἀλλὰ παίζοντασ τρέφε, ἵνα καὶ μᾶλλον οἱο͂́σ τ’ ᾖσ καθορᾶν ἐφ’ ὃ ἕκαστοσ πέφυκεν.

ἔχει ὃ λέγεισ, ἔφη, λόγον.

οὐκοῦν μνημονεύεισ, ἦν δ’ ἐγώ, ὅτι καὶ εἰσ τὸν πόλεμον ἔφαμεν τοὺσ παῖδασ εἶναι ἀκτέον ἐπὶ τῶν ἵππων θεωρούσ, καὶ ἐάν που ἀσφαλὲσ ᾖ, προσακτέον ἐγγὺσ καὶ γευστέον αἵματοσ, ὥσπερ τοὺσ σκύλακασ;

μέμνημαι, ἔφη.

ἐν πᾶσι δὴ τούτοισ, ἦν δ’ ἐγώ, τοῖσ τε πόνοισ καὶ μαθήμασι καὶ φόβοισ ὃσ ἂν ἐντρεχέστατοσ ἀεὶ φαίνηται, εἰσ ἀριθμόν τινα ἐγκριτέον.

ἐν τίνι, ἔφη, ἡλικίᾳ;

ἡνίκα, ἦν δ’ ἐγώ, τῶν ἀναγκαίων γυμνασίων μεθίενται·

οὗτοσ γὰρ ὁ χρόνοσ, ἐάντε δύο ἐάντε τρία ἔτη γίγνηται, ἀδύνατόσ τι ἄλλο πρᾶξαι· κόποι γὰρ καὶ ὕπνοι μαθήμασι πολέμιοι. καὶ ἅμα μία καὶ αὕτη τῶν βασάνων οὐκ ἐλαχίστη, τίσ ἕκαστοσ ἐν τοῖσ γυμνασίοισ φανεῖται. πῶσ γὰρ οὔκ;

ἔφη. τά τε χύδην μαθήματα παισὶν ἐν τῇ παιδείᾳ γενόμενα τούτοισ συνακτέον εἰσ σύνοψιν οἰκειότητόσ τε ἀλλήλων τῶν μαθημάτων καὶ τῆσ τοῦ ὄντοσ φύσεωσ.

μόνη γοῦν, εἶπεν, ἡ τοιαύτη μάθησισ βέβαιοσ, ἐν οἷσ ἂν ἐγγένηται.

καὶ μεγίστη γε, ἦν δ’ ἐγώ, πεῖρα διαλεκτικῆσ φύσεωσ καὶ μή·

ὁ μὲν γὰρ συνοπτικὸσ διαλεκτικόσ, ὁ δὲ μὴ οὔ. συνοίομαι, ἦ δ’ ὅσ.

ταῦτα τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, δεήσει σε ἐπισκοποῦντα οἳ ἂν μάλιστα τοιοῦτοι ἐν αὐτοῖσ ὦσι καὶ μόνιμοι μὲν ἐν μαθήμασι, μόνιμοι δ’ ἐν πολέμῳ καὶ τοῖσ ἄλλοισ νομίμοισ, τούτουσ αὖ, ἐπειδὰν τὰ τριάκοντα ἔτη ἐκβαίνωσιν, ἐκ τῶν προκρίτων προκρινάμενον εἰσ μείζουσ τε τιμὰσ καθιστάναι καὶ σκοπεῖν, τῇ τοῦ διαλέγεσθαι δυνάμει βασανίζοντα τίσ ὀμμάτων καὶ τῆσ ἄλλησ αἰσθήσεωσ δυνατὸσ μεθιέμενοσ ἐπ’ αὐτὸ τὸ ὂν μετ’ ἀληθείασ ἰέναι.

καὶ ἐνταῦθα δὴ πολλῆσ φυλακῆσ ἔργον, ὦ ἑταῖρε.

τί μάλιστα;

ἦ δ’ ὅσ. οὐκ ἐννοεῖσ, ἦν δ’ ἐγώ, τὸ νῦν περὶ τὸ διαλέγεσθαι κακὸν γιγνόμενον ὅσον γίγνεται;

τὸ ποῖον;

ἔφη. παρανομίασ που, ἔφην ἐγώ, ἐμπίμπλανται.

καὶ μάλα, ἔφη.

θαυμαστὸν οὖν τι οἰεί, εἶπον, πάσχειν αὐτούσ, καὶ οὐ συγγιγνώσκεισ;

πῇ μάλιστα;

ἔφη. οἱο͂ν, ἦν δ’ ἐγώ, εἴ τισ ὑποβολιμαῖοσ τραφείη ἐν πολλοῖσ μὲν χρήμασι, πολλῷ δὲ καὶ μεγάλῳ γένει καὶ κόλαξι πολλοῖσ, ἀνὴρ δὲ γενόμενοσ αἴσθοιτο ὅτι οὐ τούτων ἐστὶ τῶν φασκόντων γονέων, τοὺσ δὲ τῷ ὄντι γεννήσαντασ μὴ εὑρ́οι, τοῦτον ἔχεισ μαντεύσασθαι πῶσ ἂν διατεθείη πρόσ τε τοὺσ κόλακασ καὶ πρὸσ τοὺσ ὑποβαλομένουσ ἐν ἐκείνῳ τε τῷ χρόνῳ ᾧ οὐκ ᾔδει τὰ περὶ τῆσ ὑποβολῆσ, καὶ ἐν ᾧ αὖ ᾔδει;

ἢ βούλει ἐμοῦ μαντευομένου ἀκοῦσαι;

βούλομαι, ἔφη.

πατέρα καὶ τὴν μητέρα καὶ τοὺσ ἄλλουσ οἰκείουσ δοκοῦντασ ἢ τοὺσ κολακεύοντασ, καὶ ἧττον μὲν ἂν περιιδεῖν ἐνδεεῖσ τινοσ, ἧττον δὲ παράνομόν τι δρᾶσαι ἢ εἰπεῖν εἰσ αὐτούσ, ἧττον δὲ ἀπειθεῖν τὰ μεγάλα ἐκείνοισ ἢ τοῖσ κόλαξιν, ἐν ᾧ χρόνῳ τὸ ἀληθὲσ μὴ εἰδείη.

εἰκόσ, ἔφη.

καὶ ζῆν ἂν ἤδη κατ’ ἐκείνουσ, συνόντα αὐτοῖσ ἀπαρακαλύπτωσ, πατρὸσ δὲ ἐκείνου καὶ τῶν ἄλλων ποιουμένων οἰκείων, εἰ μὴ πάνυ εἰή φύσει ἐπιεικήσ, μέλειν τὸ μηδέν.

πάντ’, ἔφη, λέγεισ οἱᾶ́ περ ἂν γένοιτο.

ἀλλὰ πῇ πρὸσ τοὺσ ἁπτομένουσ τῶν λόγων αὕτη φέρει ἡ εἰκών; τῇδε.

ἔστι που ἡμῖν δόγματα ἐκ παίδων περὶ δικαίων καὶ καλῶν, ἐν οἷσ ἐκτεθράμμεθα ὥσπερ ὑπὸ γονεῦσι, πειθαρχοῦντέσ τε καὶ τιμῶντεσ αὐτά. ἔστι γάρ.

οὐκοῦν καὶ ἄλλα ἐναντία τούτων ἐπιτηδεύματα ἡδονὰσ ἔχοντα, ἃ κολακεύει μὲν ἡμῶν τὴν ψυχὴν καὶ ἕλκει ἐφ’ αὑτά, πείθει δ’ οὒ τοὺσ καὶ ὁπῃοῦν μετρίουσ·

ἀλλ’ ἐκεῖνα τιμῶσι τὰ πάτρια καὶ ἐκείνοισ πειθαρχοῦσιν. ἔστι ταῦτα.

τί οὖν;

ἦν δ’ ἐγώ· ὅταν τὸν οὕτωσ ἔχοντα ἐλθὸν ἐρώτημα ἔρηται· καλὸν ἢ αἰσχρόν, καὶ περὶ δικαίου ὡσαύτωσ καὶ ἀγαθοῦ καὶ ἃ μάλιστα ἦγεν ἐν τιμῇ, μετὰ τοῦτο τί οἰεί ποιήσειν αὐτὸν πρὸσ αὐτὰ τιμῆσ τε πέρι καὶ πειθαρχίασ;

ἀνάγκη, ἔφη, μήτε τιμᾶν ἔτι ὁμοίωσ μήτε πείθεσθαι.

βίον ἄλλον ἢ τὸν κολακεύοντα εἰκότωσ προσχωρήσεται;

οὐκ ἔστιν, ἔφη.

παράνομοσ δὴ οἶμαι δόξει γεγονέναι ἐκ νομίμου.

ἀνάγκη.

οὐκοῦν, ἔφην, εἰκὸσ τὸ πάθοσ τῶν οὕτω λόγων ἁπτομένων καί, ὃ ἄρτι ἔλεγον, πολλῆσ συγγνώμησ ἄξιον;

καὶ ἐλέου γ’, ἔφη.

οὐκοῦν ἵνα μὴ γίγνηται ὁ ἔλεοσ οὗτοσ περὶ τοὺσ τριακοντούτασ σοι, εὐλαβουμένῳ παντὶ τρόπῳ τῶν λόγων ἁπτέον;

καὶ μάλ’, ἦ δ’ ὅσ.

ἆρ’ οὖν οὐ μία μὲν εὐλάβεια αὕτη συχνή, τὸ μὴ νέουσ ὄντασ αὐτῶν γεύεσθαι;

οἶμαι γάρ σε οὐ λεληθέναι ὅτι οἱ μειρακίσκοι, ὅταν τὸ πρῶτον λόγων γεύωνται, ὡσ παιδιᾷ αὐτοῖσ καταχρῶνται, ἀεὶ εἰσ ἀντιλογίαν χρώμενοι, καὶ μιμούμενοι τοὺσ ἐξελέγχοντασ αὐτοὶ ἄλλουσ ἐλέγχουσι, χαίροντεσ ὥσπερ σκυλάκια τῷ ἕλκειν τε καὶ σπαράττειν τῷ λόγῳ τοὺσ πλησίον ἀεί. ὑπερφυῶσ μὲν οὖν, ἔφη.

οὐκοῦν ὅταν δὴ πολλοὺσ μὲν αὐτοὶ ἐλέγξωσιν, ὑπὸ πολλῶν δὲ ἐλεγχθῶσι, σφόδρα καὶ ταχὺ ἐμπίπτουσιν εἰσ τὸ μηδὲν ἡγεῖσθαι ὧνπερ πρότερον·

καὶ ἐκ τούτων δὴ αὐτοί τε καὶ τὸ ὅλον φιλοσοφίασ πέρι εἰσ τοὺσ ἄλλουσ διαβέβληνται.

ἀληθέστατα, ἔφη.

καὶ τὸ ἐπιτήδευμα τιμιώτερον ἀντὶ ἀτιμοτέρου ποιήσει.

ὀρθῶσ, ἔφη.

οὐκοῦν καὶ τὰ προειρημένα τούτου ἐπ’ εὐλαβείᾳ πάντα προείρηται, τὸ τὰσ φύσεισ κοσμίουσ εἶναι καὶ στασίμουσ οἷσ τισ μεταδώσει τῶν λόγων, καὶ μὴ ὡσ νῦν ὁ τυχὼν καὶ οὐδὲν προσήκων ἔρχεται ἐπ’ αὐτό;

πάνυ μὲν οὖν, ἔφη.

ἀρκεῖ δὴ ἐπὶ λόγων μεταλήψει μεῖναι ἐνδελεχῶσ καὶ συντόνωσ μηδὲν ἄλλο πράττοντι, ἀλλ’ ἀντιστρόφωσ γυμναζομένῳ τοῖσ περὶ τὸ σῶμα γυμνασίοισ, ἔτη διπλάσια ἢ τότε;

ἕξ, ἔφη, ἢ τέτταρα λέγεισ;

ἀμέλει, εἶπον, πέντε θέσ.

μετὰ γὰρ τοῦτο καταβιβαστέοι ἔσονταί σοι εἰσ τὸ σπήλαιον πάλιν ἐκεῖνο, καὶ ἀναγκαστέοι ἄρχειν τά τε περὶ τὸν πόλεμον καὶ ὅσαι νέων ἀρχαί, ἵνα μηδ’ ἐμπειρίᾳ ὑστερῶσι τῶν ἄλλων· βασανιστέοι εἰ ἐμμενοῦσιν ἑλκόμενοι πανταχόσε ἤ τι καὶ παρακινήσουσι.

χρόνον δέ, ἦ δ’ ὅσ, πόσον τοῦτον τιθεῖσ;

πεντεκαίδεκα ἔτη, ἦν δ’ ἐγώ.

γενομένων δὲ πεντηκοντουτῶν τοὺσ διασωθέντασ καὶ ἀριστεύσαντασ πάντα πάντῃ ἐν ἔργοισ τε καὶ ἐπιστήμαισ πρὸσ τέλοσ ἤδη ἀκτέον, καὶ ἀναγκαστέον ἀνακλίναντασ τὴν τῆσ ψυχῆσ αὐγὴν εἰσ αὐτὸ ἀποβλέψαι τὸ πᾶσι φῶσ παρέχον, καὶ ἰδόντασ τὸ ἀγαθὸν αὐτό, παραδείγματι χρωμένουσ ἐκείνῳ, καὶ πόλιν καὶ ἰδιώτασ καὶ ἑαυτοὺσ κοσμεῖν τὸν ἐπίλοιπον βίον ἐν μέρει ἑκάστουσ, τὸ μὲν πολὺ πρὸσ φιλοσοφίᾳ διατρίβοντασ, ὅταν δὲ τὸ μέροσ ἥκῃ, πρὸσ πολιτικοῖσ ἐπιταλαιπωροῦντασ καὶ ἄρχοντασ ἑκάστουσ τῆσ πόλεωσ ἕνεκα, οὐχ ὡσ καλόν τι ἀλλ’ ὡσ ἀναγκαῖον πράττοντασ, καὶ οὕτωσ ἄλλουσ ἀεὶ παιδεύσαντασ τοιούτουσ, ἀντικαταλιπόντασ τῆσ πόλεωσ φύλακασ, εἰσ μακάρων νήσουσ ἀπιόντασ οἰκεῖν· τὴν πόλιν δημοσίᾳ ποιεῖν, ἐὰν καὶ ἡ Πυθία συναναιρῇ, ὡσ δαίμοσιν, εἰ δὲ μή, ὡσ εὐδαίμοσί τε καὶ θείοισ.

παγκάλουσ, ἔφη, τοὺσ ἄρχοντασ, ὦ Σώκρατεσ, ὥσπερ ἀνδριαντοποιὸσ ἀπείργασαι.

καὶ τὰσ ἀρχούσασ γε, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ Γλαύκων·

μηδὲν γάρ τι οἰού με περὶ ἀνδρῶν εἰρηκέναι μᾶλλον ἃ εἴρηκα ἢ περὶ γυναικῶν, ὅσαι ἂν αὐτῶν ἱκαναὶ τὰσ φύσεισ ἐγγίγνωνται. ὀρθῶσ, ἔφη, εἴπερ ἴσα γε πάντα τοῖσ ἀνδράσι κοινωνήσουσιν, ὡσ διήλθομεν.

τί οὖν;

ἔφην· πλείστου ποιησάμενοι καὶ τὰσ ἀπὸ τούτου τιμάσ, μέγιστον δὲ καὶ ἀναγκαιότατον τὸ δίκαιον, καὶ τούτῳ δὴ ὑπηρετοῦντέσ τε καὶ αὔξοντεσ αὐτὸ διασκευωρήσωνται τὴν ἑαυτῶν πόλιν;

πῶσ;

ἔφη. ὅσοι μὲν ἄν, ἦν δ’ ἐγώ, πρεσβύτεροι τυγχάνωσι δεκετῶν ἐν τῇ πόλει, πάντασ ἐκπέμψωσιν εἰσ τοὺσ ἀγρούσ, τοὺσ δὲ παῖδασ αὐτῶν παραλαβόντεσ ἐκτὸσ τῶν νῦν ἠθῶν, ἃ καὶ οἱ γονῆσ ἔχουσι, θρέψωνται ἐν τοῖσ σφετέροισ τρόποισι καὶ νόμοισ, οὖσιν οἱοίσ διεληλύθαμεν τότε·

καὶ οὕτω τάχιστά τε καὶ ῥᾷστα πόλιν τε καὶ πολιτείαν, ἣν ἐλέγομεν, καταστᾶσαν αὐτήν τε εὐδαιμονήσειν καὶ τὸ ἔθνοσ ἐν ᾧ ἂν ἐγγένηται πλεῖστα ὀνήσειν;

πολύ γ’, ἔφη·

δοκεῖσ μοι, ὦ Σώκρατεσ, εὖ εἰρηκέναι.

οὐκοῦν ἅδην ἤδη, εἶπον ἐγώ, ἔχουσιν ἡμῖν οἱ λόγοι περί τε τῆσ πόλεωσ ταύτησ καὶ τοῦ ὁμοίου ταύτῃ ἀνδρόσ;

δῆλοσ γάρ που καὶ οὗτοσ οἱο͂ν φήσομεν δεῖν αὐτὸν εἶναι. δῆλοσ, ἔφη·

καὶ ὅπερ ἐρωτᾷσ, δοκεῖ μοι τέλοσ ἔχειν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Plato, Republic, book 7

(플라톤, Republic, book 7)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION