헬라어 문장 검색 - ΕπιξτέΩορκσ́06́01́

(에픽테토스, Works, book 4, Περὶ ἐλευθερίασ.)

Ἐλεύθερόσ ἐστιν ὁ ζῶν ὡσ βούλεται, ὃν οὔτ’ ἀναγκάσαι ἔστιν οὔτε κωλῦσαι οὔτε βιάσασθαι, οὗ αἱ ὁρμαὶ ἀνεμπόδιστοι, αἱ ὀρέξεισ ἐπιτευκτικαί, αἱ ἐκκλίσεισ ἀπερίπτωτοι. τίσ οὖν θέλει ζῆν ἁμαρτάνων;

‐ Οὐδείσ. ‐ Τίσ θέλει ζῆν ἐξαπατώμενοσ, προπίπτων, ἄδικοσ ὤν, ἀκόλαστοσ, μεμψίμοιροσ, ταπεινόσ; ‐ Οὐδείσ.

‐ Οὐδεὶσ ἄρα τῶν φαύλων ζῇ ὡσ βούλεται· οὐ τοίνυν οὐδ’ ἐλεύθερόσ ἐστιν. τίσ δὲ θέλει λυπούμενοσ ζῆν, φοβούμενοσ, φθονῶν, ἐλεῶν, ὀρεγόμενοσ καὶ ἀποτυγχάνων, ἐκκλίνων καὶ περιπίπτων;

‐ Οὐδὲ εἷσ.

‐ Ἔχομεν οὖν τινα τῶν φαύλων ἄλυπον, ἄφοβον, ἀπερίπτωτον, ἀναπότευκτον; ‐ Οὐδένα. ‐ Οὐκ ἄρα οὐδὲ ἐλεύθερον. ἂν μὲν προσθῇσ ὅτι "ἀλλὰ σύ γε σοφὸσ εἶ, οὐδὲν πρὸσ σὲ ταῦτα", συγγνώσεταί σοι.

ἂν δ’ αὐτῷ τὰσ ἀληθείασ εἴπῃσ ὅτι "τῶν τρὶσ πεπραμένων οὐδὲν διαφέρεισ πρὸσ τὸ μὴ καὶ αὐτὸσ δοῦλοσ εἶναι", τί ἄλλο ἢ πληγάσ σε δεῖ προσδοκᾶν;

3πῶσ γάρ", φησίν, "ἐγὼ δοῦλόσ εἰμι;

ὁ πατὴρ ἐλεύθεροσ, ἡ μήτηρ ἐλευθέρα, οὗ ὠνὴν οὐδεὶσ ἔχει· ἀλλὰ καὶ συγκλητικόσ εἰμι καὶ Καίσαροσ φίλοσ καὶ ὑπάτευκα καὶ δούλουσ πολλοὺσ ἔχω. " πρῶτον μέν, ὦ βέλτιστε συγκλητικέ, τάχα σου καὶ ὁ πατὴρ τὴν αὐτὴν δουλείαν δοῦλοσ ἦν καὶ ἡ μήτηρ καὶ ὁ πάπποσ καὶ ἐφεξῆσ πάντεσ οἱ πρόγονοι.

εἰ δὲ δὴ καὶ τὰ μάλιστα ἦσαν ἐλεύθεροι, τί τοῦτο πρὸσ σέ;

τί γάρ, εἰ ἐκεῖνοι μὲν γενναῖοι ἦσαν, σὺ δ’ ἀγεννήσ; ἐκεῖνοι μὲν ἄφοβοι, σὺ δὲ δειλόσ; ἐκεῖνοι μὲν ἐγκρατεῖσ, σὺ δ’ ἀκόλαστοσ; Καὶ τί, φησί, τοῦτο πρὸσ τὸ δοῦλον εἶναι; ‐ Οὐδέν σοι φαίνεται εἶναι τὸ ἄκοντά τι ποιεῖν, τὸ ἀναγκαζόμενον, τὸ στένοντα πρὸσ τὸ δοῦλον εἶναι;

‐ Τοῦτο μὲν ἔστω, φησίν.

ἀλλὰ τίσ με δύναται ἀναγκάσαι, εἰ μὴ ὁ πάντων κύριοσ Καῖσαρ; ‐ Οὐκοῦν ἕνα μὲν δεσπότην σαυτοῦ καὶ σὺ αὐτὸσ ὡμολόγησασ.

ὅτι δὲ πάντων, ὡσ λέγεισ, κοινόσ ἐστιν, μηδέν σε τοῦτο παραμυθείσθω, ἀλλὰ γίγνωσκε, ὅτι ἐκ μεγάλησ οἰκίασ δοῦλοσ εἶ. οὕτωσ καὶ Νικοπολῖται ἐπιβοᾶν εἰώθασι "νὴ τὴν Καίσαροσ τύχην, ἐλεύθεροί ἐσμεν".

Ὅμωσ δ’, ἐάν σοι δοκῇ, τὸν μὲν Καίσαρα πρὸσ τὸ παρὸν ἀφῶμεν, ἐκεῖνο δέ μοι εἰπέ· οὐδέποτ’ ἠράσθησ τινόσ;

οὐ παιδισκαρίου, οὐ παιδαρίου, οὐ δούλου, οὐκ ἐλευθέρου; ‐ Τί οὖν τοῦτο πρὸσ τὸ δοῦλον εἶναι ἢ ἐλεύθερον;

‐ Οὐδέποθ’ ὑπὸ τῆσ ἐρωμένησ ἐπετάγησ οὐδὲν ὧν οὐκ ἤθελεσ;

οὐδέποτέ σου τὸ δουλάριον ἐκολάκευσασ; οὐδέποτ’ αὐτοῦ τοὺσ πόδασ κατεφίλησασ; καίτοι τοῦ Καίσαροσ ἄν σέ τισ ἀναγκάσῃ, ὕβριν αὐτὸ ἡγῇ καὶ ὑπερβολὴν τυραννίδοσ. τί οὖν ἄλλο ἐστὶ δουλεία;

νυκτὸσ οὐδέποτ’ ἀπῆλθεσ, ὅπου οὐκ ἤθελεσ; ἀνάλωσασ, ὅσα οὐκ ἤθελεσ; εἶπάσ τινα οἰμώζων καὶ στένων, ἠνέσχου λοιδορούμενοσ, ἀποκλειόμενοσ; ἀλλ’ εἰ σὺ αἰσχύνῃ τὰ σαυτοῦ ὁμολογεῖν, ὁρ́α ἃ λέγει καὶ ποιεῖ ὁ Θρασωνίδησ, ὃσ τοσαῦτα στρατευσάμενοσ, ὅσα τάχα οὐδὲ σύ, πρῶτον μὲν ἐξελήλυθε νυκτόσ, ὅτε ὁ Γέτασ οὐ τολμᾷ ἐξελθεῖν, ἀλλ’ εἰ προσηναγκάζετο ὑπ’ αὐτοῦ, πόλλ’ ἂν ἐπικραυγάσασ καὶ τὴν πικρὰν δουλείαν ἀπολοφυράμενοσ ἐξῆλθεν.

εἶτα, τί λέγει;

παιδισκάριόν με, φησίν, καταδεδούλωκ’ εὐτελέσ, ὃν οὐδὲ εἷσ τῶν πολεμίων οὐπώποτε. τάλασ, ὅσ γε καὶ παιδισκαρίου δοῦλοσ εἶ καὶ παιδισκαρίου εὐτελοῦσ. τί οὖν ἔτι σαυτὸν ἐλεύθερον λέγεισ; τί δὲ προφέρεισ σου τὰσ στρατε ίασ;

εἶτα ξίφοσ αἰτεῖ καὶ πρὸσ τὸν ὑπ’ εὐνοίασ μὴ διδόντα χαλεπαίνει[ν] καὶ δῶρα τῇ μισούσῃ πέμπει καὶ δεῖται καὶ κλαίει, πάλιν δὲ μικρὰ εὐημερήσασ ἐπαίρεται·

πλὴν καὶ τότε πῶσ; μηδ’ ἐπιθυμεῖν ἢ φοβεῖσθαι οὔτ’ ἐλευθερίαν .

πῶσ χρώμεθα τῇ ἐννοίᾳ τῆσ ἐλευθερίασ.

λέοντασ τρέφουσιν ἡμέρουσ ἐγκλείσαντεσ καὶ σιτίζουσι καὶ κομίζουσιν ἔνιοι μεθ’ αὑτῶν.

καὶ τίσ ἐρεῖ τοῦτον τὸν λέοντα ἐλεύθερον; οὐχὶ δ’ ὅσῳ μαλακώτερον διεξάγει, τοσούτῳ δουλικώτερον; τίσ δ’ ἂν λέων αἴσθησιν καὶ λογισμὸν λαβὼν βούλοιτο τούτων τισ εἶναι τῶν λεόντων; ἄγε, τὰ δὲ πτηνὰ ταῦτα ὅταν ληφθῇ καὶ ἐγκεκλειμένα τρέφηται, οἱᾶ πάσχει ζητοῦντα ἐκφυγεῖν;

καὶ ἔνιά γε αὐτῶν λιμῷ διαφθείρεται μᾶλλον ἢ ὑπομένει τὴν τοιαύτην διεξαγωγήν, ὅσα δ’ οὖν διασῴζεται, μόγισ καὶ χαλεπῶσ καὶ φθίνοντα, κἂν ὅλωσ εὑρ́ῃ τι παρεῳγμένον, ἐξεπήδησεν. οὕτωσ ὀρέγεται τῆσ φυσικῆσ ἐλευθερίασ καὶ τοῦ αὐτόνομα καὶ ἀκώλυτα εἶναι.

καὶ τί σοι κακόν ἐστιν ἐνταῦθα; "οἱᾶ λέγεισ;

πέτεσθαι πέφυκα ὅπου θέλω, ὕπαιθρον διάγειν, ᾄδειν ὅταν θέλω· σύ με πάντων τούτων ἀφαιρῇ καὶ λέγεισ "τί σοι κακόν ἐστιν" "; διὰ τοῦτο ἐκεῖνα μόνα ἐροῦμεν ἐλεύθερα, ὅσα τὴν ἅλωσιν οὐ φέρει, ἀλλ’ ἅμα τε ἑάλω καὶ ἀποθανόντα διέφυγεν.

οὕτωσ καὶ Διογένησ που λέγει μίαν εἶναι μηχανὴν πρὸσ ἐλευθερίαν τὸ εὐκόλωσ ἀποθνῄσκειν, καὶ τῷ Περσῶν βασιλεῖ γράφει ὅτι "τὴν Ἀθηναίων πόλιν καταδουλώσασθαι οὐ δύνασαι·

οὐ μᾶλλον", φησίν, "ἢ τοὺσ ἰχθύασ". " 3πῶσ; οὐ γὰρ λήψομαι αὐτούσ;

"ἂν λάβῃσ", φησίν, "εὐθὺσ ἀπολιπόντεσ σε οἰχήσονται, καθάπερ οἱ ἰχθύεσ. " καὶ γὰρ ἐκείνων ὃν ἂν λάβῃσ, ἀπέθανεν· καὶ οὗτοι ληφθέντεσ ἐὰν ἀποθνῄσκωσιν, τί σοί ἐστι τῆσ παρασκευῆσ ὄφελοσ; τοῦτ’ ἔστιν ἐλευθέρου ἀνδρὸσ φωνὴ σπουδῇ ἐξητακότοσ τὸ πρᾶγμα καὶ ὥσπερ εἰκὸσ εὑρηκότοσ.

ἂν δ’ ἀλλαχοῦ ζητῇσ ἢ ὅπου ἐστίν, τί θαυμαστόν, εἰ οὐδέποτε αὐτὸ εὑρίσκεισ; Ὁ δοῦλοσ εὐθὺσ εὔχεται ἀφεθῆναι ἐλεύθεροσ. διὰ τί;

δοκεῖτε, ὅτι τοῖσ εἰκοστώναισ ἐπιθυμεῖ δοῦναι ἀργύριον; οὔ· ἀλλ’ ὅτι φαντάζεται μέχρι νῦν διὰ τὸ μὴ τετυχηκέναι τούτου ἐμποδίζεσθαι καὶ δυσροεῖν. "ἂν ἀφεθῶ", φησίν, "εὐθὺσ πᾶσα εὔροια, οὐδενὸσ ἐπιστρέφομαι, πᾶσιν ὡσ ἴσοσ καὶ ὅμοιοσ λαλῶ, πορεύομαι ὅπου θέλω, ἔρχομαι ὅθεν θέλω καὶ ὅπου θέλω.

" εἶτα ἀπηλευθέρωται καὶ εὐθὺσ μὲν οὐκ ἔχων, ποῖ φάγῃ, ζητεῖ, τίνα κολακεύσῃ, παρὰ τίνι δειπνήσῃ·

τέραν ἢ καὶ εὐπορήσασ ἄνθρωποσ ἀπειρόκαλοσ πεφίληκε παιδισκάριον καὶ δυστυχῶν ἀνακλαίεται καὶ τὴν δουλείαν ποθεῖ.

"τί γάρ μοι κακὸν ἦν;

ἄλλοσ μ’ ἐνέδυεν, ἄλλοσ μ’ ὑπέδει, ἄλλοσ ἔτρεφεν, ἄλλοσ ἐνοσοκόμει, ὀλίγα αὐτῷ ὑπηρέτουν. νῦν δὲ τάλασ οἱᾶ πάσχω πλείοσι δουλεύων ἀνθ’ ἑνόσ; ὅμωσ δ’ ἐὰν δακτυλίουσ", φησίν, "λάβω, τότε γ’ εὐρούστατα διάξω καὶ εὐδαιμονέστατα".

πρῶτον μὲν ἵνα λάβῃ, πάσχει ὧν ἐστιν ἄξιοσ· εἶτα λαβὼν πάλιν ταὐτά. εἶτά φησιν "ἂν μὲν στρατεύσωμαι, ἀπηλλάγην πάντων τῶν κακῶν".

στρατεύεται, πάσχει ὅσα μαστιγίασ καὶ οὐδὲν ἧττον δευτέραν αἰτεῖ στρατείαν καὶ τρίτην. εἶθ’ ὅταν αὐτὸν τὸν κολοφῶνα ἐπιθῇ καὶ γένηται συγκλητικόσ, τότε γίνεται δοῦλοσ εἰσ σύλλογον ἐρχόμενοσ, τότε τὴν καλλίστην καὶ λιπαρωτάτην δουλείαν δουλεύει.

ἀλλ’ ἵνα μάθῃ, ἃ ἔλεγεν ὁ Σωκράτησ, τί ἐστι τῶν ὄντων ἕκαστον, καὶ μὴ εἰκῇ τὰσ προλήψεισ ἐφαρμόζῃ ταῖσ ἐπὶ μέρουσ οὐσίαισ.

τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἴτιον τοῖσ ἀνθρώποισ πάντων τῶν κακῶν, τὸ τὰσ προλήψεισ τὰσ κοινὰσ μὴ δύνασθαι ἐφαρμόζειν.

τοῖσ ἐπὶ μέρουσ. ἡμεῖσ δ’ ἄλλοι ἄλλο οἰόμεθα.

ὁ μὲν ὅτι νοσεῖ. οὐδαμῶσ, ἀλλ’ ὅτι τὰσ προλήψεισ οὐκ ἐφαρμόζει. ὁ δ’ ὅτι πτωχόσ ἐστιν, ὁ δ’ ὅτι πατέρα χαλεπὸν ἔχει ἢ μητέρα, τῷ δ’ ὅτι ὁ Καῖσαρ οὐχ ἵλεώσ ἐστιν. τοῦτο δ’ ἐστὶν ἓν καὶ μόνον τὸ τὰσ προλήψεισ ἐφαρμόζειν μὴ εἰδέναι. ἐπεὶ τίσ οὐκ ἔχει κακοῦ πρόληψιν, ὅτι βλαβερόν ἐστιν, ὅτι φευκτόν ἐστιν, ὅτι παντὶ τρόπῳ ἀποικονόμητόν ἐστιν;

πρόληψισ προλήψει οὐ μάχεται, ἀλλ’ ὅταν ἔλθῃ ἐπὶ τὸ ἐφαρμόζειν. τί οὖν τὸ κακόν ἐστι τοῦτο καὶ βλαβερὸν καὶ φευκτόν;

λέγει τὸ Καίσαροσ μὴ εἶναι φίλον· ἀπῆλθεν, ἀπέ[σ]πεσεν τῆσ ἐφαρμογῆσ, θλίβεται, ζητεῖ τὰ μηδὲν πρὸσ τὸ προκείμενον· ὅτι τυχὼν τοῦ φίλοσ εἶναι Καίσαροσ οὐδὲν ἧττον τοῦ ζητουμένου οὐ τέτευχεν. τί γάρ ἐστιν, ὃ ζητεῖ πᾶσ ἄνθρωποσ;

εὐσταθῆσαι, εὐδαιμονῆσαι, πάντα ὡσ θέλει ποιεῖν, μὴ κωλύεσθαι, μὴ ἀναγκάζεσθαι. ὅταν οὖν γένηται Καίσαροσ φίλοσ, πέπαυται κωλυόμενοσ, πέπαυται ἀναγκαζόμενοσ, εὐσταθεῖ, εὐροεῖ; τίνοσ πυθώμεθα; τίνα ἔχομεν ἀξιοπιστότερον ἢ αὐτὸν τοῦτον τὸν γεγονότα φίλον; ἐλθὲ εἰσ τὸ μέσον καὶ εἰπὲ ἡμῖν, πότε ἀταραχώτερον ἐκάθευδεσ, νῦν ἢ πρὶν γενέσθαι φίλοσ τοῦ Καίσαροσ;

εὐθὺσ ἀκούεισ ὅτι "παῦσαι, τοὺσ θεούσ σοι, ἐμπαίζων μου τῇ τύχῃ· οὐκ οἶδασ, οἱᾶ πάσχω τάλασ· οὐδ’ ὕπνοσ ἐπέρχεταί μοι, ἀλλ’ ἄλλοσ ἐλθὼν λέγει, ὅτι ἤδη ἐγρηγορεῖ, ἤδη πρόεισιν· εἶτα ταραχαί, εἶτα φροντίδεσ" 3. ἄγε, ἐδείπνεισ δὲ πότε εὐαρεστότερον, νῦν ἢ πρότερον; ἄκουσον αὐτοῦ καὶ περὶ τούτων τί λέγει·

ὅτι, ἂν μὲν μὴ κληθῇ, ὀδυνᾶται, ἂν δὲ κληθῇ, ὡσ δοῦλοσ παρὰ κυρίῳ δειπνεῖ μεταξὺ προσέχων, μή τι μωρὸν εἴπῃ ἢ ποιήσῃ. καὶ τί δοκεῖσ φοβεῖται; μὴ μαστιγωθῇ ὡσ δοῦλοσ; πόθεν αὐτῷ οὕτωσ καλῶσ; ἀλλ’ ὡσ πρέπει τηλικοῦτον ἄνδρα, Καίσαροσ φίλον, μὴ ἀπολέσῃ τὸν τράχηλον. ἐλούου δὲ πότ’ ἀταραχώτερον;

ἐγυμνάζου δὲ πότε σχολαίτερον; τὸ σύνολον ποῖον μᾶλλον ἤθελεσ βίον βιοῦν, τὸν νῦν ἢ τὸν τότε; ὀμόσαι δύναμαι, ὅτι οὐδεὶσ οὕτωσ ἐστὶν ἀναίσθητοσ ἢ ἀναλήθησ, μὴ ἀποδύρασθαι τὰσ αὑτοῦ συμφοράσ, ὅσῳ ἂν ᾖ φίλτεροσ.

Ὅταν οὖν μήτε οἱ βασιλεῖσ λεγόμενοι ζῶσιν ὡσ θέλουσι μήθ’ οἱ φίλοι τῶν βασιλέων, τίνεσ ἔτι εἰσὶν ἐλεύθεροι;

‐ Ζήτει καὶ εὑρήσεισ. ἔχεισ γὰρ ἀφορμὰσ παρὰ τῆσ φύσεωσ πρὸσ εὑρ́εσιν τῆσ ἀληθείασ. εἰ δ’ αὐτὸσ οὐχ οἱο͂́σ τε εἶ κατὰ ταύτασ ψιλὰσ πορευόμενοσ εὑρεῖν τὸ ἑξῆσ, ἄκουσον παρὰ τῶν ἐζητηκότων. τί λέγουσιν;

ἀγαθόν σοι δοκεῖ ἡ ἐλευθερία; ‐ Τὸ μέγιστον. ‐ Δύναται οὖν τισ τοῦ μεγίστου ἀγαθοῦ τυγχάνων κακοδαιμονεῖν ἢ κακῶσ πράσσειν; ‐ Οὔ. ‐ Ὅσουσ οὖν ἂν ἴδῃσ κακοδαιμονοῦντασ, δυσροοῦντασ, πενθοῦντασ, ἀποφαίνου θαρρῶν μὴ εἶναι ἐλευθέρουσ. ‐ Ἀποφαίνομαι. ‐ Οὐκοῦν ἀπὸ μὲν ὠνῆσ καὶ πράσεωσ καὶ τῆσ τοιαύτησ ἐν κτήσει κατατάξεωσ ἤδη ἀποκεχωρήκαμεν.

εἰ γὰρ ὀρθῶσ ὡμολόγησασ ταῦτα, ἄν τε μέγασ βασιλεὺσ κακοδαιμονῇ, οὐκ ἂν ἐλεύθεροσ, ἄν τε μικρὸσ ἄν θ’ ὑπατικὸσ ἄν τε δισύπατοσ. ‐ Ἔστω. Ἔτι οὖν ἀπόκριναί μοι κἀκεῖνο· δοκεῖ σοι μέγα τι εἶναι καὶ γενναῖον ἡ ἐλευθερία καὶ ἀξιόλογον;

‐ Πῶσ γὰρ οὔ; ‐ Ἔστιν οὖν τυγχάνοντά τινοσ οὕτωσ μεγάλου καὶ ἀξιολόγου καὶ γενναίου ταπεινὸν εἶναι; ‐ Οὐκ ἔστιν. ‐ Ὅταν οὖν ἴδῃσ τινὰ ὑποπεπτωκότα ἑτέρῳ ἢ κολακεύοντα παρὰ τὸ φαινόμενον αὐτῷ, λέγε καὶ τοῦτον θαρρῶν μὴ εἶναι ἐλεύθερον·

καὶ μὴ μόνον, ἂν δειπναρίου ἕνεκα αὐτὸ ποιῇ, ἀλλὰ κἂν ἐπαρχίασ ἕνεκα κἂν ὑπατείασ. ἀλλ’ ἐκείνουσ μὲν μικροδούλουσ λέγε τοὺσ μικρῶν τινων ἕνεκα ταῦτα ποιοῦντασ, τούτουσ δ’, ὡσ εἰσὶν ἄξιοι, μεγαλοδούλουσ. ‐ Ἔστω καὶ ταῦτα.

‐ Δοκεῖ δέ σοι ἡ ἐλευθερία αὐτεξούσιόν τι εἶναι καὶ αὐτόνομον; ‐ Πῶσ γὰρ οὔ; ‐ Ὅντινα οὖν ἐπ’ ἄλλῳ κωλῦσαι ἔστι καὶ ἀναγκάσαι, θαρρῶν λέγε μὴ εἶναι ἐλεύθερον. καὶ μή μοι πάππουσ αὐτοῦ καὶ προπάππουσ βλέπε καὶ ὠνὴν ζήτει καὶ πρᾶσιν, ἀλλ’ ἂν ἀκούσῃσ λέγοντοσ ἔσωθεν καὶ ἐκ πάθουσ "κύριε", κἂν δώδεκα ῥάβδοι προάγωσιν, λέγε δοῦλον·

κἂν ἀκούσῃσ λέγοντοσ "τάλασ ἐγώ, οἱᾶ πάσχω", λέγε δοῦλον· ἂν ἁπλῶσ ἀποκλαιόμενον ἴδῃσ, μεμφόμενον, δυσροοῦντα, λέγε δοῦλον περιπόρφυρον ἔχοντα. ἂν οὖν μηδὲν τούτων ποιῇ, μήπω εἴπῃσ ἐλεύθερον, ἀλλὰ τὰ δόγματα αὐτοῦ κατάμαθε, μή τι ἀναγκαστά, μή τι κωλυτικά, μή τι δυσροητικά·

κἂν εὑρ́ῃσ τοιοῦτον, λέγε δοῦλον ἀνοχὰσ ἔχοντα ἐν Σατο[υ]ρναλίοισ· λέγε, ὅτι ὁ κύριοσ αὐτοῦ ἀποδημεῖ· εἶθ’ ἥξει καὶ γνώσῃ οἱᾶ πάσχει. ‐ Τίσ ἥξει;

‐ Πᾶσ ὃσ ἂν ἐξουσίαν ἔχῃ τῶν ὑπ’ αὐτοῦ τινοσ θελομένων πρὸσ τὸ περιποιῆσαι ταῦτα ἢ ἀφελέσθαι. ‐ Οὕτωσ οὖν πολλοὺσ κυρίουσ ἔχομεν; ‐ Οὕτωσ. τὰ γὰρ πράγματα προτέρουσ τούτων κυρίουσ ἔχομεν· ἐκεῖνα δὲ πολλά ἐστιν. διὰ ταῦτα ἀνάγκη καὶ τοὺσ τούτων τινὸσ ἔχοντασ ἐξουσίαν κυρίουσ εἶναι· ἐπεί τοι οὐδεὶσ αὐτὸν τὸν Καίσαρα φοβεῖται, ἀλλὰ θάνατον, φυγήν, ἀφαίρεσιν τῶν ὄντων, φυλακήν, ἀτιμίαν.

οὐδὲ φιλεῖ τισ τὸν Καίσαρα, ἂν μή τι ᾖ πολλοῦ ἄξιοσ, ἀλλὰ πλοῦτον φιλοῦμεν, δημαρχίαν, στρατηγίαν, ὑπατείαν. ὅταν ταῦτα φιλῶμεν καὶ μισῶμεν καὶ φοβώμεθα, ἀνάγκη τοὺσ ἐξουσίαν αὐτῶν ἔχοντασ κυρίουσ ἡμῶν εἶναι. διὰ τοῦτο καὶ ὡσ θεοὺσ αὐτοὺσ προσκυνοῦμεν· ἐννοοῦμεν γάρ, ὅτι τὸ ἔχον ἐξουσίαν τῆσ μεγίστησ ὠφελείασ θεῖόν ἐστιν, εἶθ’ ὑποτάσσομεν κακῶσ "οὗτοσ δ’ ἔχει [τῆσ μεγίστησ ὠφελείασ·

θεῖόν ἐστιν. εἶθ’ ὑποτάσσομεν κακῶσ, οὗτοσ δ’ ἔχει] τῆσ μεγίστησ ὠφελείασ ἐξουσίαν". ἀνάγκη καὶ τὸ γενόμενον ἐξ αὐτῶν ἐπενεχθῆναι κακῶσ. Τί οὖν ἐστι τὸ ποιοῦν ἀκώλυτον τὸν ἄνθρωπον καὶ αὐτεξούσιον;

πλοῦτοσ γὰρ οὐ ποιεῖ οὐδ’ ὑπατεία οὐδ’ ἐπαρχία οὐδὲ βασιλεία, ἀλλὰ δεῖ τι ἄλλο εὑρεθῆναι. τί οὖν ἐστι τὸ ἐν τῷ γράφειν ἀκώλυτον ποιοῦν καὶ ἀπαραπόδιστον;

‐ Ἡ ἐπιστήμη τοῦ γράφειν. ‐ Τί δ’ ἐν τῷ κιθαρίζειν; ‐ Ἡ ἐπιστήμη τοῦ κιθαρίζειν. ‐ Οὐκοῦν καὶ ἐν τῷ βιοῦν ἡ ἐπιστήμη τοῦ βιοῦν. ὡσ μὲν οὖν ἁπλῶσ, ἀκήκοασ·

σκέψαι δ’ αὐτὸ καὶ ἐκ τῶν ἐπὶ μέρουσ. τὸν ἐφιέμενόν τινοσ τῶν ἐπ’ ἄλλοισ ὄντων ἐνδέχεται ἀκώλυτον εἶναι; ‐ Οὔ. ‐ Ἐνδέχεται ἀπαραπόδιστον; ‐ Οὔ.

‐ Οὐκοῦν οὐδ’ ἐλεύθερον. ὁρ́α οὖν· πότερον οὐδὲν ἔχομεν, ὃ ἐφ’ ἡμῖν μόνοισ ἐστίν, ἢ πάντα ἢ τὰ μὲν ἐφ’ ἡμῖν ἐστιν, τὰ δ’ ἐπ’ ἄλλοισ; ‐ Πῶσ λέγεισ;

‐ Οὐκοῦν τὸ μὲν σῶμα ἀλλότριον, ὑπεύθυνον παντὸσ τοῦ ἰσχυροτέρου. ‐ Τὸ σῶμα ὅταν θέλῃσ ὁλόκληρον εἶναι, ἐπὶ σοί ἐστιν ἢ οὔ; ‐ Οὐκ ἐπ’ ἐμοί. ‐ Ὅταν δ’ ὑγιαίνειν; ‐ Οὐδὲ τοῦτο. ‐ Ὅταν δὲ καλὸν εἶναι; ‐ Οὐδὲ τοῦτο. ‐ Ζῆν δὲ καὶ ἀποθανεῖν; ‐ Οὐδὲ τοῦτο. ‐ Ἔστω.

‐ Τὸν ἀγρὸν δ’ ἐπὶ σοί ἐστιν ἔχειν, ὅταν θέλῃσ καὶ ἐφ’ ὅσον θέλεισ καὶ οἱο͂ν θέλεισ; ‐ Οὔ. ‐ Τὰ δὲ δουλάρια; ‐ Οὔ. ‐ Τὰ δ’ ἱμάτια; ‐ Οὔ. ‐ Τὸ δὲ οἰκίδιον; ‐ Οὔ. ‐ Τοὺσ δ’ ἵππουσ; ‐ Τούτων μὲν οὐδέν. ‐ Ἂν δὲ τὰ τέκνα σου ζῆν θέλῃσ ἐξ ἅπαντοσ ἢ τὴν γυναῖκα ἢ τὸν ἀδελφὸν ἢ τοὺσ φίλουσ, ἐπὶ σοί ἐστιν; ‐ Οὐδὲ ταῦτα. Πότερον οὖν οὐδὲν ἔχεισ αὐτεξούσιον, ὃ ἐπὶ μόνῳ ἐστὶ σοί, ἢ ἔχεισ τι τοιοῦτον; ‐ Οὐκ οἶδα.

‐ Ὅρα οὖν οὕτωσ καὶ σκέψαι αὐτό. μή τισ δύναταί σε ποιῆσαι συγκαταθέσθαι τῷ ψεύδει;

‐ Οὐδείσ. ‐ Οὐκοῦν ἐν μὲν τῷ συγκαταθετικῷ τόπῳ ἀκώλυτοσ εἶ καὶ ἀνεμπόδιστοσ. ‐ Ἔστω.

‐ Ἄγε, ὁρμῆσαι δέ σε ἐφ’ ὃ μὴ θέλεισ τισ δύναται ἀναγκάσαι; ‐ Δύναται. ὅταν γάρ μοι θάνατον ἢ δεσμὰ ἀπειλῇ, ἀναγκάζει μ’ ὁρμῆσαι. ‐ Ἂν οὖν καταφρονῇσ τοῦ ἀποθανεῖν καὶ τοῦ δεδέσθαι, ἔτι αὐτοῦ ἐπιστρέφῃ; ‐ Οὔ.

‐ Σὸν οὖν ἐστιν ἔργον τὸ καταφρονεῖν θανάτου ἢ οὐ σόν; ‐ Ἐμόν. ‐ Σὸν ἄρα ἐστὶ καὶ τὸ ὁρμῆσαι ἢ οὔ; ‐ Ἔστω ἐμόν. ‐ Τὸ δ’ ἀφορμῆσαι τίνοσ; σὸν καὶ τοῦτο.

‐ Τί οὖν, ἂν ἐμοῦ ὁρμήσαντοσ περιπατῆσαι ἐκεῖνόσ με κωλύσῃ; ‐ Τί σου κωλύσει; μή τι τὴν συγκατάθεσιν; ‐ Οὔ· ἀλλὰ τὸ σωμάτιον. ‐ Ναί, ὡσ λίθον. ‐ Ἔστω· ἀλλ’ οὐκέτι ἐγὼ περιπατῶ. ‐ Τίσ δέ σοι εἶπεν "τὸ περιπατῆσαι σὸν ἔργον ἐστὶν ἀκώλυτον";

ἐγὼ γὰρ ἐκεῖνο ἔλεγον ἀκώλυτον μόνον τὸ ὁρμῆσαι· ὅπου δὲ σώματοσ χρεία καὶ τῆσ ἐκ τούτου συνεργείασ, πάλαι ἀκήκοασ, ὅτι οὐδέν ἐστι σόν. ‐ Ἔστω καὶ ταῦτα.

‐ Ὀρέγεσθαι δέ σε οὗ μὴ θέλεισ τισ ἀναγκάσαι δύναται; ‐ Οὐδείσ. ‐ Προθέσθαι δ’ ἢ ἐπιβαλέσθαι τισ ἢ ἁπλῶσ χρῆσθαι ταῖσ προσπιπτούσαισ φαντασίαισ; ‐ Οὐδὲ τοῦτο·

ἀλλὰ ὀρεγόμενόν με κωλύσει τυχεῖν οὗ ὀρέγομαι. ‐ Ἂν τῶν σῶν τινοσ ὀρέγῃ καὶ τῶν ἀκωλύτων, πῶσ σε κωλύσει; ‐ Οὐδαμῶσ. ‐ Τίσ οὖν σοι λέγει, ὅτι ὁ τῶν ἀλλοτρίων ὀρεγόμενοσ ἀκώλυτόσ ἐστιν; Ὑγείασ οὖν μὴ ὀρέγωμαι; ‐ Μηδαμῶσ, μηδ’ ἄλλου ἀλλοτρίου μηδενόσ.

ὃ γὰρ οὐκ ἔστιν ἐπὶ σοὶ παρασκευάσαι ἢ τηρῆσαι ὅτε θέλεισ, τοῦτο ἀλλότριόν ἐστιν.

μακρὰν ἀπ’ αὐτοῦ οὐ μόνον τὰσ χεῖρασ, ἀλλὰ πολὺ πρότερον τὴν ὄρεξιν· εἰ δὲ μή, παρέδωκασ σαυτὸν δοῦλον, ὑπέθηκασ τὸν τράχηλον, ἂν θαυμάσῃσ τῶν [τι] μὴ σῶν ᾧ τινι ἂν τῶν ὑπευθύνων καὶ θνητῶν προσπαθῇσ. ‐ Ἡ χεὶρ οὐκ ἔστιν ἐμή; ‐ Μέροσ ἐστὶ σόν, φύσει δὲ πηλόσ, κωλυτόν, ἀναγκαστόν, δοῦλον παντὸσ τοῦ ἰσχυροτέρου.

καὶ τί σοι λέγω χεῖρα;

ὅλον τὸ σῶμα οὕτωσ ἔχειν σε δεῖ ὡσ ὀνάριον ἐπισεσαγμένον, ἐφ’ ὅσον ἂν οἱο͂́ν τε ᾖ, ἐφ’ ὅσον ἂν διδῶται· ἂν δ’ ἀγγαρεία ᾖ καὶ στρατιώτησ ἐπιλάβηται, ἄφεσ, μὴ ἀντίτεινε μηδὲ γόγγυζε. εἰ δὲ μή, πληγὰσ λαβὼν οὐδὲν ἧττον ἀπολεῖσ καὶ τὸ ὀνάριον. ὅταν δὲ πρὸσ τὸ σῶμα οὕτωσ ἔχειν σε δέῃ, ὁρ́α, τί ἀπολείπεται περὶ τὰ ἄλλα, ὅσα τοῦ σώματοσ ἕνεκα παρασκευάζεται.

ὅταν ἐκεῖνο ὀνάριον ᾖ, τἆλλα γίνεται χαλινάρια τοῦ ὀναρίου, σαγμάτια, ὑποδημάτια, κριθαί, χόρτοσ. ἄφεσ κἀκεῖνα, ἀπόλυε θᾶττον καὶ εὐκολώτερον ἢ τὸ ὀνάριον. Καὶ ταύτην τὴν παρασκευὴν παρασκευασάμενοσ καὶ τὴν ἄσκησιν ἀσκήσασ τὰ ἀλλότρια ἀπὸ τῶν ἰδίων διακρίνειν, τὰ κωλυτὰ ἀπὸ τῶν ἀκωλύτων, ταῦτα πρὸσ σαυτὸν ἡγεῖσθαι, ἐκεῖνα μὴ πρὸσ σαυτόν, ἐνταῦθα ἐπιστρόφωσ ἔχειν τὴν ὄρεξιν, ἐνταῦθα τὴν ἔκκλισιν, μή τι ἔτι φοβῇ τινα;

‐ Οὐδένα.

‐ Περὶ τίνοσ γὰρ φοβήσῃ; περὶ τῶν σεαυτοῦ, ὅπου σοι ἡ οὐσία τοῦ ἀγαθοῦ καὶ τοῦ κακοῦ; καὶ τίσ τούτων ἐξουσίαν ἔχει; τίσ ἀφελέσθαι αὐτὰ δύναται, τίσ ἐμποδίσαι; οὐ μᾶλλον ἢ τὸν θεόν. ἀλλ’ ὑπὲρ τοῦ σώματοσ καὶ τῆσ κτήσεωσ;

ὑπὲρ τῶν ἀλλοτρίων; ὑπὲρ τῶν οὐδὲν πρὸσ σέ; καὶ τί ἄλλο ἐξ ἀρχῆσ ἐμελέτασ ἢ διακρίνειν τὰ σὰ καὶ οὐ σά, τὰ ἐπὶ σοὶ καὶ οὐκ ἐπὶ σοί, τὰ κωλυτὰ καὶ ἀκώλυτα; τίνοσ δὲ ἕνεκα προσῆλθεσ τοῖσ φιλοσόφοισ; ἵνα μηδὲν ἧττον ἀτυχῇσ καὶ δυστυχῇσ; οὐκοῦν ἄφοβοσ μὲν οὕτωσ ἔσει καὶ ἀτάραχοσ.

λύπη δὲ τί πρὸσ σέ; ὧν γὰρ προσδοκωμένων φόβοσ γίνεται, καὶ λύπη παρόντων. ἐπιθυμήσεισ δὲ τίνοσ ἔτι; τῶν μὲν γὰρ προαιρετικῶν ἅτε καλῶν ὄντων καὶ παρόντων σύμμετρον ἔχεισ καὶ καθισταμένην τὴν ὄρεξιν, τῶν δ’ ἀπροαιρέτων οὐδενὸσ ὀρέγῃ, ἵνα καὶ τόπον σχῇ τὸ ἄλογον ἐκεῖνο καὶ ὠστικὸν καὶ παρὰ τὰ μέτρα ἠπειγμένον; Ὅταν οὖν πρὸσ τὰ πράγματα οὕτωσ ἔχῃσ, τίσ ἔτι ἄνθρωποσ δύναται φοβερὸσ εἶναι; τί γὰρ ἔχει ἄνθρωποσ ἀνθρώπῳ φοβερὸν ἢ ὀφθεὶσ ἢ λαλήσασ ἢ ὅλωσ συναναστραφείσ;

οὐ μᾶλλον ἢ ἵπποσ ἵππῳ ἢ κύων κυνὶ ἢ μέλισσα μελίσσῃ. ἀλλὰ τὰ πράγματα ἑκάστῳ φοβερά ἐστιν· ταῦτα δ’ ὅταν περιποιεῖν τισ δύνηταί τινι ἢ ἀφελέσθαι, τότε καὶ αὐτὸσ φοβερὸσ γίνεται. πῶσ οὖν ἀκρόπολισ καταλύεται;

οὐ σιδήρῳ οὐδὲ πυρί, ἀλλὰ δόγμασιν. ἂν γὰρ τὴν οὖσαν ἐν τῇ πόλει καθέλωμεν, μή τι καὶ τὴν τοῦ πυρετοῦ, μή τι καὶ τὴν τῶν καλῶν γυναικαρίων, μή τι ἁπλῶσ τὴν ἐν ἡμῖν ἀκρόπολιν καὶ τοὺσ ἐν ἡμῖν τυράννουσ ἀποβεβλήκαμεν, οὓσ ἐφ’ ἑκάστοισ καθ’ ἡμέραν ἔχομεν, ποτὲ μὲν τοὺσ αὐτούσ, ποτὲ δ’ ἄλλουσ; ἀλλ’ ἔνθεν ἄρξασθαι δεῖ καὶ ἔνθεν καθελεῖν τὴν ἀκρόπολιν, ἐκβάλλειν τοὺσ τυράννουσ·

τὸ σωμάτιον ἀφεῖναι, τὰ μέρη αὐτοῦ, τὰσ δυνάμεισ, τὴν κτῆσιν, τὴν φήμην, ἀρχάσ, τιμάσ, τέκνα, ἀδελφούσ, φίλουσ, πάντα ταῦτα ἡγήσασθαι ἀλλότρια. κἂν ἔνθεν ἐκβληθῶσιν οἱ τύραννοι, τί ἔτι ἀποτειχίζω τὴν ἀκρόπολιν ἐμοῦ γε ἕνεκα;

ἑστῶσα γὰρ τί μοι ποιεῖ; τί ἔτι ἐκβάλλω τοὺσ δορυφόρουσ; ποῦ γὰρ αὐτῶν αἰσθάνομαι; ἐπ’ ἄλλουσ ἔχουσιν τὰσ ῥάβδουσ καὶ τοὺσ κοντοὺσ καὶ τὰσ μαχαίρασ. ἐγὼ δ’ οὐπώποτ’ οὔτε θέλων ἐκωλύθην οὔτ’ ἠναγκάσθην μὴ θέλων καὶ πῶσ τοῦτο δυνατόν;

κἀγὼ βούλομαι. προσκατατέταχά μου τὴν ὁρμὴν τῷ θεῷ. θέλει μ’ ἐκεῖνοσ πυρέσσειν· κἀγὼ θέλω. θέλει ὁρμᾶν ἐπί τι· κἀγὼ θέλω. θέλει ὀρέγεσθαι· κἀγὼ θέλω. θέλει με τυχεῖν τινοσ· οὐ θέλει·

οὐ βούλομαι. ἀποθανεῖν οὖν θέλω· στρεβλωθῆναι οὖν θέλω. τίσ ἔτι με κωλῦσαι δύναται παρὰ τὸ ἐμοὶ φαινόμενον ἢ ἀναγκάσαι; οὐ μᾶλλον ἢ τὸν Δία. Οὕτωσ ποιοῦσι καὶ τῶν ὁδοιπόρων οἱ ἀσφαλέστεροι. ἀκήκοεν ὅτι λῃστεύεται ἡ ὁδόσ·

μόνοσ οὐ τολμᾷ καθεῖναι, ἀλλὰ περιέμεινεν συνοδίαν ἢ πρεσβευτοῦ ἢ ταμίου ἢ ἀνθυπάτου καὶ προσκατατάξασ ἑαυτὸν παρέρχεται ἀσφαλῶσ. οὕτωσ καὶ ἐν τῷ κόσμῳ ποιεῖ ὁ φρόνιμοσ.

"πολλὰ λῃστήρια, τύραννοι, χειμῶνεσ, ἀπορίαι, ἀποβολαὶ τῶν φιλτάτων. ποῦ τισ καταφύγῃ;

πῶσ ἀλῄστευτοσ παρέλθῃ; ποίαν συνοδίαν περιμείνασ ἀσφαλῶσ διέλθῃ; τίνι προσκατατάξασ ἑαυτόν; τῷ δεῖνι, τῷ πλουσίῳ, τῷ ὑπατικῷ.

καὶ τί μοι ὄφελοσ; αὐτὸσ ἐκδύεται, οἰμώζει, πενθεῖ. τί δ’, ἂν ὁ συνοδοιπόροσ αὐτὸσ ἐπ’ ἐμὲ στραφεὶσ λῃστήσ μου γένηται; τί ποιήσω;

φίλοσ ἔσομαι Καίσαροσ· ἐκείνου με ὄντα ἑταῖρον οὐδεὶσ ἀδικήσει. πρῶτον μέν, ἵνα γένωμαι, π[ρ]όσα με δεῖ τλῆναι καὶ παθεῖν, ποσάκισ καὶ ὑπὸ πόσων λῃστευθῆναι· εἶτα ἐὰν γένωμαι, καὶ οὗτοσ θνητόσ ἐστιν [καὶ οὗτοσ θνητόσ]. ἂν δ’ αὐτὸσ ἔκ τινοσ περιστάσεωσ ἐχθρόσ μου γένηται, ἀναχωρῆσαί πού ποτε κρεῖσσον;

εἰσ ἐρημίαν;

ἄγε, ἐκεῖ πυρετὸσ οὐκ ἔρχεται; τί οὖν γένηται; οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἀσφαλῆ σύνοδον, πιστόν, ἰσχυρόν, ἀνεπιβούλευτον; " οὕτωσ ἐφίστησιν καὶ ἐννοεῖ, ὅτι, ἐὰν τῷ θεῷ προσκατατάξῃ ἑαυτόν, διελεύσεται ἀσφαλῶσ.

Πῶσ λέγεισ προσκατατάξαι; ‐ Ἵν’, ὃ ἂν ἐκεῖνοσ θέλῃ, καὶ αὐτὸσ θέλῃ καί, ὃ ἂν ἐκεῖνοσ μὴ θέλῃ, τοῦτο μηδ’ αὐτὸσ θέλῃ.

‐ Πῶσ οὖν τοῦτο γένηται;

‐ Πῶσ γὰρ ἄλλωσ ἢ ἐπισκεψαμένῳ τὰσ ὁρμὰσ τοῦ θεοῦ καὶ τὴν διοίκησιν; τί μοι δέδωκεν ἐμὸν καὶ αὐτεξούσιον, τί αὑτῷ κατέλ[ε]ιπεν; τὰ προαιρετικά μοι δέδωκεν, ἐπ’ ἐμοὶ πεποίηκεν, ἀνεμπόδιστα, ἀκώλυτα. τὸ σῶμα τὸ πήλινον πῶσ ἐδύνατο ἀκώλυτον ποιῆσαι; ὑπέταξεν οὖν τῇ τῶν ὅλων περιόδῳ, τὴν κτῆσιν, τὰ σκεύη, τὴν οἰκίαν, τὰ τέκνα, τὴν γυναῖκα. τί οὖν θεομαχῶ;

τί θέλω τὰ μὴ θελητά, τὰ μὴ δοθέντα μοι ἐξ ἅπαντοσ ἔχειν; ἀλλὰ πῶσ; ὡσ δέδοται καὶ ἐφ’ ὅσον δύναται. ἀλλ’ ὁ δοὺσ ἀφαιρεῖται. τί οὖν ἀντιτείνω; οὐ λέγω, ὅτι ἠλίθιοσ ἔσομαι τὸν ἰσχυρότερον βιαζόμενοσ, ἀλλ’ ἔτι πρότερον ἄδικοσ. πόθεν γὰρ ἔχων αὐτὰ ἦλθον;

ὁ πατήρ μου αὐτὰ ἔδωκεν. ἐκείνῳ δὲ τίσ; τὸν ἥλιον δὲ τίσ πεποίηκε, τοὺσ καρποὺσ δὲ τίσ, τὰσ δ’ ὡρ́ασ τίσ, τὴν δὲ πρὸσ ἀλλήλουσ συμπλοκὴν καὶ κοινωνίαν τίσ; Εἶτα σύμπαντα εἰληφὼσ παρ’ ἄλλου καὶ αὐτὸν σεαυτόν, ἀγανακτεῖσ καὶ μέμφῃ τὸν δόντα, ἄν σού τι ἀφέληται;

τίσ ὢν καὶ ἐπὶ τί ἐληλυθώσ;

οὐχὶ ἐκεῖνόσ σε εἰσήγαγεν; οὐχὶ τὸ φῶσ ἐκεῖνόσ σοι ἔδειξεν; οὐ συνεργοὺσ δέδωκεν; οὐ καὶ αἰσθήσεισ; οὐ λόγον; ὡσ τίνα δὲ εἰσήγαγεν; οὐχ ὡσ θνητόν; οὐχ ὡσ μετὰ ὀλίγου σαρκιδίου ζήσοντα ἐπὶ γῆσ καὶ θεασόμενον τὴν διοίκησιν αὐτοῦ καὶ συμπομπεύσοντα αὐτῷ καὶ συνεορτάσοντα πρὸσ ὀλίγον; οὐ θέλεισ οὖν, ἑώσ δέδοταί σοι, θεασάμενοσ τὴν πομπὴν καὶ τὴν πανήγυριν εἶτα, ὅταν σ’ ἐξάγῃ, πορεύεσθαι προσκυνήσασ καὶ εὐχαριστήσασ ὑπὲρ ὧν ἤκουσασ καὶ εἶδεσ;

"οὔ·

ἀλλ’ ἔτι ἑορτάζειν ἤθελον. " καὶ γὰρ οἱ μύσται μυεῖσθαι; τάχα καὶ οἱ ἐν Ὀλυμπίᾳ ἄλλουσ ἀθλητὰσ βλέπειν· ἀλλὰ ἡ πανήγυρισ πέρασ ἔχει· ἔξελθε, ἀπαλλάγηθι ὡσ εὐχάριστοσ, ὡσ αἰδήμων· δὸσ ἄλλοισ τόπον· δεῖ γενέσθαι καὶ ἄλλουσ, καθάπερ καὶ σὺ ἐγένου, καὶ γενομένουσ ἔχειν χώραν καὶ οἰκήσεισ, τὰ ἐπιτήδεια. ἂν δ’ οἱ πρῶτοι μὴ ὑπεξάγωσιν, τί ὑπολείπεται; τί ἄπληστοσ εἶ; τί ἀνίκανοσ; τί στενοχωρεῖσ τὸν κόσμον; ‐ Ναί·

ἀλλὰ τὰ τεκνία μετ’ ἐμαυτοῦ εἶναι θέλω καὶ τὴν γυναῖκα. ‐ Σὰ γάρ ἐστιν; οὐχὶ τοῦ δόντοσ; οὐχὶ καὶ τοῦ σὲ πεποιηκότοσ; εἶτα οὐκ ἐκστήσῃ τῶν ἀλλοτρίων; οὐ παραχωρήσεισ τῷ κρείσσονι; ‐ Τί οὖν μ’ εἰσῆγεν ἐπὶ τούτοισ;

‐ Καὶ εἰ μὴ ποιεῖ σοι, ἔξελθε· οὐκ ἔχει χρείαν θεατοῦ μεμψιμοίρου. τῶν συνεορταζόντων δεῖται, τῶν συγχορευόντων, ἵν’ ἐπικροτῶσι μᾶλλον, ἐπιθειάζωσιν, ὑμνῶσι δὲ τὴν πανήγυριν. τοὺσ ἀταλαιπώρουσ δὲ καὶ δειλοὺσ οὐκ ἀηδῶσ ὄψεται ἀπολελειμμένουσ τῆσ πανηγύρεωσ·

οὐδὲ γὰρ παρόντεσ ὡσ ἐν ἑορτῇ διῆγον οὐδ’ ἐξεπλήρουν τὴν χώραν τὴν πρέπουσαν, ἀλλ’ ὠδυνῶντο, ἐμέμφοντο τὸν δαίμονα, τὴν τύχην, τοὺσ συνόντασ· ἀναίσθητοι καὶ ὧν ἔτυχον καὶ τῶν ἑαυτῶν δυνάμεων, ἃσ εἰλήφασι πρὸσ τὰ ἐναντία, μεγαλοψυχίασ, γενναιότητοσ, ἀνδρείασ, αὐτῆσ τῆσ νῦν ζητουμένησ ἐλευθερίασ. ‐ Ἐπὶ τί οὖν εἴληφα ταῦτα;

‐ Χρησόμενοσ. ‐ Μέχρι τίνοσ; ‐ Μέχρισ ἂν ὁ χρήσασ θέλῃ. ‐ Ἂν οὖν ἀναγκαῖά μοι ᾖ; ‐ Μὴ πρόσπασχε αὐτοῖσ καὶ οὐκ ἔσται. σὺ αὐτὰ αὑτῷ μὴ εἴπῃσ ἀναγκαῖα καὶ οὐκ ἔστιν. Ταύτην τὴν μελέτην ἑώθεν εἰσ ἑσπέραν μελετᾶν ἔδει. ἀπὸ τῶν μικροτάτων, ἀπὸ τῶν εὐεπηρεαστοτάτων ἀρξάμενοσ, ἀπὸ χύτρασ, ἀπὸ ποτηρίου, εἶθ’ οὕτωσ ἐπὶ χιτωνάριον πρόσελθε, ἐπὶ κυνάριον, ἐπὶ ἱππάριον, ἐπὶ ἀγρίδιον·

ἔνθεν ἐπὶ σαυτόν, τὸ σῶμα, τὰ μέρη τοῦ σώματοσ, τὰ τέκνα, τὴν γυναῖκα, τοὺσ ἀδελφούσ. πανταχοῦ περιβλέψασ ἀπόρριψον ἀπὸ σεαυτοῦ·

κάθηρον τὰ δόγματα, μή τι προσήρτηταί σοι τῶν οὐ σῶν, μή τι συμπέφυκεν, μή τι ὀδυνήσει σ’ ἀποσπώμενον. καὶ λέγε γυμναζόμενοσ καθ’ ἡμέραν, ὡσ ἐκεῖ, μὴ ὅτι φιλοσοφεῖσ ἔστω φορτικὸν τὸ ὄνομα, ἀλλ’ ὅτι καρπιστὴν δίδωσ.

τοῦτο γάρ ἐστιν ἡ ταῖσ ἀληθείαισ ἐλευθερία. ταύτην ἠλευθερώθη Διογένησ παρ’ Ἀντισθένουσ καὶ οὐκέτι ἔφη καταδουλωθῆναι δύνασθαι ὑπ’ οὐδενόσ.

διὰ τοῦτο πῶσ ἑάλω, πῶσ τοῖσ πειραταῖσ ἐχρῆτο·

μή τι κύριον εἶπέν τινα αὐτῶν; καὶ οὐ λέγω τὸ ὄνομα· οὐ γὰρ τὴν φωνὴν φοβοῦμαι, ἀλλὰ τὸ πάθοσ, ἀφ’ οὗ ἡ φωνὴ ἐκπέμπεται. πῶσ ἐπιτιμᾷ αὐτοῖσ, ὅτι κακῶσ ἔτρεφον τοὺσ ἑαλωκότασ·

πῶσ ἐπράθη· μή τι κύριον ἐζήτει; ἀλλὰ δοῦλον. πῶσ δὲ πραθεὶσ ἀνεστρέφετο πρὸσ τὸν δεσπότην· εὐθὺσ διελέγετο πρὸσ αὐτόν, ὅτι οὐχ οὕτωσ ἐστολίσθαι δεῖ αὐτόν, οὐχ οὕτωσ κεκάρθαι, περὶ τῶν υἱῶν, πῶσ δεῖ αὐτοὺσ διάγειν. καὶ τί θαυμαστόν;

εἰ γὰρ παιδοτρίβην ἐώνητο, ἐν τοῖσ παλαιστρικοῖσ ὑπηρέτῃ ἂν αὐτῷ ἐχρῆτο ἢ κυρίῳ; εἰ δ’ ἰατρόν, ὡσαύτωσ, εἰ δ’ ἀρχιτέκτονα. καὶ οὕτωσ ἐφ’ ἑκάστησ ὕλησ τὸν ἔμπειρον τοῦ ἀπείρου κρατεῖν πᾶσα ἀνάγκη. ὅστισ οὖν καθόλου τὴν περὶ βίον ἐπιστήμην κέκτηται, τί ἄλλο ἢ τοῦτον εἶναι δεῖ τὸν δεσπότην;

τίσ γάρ ἐστιν ἐν νηὶ κύριοσ; ‐ Ὁ κυβερνήτησ. ‐ Διὰ τί; ὅτι ὁ ἀπειθῶν αὐτῷ ζημιοῦται. ‐ Ἀλλὰ δεῖραί με δύναται.

‐ Μή τι οὖν ἀζημίωσ; ‐ Οὕτωσ μὲν κἀγὼ ἔκρινον. ‐ Ἀλλ’ ὅτι οὐκ ἀζημίωσ, διὰ τοῦτο οὐκ ἔξεστιν· οὐδενὶ δ’ ἀζήμιόν ἐστι τὸ ποιεῖν τὰ ἄδικα. ‐ Καὶ τίσ ἡ ζημία τῷ δήσαντι τὸν αὑτοῦ δοῦλον, ἣν δοκεῖσ;

‐ Τὸ δῆσαι· τοῦτο ὃ καὶ σὺ ὁμολογήσεισ, ἂν θέλῃσ σῴζειν, ὅτι ἄνθρωποσ οὐκ ἔστι θηρίον, ἀλλ’ ἥμερον ζῷον. ἐπεὶ πότ’ ἄμπελοσ πράσσει κακῶσ;

ὅταν παρὰ τὴν ἑαυτῆσ φύσιν πράσσῃ. πότ’ ἀλεκτρυών; ὡσαύτωσ.

οὐκοῦν καὶ ἄνθρωποσ. τίσ οὖν αὐτοῦ ἡ φύσισ; δάκνειν καὶ λακτίζειν καὶ εἰσ φυλακὴν βάλλειν καὶ ἀποκεφαλίζειν; οὔ· ἀλλ’ εὖ ποιεῖν, συνεργεῖν, ἐπεύχεσθαι. τότ’ οὖν κακῶσ πράσσει, ἄν τε θέλῃσ ἄν τε μή, ὅταν ἀγνωμονῇ. Ὥστε Σωκράτησ οὐκ ἔπραξε κακῶσ; ‐ Οὔ, ἀλλ’ οἱ δικασταὶ καὶ οἱ κατήγοροι.

‐ Οὐδ’ ἐν Ῥώμῃ Ἑλουίδιοσ; ‐ Οὔ, ἀλλ’ ὁ ἀποκτείνασ αὐτόν. ‐ Πῶσ λέγεισ; ‐ Ὡσ καὶ σὺ ἀλεκτρυόνα οὐ λέγεισ κακῶσ πρᾶξαι τὸν νικήσαντα καὶ κατακοπέντα, ἀλλὰ τὸν ἀπλῆγα ἡττηθέντα·

οὐδὲ κύνα εὐδαιμονίζεισ τὸν μήτε διώκοντα μήτε πονοῦντα, ἀλλ’ ὅταν ἱδρῶντα ἴδῃσ, ὅταν ὀδυνώμενον, ὅταν ῥηγνύμενον ὑπὸ τοῦ δρόμου. τί παραδοξολογοῦμεν, εἰ λέγομεν παντὸσ κακὸν εἶναι τὸ παρὰ τὴν ἐκείνου φύσιν;

τοῦτο παράδοξόν ἐστιν; σὺ γὰρ αὐτὸ ἐπὶ πάντων τῶν ἄλλων οὐ λέγεισ; διὰ τί ἐπὶ μόνου οὖν τοῦ ἀνθρώπου ἄλλωσ φέρῃ; ἀλλ’ ὅτι λέγομεν ἥμερον εἶναι τοῦ ἀνθρώπου τὴν φύσιν καὶ φιλάλληλον καὶ πιστήν, τοῦτο παράδοξον οὐκ ἔστιν;

‐ Οὐδὲ τοῦτο. ‐ Πῶσ οὖν ἔτι οὐ δερόμενοσ βλάπτεται ἢ δεσμευόμενοσ ἢ ἀποκεφαλιζόμενοσ;

οὐχὶ οὕτωσ μέν· εἰ γενναίωσ πάσχει, καὶ προσκερδαίνων καὶ προσωφελούμενοσ ἀπέρχεται, ἐκεῖνοσ δὲ βλαπτόμενόσ ἐστιν ὁ τὰ οἰκτρότατα πάσχων καὶ αἴσχιστα, ὁ ἀντὶ ἀνθρώπου λύκοσ γινόμενοσ ἢ ἔχισ ἢ σφήξ; Ἄγε οὖν ἐπέλθωμεν τὰ ὡμολογημένα. ὁ ἀκώλυτοσ ἄνθρωποσ ἐλεύθεροσ, ᾧ πρόχειρα τὰ πράγματα ὡσ βούλεται.

ὃν δ’ ἔστιν ἢ κωλῦσαι ἢ ἀναγκάσαι ἢ ἐμποδίσαι ἢ ἄκοντα εἴσ τι ἐμβαλεῖν, δοῦλόσ ἐστιν. τίσ δ’ ἀκώλυτοσ;

ὁ μηδενὸσ τῶν ἀλλοτρίων ἐφιέμενοσ. τίνα δ’ ἀλλότρια; ἃ οὐκ ἔστιν ἐφ’ ἡμῖν οὔτ’ ἔχειν οὔτε μὴ ἔχειν οὔτε ποιὰ ἔχειν ἢ πῶσ ἔχοντα. οὐκοῦν τὸ σῶμα ἀλλότριον, τὰ μέρη αὐτοῦ ἀλλότρια, ἡ κτῆσισ ἀλλοτρία.

ἂν οὖν τινι τούτων ὡσ ἰδίῳ προσπαθῇσ, δώσεισ δίκασ ἃσ ἄξιον τὸν τῶν ἀλλοτρίων ἐφιέμενον. αὕτη ἡ ὁδὸσ ἐπ’ ἐλευθερίαν ἄγει, αὕτη μόνη ἀπαλλαγὴ δουλείασ, [μόνῃ] τὸ δυνηθῆναί ποτ’ εἰπεῖν ἐξ ὅλησ ψυχῆσ τὸ ἄγου δέ μ’, ὦ Ζεῦ, καὶ σύ γ’ ἡ Πεπρωμένη, ὅποι ποθ’ ὑμῖν εἰμι διατεταγμένοσ.

Ἀλλὰ τί λέγεισ, φιλόσοφε; καλεῖ σε ὁ τύραννοσ ἐροῦντά τι ὧν οὐ πρέπει σοι.

λέγεισ ἢ οὐ λέγεισ; εἰπέ μοι. ‐ Ἄφεσ σκέψωμαι. ‐ Νῦν σκέψῃ; ὅτε δ’ ἐν τῇ σχολῇ ἦσ, τί ἐσκέπτου; οὐκ ἐμελέτασ, τίνα ἐστὶ τὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ κακὰ καὶ τίνα οὐδέτερα; ‐ Ἐσκεπτόμην. ‐ Τίνα οὖν ἤρεσκεν ὑμῖν; ‐ Τὰ δίκαια καὶ καλὰ ἀγαθὰ εἶναι, τὰ ἄδικα καὶ αἰσχρὰ κακά.

‐ Μή τι τὸ ζῆν ἀγαθόν; ‐ Οὔ. ‐ Μή τι τὸ ἀποθανεῖν κακόν; ‐ Οὔ. ‐ Μή τι φυλακή; ‐ Οὔ. ‐ Λόγοσ δ’ ἀγεννὴσ καὶ ἄπιστοσ καὶ φίλου προδοσία καὶ κολακεία τυράννου τί ὑμῖν ἐφαίνετο; ‐ Κακά.

‐ Τί οὖν; οὐχὶ σκέπτῃ, οὐχὶ δ’ ἔσκεψαι καὶ βεβούλευσαι. ποία γὰρ σκέψισ, εἰ καθήκει μοὶ δυναμένῳ τὰ μέγιστα ἀγαθὰ ἐμαυτῷ περιποιῆσαι, τὰ μέγιστα κακὰ μὴ περιποιῆσαι; καλὴ σκέψισ καὶ ἀναγκαία, πολλῆσ βουλῆσ δεομένη. τί ἡμῖν ἐμπαίζεισ, ἄνθρωπε; οὐδέποτε τοιαύτη σκέψισ γίνεται.

οὐδ’ εἰ ταῖσ ἀληθείαισ κακὰ μὲν ἐφαντάζου τὰ αἰσχρά, τὰ δ’ ἄλλα οὐδέτερα, ἦλθεσ ἂν ἐπὶ ταύτην τὴν ἐπίστασιν, οὐδ’ ἐγγύσ· ἀλλ’ αὐτόθεν διακρίνειν εἶχεσ, ὥσπερ ὄψει τῇ διανοίᾳ. πότε γὰρ σκέπτῃ, εἰ τὰ μέλανα λευκά ἐστιν, εἰ τὰ βαρέα κοῦφα;

οὐχὶ δὲ τοῖσ ἐναργῶσ φαινομένοισ ἐπακολουθεῖσ; πῶσ οὖν νῦν σκέπτεσθαι λέγεισ, εἰ τὰ οὐδέτερα τῶν κακῶν φευκτότερα; ἀλλ’ οὐκ ἔχεισ τὰ δόγματα ταῦτα, ἀλλὰ φαίνεταί σοι οὔτε ταῦτα οὐδέτερα, ἀλλὰ τὰ μέγιστα κακά, οὔτ’ ἐκεῖνα κακά, ἀλλ’ οὐδὲν πρὸσ ἡμᾶσ.

οὕτωσ γὰρ ἐξ ἀρχῆσ εἴθισασ σεαυτόν·

"ποῦ εἰμι; ἐν σχολῇ. καὶ ἀκούουσί μου τίνεσ; λέγω μετὰ τῶν φιλοσόφων. ἀλλ’ ἐξελήλυθα τῆσ σχολῆσ· ἆρον ἐκεῖνα τὰ τῶν σχολαστικῶν καὶ τῶν μωρῶν. " οὕτωσ καταμαρτυρεῖται φίλοσ ὑπὸ φιλοσόφου, οὕτωσ παρασιτεῖ φιλόσοφοσ, οὕτωσ ἐπ’ ἀργυρίῳ ἐκμισθοῖ ἑαυτόν, οὕτωσ ἐν συγκλήτῳ τισ οὐ λέγει τὰ φαινόμενα· οὐ ψυχρὸν καὶ ταλαίπωρον ὑποληψείδιον ἐκ λόγων εἰκαίων ὡσ ἐκ τριχὸσ ἠρτημένον, ἀλλὰ ἰσχυρὸν καὶ χρηστικὸν καὶ ὑπὸ τοῦ διὰ τῶν ἔργων γεγυμνάσθαι μεμυημένον.

παραφύλαξον σαυτόν, πῶσ ἀκούεισ ‐ οὐ λέγω, ὅτι τὸ παιδίον σου ἀπέθανεν·

πόθεν σοι; ἀλλ’ ὅτι σου τὸ ἔλαιον ἐξεχέθη, ὁ οἶνοσ ἐξεπόθη, ἵνα τισ ἐπιστὰσ διατεινομένῳ σοι τοῦτ’ αὐτὸ μόνον εἴπῃ "φιλόσοφε, ἄλλα λέγεισ ἐν τῇ σχολῇ· τί ἡμᾶσ ἐξαπατᾷσ;

τί σκώληξ ὢν λέγεισ, ὅτι ἄνθρωποσ εἶ; " ἤθελον ἐπιστῆναί τινι αὐτῶν συνουσιάζοντι, ἵνα ἴδω, πῶσ τείνεται καὶ ποίασ φωνὰσ ἀφίησιν, εἰ μέμνηται τοῦ ὀνόματοσ αὐτοῦ, τῶν λόγων οὓσ ἀκούει ἢ λέγει ἢ ἀναγιγνώσκει.

Καὶ τί ταῦτα πρὸσ ἐλευθερίαν; ‐ Οὐκ ἄλλα μὲν οὖν ἢ ταῦτ’, ἄν τε θέλητε ὑμεῖσ οἱ πλούσιοι ἄν τε μή.

‐ Καὶ τί[σ] σοι μαρτυρεῖ ταῦτα;

‐ Τί γὰρ ἄλλο ἢ αὐτοὶ ὑμεῖσ οἱ τὸν κύριον τὸν μέγαν ἔχοντεσ καὶ πρὸσ τὸ ἐκείνου νεῦμα καὶ κίνημα ζῶντεσ, κἄν τινα ὑμῶν ἴδῃ μόνον συνεστραμμένῳ βλέμματι, ἀποψυχόμενοι, τὰσ γραίασ θεραπεύοντεσ καὶ τοὺσ γέροντασ καὶ λέγοντεσ ὅτι " 3οὐ δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι· οὐκ ἐξεστί μοι";

διὰ τί οὐκ ἔξεστίν σοι; οὐκ ἄρτι ἐμάχου μοι λέγων ἐλεύθεροσ εἶναι; "ἀλλὰ Ἄπρυλλά με κεκώλυκεν. " λέγε οὖν τὰσ ἀληθείασ, δοῦλε, καὶ μὴ δραπέτευέ σου τοὺσ κυρίουσ μηδ’ ἀπαρνοῦ μηδὲ τόλμα καρπιστὴν διδόναι τοσούτουσ ἔχων τῆσ δουλείασ ἐλέγχουσ. καίτοι τὸν μὲν ὑπ’ ἔρωτοσ ἀναγκαζόμενόν τι ποιεῖν παρὰ τὸ φαινόμενον καὶ ἅμα μὲν ὁρῶντα τὸ ἄμεινον, ἅμα δ’ οὐκ ἐξευτονοῦντα ἀκολουθῆσαι αὐτῷ ἔτι μᾶλλον ἄν τισ συγγνώμησ ἄξιον ὑπολάβοι, ἅθ’ ὑπό τινοσ βιαίου καὶ τρόπον τινὰ θείου κατεσχημένον.

σοῦ δὲ τίσ ἀνάσχοιτο τῶν γραῶν ἐρῶντοσ καὶ τῶν γερόντων καὶ ἐκείνασ ἀπομύσσοντοσ καὶ ἀποπλύνοντοσ καὶ δωροδοκοῦντοσ καὶ ἅμα μὲν νοσούσασ θεραπεύοντοσ ὡσ δούλου, ἅμα δ’ ἀποθανεῖν εὐχομένου καὶ τοὺσ ἰατροὺσ διακρίνοντοσ, εἰ ἤδη θανασίμωσ ἔχουσιν;

ἢ πάλιν ὅταν ὑπὲρ τῶν μεγάλων τούτων καὶ σεμνῶν ἀρχῶν καὶ τιμῶν τὰσ χεῖρασ τῶν ἀλλοτρίων δούλων καταφιλῇσ, ἵνα μηδ’ ἐλευθέρων δοῦλοσ ᾖσ; εἶτά μοι σεμνὸσ περιπατεῖσ στρατηγῶν, ὑπατεύων, οὐκ οἶδα, πῶσ ἐστρατήγησασ, πόθεν τὴν ὑπατείαν ἔλαβεσ, τίσ σοι αὐτὴν ἔδωκεν;

ἐγὼ μὲν οὐδὲ ζῆν ἤθελον, εἰ διὰ Φηλικίωνα ἔδει ζῆσαι τῆσ ὀφρύοσ αὐτοῦ καὶ τοῦ δουλικοῦ φρυάγματοσ ἀνασχόμενον.

οἶδα γάρ, τί ἐστι δοῦλοσ εὐτυχῶν ὡσ δοκεῖ καὶ τετυφ[λ]ωμένοσ. Σὺ οὖν, φησίν, ἐλεύθεροσ εἶ; ‐ Θέλω νὴ τοὺσ θεοὺσ καὶ εὔχομαι, ἀλλ’ οὔπω δύναμαι ἀντιβλέψαι τοῖσ κυρίοισ, ἔτι τιμῶ τὸ σωμάτιον, ὁλόκληρον αὐτὸ ἔχειν ἀντὶ πολλοῦ ποιοῦμαι καίτοι μηδ’ ὁλόκληρον ἔχων.

ἀλλὰ δύναμαί σοι δεῖξαι ἐλεύθερον, ἵνα μηκέτι ζητῇσ τὸ παράδειγμα.

Διογένησ ἦν ἐλεύθεροσ. πόθεν τοῦτο; οὐχ ὅτι ἐξ ἐλευθέρων ἦν οὐ γὰρ ἦν, ἀλλ’ ὅτι αὐτὸσ ἦν, ὅτι ἀποβεβλήκει πάσασ τὰσ τῆσ δουλείασ [β]λαβὰσ οὐδ’ ἦν, ὅπωσ τισ προσέλθῃ πρὸσ αὐτὸν οὐδ’ ὅθεν λάβηται πρὸσ τὸ καταδουλώσασθαι. πάντα εὔλυτα εἶχεν, πάντα μόνον προσηρτημένα.

εἰ τῆσ κτήσεωσ ἐπελάβου, αὐτὴν ἀφῆκεν ἄν σοι μᾶλλον ἢ ἠκολούθησεν δι’ αὐτήν· εἰ τοῦ σκέλουσ, τὸ σκέλοσ· εἰ ὅλου τοῦ σωματίου, ὅλον τὸ σωμάτιον· οἰκείουσ, φίλουσ, πατρίδα ὡσαύτωσ. ᾔδει, πόθεν ἔχει καὶ παρὰ τίνοσ καὶ ἐπὶ τίσιν λαβών. τοὺσ θεούσ, καὶ τὴν τῷ ὄντι πατρίδα οὐδεπώποτ’ ἂν ἐγκατέλ[ε]ιπεν οὐδὲ παρεχώρησεν ἄλλῳ μᾶλλον πείθεσθαι αὐτοῖσ καὶ ὑπακούειν οὐδ’ ὑπεραπέθανεν ἂν εὐκολώτερον τῆσ πατρίδοσ ἄλλοσ.

οὐ γὰρ ἐζήτει ποτὲ δόξαι τι ποιεῖν ὑπὲρ τῶν ὅλων, ἀλλ’ ἐμέμνητο, ὅτι πᾶν τὸ γενόμενον ἐκεῖθέν ἐστιν καὶ ὑπὲρ ἐκείνησ πράττεται καὶ ὑπὸ τοῦ διοικοῦντοσ αὐτὴν παρεγγυᾶται.

τοιγαροῦν ὁρ́α, τί λέγει αὐτὸσ καὶ γράφει·

"διὰ τοῦτό σοι", φησίν, "ἔξεστιν, ὦ Διόγενεσ, καὶ τῷ Περσῶν βασιλεῖ καὶ Ἀρχιδάμῳ τῷ Λακεδαιμονίων ὡσ βούλει διαλέγεσθαι" 3. ἆρά γ’ ὅτι ἐξ ἐλευθέρων ἦν; πάντεσ γὰρ Ἀθηναῖοι καὶ πάντεσ Λακεδαιμόνιοι καὶ Κορίνθιοι διὰ τὸ ἐκ δούλων εἶναι οὐκ ἠδύναντο αὐτοῖσ ὡσ ἠβούλοντο διαλέγεσθαι, ἀλλ’ ἐδεδοίκεσαν καὶ ἐθεράπευον;

διὰ τί οὖν, φησίν, ἔξεστιν;

"ὅτι τὸ σωμάτιον ἐμὸν οὐχ ἡγοῦμαι, ὅτι οὐδενὸσ δέομαι, ὅτι ὁ νόμοσ μοι πάντα ἐστὶ καὶ ἄλλο οὐδέν. " ταῦτα ἦν τὰ ἐλεύθερον ἐκεῖνον ἐάσαντα. ὅτι παράδειγμα δείκνυμι ἀνδρὸσ ἀπεριστάτου μήτε γυναῖκα ἔχοντοσ μήτε τέκνα μήτε πατρίδα ἢ φίλουσ ἢ συγγενεῖσ, ὑφ’ ὧν κάμπτεσθαι καὶ περισπᾶσθαι ἠδύνατο, λάβε Σωκράτη καὶ θέασαι γυναῖκα καὶ παιδία ἔχοντα, ἀλλὰ ὡσ ἀλλότρια[ν], πατρίδα, ἐφ’ ὅσον ἔδει καὶ ὡσ ἔδει, φίλουσ, συγγενεῖσ, πάντα ταῦτα ὑποτεταχότα τῷ νόμῳ καὶ τῇ πρὸσ ἐκεῖνον εὐπειθ είᾳ.

διὰ τοῦτο, στρατεύεσθαι μὲν ὁπότ’ ἔδει, πρῶτοσ ἀπῄει κἀκεῖ ἐκινδύνευεν ἀφειδέστατα· ἐπὶ Λέοντα δ’ ὑπὸ τῶν τυράννων πεμφθείσ, ὅτι αἰσχρὸν ἡγεῖτο, οὐδ’ ἐπεβουλεύσατο εἰδώσ, ὅτι ἀποθανεῖν δεήσει, ἂν οὕτωσ τύχῃ.

καὶ τί αὐτῷ διέφερεν;

ἄλλο γάρ τι σῴζειν ἤθελεν· οὐ τὸ σαρκίδιον, ἀλλὰ τὸν πιστόν, τὸν αἰδήμονα. ταῦτα ἀπαρεγχείρητα, ἀνυπότακτα.

εἶθ’ ὅτ’ ἀπολογεῖσθαι ἔδει ὑπὲρ τοῦ ζῆν, μή τι ὡσ τέκνα ἔχων ἀναστρέφεται, μή τι ὡσ γυναῖκα; ἀλλ’ ὡσ μόνοσ. τί δ’, ὅτε πιεῖν ἔδει τὸ φάρμακον, πῶσ ἀναστρέφεται; δυνάμενοσ διασωθῆναι καὶ τοῦ Κρίτωνοσ αὐτῷ λέγοντοσ ὅτι "ἔξελθε διὰ τὰ παιδία" τί λέγει;

ἑρ́μαιον ἡγεῖτο αὐτό; πόθεν; ἀλλὰ τὸ εὔσχημον σκοπεῖ, τἆλλα δ’ οὐδ’ ὁρᾷ, οὐδ’ ἐπιλογίζεται. οὐ γὰρ ἤθελεν, φησίν, σῶσαι τὸ σωμάτιον, ἀλλ’ ἐκεῖνο, ὃ τῷ δικαίῳ μὲν αὔξεται καὶ σῴζεται, τῷ δ’ ἀδίκῳ μειοῦται καὶ ἀπόλλυται. Σωκράτησ δ’ αἰσχρῶσ οὐ σῴζεται, ὁ μὴ ἐπιψηφίσασ Ἀθηναίων κελευόντων, ὁ τοὺσ τυράννουσ ὑπεριδών, ὁ τοιαῦτα περὶ ἀρετῆσ καὶ καλοκἀγαθίασ διαλεγόμενοσ· τοῦτον οὐκ ἔστι σῶσαι αἰσχρῶσ, ἀλλ’ ἀποθνῄσκων σῴζεται, οὐ φεύγων.

καὶ γὰρ ὁ ἀγαθὸσ ὑποκριτὴσ παυόμενοσ ὅτε δεῖ σῴζεται μᾶλλον ἢ ὑποκρινόμενοσ παρὰ καιρόν.

τί οὖν ποιήσει τὰ παιδία;

"εἰ μὲν εἰσ Θετταλίαν ἀπῄειν, ἐπεμελήθητε αὐτῶν· εἰσ Αἵδου δέ μου ἀποδημήσαντοσ οὐδεὶσ ἔσται ὁ ἐπιμελησόμενοσ; ὁρ́α, πῶσ ὑποκορίζεται καὶ σκώπτει τὸν θάνατον. εἰ δ’ ἐγὼ καὶ σὺ ἦμεν, εὐθὺσ ἂν καταφιλοσοφήσαντεσ ὅτι "τοὺσ ἀδικοῦντασ δεῖ τοῖσ ἴσοισ ἀμύνεσθαι" καὶ προσθέντεσ ὅτι "ὄφελοσ ἔσομαι πολλοῖσ ἀνθρώποισ σωθείσ, ἀποθανὼν δ’ οὐδενί", εἰ [γ]ἄρ’ ἔδει διὰ τρώγλησ ἐκδύντασ, ἐξήλθομεν ἄν.

καὶ πῶσ ἂν ὠφελήσαμέν τινα;

ποῦ γὰρ ἂν ἔτι ἔμενον ἐκεῖνοι; ἢ οἳ ὄντεσ ἦμεν ὠφέλιμοι, οὐχὶ πολὺ μᾶλλον ἀποθανόντεσ ἂν ὅτε ἔδει καὶ ὡσ ἔδει ὠφελήσαμεν ἀνθρώπουσ; καὶ νῦν Σωκράτουσ ἀποθανόντοσ οὐθὲν ἧττον ἢ καὶ πλεῖον ὠφέλιμόσ ἐστιν ἀνθρώποισ ἡ μνήμη ὧν ἔτι ζῶν ἔπραξεν ἢ εἶπεν.

Ταῦτα μελέτα, ταῦτα τὰ δόγματα, τούτουσ τοὺσ λόγουσ, εἰσ ταῦτα ἀφόρα τὰ παραδείγματα, εἰ θέλεισ ἐλεύθεροσ εἶναι, εἰ ἐπιθυμεῖσ κατ’ ἀξίαν τοῦ πράγματοσ. καὶ τί θαυμαστόν, εἰ τηλικοῦτο πρᾶγμα τοσούτων καὶ τηλικούτων ὠνῇ;

ὑπὲρ τῆσ νομιζομένησ ἐλευθερίασ ταύτησ οἱ μὲν ἀπάγχονται, οἱ δὲ κατακρημνίζουσιν αὑτούσ, ἔστι δ’ ὅτε καὶ πόλεισ ὅλαι ἀπώλοντο·

ὑπὲρ τῆσ ἀληθ[ε]ινῆσ καὶ ἀνεπιβουλεύτου καὶ ἀσφαλοῦσ ἐλευθερίασ ἀπαιτοῦντι τῷ θεῷ ἃ δέδωκεν οὐκ ἐκστήσῃ;

οὐχ, ὡσ Πλάτων λέγει, μελετήσεισ οὐχὶ ἀποθνῄσκειν μόνον, ἀλλὰ καὶ στρεβλοῦσθαι καὶ φεύγειν καὶ δέρεσθαι καὶ πάνθ’ ἁπλῶσ ἀποδιδόναι τἀλλότρια; ἔσει τοίνυν δοῦλοσ ἐν δούλοισ, κἂν μυριάκισ ὑπατεύσῃσ, κἂν εἰσ τὸ παλάτιον ἀναβῇσ, οὐδὲν ἧττον·

καὶ αἰσθήσει, ὅτι παράδοξα μὲν ἴσωσ φασὶν οἱ φιλόσοφοι, καθάπερ καὶ ὁ Κλεάνθησ ἔλεγεν, οὐ μὴν παράλογα. ἔργῳ γὰρ εἴσῃ, ὅτι ἀληθῆ ἐστι καὶ τούτων τῶν θαυμαζομένων καὶ σπουδαζομένων ὄφελοσ οὐδέν ἐστι τοῖσ τυχοῦσι·

τοῖσ δὲ μηδέπω τετευχόσι φαντασία γίνεται, ὅτι παραγενομένων αὐτῶν ἅπαντα παρέσται αὐτοῖσ τὰ ἀγαθά· ἡ τῶν οὐ παρόντων ἐπιθυμία.

οὐ γὰρ ἐκπληρώσει τῶν ἐπιθυμουμένων ἐλευθερία παρασκευάζεται, ἀλλὰ ἀνασκευῇ τῆσ ἐπιθυμίασ. καὶ ἵν’ εἰδῇσ, ὅτι ἀληθῆ ταῦτά ἐστιν, ὡσ ἐκείνων ἕνεκα πεπόνηκασ, οὕτωσ καὶ ἐπὶ ταῦτα μετάθεσ τὸν πόνον·

ἀγρύπνησον ἕνεκα τοῦ δόγμα περιποιήσασθαι ἐλευθεροποιόν, θεράπευσον ἀντὶ γέροντοσ πλουσίου φιλόσοφον, περὶ θύρασ ὄφθητ[α]ι τὰσ τούτου· οὐκ ἀσχημονήσεισ ὀφθείσ, οὐκ ἀπελεύσῃ κενὸσ οὐδ’ ἀκερδήσ, ἂν ὡσ δεῖ προσέλθῃσ.

εἰ δὲ μή, πείρασόν γ’· οὐκ ἔστιν αἰσχρὰ ἡ πεῖρα.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Epictetus, Works, book 4, Περὶ ἐλευθερίασ.

(에픽테토스, Works, book 4, Περὶ ἐλευθερίασ.)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION