Plato, Republic, book 4

(플라톤, Republic, book 4)

καὶ ὁ Ἀδείμαντοσ ὑπολαβών, τί οὖν, ἔφη, ὦ Σώκρατεσ, ἀπολογήσῃ, ἐάν τίσ σε φῇ μὴ πάνυ τι εὐδαίμονασ ποιεῖν τούτουσ τοὺσ ἄνδρασ, καὶ ταῦτα δι’ ἑαυτούσ, ὧν ἔστι μὲν ἡ πόλισ τῇ ἀληθείᾳ, οἱ δὲ μηδὲν ἀπολαύουσιν ἀγαθὸν τῆσ πόλεωσ, οἱο͂ν ἄλλοι ἀγρούσ τε κεκτημένοι καὶ οἰκίασ οἰκοδομούμενοι καλὰσ καὶ μεγάλασ, καὶ ταύταισ πρέπουσαν κατασκευὴν κτώμενοι, καὶ θυσίασ θεοῖσ ἰδίασ θύοντεσ, καὶ ξενοδοκοῦντεσ, καὶ δὴ καὶ ἃ νυνδὴ σὺ ἔλεγεσ, χρυσόν τε καὶ ἄργυρον κεκτημένοι καὶ πάντα ὅσα νομίζεται τοῖσ μέλλουσιν μακαρίοισ εἶναι; τῇ πόλει φαίνονται καθῆσθαι οὐδὲν ἄλλο ἢ φρουροῦντεσ.

ναί, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ ταῦτά γε ἐπισίτιοι καὶ οὐδὲ μισθὸν πρὸσ τοῖσ σιτίοισ λαμβάνοντεσ ὥσπερ οἱ ἄλλοι, ὥστε οὐδ’ ἂν ἀποδημῆσαι βούλωνται ἰδίᾳ, ἐξέσται αὐτοῖσ, οὐδ’ ἑταίραισ διδόναι, οὐδ’ ἀναλίσκειν ἄν ποι βούλωνται ἄλλοσε, οἱᾶ δὴ οἱ εὐδαίμονεσ δοκοῦντεσ εἶναι ἀναλίσκουσι.

ταῦτα καὶ ἄλλα τοιαῦτα συχνὰ τῆσ κατηγορίασ ἀπολείπεισ. ἀλλ’, ἦ δ’ ὅσ, ἔστω καὶ ταῦτα κατηγορημένα.

τί οὖν δὴ ἀπολογησόμεθα, φῄσ;

ναί.

τὸν αὐτὸν οἶμον, ἦν δ’ ἐγώ, πορευόμενοι εὑρήσομεν, ὡσ ἐγᾦμαι, ἃ λεκτέα.

ἐροῦμεν γὰρ ὅτι θαυμαστὸν μὲν ἂν οὐδὲν εἰή εἰ καὶ οὗτοι οὕτωσ εὐδαιμονέστατοί εἰσιν, οὐ μὴν πρὸσ τοῦτο βλέποντεσ τὴν πόλιν οἰκίζομεν, ὅπωσ ἕν τι ἡμῖν ἔθνοσ ἔσται διαφερόντωσ εὔδαιμον, ἀλλ’ ὅπωσ ὅτι μάλιστα ὅλη ἡ πόλισ. ᾠήθημεν γὰρ ἐν τῇ τοιαύτῃ μάλιστα ἂν εὑρεῖν δικαιοσύνην καὶ αὖ ἐν τῇ κάκιστα οἰκουμένῃ ἀδικίαν, κατιδόντεσ δὲ κρῖναι ἂν ὃ πάλαι ζητοῦμεν. νῦν μὲν οὖν, ὡσ οἰόμεθα, τὴν εὐδαίμονα πλάττομεν οὐκ ἀπολαβόντεσ ὀλίγουσ ἐν αὐτῇ τοιούτουσ τινὰσ τιθέντεσ, ἀλλ’ ὅλην·

αὐτίκα δὲ τὴν ἐναντίαν σκεψόμεθα. ὥσπερ οὖν ἂν εἰ ἡμᾶσ ἀνδριάντα γράφοντασ προσελθών τισ ἔψεγε λέγων ὅτι οὐ τοῖσ καλλίστοισ τοῦ ζῴου τὰ κάλλιστα φάρμακα προστίθεμεν ‐ οἱ γὰρ ὀφθαλμοὶ κάλλιστον ὂν οὐκ ὀστρείῳ ἐναληλιμμένοι εἰε͂ν ἀλλὰ μέλανι ‐ μετρίωσ ἂν ἐδοκοῦμεν πρὸσ αὐτὸν ἀπολογεῖσθαι λέγοντεσ· "ὦ θαυμάσιε, μὴ οἰού δεῖν ἡμᾶσ οὕτω καλοὺσ ὀφθαλμοὺσ γράφειν, ὥστε μηδὲ ὀφθαλμοὺσ φαίνεσθαι, μηδ’ αὖ τἆλλα μέρη, ἀλλ’ ἄθρει εἰ τὰ προσήκοντα ἑκάστοισ ἀποδιδόντεσ τὸ ὅλον καλὸν ποιοῦμεν·

καὶ δὴ καὶ νῦν μὴ ἀνάγκαζε ἡμᾶσ τοιαύτην εὐδαιμονίαν τοῖσ φύλαξι προσάπτειν, ἣ ἐκείνουσ πᾶν μᾶλλον ἀπεργάσεται ἢ φύλακασ. ἐπιστάμεθα γὰρ καὶ τοὺσ γεωργοὺσ ξυστίδασ ἀμφιέσαντεσ καὶ χρυσὸν περιθέντεσ πρὸσ ἡδονὴν ἐργάζεσθαι κελεύειν τὴν γῆν, καὶ τοὺσ κεραμέασ κατακλίναντεσ ἐπὶ δεξιὰ πρὸσ τὸ πῦρ διαπίνοντάσ τε καὶ εὐωχουμένουσ, τὸν τροχὸν παραθεμένουσ, ὅσον ἂν ἐπιθυμῶσι κεραμεύειν, καὶ τοὺσ ἄλλουσ πάντασ τοιούτῳ τρόπῳ μακαρίουσ ποιεῖν, ἵνα δὴ ὅλη ἡ πόλισ εὐδαιμονῇ.

ἀλλ’ ἡμᾶσ μὴ οὕτω νουθέτει· ὡσ, ἄν σοι πειθώμεθα, οὔτε ὁ γεωργὸσ γεωργὸσ ἔσται οὔτε ὁ κεραμεὺσ κεραμεὺσ οὔτε ἄλλοσ οὐδεὶσ οὐδὲν ἔχων σχῆμα ἐξ ὧν πόλισ γίγνεται. ἀλλὰ τῶν μὲν ἄλλων ἐλάττων λόγοσ·

νευρορράφοι γὰρ φαῦλοι γενόμενοι καὶ διαφθαρέντεσ καὶ προσποιησάμενοι εἶναι μὴ ὄντεσ πόλει οὐδὲν δεινόν, φύλακεσ δὲ νόμων τε καὶ πόλεωσ μὴ ὄντεσ ἀλλὰ δοκοῦντεσ ὁρᾷσ δὴ ὅτι πᾶσαν ἄρδην πόλιν ἀπολλύασιν, καὶ αὖ τοῦ εὖ οἰκεῖν καὶ εὐδαιμονεῖν μόνοι τὸν καιρὸν ἔχουσιν. " εἰ μὲν οὖν ἡμεῖσ μὲν φύλακασ ὡσ ἀληθῶσ ποιοῦμεν ἥκιστα κακούργουσ τῆσ πόλεωσ, ὁ δ’ ἐκεῖνο λέγων γεωργούσ τινασ καὶ ὥσπερ ἐν πανηγύρει ἀλλ’ οὐκ ἐν πόλει ἑστιάτορασ εὐδαίμονασ, ἄλλο ἄν τι ἢ πόλιν λέγοι. φύλακασ ἐκεῖνο ἀναγκαστέον ποιεῖν καὶ πειστέον, ὅπωσ ὅτι ἄριστοι δημιουργοὶ τοῦ ἑαυτῶν ἔργου ἔσονται, καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἅπαντασ ὡσαύτωσ, καὶ οὕτω συμπάσησ τῆσ πόλεωσ αὐξανομένησ καὶ καλῶσ οἰκιζομένησ ἐατέον ὅπωσ ἑκάστοισ τοῖσ ἔθνεσιν ἡ φύσισ ἀποδίδωσι τοῦ μεταλαμβάνειν εὐδαιμονίασ.

ἀλλ’, ἦ δ’ ὅσ, καλῶσ μοι δοκεῖσ λέγειν.

ἆρ’ οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ τὸ τούτου ἀδελφὸν δόξω σοι μετρίωσ λέγειν;

τί μάλιστα;

τοὺσ ἄλλουσ αὖ δημιουργοὺσ σκόπει εἰ τάδε διαφθείρει, ὥστε καὶ κακοὺσ γίγνεσθαι.

τὰ ποῖα δὴ ταῦτα;

πλοῦτοσ, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ πενία.

πῶσ δή;

ὧδε.

πλουτήσασ χυτρεὺσ δοκεῖ σοι ἔτ’ ἐθελήσειν ἐπιμελεῖσθαι τῆσ τέχνησ; οὐδαμῶσ, ἔφη.

Ἀργὸσ δὲ καὶ ἀμελὴσ γενήσεται μᾶλλον αὐτὸσ αὑτοῦ;

πολύ γε.

οὐκοῦν κακίων χυτρεὺσ γίγνεται;

καὶ τοῦτο, ἔφη, πολύ.

ἐργάσεται καὶ τοὺσ ὑεῖσ ἢ ἄλλουσ οὓσ ἂν διδάσκῃ χείρουσ δημιουργοὺσ διδάξεται.

πῶσ δ’ οὔ;

ὑπ’ ἀμφοτέρων δή, πενίασ τε καὶ πλούτου, χείρω μὲν τὰ τῶν τεχνῶν ἔργα, χείρουσ δὲ αὐτοί.

φαίνεται.

ἕτερα δή, ὡσ ἐοίκε, τοῖσ φύλαξιν ηὑρήκαμεν, ἃ παντὶ τρόπῳ φυλακτέον ὅπωσ μήποτε αὐτοὺσ λήσει εἰσ τὴν πόλιν παραδύντα.

τὰ ποῖα ταῦτα;

πλοῦτόσ τε, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ πενία·

ὡσ τοῦ μὲν τρυφὴν καὶ ἀργίαν καὶ νεωτερισμὸν ἐμποιοῦντοσ, τῆσ δὲ ἀνελευθερίαν καὶ κακοεργίαν πρὸσ τῷ νεωτερισμῷ. πάνυ μὲν οὖν, ἔφη.

τόδε μέντοι, ὦ Σώκρατεσ, σκόπει, πῶσ ἡμῖν ἡ πόλισ οἱά τ’ ἔσται πολεμεῖν, ἐπειδὰν χρήματα μὴ κεκτημένη ᾖ, ἄλλωσ τε κἂν πρὸσ μεγάλην τε καὶ πλουσίαν ἀναγκασθῇ πολεμεῖν. πρὸσ δὲ δύο τοιαύτασ ῥᾷον.

πῶσ εἶπεσ;

ἦ δ’ ὅσ. πρῶτον μέν που, εἶπον, ἐὰν δέῃ μάχεσθαι, ἆρα οὐ πλουσίοισ ἀνδράσι μαχοῦνται αὐτοὶ ὄντεσ πολέμου ἀθληταί;

ναὶ τοῦτό γε, ἔφη.

τί οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ Ἀδείμαντε;

εἷσ πύκτησ ὡσ οἱο͂́ν τε κάλλιστα ἐπὶ τοῦτο παρεσκευασμένοσ δυοῖν μὴ πύκταιν, πλουσίοιν δὲ καὶ πιόνοιν, οὐκ ἂν δοκεῖ σοι ῥᾳδίωσ μάχεσθαι; οὐκ ἂν ἴσωσ, ἔφη, ἅμα γε.

οὐδ’ εἰ ἐξείη, ἦν δ’ ἐγώ, ὑποφεύγοντι τὸν πρότερον ἀεὶ προσφερόμενον ἀναστρέφοντα κρούειν, καὶ τοῦτο ποιοῖ πολλάκισ ἐν ἡλίῳ τε καὶ πνίγει;

ἆρά γε οὐ καὶ πλείουσ χειρώσαιτ’ ἂν τοιούτουσ ὁ τοιοῦτοσ;

ἀμέλει, ἔφη, οὐδὲν ἂν γένοιτο θαυμαστόν.

ἀλλ’ οὐκ οἰεί πυκτικῆσ πλέον μετέχειν τοὺσ πλουσίουσ ἐπιστήμῃ τε καὶ ἐμπειρίᾳ ἢ πολεμικῆσ;

ἔγωγ’, ἔφη.

ῥᾳδίωσ ἄρα ἡμῖν οἱ ἀθληταὶ ἐκ τῶν εἰκότων διπλασίοισ τε καὶ τριπλασίοισ αὑτῶν μαχοῦνται.

συγχωρήσομαί σοι, ἔφη·

δοκεῖσ γάρ μοι ὀρθῶσ λέγειν. τί δ’ ἂν πρεσβείαν πέμψαντεσ εἰσ τὴν ἑτέραν πόλιν τἀληθῆ εἴπωσιν, ὅτι "ἡμεῖσ μὲν οὐδὲν χρυσίῳ οὐδ’ ἀργυρίῳ χρώμεθα, οὐδ’ ἡμῖν θέμισ, ὑμῖν δέ·

συμπολεμήσαντεσ οὖν μεθ’ ἡμῶν ἔχετε τὰ τῶν ἑτέρων; οἰεί τινὰσ ἀκούσαντασ ταῦτα αἱρήσεσθαι κυσὶ πολεμεῖν στερεοῖσ τε καὶ ἰσχνοῖσ μᾶλλον ἢ μετὰ κυνῶν προβάτοισ πίοσί τε καὶ ἁπαλοῖσ; οὔ μοι δοκεῖ.

τὰ τῶν ἄλλων χρήματα, ὁρ́α μὴ κίνδυνον φέρῃ τῇ μὴ πλουτούσῃ.

εὐδαίμων εἶ, ἦν δ’ ἐγώ, ὅτι οἰεί ἄξιον εἶναι ἄλλην τινὰ προσειπεῖν πόλιν ἢ τὴν τοιαύτην οἱάν ἡμεῖσ κατεσκευάζομεν.

ἀλλὰ τί μήν;

ἔφη. μειζόνωσ, ἦν δ’ ἐγώ, χρὴ προσαγορεύειν τὰσ ἄλλασ·

ἑκάστη γὰρ αὐτῶν πόλεισ εἰσὶ πάμπολλαι ἀλλ’ οὐ πόλισ, τὸ τῶν παιζόντων. δύο μέν, κἂν ὁτιοῦν ᾖ, πολεμία ἀλλήλαισ, ἡ μὲν πενήτων, ἡ δὲ πλουσίων· τούτων δ’ ἐν ἑκατέρᾳ πάνυ πολλαί, αἷσ ἐὰν μὲν ὡσ μιᾷ προσφέρῃ, παντὸσ ἂν ἁμάρτοισ, ἐὰν δὲ ὡσ πολλαῖσ, διδοὺσ τὰ τῶν ἑτέρων τοῖσ ἑτέροισ χρήματά τε καὶ δυνάμεισ ἢ καὶ αὐτούσ, συμμάχοισ μὲν ἀεὶ πολλοῖσ χρήσῃ, πολεμίοισ δ’ ὀλίγοισ.

καὶ ἑώσ ἂν ἡ πόλισ σοι οἰκῇ σωφρόνωσ ὡσ ἄρτι ἐτάχθη, μεγίστη ἔσται, οὐ τῷ εὐδοκιμεῖν λέγω, ἀλλ’ ὡσ ἀληθῶσ μεγίστη, καὶ ἐὰν μόνον ᾖ χιλίων τῶν προπολεμούντων· οὕτω γὰρ μεγάλην πόλιν μίαν οὐ ῥᾳδίωσ οὔτε ἐν Ἕλλησιν οὔτε ἐν βαρβάροισ εὑρήσεισ, δοκούσασ δὲ πολλὰσ καὶ πολλαπλασίασ τῆσ τηλικαύτησ. ἢ ἄλλωσ οἰεί;

οὐ μὰ τὸν Δί’, ἔφη.

οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, οὗτοσ ἂν εἰή καὶ κάλλιστοσ ὁρ́οσ τοῖσ ἡμετέροισ ἄρχουσιν, ὅσην δεῖ τὸ μέγεθοσ τὴν πόλιν ποιεῖσθαι καὶ ἡλίκῃ οὔσῃ ὅσην χώραν ἀφορισαμένουσ τὴν ἄλλην χαίρειν ἐᾶν.

τίσ, ἔφη, ὁρ́οσ;

οἶμαι μέν, ἦν δ’ ἐγώ, τόνδε·

μέχρι οὗ ἂν ἐθέλῃ αὐξομένη εἶναι μία, μέχρι τούτου αὔξειν, πέρα δὲ μή. καὶ καλῶσ γ’, ἔφη.

οὐκοῦν καὶ τοῦτο αὖ ἄλλο πρόσταγμα τοῖσ φύλαξι προστάξομεν, φυλάττειν παντὶ τρόπῳ ὅπωσ μήτε σμικρὰ ἡ πόλισ ἔσται μήτε μεγάλη δοκοῦσα, ἀλλά τισ ἱκανὴ καὶ μία.

καὶ φαῦλόν γ’, ἔφη, ἴσωσ αὐτοῖσ προστάξομεν.

καὶ τούτου γε, ἦν δ’ ἐγώ, ἔτι φαυλότερον τόδε, οὗ καὶ ἐν τῷ πρόσθεν ἐπεμνήσθημεν λέγοντεσ ὡσ δέοι, ἐάντε τῶν φυλάκων τισ φαῦλοσ ἔκγονοσ γένηται, εἰσ τοὺσ ἄλλουσ αὐτὸν ἀποπέμπεσθαι, ἐάντ’ ἐκ τῶν ἄλλων σπουδαῖοσ, εἰσ τοὺσ φύλακασ.

τοῦτο δ’ ἐβούλετο δηλοῦν ὅτι καὶ τοὺσ ἄλλουσ πολίτασ, πρὸσ ὅ τισ πέφυκεν, πρὸσ τοῦτο ἕνα πρὸσ ἓν ἕκαστον ἔργον δεῖ κομίζειν, ὅπωσ ἂν ἓν τὸ αὑτοῦ ἐπιτηδεύων ἕκαστοσ μὴ πολλοὶ ἀλλ’ εἷσ γίγνηται, καὶ οὕτω δὴ σύμπασα ἡ πόλισ μία φύηται ἀλλὰ μὴ πολλαί.

ἔστι γάρ, ἔφη, τοῦτο ἐκείνου σμικρότερον.

πάντα φαῦλα, ἐὰν τὸ λεγόμενον ἓν μέγα φυλάττωσι, μᾶλλον δ’ ἀντὶ μεγάλου ἱκανόν.

τί τοῦτο;

ἔφη. τὴν παιδείαν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ τροφήν·

δεῖ ταῦτα κατὰ τὴν παροιμίαν πάντα ὅτι μάλιστα κοινὰ τὰ φίλων ποιεῖσθαι.

ὀρθότατα γάρ, ἔφη, γίγνοιτ’ ἄν.

καὶ μήν, εἶπον, πολιτεία ἐάνπερ ἅπαξ ὁρμήσῃ εὖ, ἔρχεται ὥσπερ κύκλοσ αὐξανομένη·

γεννᾶν, ὥσπερ καὶ ἐν τοῖσ ἄλλοισ ζῴοισ.

εἰκόσ γ’, ἔφη.

ὡσ τοίνυν διὰ βραχέων εἰπεῖν, τούτου ἀνθεκτέον τοῖσ ἐπιμεληταῖσ τῆσ πόλεωσ, ὅπωσ ἂν αὐτοὺσ μὴ λάθῃ διαφθαρὲν ἀλλὰ παρὰ πάντα αὐτὸ φυλάττωσι, τὸ μὴ νεωτερίζειν περὶ γυμναστικήν τε καὶ μουσικὴν παρὰ τὴν τάξιν, ἀλλ’ ὡσ οἱο͂́ν τε μάλιστα φυλάττειν, φοβουμένουσ ὅταν τισ λέγῃ ὡσ τὴν.

. . ἀοιδὴν μᾶλλον ἐπιφρονέουσ’ ἄνθρωποι,ἥτισ ἀειδόντεσσι νεωτάτη ἀμφιπέληται, μὴ πολλάκισ τὸν ποιητήν τισ οἰήται λέγειν οὐκ ᾄσματα νέα ἀλλὰ τρόπον ᾠδῆσ νέον, καὶ τοῦτο ἐπαινῇ. δεῖ δ’ οὔτ’ ἐπαινεῖν τὸ τοιοῦτον οὔτε ὑπολαμβάνειν. εἶδοσ γὰρ καινὸν μουσικῆσ μεταβάλλειν εὐλαβητέον ὡσ ἐν ὅλῳ κινδυνεύοντα·

οὐδαμοῦ γὰρ κινοῦνται μουσικῆσ τρόποι ἄνευ πολιτικῶν νόμων τῶν μεγίστων, ὥσ φησί τε Δάμων καὶ ἐγὼ πείθομαι. καὶ ἐμὲ τοίνυν, ἔφη ὁ Ἀδείμαντοσ, θὲσ τῶν πεπεισμένων.

τὸ δὴ φυλακτήριον, ἦν δ’ ἐγώ, ὡσ ἐοίκεν, ἐνταῦθά που οἰκοδομητέον τοῖσ φύλαξιν, ἐν μουσικῇ.

ἡ γοῦν παρανομία, ἔφη, ῥᾳδίωσ αὕτη λανθάνει παραδυομένη.

ναί, ἔφην, ὡσ ἐν παιδιᾶσ γε μέρει καὶ ὡσ κακὸν οὐδὲν ἐργαζομένη.

οὐδὲ γὰρ ἐργάζεται, ἔφη, ἄλλο γε ἢ κατὰ σμικρὸν εἰσοικισαμένη ἠρέμα ὑπορρεῖ πρὸσ τὰ ἤθη τε καὶ τὰ ἐπιτηδεύματα·

τοὺσ νόμουσ καὶ πολιτείασ σὺν πολλῇ, ὦ Σώκρατεσ, ἀσελγείᾳ, ἑώσ ἂν τελευτῶσα πάντα ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ ἀνατρέψῃ.

εἰε͂ν, ἦν δ’ ἐγώ·

οὕτω τοῦτ’ ἔχει; δοκεῖ μοι, ἔφη.

ἐξ αὐτῶν ἄνδρασ αὐξάνεσθαι ἀδύνατον ὄν;

πῶσ δ’ οὐχί;

ἔφη. ὅταν δὴ ἄρα καλῶσ ἀρξάμενοι παῖδεσ παίζειν εὐνομίαν διὰ τῆσ μουσικῆσ εἰσδέξωνται, πάλιν τοὐναντίον ἢ ’κείνοισ εἰσ πάντα συνέπεταί τε καὶ αὔξει, ἐπανορθοῦσα εἴ τι καὶ πρότερον τῆσ πόλεωσ ἔκειτο.

ἀληθῆ μέντοι, ἔφη.

καὶ τὰ σμικρὰ ἄρα, εἶπον, δοκοῦντα εἶναι νόμιμα ἐξευρίσκουσιν οὗτοι, ἃ οἱ πρότερον ἀπώλλυσαν πάντα.

<τὰ> ποῖα;

τὰ τοιάδε·

σιγάσ τε τῶν νεωτέρων παρὰ πρεσβυτέροισ ἃσ πρέπει, καὶ κατακλίσεισ καὶ ὑπαναστάσεισ καὶ γονέων θεραπείασ, καὶ κουράσ γε καὶ ἀμπεχόνασ καὶ ὑποδέσεισ καὶ ὅλον τὸν τοῦ σώματοσ σχηματισμὸν καὶ τἆλλα ὅσα τοιαῦτα. ἢ οὐκ οἰεί; ἔγωγε.

νομοθετεῖν δ’ αὐτὰ οἶμαι εὐήθεσ·

οὔτε γάρ που γίγνεται οὔτ’ ἂν μείνειεν λόγῳ τε καὶ γράμμασιν νομοθετηθέντα. πῶσ γάρ;

κινδυνεύει γοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ Ἀδείμαντε, ἐκ τῆσ παιδείασ ὅποι ἄν τισ ὁρμήσῃ, τοιαῦτα καὶ τὰ ἑπόμενα εἶναι.

ἢ οὐκ ἀεὶ τὸ ὅμοιον ὂν ὅμοιον παρακαλεῖ;

τί μήν;

καὶ τελευτῶν δὴ οἶμαι φαῖμεν ἂν εἰσ ἕν τι τέλεον καὶ νεανικὸν ἀποβαίνειν αὐτὸ ἢ ἀγαθὸν ἢ καὶ τοὐναντίον.

τί γὰρ οὔκ;

ἦ δ’ ὅσ. ἐγὼ μὲν τοίνυν, εἶπον, διὰ ταῦτα οὐκ ἂν ἔτι τὰ τοιαῦτα ἐπιχειρήσαιμι νομοθετεῖν.

εἰκότωσ γ’, ἔφη.

εἰ δὲ βούλει, καὶ χειροτεχνικῶν περὶ συμβολαίων καὶ λοιδοριῶν καὶ αἰκίασ καὶ δικῶν λήξεωσ καὶ δικαστῶν καταστάσεωσ, καὶ εἴ που τελῶν τινεσ ἢ πράξεισ ἢ θέσεισ ἀναγκαῖοί εἰσιν ἢ κατ’ ἀγορὰσ ἢ λιμένασ, ἢ καὶ τὸ παράπαν ἀγορανομικὰ ἄττα ἢ ἀστυνομικὰ ἢ ἐλλιμενικὰ ἢ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα, τούτων τολμήσομέν τι νομοθετεῖν;

ἀλλ’ οὐκ ἄξιον, ἔφη, ἀνδράσι καλοῖσ κἀγαθοῖσ ἐπιτάττειν·

τὰ πολλὰ γὰρ αὐτῶν, ὅσα δεῖ νομοθετήσασθαι, ῥᾳδίωσ που εὑρήσουσιν.

ναί, ὦ φίλε, εἶπον, ἐάν γε θεὸσ αὐτοῖσ διδῷ σωτηρίαν τῶν νόμων ὧν ἔμπροσθεν διήλθομεν.

εἰ δὲ μή γε, ἦ δ’ ὅσ, πολλὰ τοιαῦτα τιθέμενοι ἀεὶ καὶ ἐπανορθούμενοι τὸν βίον διατελοῦσιν, οἰόμενοι ἐπιλήψεσθαι τοῦ βελτίστου.

λέγεισ, ἔφην ἐγώ, βιώσεσθαι τοὺσ τοιούτουσ ὥσπερ τοὺσ κάμνοντάσ τε καὶ οὐκ ἐθέλοντασ ὑπὸ ἀκολασίασ ἐκβῆναι πονηρᾶσ διαίτησ.

πάνυ μὲν οὖν.

καὶ μὴν οὗτοί γε χαριέντωσ διατελοῦσιν·

ἰατρευόμενοι γὰρ οὐδὲν περαίνουσιν, πλήν γε ποικιλώτερα καὶ μείζω ποιοῦσι τὰ νοσήματα, καὶ ἀεὶ ἐλπίζοντεσ, ἐάν τισ φάρμακον συμβουλεύσῃ, ὑπὸ τούτου ἔσεσθαι ὑγιεῖσ. πάνυ γάρ, ἔφη, τῶν οὕτω καμνόντων τὰ τοιαῦτα πάθη.

τί δέ;

ἦν δ’ ἐγώ· οὔτε φάρμακα οὔτε καύσεισ οὔτε τομαὶ οὐδ’ αὖ ἐπῳδαὶ αὐτὸν οὐδὲ περίαπτα οὐδὲ ἄλλο τῶν τοιούτων οὐδὲν ὀνήσει;

οὐ πάνυ χαρίεν, ἔφη·

τὸ γὰρ τῷ εὖ λέγοντι χαλεπαίνειν οὐκ ἔχει χάριν. οὐκ ἐπαινέτησ εἶ, ἔφην ἐγώ, ὡσ ἐοίκασ, τῶν τοιούτων ἀνδρῶν.

οὐ μέντοι μὰ Δία.

οὐδ’ ἂν ἡ πόλισ ἄρα, ὅπερ ἄρτι ἐλέγομεν, ὅλη τοιοῦτον ποιῇ, οὐκ ἐπαινέσῃ.

ἢ οὐ φαίνονταί σοι ταὐτὸν ἐργάζεσθαι τούτοισ τῶν πόλεων ὅσαι κακῶσ πολιτευόμεναι προαγορεύουσι τοῖσ πολίταισ τὴν μὲν κατάστασιν τῆσ πόλεωσ ὅλην μὴ κινεῖν, ὡσ ἀποθανουμένουσ, ὃσ ἂν τοῦτο δρᾷ· ὃσ δ’ ἂν σφᾶσ οὕτω πολιτευομένουσ ἥδιστα θεραπεύῃ καὶ χαρίζηται ὑποτρέχων καὶ προγιγνώσκων τὰσ σφετέρασ βουλήσεισ καὶ ταύτασ δεινὸσ ᾖ ἀποπληροῦν, οὗτοσ ἄρα ἀγαθόσ τε ἔσται ἀνὴρ καὶ σοφὸσ τὰ μεγάλα καὶ τιμήσεται ὑπὸ σφῶν;

ταὐτὸν μὲν οὖν, ἔφη, ἔμοιγε δοκοῦσι δρᾶν, καὶ οὐδ’ ὁπωστιοῦν ἐπαινῶ.

τί δ’ αὖ τοὺσ ἐθέλοντασ θεραπεύειν τὰσ τοιαύτασ πόλεισ καὶ προθυμουμένουσ;

οὐκ ἄγασαι τῆσ ἀνδρείασ τε καὶ εὐχερείασ; ἔγωγ’, ἔφη, πλήν γ’ ὅσοι ἐξηπάτηνται ὑπ’ αὐτῶν καὶ οἰόνται τῇ ἀληθείᾳ πολιτικοὶ εἶναι, ὅτι ἐπαινοῦνται ὑπὸ τῶν πολλῶν.

πῶσ λέγεισ;

οὐ συγγιγνώσκεισ, ἦν δ’ ἐγώ, τοῖσ ἀνδράσιν; τοιούτων πολλῶν λεγόντων ὅτι τετράπηχύσ ἐστιν, αὐτὸν ταῦτα μὴ ἡγεῖσθαι περὶ αὑτοῦ;

οὐκ αὖ, ἔφη, τοῦτό γε.

μὴ τοίνυν χαλέπαινε·

καὶ γάρ πού εἰσι πάντων χαριέστατοι οἱ τοιοῦτοι, νομοθετοῦντέσ τε οἱᾶ ἄρτι διήλθομεν καὶ ἐπανορθοῦντεσ, ἀεὶ οἰόμενοί τι πέρασ εὑρήσειν περὶ τὰ ἐν τοῖσ συμβολαίοισ κακουργήματα καὶ περὶ ἃ νυνδὴ ἐγὼ ἔλεγον, ἀγνοοῦντεσ ὅτι τῷ ὄντι ὥσπερ Ὕδραν τέμνουσιν. καὶ μήν, ἔφη, οὐκ ἄλλο γέ τι ποιοῦσιν.

ἐγὼ μὲν τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, τὸ τοιοῦτον εἶδοσ νόμων πέρι καὶ πολιτείασ οὔτ’ ἐν κακῶσ οὔτ’ ἐν εὖ πολιτευομένῃ πόλει ᾤμην ἂν δεῖν τὸν ἀληθινὸν νομοθέτην πραγματεύεσθαι, ἐν τῇ μὲν ὅτι ἀνωφελῆ καὶ πλέον οὐδέν, ἐν δὲ τῇ ὅτι τὰ μὲν αὐτῶν κἂν ὁστισοῦν εὑρ́οι, τὰ δὲ ὅτι αὐτόματα ἔπεισιν ἐκ τῶν ἔμπροσθεν ἐπιτηδευμάτων.

τί οὖν, ἔφη, ἔτι ἂν ἡμῖν λοιπὸν τῆσ νομοθεσίασ εἰή;

καὶ ἐγὼ εἶπον ὅτι ἡμῖν μὲν οὐδέν, τῷ μέντοι Ἀπόλλωνι τῷ ἐν Δελφοῖσ τά γε μέγιστα καὶ κάλλιστα καὶ πρῶτα τῶν νομοθετημάτων.

τὰ ποῖα;

ἦ δ’ ὅσ. ἱερῶν τε ἱδρύσεισ καὶ θυσίαι καὶ ἄλλαι θεῶν τε καὶ δαιμόνων καὶ ἡρώων θεραπεῖαι·

τελευτησάντων <τε> αὖ θῆκαι καὶ ὅσα τοῖσ ἐκεῖ δεῖ ὑπηρετοῦντασ ἵλεωσ αὐτοὺσ ἔχειν. τὰ γὰρ δὴ τοιαῦτα οὔτ’ ἐπιστάμεθα ἡμεῖσ οἰκίζοντέσ τε πόλιν οὐδενὶ ἄλλῳ πεισόμεθα, ἐὰν νοῦν ἔχωμεν, οὐδὲ χρησόμεθα ἐξηγητῇ ἀλλ’ ἢ τῷ πατρίῳ· οὗτοσ γὰρ δήπου ὁ θεὸσ περὶ τὰ τοιαῦτα πᾶσιν ἀνθρώποισ πάτριοσ ἐξηγητὴσ ἐν μέσῳ τῆσ γῆσ ἐπὶ τοῦ ὀμφαλοῦ καθήμενοσ ἐξηγεῖται.

καὶ καλῶσ γ’, ἔφη, λέγεισ·

καὶ ποιητέον οὕτω. ὠικισμένη μὲν τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, ἤδη ἄν σοι εἰή, ὦ παῖ Ἀρίστωνοσ, ἡ πόλισ·

τὸ δὲ δὴ μετὰ τοῦτο σκόπει ἐν αὐτῇ, φῶσ ποθὲν πορισάμενοσ ἱκανόν, αὐτόσ τε καὶ τὸν ἀδελφὸν παρακάλει καὶ Πολέμαρχον καὶ τοὺσ ἄλλουσ, ἐάν πωσ ἴδωμεν ποῦ ποτ’ ἂν εἰή ἡ δικαιοσύνη καὶ ποῦ ἡ ἀδικία, καὶ τί ἀλλήλοιν διαφέρετον, καὶ πότερον δεῖ κεκτῆσθαι τὸν μέλλοντα εὐδαίμονα εἶναι, ἐάντε λανθάνῃ ἐάντε μὴ πάντασ θεούσ τε καὶ ἀνθρώπουσ.

οὐδὲν λέγεισ, ἔφη ὁ Γλαύκων·

ὡσ οὐχ ὅσιόν σοι ὂν μὴ οὐ βοηθεῖν δικαιοσύνῃ εἰσ δύναμιν παντὶ τρόπῳ.

ἀληθῆ, ἔφην ἐγώ, ὑπομιμνῄσκεισ, καὶ ποιητέον μέν γε οὕτωσ, χρὴ δὲ καὶ ὑμᾶσ συλλαμβάνειν.

ἀλλ’, ἔφη, ποιήσομεν οὕτω.

ἐλπίζω τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, εὑρήσειν αὐτὸ ὧδε.

οἶμαι ἡμῖν τὴν πόλιν, εἴπερ ὀρθῶσ γε ᾤκισται, τελέωσ ἀγαθὴν εἶναι. ἀνάγκη γ’, ἔφη.

δῆλον δὴ ὅτι σοφή τ’ ἐστὶ καὶ ἀνδρεία καὶ σώφρων καὶ δικαία.

δῆλον.

οὐκοῦν ὅτι ἂν αὐτῶν εὑρ́ωμεν ἐν αὐτῇ, τὸ ὑπόλοιπον ἔσται τὸ οὐχ ηὑρημένον;

τί μήν;

ὥσπερ τοίνυν ἄλλων τινῶν τεττάρων, εἰ ἕν τι ἐζητοῦμεν αὐτῶν ἐν ὁτῳοῦν, ὁπότε πρῶτον ἐκεῖνο ἔγνωμεν, ἱκανῶσ ἂν εἶχεν ἡμῖν, εἰ δὲ τὰ τρία πρότερον ἐγνωρίσαμεν, αὐτῷ ἂν τούτῳ ἐγνώριστο τὸ ζητούμενον·

δῆλον γὰρ ὅτι οὐκ ἄλλο ἔτι ἦν ἢ τὸ ὑπολειφθέν. ὀρθῶσ, ἔφη, λέγεισ.

οὐκοῦν καὶ περὶ τούτων, ἐπειδὴ τέτταρα ὄντα τυγχάνει, ὡσαύτωσ ζητητέον;

δῆλα δή.

καὶ μὲν δὴ πρῶτόν γέ μοι δοκεῖ ἐν αὐτῷ κατάδηλον εἶναι ἡ σοφία·

καί τι ἄτοπον περὶ αὐτὴν φαίνεται.

τί;

ἦ δ’ ὅσ. σοφὴ μὲν τῷ ὄντι δοκεῖ μοι ἡ πόλισ εἶναι ἣν διήλθομεν·

εὔβουλοσ γάρ, οὐχί; ναί.

καὶ μὴν τοῦτό γε αὐτό, ἡ εὐβουλία, δῆλον ὅτι ἐπιστήμη τίσ ἐστιν·

οὐ γάρ που ἀμαθίᾳ γε ἀλλ’ ἐπιστήμῃ εὖ βουλεύονται. δῆλον.

πολλαὶ δέ γε καὶ παντοδαπαὶ ἐπιστῆμαι ἐν τῇ πόλει εἰσίν.

πῶσ γὰρ οὔ;

ἆρ’ οὖν διὰ τὴν τῶν τεκτόνων ἐπιστήμην σοφὴ καὶ εὔβουλοσ ἡ πόλισ προσρητέα;

οὐδαμῶσ, ἔφη, διά γε ταύτην, ἀλλὰ τεκτονική.

οὐκ ἄρα διὰ τὴν ὑπὲρ τῶν ξυλίνων σκευῶν ἐπιστήμην, βουλευομένη ὡσ ἂν ἔχοι βέλτιστα, σοφὴ κλητέα πόλισ.

οὐ μέντοι.

τί δέ;

τὴν ὑπὲρ τῶν ἐκ τοῦ χαλκοῦ ἤ τινα ἄλλην τῶν τοιούτων; οὐδ’ ἡντινοῦν, ἔφη.

οὐδὲ τὴν ὑπὲρ τοῦ καρποῦ τῆσ γενέσεωσ ἐκ τῆσ γῆσ, ἀλλὰ γεωργική.

δοκεῖ μοι.

τί δ’;

ἦν δ’ ἐγώ· ἐν τῇ πόλει τινὸσ βουλεύεται, ἀλλ’ ὑπὲρ αὑτῆσ ὅλησ, ὅντινα τρόπον αὐτή τε πρὸσ αὑτὴν καὶ πρὸσ τὰσ ἄλλασ πόλεισ ἄριστα ὁμιλοῖ;

ἔστι μέντοι.

τίσ, ἔφην ἐγώ, καὶ ἐν τίσιν;

αὕτη, ἦ δ’ ὅσ, ἡ φυλακική, καὶ ἐν τούτοισ τοῖσ ἄρχουσιν οὓσ νυνδὴ τελέουσ φύλακασ ὠνομάζομεν.

διὰ ταύτην οὖν τὴν ἐπιστήμην τί τὴν πόλιν προσαγορεύεισ;

εὔβουλον, ἔφη, καὶ τῷ ὄντι σοφήν.

πλείουσ ἐνέσεσθαι ἢ τοὺσ ἀληθινοὺσ φύλακασ τούτουσ;

πολύ, ἔφη, χαλκέασ.

οὐκοῦν, ἔφην, καὶ τῶν ἄλλων ὅσοι ἐπιστήμασ ἔχοντεσ ὀνομάζονταί τινεσ εἶναι, πάντων τούτων οὗτοι ἂν εἰε͂ν ὀλίγιστοι;

πολύ γε.

τῷ σμικροτάτῳ ἄρα ἔθνει καὶ μέρει ἑαυτῆσ καὶ τῇ ἐν τούτῳ ἐπιστήμῃ, τῷ προεστῶτι καὶ ἄρχοντι, ὅλη σοφὴ ἂν εἰή κατὰ φύσιν οἰκισθεῖσα πόλισ·

ὀλίγιστον γίγνεται γένοσ, ᾧ προσήκει ταύτησ τῆσ ἐπιστήμησ μεταλαγχάνειν ἣν μόνην δεῖ τῶν ἄλλων ἐπιστημῶν σοφίαν καλεῖσθαι.

ἀληθέστατα, ἔφη, λέγεισ.

τοῦτο μὲν δὴ ἓν τῶν τεττάρων οὐκ οἶδα ὅντινα τρόπον ηὑρήκαμεν, αὐτό τε καὶ ὅπου τῆσ πόλεωσ ἵδρυται.

ἐμοὶ γοῦν δοκεῖ, ἔφη, ἀποχρώντωσ ηὑρῆσθαι.

ἀλλὰ μὴν ἀνδρεία γε αὐτή τε καὶ ἐν ᾧ κεῖται τῆσ πόλεωσ, δι’ ὃ τοιαύτη κλητέα ἡ πόλισ, οὐ πάνυ χαλεπὸν ἰδεῖν.

πῶσ δή;

τίσ ἄν, ἦν δ’ ἐγώ, εἰσ ἄλλο τι ἀποβλέψασ ἢ δειλὴν ἢ ἀνδρείαν πόλιν εἴποι ἀλλ’ ἢ εἰσ τοῦτο τὸ μέροσ ὃ προπολεμεῖ τε καὶ στρατεύεται ὑπὲρ αὐτῆσ;

οὐδ’ ἂν εἷσ, ἔφη, εἰσ ἄλλο τι.

οὐ γὰρ οἶμαι, εἶπον, οἵ γε ἄλλοι ἐν αὐτῇ ἢ δειλοὶ ἢ ἀνδρεῖοι ὄντεσ κύριοι ἂν εἰε͂ν ἢ τοίαν αὐτὴν εἶναι ἢ τοίαν.

οὐ γάρ.

τῶν δεινῶν δόξαν, ταῦτά τε αὐτὰ εἶναι καὶ τοιαῦτα, ἅ τε καὶ οἱᾶ ὁ νομοθέτησ παρήγγελλεν ἐν τῇ παιδείᾳ.

ἢ οὐ τοῦτο ἀνδρείαν καλεῖσ; οὐ πάνυ, ἔφη, ἔμαθον ὃ εἶπεσ, ἀλλ’ αὖθισ εἰπέ.

σωτηρίαν ἔγωγ’, εἶπον, λέγω τινὰ εἶναι τὴν ἀνδρείαν.

ποίαν δὴ σωτηρίαν;

τὴν τῆσ δόξησ τῆσ ὑπὸ νόμου διὰ τῆσ παιδείασ γεγονυίασ περὶ τῶν δεινῶν ἅ τέ ἐστι καὶ οἱᾶ·

διὰ παντὸσ δὲ ἔλεγον αὐτῆσ σωτηρίαν τὸ ἔν τε λύπαισ ὄντα διασῴζεσθαι αὐτὴν καὶ ἐν ἡδοναῖσ καὶ ἐν ἐπιθυμίαισ καὶ ἐν φόβοισ καὶ μὴ ἐκβάλλειν. ᾧ δέ μοι δοκεῖ ὅμοιον εἶναι ἐθέλω ἀπεικάσαι, εἰ βούλει.

ἀλλὰ βούλομαι.

οὐκοῦν οἶσθα, ἦν δ’ ἐγώ, ὅτι οἱ βαφῆσ, ἐπειδὰν βουληθῶσι βάψαι ἔρια ὥστ’ εἶναι ἁλουργά, πρῶτον μὲν ἐκλέγονται ἐκ τοσούτων χρωμάτων μίαν φύσιν τὴν τῶν λευκῶν, ἔπειτα προπαρασκευάζουσιν, οὐκ ὀλίγῃ παρασκευῇ θεραπεύσαντεσ ὅπωσ δέξεται ὅτι μάλιστα τὸ ἄνθοσ, καὶ οὕτω δὴ βάπτουσι.

καὶ ὃ μὲν ἂν τούτῳ τῷ τρόπῳ βαφῇ, δευσοποιὸν γίγνεται τὸ βαφέν, καὶ ἡ πλύσισ οὔτ’ ἄνευ ῥυμμάτων οὔτε μετὰ ῥυμμάτων δύναται αὐτῶν τὸ ἄνθοσ ἀφαιρεῖσθαι·

ἃ δ’ ἂν μή, οἶσθα οἱᾶ δὴ γίγνεται, ἐάντέ τισ ἄλλα χρώματα βάπτῃ ἐάντε καὶ ταῦτα μὴ προθεραπεύσασ. οἶδα, ἔφη, ὅτι καὶ ἔκπλυτα καὶ γελοῖα.

τοιοῦτον τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, ὑπόλαβε κατὰ δύναμιν ἐργάζεσθαι καὶ ἡμᾶσ, ὅτε ἐξελεγόμεθα τοὺσ στρατιώτασ καὶ ἐπαιδεύομεν μουσικῇ καὶ γυμναστικῇ·

μηδὲν οἰού ἄλλο μηχανᾶσθαι ἢ ὅπωσ ἡμῖν ὅτι κάλλιστα τοὺσ νόμουσ πεισθέντεσ δέξοιντο ὥσπερ βαφήν, ἵνα δευσοποιὸσ αὐτῶν ἡ δόξα γίγνοιτο καὶ περὶ δεινῶν καὶ περὶ τῶν ἄλλων διὰ τὸ τήν τε φύσιν καὶ τὴν τροφὴν ἐπιτηδείαν ἐσχηκέναι, καὶ μὴ αὐτῶν ἐκπλύναι τὴν βαφὴν τὰ ῥύμματα ταῦτα, δεινὰ ὄντα ἐκκλύζειν, ἥ τε ἡδονή, παντὸσ χαλεστραίου δεινοτέρα οὖσα τοῦτο δρᾶν καὶ κονίασ, λύπη τε καὶ φόβοσ καὶ ἐπιθυμία, παντὸσ ἄλλου ῥύμματοσ.

τὴν δὴ τοιαύτην δύναμιν καὶ σωτηρίαν διὰ παντὸσ δόξησ ὀρθῆσ τε καὶ νομίμου δεινῶν τε πέρι καὶ μὴ ἀνδρείαν ἔγωγε καλῶ καὶ τίθεμαι, εἰ μή τι σὺ ἄλλο λέγεισ.

ἀλλ’ οὐδέν, ἦ δ’ ὅσ, λέγω·

δοκεῖσ γάρ μοι τὴν ὀρθὴν δόξαν περὶ τῶν αὐτῶν τούτων ἄνευ παιδείασ γεγονυῖαν, τήν τε θηριώδη καὶ ἀνδραποδώδη, οὔτε πάνυ νόμιμον ἡγεῖσθαι, ἄλλο τέ τι ἢ ἀνδρείαν καλεῖν. ἀληθέστατα, ἦν δ’ ἐγώ, λέγεισ.

ἀποδέχομαι τοίνυν τοῦτο ἀνδρείαν εἶναι.

καὶ γὰρ ἀποδέχου, ἦν δ’ ἐγώ, πολιτικήν γε, καὶ ὀρθῶσ ἀποδέξῃ·

αὖθισ δὲ περὶ αὐτοῦ, ἐὰν βούλῃ, ἔτι κάλλιον δίιμεν. νῦν γὰρ οὐ τοῦτο ἐζητοῦμεν, ἀλλὰ δικαιοσύνην· πρὸσ οὖν τὴν ἐκείνου ζήτησιν, ὡσ ἐγᾦμαι, ἱκανῶσ ἔχει. ἀλλὰ καλῶσ, ἔφη, λέγεισ.

πόλει, ἥ τε σωφροσύνη καὶ οὗ δὴ ἕνεκα πάντα ζητοῦμεν, δικαιοσύνη.

πάνυ μὲν οὖν.

πῶσ οὖν ἂν τὴν δικαιοσύνην εὑρ́οιμεν, ἵνα μηκέτι πραγματευώμεθα περὶ σωφροσύνησ;

ἐγὼ μὲν τοίνυν, ἔφη, οὔτε οἶδα οὔτ’ ἂν βουλοίμην αὐτὸ πρότερον φανῆναι, εἴπερ μηκέτι ἐπισκεψόμεθα σωφροσύνην·

ἀλλ’ εἰ ἔμοιγε βούλει χαρίζεσθαι, σκόπει πρότερον τοῦτο ἐκείνου. ἀλλὰ μέντοι, ἦν δ’ ἐγώ, βούλομαί γε, εἰ μὴ ἀδικῶ.

σκόπει δή, ἔφη.

σκεπτέον, εἶπον·

καὶ ὥσ γε ἐντεῦθεν ἰδεῖν, συμφωνίᾳ τινὶ καὶ ἁρμονίᾳ προσέοικεν μᾶλλον ἢ τὰ πρότερον. πῶσ;

κόσμοσ πού τισ, ἦν δ’ ἐγώ, ἡ σωφροσύνη ἐστὶν καὶ ἡδονῶν τινων καὶ ἐπιθυμιῶν ἐγκράτεια, ὥσ φασι κρείττω δὴ αὑτοῦ ἀποφαίνοντεσ οὐκ οἶδ’ ὅντινα τρόπον, καὶ ἄλλα ἄττα τοιαῦτα ὥσπερ ἴχνη αὐτῆσ λέγεται.

ἦ γάρ; πάντων μάλιστα, ἔφη.

οὐκοῦν τὸ μὲν κρείττω αὑτοῦ γελοῖον;

ὁ γὰρ ἑαυτοῦ κρείττων καὶ ἥττων δήπου ἂν αὑτοῦ εἰή καὶ ὁ ἥττων κρείττων· ὁ αὐτὸσ γὰρ ἐν ἅπασιν τούτοισ προσαγορεύεται.

τί δ’ οὔ;

ὄν, τοῦτο δὲ ὡσ ἐν ὀνείδει ψέγειν τε καὶ καλεῖν ἥττω ἑαυτοῦ καὶ ἀκόλαστον τὸν οὕτω διακείμενον.

καὶ γὰρ ἐοίκεν, ἔφη.

ἀπόβλεπε τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, πρὸσ τὴν νέαν ἡμῖν πόλιν, καὶ εὑρήσεισ ἐν αὐτῇ τὸ ἕτερον τούτων ἐνόν·

κρείττω γὰρ αὐτὴν αὑτῆσ δικαίωσ φήσεισ προσαγορεύεσθαι, εἴπερ οὗ τὸ ἄμεινον τοῦ χείρονοσ ἄρχει σῶφρον κλητέον καὶ κρεῖττον αὑτοῦ. ἀλλ’ ἀποβλέπω, ἔφη, καὶ ἀληθῆ λέγεισ.

ἡδονάσ τε καὶ λύπασ ἐν παισὶ μάλιστα ἄν τισ εὑρ́οι καὶ γυναιξὶ καὶ οἰκέταισ καὶ τῶν ἐλευθέρων λεγομένων ἐν τοῖσ πολλοῖσ τε καὶ φαύλοισ.

πάνυ μὲν οὖν.

τὰσ δέ γε ἁπλᾶσ τε καὶ μετρίασ, αἳ δὴ μετὰ νοῦ τε καὶ δόξησ ὀρθῆσ λογισμῷ ἄγονται, ἐν ὀλίγοισ τε ἐπιτεύξῃ καὶ τοῖσ βέλτιστα μὲν φῦσιν, βέλτιστα δὲ παιδευθεῖσιν.

ἀληθῆ, ἔφη.

καὶ φαύλοισ ὑπό τε τῶν ἐπιθυμιῶν καὶ τῆσ φρονήσεωσ τῆσ ἐν τοῖσ ἐλάττοσί τε καὶ ἐπιεικεστέροισ;

ἔγωγ’, ἔφη.

εἰ ἄρα δεῖ τινα πόλιν προσαγορεύειν κρείττω ἡδονῶν τε καὶ ἐπιθυμιῶν καὶ αὐτὴν αὑτῆσ, καὶ ταύτην προσρητέον.

παντάπασιν μὲν οὖν, ἔφη.

ἆρ’ οὖν οὐ καὶ σώφρονα κατὰ πάντα ταῦτα;

καὶ μάλα, ἔφη.

τε ἄρχουσι καὶ ἀρχομένοισ περὶ τοῦ οὕστινασ δεῖ ἄρχειν, καὶ ἐν ταύτῃ ἂν εἰή τοῦτο ἐνόν.

ἢ οὐ δοκεῖ; καὶ μάλα, ἔφη, σφόδρα.

ἐν ποτέροισ οὖν φήσεισ τῶν πολιτῶν τὸ σωφρονεῖν ἐνεῖναι ὅταν οὕτωσ ἔχωσιν;

ἐν τοῖσ ἄρχουσιν ἢ ἐν τοῖσ ἀρχομένοισ; ἐν ἀμφοτέροισ που, ἔφη.

ὁρᾷσ οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, ὅτι ἐπιεικῶσ ἐμαντευόμεθα ἄρτι ὡσ ἁρμονίᾳ τινὶ ἡ σωφροσύνη ὡμοίωται;

τί δή;

ὅτι οὐχ ὥσπερ ἡ ἀνδρεία καὶ ἡ σοφία ἐν μέρει τινὶ ἑκατέρα ἐνοῦσα ἡ μὲν σοφήν, ἡ δὲ ἀνδρείαν τὴν πόλιν παρείχετο, οὐχ οὕτω ποιεῖ αὕτη, ἀλλὰ δι’ ὅλησ ἀτεχνῶσ τέταται διὰ πασῶν παρεχομένη συνᾴδοντασ τούσ τε ἀσθενεστάτουσ ταὐτὸν καὶ τοὺσ ἰσχυροτάτουσ καὶ τοὺσ μέσουσ, εἰ μὲν βούλει, φρονήσει, εἰ δὲ βούλει, ἰσχύι, εἰ δέ, καὶ πλήθει ἢ χρήμασιν ἢ ἄλλῳ ὁτῳοῦν τῶν τοιούτων·

ὥστε ὀρθότατ’ ἂν φαῖμεν ταύτην τὴν ὁμόνοιαν σωφροσύνην εἶναι, χείρονόσ τε καὶ ἀμείνονοσ κατὰ φύσιν συμφωνίαν ὁπότερον δεῖ ἄρχειν καὶ ἐν πόλει καὶ ἐν ἑνὶ ἑκάστῳ.

πάνυ μοι, ἔφη, συνδοκεῖ.

εἰε͂ν, ἦν δ’ ἐγώ·

τὰ μὲν τρία ἡμῖν ἐν τῇ πόλει κατῶπται, ὥσ γε οὑτωσὶ δόξαι· τὸ δὲ δὴ λοιπὸν εἶδοσ, δι’ ὃ ἂν ἔτι ἀρετῆσ μετέχοι πόλισ, τί ποτ’ ἂν εἰή; δῆλον γὰρ ὅτι τοῦτ’ ἐστὶν ἡ δικαιοσύνη. δῆλον.

οὐκοῦν, ὦ Γλαύκων, νῦν δὴ ἡμᾶσ δεῖ ὥσπερ κυνηγέτασ τινὰσ θάμνον κύκλῳ περιίστασθαι προσέχοντασ τὸν νοῦν, μή πῃ διαφύγῃ ἡ δικαιοσύνη καὶ ἀφανισθεῖσα ἄδηλοσ γένηται.

φανερὸν γὰρ δὴ ὅτι ταύτῃ πῃ ἔστιν·

ὁρ́α οὖν καὶ προθυμοῦ κατιδεῖν, ἐάν πωσ πρότεροσ ἐμοῦ ἴδῃσ καὶ ἐμοὶ φράσῃσ. εἰ γὰρ ὤφελον, ἔφη.

ἀλλὰ μᾶλλον, ἐάν μοι ἑπομένῳ χρῇ καὶ τὰ δεικνύμενα δυναμένῳ καθορᾶν, πάνυ μοι μετρίωσ χρήσῃ. ἕπου, ἦν δ’ ἐγώ, εὐξάμενοσ μετ’ ἐμοῦ.

ποιήσω ταῦτα, ἀλλὰ μόνον, ἦ δ’ ὅσ, ἡγοῦ.

καὶ μήν, εἶπον ἐγώ, δύσβατόσ γέ τισ ὁ τόποσ φαίνεται καὶ ἐπίσκιοσ·

ἔστι γοῦν σκοτεινὸσ καὶ δυσδιερεύνητοσ. ἀλλὰ γὰρ ὅμωσ ἰτέον. ἰτέον γάρ, ἔφη.

καὶ ἐγὼ κατιδών, ἰοὺ ἰού, εἶπον, ὦ Γλαύκων·

κινδυνεύομέν τι ἔχειν ἴχνοσ, καί μοι δοκεῖ οὐ πάνυ τι ἐκφευξεῖσθαι ἡμᾶσ. εὖ ἀγγέλλεισ, ἦ δ’ ὅσ.

ἦ μήν, ἦν δ’ ἐγώ, βλακικόν γε ἡμῶν τὸ πάθοσ.

τὸ ποῖον;

πάλαι, ὦ μακάριε, φαίνεται πρὸ ποδῶν ἡμῖν ἐξ ἀρχῆσ κυλινδεῖσθαι, καὶ οὐχ ἑωρῶμεν ἄρ’ αὐτό, ἀλλ’ ἦμεν καταγελαστότατοι·

ἐνίοτε ὃ ἔχουσιν, καὶ ἡμεῖσ εἰσ αὐτὸ μὲν οὐκ ἀπεβλέπομεν, πόρρω δέ ποι ἀπεσκοποῦμεν, ᾗ δὴ καὶ ἐλάνθανεν ἴσωσ ἡμᾶσ.

πῶσ, ἔφη, λέγεισ;

οὕτωσ, εἶπον, ὡσ δοκοῦμέν μοι καὶ λέγοντεσ αὐτὸ καὶ ἀκούοντεσ πάλαι οὐ μανθάνειν ἡμῶν αὐτῶν, ὅτι ἐλέγομεν τρόπον τινὰ αὐτό.

μακρόν, ἔφη, τὸ προοίμιον τῷ ἐπιθυμοῦντι ἀκοῦσαι.

ἀλλ’, ἦν δ’ ἐγώ, ἄκουε εἴ τι ἄρα λέγω.

ὃ γὰρ ἐξ ἀρχῆσ ἐθέμεθα δεῖν ποιεῖν διὰ παντόσ, ὅτε τὴν πόλιν κατῳκίζομεν, τοῦτό ἐστιν, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, ἤτοι τούτου τι εἶδοσ ἡ δικαιοσύνη. ἐθέμεθα δὲ δήπου καὶ πολλάκισ ἐλέγομεν, εἰ μέμνησαι, ὅτι ἕνα ἕκαστον ἓν δέοι ἐπιτηδεύειν τῶν περὶ τὴν πόλιν, εἰσ ὃ αὐτοῦ ἡ φύσισ ἐπιτηδειοτάτη πεφυκυῖα εἰή. ἐλέγομεν γάρ.

ἀκηκόαμεν καὶ αὐτοὶ πολλάκισ εἰρήκαμεν.

εἰρήκαμεν γάρ.

τοῦτο τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ φίλε, κινδυνεύει τρόπον τινὰ γιγνόμενον ἡ δικαιοσύνη εἶναι, τὸ τὰ αὑτοῦ πράττειν.

οἶσθα ὅθεν τεκμαίρομαι; οὐκ, ἀλλὰ λέγ’, ἔφη.

ἐνῇ.

καίτοι ἔφαμεν δικαιοσύνην ἔσεσθαι τὸ ὑπολειφθὲν ἐκείνων, εἰ τὰ τρία εὑρ́οιμεν. καὶ γὰρ ἀνάγκη, ἔφη.

τοῖσ ἄρχουσι φρόνησίσ τε καὶ φυλακὴ ἐνοῦσα, ἢ τοῦτο μάλιστα ἀγαθὴν αὐτὴν ποιεῖ ἐνὸν καὶ ἐν παιδὶ καὶ ἐν γυναικὶ καὶ δούλῳ καὶ ἐλευθέρῳ καὶ δημιουργῷ καὶ ἄρχοντι καὶ ἀρχομένῳ, ὅτι τὸ αὑτοῦ ἕκαστοσ εἷσ ὢν ἔπραττε καὶ οὐκ ἐπολυπραγμόνει.

δύσκριτον, ἔφη·

πῶσ δ’ οὔ; ἐνάμιλλον ἄρα, ὡσ ἐοίκε, πρὸσ ἀρετὴν πόλεωσ τῇ τε σοφίᾳ αὐτῆσ καὶ τῇ σωφροσύνῃ καὶ τῇ ἀνδρείᾳ ἡ τοῦ ἕκαστον ἐν αὐτῇ τὰ αὑτοῦ πράττειν δύναμισ.

καὶ μάλα, ἔφη.

πόλεωσ θείησ;

παντάπασι μὲν οὖν.

σκόπει δὴ καὶ τῇδε εἰ οὕτω δόξει·

ἆρα τοῖσ ἄρχουσιν ἐν τῇ πόλει τὰσ δίκασ προστάξεισ δικάζειν; τί μήν;

ἦ ἄλλου οὑτινοσοῦν μᾶλλον ἐφιέμενοι δικάσουσιν ἢ τούτου, ὅπωσ ἂν ἕκαστοι μήτ’ ἔχωσι τἀλλότρια μήτε τῶν αὑτῶν στέρωνται;

οὔκ, ἀλλὰ τούτου.

ὡσ δικαίου ὄντοσ;

ναί.

πρᾶξισ δικαιοσύνη ἂν ὁμολογοῖτο.

ἔστι ταῦτα.

ἰδὲ δὴ ἐὰν σοὶ ὅπερ ἐμοὶ συνδοκῇ.

τέκτων σκυτοτόμου ἐπιχειρῶν ἔργα ἐργάζεσθαι ἢ σκυτοτόμοσ τέκτονοσ, ἢ τὰ ὄργανα μεταλαμβάνοντεσ τἀλλήλων ἢ τιμάσ, ἢ καὶ ὁ αὐτὸσ ἐπιχειρῶν ἀμφότερα πράττειν, πάντα τἆλλα μεταλλαττόμενα, ἆρά σοι ἄν τι δοκεῖ μέγα βλάψαι πόλιν; οὐ πάνυ, ἔφη.

φύσει, ἔπειτα ἐπαιρόμενοσ ἢ πλούτῳ ἢ πλήθει ἢ ἰσχύι ἢ ἄλλῳ τῳ τοιούτῳ εἰσ τὸ τοῦ πολεμικοῦ εἶδοσ ἐπιχειρῇ ἰέναι, ἢ τῶν πολεμικῶν τισ εἰσ τὸ τοῦ βουλευτικοῦ καὶ φύλακοσ ἀνάξιοσ ὤν, καὶ τὰ ἀλλήλων οὗτοι ὄργανα μεταλαμβάνωσι καὶ τὰσ τιμάσ, ἢ ὅταν ὁ αὐτὸσ πάντα ταῦτα ἅμα ἐπιχειρῇ πράττειν, τότε οἶμαι καὶ σοὶ δοκεῖν ταύτην τὴν τούτων μεταβολὴν καὶ πολυπραγμοσύνην ὄλεθρον εἶναι τῇ πόλει.

παντάπασι μὲν οὖν.

εἰσ ἄλληλα μεγίστη τε βλάβη τῇ πόλει καὶ ὀρθότατ’ ἂν προσαγορεύοιτο μάλιστα κακουργία.

κομιδῇ μὲν οὖν.

κακουργίαν δὲ τὴν μεγίστην τῆσ ἑαυτοῦ πόλεωσ οὐκ ἀδικίαν φήσεισ εἶναι;

πῶσ δ’ οὔ;

τοῦτο μὲν ἄρα ἀδικία.

πάλιν δὲ ὧδε λέγωμεν· χρηματιστικοῦ, ἐπικουρικοῦ, φυλακικοῦ γένουσ οἰκειοπραγία, ἑκάστου τούτων τὸ αὑτοῦ πράττοντοσ ἐν πόλει, τοὐναντίον ἐκείνου δικαιοσύνη τ’ ἂν εἰή καὶ τὴν πόλιν δικαίαν παρέχοι; οὐκ ἄλλῃ ἔμοιγε δοκεῖ, ἦ δ’ ὅσ, ἔχειν ἢ ταύτῃ.

μηδέν, ἦν δ’ ἐγώ, πω πάνυ παγίωσ αὐτὸ λέγωμεν, ἀλλ’ ἐὰν μὲν ἡμῖν καὶ εἰσ ἕνα ἕκαστον τῶν ἀνθρώπων ἰὸν τὸ εἶδοσ τοῦτο ὁμολογῆται καὶ ἐκεῖ δικαιοσύνη εἶναι, συγχωρησόμεθα ἤδη ‐ τί γὰρ καὶ ἐροῦμεν;

‐ εἰ δὲ μή, τότε ἄλλο τι σκεψόμεθα. νῦν δ’ ἐκτελέσωμεν τὴν σκέψιν ἣν ᾠήθημεν, εἰ ἐν μείζονί τινι τῶν ἐχόντων δικαιοσύνην πρότερον <ἢ> ἐκεῖ ἐπιχειρήσαιμεν θεάσασθαι, ῥᾷον ἂν ἐν ἑνὶ ἀνθρώπῳ κατιδεῖν οἱο͂́ν ἐστιν. καὶ ἔδοξε δὴ ἡμῖν τοῦτο εἶναι πόλισ, καὶ οὕτω ᾠκίζομεν ὡσ ἐδυνάμεθα ἀρίστην, εὖ εἰδότεσ ὅτι ἔν γε τῇ ἀγαθῇ ἂν εἰή. ὃ οὖν ἡμῖν ἐκεῖ ἐφάνη, ἐπαναφέρωμεν εἰσ τὸν ἕνα, κἂν μὲν ὁμολογῆται, καλῶσ ἕξει· ἐὰν δέ τι ἄλλο ἐν τῷ ἑνὶ ἐμφαίνηται, πάλιν ἐπανιόντεσ ἐπὶ τὴν πόλιν βασανιοῦμεν, καὶ τάχ’ ἂν παρ’ ἄλληλα σκοποῦντεσ καὶ τρίβοντεσ, ὥσπερ ἐκ πυρείων ἐκλάμψαι ποιήσαιμεν τὴν δικαιοσύνην·

καὶ φανερὰν γενομένην βεβαιωσόμεθα αὐτὴν παρ’ ἡμῖν αὐτοῖσ.

ἀλλ’, ἔφη, καθ’ ὁδόν τε λέγεισ καὶ ποιεῖν χρὴ οὕτωσ.

ἆρ’ οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, ὅ γε ταὐτὸν ἄν τισ προσείποι μεῖζόν τε καὶ ἔλαττον, ἀνόμοιον τυγχάνει ὂν ταύτῃ ᾗ ταὐτὸν προσαγορεύεται, ἢ ὅμοιον;

ὅμοιον, ἔφη.

καὶ δίκαιοσ ἄρα ἀνὴρ δικαίασ πόλεωσ κατ’ αὐτὸ τὸ τῆσ δικαιοσύνησ εἶδοσ οὐδὲν διοίσει, ἀλλ’ ὅμοιοσ ἔσται.

ὅμοιοσ, ἔφη.

ἀλλὰ μέντοι πόλισ γε ἔδοξεν εἶναι δικαία ὅτε ἐν αὐτῇ τριττὰ γένη φύσεων ἐνόντα τὸ αὑτῶν ἕκαστον ἔπραττεν, σώφρων δὲ αὖ καὶ ἀνδρεία καὶ σοφὴ διὰ τῶν αὐτῶν τούτων γενῶν ἄλλ’ ἄττα πάθη τε καὶ ἕξεισ.

ἀληθῆ, ἔφη.

εἴδη ἐν τῇ αὑτοῦ ψυχῇ ἔχοντα, διὰ τὰ αὐτὰ πάθη ἐκείνοισ τῶν αὐτῶν ὀνομάτων ὀρθῶσ ἀξιοῦσθαι τῇ πόλει.

πᾶσα ἀνάγκη, ἔφη.

εἰσ φαῦλόν γε αὖ, ἦν δ’ ἐγώ, ὦ θαυμάσιε, σκέμμα ἐμπεπτώκαμεν περὶ ψυχῆσ, εἴτε ἔχει τὰ τρία εἴδη ταῦτα ἐν αὑτῇ εἴτε μή.

οὐ πάνυ μοι δοκοῦμεν, ἔφη, εἰσ φαῦλον·

ἴσωσ γάρ, ὦ Σώκρατεσ, τὸ λεγόμενον ἀληθέσ, ὅτι χαλεπὰ τὰ καλά. φαίνεται, ἦν δ’ ἐγώ.

ἐμὴ δόξα, ἀκριβῶσ μὲν τοῦτο ἐκ τοιούτων μεθόδων, οἱαίσ νῦν ἐν τοῖσ λόγοισ χρώμεθα, οὐ μή ποτε λάβωμεν ‐ ἄλλη γὰρ μακροτέρα καὶ πλείων ὁδὸσ ἡ ἐπὶ τοῦτο ἄγουσα ‐ ἴσωσ μέντοι τῶν γε προειρημένων τε καὶ προεσκεμμένων ἀξίωσ.

οὐκοῦν ἀγαπητόν;

ἔφη· ἐμοὶ μὲν γὰρ ἔν γε τῷ παρόντι ἱκανῶσ ἂν ἔχοι. ἀλλὰ μέντοι, εἶπον, ἔμοιγε καὶ πάνυ ἐξαρκέσει.

μὴ τοίνυν ἀποκάμῃσ, ἔφη, ἀλλὰ σκόπει.

ἆρ’ οὖν ἡμῖν, ἦν δ’ ἐγώ, πολλὴ ἀνάγκη ὁμολογεῖν ὅτι γε τὰ αὐτὰ ἐν ἑκάστῳ ἔνεστιν ἡμῶν εἴδη τε καὶ ἤθη ἅπερ ἐν τῇ πόλει;

οὐ γάρ που ἄλλοθεν ἐκεῖσε ἀφῖκται. μάλιστ’ ἄν τισ αἰτιάσαιτο τόπον, ἢ τὸ φιλοχρήματον τὸ περὶ τούσ τε Φοίνικασ εἶναι καὶ τοὺσ κατὰ Αἴγυπτον φαίη τισ ἂν οὐχ ἥκιστα.

καὶ μάλα, ἔφη.

τοῦτο μὲν δὴ οὕτωσ ἔχει, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ οὐδὲν χαλεπὸν γνῶναι.

οὐ δῆτα.

τόδε δὲ ἤδη χαλεπόν, εἰ τῷ αὐτῷ τούτῳ ἕκαστα πράττομεν ἢ τρισὶν οὖσιν ἄλλο ἄλλῳ·

μανθάνομεν μὲν ἑτέρῳ, θυμούμεθα δὲ ἄλλῳ τῶν ἐν ἡμῖν, ἐπιθυμοῦμεν δ’ αὖ τρίτῳ τινὶ τῶν περὶ τὴν τροφήν τε καὶ γέννησιν ἡδονῶν καὶ ὅσα τούτων ἀδελφά, ἢ ὅλῃ τῇ ψυχῇ καθ’ ἕκαστον αὐτῶν πράττομεν, ὅταν ὁρμήσωμεν. ταῦτ’ ἔσται τὰ χαλεπὰ διορίσασθαι ἀξίωσ λόγου.

καὶ ἐμοὶ δοκεῖ, ἔφη.

ὧδε τοίνυν ἐπιχειρῶμεν αὐτὰ ὁρίζεσθαι, εἴτε τὰ αὐτὰ ἀλλήλοισ εἴτε ἕτερά ἐστι.

πῶσ;

ἦν ἀλλὰ πλείω.

εἰε͂ν.

σκόπει δὴ ὃ λέγω.

λέγε, ἔφη.

ἑστάναι, εἶπον, καὶ κινεῖσθαι τὸ αὐτὸ ἅμα κατὰ τὸ αὐτὸ ἆρα δυνατόν;

οὐδαμῶσ.

ἔτι τοίνυν ἀκριβέστερον ὁμολογησώμεθα, μή πῃ προϊόντεσ ἀμφισβητήσωμεν.

εἰ γάρ τισ λέγοι ἄνθρωπον ἑστηκότα, κινοῦντα δὲ τὰσ χεῖράσ τε καὶ τὴν κεφαλήν, ὅτι ὁ αὐτὸσ ἕστηκέ τε καὶ κινεῖται ἅμα, οὐκ ἂν οἶμαι ἀξιοῖμεν οὕτω λέγειν δεῖν, ἀλλ’ ὅτι τὸ μέν τι αὐτοῦ ἕστηκε, τὸ δὲ κινεῖται. οὐχ οὕτω;

οὕτω.

τὰ τοιαῦτα τότε μενόντων τε καὶ φερομένων, ἀλλὰ φαῖμεν ἂν ἔχειν αὐτὰ εὐθύ τε καὶ περιφερὲσ ἐν αὑτοῖσ, καὶ κατὰ μὲν τὸ εὐθὺ ἑστάναι ‐ οὐδαμῇ γὰρ ἀποκλίνειν ‐ κατὰ δὲ τὸ περιφερὲσ κύκλῳ κινεῖσθαι, καὶ ὅταν δὲ τὴν εὐθυωρίαν ἢ εἰσ δεξιὰν ἢ εἰσ ἀριστερὰν ἢ εἰσ τὸ πρόσθεν ἢ εἰσ τὸ ὄπισθεν ἐγκλίνῃ ἅμα περιφερόμενον, τότε οὐδαμῇ ἔστιν ἑστάναι.

καὶ ὀρθῶσ γε, ἔφη.

τὸ αὐτὸ πρὸσ τὸ αὐτὸ τἀναντία πάθοι ἢ καὶ εἰή ἢ καὶ ποιήσειεν.

οὔκουν ἐμέ γε, ἔφη.

ἀλλ’ ὅμωσ, ἦν δ’ ἐγώ, ἵνα μὴ ἀναγκαζώμεθα πάσασ τὰσ τοιαύτασ ἀμφισβητήσεισ ἐπεξιόντεσ καὶ βεβαιούμενοι ὡσ οὐκ ἀληθεῖσ οὔσασ μηκύνειν, ὑποθέμενοι ὡσ τούτου οὕτωσ ἔχοντοσ εἰσ τὸ πρόσθεν προί̈ωμεν, ὁμολογήσαντεσ, ἐάν ποτε ἄλλῃ φανῇ ταῦτα ἢ ταύτῃ, πάντα ἡμῖν τὰ ἀπὸ τούτου συμβαίνοντα λελυμένα ἔσεσθαι.

ἀλλὰ χρή, ἔφη, ταῦτα ποιεῖν.

ἆρ’ <ἂν> οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, τὸ ἐπινεύειν τῷ ἀνανεύειν καὶ τὸ ἐφίεσθαί τινοσ λαβεῖν τῷ ἀπαρνεῖσθαι καὶ τὸ προσάγεσθαι τῷ ἀπωθεῖσθαι, πάντα τὰ τοιαῦτα τῶν ἐναντίων ἀλλήλοισ θείησ εἴτε ποιημάτων εἴτε παθημάτων;

οὐδὲν γὰρ ταύτῃ διοίσει. ἀλλ’, ἦ δ’ ὅσ, τῶν ἐναντίων.

τί οὖν;

ἦν δ’ ἐγώ· διψῆν καὶ πεινῆν καὶ ὅλωσ τὰσ ἐπιθυμίασ, καὶ αὖ τὸ ἐθέλειν καὶ τὸ βούλεσθαι, οὐ πάντα ταῦτα εἰσ ἐκεῖνά ποι ἂν θείησ τὰ εἴδη τὰ νυνδὴ λεχθέντα; οἱο͂ν ἀεὶ τὴν τοῦ ἐπιθυμοῦντοσ ψυχὴν οὐχὶ ἤτοι ἐφίεσθαι φήσεισ ἐκείνου οὗ ἂν ἐπιθυμῇ, ἢ προσάγεσθαι τοῦτο ὃ ἂν βούληταί οἱ γενέσθαι, ἢ αὖ, καθ’ ὅσον ἐθέλει τί οἱ πορισθῆναι, ἐπινεύειν τοῦτο πρὸσ αὑτὴν ὥσπερ τινὸσ ἐρωτῶντοσ, ἐπορεγομένην αὐτοῦ τῆσ γενέσεωσ;

ἔγωγε.

τί δέ;

τὸ ἀβουλεῖν καὶ μὴ ἐθέλειν μηδ’ ἐπιθυμεῖν οὐκ εἰσ τὸ ἀπωθεῖν καὶ ἀπελαύνειν ἀπ’ αὐτῆσ καὶ εἰσ ἅπαντα τἀναντία ἐκείνοισ θήσομεν; πῶσ γὰρ οὔ;

τούτων δὴ οὕτωσ ἐχόντων ἐπιθυμιῶν τι φήσομεν εἶναι εἶδοσ, καὶ ἐναργεστάτασ αὐτῶν τούτων ἥν τε δίψαν καλοῦμεν καὶ ἣν πεῖναν;

φήσομεν, ἦ δ’ ὅσ.

οὐκοῦν τὴν μὲν ποτοῦ, τὴν δ’ ἐδωδῆσ;

ναί.

ἆρ’ οὖν, καθ’ ὅσον δίψα ἐστί, πλέονοσ ἄν τινοσ ἢ οὗ λέγομεν ἐπιθυμία ἐν τῇ ψυχῇ εἰή, οἱο͂ν δίψα ἐστὶ δίψα ἆρά γε θερμοῦ ποτοῦ ἢ ψυχροῦ, ἢ πολλοῦ ἢ ὀλίγου, ἢ καὶ ἑνὶ λόγῳ ποιοῦ τινοσ πώματοσ;

ἢ ἐὰν μέν τισ θερμότησ τῷ δίψει προσῇ, τὴν τοῦ ψυχροῦ ἐπιθυμίαν προσπαρέχοιτ’ ἄν, ἐὰν δὲ ψυχρότησ, τὴν τοῦ θερμοῦ; ἐὰν δὲ διὰ πλήθουσ παρουσίαν πολλὴ ἡ δίψα ᾖ, τὴν τοῦ πολλοῦ παρέξεται, ἐὰν δὲ ὀλίγη, τὴν τοῦ ὀλίγου;

αὐτὸ δὲ τὸ διψῆν οὐ μή ποτε ἄλλου γένηται ἐπιθυμία ἢ οὗπερ πέφυκεν, αὐτοῦ πώματοσ, καὶ αὖ τὸ πεινῆν βρώματοσ; οὕτωσ, ἔφη, αὐτή γε ἡ ἐπιθυμία ἑκάστη αὐτοῦ μόνον ἑκάστου οὗ πέφυκεν, τοῦ δὲ τοίου ἢ τοίου τὰ προσγιγνόμενα.

μήτοι τισ, ἦν δ’ ἐγώ, ἀσκέπτουσ ἡμᾶσ ὄντασ θορυβήσῃ, ὡσ οὐδεὶσ ποτοῦ ἐπιθυμεῖ ἀλλὰ χρηστοῦ ποτοῦ, καὶ οὐ σίτου ἀλλὰ χρηστοῦ σίτου.

πάντεσ γὰρ ἄρα τῶν ἀγαθῶν ἐπιθυμοῦσιν· εἰ οὖν ἡ δίψα ἐπιθυμία ἐστί, χρηστοῦ ἂν εἰή εἴτε πώματοσ εἴτε ἄλλου ὅτου ἐστὶν ἐπιθυμία, καὶ αἱ ἄλλαι οὕτω. ἴσωσ γὰρ ἄν, ἔφη, δοκοῖ τι λέγειν ὁ ταῦτα λέγων.

του, τὰ μὲν ποιὰ ἄττα ποιοῦ τινόσ ἐστιν, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, τὰ δ’ αὐτὰ ἕκαστα αὐτοῦ ἑκάστου μόνον.

οὐκ ἔμαθον, ἔφη.

οὐκ ἔμαθεσ, ἔφην, ὅτι τὸ μεῖζον τοιοῦτόν ἐστιν οἱο͂ν τινὸσ εἶναι μεῖζον;

πάνυ γε.

οὐκοῦν τοῦ ἐλάττονοσ;

ναί.

τὸ δέ γε πολὺ μεῖζον πολὺ ἐλάττονοσ.

ἦ γάρ; ναί.

ἆρ’ οὖν καὶ τὸ ποτὲ μεῖζον ποτὲ ἐλάττονοσ, καὶ τὸ ἐσόμενον μεῖζον ἐσομένου ἐλάττονοσ;

ἀλλὰ τί μήν;

ἦ δ’ ὅσ. καὶ τὰ πλείω δὴ πρὸσ τὰ ἐλάττω καὶ τὰ διπλάσια πρὸσ τὰ ἡμίσεα καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα, καὶ αὖ βαρύτερα πρὸσ κουφότερα καὶ θάττω πρὸσ τὰ βραδύτερα, καὶ ἔτι γε τὰ θερμὰ πρὸσ τὰ ψυχρὰ καὶ πάντα τὰ τούτοισ ὅμοια ἆρ’ οὐχ οὕτωσ ἔχει;

πάνυ μὲν οὖν.

τί δὲ τὰ περὶ τὰσ ἐπιστήμασ;

οὐχ ὁ αὐτὸσ τρόποσ; ἐπιστήμη μὲν αὐτὴ μαθήματοσ αὐτοῦ ἐπιστήμη ἐστὶν ἢ ὅτου δὴ δεῖ θεῖναι τὴν ἐπιστήμην, ἐπιστήμη δέ τισ καὶ ποιά τισ ποιοῦ τινοσ καὶ τινόσ. λέγω δὲ τὸ τοιόνδε· οὐκ ἐπειδὴ οἰκίασ ἐργασίασ ἐπιστήμη ἐγένετο, διήνεγκε τῶν ἄλλων ἐπιστημῶν, ὥστε οἰκοδομικὴ κληθῆναι;

τί μήν;

ἆρ’ οὐ τῷ ποιά τισ εἶναι, οἱά ἑτέρα οὐδεμία τῶν ἄλλων;

ναί.

οὐκοῦν ἐπειδὴ ποιοῦ τινοσ, καὶ αὐτὴ ποιά τισ ἐγένετο;

καὶ αἱ ἄλλαι οὕτω τέχναι τε καὶ ἐπιστῆμαι; ἔστιν οὕτω.

τοῦτο τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, φάθι με τότε βούλεσθαι λέγειν, εἰ ἄρα νῦν ἔμαθεσ, ὅτι ὅσα ἐστὶν οἱᾶ εἶναί του, αὐτὰ μὲν μόνα αὐτῶν μόνων ἐστίν, τῶν δὲ ποιῶν τινων ποιὰ ἄττα.

καὶ οὔ τι λέγω, ὡσ, οἱών ἂν ᾖ, τοιαῦτα καὶ ἔστιν, ὡσ ἄρα καὶ τῶν ὑγιεινῶν καὶ νοσωδῶν ἡ ἐπιστήμη ὑγιεινὴ καὶ νοσώδησ καὶ τῶν κακῶν καὶ τῶν ἀγαθῶν κακὴ καὶ ἀγαθή·

ἀλλ’ ἐπειδὴ οὐκ αὐτοῦ οὗπερ ἐπιστήμη ἐστὶν ἐγένετο ἐπιστήμη, ἀλλὰ ποιοῦ τινοσ, τοῦτο δ’ ἦν ὑγιεινὸν καὶ νοσῶδεσ, ποιὰ δή τισ συνέβη καὶ αὐτὴ γενέσθαι, καὶ τοῦτο αὐτὴν ἐποίησεν μηκέτι ἐπιστήμην ἁπλῶσ καλεῖσθαι, ἀλλὰ τοῦ ποιοῦ τινοσ προσγενομένου ἰατρικήν. ἔμαθον, ἔφη, καί μοι δοκεῖ οὕτωσ ἔχειν.

τὸ δὲ δὴ δίψοσ, ἦν δ’ ἐγώ, οὐ τούτων θήσεισ τῶν τινὸσ εἶναι τοῦτο ὅπερ ἐστίν;

ἔστι δὲ δήπου δίψοσ ‐ ἔγωγε, ἦ δ’ ὅσ· πώματόσ γε.

οὐκοῦν ποιοῦ μέν τινοσ πώματοσ ποιόν τι καὶ δίψοσ, δίψοσ δ’ οὖν αὐτὸ οὔτε πολλοῦ οὔτε ὀλίγου, οὔτε ἀγαθοῦ οὔτε κακοῦ, οὐδ’ ἑνὶ λόγῳ ποιοῦ τινοσ, ἀλλ’ αὐτοῦ πώματοσ μόνον αὐτὸ δίψοσ πέφυκεν;

παντάπασι μὲν οὖν.

τι βούλεται ἢ πιεῖν, καὶ τούτου ὀρέγεται καὶ ἐπὶ τοῦτο ὁρμᾷ.

δῆλον δή.

οὐκοῦν εἴ ποτέ τι αὐτὴν ἀνθέλκει διψῶσαν, ἕτερον ἄν τι ἐν αὐτῇ εἰή αὐτοῦ τοῦ διψῶντοσ καὶ ἄγοντοσ ὥσπερ θηρίον ἐπὶ τὸ πιεῖν;

οὐ γὰρ δή, φαμέν, τό γε αὐτὸ τῷ αὐτῷ ἑαυτοῦ περὶ τὸ αὐτὸ ἅμ’ ἂ<ν> τἀναντία πράττοι. οὐ γὰρ οὖν.

ὥσπερ γε οἶμαι τοῦ τοξότου οὐ καλῶσ ἔχει λέγειν ὅτι αὐτοῦ ἅμα αἱ χεῖρεσ τὸ τόξον ἀπωθοῦνταί τε καὶ προσέλκονται, ἀλλ’ ὅτι ἄλλη μὲν ἡ ἀπωθοῦσα χείρ, ἑτέρα δὲ ἡ προσαγομένη.

παντάπασι μὲν οὖν, ἔφη.

πότερον δὴ φῶμέν τινασ ἔστιν ὅτε διψῶντασ οὐκ ἐθέλειν πιεῖν;

καὶ μάλα γ’, ἔφη, πολλοὺσ καὶ πολλάκισ.

τί οὖν, ἔφην ἐγώ, φαίη τισ ἂν τούτων πέρι;

οὐκ ἐνεῖναι μὲν ἐν τῇ ψυχῇ αὐτῶν τὸ κελεῦον, ἐνεῖναι δὲ τὸ κωλῦον πιεῖν, ἄλλο ὂν καὶ κρατοῦν τοῦ κελεύοντοσ; ἔμοιγε, ἔφη, δοκεῖ.

ἐγγένηται, ἐκ λογισμοῦ, τὰ δὲ ἄγοντα καὶ ἕλκοντα διὰ παθημάτων τε καὶ νοσημάτων παραγίγνεται;

φαίνεται.

οὐ δὴ ἀλόγωσ, ἦν δ’ ἐγώ, ἀξιώσομεν αὐτὰ διττά τε καὶ ἕτερα ἀλλήλων εἶναι, τὸ μὲν ᾧ λογίζεται λογιστικὸν προσαγορεύοντεσ τῆσ ψυχῆσ, τὸ δὲ ᾧ ἐρᾷ τε καὶ πεινῇ καὶ διψῇ καὶ περὶ τὰσ ἄλλασ ἐπιθυμίασ ἐπτόηται ἀλόγιστόν τε καὶ ἐπιθυμητικόν, πληρώσεών τινων καὶ ἡδονῶν ἑταῖρον.

οὔκ, ἀλλ’ εἰκότωσ, ἔφη, ἡγοίμεθ’ ἂν οὕτωσ.

ταῦτα μὲν τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, δύο ἡμῖν ὡρίσθω εἴδη ἐν ψυχῇ ἐνόντα·

τὸ δὲ δὴ τοῦ θυμοῦ καὶ ᾧ θυμούμεθα πότερον τρίτον, ἢ τούτων ποτέρῳ ἂν εἰή ὁμοφυέσ; ἴσωσ, ἔφη, τῷ ἑτέρῳ, τῷ ἐπιθυμητικῷ.

ἀλλ’, ἦν δ’ ἐγώ, ποτὲ ἀκούσασ τι πιστεύω τούτῳ·

κρατούμενοσ δ’ οὖν ὑπὸ τῆσ ἐπιθυμίασ, διελκύσασ τοὺσ ὀφθαλμούσ, προσδραμὼν πρὸσ τοὺσ νεκρούσ, "ἰδοὺ ὑμῖν," ἔφη, "ὦ κακοδαίμονεσ, ἐμπλήσθητε τοῦ καλοῦ θεάματοσ.

ἤκουσα, ἔφη, καὶ αὐτόσ.

οὗτοσ μέντοι, ἔφην, ὁ λόγοσ σημαίνει τὴν ὀργὴν πολεμεῖν ἐνίοτε ταῖσ ἐπιθυμίαισ ὡσ ἄλλο ὂν ἄλλῳ.

σημαίνει γάρ, ἔφη.

οὐκοῦν καὶ ἄλλοθι, ἔφην, πολλαχοῦ αἰσθανόμεθα, ὅταν βιάζωνταί τινα παρὰ τὸν λογισμὸν ἐπιθυμίαι, λοιδοροῦντά τε αὑτὸν καὶ θυμούμενον τῷ βιαζομένῳ ἐν αὑτῷ, καὶ ὥσπερ δυοῖν στασιαζόντοιν σύμμαχον τῷ λόγῳ γιγνόμενον τὸν θυμὸν τοῦ τοιούτου;

ταῖσ δ’ ἐπιθυμίαισ αὐτὸν κοινωνήσαντα, αἱροῦντοσ λόγου μὴ δεῖν ἀντιπράττειν, οἶμαί σε οὐκ ἂν φάναι γενομένου ποτὲ ἐν σαυτῷ τοῦ τοιούτου αἰσθέσθαι, οἶμαι δ’ οὐδ’ ἐν ἄλλῳ.

οὐ μὰ τὸν Δία, ἔφη.

τί δέ, ἦν δ’ ἐγώ, ὅταν τισ οἰήται ἀδικεῖν;

οὐχ ὅσῳ ἂν γενναιότεροσ ᾖ, τοσούτῳ ἧττον δύναται ὀργίζεσθαι καὶ πεινῶν καὶ ῥιγῶν καὶ ἄλλο ὁτιοῦν τῶν τοιούτων πάσχων ὑπ’ ἐκείνου ὃν ἂν οἰήται δικαίωσ ταῦτα δρᾶν, καί, ὃ λέγω, οὐκ ἐθέλει πρὸσ τοῦτον αὐτοῦ ἐγείρεσθαι ὁ θυμόσ; ἀληθῆ, ἔφη.

τί δὲ ὅταν ἀδικεῖσθαί τισ ἡγῆται;

ὑπομένων καὶ νικᾷ καὶ οὐ λήγει τῶν γενναίων, πρὶν ἂν ἢ διαπράξηται ἢ τελευτήσῃ ἢ ὥσπερ κύων ὑπὸ νομέωσ ὑπὸ τοῦ λόγου τοῦ παρ’ αὑτῷ ἀνακληθεὶσ πραϋνθῇ;

πάνυ μὲν οὖν, ἔφη, ἐοίκε τούτῳ ᾧ λέγεισ·

καίτοι γ’ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ πόλει τοὺσ ἐπικούρουσ ὥσπερ κύνασ ἐθέμεθα ὑπηκόουσ τῶν ἀρχόντων ὥσπερ ποιμένων πόλεωσ. καλῶσ γάρ, ἦν δ’ ἐγώ, νοεῖσ ὃ βούλομαι λέγειν.

ἀλλ’ ἦ πρὸσ τούτῳ καὶ τόδε ἐνθυμῇ; τὸ ποῖον;

ὅτι τοὐναντίον ἢ ἀρτίωσ ἡμῖν φαίνεται περὶ τοῦ θυμοειδοῦσ.

τότε μὲν γὰρ ἐπιθυμητικόν τι αὐτὸ ᾠόμεθα εἶναι, νῦν δὲ πολλοῦ δεῖν φαμεν, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον αὐτὸ ἐν τῇ τῆσ ψυχῆσ στάσει τίθεσθαι τὰ ὅπλα πρὸσ τὸ λογιστικόν. παντάπασιν, ἔφη.

ἆρ’ οὖν ἕτερον ὂν καὶ τούτου, ἢ λογιστικοῦ τι εἶδοσ, ὥστε μὴ τρία ἀλλὰ δύο εἴδη εἶναι ἐν ψυχῇ, λογιστικὸν καὶ ἐπιθυμητικόν;

ὄντα γένη, χρηματιστικόν, ἐπικουρητικόν, βουλευτικόν, οὕτωσ καὶ ἐν ψυχῇ τρίτον τοῦτό ἐστι τὸ θυμοειδέσ, ἐπίκουρον ὂν τῷ λογιστικῷ φύσει, ἐὰν μὴ ὑπὸ κακῆσ τροφῆσ διαφθαρῇ;

ἀνάγκη, ἔφη, τρίτον.

ναί, ἦν δ’ ἐγώ, ἄν γε τοῦ λογιστικοῦ ἄλλο τι φανῇ, ὥσπερ τοῦ ἐπιθυμητικοῦ ἐφάνη ἕτερον ὄν.

ἀλλ’ οὐ χαλεπόν, ἔφη, φανῆναι·

οἱ δὲ πολλοὶ ὀψέ ποτε.

ναὶ μὰ Δί’, ἦν δ’ ἐγώ, καλῶσ γε εἶπεσ.

ἔτι δὲ ἐν τοῖσ θηρίοισ ἄν τισ ἴδοι ὃ λέγεισ, ὅτι οὕτωσ ἔχει. πρὸσ δὲ τούτοισ καὶ ὃ ἄνω που ἐκεῖ εἴπομεν, τὸ τοῦ Ὁμήρου μαρτυρήσει, τὸ ‐ στῆθοσ δὲ πλήξασ κραδίην ἠνίπαπε μύθῳ· Ὅμηροσ τὸ ἀναλογισάμενον περὶ τοῦ βελτίονόσ τε καὶ χείρονοσ τῷ ἀλογίστωσ θυμουμένῳ.

κομιδῇ, ἔφη, ὀρθῶσ λέγεισ.

ταῦτα μὲν ἄρα, ἦν δ’ ἐγώ, μόγισ διανενεύκαμεν, καὶ ἡμῖν ἐπιεικῶσ ὡμολόγηται τὰ αὐτὰ μὲν ἐν πόλει, τὰ αὐτὰ δ’ ἐν ἑνὸσ ἑκάστου τῇ ψυχῇ γένη ἐνεῖναι καὶ ἴσα τὸν ἀριθμόν.

ἔστι ταῦτα.

οὐκοῦν ἐκεῖνό γε ἤδη ἀναγκαῖον, ὡσ πόλισ ἦν σοφὴ καὶ ᾧ, οὕτω καὶ τὸν ἰδιώτην καὶ τούτῳ σοφὸν εἶναι;

τί μήν;

καὶ ᾧ δὴ ἀνδρεῖοσ ἰδιώτησ καὶ ὥσ, τούτῳ καὶ πόλιν ἀνδρείαν καὶ οὕτωσ, καὶ τἆλλα πάντα πρὸσ ἀρετὴν ὡσαύτωσ ἀμφότερα ἔχειν;

ἀνάγκη.

καὶ δίκαιον δή, ὦ Γλαύκων, οἶμαι φήσομεν ἄνδρα εἶναι τῷ αὐτῷ τρόπῳ ᾧπερ καὶ πόλισ ἦν δικαία.

καὶ τοῦτο πᾶσα ἀνάγκη.

ἀλλ’ οὔ πῃ μὴν τοῦτό γε ἐπιλελήσμεθα, ὅτι ἐκείνη γε τῷ τὸ ἑαυτοῦ ἕκαστον ἐν αὐτῇ πράττειν τριῶν ὄντων γενῶν δικαία ἦν.

οὔ μοι δοκοῦμεν, ἔφη, ἐπιλελῆσθαι.

τὰ αὑτοῦ ἕκαστον τῶν ἐν αὐτῷ πράττῃ, οὗτοσ δίκαιόσ τε ἔσται καὶ τὰ αὑτοῦ πράττων.

καὶ μάλα, ἦ δ’ ὅσ, μνημονευτέον.

οὐκοῦν τῷ μὲν λογιστικῷ ἄρχειν προσήκει, σοφῷ ὄντι καὶ ἔχοντι τὴν ὑπὲρ ἁπάσησ τῆσ ψυχῆσ προμήθειαν, τῷ δὲ θυμοειδεῖ ὑπηκόῳ εἶναι καὶ συμμάχῳ τούτου;

πάνυ γε.

τρέφουσα λόγοισ τε καλοῖσ καὶ μαθήμασιν, τὸ δὲ ἀνιεῖσα παραμυθουμένη, ἡμεροῦσα ἁρμονίᾳ τε καὶ ῥυθμῷ;

κομιδῇ γε, ἦ δ’ ὅσ.

οὐκ αὖ τὰ αὑτοῦ πράττῃ, ἀλλὰ καταδουλώσασθαι καὶ ἄρχειν ἐπιχειρήσῃ ὧν οὐ προσῆκον αὐτῷ γένει, καὶ σύμπαντα τὸν βίον πάντων ἀνατρέψῃ.

πάνυ μὲν οὖν, ἔφη.

ἆρ’ οὖν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ τοὺσ ἔξωθεν πολεμίουσ τούτω ἂν κάλλιστα φυλαττοίτην ὑπὲρ ἁπάσησ τῆσ ψυχῆσ τε καὶ τοῦ σώματοσ, τὸ μὲν βουλευόμενον, τὸ δὲ προπολεμοῦν, ἑπόμενον δὲ τῷ ἄρχοντι καὶ τῇ ἀνδρείᾳ ἐπιτελοῦν τὰ βουλευθέντα;

ἔστι ταῦτα.

ἕκαστον, ὅταν αὐτοῦ τὸ θυμοειδὲσ διασῴζῃ διά τε λυπῶν καὶ ἡδονῶν τὸ ὑπὸ τῶν λόγων παραγγελθὲν δεινόν τε καὶ μή.

ὀρθῶσ γ’, ἔφη.

σοφὸν δέ γε ἐκείνῳ τῷ σμικρῷ μέρει, τῷ ὃ ἦρχέν τ’ ἐν αὐτῷ καὶ ταῦτα παρήγγελλεν, ἔχον αὖ κἀκεῖνο ἐπιστήμην ἐν αὑτῷ τὴν τοῦ συμφέροντοσ ἑκάστῳ τε καὶ ὅλῳ τῷ κοινῷ σφῶν αὐτῶν τριῶν ὄντων.

πάνυ μὲν οὖν.

τί δέ;

ὁμοδοξῶσι δεῖν ἄρχειν καὶ μὴ στασιάζωσιν αὐτῷ;

σωφροσύνη γοῦν, ἦ δ’ ὅσ, οὐκ ἄλλο τί ἐστιν ἢ τοῦτο, πόλεώσ τε καὶ ἰδιώτου.

ἀλλὰ μὲν δὴ δίκαιόσ γε, ᾧ πολλάκισ λέγομεν, τούτῳ καὶ οὕτωσ ἔσται.

πολλὴ ἀνάγκη.

τί οὖν;

εἶπον ἐγώ· μή πῃ ἡμῖν ἀπαμβλύνεται ἄλλο τι δικαιοσύνη δοκεῖν εἶναι ἢ ὅπερ ἐν τῇ πόλει ἐφάνη; οὐκ ἔμοιγε, ἔφη, δοκεῖ.

εἴ τι ἡμῶν ἔτι ἐν τῇ ψυχῇ ἀμφισβητεῖ, τὰ φορτικὰ αὐτῷ προσφέροντεσ.

ποῖα δή;

τοῦτον αὐτὸ δρᾶσαι μᾶλλον ἢ ὅσοι μὴ τοιοῦτοι;

οὐδέν’ ἄν, ἔφη.

οὐκοῦν καὶ ἱεροσυλιῶν καὶ κλοπῶν καὶ προδοσιῶν, ἢ ἰδίᾳ ἑταίρων ἢ δημοσίᾳ πόλεων, ἐκτὸσ ἂν οὗτοσ εἰή;

ἐκτόσ.

καὶ μὴν οὐδ’ ὁπωστιοῦν γ’ ἂν ἄπιστοσ ἢ κατὰ ὁρ́κουσ ἢ κατὰ τὰσ ἄλλασ ὁμολογίασ.

πῶσ γὰρ ἄν;

μοιχεῖαί γε μὴν καὶ γονέων ἀμέλειαι καὶ θεῶν ἀθεραπευσίαι παντὶ ἄλλῳ μᾶλλον ἢ τῷ τοιούτῳ προσήκουσι.

παντὶ μέντοι, ἔφη.

οὐκοῦν τούτων πάντων αἴτιον ὅτι αὐτοῦ τῶν ἐν αὐτῷ ἕκαστον τὰ αὑτοῦ πράττει ἀρχῆσ τε πέρι καὶ τοῦ ἄρχεσθαι;

τοῦτο μὲν οὖν, καὶ οὐδὲν ἄλλο.

ἔτι τι οὖν ἕτερον ζητεῖσ δικαιοσύνην εἶναι ἢ ταύτην τὴν δύναμιν ἣ τοὺσ τοιούτουσ ἄνδρασ τε παρέχεται καὶ πόλεισ;

μὰ Δία, ἦ δ’ ὅσ, οὐκ ἔγωγε.

θεόν τινα εἰσ ἀρχήν τε καὶ τύπον τινὰ τῆσ δικαιοσύνησ κινδυνεύομεν ἐμβεβηκέναι.

παντάπασιν μὲν οὖν.

τὸ δέ γε ἦν ἄρα, ὦ Γλαύκων ‐ δι’ ὃ καὶ ὠφελεῖ ‐ εἴδωλόν τι τῆσ δικαιοσύνησ, τὸ τὸν μὲν σκυτοτομικὸν φύσει ὀρθῶσ ἔχειν σκυτοτομεῖν καὶ ἄλλο μηδὲν πράττειν, τὸν δὲ τεκτονικὸν τεκταίνεσθαι, καὶ τἆλλα δὴ οὕτωσ.

φαίνεται.

πρᾶξιν ἣ ἂν ἀεὶ ταύτην λύῃ, ἀμαθίαν δὲ τὴν ταύτῃ αὖ ἐπιστατοῦσαν δόξαν.

παντάπασιν, ἦ δ’ ὅσ, ὦ Σώκρατεσ, ἀληθῆ λέγεισ.

εἰε͂ν, ἦν δ’ ἐγώ·

τὸν μὲν δίκαιον καὶ ἄνδρα καὶ πόλιν καὶ δικαιοσύνην, ὃ τυγχάνει ἐν αὐτοῖσ ὄν, εἰ φαῖμεν ηὑρηκέναι, οὐκ ἂν πάνυ τι οἶμαι δόξαιμεν ψεύδεσθαι. μὰ Δία οὐ μέντοι, ἔφη.

φῶμεν ἄρα;

φῶμεν.

ἔστω δή, ἦν δ’ ἐγώ·

μετὰ γὰρ τοῦτο σκεπτέον οἶμαι ἀδικίαν. δῆλον.

οὐκοῦν στάσιν τινὰ αὖ τριῶν ὄντων τούτων δεῖ αὐτὴν εἶναι καὶ πολυπραγμοσύνην καὶ ἀλλοτριοπραγμοσύνην καὶ ἐπανάστασιν μέρουσ τινὸσ τῷ ὅλῳ τῆσ ψυχῆσ, ἵν’ ἄρχῃ ἐν αὐτῇ οὐ προσῆκον, ἀλλὰ τοιούτου ὄντοσ φύσει οἱού πρέπειν αὐτῷ δουλεύειν, τῷ δ’ οὐ δουλεύειν ἀρχικοῦ γένουσ ὄντι;

τοιαῦτ’ ἄττα οἶμαι φήσομεν καὶ τὴν τούτων ταραχὴν καὶ πλάνην εἶναι τήν τε ἀδικίαν καὶ ἀκολασίαν καὶ δειλίαν καὶ ἀμαθίαν καὶ συλλήβδην πᾶσαν κακίαν. αὐτὰ μὲν οὖν ταῦτα, ἔφη.

οὐκοῦν, ἦν δ’ ἐγώ, καὶ τὸ ἄδικα πράττειν καὶ τὸ ἀδικεῖν καὶ αὖ τὸ δίκαια ποιεῖν, ταῦτα πάντα τυγχάνει ὄντα κατάδηλα ἤδη σαφῶσ, εἴπερ καὶ ἡ ἀδικία τε καὶ δικαιοσύνη;

πῶσ δή;

ὅτι, ἦν δ’ ἐγώ, τυγχάνει οὐδὲν διαφέροντα τῶν ὑγιεινῶν τε καὶ νοσωδῶν, ὡσ ἐκεῖνα ἐν σώματι, ταῦτα ἐν ψυχῇ.

πῇ;

ἔφη. τὰ μέν που ὑγιεινὰ ὑγίειαν ἐμποιεῖ, τὰ δὲ νοσώδη νόσον.

ναί.

τὸ δ’ ἄδικα ἀδικίαν;

ἀνάγκη.

ἔστι δὲ τὸ μὲν ὑγίειαν ποιεῖν τὰ ἐν τῷ σώματι κατὰ φύσιν καθιστάναι κρατεῖν τε καὶ κρατεῖσθαι ὑπ’ ἀλλήλων, τὸ δὲ νόσον παρὰ φύσιν ἄρχειν τε καὶ ἄρχεσθαι ἄλλο ὑπ’ ἄλλου.

ἔστι γάρ.

οὐκοῦν αὖ, ἔφην, τὸ δικαιοσύνην ἐμποιεῖν τὰ ἐν τῇ ψυχῇ κατὰ φύσιν καθιστάναι κρατεῖν τε καὶ κρατεῖσθαι ὑπ’ ἀλλήλων, τὸ δὲ ἀδικίαν παρὰ φύσιν ἄρχειν τε καὶ ἄρχεσθαι ἄλλο ὑπ’ ἄλλου;

κομιδῇ, ἔφη.

κάλλοσ καὶ εὐεξία ψυχῆσ, κακία δὲ νόσοσ τε καὶ αἶσχοσ καὶ ἀσθένεια.

ἔστιν οὕτω.

ἆρ’ οὖν οὐ καὶ τὰ μὲν καλὰ ἐπιτηδεύματα εἰσ ἀρετῆσ κτῆσιν φέρει, τὰ δ’ αἰσχρὰ εἰσ κακίασ;

ἀνάγκη.

πότερον αὖ λυσιτελεῖ δίκαιά τε πράττειν καὶ καλὰ ἐπιτηδεύειν καὶ εἶναι δίκαιον, ἐάντε λανθάνῃ ἐάντε μὴ τοιοῦτοσ ὤν, ἢ ἀδικεῖν τε καὶ ἄδικον εἶναι, ἐάνπερ μὴ διδῷ δίκην μηδὲ βελτίων γίγνηται κολαζόμενοσ.

διαφθειρομένησ βιωτὸν ἄρα ἔσται, ἐάνπερ τισ ποιῇ ὃ ἂν βουληθῇ ἄλλο πλὴν τοῦτο ὁπόθεν κακίασ μὲν καὶ ἀδικίασ ἀπαλλαγήσεται, δικαιοσύνην δὲ καὶ ἀρετὴν κτήσεται, ἐπειδήπερ ἐφάνη γε ὄντα ἑκάτερα οἱᾶ ἡμεῖσ διεληλύθαμεν.

γελοῖον γάρ, ἦν δ’ ἐγώ·

ἀλλ’ ὅμωσ ἐπείπερ ἐνταῦθα ἐληλύθαμεν, ὅσον οἱο͂́ν τε σαφέστατα κατιδεῖν ὅτι ταῦτα οὕτωσ ἔχει οὐ χρὴ ἀποκάμνειν. ἥκιστα, νὴ τὸν Δία, ἔφη, πάντων ἀποκμητέον.

δεῦρό νυν, ἦν δ’ ἐγώ, ἵνα καὶ ἴδῃσ ὅσα καὶ εἴδη ἔχει ἡ κακία, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, ἅ γε δὴ καὶ ἄξια θέασ.

ἕπομαι, ἔφη·

μόνον λέγε. καὶ μήν, ἦν δ’ ἐγώ, ὥσπερ ἀπὸ σκοπιᾶσ μοι φαίνεται, ἐπειδὴ ἐνταῦθα ἀναβεβήκαμεν τοῦ λόγου, ἓν μὲν εἶναι εἶδοσ τῆσ ἀρετῆσ, ἄπειρα δὲ τῆσ κακίασ, τέτταρα δ’ ἐν αὐτοῖσ ἄττα ὧν καὶ ἄξιον ἐπιμνησθῆναι.

πῶσ λέγεισ;

ἔφη. ὅσοι, ἦν δ’ ἐγώ, πολιτειῶν τρόποι εἰσὶν εἴδη ἔχοντεσ, τοσοῦτοι κινδυνεύουσι καὶ ψυχῆσ τρόποι εἶναι.

πόσοι δή;

πέντε μέν, ἦν δ’ ἐγώ, πολιτειῶν, πέντε δὲ ψυχῆσ.

λέγε, ἔφη, τίνεσ.

λέγω, εἶπον, ὅτι εἷσ μὲν οὗτοσ ὃν ἡμεῖσ διεληλύθαμεν πολιτείασ εἰή ἂν τρόποσ, ἐπονομασθείη δ’ ἂν καὶ διχῇ·

ἐγγενομένου μὲν γὰρ ἀνδρὸσ ἑνὸσ ἐν τοῖσ ἄρχουσι διαφέροντοσ βασιλεία ἂν κληθείη, πλειόνων δὲ ἀριστοκρατία. ἀληθῆ, ἔφη.

τοῦτο μὲν τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, ἓν εἶδοσ λέγω·

πλείουσ οὔτε εἷσ ἐγγενόμενοι κινήσειεν ἂν τῶν ἀξίων λόγου νόμων τῆσ πόλεωσ, τροφῇ τε καὶ παιδείᾳ χρησάμενοσ ᾗ διήλθομεν.

οὐ γὰρ εἰκόσ, ἔφη.

상위

Plato (플라톤)

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION