헬라어 문장 검색 - ΑριστόΡηετορί1́15́

(아리스토텔레스, 수사학, Book 1, chapter 15)

περὶ δὲ τῶν ἀτέχνων καλουμένων πίστεων ἐχόμενόν ἐστι τῶν εἰρημένων ἐπιδραμεῖν· ἴδιαι γὰρ αὗται τῶν δικανικῶν. εἰσὶν δὲ πέντε τὸν ἀριθμόν, νόμοι, μάρτυρεσ, συνθῆκαι, βάσανοι, ὁρ́κοι.

πρῶτον μὲν οὖν περὶ νόμων εἴπωμεν, πῶσ χρηστέον καὶ προτρέποντα καὶ ἀποτρέποντα καὶ κατηγοροῦντα καὶ ἀπολογούμενον.

φανερὸν γὰρ ὅτι, ἐὰν μὲν ἐναντίοσ ᾖ ὁ γεγραμμένοσ τῷ πράγματι, τῷ κοινῷ χρηστέον καὶ τοῖσ ἐπιεικεστέροισ καὶ δικαιοτέροισ.

καὶ ὅτι τὸ "γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ" τοῦτ’ ἐστίν, τὸ μὴ παντελῶσ χρῆσθαι τοῖσ γεγραμμένοισ.

καὶ ὅτι τὸ μὲν ἐπιεικὲσ ἀεὶ μένει καὶ οὐδέποτε μεταβάλλει, οὐδ’ ὁ κοινόσ κατὰ φύσιν γάρ ἐστιν, οἱ δὲ γεγραμμένοι πολλάκισ, ὅθεν εἴρηται τὰ ἐν τῇ Σοφοκλέουσ Ἀντιγόνῃ·

ἀπολογεῖται γὰρ ὅτι ἔθαψε παρὰ τὸν τοῦ Κρέοντοσ νόμον, ἀλλ’ οὐ παρὰ τὸν ἄγραφον, οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθέσ, ἀλλ’ ἀεί ποτε . . . ταῦτ’ οὖν ἐγὼ οὐκ ἔμελλον ἀνδρὸσ οὐδενόσ . . . . καὶ ὅτι τὸ δίκαιόν ἐστιν ἀληθέσ τε καὶ συμφέρον, ἀλλ’ οὐ τὸ δοκοῦν, ὥστ’ οὐ νόμοσ ὁ γεγραμμένοσ·

οὐ γὰρ ποιεῖ τὸ ἔργον τὸ τοῦ νόμου. καὶ ὅτι ὥσπερ ἀργυρογνώμων ὁ κριτήσ ἐστιν, ὅπωσ διακρίνῃ τὸ κίβδηλον δίκαιον καὶ τὸ ἀληθέσ. καὶ ὅτι βελτίονοσ ἀνδρὸσ τὸ τοῖσ ἀγράφοισ ἢ τοῖσ γεγραμμένοισ χρῆσθαι καὶ ἐμμένειν.

καὶ εἴ που ἐναντίοσ νόμῳ εὐδοκιμοῦντι ἢ καὶ αὐτὸσ αὑτῷ, οἱο͂ν ἐνίοτε ὁ μὲν κελεύει κύρια εἶναι ἅττ’ ἂν συνθῶνται, ὁ δ’ ἀπαγορεύει μὴ συντίθεσθαι παρὰ τὸν νόμον.

καὶ εἰ ἀμφίβολοσ, ὥστε στρέφειν καὶ ὁρᾶν ἐπὶ ποτέραν τὴν ἀγωγὴν ἢ τὸ δίκαιον ἐφαρμόσει ἢ τὸ συμφέρον, εἶτα τούτῳ χρῆσθαι.

καὶ εἰ τὰ μὲν πράγματα ἐφ’ οἷσ ἐτέθη ὁ νόμοσ μηκέτι μένει, ὁ δὲ νόμοσ, πειρατέον τοῦτο δηλοῦν καὶ μάχεσθαι ταύτῃ πρὸσ τὸν νόμον.

ἐὰν δὲ ὁ γεγραμμένοσ ᾖ πρὸσ τὸ πρᾶγμα, τό τε "γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ" λεκτέον ὅτι οὐ τοῦ παρὰ τὸν νόμον ἕνεκα δικάζειν ἐστίν, ἀλλ’ ἵνα, ἐὰν ἀγνοήσῃ τί λέγει ὁ νόμοσ, μὴ ἐπιορκῇ.

καὶ ὅτι οὐ τὸ ἁπλῶσ ἀγαθὸν αἱρεῖται οὐδείσ, ἀλλὰ τὸ αὑτῷ. καὶ ὅτι οὐδὲν διαφέρει ἢ μὴ κεῖσθαι ἢ μὴ χρῆσθαι. καὶ ὅτι ἐν ταῖσ ἄλλαισ τέχναισ οὐ λυσιτελεῖ παρασοφίζεσθαι τὸν ἰατρόν· οὐ γὰρ τοσοῦτο βλάπτει ἡ ἁμαρτία τοῦ ἰατροῦ ὅσον τὸ ἐθίζεσθαι ἀπειθεῖν τῷ ἄρχοντι. καὶ ὅτι τὸ τῶν νόμων σοφώτερον ζητεῖν εἶναι, τοῦτ’ ἐστὶν ὃ ἐν τοῖσ ἐπαινουμένοισ νόμοισ ἀπαγορεύεται. καὶ περὶ μὲν τῶν νόμων οὕτωσ διωρίσθω· περὶ δὲ μαρτύρων, μάρτυρέσ εἰσιν διττοί, οἱ μὲν παλαιοὶ οἱ δὲ πρόσφατοι, καὶ τούτων οἱ μὲν μετέχοντεσ τοῦ κινδύνου οἱ δ’ ἐκτόσ.

λέγω δὲ παλαιοὺσ μὲν τούσ τε ποιητὰσ καὶ ὅσων ἄλλων γνωρίμων εἰσὶν κρίσεισ φανεραί, οἱο͂ν Ἀθηναῖοι Ὁμήρῳ μάρτυρι ἐχρήσαντο περὶ Σαλαμῖνοσ, καὶ Τενέδιοι ἔναγχοσ Περιάνδρῳ τῷ Κορινθίῳ πρὸσ Σιγειεῖσ, καὶ Κλεοφῶν κατὰ Κριτίου τοῖσ Σόλωνοσ ἐλεγείοισ ἐχρήσατο, λέγων ὅτι πάλαι ἀσελγὴσ ἡ οἰκία· οὐ γὰρ ἄν ποτε ἐποίησε Σόλων εἰπεῖν μοι Κριτίᾳ πυρρότριχι πατρὸσ ἀκούειν. περὶ μὲν οὖν τῶν γενομένων οἱ τοιοῦτοι μάρτυρεσ, περὶ δὲ τῶν ἐσομένων καὶ οἱ χρησμολόγοι, οἱο͂ν Θεμιστοκλῆσ ὅτι ναυμαχητέον, τὸ ξύλινον τεῖχοσ λέγων.

ἔτι καὶ αἱ παροιμίαι, ὥσπερ εἴρηται, μαρτύριά εἰσιν, οἱο͂ν εἴ τισ συμβουλεύει μὴ ποιεῖσθαι φίλον γέροντα, τούτῳ μαρτυρεῖ ἡ παροιμία, μήποτ’ εὖ ἔρδειν γέροντα, καὶ τὸ τοὺσ υἱοὺσ ἀναιρεῖν ὧν καὶ τοὺσ πατέρασ, νήπιοσ ὃσ πατέρα κτείνασ υἱοὺσ καταλείπει. πρόσφατοι δὲ ὅσοι γνώριμοί τι κεκρίκασιν·

χρήσιμοι γὰρ αἱ τούτων κρίσεισ τοῖσ περὶ τῶν αὐτῶν ἀμφισβητοῦσιν, οἱο͂ν Εὔβουλοσ ἐν τοῖσ δικαστηρίοισ ἐχρήσατο κατὰ Χάρητοσ ὃ Πλάτων εἶπε πρὸσ Ἀρχίβιον, ὅτι ἐπιδέδωκεν ἐν τῇ πόλει τὸ ὁμολογεῖνπονηροὺσ εἶναι. καὶ οἱ μετέχοντεσ τοῦ κινδύνου, ἂν δόξωσι ψεύδεσθαι.

οἱ μὲν οὖν τοιοῦτοι τούτων μόνον μάρτυρέσ εἰσιν, εἰ γέγονεν ἢ μή, εἰ ἔστιν ἢ μή, περὶ δὲ τοῦ ποῖον οὐ μάρτυρεσ, οἱο͂ν εἰ δίκαιον ἢ ἄδικον, εἰ συμφέρον ἢ ἀσύμφορον· οἱ δ’ ἄπωθεν περὶ τούτων πιστότεροι, πιστότατοι δ’ οἱ παλαιοί·

ἀδιάφθοροι γάρ. πιστώματα δὲ περὶ μαρτυριῶν μάρτυρασ μὲν μὴ ἔχοντι, ὅτι ἐκ τῶν εἰκότων δεῖ κρίνειν καὶ τοῦτ’ ἐστὶ τὸ "γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ" , καὶ ὅτι οὐκ ἔστιν ἐξαπατῆσαι τὰ εἰκότα ἐπὶ ἀργυρίῳ, καὶ ὅτι οὐχ ἁλίσκεται τὰ εἰκότα ψευδομαρτυριῶν· ἔχοντι δὲ πρὸσ μὴ ἔχοντα, ὅτι οὐχ ὑπόδικα τὰ εἰκότα, καὶ ὅτι οὐδὲν ἂν ἔδει μαρτυριῶν, εἰ ἐκ τῶν λόγων ἱκανὸν ἦν θεωρῆσαι. εἰσὶ δὲ αἱ μαρτυρίαι αἱ μὲν περὶ αὑτοῦ αἱ δὲ περὶ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ, καὶ αἱ μὲν περὶ τοῦ πράγματοσ αἱ δὲ περὶ τοῦ ἤθουσ, ὥστε φανερὸν ὅτι οὐδέποτ’ ἔστιν ἀπορῆσαι μαρτυρίασ χρησίμησ·

εἰ μὴ γὰρ κατὰ τοῦ πράγματοσ ἢ αὑτῷ ὁμολογουμένησ ἢ τῷ ἀμφισβητοῦντι ἐναντίασ, ἀλλὰ περὶ τοῦ ἤθουσ ἢ αὑτοῦ εἰσ ἐπιείκειαν ἢ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ εἰσ φαυλότητα. τὰ δ’ ἄλλα περὶ μάρτυροσ, ἢ φίλου ἢ ἐχθροῦ ἢ μεταξύ, ἢ εὐδοκιμοῦντοσ ἢ ἀδοξοῦντοσ ἢ μεταξύ, καὶ ὅσαι ἄλλαι τοιαῦται διαφοραί, ἐκ τῶν αὐτῶν τόπων λεκτέον ἐξ οἱών περ καὶ τὰ ἐνθυμήματα λέγομεν.

περὶ δὲ τῶν συνθηκῶν τοσαύτη τῶν λόγων χρῆσίσ ἐστιν ὅσον αὔξειν ἢ καθαιρεῖν, ἢ πιστὰσ ποιεῖν ἢ ἀπίστουσ ‐ ἐὰν μὲν αὐτῷ ὑπάρχωσι, πιστὰσ καὶ κυρίασ, ἐπὶ δὲ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ τοὐναντίον.

πρὸσ μὲν οὖν τὸ πιστὰσ ἢ ἀπίστουσ κατασκευάζειν οὐδὲν διαφέρει τῆσ περὶ τοὺσ μάρτυρασ πραγματείασ·

ὁποῖοι γὰρ ἄν τινεσ ὦσιν οἱ ἐπιγεγραμμένοι ἢ φυλάττοντεσ, τοιούτωσ αἱ συνθῆκαι πισταί εἰσιν. ὁμολογουμένησ δ’ εἶναι τῆσ συνθήκησ, οἰκείασ μὲν οὔσησ αὐξητέον· ἡ γὰρ συνθήκη νόμοσ ἐστὶν ἴδιοσ καὶ κατὰ μέροσ, καὶ αἱ μὲν συνθῆκαι οὐ ποιοῦσι τὸν νόμον κύριον, οἱ δὲ νόμοι τὰσ κατὰ νόμουσ συνθήκασ, καὶ ὅλωσ αὐτὸσ ὁ νόμοσ συνθήκη τίσ ἐστιν, ὥστε ὅστισ ἀπιστεῖ ἢ ἀναιρεῖ συνθήκην τοὺσ νόμουσ ἀναιρεῖ. ἔτι δὲ πράττεται τὰ πολλὰ τῶν συναλλαγμάτων καὶ τὰ ἑκούσια κατὰ συνθήκασ, ὥστε ἀκύρων γιγνομένων ἀναιρεῖται ἡ πρὸσ ἀλλήλουσ χρεία τῶν ἀνθρώπων.

καὶ τἆλλα δὲ ὅσα ἁρμόττει ἐπιπολῆσ ἰδεῖν ἔστιν. ἂν δ’ ἐναντία ᾖ, καὶ μετὰ τῶν ἀμφισβητούντων, πρῶτον μέν, ἅπερ ἄν τισ πρὸσ νόμον ἐναντίον μαχέσαιτο, ταῦτα ἁρμόττει·

ἄτοπον γὰρ εἰ τοῖσ μὲν νόμοισ, ἂν μὴ ὀρθῶσ κείμενοι ὦσιν ἀλλ’ ἐξαμάρτωσιν οἱ τιθέμενοι, οὐκ οἰόμεθα δεῖν πείθεσθαι, ταῖσ δὲ συνθήκαισ ἀναγκαῖον. εἶτα ὅτι τοῦ δικαίου ἐστὶ βραβευτὴσ ὁ δικαστήσ·

οὔκουν τοῦτο σκεπτέον, ἀλλ’ ὡσ δικαιότερον· καὶ τὸ μὲν δίκαιον οὐκ ἔστιν μεταστρέψαι οὔτ’ ἀπάτῃ οὔτ’ ἀνάγκῃ πεφυκὸσ γάρ ἐστιν, συνθῆκαι δὲ γίγνονται καὶ ἐξαπατηθέντων καὶ ἀναγκασθέντων.

πρὸσ δὲ τούτοισ σκοπεῖν εἰ ἐναντία ἐστί τινι τῶν γεγραμμένων νόμων ἢ τῶν κοινῶν, καὶ τῶν γεγραμμένων ἢ τοῖσ οἰκείοισ ἢ τοῖσ ἀλλοτρίοισ, ἔπειτα εἰ ἢ ἄλλαισ συνθήκαισ ὑστέραισ ἢ προτέραισ· ἢ γὰρ αἱ ὕστεραι κύριαι, ἄκυροι δ’ αἱ πρότεραι, ἢ αἱ πρότεραι ὀρθαί, αἱ δ’ ὕστεραι ἠπατήκασιν, ὁποτέρωσ ἂν ᾖ χρήσιμον. ἔτι δὲ τὸ συμφέρον ὁρᾶν, εἴ που ἐναντιοῦται τοῖσ κριταῖσ, καὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα· καὶ γὰρ ταῦτα εὐθεώρητα ὁμοίωσ. αἱ δὲ βάσανοι μαρτυρίαι τινέσ εἰσιν, ἔχειν δὲ δοκοῦσι τὸ πιστόν, ὅτι ἀνάγκη τισ πρόσεστιν.

οὔκουν χαλεπὸν οὐδὲ περὶ τούτων εἰπεῖν τὰ ἐνδεχόμενα, ἐξ ὧν ἐάν τε ὑπάρχωσιν οἰκεῖαι αὔξειν ἔστιν, ὅτι ἀληθεῖσ μόναι τῶν μαρτυριῶν εἰσιν αὗται, ἐάν τε ὑπεναντίαι ὦσι καὶ μετὰ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ, διαλύοι ἄν τισ τἀληθῆ λέγων καθ’ ὅλου τοῦ γένουσ τῶν βασάνων· οὐδὲν γὰρ ἧττον ἀναγκαζόμενοι τὰ ψευδῆ λέγουσιν ἢ τἀληθῆ, καὶ διακαρτεροῦντεσ μὴ λέγειν τἀληθῆ, καὶ ῥᾳδίωσ καταψευδόμενοι ὡσ παυσόμενοι θᾶττον. δεῖ δὲ ἔχειν ἐπαναφέρειν ἐπὶ τοιαῦτα γεγενημένα παραδείγματα ἃ ἴσασιν οἱ κρίνοντεσ. δεῖ δὲ λέγειν ὡσ οὐκ εἰσὶν ἀληθεῖσ αἱ βάσανοι· πολλοὶ μὲν γὰρ παχύφρονεσ οἱ καὶ λιθόδερμοι καὶ ταῖσ ψυχαῖσ ὄντεσ δυνατοὶ γενναίωσ ἐγκαρτεροῦσι ταῖσ ἀνάγκαισ, οἱ δὲ δειλοὶ καὶ εὐλαβεῖσ πρὸ τοῦ τὰσ ἀνάγκασ ἰδεῖν αὐτῶν καταθαρροῦσιν, ὥστε οὐδὲν ἔστι πιστὸν ἐν βασάνοισ. περὶ δ’ ὁρ́κων τετραχῶσ ἔστι διελεῖν·

ἢ γὰρ δίδωσι καὶ λαμβάνει, ἢ οὐδέτερον, ἢ τὸ μὲν τὸ δ’ οὔ, καὶ τούτων ἢ δίδωσιν μὲν οὐ λαμβάνει δέ, ἢ λαμβάνει μὲν δίδωσιν δὲ οὔ. ἔτι ἄλλωσ παρὰ ταῦτα, εἰ ὀμώμοσται οὗτοσ ὑπ’ αὐτοῦ ἢ ὑπ’ ἐκείνου. οὐ δίδωσιν μὲν οὖν, ὅτι ῥᾳδίωσ ἐπιορκοῦσιν, καὶ ὅτι ὁ μὲν ὀμόσασ οὐκ ἀποδίδωσιν, τοὺσ δὲ μὴ ὀμόσαντοσ οἰέται καταδικάσειν, καὶ ὡσ οὗτοσ ὁ κίνδυνοσ κρείττων, ὁ ἐν τοῖσ δικασταῖσ·

τοῖσ μὲν γὰρ πιστεύει τῷ δ’ οὔ. οὐ λαμβάνει δ’, ὅτι ἀντὶ χρημάτων ὁρ́κοσ, καὶ ὅτι εἰ ἦν φαῦλοσ, κατωμόσατο ἄν·

κρεῖττον γὰρ ἂν <ἦν> ἕνεκά του φαῦλον εἶναι ἢ μηδενόσ· ὀμόσασ μὲν οὖν ἕξει, μὴ ὀμόσασ δ’ οὔ· οὕτωσ δὲ δι’ ἀρετὴν ἂν εἰή, ἀλλ’ οὐ δι’ ἐπιορκίαν, τὸ μή. καὶ τὸ τοῦ Ξενοφάνουσ ἁρμόττει, ὅτι "οὐκ ἴση πρόκλησισ αὕτη τἀσεβεῖ πρὸσ εὐσεβῆ" , ἀλλ’ ὁμοία καὶ εἰ ἰσχυρὸσ ἀσθενῆ πατάξαι ἢ πληγῆναι προκαλέσαιτο. εἰ δὲ λαμβάνει, ὅτι πιστεύει αὑτῷ, ἐκείνῳ δ’ οὔ.

καὶ τὸ τοῦ Ξενοφάνουσ μεταστρέψαντα φατέον οὕτωσ ἴσον εἶναι ἂν ὁ μὲν ἀσεβὴσ διδῷ, ὁ δ’ εὐσεβὴσ ὀμνύῃ· δεινόν τε τὸ μὴ θέλειν αὐτόν, ὑπὲρ ὧν ἐκείνουσ ἀξιοῖ ὀμόσαντασ δικάζειν. εἰ δὲ δίδωσιν, ὅτι εὐσεβὲσ τὸ θέλειν τοῖσ θεοῖσ ἐπιτρέπειν, καὶ ὅτι οὐδὲν δεῖ αὐτὸν ἄλλων δικαστῶν δεῖσθαι αὐτοῖσ γὰρ δίδωσι κρίσιν, καὶ ὅτι ἄτοπον τὸ μὴ θέλειν ὀμνύναι περὶ ὧν ἄλλουσ ἀξιοῦσιν ὀμνύναι.

ἐπεὶ δὲ καθ’ ἕκαστον δῆλον ὅπωσ λεκτέον, καὶ συνδυαζομένων πῶσ λεκτέον δῆλον, οἱο͂ν εἰ αὐτὸσ μὲν θέλει λαμβάνειν διδόναι δὲ μή, καὶ εἰ δίδωσι μὲν λαμβάνειν δὲ μὴ θέλει, καὶ εἰ λαμβάνειν καὶ διδόναι θέλει εἴτε μηδέτερον·

ἐκ γὰρ τῶν εἰρημένων ἀνάγκη συγκεῖσθαι, ὥστε καὶ τοὺσ λόγουσ συγκεῖσθαι ἐκ τῶν εἰρημένων. ἐὰν δὲ ᾖ γεγενημένοσ ὑφ’ αὑτοῦ καὶ ἐναντίοσ, ὅτι οὐκ ἐπιορκία· ἑκούσιον γὰρ τὸ ἀδικεῖν, τὸ δ’ ἐπιορκεῖν ἀδικεῖν ἐστι, τὰ δὲ βίᾳ καὶ ἀπάτῃ ἀκούσια. ἐνταῦθα οὖν συνακτέον καὶ τὸ ἐπιορκεῖν, ὅτι ἔστι τὸ τῇ διανοίᾳ ἀλλ’ οὐ τῷ στόματι.

ἐὰν δὲ τῷ ἀντιδίκῳ ᾖ ὑπεναντίοσ καὶ ὀμωμοσμένοσ, ὅτι πάντα ἀναιρεῖ μὴ ἐμμένων οἷσ ὤμοσεν· διὰ γὰρ τοῦτο καὶ τοῖσ νόμοισ χρῶνται ὀμόσαντεσ. καὶ "ὑμᾶσ μὲν ἀξιοῦσιν ἐμμένειν οἷσ ὀμόσαντεσ δικάζετε, αὐτοὶ δὲ οὐκ ἐμμένουσιν" . καὶ ὅσα ἂν ἄλλα αὔξων τισ εἴπειεν. περὶ μὲν οὖν τῶν ἀτέχνων πίστεων εἰρήσθω τοσαῦτα.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Aristotle, Rhetoric, Book 1, chapter 15

(아리스토텔레스, 수사학, Book 1, chapter 15)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION