헬라어 문장 검색 - Δεμοστ́Σπεεξηε

(데모스테네스, Speeches 21-30, Κατὰ Μειδίου περὶ τοῦ Κονδύλου)

τὴν μὲν ἀσέλγειαν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ τὴν ὕβριν, ᾗ πρὸσ ἅπαντασ ἀεὶ χρῆται Μειδίασ, οὐδέν’ οὔθ’ ὑμῶν οὔτε τῶν ἄλλων πολιτῶν ἀγνοεῖν οἰόμαι. ἐγὼ δ’, ὅπερ ἂν καὶ ὑμῶν ἕκαστοσ ὑβρισθεὶσ προείλετο πρᾶξαι, τοῦτο καὶ αὐτὸσ ἐποίησα, καὶ προὐβαλόμην ἀδικεῖν τοῦτον περὶ τὴν ἑορτήν, οὐ μόνον πληγὰσ ὑπ’ αὐτοῦ λαβὼν τοῖσ Διονυσίοισ, ἀλλὰ καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ βίαια παθὼν παρὰ πᾶσαν τὴν χορηγίαν. ἐπειδὴ δὲ καλῶσ καὶ τὰ δίκαια ποιῶν ὁ δῆμοσ ἅπασ οὕτωσ ὠργίσθη καὶ παρωξύνθη καὶ σφόδρ’ ἐσπούδασεν ἐφ’ οἷσ ἠδικημένῳ μοι συνῄδει, ὥστε πάντα ποιοῦντοσ τούτου καί τινων ἄλλων ὑπὲρ αὐτοῦ, οὐκ ἐπείσθη οὐδ’ ἀπέβλεψεν εἰσ τὰσ οὐσίασ τὰσ τούτων οὐδὲ τὰσ ὑποσχέσεισ, ἀλλὰ μιᾷ γνώμῃ κατεχειροτόνησεν αὐτοῦ, πολλοί μοι προσιόντεσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ τῶν ἐν τῷ δικαστηρίῳ νῦν ὄντων ὑμῶν καὶ τῶν ἄλλων πολιτῶν ἠξίουν καὶ παρεκελεύοντ’ ἐπεξελθεῖν καὶ παραδοῦναι τοῦτον εἰσ ὑμᾶσ, ὡσ μὲν ἐμοὶ δοκεῖ, δι’ ἀμφότερ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, νὴ τοὺσ θεούσ, καὶ δεινὰ πεπονθέναι νομίζοντεσ ἐμὲ καὶ δίκην ἅμα βουλόμενοι λαβεῖν ὧν ἐπὶ τῶν ἄλλων ἐτεθέαντο θρασὺν ὄντα καὶ βδελυρὸν καὶ οὐδὲ καθεκτὸν ἔτι.

οὕτω δὲ τούτων ἐχόντων, ὅσα μὲν παρ’ ἐμοῦ προσῆκε φυλαχθῆναι, πάντα δικαίωσ ὑμῖν τετήρηται, καὶ κατηγορήσων, ἐπειδή τισ εἰσάγει, πάρειμι, ὡσ ὁρᾶτε, πολλὰ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, χρήματα, ἐξόν μοι λαβεῖν ὥστε μὴ κατηγορεῖν, οὐ λαβών, πολλὰσ δὲ δεήσεισ καὶ χάριτασ καὶ νὴ Δί’ ἀπειλὰσ ὑπομείνασ.

ἃ δ’ ἐν ὑμῖν μετὰ ταῦτ’ ἔσθ’ ὑπόλοιπα, ὅσῳ πλείοσιν οὗτοσ ἠνώχληκε καὶ παρήγγελκεν ἑώρων γὰρ αὐτὸν ἄρτι πρὸ τῶν δικαστηρίων οἷ’ ἐποίει, τοσούτῳ μᾶλλον ἐλπίζω τὸ δίκαιον ἕξειν.

οὐ γὰρ ἂν καταγνοίην ὑμῶν οὐδενὸσ οὔθ’ ὡσ περὶ ὧν πρὸσ ἔμ’ ἐσπουδάσατ’ αὐτοί, τούτων ἀμελήσετε, οὔθ’ ὡσ, ἵνα Μειδίασ ἀδεῶσ τὸ λοιπὸν ὑβρίζῃ, ψηφιεῖταί τισ ὑμῶν ὀμωμοκὼσ ἄλλο τι πλὴν ὅ τι ἂν δίκαιον ἡγῆται. εἰ μὲν οὖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, παρανόμων ἢ παραπρεσβείασ ἤ τινοσ ἄλλησ αἰτίασ ἔμελλον αὐτοῦ κατηγορεῖν τοιαύτησ, οὐδὲν ἂν ὑμῶν ἠξίουν δεῖσθαι, νομίζων τῷ μὲν κατηγόρῳ περὶ τῶν τοιούτων προσήκειν ἐλέγχειν μόνον, τῷ δὲ φεύγοντι καὶ παραιτεῖσθαι.

ἐπειδὴ δὲ τούσ τε κριτὰσ διαφθείραντοσ τούτου καὶ διὰ τοῦτο τῆσ φυλῆσ ἀδίκωσ ἀφαιρεθείσησ τὸν τρίποδα, καὶ αὐτὸσ πληγὰσ εἰληφὼσ καὶ ὑβρισμένοσ οἷ’ οὐκ οἶδ’ εἴ τισ ἄλλοσ πώποτε χορηγὸσ ὑβρίσθη, ἣν ὑπὲρ τούτων ἀγανακτήσασ καὶ συνοργισθεὶσ καταχειροτονίαν ὁ δῆμοσ ἐποιήσατο, ταύτην εἰσέρχομαι, οὐκ ὀκνήσω καὶ δεῖσθαι. εἰ γὰρ οἱο͂́ν τε τοῦτ’ εἰπεῖν, ἐγὼ νῦν φεύγω, εἴπερ ὑβρισθέντα μηδεμιᾶσ δίκησ τυχεῖν ἐστί τισ συμφορά.

δέομαι οὖν ὑμῶν ἁπάντων, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ ἱκετεύω, πρῶτον μὲν εὐνοϊκῶσ ἀκοῦσαί μου λέγοντοσ, ἔπειτ’, ἐὰν ἐπιδείξω Μειδίαν τουτονὶ μὴ μόνον εἰσ ἐμὲ ἀλλὰ καὶ εἰσ ὑμᾶσ καὶ εἰσ τοὺσ νόμουσ καὶ εἰσ τοὺσ ἄλλουσ ἅπαντασ ὑβρικότα, βοηθῆσαι καὶ ἐμοὶ καὶ ὑμῖν αὐτοῖσ.

καὶ γὰρ οὕτω πωσ ἔχει, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι· ὕβρισμαι μὲν ἐγὼ καὶ προπεπηλάκισται τὸ σῶμα τοὐμὸν τότε, ἀγωνιεῖται δὲ καὶ κριθήσεται τὸ πρᾶγμα νυνί, πότερον ἐξεῖναι δεῖ τὰ τοιαῦτα ποιεῖν καὶ εἰσ τὸν τυχόνθ’ ὑμῶν ἀδεῶσ ὑβρίζειν ἢ μή. εἴ τισ οὖν ὑμῶν ἄρα καὶ τὸν ἔμπροσθεν χρόνον τῶν ἰδίων τινὸσ εἵνεκα γίγνεσθαι τὸν ἀγῶνα τόνδ’ ὑπελάμβανεν, ἐνθυμηθεὶσ νῦν ὅτι δημοσίᾳ συμφέρει μηδενὶ μηδὲν ἐξεῖναι τοιοῦτο ποιεῖν, ὡσ ὑπὲρ κοινοῦ τοῦ πράγματοσ ὄντοσ καὶ προσέχων ἀκουσάτω, καὶ τὰ φαινόμεν’ αὑτῷ δικαιότερ’ εἶναι, ταῦτα ψηφισάσθω.

ἀναγνώσεται δὲ πρῶτον μὲν ὑμῖν τὸν νόμον καθ’ ὃν εἰσὶν αἱ προβολαί· μετὰ δὲ ταῦτα καὶ περὶ τῶν ἄλλων πειράσομαι διδάσκειν. Λέγε τὸν νόμον. Νόμοσ Τοὺσ πρυτάνεισ ποιεῖν ἐκκλησίαν ἐν Διονύσου τῇ ὑστεραίᾳ τῶν Πανδίων. ἐν δὲ ταύτῃ χρηματίζειν πρῶτον μὲν περὶ ἱερῶν, ἔπειτα τὰσ προβολὰσ παραδιδότωσαν τὰσ γεγενημένασ ἕνεκα τῆσ πομπῆσ ἢ τῶν ἀγώνων τῶν ἐν τοῖσ Διονυσίοισ, ὅσαι ἂν μὴ ἐκτετισμέναι ὦσιν.

ὁ μὲν νόμοσ οὗτόσ ἐστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καθ’ ὃν αἱ προβολαὶ γίγνονται, λέγων, ὥσπερ ἠκούσατε, ποιεῖν τὴν ἐκκλησίαν ἐν Διονύσου μετὰ τὰ Πάνδια, ἐν δὲ ταύτῃ ἐπειδὰν χρηματίσωσιν οἱ πρόεδροι περὶ ὧν διῴκηκεν ὁ ἄρχων, χρηματίζειν καὶ περὶ ὧν ἄν τισ ἠδικηκὼσ ᾖ περὶ τὴν ἑορτὴν ἢ παρανενομηκώσ, καλῶσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ συμφερόντωσ ἔχων ὁ νόμοσ, ὡσ τὸ πρᾶγμ’ αὐτὸ μαρτυρεῖ.

ὅπου γὰρ ἐπόντοσ τοῦ φόβου τούτου φαίνονταί τινεσ οὐδὲν ἧττον ὑβρισταί, τί χρὴ τοὺσ τοιούτουσ προσδοκᾶν ἂν ποιεῖν, εἰ μηδεὶσ ἐπῆν ἀγὼν μηδὲ κίνδυνοσ; βούλομαι τοίνυν ὑμῖν καὶ τὸν ἑξῆσ ἀναγνῶναι νόμον τούτῳ·

καὶ γὰρ ἐκ τούτου φανερὰ πᾶσιν ὑμῖν ἥ τε τῶν ἄλλων ὑμῶν εὐλάβεια γενήσεται καὶ τὸ τούτου θράσοσ. Λέγε τὸν νόμον. Νόμοσ Εὐήγοροσ εἶπεν· ὅταν ἡ πομπὴ ᾖ τῷ Διονύσῳ ἐν Πειραιεῖ καὶ οἱ κωμῳδοὶ καὶ οἱ τραγῳδοί, καὶ <ἡ> ἐπὶ Ληναίῳ πομπὴ καὶ οἱ τραγῳδοὶ καὶ οἱ κωμῳδοί, καὶ τοῖσ ἐν ἄστει Διονυσίοισ ἡ πομπὴ καὶ οἱ παῖδεσ καὶ ὁ κῶμοσ καὶ οἱ κωμῳδοὶ καὶ οἱ τραγῳδοί, καὶ Θαργηλίων τῇ πομπῇ καὶ τῷ ἀγῶνι, μὴ ἐξεῖναι μήτε ἐνεχυράσαι μήτε λαμβάνειν ἕτερον ἑτέρου, μηδὲ τῶν ὑπερημέρων, ἐν ταύταισ ταῖσ ἡμέραισ.

ἐὰν δέ τισ τούτων τι παραβαίνῃ, ὑπόδικοσ ἔστω τῷ παθόντι, καὶ προβολαὶ αὐτοῦ ἔστωσαν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τῇ ἐν Διονύσου ὡσ ἀδικοῦντοσ, καθὰ περὶ τῶν ἄλλων τῶν ἀδικούντων γέγραπται. ἐνθυμεῖσθ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὅτι ἐν τῷ προτέρῳ νόμῳ κατὰ τῶν περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικούντων οὔσησ τῆσ προβολῆσ, ἐν τούτῳ καὶ κατὰ τῶν τοὺσ ὑπερημέρουσ εἰσπραττόντων ἢ καὶ ἄλλ’ ὁτιοῦν τινὸσ λαμβανόντων ἢ βιαζομένων ἐποιήσατε τὰσ προβολάσ.

οὐ γὰρ ὅπωσ τὸ σῶμ’ ὑβρίζεσθαί τινοσ ἐν ταύταισ ταῖσ ἡμέραισ, ἢ τὴν παρασκευὴν ἣν ἂν ἐκ τῶν ἰδίων πορίσαιτό τισ εἰσ λῃτουργίαν, ᾤεσθε χρῆναι, ἀλλὰ καὶ τὰ δίκῃ καὶ ψήφῳ τῶν ἑλόντων γιγνόμενα τῶν ἑαλωκότων καὶ κεκτημένων ἐξ ἀρχῆσ τὴν γοῦν ἑορτὴν ἀπεδώκατ’ εἶναι. ὑμεῖσ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντεσ εἰσ τοσοῦτον ἀφῖχθε φιλανθρωπίασ καὶ εὐσεβείασ ὥστε καὶ τῶν πρότερον γεγενημένων ἀδικημάτων τὸ λαμβάνειν δίκην ἐπέσχετε ταύτασ τὰσ ἡμέρασ·

Μειδίασ δ’ ἐν αὐταῖσ ταύταισ ταῖσ ἡμέραισ ἄξια τοῦ δοῦναι τὴν ἐσχάτην δίκην ποιῶν δειχθήσεται. βούλομαι δ’ ἕκαστον ἀπ’ ἀρχῆσ ὧν πέπονθ’ ἐπιδείξασ καὶ περὶ τῶν πληγῶν εἰπεῖν ἃσ τὸ τελευταῖον προσενέτεινέ μοι· ἓν γὰρ οὐδέν ἐστιν ἐφ’ ᾧ τῶν πεπραγμένων οὐ δίκαιοσ ὢν ἀπολωλέναι φανήσεται. ὑμεῖσ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντεσ ἀμφότερ’ ὡσ οἱο͂́ν τε μάλιστ’ ἀπεδέξασθε, τήν τ’ ἐπαγγελίαν τὴν ἐμὴν καὶ τὸ συμβὰν ἀπὸ τῆσ τύχησ, καὶ θόρυβον καὶ κρότον τοιοῦτον ὡσ ἂν ἐπαινοῦντέσ τε καὶ συνησθέντεσ ἐποιήσατε, Μειδίασ δ’ οὑτοσὶ μόνοσ τῶν πάντων, ὡσ ἐοίκεν, ἠχθέσθη, καὶ παρηκολούθησε παρ’ ὅλην τὴν λῃτουργίαν ἐπηρεάζων μοι συνεχῶσ καὶ μικρὰ καὶ μείζω.

ὅσα μὲν οὖν τοὺσ χορευτὰσ ἐναντιούμενοσ ἡμῖν ἀφεθῆναι τῆσ στρατείασ ἠνώχλησεν, ἢ προβαλλόμενοσ καὶ κελεύων ἑαυτὸν εἰσ Διονύσια χειροτονεῖν ἐπιμελητήν, ἢ τἄλλα πάνθ’ ὅσα τοιαῦτα, ἐάσω·

οὐ γὰρ ἀγνοῶ τοῦθ’ ὅτι τῷ μὲν ἐπηρεαζομένῳ τότ’ ἐμοὶ καὶ ὑβριζομένῳ τὴν αὐτὴν ὀργὴν ἕκαστον τούτων ἥνπερ ἄλλ’ ὁτιοῦν τῶν δεινοτάτων παρίστη, ὑμῖν δὲ τοῖσ ἄλλοισ, ἔξω τοῦ πράγματοσ οὖσιν, οὐκ ἂν ἴσωσ ἄξια ταῦτα καθ’ αὕτ’ ἀγῶνοσ φανείη· ἀλλ’ ἃ πάντεσ ὁμοίωσ ἀγανακτήσετε, ταῦτ’ ἐρῶ. ἔστι δ’ ὑπερβολὴ τῶν μετὰ ταῦτα, ἃ μέλλω λέγειν, καὶ οὐδ’ ἂν ἐπεχείρησ’ ἔγωγε κατηγορεῖν αὐτοῦ νῦν, εἰ μὴ καὶ τότ’ ἐν τῷ δήμῳ παραχρῆμ’ ἐξήλεγξα.

τὴν γὰρ ἐσθῆτα τὴν ἱεράν ἱερὰν γὰρ ἔγωγε νομίζω πᾶσαν ὅσην ἄν τισ εἵνεκα τῆσ ἑορτῆσ παρασκευάσηται, τέωσ ἂν χρησθῇ καὶ τοὺσ στεφάνουσ τοὺσ χρυσοῦσ, οὓσ ἐποιησάμην ἐγὼ κόσμον τῷ χορῷ, ἐπεβούλευσεν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, διαφθεῖραί μοι νύκτωρ ἐλθὼν ἐπὶ τὴν οἰκίαν τὴν τοῦ χρυσοχόου. καὶ διέφθειρεν, οὐ μέντοι πᾶσάν γε· οὐ γὰρ ἐδυνήθη. καίτοι τοῦτό γ’ οὐδεὶσ πώποτ’ οὐδένα φησὶν ἀκηκοέναι τολμήσαντ’ οὐδὲ ποιήσαντ’ ἐν τῇ πόλει. οὐκ ἀπέχρησε δ’ αὐτῷ τοῦτο, ἀλλὰ καὶ τὸν διδάσκαλον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, διέφθειρέ μου τοῦ χοροῦ·

καὶ εἰ μὴ Τηλεφάνησ ὁ αὐλητὴσ ἀνδρῶν βέλτιστοσ περὶ ἐμὲ τότ’ ἐγένετο, καὶ τὸ πρᾶγμ’ αἰσθόμενοσ τὸν ἄνθρωπον ἀπελάσασ αὐτὸσ συγκροτεῖν καὶ διδάσκειν ᾤετο δεῖν τὸν χορόν, οὐδ’ ἂν ἠγωνισάμεθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀλλ’ ἀδίδακτοσ ἂν εἰσῆλθεν ὁ χορὸσ καὶ πράγματ’ αἴσχιστ’ ἂν ἐπάθομεν. καὶ οὐδ’ ἐνταῦθ’ ἔστη τῆσ ὕβρεωσ, ἀλλὰ τοσοῦτον αὐτῷ περιῆν ὥστε τὸν ἐστεφανωμένον ἄρχοντα διέφθειρεν, τοὺσ χορηγοὺσ συνῆγεν ἐπ’ ἐμέ, βοῶν, ἀπειλῶν, ὀμνύουσι παρεστηκὼσ τοῖσ κριταῖσ, τὰ παρασκήνια φράττων, προσηλῶν, ἰδιώτησ ὢν τὰ δημόσια, κακὰ καὶ πράγματ’ ἀμύθητά μοι παρέχων διετέλεσεν. καὶ τούτων, ὅσα γ’ ἐν τῷ δήμῳ γέγον’ ἢ πρὸσ τοῖσ κριταῖσ ἐν τῷ θεάτρῳ, ὑμεῖσ ἐστέ μοι μάρτυρεσ πάντεσ, ἄνδρεσ δικασταί.

καίτοι τῶν λόγων τούτουσ χρὴ δικαιοτάτουσ ἡγεῖσθαι, οὓσ ἂν οἱ καθήμενοι τῷ λέγοντι μαρτυρῶσιν ἀληθεῖσ εἶναι. προδιαφθείρασ τοίνυν τοὺσ κριτὰσ τῷ ἀγῶνι τῶν ἀνδρῶν, δύο ταῦθ’ ὡσπερεὶ κεφάλαι’ ἐφ’ ἅπασι τοῖσ ἑαυτῷ νενεανιευμένοισ ἐπέθηκεν, ἐμοῦ μὲν ὕβρισεν τὸ σῶμα, τῇ φυλῇ δὲ κρατούσῃ τὸν ἀγῶν’ αἰτιώτατοσ τοῦ μὴ νικῆσαι κατέστη. τὰ μὲν οὖν εἰσ ἐμὲ καὶ τοὺσ φυλέτασ ἠσελγημένα καὶ περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικήματα τούτῳ πεπραγμένα, ἐφ’ οἷσ αὐτὸν προὐβαλόμην, ταῦτ’ ἔστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ πόλλ’ ἕτερα, ὧν ὅσ’ ἂν οἱο͂́σ τ’ ὦ διέξειμι πρὸσ ὑμᾶσ αὐτίκα δὴ μάλα.

ἔχω δὲ λέγειν καὶ πονηρίασ ἑτέρασ παμπληθεῖσ αὐτοῦ καὶ ὕβρεισ εἰσ πολλοὺσ ὑμῶν καὶ τολμήματα τοῦ μιαροῦ τούτου πολλὰ καὶ δεινά, ἐφ’ οἷσ τῶν πεπονθότων οἱ μέν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καταδείσαντεσ τοῦτον καὶ τὸ τούτου θράσοσ καὶ τοὺσ περὶ αὐτὸν ἑταίρουσ καὶ πλοῦτον καὶ τἄλλ’ ὅσα δὴ πρόσεστι τούτῳ, ἡσυχίαν ἔσχον, οἱ δ’ ἐπιχειρήσαντεσ δίκην λαμβάνειν οὐκ ἐδυνήθησαν, εἰσὶ δ’ οἳ διελύσαντο, ἴσωσ λυσιτελεῖν ἡγούμενοι. τὴν μὲν οὖν ὑπὲρ αὑτῶν δίκην ἔχουσιν οἵ γε πεισθέντεσ·

τῆσ δ’ ὑπὲρ τῶν νόμων, οὓσ παραβὰσ οὗτοσ κἀκείνουσ ἠδίκει καὶ νῦν ἐμὲ καὶ πάντασ τοὺσ ἄλλουσ, ὑμεῖσ ἐστὲ κληρονόμοι. πάντων οὖν ἁθρόων ἓν τίμημα ποιήσασθε, ὅ τι ἂν δίκαιον ἡγῆσθε.

ἐξελέγξω δὲ πρῶτον μὲν ὅσ’ αὐτὸσ ὑβρίσθην, ἔπειθ’ ὅσ’ ὑμεῖσ· μετὰ ταῦτα δὲ καὶ τὸν ἄλλον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, βίον αὐτοῦ πάντ’ ἐξετάσω, καὶ δείξω πολλῶν θανάτων, οὐχ ἑνὸσ ὄντ’ ἄξιον. Λέγε μοι τὴν τοῦ χρυσοχόου πρώτην λαβὼν μαρτυρίαν. Μαρτυρία Παμμένησ Παμμένουσ Ἑρχιεὺσ ἔχω χρυσοχοεῖον ἐν τῇ ἀγορᾷ, ἐν ᾧ καταγίγνομαι καὶ ἐργάζομαι τὴν χρυσοχοϊκὴν τέχνην.

ἐκδόντοσ δέ μοι Δημοσθένουσ, ᾧ μαρτυρῶ, στέφανον χρυσοῦν ὥστε κατασκευάσαι καὶ ἱμάτιον διάχρυσον ποιῆσαι, ὅπωσ πομπεύσαι ἐν αὐτοῖσ τὴν τοῦ Διονύσου πομπήν, καὶ ἐμοῦ συντελέσαντοσ αὐτὰ καὶ ἔχοντοσ παρ’ ἐμαυτῷ ἕτοιμα, εἰσπηδήσασ πρόσ με νύκτωρ Μειδίασ ὁ κρινόμενοσ ὑπὸ Δημοσθένουσ, ἔχων μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ ἄλλουσ, ἐπεχείρησε διαφθείρειν τὸν στέφανον καὶ τὸ ἱμάτιον, καὶ τινὰ μὲν αὐτῶν ἐλυμήνατο, οὐ μέντοι πάντα γε ἠδυνήθη διὰ τὸ ἐπιφανέντα με κωλῦσαι.

πολλὰ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ περὶ ὧν τοὺσ ἄλλουσ ἠδίκηκεν ἔχω λέγειν, ὥσπερ εἶπον ἐν ἀρχῇ τοῦ λόγου, καὶ συνείλοχ’ ὕβρεισ αὐτοῦ καὶ ἀτιμίασ τοσαύτασ ὅσασ ἀκούσεσθ’ αὐτίκα δὴ μάλα.

ἦν δ’ ἡ συλλογὴ ῥᾳδία· αὐτοὶ γὰρ οἱ πεπονθότεσ προσῇσάν μοι. βούλομαι δὲ πρὸ τούτων εἰπεῖν οἷσ ἐπιχειρήσειν αὐτὸν ἀκήκο’ ἐξαπατᾶν ὑμᾶσ·

τοὺσ γὰρ ὑπὲρ τούτων λόγουσ ἐμοὶ μὲν ἀναγκαιοτάτουσ προειπεῖν ἡγοῦμαι, ὑμῖν δὲ χρησιμωτάτουσ ἀκοῦσαι. διὰ τί; ὅτι τοῦ δικαίαν καὶ εὐόρκον θέσθαι τὴν ψῆφον ὁ κωλύσασ ἐξαπατηθῆναι λόγοσ ὑμᾶσ οὗτοσ αἴτιοσ ἔσται. πολὺ δὴ μάλιστα πάντων τούτῳ τῷ λόγῳ προσέχειν ὑμᾶσ δεῖ, καὶ μνημονεῦσαι τοῦτον, καὶ πρὸσ ἕκαστον ἀπαντᾶν, ὅταν οὗτοσ λέγῃ. ἔστι δὲ πρῶτον μὲν ἐκεῖν’ οὐκ ἄδηλοσ ἐρῶν, ἐξ ὧν ἰδίᾳ πρόσ τινασ αὐτὸσ διεξιὼν ἀπηγγέλλετό μοι, ὡσ εἴπερ ἀληθῶσ ἐπεπόνθειν ταῦθ’ ἃ λέγω, δίκασ ἰδίασ μοι προσῆκεν αὐτῷ λαχεῖν, τῶν μὲν ἱματίων καὶ τῶν χρυσῶν στεφάνων τῆσ διαφθορᾶσ καὶ τῆσ περὶ τὸν χορὸν πάσησ ἐπηρείασ, βλάβησ, ὧσ δ’ εἰσ τὸ σῶμ’ ὑβρίσθαι φημί, ὕβρεωσ, οὐ μὰ Δί’ οὐχὶ δημοσίᾳ κρίνειν αὐτὸν καὶ τίμημ’ ἐπάγειν ὅ τι χρὴ παθεῖν ἢ ἀποτεῖσαι.

ἐγὼ δ’ ἓν μὲν ἐκεῖν’ εὖ οἶδα, καὶ ὑμᾶσ δ’ εἰδέναι χρή, ὅτι εἰ μὴ προὐβαλόμην αὐτόν, ἀλλ’ ἐδικαζόμην, οὑναντίοσ ἧκεν ἂν εὐθύσ μοι λόγοσ, ὡσ εἴπερ ἦν τι τούτων ἀληθέσ, προβάλλεσθαί μ’ ἔδει καὶ παρ’ αὐτὰ τἀδικήματα τὴν τιμωρίαν ποιεῖσθαι·

ὅ τε γὰρ χορὸσ ἦν τῆσ πόλεωσ, ἥ τ’ ἐσθὴσ τῆσ ἑορτῆσ εἵνεκα πᾶσα παρεσκευάζετο, ἐγώ θ’ ὁ πεπονθὼσ ταῦτα χορηγὸσ ἦν· τίσ ἂν οὖν ἑτέραν εἵλετο τιμωρίαν ἢ τὴν ἐκ τοῦ νόμου κατὰ τῶν περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικούντων οὖσαν; ταῦτ’ εὖ οἶδ’ ὅτι πάντ’ ἂν ἔλεγεν οὗτοσ τότε.

φεύγοντοσ μὲν γάρ, οἶμαι, καὶ ἠδικηκότοσ ἐστὶ τὸ τὸν παρόντα τρόπον τοῦ δοῦναι δίκην διακρουόμενον τὸν οὐκ ὄνθ’ ὡσ ἔδει γενέσθαι λέγειν, δικαστῶν δέ γε σωφρόνων τούτοισ τε μὴ προσέχειν καὶ ὃν ἂν λάβωσιν ἀσελγαίνοντα κολάζειν. μὴ δὴ τοῦτο λέγειν αὐτὸν ἐᾶτε, ὅτι καὶ δίκασ ἰδίασ δίδωσ’ ὁ νόμοσ μοι καὶ γραφὴν ὕβρεωσ·

δίδωσι γάρ· ἀλλ’ ὡσ οὐ πεποίηκεν ἃ κατηγόρηκα, ἢ πεποιηκὼσ οὐ περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικεῖ, τοῦτο δεικνύτω· τοῦτο γὰρ αὐτὸν ἐγὼ προὐβαλόμην, καὶ περὶ τούτου τὴν ψῆφον οἴσετε νῦν ὑμεῖσ. εἰ δ’ ἐγὼ τὴν ἐπὶ τῶν ἰδίων δικῶν πλεονεξίαν ἀφεὶσ τῇ πόλει παραχωρῶ τῆσ τιμωρίασ, καὶ τοῦτον εἱλόμην τὸν ἀγῶν’ ἀφ’ οὗ μηδὲν ἔστι λῆμμα λαβεῖν ἐμοί, χάριν, οὐ βλάβην δήπου τοῦτ’ ἂν εἰκότωσ ἐνέγκοι μοι παρ’ ὑμῶν. οἶδα τοίνυν ὅτι καὶ τούτῳ πολλῷ χρήσεται τῷ λόγῳ μή με Δημοσθένει παραδῶτε, μηδὲ διὰ Δημοσθένην μ’ ἀνέλητε.

ὅτι τούτῳ πολεμῶ, διὰ τοῦτό μ’ ἀναιρήσετε; τὰ τοιαῦτα πολλάκισ οἶδ’ ὅτι φθέγξεται, βουλόμενοσ φθόνον τιν’ ἐμοὶ διὰ τούτων τῶν λόγων συνάγειν. ἔχει δ’ οὐχ οὕτω ταῦτα, οὐδ’ ἐγγύσ.

οὐδένα γὰρ τῶν ἀδικούντων ὑμεῖσ οὐδενὶ τῶν κατηγόρων ἐκδίδοτε· οὐδὲ γὰρ ἐπειδὰν ἀδικηθῇ τισ, ὡσ ἂν ἕκαστοσ ὑμᾶσ ὁ παθὼν πείσῃ, ποιεῖσθε τὴν τιμωρίαν, ἀλλὰ τοὐναντίον νόμουσ ἔθεσθε πρὸ τῶν ἀδικημάτων, ἐπ’ ἀδήλοισ μὲν τοῖσ ἀδικήσουσιν, ἀδήλοισ δὲ τοῖσ ἀδικησομένοισ. οὗτοι δὲ τί ποιοῦσιν οἱ νόμοι; πᾶσιν ὑπισχνοῦνται τοῖσ ἐν τῇ πόλει, δίκην, ἂν ἀδικηθῇ τισ, ἔσεσθαι δι’ αὐτῶν λαβεῖν. ὅταν τοίνυν τῶν παραβαινόντων τινὰ τοὺσ νόμουσ κολάζητε, οὐ τοῖσ κατηγόροισ τοῦτον ἐκδίδοτε, ἀλλὰ τοὺσ νόμουσ ὑμῖν αὐτοῖσ βεβαιοῦτε. ἀλλὰ μὴν πρόσ γε τὸ τοιοῦτον, ὅτι Δημοσθένησ φησὶν ὕβρισται, δίκαιοσ καὶ κοινὸσ καὶ ὑπὲρ ἁπάντων ἔσθ’ ὁ λόγοσ.

οὐ γὰρ εἰσ Δημοσθένην ὄντα μ’ ἠσέλγαινε μόνον ταύτην τὴν ἡμέραν, ἀλλὰ καὶ εἰσ χορηγὸν ὑμέτερον· τοῦτο δ’ ὅσον δύναται γνοίητ’ ἂν ἐκ τωνδί. ἴστε δήπου τοῦθ’ ὅτι τῶν θεσμοθετῶν τούτων οὐδενὶ θεσμοθέτησ ἔστ’ ὄνομα, ἀλλ’ ὁτιδήποθ’ ἑκάστῳ.

ἂν μὲν τοίνυν ἰδιώτην ὄντα τιν’ αὐτῶν ὑβρίσῃ τισ ἢ κακῶσ εἴπῃ, γραφὴν ὕβρεωσ καὶ δίκην κακηγορίασ ἰδίαν φεύξεται, ἐὰν δὲ θεσμοθέτην, ἄτιμοσ ἔσται καθάπαξ. διὰ τί; ὅτι τοὺσ νόμουσ ἤδη ὁ τοῦτο ποιῶν προσυβρίζει καὶ τὸν ὑμέτερον κοινὸν στέφανον καὶ τὸ τῆσ πόλεωσ ὄνομα· ὁ γὰρ θεσμοθέτησ οὐδενὸσ ἀνθρώπων ἔστ’ ὄνομα, ἀλλὰ τῆσ πόλεωσ. καὶ πάλιν γε τὸν ἄρχοντα, ταὐτὸ τοῦτο, ἐὰν μὲν ἐστεφανωμένον πατάξῃ τισ ἢ κακῶσ εἴπῃ, ἄτιμοσ, ἐὰν δ’ ἰδιώτην, ἰδίᾳ ὑπόδικοσ.

καὶ οὐ μόνον περὶ τούτων οὕτω ταῦτ’ ἔχει, ἀλλὰ καὶ περὶ πάντων οἷσ ἂν ἡ πόλισ τιν’ ἄδειαν ἢ στεφανηφορίαν ἤ τινα τιμὴν δῷ. οὕτω τοίνυν καὶ ἐμέ, εἰ μὲν ἐν ἄλλαισ τισὶν ἡμέραισ ἠδίκησέ τι τούτων Μειδίασ ἰδιώτην ὄντα, ἰδίᾳ καὶ δίκην προσῆκεν αὐτῷ διδόναι· εἰ δὲ χορηγὸν ὄνθ’ ὑμέτερον ἱερομηνίασ οὔσησ πάνθ’ ὅσ’ ἠδίκηκεν ὑβρίσασ φαίνεται, δημοσίασ ὀργῆσ καὶ τιμωρίασ δίκαιόσ ἐστι τυγχάνειν·

ἅμα γὰρ τῷ Δημοσθένει καὶ ὁ χορηγὸσ ὑβρίζετο, τοῦτο δ’ ἐστὶ τῆσ πόλεωσ, καὶ τὸ ταύταισ ταῖσ ἡμέραισ, αἷσ οὐκ ἐῶσιν οἱ νόμοι. χρὴ δ’, ὅταν μὲν τιθῆσθε τοὺσ νόμουσ, ὁποῖοί τινέσ εἰσι σκοπεῖν, ἐπειδὰν δὲ θῆσθε, φυλάττειν καὶ χρῆσθαι· καὶ γὰρ εὐόρκα ταῦθ’ ὑμῖν ἐστι καὶ ἄλλωσ δίκαια. ἦν ὁ τῆσ βλάβησ ὑμῖν νόμοσ πάλαι, ἦν ὁ τῆσ αἰκείασ, ἦν ὁ τῆσ ὕβρεωσ.

εἰ τοίνυν ἀπέχρη τοὺσ τοῖσ Διονυσίοισ τι ποιοῦντασ τούτων κατὰ τούτουσ τοὺσ νόμουσ δίκην διδόναι, οὐδὲν ἂν προσέδει τοῦδε τοῦ νόμου. ἀλλ’ οὐκ ἀπέχρη. σημεῖον δέ· ἔθεσθ’ ἱερὸν νόμον αὐτῷ τῷ θεῷ περὶ τῆσ ἱερομηνίασ. εἴ τισ οὖν κἀκείνοισ τοῖσ προϋπάρχουσι νόμοισ καὶ τούτῳ τῷ μετ’ ἐκείνουσ τεθέντι καὶ πᾶσι τοῖσ λοιποῖσ ἔστ’ ἔνοχοσ, ὁ τοιοῦτοσ πότερα μὴ δῷ διὰ τοῦτο δίκην ἢ <κἂν> μείζω δοίη δικαίωσ; ἐγὼ μὲν οἰόμαι μέζω. ἀπήγγελλε τοίνυν τίσ μοι περιιόντ’ αὐτὸν συλλέγειν καὶ πυνθάνεσθαι τίσι πώποτε συμβέβηκεν ὑβρισθῆναι, καὶ λέγειν τούτουσ καὶ διηγεῖσθαι πρὸσ ὑμᾶσ μέλλειν, οἱο͂ν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸν πρόεδρον ὅν ποτέ φασιν ἐν ὑμῖν ὑπὸ Πολυζήλου πληγῆναι, καὶ τὸν θεσμοθέτην ὃσ ἔναγχοσ ἐπλήγη τὴν αὐλητρίδ’ ἀφαιρούμενοσ, καὶ τοιούτουσ τινάσ, ὡσ, ἐὰν πολλοὺσ ἑτέρουσ δεινὰ καὶ πολλὰ πεπονθότασ ἐπιδείξῃ, ἧττον ὑμᾶσ ἐφ’ οἷσ ἐγὼ πέπονθ’ ὀργιουμένουσ.

ἐμοὶ δ’ αὖ τοὐναντίον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δοκεῖτε ποιεῖν ἂν εἰκότωσ, εἴπερ ὑπὲρ τοῦ κοινῇ βελτίστου δεῖ μέλειν ὑμῖν. τίσ γὰρ οὐκ οἶδεν ὑμῶν τοῦ μὲν πολλὰ τοιαῦτα γίγνεσθαι τὸ μὴ κολάζεσθαι τοὺσ ἐξαμαρτάνοντασ αἴτιον ὄν, τοῦ δὲ μηδέν’ ὑβρίζειν τὸ λοιπὸν τὸ δίκην τὸν ἀεὶ ληφθένθ’ ἣν προσήκει διδόναι μόνον αἴτιον ἂν γενόμενον; εἰ μὲν τοίνυν ἀποτρέψαι συμφέρει τοὺσ ἄλλουσ, τοῦτον καὶ δι’ ἐκεῖνα κολαστέον, καὶ μᾶλλόν γ’ ὅσῳπερ ἂν ᾖ πλείω καὶ μείζω·

εἰ δὲ παροξῦναι καὶ τοῦτον καὶ πάντασ, ἐατέον. ἔτι τοίνυν οὐδ’ ὁμοίαν οὖσαν τούτῳ κἀκείνοισ συγγνώμην εὑρήσομεν.

πρῶτον μὲν γὰρ ὁ τὸν θεσμοθέτην πατάξασ τρεῖσ εἶχεν προφάσεισ, μέθην, ἔρωτα, ἄγνοιαν διὰ τὸ σκότουσ καὶ νυκτὸσ τὸ πρᾶγμα γενέσθαι. ἔπειθ’ ὁ Πολύζηλοσ ὀργῇ καὶ τρόπου προπετείᾳ φθάσασ τὸν λογισμὸν ἁμαρτὼν ἔπαισεν· οὐ γὰρ ἐχθρόσ γ’ ὑπῆρχεν ὤν, οὐδ’ ἐφ’ ὕβρει τοῦτ’ ἐποίησεν. ἀλλ’ οὐ Μειδίᾳ τούτων οὐδὲν ἔστ’ εἰπεῖν· καὶ γὰρ ἐχθρὸσ ἦν, καὶ μεθ’ ἡμέραν εἰδὼσ ὕβριζεν, καὶ οὐκ ἐπὶ τούτου μόνον, ἀλλ’ ἐπὶ πάντων φαίνεται προῃρημένοσ μ’ ὑβρίζειν. καὶ μὴν οὐδὲ τῶν πεπραγμένων ἐμοὶ καὶ τούτοισ οὐδὲν ὅμοιον ὁρῶ.

πρῶτον μὲν γὰρ ὁ θεσμοθέτησ οὐχ ὑπὲρ ὑμῶν οὐδὲ τῶν νόμων φροντίσασ οὐδ’ ἀγανακτήσασ φανήσεται, ἀλλ’ ἰδίᾳ πεισθεὶσ ὁπόσῳ δήποτ’ ἀργυρίῳ καθυφεὶσ τὸν ἀγῶνα· ἔπειθ’ ὁ πληγεὶσ ἐκεῖνοσ ὑπὸ τοῦ Πολυζήλου, ταὐτὸ τοῦτο, ἰδίᾳ διαλυσάμενοσ, ἐρρῶσθαι πολλὰ τοῖσ νόμοισ εἰπὼν καὶ ὑμῖν, οὐδ’ εἰσήγαγε τὸν Πολύζηλον. εἰ μὲν τοίνυν ἐκείνων κατηγορεῖν βούλεταί τισ ἐν τῷ παρόντι, δεῖ λέγειν ταῦτα·

εἰ δ’ ὑπὲρ ὧν ἐγὼ τούτου κατηγόρηκ’ ἀπολογεῖσθαι, πάντα μᾶλλον ἢ ταῦτα λεκτέα. πᾶν γὰρ τοὐναντίον ἐκείνοισ αὐτὸσ μὲν οὔτε λαβὼν οὐδὲν οὔτ’ ἐπιχειρήσασ λαβεῖν φανήσομαι, τὴν δ’ ὑπὲρ τῶν νόμων καὶ τὴν ὑπὲρ τοῦ θεοῦ καὶ τὴν ὑπὲρ ὑμῶν τιμωρίαν δικαίωσ φυλάξασ καὶ νῦν ἀποδεδωκὼσ ὑμῖν. μὴ τοίνυν ἐᾶτε ταῦτ’ αὐτὸν λέγειν, μηδ’, ἂν βιάζηται, πείθεσθ’ ὡσ δίκαιόν τι λέγοντι. ἂν γὰρ ταῦθ’ οὕτωσ ἐγνωσμέν’ ὑπάρχῃ παρ’ ὑμῖν, οὐκ ἐνέσται αὐτῷ λόγοσ οὐδὲ εἷσ.

ποία γὰρ πρόφασισ, τίσ ἀνθρωπίνη καὶ μετρία σκῆψισ φανεῖται τῶν πεπραγμένων αὐτῷ; ὀργὴ νὴ Δία· καὶ γὰρ τοῦτο τυχὸν λέξει. ἀλλ’ ἃ μὲν ἄν τισ ἄφνω τὸν λογισμὸν φθάσασ ἐξαχθῇ πρᾶξαι, κἂν ὑβριστικῶσ ποιήσῃ, δι’ ὀργήν γ’ ἔνι φῆσαι πεποιηκέναι· ἃ δ’ ἂν ἐκ πολλοῦ συνεχῶσ ἐπὶ πολλὰσ ἡμέρασ παρὰ τοὺσ νόμουσ πράττων τισ φωρᾶται, οὐ μόνον δήπου τοῦ μὴ μετ’ ὀργῆσ ἀπέχει, ἀλλὰ καὶ βεβουλευμένωσ ὁ τοιοῦτοσ ὑβρίζων ἐστὶν ἤδη φανερόσ. ἀλλὰ μὴν ὁπηνίκα καὶ πεποιηκὼσ ἃ κατηγορῶ καὶ ὕβρει πεποιηκὼσ φαίνεται, τοὺσ νόμουσ ἤδη δεῖ σκοπεῖν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί·

κατὰ γὰρ τούτουσ δικάσειν ὀμωμόκατε. καὶ θεωρεῖθ’ ὅσῳ μείζονοσ ὀργῆσ καὶ ζημίασ ἀξιοῦσι τοὺσ ἑκουσίωσ καὶ δι’ ὕβριν πλημμελοῦντασ τῶν ἄλλωσ πωσ ἐξαμαρτανόντων. πρῶτον μὲν τοίνυν οἱ περὶ τῆσ βλάβησ οὗτοι νόμοι πάντεσ, ἵν’ ἐκ τούτων ἄρξωμαι, ἂν μὲν ἑκὼν βλάψῃ, διπλοῦν, ἂν δ’ ἄκων, ἁπλοῦν τὸ βλάβοσ κελεύουσιν ἐκτίνειν.

εἰκότωσ· ὁ μὲν γὰρ παθὼν πανταχοῦ βοηθείασ δίκαιοσ τυγχάνειν, τῷ δράσαντι δ’ οὐκ ἴσην τὴν ὀργήν, ἄν θ’ ἑκὼν ἄν τ’ ἄκων, ἔταξ’ ὁ νόμοσ. ἔπειθ’ οἱ φονικοὶ τοὺσ μὲν ἐκ προνοίασ ἀποκτιννύντασ θανάτῳ καὶ ἀειφυγίᾳ καὶ δημεύσει τῶν ὑπαρχόντων ζημιοῦσι, τοὺσ δ’ ἀκουσίωσ αἰδέσεωσ καὶ φιλανθρωπίασ πολλῆσ ἠξίωσαν. οὐ μόνον δ’ ἐπὶ τούτων τοῖσ ἐκ προαιρέσεωσ ὑβρισταῖσ χαλεποὺσ ὄντασ ἰδεῖν ἔστι τοὺσ νόμουσ, ἀλλὰ καὶ ἐφ’ ἁπάντων.

τί γὰρ δή ποτ’, ἄν τισ ὀφλὼν δίκην μὴ ἐκτίνῃ, οὐκέτ’ ἐποίησ’ ὁ νόμοσ τὴν ἐξούλην ἰδίαν, ἀλλὰ προστιμᾶν ἐπέταξε τῷ δημοσίῳ; καὶ πάλιν τί δή ποτ’, ἂν μὲν ἑκὼν παρ’ ἑκόντοσ τισ λάβῃ τάλαντον ἓν ἢ δύ’ ἢ δέκα καὶ ταῦτ’ ἀποστερήσῃ, οὐδὲν αὐτῷ πρὸσ τὴν πόλιν ἐστίν, ἂν δὲ μικροῦ πάνυ τιμήματοσ ἄξιόν τισ λάβῃ, βίᾳ δὲ τοῦτ’ ἀφέληται, τὸ ἴσον τῷ δημοσίῳ προστιμᾶν οἱ νόμοι κελεύουσιν ὅσον περ δὴ τῷ ἰδιώτῃ; ὅτι πάνθ’ ὅσα τισ βιαζόμενοσ πράττει κοίν’ ἀδικήματα καὶ κατὰ τῶν ἔξω τοῦ πράγματοσ ὄντων ἡγεῖθ’ ὁ νομοθέτησ·

τὴν μὲν γὰρ ἰσχὺν ὀλίγων, τοὺσ δὲ νόμουσ ἁπάντων εἶναι, καὶ τὸν μὲν πεισθέντ’ ἰδίασ, τὸν δὲ βιασθέντα δημοσίασ δεῖσθαι βοηθείασ. διόπερ καὶ τῆσ ὕβρεωσ αὐτῆσ τὰσ μὲν γραφὰσ ἔδωκεν ἅπαντι τῷ βουλομένῳ, τὸ δὲ τίμημ’ ἐποίησεν ὅλον δημόσιον· τὴν γὰρ πόλιν ἡγεῖτ’ ἀδικεῖν, οὐ τὸν παθόντα μόνον, τὸν ὑβρίζειν ἐπιχειροῦντα, καὶ δίκην ἱκανὴν τὴν τιμωρίαν εἶναι τῷ παθόντι, χρήματα δ’ οὐ προσήκειν τῶν τοιούτων ἐφ’ ἑαυτῷ λαμβάνειν. καὶ τοσαύτῃ γ’ ἐχρήσαθ’ ὑπερβολῇ, ὥστε κἂν εἰσ δοῦλον ὑβρίζῃ τισ, ὁμοίωσ ἔδωκεν ὑπὲρ τούτου γραφήν.

οὐ γὰρ ὅστισ ὁ πάσχων ᾤετο δεῖν σκοπεῖν, ἀλλὰ τὸ πρᾶγμ’ ὁποῖόν τι τὸ γιγνόμενον· ἐπειδὴ δ’ εὑρ͂εν οὐκ ἐπιτήδειον, μήτε πρὸσ δοῦλον μήθ’ ὅλωσ ἐξεῖναι πράττειν ἐπέτρεψεν. οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν πάντων οὐδὲν ὕβρεωσ ἀφορητότερον, οὐδ’ ἐφ’ ὅτῳ μᾶλλον ὑμῖν ὀργίζεσθαι προσήκει. ἀνάγνωθι δ’ αὐτόν μοι λαβὼν τὸν τῆσ ὕβρεωσ νόμον· οὐδὲν γὰρ οἱο͂ν ἀκούειν αὐτοῦ τοῦ νόμου. Νόμοσ ἐάν τισ ὑβρίζῃ εἴσ τινα, ἢ παῖδα ἢ γυναῖκα ἢ ἄνδρα, τῶν ἐλευθέρων ἢ τῶν δούλων, ἢ παράνομόν τι ποιήσῃ εἰσ τούτων τινά, γραφέσθω πρὸσ τοὺσ θεσμοθέτασ ὁ βουλόμενοσ Ἀθηναίων οἷσ ἔξεστιν, οἱ δὲ θεσμοθέται εἰσαγόντων εἰσ τὴν ἡλιαίαν τριάκοντα ἡμερῶν ἀφ’ ἧσ ἂν γραφῇ, ἐὰν μή τι δημόσιον κωλύῃ, εἰ δὲ μή, ὅταν ᾖ πρῶτον οἱο͂́ν τε.

ὅτου δ’ ἂν καταγνῷ ἡ ἡλιαία, τιμάτω περὶ αὐτοῦ παραχρῆμα, ὅτου ἂν δοκῇ ἄξιοσ εἶναι παθεῖν ἢ ἀποτεῖσαι.

ὅσοι δ’ ἂν γράφωνται γραφὰσ ἰδίασ κατὰ τὸν νόμον, ἐάν τισ μὴ ἐπεξέλθῃ ἢ ἐπεξιὼν μὴ μεταλάβῃ τὸ πέμπτον μέροσ τῶν ψήφων, ἀποτεισάτω χιλίασ δραχμὰσ τῷ δημοσίῳ. ἐὰν δὲ ἀργυρίου τιμηθῇ τῆσ ὕβρεωσ, δεδέσθω, ἐὰν ἐλεύθερον ὑβρίσῃ, μέχρι ἂν ἐκτείσῃ. ἀκούετ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦ νόμου τῆσ φιλανθρωπίασ, ὃσ οὐδὲ τοὺσ δούλουσ ὑβρίζεσθαι ἀξιοῖ.

τί οὖν πρὸσ θεῶν; εἰσὶν Ἕλληνέσ τινεσ ἄνθρωποι οὕτωσ ἥμεροι καὶ φιλάνθρωποι τοὺσ τρόπουσ ὥστε πόλλ’ ὑφ’ ὑμῶν ἠδικημένοι, καὶ φύσει τῆσ πρὸσ ὑμᾶσ ἔχθρασ αὐτοῖσ ὑπαρχούσησ πατρικῆσ, ὅμωσ οὐδ’ ὅσων ἂν τιμὴν καταθέντεσ δούλουσ κτήσωνται, οὐδὲ τούτουσ ὑβρίζειν ἀξιοῦσιν, ἀλλὰ νόμον δημοσίᾳ τὸν ταῦτα κωλύσοντα τέθεινται τουτονὶ καὶ πολλοὺσ ἤδη παραβάντασ τὸν νόμον τοῦτον ἐζημιώκασιν θανάτῳ, εἰ ταῦτ’ ἀκούσειαν καὶ συνεῖεν οἱ βάρβαροι, οὐκ ἂν οἰέσθε δημοσίᾳ πάντασ ὑμᾶσ προξένουσ αὑτῶν ποιήσασθαι;

τὸν τοίνυν οὐ παρὰ τοῖσ Ἕλλησιν μόνον εὐδοκιμοῦντα νόμον, ἀλλὰ καὶ παρὰ τοῖσ βαρβάροισ εὖ δόξαντ’ ἂν ἔχειν, σκοπεῖσθ’ ὁ παραβὰσ ἥντινα δοὺσ δίκην ἀξίαν ἔσται δεδωκώσ.

εἰ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μὴ χορηγὸσ ὢν ταῦτ’ ἐπεπόνθειν ὑπὸ Μειδίου, ὕβριν ἄν τισ μόνον κατέγνω τῶν πεπραγμένων αὐτῷ·

νῦν δέ μοι δοκεῖ, κἂν ἀσέβειαν εἰ καταγιγνώσκοι, τὰ προσήκοντα ποιεῖν. ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’ ὅτι τοὺσ χοροὺσ ὑμεῖσ ἅπαντασ τούτουσ καὶ τοὺσ ὕμνουσ τῷ θεῷ ποιεῖτε, οὐ μόνον κατὰ τοὺσ νόμουσ τοὺσ περὶ τῶν Διονυσίων, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὰσ μαντείασ, ἐν αἷσ ἁπάσαισ ἀνῃρημένον εὑρήσετε τῇ πόλει, ὁμοίωσ ἐκ Δελφῶν καὶ ἐκ Δωδώνησ, χοροὺσ ἱστάναι κατὰ τὰ πάτρια καὶ κνισᾶν ἀγυιὰσ καὶ στεφανηφορεῖν. ἀνάγνωθι δέ μοι λαβὼν αὐτὰσ τὰσ μαντείασ.

Μαντείαιαὐδῶ Ἐρεχθείδῃσιν, ὅσοι Πανδίονοσ ἄστυναίετε καὶ πατρίοισι νόμοισ ἰθύνεθ’ ἑορτάσ,μεμνῆσθαι Βάκχοιο, καὶ εὐρυχόρουσ κατ’ ἀγυιὰσἱστάναι ὡραίων Βρομίῳ χάριν ἄμμιγα πάντασ,καὶ κνισᾶν βωμοῖσι κάρη στεφάνοισ πυκάσαντασ. περὶ ὑγιείασ θύειν καὶ εὔχεσθαι Διὶ ὑπάτῳ, Ἡρακλεῖ, Ἀπόλλωνι προστατηρίῳ· περὶ τύχασ ἀγαθᾶσ Ἀπόλλωνι ἀγυιεῖ, Λατοῖ, Ἀρτέμιδι, καὶ κατ’ ἀγυιὰσ κρατῆρασ ἱστάμεν καὶ χοροὺσ καὶ στεφαναφορεῖν καττὰ πάτρια θεοῖσ Ὀλυμπίοισ πάντεσσι καὶ πάσαισ, ἰδίασ δεξιὰσ καὶ ἀριστερὰσ ἀνίσχοντασ, καὶ μνασιδωρεῖν. Ἐκ Δωδώνησ Μαντείαι τῷ δήμῳ τῷ Ἀθηναίων ὁ τοῦ Διὸσ σημαίνει.

ὅτι τὰσ ὡρ́ασ παρηνέγκατε τῆσ θυσίασ καὶ τῆσ θεωρίασ, αἱρετοὺσ πέμπειν κελεύει θεωροὺσ ἕνεκα τούτου διὰ ταχέων, <καὶ> τῷ Διὶ τῷ Ναί̈ῳ τρεῖσ βοῦσ καὶ πρὸσ ἑκάστῳ βοὶ̈ δύο οἶσ, τῇ Διώνῃ βοῦν καλλιερεῖν, καὶ τράπεζαν χαλκῆν καὶ πρὸσ τὸ ἀνάθημα ὃ ἀνέθηκεν ὁ δῆμοσ ὁ Ἀθηναίων.

ὁ τοῦ Διὸσ σημαίνει ἐν Δωδώνῃ, Διονύσῳ δημοτελῆ ἱερὰ τελεῖν καὶ κρατῆρα κεράσαι καὶ χοροὺσ ἱστάναι, Ἀπόλλωνι ἀποτροπαίῳ βοῦν θῦσαι, καὶ στεφανηφορεῖν ἐλευθέρουσ καὶ δούλουσ, καὶ ἐλινύειν μίαν ἡμέραν.

Διὶ κτησίῳ βοῦν λευκόν. εἰσίν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ αὗται καὶ ἄλλαι πολλαὶ μαντεῖαι τῇ πόλει κἀγαθαί.

τί οὖν ἐκ τούτων ὑμᾶσ ἐνθυμεῖσθαι δεῖ; ὅτι τὰσ μὲν ἄλλασ θυσίασ τοῖσ ἐφ’ ἑκάστησ μαντείασ προφαινομένοισ θεοῖσ προστάττουσι θύειν, ἱστάναι δὲ χοροὺσ καὶ στεφανηφορεῖν κατὰ τὰ πάτρια πρὸσ ἁπάσαισ ταῖσ ἀφικνουμέναισ μαντείαισ προσαναιροῦσιν ὑμῖν. οἱ τοίνυν χοροὶ πάντεσ οἱ γιγνόμενοι καὶ οἱ χορηγοὶ δῆλον ὅτι τὰσ μὲν ἡμέρασ ἐκείνασ ἃσ συνερχόμεθ’ ἐπὶ τὸν ἀγῶνα, κατὰ τὰσ μαντείασ ταύτασ ὑπὲρ ὑμῶν ἐστεφανώμεθα, ὁμοίωσ ὅ τε μέλλων νικᾶν καὶ ὁ πάντων ὕστατοσ γενήσεσθαι, τῇ δὲ τῶν ἐπινικίων ὑπὲρ αὑτοῦ τότ’ ἤδη στεφανοῦται ὁ νικῶν.

τὸν οὖν εἴσ τινα τούτων τῶν χορευτῶν ἢ τῶν χορηγῶν ὑβρίζοντ’ ἐπ’ ἔχθρᾳ, καὶ ταῦτ’ ἐν αὐτῷ τῷ ἀγῶνι καὶ ἐν τῷ τοῦ θεοῦ ἱερῷ, τοῦτον ἄλλο τι πλὴν ἀσεβεῖν φήσομεν; καὶ μὴν ἴστε γε τοῦθ’ ὅτι βουλόμενοι μηδέν’ ἀγωνίζεσθαι ξένον οὐκ ἐδώκαθ’ ἁπλῶσ τῶν χορηγῶν οὐδενὶ προσκαλέσαντι τοὺσ χορευτὰσ σκοπεῖν, ἀλλ’ ἐὰν μὲν καλέσῃ, πεντήκοντα δραχμάσ, ἐὰν δὲ καθέζεσθαι καθέζεσθαι κελεύσῃ, χιλίασ ἀποτίνειν ἐτάξατε.

τίνοσ εἵνεκα; ὅπωσ μὴ τὸν ἐστεφανωμένον καὶ λῃτουργοῦντα τῷ θεῷ ταύτην τὴν ἡμέραν καλῇ μηδ’ ἐπηρεάζῃ μηδ’ ὑβρίζῃ μηδεὶσ ἐξεπίτηδεσ. εἶτα τὸν μὲν χορευτὴν οὐδ’ ὁ προσκαλέσασ κατὰ τὸν νόμον ἀζήμιοσ ἔσται, τὸν δὲ χορηγὸν οὐδ’ ὁ συγκόψασ παρὰ πάντασ τοὺσ νόμουσ οὕτω φανερῶσ δώσει δίκην;

ἀλλὰ μὴν οὐδέν ἐστ’ ὄφελοσ καλῶσ καὶ φιλανθρώπωσ τοὺσ νόμουσ ὑπὲρ τῶν πολλῶν κεῖσθαι, εἰ τοῖσ ἀπειθοῦσι καὶ βιαζομένοισ αὐτοὺσ ἡ παρ’ ὑμῶν ὀργὴ τῶν ἀεὶ κυρίων μὴ γενήσεται. φέρε δὴ πρὸσ θεῶν κἀκεῖνο σκέψασθε.

παραιτήσομαι δ’ ὑμᾶσ μηδὲν ἀχθεσθῆναί μοι, ἐὰν ἐπὶ συμφορᾶσ τινῶν γεγονότων ὀνομαστὶ μνησθῶ· οὐ γὰρ ὀνειδίσαι μὰ τοὺσ θεοὺσ οὐδενὶ δυσχερὲσ οὐδὲν βουλόμενοσ τοῦτο ποιήσω, ἀλλὰ δεῖξαι τὸ βιάζεσθαι καὶ ὑβρίζειν καὶ τὰ τοιαῦτα ποιεῖν ὡσ ἅπαντεσ ὑμεῖσ οἱ ἄλλοι φεύγετε. Σαννίων ἐστὶ δήπου τισ ὁ τοὺσ τραγικοὺσ χοροὺσ διδάσκων· οὗτοσ ἀστρατείασ ἑάλω καὶ κέχρηται συμφορᾷ. τοῦτον μετὰ τὴν ἀτυχίαν ταύτην ἐμισθώσατό τισ φιλονικῶν χορηγὸσ τραγῳδῶν, οἶμαι, Θεοζοτίδησ.

τὸ μὲν οὖν πρῶτον ἠγανάκτουν οἱ ἀντιχορηγοὶ καὶ κωλύσειν ἔφασαν, ὡσ δ’ ἐπληρώθη τὸ θέατρον καὶ τὸν ὄχλον συνειλεγμένον εἶδον ἐπὶ τὸν ἀγῶνα, ὤκνησαν, εἰάσαν, οὐδεὶσ ἥψατο, ἀλλὰ τοσοῦτον τῆσ εὐσεβείασ ἐν ἑκάστῳ τισ ἂν ὑμῶν ἴδοι τὸ συγκεχωρηκὸσ ὥστε πάντα τὸν μετὰ ταῦτα χρόνον διδάσκει τοὺσ χοροὺσ καὶ οὐδὲ τῶν ἰδίων ἐχθρῶν οὐδεὶσ κωλύει· τοσοῦτ’ ἀπέχει τῶν χορηγῶν. ἄλλοσ ἐστὶν Ἀριστείδησ Οἰνῇδοσ φυλῆσ, ἠτυχηκώσ τι καὶ οὗτοσ τοιοῦτον, ὃσ νῦν μὲν καὶ γέρων ἐστὶν ἤδη καὶ ἴσωσ ἥττων χορευτήσ, ἦν δέ ποθ’ ἡγεμὼν τῆσ φυλῆσ κορυφαῖοσ.

ἴστε δὲ δήπου τοῦθ’ ὅτι τὸν ἡγεμόν’ ἂν ἀφέλῃ τισ, οἴχεται ὁ λοιπὸσ χορόσ. ἀλλ’ ὅμωσ πολλῶν χορηγῶν φιλονικησάντων, οὐδεὶσ πώποτε τοῦτ’ εἶδε τὸ πλεονέκτημα, οὐδ’ ἐτόλμησε τοῦτον ἐξαγαγεῖν οὐδὲ κωλῦσαι· διὰ γὰρ τὸ δεῖν αὐτὸν ἐπιλαβόμενον τῇ χειρὶ τοῦτο ποιῆσαι καὶ μὴ προσκαλέσασθαι πρὸσ τὸν ἄρχοντ’ ἐξεῖναι, ὥσπερ ἂν εἰ ξένον τισ ἐξαγαγεῖν ἐβούλετο, ἅπασ τισ ὤκνει τῆσ ἀσελγείασ ταύτησ αὐτόχειρ ὀφθῆναι γιγνόμενοσ. οὔκουν δεινόν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ σχέτλιον τῶν μὲν νικᾶν ἂν παρὰ τοῦτ’ οἰομένων χορηγῶν, τῶν ἀνηλωκότων πολλάκισ πάντα τὰ ὄντ’ εἰσ τὰσ λῃτουργίασ, μηδένα τολμῆσαι πώποτε μηδ’ ὧν οἱ νόμοι διδόασιν ἅψασθαι, ἀλλ’ οὕτωσ εὐλαβῶσ, οὕτωσ εὐσεβῶσ, οὕτω μετρίωσ διακεῖσθαι ὥστ’ ἀναλίσκοντασ, ἀγωνιῶντασ ὅμωσ ἀπέχεσθαι καὶ προορᾶσθαι τὰσ ὑμετέρασ βουλήσεισ καὶ τὴν περὶ τὴν ἑορτὴν σπουδήν, Μειδίαν δ’ ἰδιώτην ὄντα, μηδὲν ἀνηλωκότα, ὅτι τῳ προσέκρουσεν καὶ ἐχθρὸσ ὑπῆρχεν, τοῦτον ἀναλίσκοντα, χορηγοῦντα, ἐπίτιμον ὄντα προπηλακίζειν καὶ τύπτειν, καὶ μήτε τῆσ ἑορτῆσ μήτε τῶν νόμων μήτε τί ὑμεῖσ ἐρεῖτε μήτε τοῦ θεοῦ φροντίζειν;

πολλῶν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, γεγενημένων ἐχθρῶν ἀλλήλοισ, οὐ μόνον ἐξ ἰδίων ἀλλὰ καὶ ἐκ κοινῶν πραγμάτων, οὐδεὶσ πώποτ’ εἰσ τοσοῦτ’ ἀναιδείασ ἀφίκεθ’ ὥστε τοιοῦτόν τι τολμῆσαι ποιεῖν.

καίτοι φασὶν Ἰφικράτην ποτ’ ἐκεῖνον Διοκλεῖ τῷ Πιθεῖ τὰ μάλιστ’ ἐλθεῖν εἰσ ἔχθραν, καὶ ἔτι πρὸσ τούτῳ συμβῆναι Τεισίαν τὸν Ἰφικράτουσ ἀδελφὸν ἀντιχορηγῆσαι τῷ Διοκλεῖ. ἀλλ’ ὅμωσ πολλοὺσ μὲν ἔχων φίλουσ Ἰφικράτησ, πολλὰ δὲ χρήματα κεκτημένοσ, φρονῶν δ’ ἐφ’ αὑτῷ τηλικοῦτον ἡλίκον εἰκὸσ ἄνδρα καὶ δόξησ καὶ τιμῶν τετυχηκόθ’ ὧν ἐκεῖνοσ ἠξίωτο παρ’ ὑμῶν, οὐκ ἐβάδιζ’ ἐπὶ τὰσ τῶν χρυσοχόων οἰκίασ νύκτωρ, οὐδὲ κατερρήγνυεν τὰ παρασκευαζόμεν’ ἱμάτι’ εἰσ τὴν ἑορτήν, οὐδὲ διέφθειρε διδάσκαλον, οὐδὲ χορὸν μανθάνειν ἐκώλυεν, οὐδὲ τῶν ἄλλων οὐδὲν ὧν οὗτοσ διεπράττετ’ ἐποίει, ἀλλὰ τοῖσ νόμοισ καὶ τῇ τῶν ἄλλων βουλήσει συγχωρῶν ἠνείχετο καὶ νικῶντα καὶ στεφανούμενον τὸν ἐχθρὸν ὁρῶν, εἰκότωσ· ἐν ᾗ γὰρ αὐτὸσ εὐδαίμων ᾔδει γεγονὼσ πολιτείᾳ, ταύτῃ συγχωρεῖν τὰ τοιαῦτ’ ἠξίου.

πάλιν Φιλόστρατον πάντεσ ἴσμεν τὸν Κολωνῆθεν Χαβρίου κατηγοροῦντα, ὅτ’ ἐκρίνετο τὴν περὶ Ὠρωποῦ κρίσιν θανάτου, καὶ πάντων τῶν κατηγόρων πικρότατον γενόμενον, καὶ μετὰ ταῦτα χορηγοῦντα παισὶν Διονύσια καὶ νικῶντα, καὶ Χαβρίαν οὔτε τύπτοντα οὔτ’ ἀφαρπάζοντα τὸν στέφανον οὔθ’ ὅλωσ προσιόνθ’ ὅποι μὴ προσῆκεν αὐτῷ.

πολλοὺσ δ’ ἂν ἔχων εἰπεῖν ἔτι καὶ διὰ πολλὰσ προφάσεισ ἐχθροὺσ γεγενημένουσ ἀλλήλοισ, οὐδένα πώποτ’ οὔτ’ ἀκήκοα οὔθ’ ἑόρακα ὅστισ εἰσ τοσοῦτον ἐλήλυθεν ὕβρεωσ ὥστε τοιοῦτόν τι ποιεῖν.

οὐδέ γ’ ἐκεῖν’ οὐδεὶσ ὑμῶν οἶδ’ ὅτι μνημονεύει πρότερον, τῶν ἐπὶ τοῖσ ἰδίοισ ἢ καὶ τοῖσ κοινοῖσ ἐχθρῶν ἀλλήλοισ οὐδέν’ οὔτε καλουμένων τῶν κριτῶν παρεστηκότα, οὔθ’ ὅταν ὀμνύωσιν ἐξορκοῦντα, οὔθ’ ὅλωσ ἐπ’ οὐδενὶ τῶν τοιούτων ἐχθρὸν ἐξεταζόμενον. ταῦτα γὰρ πάντα καὶ τὰ τοιαῦτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φιλονικίᾳ μὲν ὑπαχθέντα χορηγὸν ὄντα ποιεῖν ἔχει τινὰ συγγνώμην·

ἔχθρᾳ δ’ ἐλαύνοντά τινα, ἐκ προαιρέσεωσ, ἐφ’ ἅπασι, καὶ τὴν ἰδίαν δύναμιν κρείττω τῶν νόμων οὖσαν ἐνδεικνύμενον, Ἡράκλεισ, βαρὺ κοὐχὶ δίκαιόν ἐστιν οὐδὲ συμφέρον ὑμῖν. εἰ γὰρ ἑκάστῳ τῶν χορηγούντων τοῦτο πρόδηλον γένοιτο, ὅτι ἂν ὁ δεῖν’ ἐχθρὸσ ᾖ μοι, Μειδίασ ἤ τισ ἄλλοσ θρασὺσ οὕτω καὶ πλούσιοσ, πρῶτον μὲν ἀφαιρεθήσομαι τὴν νίκην, κἂν ἄμεινον ἀγωνίσωμαί τινοσ, ἔπειτ’ ἐφ’ ἅπασιν ἐλαττωθήσομαι καὶ προπηλακιζόμενοσ διατελῶ, τίσ οὕτωσ ἀλόγιστοσ ἢ τίσ οὕτωσ ἄθλιόσ ἐστιν, ὅστισ ἑκὼν ἂν μίαν δραχμὴν ἐθελήσειεν ἀναλῶσαι; οὐδεὶσ δήπου. ἀλλ’, οἶμαι, τὸ πάντασ ποιοῦν καὶ φιλοτιμεῖσθαι καὶ ἀναλίσκειν ἐθέλειν ἐκεῖν’ ἐστίν, ὅτι τῶν ἴσων καὶ τῶν δικαίων ἕκαστοσ ἡγεῖται ἑαυτῷ μετεῖναι ἐν δημοκρατίᾳ.

ἐγὼ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τούτων οὐκ ἔτυχον διὰ τοῦτον, ἀλλὰ χωρὶσ ὧν ὑβρίσθην, καὶ τῆσ νίκησ προσαπεστερήθην. καίτοι πᾶσιν ὑμῖν ἐγὼ τοῦτο δείξω σαφῶσ, ὅτι μηδὲν ἀσελγὲσ ἐξῆν ποιοῦντι Μειδίᾳ μηδ’ ὑβρίζοντι μηδὲ τύπτοντι καὶ λυπεῖν ἐμὲ καὶ κατὰ τοὺσ νόμουσ αὐτῷ φιλοτιμεῖσθαι πρὸσ ὑμᾶσ, καὶ μηδὲ διᾶραι περὶ αὐτοῦ τὸ στόμ’ ἔχειν ἐμέ. ἐχρῆν γὰρ αὐτόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὅτ’ ἐγὼ τῆσ Πανδιονίδοσ χορηγὸσ ὑπέστην ἐν τῷ δήμῳ, τότε τῆσ Ἐρεχθῇδοσ ἀναστάντα, τῆσ ἑαυτοῦ φυλῆσ, ἀνθυποστῆναι, καὶ καταστήσανθ’ ἑαυτὸν ἐξ ἴσου καὶ τὰ ὄντ’ ἀναλίσκονθ’ ὥσπερ ἐγώ, οὕτω μ’ ἀφαιρεῖσθαι τὴν νίκην, ὑβρίζειν δὲ τοιαῦτα καὶ τύπτειν μηδὲ τότε.

νῦν δὲ τοῦτο μὲν οὐκ ἐποίησεν, ἐν ᾧ τὸν δῆμον ἐτίμησεν ἄν, οὐδ’ ἐνεανιεύσατο τοιοῦτον οὐδέν·

ἐμοὶ δ’, ὃσ εἴτε τισ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, βούλεται νομίσαι μανίαν μανία γὰρ ἴσωσ ἐστὶν ὑπὲρ δύναμίν τι ποιεῖν, εἴτε καὶ φιλοτιμίᾳ χορηγὸσ ὑπέστην, οὕτω φανερῶσ καὶ μιαρῶσ ἐπηρεάζων παρηκολούθησεν ὥστε μηδὲ τῶν ἱερῶν ἱματίων μηδὲ τοῦ χοροῦ μηδὲ τοῦ σώματοσ τὼ χεῖρε τελευτῶν ἀποσχέσθαι μου. εἰ τοίνυν τισ ὑμῶν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἄλλωσ πωσ ἔχει τὴν ὀργὴν ἐπὶ Μειδίαν ἢ ὡσ δέον αὐτὸν τεθνάναι, οὐκ ὀρθῶσ ἔχει.

οὐ γάρ ἐστι δίκαιον οὐδὲ προσῆκον τὴν τοῦ παθόντοσ εὐλάβειαν τῷ μηδὲν ὑποστειλαμένῳ πρὸσ ὕβριν μερίδ’ εἰσ σωτηρίαν ὑπάρχειν, ἀλλὰ τὸν μὲν ὡσ ἁπάντων τῶν ἀνηκέστων αἴτιον κολάζειν προσήκει, τῷ δ’ ἐπὶ τοῦ βοηθεῖν ἀποδιδόναι τὴν χάριν. οὐδὲ γὰρ αὖ τοῦτ’ ἔστιν εἰπεῖν, ὡσ οὐ γεγενημένου πώποτ’ οὐδενὸσ ἐκ τῶν τοιούτων δεινοῦ τῷ λόγῳ τὸ πρᾶγμ’ ἐγὼ νῦν αἴρω καὶ φοβερὸν ποιῶ.

πολλοῦ γε καὶ δεῖ. ἀλλ’ ἴσασιν ἅπαντεσ, εἰ δὲ μή, πολλοί γε, Εὔθυνον τὸν παλαίσαντά ποτ’ ἐκεῖνον, τὸν νεανίσκον, καὶ Σώφιλον τὸν παγκρατιαστήν ἰσχυρόσ τισ ἦν, μέλασ, εὖ οἶδ’ ὅτι γιγνώσκουσίν τινεσ ὑμῶν ὃν λέγω, τοῦτον ἐν Σάμῳ ἐν συνουσίᾳ τινὶ καὶ διατριβῇ οὕτωσ ἰδίᾳ, ὅτι ὁ τύπτων αὐτὸν ὑβρίζειν ᾤετο, ἀμυνάμενον οὕτωσ ὥστε καὶ ἀποκτεῖναι. ἴσασιν Εὐαίωνα πολλοὶ τὸν Λεωδάμαντοσ ἀδελφόν, ἀποκτείναντα Βοιωτὸν ἐν δείπνῳ καὶ συνόδῳ κοινῇ διὰ πληγὴν μίαν. οὐ γὰρ ἡ πληγὴ παρέστησε τὴν ὀργήν, ἀλλ’ ἡ ἀτιμία·

οὐδὲ τὸ τύπτεσθαι τοῖσ ἐλευθέροισ ἐστὶ δεινόν, καίπερ ὂν δεινόν, ἀλλὰ τὸ ἐφ’ ὕβρει. πολλὰ γὰρ ἂν ποιήσειεν ὁ τύπτων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὧν ὁ παθὼν ἔνι’ οὐδ’ ἂν ἀπαγγεῖλαι δύναιθ’ ἑτέρῳ, τῷ σχήματι, τῷ βλέμματι, τῇ φωνῇ, ὅταν ὡσ ὑβρίζων, ὅταν ὡσ ἐχθρὸσ ὑπάρχων, ὅταν κονδύλοισ, ὅταν ἐπὶ κόρρησ. ταῦτα κινεῖ, ταῦτ’ ἐξίστησιν ἀνθρώπουσ αὑτῶν, ἀήθεισ ὄντασ τοῦ προπηλακίζεσθαι. οὐδεὶσ ἄν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ταῦτ’ ἀπαγγέλλων δύναιτο τὸ δεινὸν παραστῆσαι τοῖσ ἀκούουσιν οὕτωσ ὡσ ἐπὶ τῆσ ἀληθείασ καὶ τοῦ πράγματοσ τῷ πάσχοντι καὶ τοῖσ ὁρῶσιν ἐναργὴσ ἡ ὕβρισ φαίνεται. σκέψασθε δὴ πρὸσ Διὸσ καὶ θεῶν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ λογίσασθε παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ, ὅσῳ πλείον’ ὀργὴν ἐμοὶ προσῆκε παραστῆναι πάσχοντι τοιαῦθ’ ὑπὸ Μειδίου ἢ τότ’ ἐκείνῳ τῷ Εὐαίωνι τῷ τὸν Βοιωτὸν ἀποκτείναντι.

ὁ μέν γ’ ὑπὸ γνωρίμου, καὶ τούτου μεθύοντοσ, ἐναντίον ἓξ ἢ ἕπτ’ ἀνθρώπων ἐπλήγη, καὶ τούτων γνωρίμων, οἳ τὸν μὲν κακιεῖν οἷσ ἔπραξε, τὸν δ’ ἐπαινέσεσθαι μετὰ ταῦτ’ ἀνασχόμενον καὶ κατασχόνθ’ ἑαυτὸν ἔμελλον, καὶ ταῦτ’ εἰσ οἰκίαν ἐλθὼν ἐπὶ δεῖπνον, οἷ μηδὲ βαδίζειν ἐξῆν αὐτῷ· ἐγὼ δ’ ὑπ’ ἐχθροῦ, νήφοντοσ, ἑώθεν, ὕβρει καὶ οὐκ οἴνῳ τοῦτο ποιοῦντοσ, ἐναντίον πολλῶν καὶ ξένων καὶ πολιτῶν ὑβριζόμην, καὶ ταῦτ’ ἐν ἱερῷ καὶ οἷ πολλή μοι ἦν ἀνάγκη βαδίζειν χορηγοῦντι.

καὶ ἐμαυτὸν μέν γ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, σωφρόνωσ, μᾶλλον δ’ εὐτυχῶσ οἶμαι βεβουλεῦσθαι, ἀνασχόμενον τότε καὶ οὐδὲν ἀνήκεστον ἐξαχθέντα πρᾶξαι· τῷ δ’ Εὐαίωνι καὶ πᾶσιν, εἴ τισ αὑτῷ βεβοήθηκεν ἀτιμαζόμενοσ, πολλὴν συγγνώμην ἔχω. δοκοῦσι δέ μοι καὶ τῶν δικασάντων τότε πολλοί·

ἀκούω γὰρ αὐτὸν ἔγωγε μιᾷ μόνον ἁλῶναι ψήφῳ, καὶ ταῦτ’ οὔτε κλαύσαντ’ οὔτε δεηθέντα τῶν δικαστῶν οὐδενόσ, οὔτε φιλάνθρωπον οὔτε μικρὸν οὔτε μέγ’ οὐδ’ ὁτιοῦν πρὸσ τοὺσ δικαστὰσ ποιήσαντα. θῶμεν τοίνυν οὑτωσί, τοὺσ μὲν καταγνόντασ αὐτοῦ μὴ ὅτι ἠμύνατο, διὰ τοῦτο καταψηφίσασθαι, ἀλλ’ ὅτι τοῦτον τὸν τρόπον ὥστε καὶ ἀποκτεῖναι, τοὺσ δ’ ἀπογνόντασ καὶ ταύτην τὴν ὑπερβολὴν τῆσ τιμωρίασ τῷ γε τὸ σῶμ’ ὑβρισμένῳ δεδωκέναι. τί οὖν;

ἐμοὶ τῷ τοσαύτῃ κεχρημένῳ προνοίᾳ τοῦ μηδὲν ἀνήκεστον γενέσθαι, ὥστε μηδ’ ἀμύνασθαι, παρὰ τοῦ τὴν τιμωρίαν ὧν πέπονθ’ ἀποδοθῆναι προσήκει; ἐγὼ μὲν οἶμαι παρ’ ὑμῶν καὶ τῶν νόμων, καὶ παράδειγμά γε πᾶσι γενέσθαι τοῖσ ἄλλοισ, ὅτι τοὺσ ὑβρίζοντασ ἅπαντασ καὶ τοὺσ ἀσελγεῖσ οὐκ αὐτὸν ἀμύνεσθαι μετὰ τῆσ ὀργῆσ, ἀλλ’ ἐφ’ ὑμᾶσ ἄγειν δεῖ, ὡσ βεβαιούντων ὑμῶν καὶ φυλαττόντων τὰσ ἐν τοῖσ νόμοισ τοῖσ παθοῦσι βοηθείασ. οἶμαι τοίνυν τινὰσ ὑμῶν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ποθεῖν ἀκοῦσαι τὴν ἔχθραν, ἥτισ ἦν ἡμῖν πρὸσ ἀλλήλουσ·

νομίζειν γὰρ οὐδέν’ ἂν ἀνθρώπων οὕτωσ ἀσελγῶσ καὶ βιαίωσ οὐδενὶ τῶν πολιτῶν χρήσασθαι, μὴ μεγάλου τινὸσ ὄντοσ ὃ αὐτῷ προωφείλετο. βούλομαι δὴ καὶ περὶ ταύτησ ὑμῖν ἐξ ἀρχῆσ εἰπεῖν καὶ διηγήσασθαι, ἵν’ εἰδῆθ’ ὅτι καὶ τούτων ὀφείλων δίκην φανήσεται. ἔσται δὲ βραχὺσ περὶ αὐτῶν ὁ λόγοσ, κἂν ἄνωθεν ἄρχεσθαι δοκῶ. ἡνίκα τὰσ δίκασ ἔλαχον τῶν πατρῴων τοῖσ ἐπιτρόποισ, μειρακύλλιον ὢν κομιδῇ καὶ τοῦτον οὐδ’ εἰ γέγον’ εἰδὼσ οὐδὲ γιγνώσκων ὡσ μηδὲ νῦν ὤφελον, τότε μοι μελλουσῶν εἰσιέναι τῶν δικῶν εἰσ ἡμέραν ὡσπερεὶ τετάρτην ἢ πέμπτην εἰσεπήδησαν ἁδελφὸσ ὁ τούτου καὶ οὗτοσ εἰσ τὴν οἰκίαν ἀντιδιδόντεσ τριηραρχίαν.

τοὔνομα μὲν δὴ παρέσχεν ἐκεῖνοσ, καὶ ἦν ὁ ἀντιδιδοὺσ Θρασύλοχοσ· τὰ δ’ ἔργα πάντ’ ἦν καὶ τὰ πραττόμενα ὑπὸ τούτου. καὶ πρῶτον μὲν κατέσχισαν τὰσ θύρασ τῶν οἰκημάτων, ὡσ αὐτῶν ἤδη γιγνομένασ κατὰ τὴν ἀντίδοσιν·

εἶτα τῆσ ἀδελφῆσ, ἔτ’ ἔνδον οὔσησ τότε καὶ παιδὸσ οὔσησ κόρησ, ἐναντίον ἐφθέγγοντ’ αἰσχρὰ καὶ τοιαῦθ’ οἷ’ ἂν ἄνθρωποι τοιοῦτοι φθέγξαιντο οὐ γὰρ ἔγωγε προαχθείην ἂν εἰπεῖν πρὸσ ὑμᾶσ τῶν τότε ῥηθέντων οὐδέν, καὶ τὴν μητέρα κἀμὲ καὶ πάντασ ἡμᾶσ ῥητὰ καὶ ἄρρητα κάκ’ ἐξεῖπον· ὃ δ’ οὖν δεινότατον καὶ οὐ λόγοσ, ἀλλ’ ἔργον ἤδη· τὰσ δίκασ ὡσ αὐτῶν οὔσασ ἀφίεσαν τοῖσ ἐπιτρόποισ. καὶ ταῦτ’ ἐστὶ μὲν παλαιά, ὅμωσ δέ τινασ μνημονεύειν ὑμῶν οἰόμαι·

ὅλη γὰρ ἡ πόλισ τὴν ἀντίδοσιν καὶ τὴν ἐπιβουλὴν τότε ταύτην καὶ τὴν ἀσέλγειαν ᾔσθετο. κἀγὼ τότε παντάπασιν ἔρημοσ ὢν καὶ νέοσ κομιδῇ, ἵνα μὴ τῶν παρὰ τοῖσ ἐπιτρόποισ ἀποστερηθείην, οὐχ ὅσ’ ἐδυνήθην ἀνακομίσασθαι προσδοκῶν εἰσπράξειν, ἀλλ’ ὅσων ἐμαυτῷ συνῄδειν ἀπεστερημένῳ, δίδωμ’ εἴκοσι μνᾶσ τούτοισ, ὅσου τὴν τριηραρχίαν ἦσαν μεμισθωκότεσ. τὰ μὲν δὴ τόθ’ ὑβρίσματα τούτων εἰσ ἐμὲ ταῦτ’ ἐστίν. δίκην δὲ τούτῳ λαχὼν ὕστερον τῆσ κακηγορίασ εἷλον ἐρήμην·

οὐ γὰρ ἀπήντα. λαβὼν δ’ ὑπερήμερον καὶ ἔχων, οὐδενὸσ ἡψάμην πώποτε τῶν τούτου, ἀλλὰ λαχὼν ἐξούλησ πάλιν οὐδέπω καὶ τήμερον εἰσελθεῖν δεδύνημαι· τοσαύτασ τέχνασ καὶ σκήψεισ οὗτοσ εὑρίσκων ἐκκρούει. κἀγὼ μὲν οὕτωσ εὐλαβῶσ τῇ δίκῃ, τοῖσ νόμοισ ἅπαντα πράττειν ἀξιῶ· ὁ δ’, ὡσ ὑμεῖσ ἀκούετε, ἀσελγῶσ οὐ μόνον εἰσ ἐμὲ καὶ τοὺσ ἐμοὺσ ᾤετο δεῖν ὑβρίζειν, ἀλλὰ καὶ εἰσ τοὺσ φυλέτασ δι’ ἐμέ. ὡσ οὖν ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι τούτων τοὺσ μάρτυρασ, ἵν’ εἰδῆθ’ ὅτι, πρὶν κατὰ τοὺσ νόμουσ δίκην ὧν πρότερον ἠδικήθην λαβεῖν, πάλιν τοιαῦθ’ οἷ’ ἀκηκόαθ’ ὕβρισμαι.

Καλλισθένησ Σφήττιοσ, Διόγνητοσ Θορίκιοσ, Μνησίθεοσ Ἀλωπεκῆθεν, οἴδαμεν Δημοσθένην, ᾧ μαρτυροῦμεν, κρίσιν λελογχότα Μειδίᾳ ἐξούλησ, τῷ καὶ νῦν ὑπ’ αὐτοῦ κρινομένῳ δημοσίᾳ, καὶ ἤδη τῇ κρίσει ἐκείνῃ διαγεγονότα ἔτη ὀκτώ, καὶ τοῦ χρόνου γεγενημένον παντὸσ αἴτιον Μειδίαν ἀεὶ προφασιζόμενον καὶ ἀναβαλλόμενον.

ὃ τοίνυν πεποίηκεν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, περὶ τῆσ δίκησ, ἀκούσατε, καὶ θεωρεῖτ’ ἐφ’ ἑκάστου τὴν ὕβριν καὶ τὴν ὑπερηφανίαν αὐτοῦ.

τῆσ γὰρ δίκησ, ταύτησ λέγω ἧσ εἷλον αὐτόν, γίγνεταί μοι διαιτητὴσ Στράτων Φαληρεύσ, ἄνθρωποσ πένησ μέν τισ καὶ ἀπράγμων, ἄλλωσ δ’ οὐ πονηρόσ, ἀλλὰ καὶ πάνυ χρηστόσ· ὅπερ τὸν ταλαίπωρον οὐκ ὀρθῶσ οὐδὲ δικαίωσ, ἀλλὰ καὶ πάνυ αἰσχρῶσ ἀπολώλεκεν. οὗτοσ διαιτῶν ἡμῖν ὁ Στράτων, ἐπειδή ποθ’ ἧκεν ἡ κυρία, πάντα δ’ ἤδη διεξεληλύθει ταῦτα τἀκ τῶν νόμων, ὑπωμοσίαι καὶ παραγραφαί, καὶ οὐδὲν ἔτ’ ἦν ὑπόλοιπον, τὸ μὲν πρῶτον ἐπισχεῖν ἐδεῖτό μου τὴν δίαιταν, ἔπειτ’ εἰσ τὴν ὑστεραίαν ἀναβαλέσθαι·

τὸ τελευταῖον δ’, ὡσ οὔτ’ ἐγὼ συνεχώρουν οὔθ’ οὗτοσ ἀπήντα, τῆσ δ’ ὡρ́ασ ἐγίγνετ’ ὀψέ, κατεδιῄτησεν. ἤδη δ’ ἑσπέρασ οὔσησ καὶ σκότουσ ἔρχεται Μειδίασ οὑτοσὶ πρὸσ τὸ τῶν ἀρχόντων οἴκημα, καὶ καταλαμβάνει τοὺσ ἄρχοντασ ἐξιόντασ καὶ τὸν Στράτων’ ἀπιόντ’ ἤδη, τὴν ἔρημον δεδωκότα, ὡσ ἐγὼ τῶν παραγενομένων τινὸσ ἐπυνθανόμην.

τὸ μὲν οὖν πρῶτον οἱο͂́σ τ’ ἦν πείθειν αὐτόν, ἣν κατεδεδιῃτήκει, ταύτην ἀποδεδιῃτημένην ἀποφαίνειν, καὶ τοὺσ ἄρχοντασ μεταγράφειν, καὶ πεντήκοντα δραχμὰσ αὐτοῖσ ἐδίδου· ὡσ δ’ ἐδυσχέραινον οὗτοι τὸ πρᾶγμα καὶ οὐδετέρουσ ἔπειθεν, ἀπειλήσασ καὶ διαλοιδορηθεὶσ ἀπελθὼν τί ποιεῖ;

καὶ θεάσασθε τὴν κακοήθειαν. τὴν μὲν δίαιταν ἀντιλαχὼν οὐκ ὤμοσεν, ἀλλ’ εἰάσε καθ’ αὑτοῦ κυρίαν γενέσθαι, καὶ ἀνώμοτοσ ἀπηνέχθη· βουλόμενοσ δὲ τὸ μέλλον λαθεῖν, φυλάξασ τὴν τελευταίαν ἡμέραν τῶν διαιτητῶν, τὴν τοῦ θαργηλιῶνοσ ἢ τοῦ σκιροφοριῶνοσ γιγνομένην, εἰσ ἣν ὁ μὲν ἦλθε τῶν διαιτητῶν, ὁ δ’ οὐκ ἦλθε, πείσασ τὸν πρυτανεύοντα δοῦναι τὴν ψῆφον παρὰ πάντασ τοὺσ νόμουσ, κλητῆρ’ οὐδ’ ὁντινοῦν ἐπιγραψάμενοσ, κατηγορῶν ἔρημον, οὐδενὸσ παρόντοσ, ἐκβάλλει καὶ ἀτιμοῖ τὸν διαιτητήν· καὶ νῦν εἷσ Ἀθηναίων, ὅτι Μειδίασ ἔρημον ὦφλε δίκην, ἁπάντων ἀπεστέρηται τῶν ἐν τῇ πόλει καὶ καθάπαξ ἄτιμοσ γέγονεν·

καὶ οὔτε λαχεῖν ἀδικηθέντα οὔτε διαιτητὴν γενέσθαι Μειδίᾳ οὔθ’ ὅλωσ τὴν αὐτὴν ὁδὸν βαδίζειν, ὡσ ἐοίκεν, ἔστ’ ἀσφαλέσ. δεῖ δὴ τοῦτο τὸ πρᾶγμ’ ὑμᾶσ οὑτωσὶ σκέψασθαι, καὶ λογίσασθαι τί ποτ’ ἔσθ’ ὃ παθὼν Μειδίασ οὕτωσ ὠμὸν τηλικαύτην ἐπεβούλευσε λαβεῖν τῶν πεπραγμένων παρ’ ἀνδρὸσ πολίτου δίκην, κἂν μὲν ᾖ τι δεινὸν ὡσ ἀληθῶσ καὶ ὑπερφυέσ, συγγνώμην ἔχειν, ἐὰν δὲ μηδέν, θεάσασθε τὴν ἀσέλγειαν καὶ τὴν ὠμότητα, ᾗ καθ’ ἁπάντων χρῆται τῶν ἐντυγχανόντων.

τί οὖν ἔσθ’ ὃ πέπονθεν; μεγάλην νὴ Δί’ ὦφλε δίκην καὶ τοσαύτην ὥστ’ ἀποστερεῖσθαι τῶν ὄντων. ἀλλὰ χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν. πάνυ γε, ἀλλὰ δάκνει καὶ τοῦτο, φαίη τισ ἄν, ὅταν ἐκτίνειν ἀδίκωσ δέῃ, συνέβη δ’ ὑπερημέρῳ γενομένῳ λαθεῖν αὐτῷ διὰ τὸ ἀδικηθῆναι.

ἀλλ’ αὐθημερὸν μὲν ᾔσθετο, ὃ καὶ μέγιστόν ἐστι τεκμήριον τοῦ μηδὲν ἠδικηκέναι τὸν ἄνθρωπον, δραχμὴν δ’ οὐδέπω μίαν ἐκτέτεικεν. ἀλλὰ μή πω τοῦτο.

ἀλλὰ τὴν μὴ οὖσαν ἀντιλαχεῖν ἐξῆν αὐτῷ δήπου, καὶ πρὸσ ἐμὲ τὸ πρᾶγμα καταστήσασθαι, πρὸσ ὅνπερ ἐξ ἀρχῆσ ἦν ἡ δίκη. ἀλλ’ οὐκ ἐβούλετο· ἀλλ’ ἵνα μὴ Μειδίασ ἀτίμητον ἀγωνίσηται δέκα μνῶν δίκην, πρὸσ ἣν οὐκ ἀπήντα δέον, καὶ εἰ μὲν ἠδίκηκε, δίκην δῷ, εἰ δὲ μή, ἀποφύγῃ, ἄτιμον Ἀθηναίων ἕν’ εἶναι δεῖ καὶ μήτε συγγνώμησ μήτε λόγου μήτε ἐπιεικείασ μηδεμιᾶσ τυχεῖν, ἃ καὶ τοῖσ ὄντωσ ἀδικοῦσιν ἅπανθ’ ὑπάρχει. ἀλλ’ ἐπειδή γ’ ἠτίμωσεν ὃν ἐβουλήθη, καὶ τοῦτ’ ἐχαρίσασθ’ αὐτῷ, καὶ τὴν ἀναιδῆ γνώμην, ᾗ ταῦτα προαιρεῖται ποιεῖν, ἐνέπλησεν αὑτοῦ, ἐκεῖν’ ἐποίησε, τὴν καταδίκην ἐκτέτεικε, δι’ ἣν τὸν ἄνθρωπον ἀπώλεσεν;

οὐδὲ χαλκοῦν οὐδέπω καὶ τήμερον, ἀλλὰ δίκην ἐξούλησ ὑπομένει φεύγειν. οὐκοῦν ὁ μὲν ἠτίμωται καὶ παραπόλωλεν, ὁ δ’ οὐδ’ ὁτιοῦν πέπονθεν, ἀλλ’ ἄνω κάτω τοὺσ νόμουσ, τοὺσ διαιτητάσ, πάνθ’ ὅσ’ ἂν βούληται στρέφει. καὶ τὴν μὲν κατὰ τοῦ διαιτητοῦ γνῶσιν, ἣν ἀπρόσκλητον κατεσκεύασεν, αὐτὸσ κυρίαν αὑτῷ πεποίηται·

ἣν δ’ αὐτὸσ ὦφλεν ἐμοὶ προσκληθείσ, εἰδώσ, οὐκ ἀπαντῶν, ἄκυρον ποιεῖ. καίτοι εἰ παρὰ τῶν ἔρημον καταδιαιτησάντων αὐτοῦ τηλικαύτην δίκην οὗτοσ ἀξιοῖ λαμβάνειν, τίν’ ὑμῖν προσήκει παρὰ τούτου λαβεῖν, τοῦ φανερῶσ τοὺσ ὑμετέρουσ νόμουσ ἐφ’ ὕβρει παραβαίνοντοσ; εἰ γὰρ ἀτιμία καὶ νόμων καὶ δικῶν καὶ πάντων στέρησισ ἐκείνου τἀδικήματοσ προσήκουσ’ ἐστὶν δίκη, τῆσ γ’ ὕβρεωσ μικρὰ θάνατοσ φαίνεται. ἀλλὰ μὴν ὡσ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι τούτων τοὺσ μάρτυρασ, καὶ τὸν τῶν διαιτητῶν ἀνάγνωθι νόμον.

Μάρτυρεσ Νικόστρατοσ Μυρρινούσιοσ, Φανίασ Ἀφιδναῖοσ οἴδαμεν Δημοσθένην, ᾧ μαρτυροῦμεν, καὶ Μειδίαν τὸν κρινόμενον ὑπὸ Δημοσθένουσ, ὅτ’ αὐτῷ Δημοσθένησ ἔλαχε τὴν τοῦ κακηγορίου δίκην, ἑλομένουσ διαιτητὴν Στράτωνα, καὶ ἐπεὶ ἧκεν ἡ κυρία τοῦ νόμου, οὐκ ἀπαντήσαντα Μειδίαν ἐπὶ τὴν δίαιταν, ἀλλὰ καταλιπόντα. γενομένησ δὲ ἐρήμου κατὰ Μειδίου, ἐπιστάμεθα Μειδίαν πείθοντα τόν τε Στράτωνα τὸν διαιτητὴν καὶ ἡμᾶσ, ὄντασ ἐκείνοισ τοῖσ χρόνοισ ἄρχοντασ, ὅπωσ τὴν δίαιταν αὐτῷ ἀποδιαιτήσομεν, καὶ διδόντα δραχμὰσ πεντήκοντα.

καὶ ἐπειδὴ οὐχ ὑπεμείναμεν, προσαπειλήσαντα ἡμῖν καὶ οὕτωσ ἀπαλλαγέντα. καὶ διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν ἐπιστάμεθα Στράτωνα ὑπὸ Μειδίου καταβραβευθέντα καὶ παρὰ πάντα τὰ δίκαια ἀτιμωθέντα. λέγε δὴ καὶ τὸν τῶν διαιτητῶν νόμον.

Νόμοσ Εἂν δέ τινεσ περὶ συμβολαίων ἰδίων πρὸσ ἀλλήλουσ ἀμφισβητῶσι καὶ βούλωνται διαιτητὴν ἑλέσθαι ὁντινοῦν, ἐξέστω αὐτοῖσ αἱρεῖσθαι ὃν ἂν βούλωνται διαιτητὴν ἑλέσθαι. ἐπειδὰν δ’ ἕλωνται κατὰ κοινόν, μενέτωσαν ἐν τοῖσ ὑπὸ τούτου διαγνωσθεῖσι, καὶ μηκέτι μεταφερέτωσαν ἀπὸ τούτου ἐφ’ ἕτερον δικαστήριον ταὐτὰ ἐγκλήματα, ἀλλ’ ἔστω τὰ κριθέντα ὑπὸ τοῦ διαιτητοῦ κύρια.

κάλει δὴ καὶ τὸν Στράτων’ αὐτὸν τὸν τὰ τοιαῦτα πεπονθότα·

ἑστάναι γὰρ ἐξέσται δήπουθεν αὐτῷ. οὗτοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πένησ μὲν ἴσωσ ἐστίν, οὐ πονηρὸσ δέ γε.

οὗτοσ μέντοι πολίτησ ὤν, ἐστρατευμένοσ ἁπάσασ τὰσ ἐν ἡλικίᾳ στρατείασ καὶ δεινὸν οὐδὲν εἰργασμένοσ, ἕστηκε νυνὶ σιωπῇ, οὐ μόνον τῶν ἄλλων ἀγαθῶν τῶν κοινῶν ἀπεστερημένοσ, ἀλλὰ καὶ τοῦ φθέγξασθαι ἢ ὀδύρασθαι· καὶ οὐδ’ εἰ δίκαι’ ἢ ἄδικα πέπονθεν, οὐδὲ ταῦτ’ ἔξεστιν αὐτῷ πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν. καὶ ταῦτα πέπονθ’ ὑπὸ Μειδίου καὶ τοῦ Μειδίου πλούτου καὶ τῆσ ὑπερηφανίασ παρὰ τὴν πενίαν καὶ ἐρημίαν καὶ τὸ τῶν πολλῶν εἷσ εἶναι.

καὶ εἰ μὲν παραβὰσ τοὺσ νόμουσ ἔλαβεν τὰσ πεντήκοντα δραχμὰσ παρ’ αὐτοῦ, καὶ τὴν δίκην ἣν κατεδιῄτησεν ἀποδεδιῃτημένην ἀπέφηνεν, ἐπίτιμοσ ἂν ἦν καὶ οὐδὲν ἔχων κακὸν τῶν ἴσων μετεῖχε τοῖσ ἄλλοισ ἡμῖν· ἐπειδὴ δὲ παρεῖδε πρὸσ τὰ δίκαια Μειδίαν, καὶ τοὺσ νόμουσ μᾶλλον ἔδεισε τῶν ἀπειλῶν τῶν τούτου, τηνικαῦτα τηλικαύτῃ καὶ τοιαύτῃ συμφορᾷ περιπέπτωκεν ὑπὸ τούτου. εἶθ’ ὑμεῖσ τὸν οὕτωσ ὠμόν, τὸν οὕτωσ ἀγνώμονα, τὸν τηλικαύτασ δίκασ λαμβάνονθ’ ὧν αὐτὸσ ἠδικῆσθαι φησὶ μόνον οὐ γὰρ ἠδίκητό γε, τοῦτον ὑβρίζοντα λαβόντεσ εἴσ τινα τῶν πολιτῶν ἀφήσετε, καὶ μήθ’ ἑορτῆσ μήθ’ ἱερῶν μήτε νόμου μήτ’ ἄλλου μηδενὸσ πρόνοιαν ποιούμενον, οὐ καταψηφιεῖσθε;

οὐ παράδειγμα ποιήσετε;

καὶ τί φήσετ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί; καὶ τίν’, ὢ πρὸσ τῶν θεῶν, ἕξετ’ εἰπεῖν πρόφασιν δικαίαν ἢ καλήν; ὅτι νὴ Δί’ ἀσελγήσ ἐστι καὶ βδελυρόσ· ταῦτα γάρ ἐστι τἀληθῆ· ἀλλὰ μισεῖν ὀφείλετ’, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δήπου τοὺσ τοιούτουσ μᾶλλον ἢ σῴζειν. ἀλλ’ ὅτι πλούσιόσ ἐστιν· ἀλλὰ τοῦτό γε τῆσ ὕβρεωσ αὐτοῦ σχεδὸν αἴτιον εὑρήσετ’ ὄν, ὥστ’ ἀφελεῖν τὴν ἀφορμήν, δι’ ἣν ὑβρίζει, προσήκει μᾶλλον ἢ σῶσαι διὰ ταύτην· τὸ γὰρ χρημάτων πολλῶν θρασὺν καὶ βδελυρὸν καὶ τοιοῦτον ἄνθρωπον ἐᾶν εἶναι κύριον, ἀφορμήν ἐστιν ἐφ’ ὑμᾶσ αὐτοὺσ δεδωκέναι. τί οὖν ὑπόλοιπον;

ἐλεῆσαι νὴ Δία· παιδία γὰρ παραστήσεται καὶ κλαήσει καὶ τούτοισ αὑτὸν ἐξαιτήσεται· τοῦτο γὰρ λοιπόν. ἀλλ’ ἴστε δήπου τοῦθ’ ὅτι τοὺσ ἀδίκωσ τι πάσχοντασ, ὃ μὴ δυνήσονται φέρειν, ἐλεεῖν προσήκει, οὐ τοὺσ ὧν πεποιήκασι δεινῶν δίκην διδόντασ. καὶ τίσ ἂν ταῦτ’ ἐλεήσειε δικαίωσ, ὁρῶν τὰ τοῦδ’ οὐκ ἐλεηθένθ’ ὑπὸ τούτου, ἃ τῇ τοῦ πατρὸσ συμφορᾷ χωρὶσ τῶν ἄλλων κακῶν οὐδ’ ἐπικουρίαν ἐνοῦσαν ὁρᾷ. οὐ γάρ ἐστιν ὄφλημ’ ὅ τι χρὴ καταθέντ’ ἐπίτιμον γενέσθαι τουτονί, ἀλλ’ ἁπλῶσ οὕτωσ ἠτίμωται τῇ ῥύμῃ τῆσ ὀργῆσ καὶ τῆσ ὕβρεωσ τῆσ Μειδίου. τίσ οὖν ὑβρίζων παύσεται καὶ δι’ ἃ ταῦτα ποιεῖ χρήματ’ ἀφαιρεθήσεται, εἰ τοῦτον ὥσπερ δεινὰ πάσχοντ’ ἐλεήσετε;

εἰ δέ τισ πένησ μηδὲν ἠδικηκὼσ ταῖσ ἐσχάταισ συμφοραῖσ ἀδίκωσ ὑπὸ τούτου περιπέπτωκε, τούτῳ δ’ οὐδὲ συνοργισθήσεσθε; μηδαμῶσ· οὐδεὶσ γάρ ἐστι δίκαιοσ τυγχάνειν ἐλέου τῶν μηδέν’ ἐλεούντων, οὐδὲ συγγνώμησ τῶν ἀσυγγνωμόνων. ἐγὼ γὰρ οἶμαι πάντασ ἀνθρώπουσ φέρειν ἀξιοῦν παρ’ ἑαυτῶν εἰσ τὸν βίον αὑτοῖσ ἔρανον παρὰ πάνθ’ ὅσα πράττουσιν·

οἱο͂ν ἐγώ τισ οὑτοσὶ μέτριοσ πρὸσ ἅπαντάσ εἰμ’, ἐλεήμων, εὖ ποιῶν πολλούσ· ἅπασι προσήκει τῷ τοιούτῳ ταὔτ’ εἰσφέρειν, ἐάν του καιρὸσ ἢ χρεία παραστῇ. ἕτεροσ οὑτοσί τισ βίαιοσ, οὐδέν’ οὔτ’ ἐλεῶν οὔθ’ ὅλωσ ἄνθρωπον ἡγούμενοσ· τούτῳ τὰσ ὁμοίασ φορὰσ παρ’ ἑκάστου δίκαιον ὑπάρχειν. σὺ δή, πληρωτὴσ τοιούτου γεγονὼσ ἐράνου σεαυτῷ, τοῦτον δίκαιοσ εἶ συλλέξασθαι. ἡγοῦμαι μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ εἰ μηδὲν ἔτ’ ἄλλ’ εἶχον κατηγορεῖν Μειδίου, μηδὲ δεινότερ’ ἦν ἃ μέλλω λέγειν ὧν εἴρηκα, δικαίωσ ἂν ὑμᾶσ ἐκ τῶν εἰρημένων καὶ καταψηφίσασθαι καὶ τιμᾶν αὐτῷ τῶν ἐσχάτων.

οὐ μὴν ἐνταῦθ’ ἕστηκε τὸ πρᾶγμα, οὐδ’ ἀπορήσειν μοι δοκῶ τῶν μετὰ ταῦτα· τοσαύτην ἀφθονίαν οὗτοσ πεποίηκε κατηγοριῶν. ὅτι μὲν δὴ λιποταξίου γραφὴν κατεσκεύασεν κατ’ ἐμοῦ καὶ τὸν τοῦτο ποιήσοντ’ ἐμισθώσατο, τὸν μιαρὸν καὶ λίαν εὐχερῆ, τὸν κονιορτὸν Εὐκτήμονα, ἐάσω.

καὶ γὰρ οὔτ’ ἀνεκρίνατο ταύτην ὁ συκοφάντησ ἐκεῖνοσ, οὔθ’ οὗτοσ οὐδενὸσ εἵνεκ’ αὐτὸν ἐμισθώσατο πλὴν ἵν’ ἐκκέοιτο πρὸ τῶν ἐπωνύμων καὶ πάντεσ ὁρῷεν Εὐκτήμων Λουσιεὺσ ἐγράψατο Δημοσθένην Παιανιέα λιποταξίου· καί μοι δοκεῖ κἂν προσγράψαι τοῦθ’ ἡδέωσ, εἴ πωσ ἐνῆν, ὅτι Μειδίου μισθωσαμένου γέγραπται. ἀλλ’ ἐῶ τοῦτο· ἐφ’ ᾗ γὰρ ἐκεῖνοσ ἠτίμωκεν αὑτὸν οὐκ ἐπεξελθών, οὐδεμιᾶσ ἔγωγ’ ἔτι προσδέομαι δίκησ, ἀλλ’ ἱκανὴν ἔχω. ἀλλ’ ὃ καὶ δεινόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ σχέτλιον καὶ κοινὸν ἔμοιγ’ ἀσέβημα, οὐκ ἀδίκημα μόνον, τούτῳ πεπρᾶχθαι δοκεῖ, τοῦτ’ ἐρῶ.

τῷ γὰρ ἀθλίῳ καὶ ταλαιπώρῳ κακῆσ καὶ χαλεπῆσ συμβάσησ αἰτίασ Ἀριστάρχῳ τῷ Μόσχου, τὸ μὲν πρῶτον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κατὰ τὴν ἀγορὰν περιιὼν ἀσεβεῖσ καὶ δεινοὺσ λόγουσ ἐτόλμα περὶ ἐμοῦ λέγειν, ὡσ ἐγὼ τὸ πρᾶγμ’ εἰμὶ τοῦτο δεδρακώσ· ὡσ δ’ οὐδὲν ἤνυε τούτοισ, προσελθὼν τοῖσ ἐπ’ ἐκεῖνον ἄγουσι τὴν αἰτίαν τοῦ φόνου, τοῖσ τοῦ τετελευτηκότοσ οἰκείοισ, χρήμαθ’ ὑπισχνεῖτο δώσειν εἰ τοῦ πράγματοσ αἰτιῷντ’ ἐμέ, καὶ οὔτε θεοὺσ οὔθ’ ὁσίαν οὔτ’ ἄλλ’ οὐδὲν ἐποιήσατ’ ἐμποδὼν τοιούτῳ λόγῳ, οὐδ’ ὤκνησεν. ἀλλ’ οὐδὲ πρὸσ οὓσ ἔλεγεν αὐτοὺσ ᾐσχύνθη, εἰ τοιοῦτο κακὸν καὶ τηλικοῦτον ἀδίκωσ ἐπάγει τῳ, ἀλλ’ ἕν’ ὁρ́ον θέμενοσ παντὶ τρόπῳ μ’ ἀνελεῖν, οὐδὲν ἐλλείπειν ᾤετο δεῖν, ὡσ δέον, εἴ τισ ὑβρισθεὶσ ὑπὸ τούτου δίκησ ἀξιοῖ τυχεῖν καὶ μὴ σιωπᾷ, τοῦτον ἐξόριστον ἀνῃρῆσθαι καὶ μηδαμῇ παρεθῆναι, ἀλλὰ καὶ λιποταξίου γραφὴν ἑαλωκέναι καὶ ἐφ’ αἵματι φεύγειν καὶ μόνον οὐ προσηλῶσθαι.

καίτοι ταῦθ’ ὅταν ἐξελεγχθῇ ποιῶν πρὸσ οἷσ ὕβριζέν με χορηγοῦντα, τίνοσ συγγνώμησ ἢ τίνοσ ἐλέου δικαίωσ τεύξεται παρ’ ὑμῶν; ἐγὼ μὲν γὰρ αὐτόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, νομίζω αὐτόχειρά μου γεγενῆσθαι τούτοισ τοῖσ ἔργοισ, καὶ τότε μὲν τοῖσ Διονυσίοισ τὴν παρασκευὴν καὶ τὸ σῶμα καὶ τἀναλώμαθ’ ὑβρίζειν, νῦν δὲ τούτοισ οἷσ ἐποίει καὶ διεπράττετ’ ἐκεῖνά τε καὶ τὰ λοιπὰ πάντα, τὴν πόλιν, τὸ γένοσ, τὴν ἐπιτιμίαν, τὰσ ἐλπίδασ·

εἰ γὰρ ἓν ὧν ἐπεβούλευσε κατώρθωσεν, ἁπάντων ἂν ἀπεστερήμην ἐγὼ καὶ μηδὲ ταφῆναι προσυπῆρχεν οἴκοι μοι. διὰ τί, ἄνδρεσ δικασταί; εἰ γάρ, ἐάν τισ παρὰ πάντασ τοὺσ νόμουσ ὑβρισθεὶσ ὑπὸ Μειδίου βοηθεῖν αὑτῷ πειρᾶται, ταῦτα καὶ τοιαῦθ’ ἕτερ’ αὐτῷ παθεῖν ὑπάρξει, προσκυνεῖν τοὺσ ὑβρίζοντασ ὥσπερ ἐν τοῖσ βαρβάροισ, οὐκ ἀμύνεσθαι κράτιστον ἔσται. ἀλλὰ μὴν ὡσ ἀληθῆ λέγω καὶ προσεξείργασται ταῦτα τῷ βδελυρῷ τούτῳ καὶ ἀναιδεῖ, κάλει μοι καὶ τούτων τοὺσ μάρτυρασ.

Μάρτυρεσ Διονύσιοσ Ἀφιδναῖοσ, Ἀντίφιλοσ Παιανιεὺσ διαφθαρέντοσ Νικοδήμου τοῦ οἰκείου ἡμῶν βιαίῳ θανάτῳ ὑπὸ Ἀριστάρχου τοῦ Μόσχου ἐπεξῇμεν τοῦ φόνου τὸν Ἀρίσταρχον. αἰσθόμενοσ δὲ ταῦτα Μειδίασ ὁ νῦν κρινόμενοσ ὑπὸ Δημοσθένουσ, ᾧ μαρτυροῦμεν, ἔπειθεν ἡμᾶσ διδοὺσ κέρματα τὸν μὲν Ἀρίσταρχον ἀθῷον ἀφεῖναι, Δημοσθένει δὲ τὴν γραφὴν τοῦ φόνου παραγράψασθαι.

λαβὲ δή μοι τὸν περὶ τῶν δώρων νόμον.

ἐν ὅσῳ δὲ τὸν νόμον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, λαμβάνει, βούλομαι μικρὰ πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν, δεηθεὶσ ὑμῶν ἁπάντων πρὸσ Διὸσ καὶ θεῶν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί·

περὶ πάντων ὧν ἂν ἀκούητε, τοῦθ’ ὑποθέντεσ ἀκούετε τῇ γνώμῃ, τί ἄν, εἴ τισ ἔπασχε ταῦθ’ ὑμῶν, ἐποίει, καὶ τίν’ ἂν εἶχεν ὀργὴν ὑπὲρ αὑτοῦ πρὸσ τὸν ποιοῦντα. ἐγὼ γὰρ ἐνηνοχὼσ χαλεπῶσ ἐφ’ οἷσ περὶ τὴν λῃτουργίαν ὑβρίσθην, ἔτι πολλῷ χαλεπώτερον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τούτοισ τοῖσ μετὰ ταῦτ’ ἐνήνοχα καὶ μᾶλλον ἠγανάκτηκα. τί γὰρ ὡσ ἀληθῶσ πέρασ ἂν φήσειέ τισ εἶναι κακίασ καὶ τίν’ ὑπερβολὴν ἀναιδείασ καὶ ὠμότητοσ καὶ ὕβρεωσ, ἄνθρωποσ εἰ ποιήσασ δεινὰ νὴ Δία καὶ πόλλ’ ἀδίκωσ τινά, ἀντὶ τοῦ ταῦτ’ ἀναλαμβάνειν καὶ μεταγιγνώσκειν, πολλῷ δεινότερ’ ὕστερον ἄλλα προσεξεργάζοιτο, καὶ χρῷτο τῷ πλουτεῖν μὴ ἐπὶ ταῦτ’ ἐν οἷσ μηδένα βλάπτων αὐτὸσ ἄμεινόν τι τῶν ἰδίων θήσεται, ἀλλ’ ἐπὶ τἀναντία, ἐν οἷσ ἀδίκωσ ἐκβάλλων τινὰ καὶ προπηλακίσασ αὑτὸν εὐδαιμονιεῖ τῆσ περιουσίασ;

ταῦτα τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάντα τούτῳ πέπρακται κατ’ ἐμοῦ.

καὶ γὰρ αἰτίαν ἐπήγαγέ μοι φόνου ψευδῆ καὶ οὐδὲν ἐμοὶ προσήκουσαν, ὡσ τὸ πρᾶγμ’ αὔτ’ ἐδήλωσεν, καὶ γραφὴν λιποταξίου μ’ ἐγράψατο τρεῖσ αὐτὸσ τάξεισ λελοιπώσ, καὶ τῶν ἐν Εὐβοίᾳ πραγμάτων τουτὶ γὰρ αὖ μικροῦ παρῆλθέ μ’ εἰπεῖν, ἃ Πλούταρχοσ ὁ τούτου ξένοσ καὶ φίλοσ διεπράξατο, ὡσ ἐγὼ αἴτιόσ εἰμι, κατεσκεύαζε πρὸ τοῦ τὸ πρᾶγμα γενέσθαι πᾶσιν φανερὸν διὰ Πλουτάρχου γεγονόσ. καὶ τελευτῶν βουλεύειν μου λαχόντοσ δοκιμαζομένου κατηγόρει, καὶ τὸ πρᾶγμ’ εἰσ ὑπέρδεινόν μοι περιέστη·

ἀντὶ γὰρ τοῦ δίκην ὑπὲρ ὧν ἐπεπόνθειν λαβεῖν, δοῦναι πραγμάτων ὧν οὐδὲν ἐμοὶ προσῆκεν ἐκινδύνευον. καὶ ταῦτα πάσχων ἐγὼ καὶ τοῦτον τὸν τρόπον ὃν διεξέρχομαι νυνὶ πρὸσ ὑμᾶσ ἐλαυνόμενοσ, οὐκ ὢν οὔτε τῶν ἐρημοτάτων οὔτε τῶν ἀπόρων κομιδῇ, οὐκ ἔχω, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τί χρὴ ποιῆσαι. εἰ γὰρ εἰπεῖν τι καὶ περὶ τούτων ἤδη δεῖ, οὐ μέτεστι τῶν ἴσων οὐδὲ τῶν ὁμοίων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πρὸσ τοὺσ πλουσίουσ τοῖσ λοιποῖσ ἡμῖν, οὐ μέτεστιν, οὔ·

ἀλλὰ καὶ χρόνοι τούτοισ τοῦ τὴν δίκην ὑποσχεῖν, οὓσ ἂν αὐτοὶ βούλωνται, δίδονται, καὶ τἀδικήμαθ’ ἑώλα τὰ τούτων ὡσ ὑμᾶσ καὶ ψύχρ’ ἀφικνεῖται, τῶν δ’ ἄλλων ἡμῶν ἕκαστοσ, ἄν τι συμβῇ, πρόσφατοσ κρίνεται. καὶ μάρτυρέσ εἰσιν ἕτοιμοι τούτοισ καὶ συνήγοροι πάντεσ καθ’ ἡμῶν εὐτρεπεῖσ· ἐμοὶ δ’ οὐδὲ τἀληθῆ μαρτυρεῖν ἐθέλοντασ ὁρᾶτ’ ἐνίουσ. ταῦτα μὲν οὖν ἀπείποι τισ ἄν, οἶμαι, θρηνῶν.

τὸν δὲ νόμον μοι λέγ’ ἐφεξῆσ, ὥσπερ ἠρξάμην. λέγε. ἐάν τισ Ἀθηναίων λαμβάνῃ παρά τινοσ, ἢ αὐτὸσ διδῷ ἑτέρῳ, ἢ διαφθείρῃ τινὰσ ἐπαγγελλόμενοσ, ἐπὶ βλάβῃ τοῦ δήμου ἢ ἰδίᾳ τινὸσ τῶν πολιτῶν, τρόπῳ ἢ μηχανῇ ᾑτινιοῦν, ἄτιμοσ ἔστω καὶ παῖδεσ καὶ τὰ ἐκείνου.

οὕτω τοίνυν οὗτόσ ἐστ’ ἀσεβὴσ καὶ μιαρὸσ καὶ πᾶν ἂν ὑποστὰσ εἰπεῖν καὶ πρᾶξαι, εἰ δ’ ἀληθὲσ ἢ ψεῦδοσ ἢ πρὸσ ἐχθρὸν ἢ φίλον ἢ τὰ τοιαῦτα, ἀλλ’ οὐδ’ ὁτιοῦν διορίζων, ὥστ’ ἐπαιτιασάμενόσ με φόνου καὶ τοιοῦτο πρᾶγμ’ ἐπαγαγών, εἰάσε μέν μ’ εἰσιτητήρι’ ὑπὲρ τῆσ βουλῆσ ἱεροποιῆσαι καὶ θῦσαι καὶ κατάρξασθαι τῶν ἱερῶν ὑπὲρ ὑμῶν καὶ ὅλησ τῆσ πόλεωσ, εἰάσε δ’ ἀρχεθεωροῦντ’ ἀγαγεῖν τῷ Διὶ τῷ Νεμείῳ τὴν κοινὴν ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ θεωρίαν, περιεῖδε δὲ ταῖσ σεμναῖσ θεαῖσ ἱεροποιὸν αἱρεθέντ’ ἐξ Ἀθηναίων ἁπάντων τρίτον αὐτὸν καὶ καταρξάμενον τῶν ἱερῶν.

ἆρ’ ἄν, εἴ γ’ εἶχε στιγμὴν ἢ σκιὰν τούτων ὧν κατεσκεύαζεν κατ’ ἐμοῦ, ταῦτ’ ἂν εἰάσεν; ἐγὼ μὲν οὐκ οἶμαι.

οὐκοῦν ἐξελέγχεται τούτοισ ἐναργῶσ ὕβρει ζητῶν μ’ ἐκβάλλειν ἐκ τῆσ πατρίδοσ. ἐπειδὴ τοίνυν τοῦτο τὸ πρᾶγμ’ οὐδὲ καθ’ ἕν, πανταχῇ στρέφων, οἱο͂́σ τ’ ἦν ἀγαγεῖν ἐπ’ ἐμέ, φανερῶσ ἤδη δι’ ἐμὲ τὸν Ἀρίσταρχον ἐσυκοφάντει.

καὶ τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ· τῆσ δὲ βουλῆσ περὶ τούτων καθημένησ καὶ σκοπουμένησ, παρελθὼν οὗτοσ ἀγνοεῖτ’ ἔφη ὦ βουλή, τὸ πρᾶγμα; καὶ τὸν αὐτόχειρ’ ἔχοντεσ λέγων τὸν Ἀρίσταρχον μέλλετε καὶ ζητεῖτε καὶ τετύφωσθε; οὐκ ἀποκτενεῖτε; οὐκ ἐπὶ τὴν οἰκίαν βαδιεῖσθε; οὐχὶ συλλήψεσθε;

καὶ ταῦτ’ ἔλεγ’ ἡ μιαρὰ καὶ ἀναιδὴσ αὕτη κεφαλή, ἐξεληλυθὼσ τῇ προτεραίᾳ παρ’ Ἀριστάρχου, καὶ χρώμενοσ ὥσπερ ἂν ἄλλοσ τισ τὰ πρὸ τούτου, καί, ὅτ’ ηὐτύχει, πλεῖστα παρεσχηκότοσ ἐκείνου πράγματά μοι περὶ τῶν πρὸσ τοῦτον ἀπαλλαγῶν. εἰ μὲν οὖν εἰργάσθαι τι τούτων ἐφ’ οἷσ ἀπόλωλεν ἡγούμενοσ τὸν Ἀρίσταρχον καὶ πεπιστευκὼσ τοῖσ τῶν αἰτιασαμένων λόγοισ ταῦτ’ ἔλεγεν, χρῆν μὲν οὐδ’ οὕτω μετρία γὰρ δίκη παρὰ τῶν φίλων ἐστίν, ἄν τι δοκῶσι πεποιηκέναι δεινόν, μηκέτι τῆσ λοιπῆσ φιλίασ κοινωνεῖν, τὸ δὲ τιμωρεῖσθαι καὶ ἐπεξιέναι τοῖσ πεπονθόσι καὶ τοῖσ ἐχθροῖσ παραλείπεται· ὅμωσ δ’ ἔστω τούτῳ γε συγγνώμη.

εἰ δὲ λαλῶν μὲν καὶ ὁμωρόφιοσ γιγνόμενοσ ὡσ οὐδὲν εἰργασμένῳ φανήσεται, λέγων δὲ καὶ καταιτιώμενοσ ταῦθ’ εἵνεκα τοῦ συκοφαντεῖν ἐμέ, πῶσ οὐ δεκάκισ, μᾶλλον δὲ μυριάκισ δίκαιόσ ἐστ’ ἀπολωλέναι; ἀλλὰ μὴν ὡσ ἀληθῆ λέγω καὶ τῇ μὲν προτεραίᾳ ὅτε ταῦτ’ ἔλεγεν, εἰσεληλύθει καὶ διείλεκτ’ ἐκείνῳ, τῇ δ’ ὑστεραίᾳ πάλιν τοῦτο γάρ, τοῦτ’ οὐκ ἔχον ἐστὶν ὑπερβολὴν ἀκαθαρσίασ, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι εἰσελθὼν οἴκαδ’ ὡσ ἐκεῖνον καὶ ἐφεξῆσ οὑτωσὶ καθεζόμενοσ, τὴν δεξιὰν ἐμβαλών, παρόντων πολλῶν, μετὰ τοὺσ ἐν τῇ βουλῇ τούτουσ λόγουσ, ἐν οἷσ αὐτόχειρα καὶ τὰ δεινότατ’ εἰρήκει τὸν Ἀρίσταρχον, ὤμνυε μὲν κατ’ ἐξωλείασ μηδὲν εἰρηκέναι κατ’ αὐτοῦ φλαῦρον, καὶ οὐδὲν ἐφρόντιζ’ ἐπιορκῶν, καὶ ταῦτα παρόντων τῶν συνειδότων, ἠξίου δὲ καὶ πρὸσ ἔμ’ αὑτῷ δι’ ἐκείνου γίγνεσθαι τὰσ διαλύσεισ, τούτων τοὺσ παρόντασ ὑμῖν καλῶ μάρτυρασ.

καίτοι πῶσ οὐ δεινόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μᾶλλον δ’ ἀσεβέσ, λέγειν ὡσ φονεύσ, καὶ πάλιν ὡσ οὐκ εἴρηκε ταῦτ’ ἀπομνύναι, καὶ φόνον μὲν ὀνειδίζειν, τούτῳ δ’ ὁμωρόφιον γίγνεσθαι;

κἂν μὲν ἀφῶ τοῦτον ἐγὼ καὶ προδῶ τὴν ὑμετέραν καταχειροτονίαν, οὐδέν, ὡσ ἐοίκ’, ἀδικῶ· ἂν δ’ ἐπεξίω, λέλοιπα τὴν τάξιν, φόνον κοινωνῶ, δεῖ μ’ ἀνηρπάσθαι. ἐγὼ δ’ αὐτὸ τοὐναντίον οἶμαι, εἰ τοῦτον ἀφῆκα, λελοιπέναι μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὴν τοῦ δικαίου τάξιν, φόνου δ’ ἂν εἰκότωσ ἐμαυτῷ λαχεῖν· οὐ γὰρ ἦν μοι δήπου βιωτὸν τοῦτο ποιήσαντι. ὅτι τοίνυν καὶ ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι καὶ τούτων τοὺσ μάρτυρασ.

Λυσίμαχοσ Ἀλωπεκῆθεν, Δημέασ Σουνιεύσ, Χάρησ Θορίκιοσ, Φιλήμων Σφήττιοσ, Μόσχοσ Παιανιεύσ, καθ’ οὓσ καιροὺσ ἡ εἰσαγγελία ἐδόθη εἰσ τὴν βουλὴν ὑπὲρ Ἀριστάρχου τοῦ Μόσχου, ὅτι εἰή Νικόδημον ἀπεκτονώσ, οἴδαμεν Μειδίαν τὸν κρινόμενον ὑπὸ Δημοσθένουσ, ᾧ μαρτυροῦμεν, ἐλθόντα πρὸσ τὴν βουλὴν καὶ λέγοντα μηδένα ἕτερον εἶναι τὸν Νικοδήμου φονέα, ἀλλ’ Ἀρίσταρχον, καὶ τοῦτον αὐτοῦ γεγονέναι αὐτόχειρα, καὶ συμβουλεύοντα τῇ βουλῇ βαδίζειν ἐπὶ τὴν οἰκίαν τὴν Ἀριστάρχου καὶ συλλαμβάνειν αὐτόν.

ταῦτα δ’ ἔλεγε πρὸσ τὴν βουλὴν τῇ προτεραίᾳ μετ’ Ἀριστάρχου καὶ μεθ’ ἡμῶν συνδεδειπνηκώσ. οἴδαμεν δὲ καὶ Μειδίαν, ὡσ ἀπῆλθεν ἀπὸ τῆσ βουλῆσ τούτουσ τοὺσ λόγουσ εἰρηκώσ, εἰσεληλυθότα πάλιν ὡσ Ἀρίσταρχον καὶ τὴν δεξιὰν ὡσ ἐμβεβληκότα καὶ ὀμνύοντα κατ’ ἐξωλείασ μηδὲν κατ’ αὐτοῦ πρὸσ τὴν βουλὴν εἰρηκέναι φαῦλον, καὶ ἀξιοῦντα Ἀρίσταρχον ὅπωσ ἂν διαλλάξῃ αὐτῷ Δημοσθένην. τίσ οὖν ὑπερβολή, τίσ ὁμοία τῇ τούτου γέγον’ ἢ γένοιτ’ ἂν πονηρία;

ὃσ ἄνδρ’ ἀτυχοῦντα, οὐδὲν αὐτὸν ἠδικηκότα ἐῶ γὰρ εἰ φίλον, ἅμα συκοφαντεῖν ᾤετο δεῖν καὶ πρὸσ ἔμ’ αὑτὸν διαλύειν ἠξίου, καὶ ταῦτ’ ἔπραττε καὶ χρήματ’ ἀνήλισκεν ἐπὶ τῷ μετ’ ἐκείνου κἀμὲ προσεκβαλεῖν ἀδίκωσ. τοῦτο μέντοι τὸ τοιοῦτον ἔθοσ καὶ τὸ κατασκεύασμ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ τοῖσ ὑπὲρ αὑτῶν ἐπεξιοῦσι δικαίωσ ἔτι πλείω περιιστάναι κακά, οὐκ ἐμοὶ μὲν ἄξιόν ἐστ’ ἀγανακτεῖν καὶ βαρέωσ φέρειν, ὑμῖν δὲ τοῖσ ἄλλοισ παριδεῖν, πολλοῦ γε καὶ δεῖ, ἀλλὰ πᾶσιν ὁμοίωσ ὀργιστέον, ἐκλογιζομένοισ καὶ θεωροῦσιν ὅτι τοῦ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ῥᾳδίωσ κακῶσ παθεῖν ἐγγύταθ’ ὑμῶν εἰσιν οἱ πενέστατοι καὶ ἀσθενέστατοι, τοῦ δ’ ὑβρίσαι καὶ τοῦ ποιήσαντασ μὴ δοῦναι δίκην, ἀλλὰ τοὺσ ἀντιπαρέξοντασ πράγματα μισθώσασθαι, οἱ βδελυροὶ καὶ χρήματ’ ἔχοντέσ εἰσιν ἐγγυτάτω.

οὐ δὴ δεῖ παρορᾶν τὰ τοιαῦτα, οὐδὲ τὸν ἐξείργοντα δέει καὶ φόβῳ τὸ δίκην ὧν ἂν ἡμῶν ἀδικηθῇ τισ λαμβάνειν παρ’ αὐτοῦ ἄλλο τι χρὴ νομίζειν ποιεῖν ἢ τὰσ τῆσ ἰσηγορίασ καὶ τὰσ τῆσ ἐλευθερίασ ἡμῶν μετουσίασ ἀφαιρεῖσθαι.

ἐγὼ μὲν γὰρ ἴσωσ διεωσάμην, καὶ ἄλλοσ τισ ἄν, ψευδῆ λόγον καὶ συκοφαντίαν, καὶ οὐκ ἀνήρπασμαι· οἱ δὲ πολλοὶ τί ποιήσετε, ἂν μὴ δημοσίᾳ πᾶσιν φοβερὸν καταστήσητε τὸ εἰσ ταῦτ’ ἀποχρῆσθαι τῷ πλουτεῖν; δόντα λόγον καὶ ὑποσχόντα κρίσιν περὶ ὧν ἄν τισ ἐγκαλῇ, τότ’ ἀμύνεσθαι τοὺσ ἀδίκωσ ἐφ’ αὑτὸν ἐλθόντασ χρή, καὶ τότ’, ἂν ἀδικοῦντασ ὁρᾷ τισ, οὐ προαναρπάζειν, οὐδ’ ἐπάγοντ’ αἰτίασ ψευδεῖσ ἄκριτον ζητεῖν ἀποφεύγειν, οὐδ’ ἐπὶ τῷ διδόναι δίκην ἀσχάλλειν, ἀλλὰ μὴ ποιεῖν ἐξ ἀρχῆσ ἀσελγὲσ μηδέν.

ὅσα μὲν τοίνυν εἴσ τε τὴν λῃτουργίαν καὶ τὸ σῶμ’ ὑβρίσθην, καὶ πάντ’ ἐπιβουλευόμενοσ τρόπον καὶ πάσχων κακῶσ ἐκπέφευγα, ἀκηκόατ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι.

καὶ παραλείπω δὲ πολλά· οὐ γὰρ ἴσωσ ῥᾴδιον πάντ’ εἰπεῖν. ἔχει δ’ οὕτωσ. οὐκ ἔστ’ ἐφ’ ὅτῳ τῶν πεπραγμένων ἐγὼ μόνοσ ἠδίκημαι, ἀλλ’ ἐπὶ μὲν τοῖσ εἰσ τὸν χορὸν γεγενημένοισ ἀδικήμασιν ἡ φυλή, δέκατον μέροσ ὑμῶν, συνηδίκηται, ἐπὶ δ’ οἷσ ἔμ’ ὕβρισε καὶ ἐπεβούλευσεν οἱ νόμοι, δι’ οὓσ εἷσ ἕκαστοσ ὑμῶν σῶσ ἐστιν· ἐφ’ ἅπασι δὲ τούτοισ ὁ θεόσ, ᾧ χορηγὸσ ἐγὼ καθειστήκειν, καὶ τὸ τῆσ ὁσίασ, ὁτιδήποτ’ ἐστί, τὸ σεμνὸν καὶ τὸ δαιμόνιον συνηδίκηται. δεῖ δὴ τούσ γε βουλομένουσ ὀρθῶσ τὴν κατ’ ἀξίαν τῶν πεπραγμένων παρὰ τούτου δίκην λαμβάνειν, οὐχ ὡσ ὑπὲρ ἐμοῦ μόνον ὄντοσ τοῦ λόγου τὴν ὀργὴν ἔχειν, ἀλλ’ ὡσ ἐν ταὐτῷ τῶν νόμων, τοῦ θεοῦ, τῆσ πόλεωσ, ὁμοῦ πάντων ἠδικημένων, οὕτω ποιεῖσθαι τὴν τιμωρίαν, καὶ τοὺσ βοηθοῦντασ καὶ τοὺσ συνεξεταζομένουσ μετὰ τούτου μὴ συνηγόρουσ μόνον, ἀλλὰ καὶ δοκιμαστὰσ τῶν τούτῳ πεπραγμένων ὑπολαμβάνετ’ εἶναι.

εἰ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, σώφρονα καὶ μέτριον πρὸσ τἄλλα παρεσχηκὼσ αὑτὸν Μειδίασ καὶ μηδένα τῶν ἄλλων πολιτῶν ἠδικηκὼσ εἰσ ἔμ’ ἀσελγὴσ μόνον οὕτω καὶ βίαιοσ ἐγεγόνει, πρῶτον μὲν ἔγωγ’ ἀτύχημ’ ἂν ἐμαυτοῦ τοῦθ’ ἡγούμην, ἔπειτ’ ἐφοβούμην ἂν μὴ τὸν ἄλλον ἑαυτοῦ βίον οὗτοσ μέτριον δεικνύων καὶ φιλάνθρωπον διακρούσηται τούτῳ τὸ δίκην ὧν ἔμ’ ὕβρικεν δοῦναι.

νυνὶ δὲ τοσαῦτ’ ἐστὶ τἄλλ’ ἃ πολλοὺσ ὑμῶν ἠδίκησεν καὶ τοιαῦτα, ὥστε τούτου μὲν τοῦ δέουσ ἀπήλλαγμαι, φοβοῦμαι δὲ πάλιν τοὐναντίον μή, ἐπειδὰν πολλὰ καὶ δείν’ ἑτέρουσ ἀκούηθ’ ὑπ’ αὐτοῦ πεπονθότασ, τοιοῦτόσ τισ ὑμῖν λογισμὸσ ἐμπέσῃ τί οὖν;

σὺ δεινότερ’ ἢ τῶν ἄλλων εἷσ ἕκαστοσ πεπονθὼσ ἀγανακτεῖσ; πάντα μὲν δὴ τὰ τούτῳ πεπραγμένα οὔτ’ ἂν ἐγὼ δυναίμην πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν, οὔτ’ ἂν ὑμεῖσ ὑπομείναιτ’ ἀκούειν, οὐδ’, εἰ τὸ παρ’ ἀμφοτέρων ἡμῶν ὕδωρ ὑπάρξειε πρὸσ τὸ λοιπόν, πᾶν τό τ’ ἐμὸν καὶ τὸ τούτου προστεθέν, οὐκ ἂν ἐξαρκέσειεν· ἃ δ’ ἐστὶ μέγιστα καὶ φανερώτατα, ταῦτ’ ἐρῶ. μᾶλλον δ’ ἐκεῖνο ποιήσω·

ἀναγνώσομαι μὲν ὑμῖν, ὡσ ἐμαυτῷ γέγραμμαι, πάντα τὰ ὑπομνήματα, λέξω δ’ ὅ τι ἂν πρῶτον ἀκούειν βουλομένοισ ὑμῖν ᾖ, τοῦτο πρῶτον, εἶθ’ ἕτερον, καὶ τἄλλα τὸν αὐτὸν τρόπον, ἑώσ ἂν ἀκούειν βούλησθε. ἔστι δὲ ταῦτα παντοδαπά, καὶ ὕβρεισ πολλαὶ καὶ περὶ τοὺσ οἰκείουσ κακουργήματα καὶ περὶ τοὺσ θεοὺσ ἀσεβήματα, καὶ τόποσ οὐδείσ ἐστιν ἐν ᾧ τοῦτον οὐ θανάτου πεποιηκότ’ ἄξια πόλλ’ εὑρήσετε. Ὑπομνήματα τῶν Μειδίου Ἀδικημάτων ὅσα μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τὸν ἀεὶ προστυχόντ’ αὐτῷ πεποίηκεν, ταῦτ’ ἐστίν. καὶ παραλέλοιφ’ ἕτερα· οὐ γὰρ ἂν δύναιτ’ οὐδεὶσ εἰσάπαξ εἰπεῖν ἃ πολὺν χρόνον οὗτοσ ὑβρίζων συνεχῶσ ἅπαντα τὸν βίον εἴργασται.

ἄξιον δ’ ἰδεῖν ἐφ’ ὅσον φρονήματοσ ἤδη προελήλυθε τῷ τούτων δίκην μηδενὸσ δεδωκέναι. οὐ γὰρ ἡγεῖθ’, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, λαμπρὸν οὐδὲ νεανικὸν οὐδ’ ἄξιον ἑαυτοῦ ὅ τι ἄν τισ πρὸσ ἕν’ εἷσ διαπράττηται, ἀλλ’ εἰ μὴ φυλὴν ὅλην καὶ βουλὴν καὶ ἔθνοσ προπηλακιεῖ καὶ πολλοὺσ ἁθρόουσ ὑμῶν ἅμ’ ἐλᾷ, ἀβίωτον ᾤετ’ ἔσεσθαι τὸν βίον αὑτῷ. καὶ τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ, μυρί’ εἰπεῖν ἔχων, περὶ δὲ τῶν συστρατευσαμένων ἱππέων εἰσ Ἄργουραν ἴστε δήπου πάντεσ οἷ’ ἐδημηγόρησε παρ’ ὑμῖν, ὅθ’ ἧκεν ἐκ Χαλκίδοσ, κατηγορῶν καὶ φάσκων ὄνειδοσ ἐξελθεῖν τὴν στρατιὰν ταύτην τῇ πόλει·

καὶ τὴν λοιδορίαν ἣν ἐλοιδορήθη Κρατίνῳ περὶ τούτων, τῷ νῦν, ὡσ ἐγὼ πυνθάνομαι, μέλλοντι βοηθεῖν αὐτῷ, μέμνησθε. τὸν δὴ τοσούτοισ ἁθρόοισ τῶν πολιτῶν ἔχθραν ἐπ’ οὐδενὶ τηλικαύτην ἀράμενον πόσῃ πονηρίᾳ καὶ θρασύτητι ταῦτα χρὴ νομίζειν πράττειν; καίτοι πότερ’ εἰσὶν ὄνειδοσ, ὦ Μειδία, τῇ πόλει οἱ διαβάντεσ ἐν τάξει καὶ τὴν σκευὴν ἔχοντεσ ἣν προσῆκε τοὺσ ἐπὶ τοὺσ πολεμίουσ ἐξιόντασ καὶ συμβαλουμένουσ τοῖσ συμμάχοισ, ἢ σὺ ὁ μηδὲ λαχεῖν εὐχόμενοσ τῶν ἐξιόντων ὅτ’ ἐκληροῦ, τὸν θώρακα δ’ οὐδεπώποτ’ ἐνδύσ, ἐπ’ ἀστράβησ δ’ ὀχούμενοσ ἀργυρᾶσ τῆσ ἐξ Εὐβοίασ, χλανίδασ δὲ καὶ κυμβία καὶ κάδουσ ἔχων, ὧν ἐπελαμβάνονθ’ οἱ πεντηκοστολόγοι;

ταῦτα γὰρ εἰσ τοὺσ ὁπλίτασ ἡμᾶσ ἀπηγγέλλετο· οὐ γὰρ εἰσ ταὐτὸν ἡμεῖσ τούτοισ διέβημεν. εἶτα, εἴ σ’ ἐπὶ τούτοισ ἔσκωψεν Ἀρχετίων ἤ τισ ἄλλοσ, πάντασ ἤλαυνεσ;

εἰ μὲν γὰρ ἐποίεισ ταῦτ’, ὦ Μειδία, ἃ σέ φασιν οἱ συνιππεῖσ καὶ κατηγόρεισ ὡσ λέγοιεν περὶ σοῦ, δικαίωσ κακῶσ ἤκουεσ· καὶ γὰρ ἐκείνουσ καὶ τουτουσὶ καὶ ὅλην τὴν πόλιν ἠδίκεισ καὶ κατῄσχυνεσ. εἰ δὲ μὴ ποιοῦντόσ σου κατεσκεύαζόν τινεσ καταψευδόμενοί σου, οἱ δὲ λοιποὶ τῶν στρατιωτῶν οὐκ ἐκείνοισ ἐπετίμων, ἀλλὰ σοὶ ἐπέχαιρον, δῆλον ὅτι ἐκ τῶν ἄλλων ὧν ἔζησ ἄξιοσ αὐτοῖσ ἐδόκεισ εἶναι τοῦ τοιαῦτ’ ἀκούειν· σαυτὸν οὖν μετριώτερον ἐχρῆν παρέχειν, οὐκ ἐκείνουσ διαβάλλειν. σὺ δ’ ἀπειλεῖσ πᾶσιν, ἐλαύνεισ πάντασ·

τοὺσ ἄλλουσ ἀξιοῖσ ὅ τι σὺ βούλει σκοπεῖν, οὐκ αὐτὸσ σκοπεῖσ ὅ τι μὴ λυπήσεισ τοὺσ ἄλλουσ ποιῶν. καὶ τὸ δὴ σχετλιώτατον καὶ μέγιστον ἔμοιγε δοκοῦν ὕβρεωσ εἶναι σημεῖον· τοσούτων ἀνθρώπων, ὦ μιαρὰ κεφαλή, σὺ παρελθὼν ἁθρόων κατηγόρεισ, ὃ τίσ οὐκ ἂν ἔφριξε ποιῆσαι τῶν ἄλλων; τοῖσ μὲν τοίνυν ἄλλοισ ἅπασιν ἀνθρώποισ ὁρῶ τοῖσ κρινομένοισ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ἓν μὲν ἢ δύ’ ὄντα τἀδικήμαθ’ ἃ κατηγορεῖται, λόγουσ δ’ ἀφθόνουσ τοιούτουσ ὑπάρχοντασ τίσ ὑμῶν ἐμοί τι σύνοιδε τοιοῦτον;

τίσ ὑμῶν ἐμὲ ταῦθ’ ἑόρακε ποιοῦντα; οὐκ ἔστιν, ἀλλ’ οὗτοι δι’ ἔχθραν καταψεύδονταί μου, καταψευδομαρτυροῦμαι, τὰ τοιαῦτα· τούτῳ δ’ αὖ τἀναντία τούτων. πάντασ γὰρ ὑμᾶσ εἰδέναι νομίζω τὸν τρόπον καὶ τὴν ἀσέλγειαν καὶ τὴν ὑπερηφανίαν τοῦ βίου, καὶ πάλαι θαυμάζειν ἐνίουσ οἰόμαι ὧν αὐτοὶ μὲν ἴσασιν, οὐκ ἀκηκόασι δὲ νῦν ἐμοῦ.

πολλοὺσ δὲ τῶν πεπονθότων οὐδὲ πάνθ’ ὅσ’ ἠδίκηνται μαρτυρεῖν ἐθέλοντασ ὁρῶ, τὴν βίαν καὶ τὴν φιλοπραγμοσύνην ὁρῶντασ τὴν τούτου καὶ τὴν ἀφορμήν, ἥπερ ἰσχυρὸν ποιεῖ καὶ φοβερὸν τὸν κατάπτυστον τουτονί. τὸ γὰρ ἐπ’ ἐξουσίασ καὶ πλούτου πονηρὸν εἶναι καὶ ὑβριστὴν τεῖχόσ ἐστι πρὸσ τὸ μηδὲν ἂν αὐτὸν ἐξ ἐπιδρομῆσ παθεῖν, ἐπεὶ περιαιρεθεὶσ οὗτοσ τὰ ὄντα ἴσωσ μὲν οὐκ ἂν ὑβρίζοι, εἰ δ’ ἄρα, ἐλάττονοσ ἄξιοσ ἔσται τοῦ μικροτάτου παρ’ ὑμῖν·

μάτην γὰρ λοιδορήσεται καὶ βοήσεται, δίκην δ’, ἂν ἀσελγαίνῃ τι, τοῖσ ἄλλοισ ἡμῖν ἐξ ἴσου δώσει. νῦν δ’, οἶμαι, τούτου προβέβληται Πολύευκτοσ, Τιμοκράτησ, Εὐκτήμων ὁ κονιορτόσ·

τοιοῦτοί τινέσ εἰσι μισθοφόροι περὶ αὐτόν, καὶ πρὸσ ἔθ’ ἕτεροι τούτοισ, μαρτύρων συνεστῶσ’ ἑταιρεία, φανερῶσ μὲν οὐκ ἐνοχλούντων ὑμῖν, σιγῇ δὲ τὰ ψευδῆ ῥᾷστ’ ἐπινευόντων. οὓσ μὰ τοὺσ θεοὺσ οὐδὲν ὠφελεῖσθαι νομίζω παρὰ τούτου· ἀλλὰ δεινοί τινέσ εἰσιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φθείρεσθαι πρὸσ τοὺσ πλουσίουσ καὶ παρεῖναι καὶ μαρτυρεῖν. πάντα δὲ ταῦτ’, οἶμαι, φοβέρ’ ἐστὶ τῶν ἄλλων ὑμῶν ἑκάστῳ καθ’ ἑαυτὸν ὅπωσ δύναται ζῶντι.

οὗπερ εἵνεκα συλλέγεσθ’ ὑμεῖσ, ἵν’, ὧν καθ’ ἕν’ ἐστὶν ἕκαστοσ ὑμῶν ἐλάττων ἢ φίλοισ ἢ τοῖσ οὖσιν ἢ τῶν ἄλλων τινί, τούτων συλλεγέντεσ ἑκάστου κρείττουσ τε γίγνησθε καὶ παύητε τὴν ὕβριν. τάχα τοίνυν καὶ τοιοῦτόσ τισ ἥξει πρὸσ ὑμᾶσ λόγοσ, τί δὴ τὰ καὶ τὰ πεπονθὼσ ὁ δεῖν’ οὐκ ἐλάμβανεν δίκην παρ’ ἐμοῦ;

ἢ τί δὴ πάλιν ἄλλον ἴσωσ τινὰ τῶν ἠδικημένων ὀνομάζων. ἐγὼ δὲ δι’ ἃσ μὲν προφάσεισ ἕκαστοσ ἀφίσταται τοῦ βοηθεῖν αὑτῷ, πάντασ ὑμᾶσ εἰδέναι νομίζω· καὶ γὰρ ἀσχολία καὶ ἀπραγμοσύνη καὶ τὸ μὴ δύνασθαι λέγειν καὶ ἀπορία καὶ μυρί’ ἐστὶν αἴτια· προσήκειν μέντοι τούτῳ μὴ ταῦτα λέγειν ἡγοῦμαι νυνί, ἀλλ’ ὡσ οὐ πεποίηκέ τι τούτων ὧν αὐτοῦ κατηγόρηκα διδάσκειν, ἐὰν δὲ μὴ δύνηται, διὰ ταῦτ’ ἀπολωλέναι πολὺ μᾶλλον, εἰ γὰρ τηλικοῦτόσ τίσ ἐστιν ὥστε τοιαῦτα ποιῶν δύνασθαι καθ’ ἕν’ ἕκαστον ἡμῶν ἀποστερεῖν τοῦ δίκησ παρ’ αὐτοῦ τυχεῖν, κοινῇ νῦν, ἐπειδήπερ εἴληπται, πᾶσιν ὑπὲρ ἁπάντων ἐστὶ τιμωρητέοσ ὡσ κοινὸσ ἐχθρὸσ τῇ πολιτείᾳ.

λέγεται τοίνυν ποτ’ ἐν τῇ πόλει κατὰ τὴν παλαιὰν ἐκείνην εὐδαιμονίαν Ἀλκιβιάδησ γενέσθαι, ᾧ σκέψασθε τίνων ὑπαρχόντων καὶ ποίων τινῶν πρὸσ τὸν δῆμον πῶσ ἐχρήσανθ’ ὑμῶν οἱ πρόγονοι, ἐπειδὴ βδελυρὸσ καὶ ὑβριστὴσ ᾤετο δεῖν εἶναι.

καὶ οὐκ ἀπεικάσαι δήπου Μειδίαν Ἀλκιβιάδῃ βουλόμενοσ τούτου μέμνημαι τοῦ λόγου οὐχ οὕτωσ εἴμ’ ἄφρων οὐδ’ ἀπόπληκτοσ ἐγώ, ἀλλ’ ἵν’ εἰδῆθ’ ὑμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ γνῶθ’ ὅτι οὐδὲν οὔτ’ ἔστιν οὔτ’ ἔσται, οὐ γένοσ, οὐ πλοῦτοσ, οὐ δύναμισ, ὅ τι τοῖσ πολλοῖσ ὑμῖν, ἂν ὕβρισ προσῇ, προσήκει φέρειν. ἐκεῖνοσ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, λέγεται πρὸσ πατρὸσ μὲν Ἀλκμεωνιδῶν εἶναι τούτουσ δέ φασιν ὑπὸ τῶν τυράννων ὑπὲρ τοῦ δήμου στασιάζοντασ ἐκπεσεῖν, καὶ δανεισαμένουσ χρήματ’ ἐκ Δελφῶν ἐλευθερῶσαι τὴν πόλιν καὶ τοὺσ Πεισιστράτου παῖδασ ἐκβαλεῖν, πρὸσ δὲ μητρὸσ Ἱππονίκου καὶ ταύτησ τῆσ οἰκίασ ἧσ ὑπάρχουσι πολλαὶ καὶ μεγάλαι πρὸσ τὸν δῆμον εὐεργεσίαι.

οὐ μόνον δὲ ταῦθ’ ὑπῆρχεν αὐτῷ, ἀλλὰ καὶ αὐτὸσ ὑπὲρ τοῦ δήμου θέμενοσ τὰ ὅπλα δὶσ μὲν ἐν Σάμῳ, τρίτον δ’ ἐν αὐτῇ τῇ πόλει, τῷ σώματι τὴν εὔνοιαν, οὐ χρήμασιν οὐδὲ λόγοισ ἐνεδείξατο τῇ πατρίδι.

ἔτι δ’ ἵππων Ὀλυμπίασιν ἀγῶνεσ ὑπῆρχον αὐτῷ καὶ νῖκαι καὶ στέφανοι, καὶ στρατηγὸσ ἄριστοσ, καὶ λέγειν ἐδόκει πάντων, ὥσ φασιν, εἶναι δεινότατοσ. ἀλλ’ ὅμωσ οἱ κατ’ ἐκεῖνον ὑμέτεροι πρόγονοι οὐδενὸσ τούτων αὐτῷ συνεχώρησαν ὑβρίζειν αὑτούσ, ἀλλὰ ποιήσαντεσ φυγάδ’ ἐξέβαλον·

καὶ Λακεδαιμονίων ὄντων ἰσχυρῶν τότε, καὶ Δεκέλειαν ἑαυτοῖσ ἐπιτειχισθῆναι καὶ τὰσ ναῦσ ἁλῶναι καὶ πάνθ’ ὑπέμειναν, ὁτιοῦν ἄκοντεσ παθεῖν κάλλιον εἶναι νομίζοντεσ ἢ ἑκόντεσ ὑβρίζεσθαι συγχωρῆσαι. καίτοι τί τοσοῦτον ἐκεῖνοσ ὕβρισεν, ἡλίκον οὗτοσ νῦν ἐξελήλεγκται;

Ταυρέαν ἐπάταξε χορηγοῦντ’ ἐπὶ κόρρησ. ἔστω ταῦτα, ἀλλὰ χορηγῶν γε χορηγοῦντα τοῦτ’ ἐποίησεν, οὔπω τόνδε τὸν νόμον παραβαίνων· οὐ γὰρ ἔκειτό πω. εἱρ͂ξεν Ἀγάθαρχον τὸν γραφέα· καὶ γὰρ ταῦτα λέγουσιν. λαβὼν γέ τι πλημμελοῦνθ’ ὥσ φασιν· ὅπερ οὐδ’ ὀνειδίζειν ἄξιον. τοὺσ Ἑρμᾶσ περιέκοπτεν. ἅπαντα μέν, οἶμαι, τἀσεβήματα τῆσ αὐτῆσ ὀργῆσ δίκαιον ἀξιοῦν· τὸ δ’ ὅλωσ ἀφανίζειν ἱερὰ ἔσθ’ ὅ τι τοῦ κόπτειν τοὺσ Ἑρμᾶσ διαφέρει· οὐκοῦν οὗτοσ ἐξελήλεγκται τοῦτο ποιῶν. ἀντιθῶμεν δὴ τίσ ὢν καὶ τίσι ταῦτ’ ἐνδεικνύμενοσ.

μὴ τοίνυν ὑμῖν, πρὸσ τῷ μὴ καλόν, μηδὲ θεμιτὸν νομίζετ’, ἄνδρεσ δικασταί, μηδ’ ὅσιον εἶναι τοιούτων ἀνδρῶν οὖσιν ἀπογόνοισ, πονηρὸν καὶ βίαιον καὶ ὑβριστὴν λαβοῦσιν ἄνθρωπον καὶ μηδένα μηδαμόθεν, συγγνώμησ ἢ φιλανθρωπίασ ἢ χάριτόσ τινοσ ἀξιῶσαι. τίνοσ γὰρ εἵνεκα; τῶν στρατηγιῶν· ἀλλ’ οὐδὲ καθ’ αὑτὸν στρατιώτησ οὗτοσ οὐδενόσ ἐστ’ ἄξιοσ, μή τί γε τῶν ἄλλων ἡγεμών. ἀλλὰ τῶν λόγων· ἐν οἷσ κοινῇ μὲν οὐδὲν πώποτ’ εἶπ’ ἀγαθόν, κακῶσ δ’ ἰδίᾳ πάντασ ἀνθρώπουσ λέγει. γένουσ εἵνεκα νὴ Δία·

καὶ τίσ οὐκ οἶδεν ὑμῶν τὰσ ἀπορρήτουσ, ὥσπερ ἐν τραγῳδίᾳ, τὰσ τούτου γονάσ; ᾧ δύ’ ἐναντιώτατα συμβέβηκεν εἶναι· ἡ μὲν γὰρ ὡσ ἀληθῶσ μήτηρ, ἡ τεκοῦσ’ αὐτόν, πλεῖστον ἁπάντων ἀνθρώπων εἶχε νοῦν, ἡ δὲ δοκοῦσα καὶ ὑποβαλομένη πασῶν ἦν ἀνοητοτάτη γυναικῶν. σημεῖον δέ· ἡ μὲν γὰρ ἀπέδοτ’ εὐθὺσ γενόμενον, ἡ δ’ ἐξὸν αὐτῇ βελτίω πρίασθαι τῆσ αὐτῆσ τιμῆσ τοῦτον ἠγόρασεν. καὶ γάρ τοι διὰ τοῦτο τῶν οὐ προσηκόντων ἀγαθῶν κύριοσ γεγονώσ, καὶ πατρίδοσ τετυχηκὼσ ἣ νόμοισ τῶν ἁπασῶν πόλεων μάλιστ’ οἰκεῖσθαι δοκεῖ, οὐδέν’ οἶμαι τρόπον φέρειν οὐδὲ χρῆσθαι τούτοισ δύναται, ἀλλὰ τὸ τῆσ φύσεωσ ὡσ ἀληθῶσ βάρβαρον καὶ θεοῖσ ἐχθρὸν ἕλκει καὶ βιάζεται, καὶ φανερὸν ποιεῖ τοῖσ παροῦσιν ὥσπερ ἀλλοτρίοισ, ὅπερ ἔστιν, αὐτὸν χρώμενον.

τοσούτων τοίνυν καὶ τοιούτων ὄντων ἃ τῷ βδελυρῷ τούτῳ καὶ ἀναιδεῖ βεβίωται, ἔνιοί μοι προσιόντεσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τῶν χρωμένων αὐτῷ, παραινοῦντεσ ἀπαλλαγῆναι καὶ καθυφεῖναι τὸν ἀγῶνα τουτονί, ἐπειδή με μὴ πείθοιεν, ὡσ μὲν οὐ πολλὰ καὶ δεινὰ πεποίηκεν οὗτοσ καὶ δίκην ἡντινοῦν ἂν δοίη δικαίωσ τῶν πεπραγμένων, οὐκ ἐτόλμων λέγειν, ἐπὶ ταῦτα δ’ ἀπήντων ὡσ ἑάλωκεν ἤδη καὶ κατεψήφισται·

τίνοσ τιμήσειν αὐτῷ προσδοκᾷσ τὸ δικαστήριον; οὐχ ὁρᾷσ ὅτι πλουτεῖ καὶ τριηραρχίασ ἐρεῖ καὶ λῃτουργίασ; σκόπει δὴ μὴ τούτοισ αὑτὸν ἐξαιτήσηται, καὶ ἐλάττω πολὺ τῇ πόλει καταθεὶσ ἢ ὅσα σοι δίδωσι καταγελάσῃ. ἐγὼ δὲ πρῶτον μὲν οὐδὲν ἀγεννὲσ ὑμῶν καταγιγνώσκω, οὐδ’ ὑπολαμβάνω τιμήσειν οὐδὲν ἐλάττονοσ τούτῳ ἢ ὅσον καταθεὶσ οὗτοσ παύσεται τῆσ ὕβρεωσ·

τοῦτο δ’ ἐστὶ μάλιστα μὲν θάνατοσ, εἰ δὲ μή, πάντα τὰ ὄντ’ ἀφελέσθαι. ἔπειθ’ ὑπὲρ τῶν τούτου λῃτουργιῶν καὶ τῶν τριηραρχιῶν καὶ τῶν τοιούτων λόγων ὡδὶ γιγνώσκω. εἰ μέν ἐστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ λῃτουργεῖν τοῦτο, τὸ ἐν ὑμῖν λέγειν ἐν ἁπάσαισ ταῖσ ἐκκλησίαισ καὶ πανταχοῦ ἡμεῖσ οἱ λῃτουργοῦντεσ, ἡμεῖσ οἱ προεισφέροντεσ ὑμῖν, ἡμεῖσ οἱ πλούσιοί ἐσμεν, εἰ τὸ τὰ τοιαῦτα λέγειν, τοῦτ’ ἔστιν λῃτουργεῖν, ὁμολογῶ Μειδίαν ἁπάντων τῶν ἐν τῇ πόλει λαμπρότατον γεγενῆσθαι·

ἀποκναίει γὰρ ἀηδίᾳ δήπου καὶ ἀναισθησίᾳ καθ’ ἑκάστην τὴν ἐκκλησίαν ταῦτα λέγων. εἰ μέντοι τί ποτ’ ἐστὶν ἃ λῃτουργεῖ τῇ ἀληθείᾳ δεῖ σκοπεῖν, ἐγὼ πρὸσ ὑμᾶσ ἐρῶ·

καὶ θεάσασθ’ ὡσ δικαίωσ αὐτὸν ἐξετάσω, πρὸσ ἐμαυτὸν κρίνων. οὗτοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, γεγονὼσ ἔτη περὶ πεντήκοντ’ ἴσωσ ἢ μικρὸν ἔλαττον οὐδὲν ἐμοῦ πλείουσ λῃτουργίασ ὑμῖν λελῃτούργηκεν, ὃσ δύο καὶ τριάκοντ’ ἔτη γέγονα. κἀγὼ μὲν κατ’ ἐκείνουσ τοὺσ χρόνουσ ἐτριηράρχουν, εὐθὺσ ἐκ παίδων ἐξελθών, ὅτε σύνδυ’ ἦμεν οἱ τριήραρχοι καὶ τἀναλώματα πάντ’ ἐκ τῶν ἰδίων οἴκων καὶ τὰσ ναῦσ ἐπληρούμεθ’ αὐτοί· οὗτοσ δέ, ὅτε μὲν κατὰ ταύτην τὴν ἡλικίαν ἦν ἣν ἐγὼ νῦν, οὐδέπω λῃτουργεῖν ἤρχετο, τηνικαῦτα δὲ τοῦ πράγματοσ ἧπται, ὅτε πρῶτον μὲν διακοσίουσ καὶ χιλίουσ πεποιήκατε συντελεῖσ ὑμεῖσ, παρ’ ὧν εἰσπραττόμενοι τάλαντον ταλάντου μισθοῦσι τὰσ τριηραρχίασ οὗτοι, εἶτα πληρώμαθ’ ἡ πόλισ παρέχει καὶ σκεύη δίδωσιν, ὥστ’ αὐτῶν ἐνίοισ τῇ ἀληθείᾳ τὸ μηδὲν ἀναλῶσαι καὶ δοκεῖν λελῃτουργηκέναι καὶ τῶν ἄλλων λῃτουργιῶν ἀτελεῖσ γεγενῆσθαι περίεστιν.

ἀλλὰ μὴν τί ἄλλο;

τραγῳδοῖσ κεχορήγηκέ ποθ’ οὗτοσ, ἐγὼ δ’ αὐληταῖσ ἀνδράσιν. καὶ ὅτι τοῦτο τἀνάλωμ’ ἐκείνησ τῆσ δαπάνησ πλέον ἐστὶ πολλῷ, οὐδεὶσ ἀγνοεῖ δήπου. κἀγὼ μὲν ἐθελοντὴσ νῦν, οὗτοσ δὲ καταστὰσ ἐξ ἀντιδόσεωσ τότε, οὗ χάριν οὐδεμίαν δήπου δικαίωσ ἄν τισ ἔχοι. τί ἔτι; εἱστίακα τὴν φυλὴν ἐγὼ καὶ Παναθηναίοισ κεχορήγηκα, οὗτοσ δ’ οὐδέτερα. ἡγεμὼν συμμορίασ ὑμῖν ἐγενόμην ἐγὼ ἔτη δέκα, ἴσον Φορμίωνι καὶ Λυσιθείδῃ καὶ Καλλαίσχρῳ καὶ τοῖσ πλουσιωτάτοισ, εἰσφέρων οὐκ ἀφ’ ὑπαρχούσησ οὐσίασ ὑπὸ γὰρ τῶν ἐπιτρόπων ἀπεστερήμην, ἀλλ’ ἀπὸ τῆσ δόξησ ὧν ὁ πατήρ μοι κατέλιπεν καὶ ὧν δίκαιον ἦν με δοκιμασθέντα κομίσασθαι.

ἐγὼ μὲν οὖν οὕτωσ ὑμῖν προσενήνεγμαι, Μειδίασ δὲ πῶσ; οὐδέπω καὶ τήμερον συμμορίασ ἡγεμὼν γέγονεν, οὐδὲν τῶν πατρῴων ἀποστερηθεὶσ ὑπ’ οὐδενόσ, ἀλλὰ παρὰ τοῦ πατρὸσ πολλὴν οὐσίαν παραλαβών. τίσ οὖν ἡ λαμπρότησ, ἢ τίνεσ αἱ λῃτουργίαι καὶ τὰ σέμν’ ἀναλώματα τούτου;

ἐγὼ μὲν γὰρ οὐχ ὁρῶ, πλὴν εἰ ταῦτά τισ θεωρεῖ· οἰκίαν ᾠκοδόμηκεν Ἐλευσῖνι τοσαύτην ὥστε πᾶσιν ἐπισκοτεῖν τοῖσ ἐν τῷ τόπῳ, καὶ εἰσ μυστήρια τὴν γυναῖκ’ ἄγει, κἂν ἄλλοσέ ποι βούληται, ἐπὶ τοῦ λευκοῦ ζεύγουσ τοῦ ἐκ Σικυῶνοσ, καὶ τρεῖσ ἀκολούθουσ ἢ τέτταρασ αὐτὸσ ἔχων διὰ τῆσ ἀγορᾶσ σοβεῖ, κυμβία καὶ ῥυτὰ καὶ φιάλασ ὀνομάζων οὕτωσ ὥστε τοὺσ παριόντασ ἀκούειν. ἐγὼ δ’ ὅσα μὲν τῆσ ἰδίασ τρυφῆσ εἵνεκα Μειδίασ καὶ περιουσίασ κτᾶται, οὐκ οἶδ’ ὅ τι τοὺσ πολλοὺσ ὑμῶν ὠφελεῖ·

ἃ δ’ ἐπαιρόμενοσ τούτοισ ὑβρίζει, ἐπὶ πολλοὺσ καὶ τοὺσ τυχόντασ ἡμῶν ἀφικνούμεν’ ὁρῶ. οὐ δεῖ δὴ τὰ τοιαῦθ’ ἑκάστοτε τιμᾶν οὐδὲ θαυμάζειν ὑμᾶσ, οὐδὲ τὴν φιλοτιμίαν ἐκ τούτων κρίνειν, εἴ τισ οἰκοδομεῖ λαμπρῶσ ἢ θεραπαίνασ κέκτηται πολλὰσ ἢ σκεύη καλά, ἀλλ’ ὃσ ἂν ἐν τούτοισ λαμπρὸσ καὶ φιλότιμοσ ᾖ, ὧν ἅπασι μέτεστι τοῖσ πολλοῖσ ὑμῶν· ὧν οὐδὲν εὑρήσετε τούτῳ προσόν. ἀλλὰ νὴ Δία τριήρη ἐπέδωκεν·

ταύτην γὰρ οἶδ’ ὅτι θρυλήσει, καὶ φήσει ἐγὼ ὑμῖν τριήρη ἐπέδωκα. οὑτωσὶ δὴ ποιήσατε. εἰ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φιλοτιμίασ εἵνεκα ταύτην ἐπέδωκεν, ἣν προσήκει τῶν τοιούτων ἔχειν χάριν, ταύτην ἔχετ’ αὐτῷ καὶ ἀπόδοτε, ὑβρίζειν δὲ μὴ δῶτε· οὐδενὸσ γὰρ πράγματοσ οὐδ’ ἔργου τοῦτο συγχωρητέον. εἰ δὲ δὴ καὶ δειλίασ καὶ ἀνανδρίασ εἵνεκα δειχθήσεται τοῦτο πεποιηκώσ, μὴ παρακρουσθῆτε. πῶσ οὖν εἴσεσθε; ἐγὼ καὶ τοῦτο διδάξω· ἄνωθεν δέ, βραχὺσ γάρ ἐσθ’ ὁ λόγοσ, λέξω. ἐγένοντ’ εἰσ Εὔβοιαν ἐπιδόσεισ παρ’ ὑμῖν πρῶται·

τούτων οὐκ ἦν Μειδίασ, ἀλλ’ ἐγώ, καὶ συντριήραρχοσ ἦν μοι Φιλῖνοσ ὁ Νικοστράτου. ἕτεραι δεύτεραι μετὰ ταῦτ’ εἰσ Ὄλυνθον· οὐδὲ τούτων ἦν Μειδίασ. καίτοι τόν γε δὴ φιλότιμον πανταχοῦ προσῆκεν ἐξετάζεσθαι. τρίται νῦν αὗται γεγόνασιν ἐπιδόσεισ· ἐνταῦθ’ ἐπέδωκεν. πῶσ; ἐν τῇ βουλῇ γιγνομένων ἐπιδόσεων παρὼν οὐκ ἐπεδίδου τότε· ἐπειδὴ δὲ πολιορκεῖσθαι τοὺσ ἐν Ταμύναισ στρατιώτασ ἐξηγγέλλετο, καὶ πάντασ ἐξιέναι τοὺσ ὑπολοίπουσ ἱππέασ, ὧν εἷσ οὗτοσ ἦν, προεβούλευσεν ἡ βουλή, τηνικαῦτα φοβηθεὶσ τὴν στρατείαν ταύτην εἰσ τὴν ἐπιοῦσαν ἐκκλησίαν, πρὶν καὶ προέδρουσ καθέζεσθαι, παρελθὼν ἐπέδωκεν.

τῷ δῆλον, ὥστε μηδ’ ἀντειπεῖν αὐτὸν ἔχειν, ὅτι τὴν στρατείαν φεύγων, οὐ φιλοτιμίᾳ, τοῦτ’ ἐποίησεν; τοῖσ μετὰ ταῦτα πραχθεῖσιν ὑπ’ αὐτοῦ. τὸ μὲν γὰρ πρῶτον, ὡσ οὐκ ἐδόκει, προϊούσησ τῆσ ἐκκλησίασ καὶ λόγων γιγνομένων, τῆσ τῶν ἱππέων βοηθείασ ἤδη δεῖν, ἀλλ’ ἀνεπεπτώκει τὰ τῆσ ἐξόδου, οὐκ ἀνέβαιν’ ἐπὶ τὴν ναῦν ἣν ἐπέδωκεν, ἀλλὰ τὸν μέτοικον ἐξέπεμψε τὸν Αἰγύπτιον, Πάμφιλον, αὐτὸσ δὲ μένων ἐνθάδε τοῖσ Διονυσίοισ διεπράττετο ταῦτ’ ἐφ’ οἷσ νυνὶ κρίνεται·

ἐπειδὴ δ’ ὁ στρατηγὸσ Φωκίων μετεπέμπετο τοὺσ ἐξ Ἀργούρασ ἱππέασ ἐπὶ τὴν διαδοχὴν καὶ κατείληπτο σοφιζόμενοσ, τόθ’ ὁ δειλὸσ καὶ κατάρατοσ οὑτοσὶ λιπὼν τὴν τάξιν ταύτην ἐπὶ τὴν ναῦν ᾤχετο, καὶ ὧν ἱππαρχεῖν ἠξίωσε παρ’ ὑμῖν ἱππέων, τούτοισ οὐ συνεξῆλθεν.

εἰ δ’ ἐν τῇ θαλάττῃ κίνδυνόσ τισ ἦν, εἰσ τὴν γῆν δῆλον ὅτι ᾤχετ’ ἄν. οὐ μὴν Νικήρατόσ γ’ οὕτωσ ὁ τοῦ Νικίου, ὁ ἀγαπητόσ, ὁ ἄπαισ, ὁ παντάπασιν ἀσθενὴσ τῷ σώματι·

οὐδ’ Εὐκτήμων ὁ τοῦ Αἰσίωνοσ, οὐχ οὕτωσ· οὐδ’ Εὐθύδημοσ ὁ τοῦ Στρατοκλέουσ· ἀλλ’ αὐτῶν ἕκαστοσ ἑκὼν ἐπιδοὺσ τριήρη οὐκ ἀπέδρα ταύτῃ τὴν στρατείαν, ἀλλὰ τὴν μὲν ἐπίδοσιν ἐν χάριτοσ μέρει καὶ δωρειᾶσ παρεῖχον πλέουσαν τῇ πόλει, οὗ δ’ ὁ νόμοσ προσέταττεν, ἐνταῦθα τοῖσ σώμασιν αὐτοὶ λῃτουργεῖν ἠξίουν. ἀλλ’ οὐχ ὁ ἵππαρχοσ Μειδίασ, ἀλλὰ τὴν ἐκ τῶν νόμων τάξιν λιπών, οὗ δίκην ὀφείλει τῇ πόλει δοῦναι, τοῦτ’ ἐν εὐεργεσίασ ἀριθμήσει μέρει.

καίτοι τὴν τοιαύτην τριηραρχίαν, ὢ πρὸσ θεῶν, πότερον τελωνίαν καὶ πεντηκοστὴν καὶ λιποτάξιον καὶ στρατείασ ἀπόδρασιν καὶ πάντα τὰ τοιαῦθ’ ἁρμόττει καλεῖν, ἢ φιλοτιμίαν; οὐδένα γὰρ τρόπον ἄλλον ἐν τοῖσ ἱππεῦσιν αὑτὸν ἀτελῆ ποιῆσαι στρατείασ δυνάμενοσ ταύτην εὑρ́ηκε Μειδίασ καινὴν ἱππικήν τινα πεντηκοστήν. καὶ γὰρ αὖ τοῦτο.

τῶν ἄλλων ἁπάντων τῶν ἐπιδόντων τριηράρχων παραπεμπόντων ὑμᾶσ ὅτε δεῦρ’ ἀπεπλεῖτ’ ἐκ Στύρων, μόνοσ οὗτοσ οὐ παρέπεμπεν, ἀλλ’ ἀμελήσασ ὑμῶν χάρακασ καὶ βοσκήματα καὶ θυρώμαθ’ ὡσ αὑτὸν καὶ ξύλ’ εἰσ τὰ ἔργα τὰ ἀργύρει’ ἐκόμιζεν, καὶ χρηματισμόσ, οὐ λῃτουργία γέγονεν ἡ τριηραρχία τῷ καταπτύστῳ τούτῳ. ἀλλὰ μὴν ὡσ ἀληθῆ λέγω σύνιστε μὲν τὰ πολλὰ τούτων, ὅμωσ δὲ καὶ μάρτυρασ ὑμῖν καλῶ. Μάρτυρεσ Κλέων Σουνιεύσ, Ἀριστοκλῆσ Παιανιεύσ, Πάμφιλοσ, Νικήρατοσ Ἀχερδούσιοσ, Εὐκτήμων Σφήττιοσ, καθ’ ὃν καιρὸν ἐκ Στύρων ἀπεπλέομεν δεῦρο τῷ στόλῳ παντί, ἐτύχομεν τριηραρχοῦντεσ καὶ αὐτοὶ καὶ Μειδίασ ὁ νῦν κρινόμενοσ ὑπὸ Δημοσθένουσ, ᾧ μαρτυροῦμεν.

παντὸσ δὲ τοῦ στόλου πλεόντων ἐν τάξει, καὶ τῶν τριηράρχων ἐχόντων παράγγελμα μὴ χωρίζεσθαι ἑώσ ἂν δεῦρο καταπλεύσωμεν, Μειδίασ ὑπολειφθεὶσ τοῦ στόλου, καὶ γεμίσασ τὴν ναῦν ξύλων καὶ χαράκων καὶ βοσκημάτων καὶ ἄλλων τινῶν, κατέπλευσεν εἰσ Πειραιᾶ μόνοσ μεθ’ ἡμέρασ δύο, καὶ οὐ συγκατέστησε τὸν στόλον μετὰ τῶν ἄλλων τριηράρχων.

εἰ τοίνυν ὡσ ἀληθῶσ, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, οἱᾶ́περ φήσει καὶ καταλαζονεύσεται πρὸσ ὑμᾶσ αὐτίκα δὴ μάλα, τοιαῦτ’ ἦν αὐτῷ τὰ λελῃτουργημένα καὶ πεπραγμένα, καὶ μὴ τοιαῦθ’ οἷ’ ἐγὼ δεικνύω, οὐδ’ οὕτω δήπου τό γε δοῦναι δίκην ὧν ὕβρικεν ἐκφυγεῖν ταῖσ λῃτουργίαισ δίκαιοσ ἂν ἦν.

ἐγὼ γὰρ οἶδ’ ὅτι πολλοὶ πολλὰ κἀγάθ’ ὑμᾶσ εἰσιν εἰργασμένοι, οὐ κατὰ τὰσ Μειδίου λῃτουργίασ, οἱ μὲν ναυμαχίασ νενικηκότεσ, οἱ δὲ πόλεισ εἰληφότεσ, οἱ δὲ πολλὰ καὶ καλὰ ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ στήσαντεσ τρόπαια· ἀλλ’ ὅμωσ οὐδενὶ πώποτε τούτων δεδώκατε τὴν δωρειὰν ταύτην οὐδ’ ἂν δοίητε, ἐξεῖναι τοὺσ ἰδίουσ ἐχθροὺσ ὑβρίζειν αὐτῶν ἑκάστῳ, ὁπότ’ ἂν βούληται καὶ ὃν ἂν δύνηται τρόπον.

οὐδὲ γὰρ Ἁρμοδίῳ καὶ Ἀριστογείτονι· τούτοισ γὰρ δὴ μέγισται δέδονται δωρειαὶ παρ’ ὑμῶν καὶ ὑπὲρ μεγίστων. οὐδ’ ἂν ἠνέσχεσθε, εἰ προσέγραψέ τισ ἐν τῇ στήλῃ ἐξεῖναι δὲ καὶ ὑβρίζειν αὐτοῖσ ὃν ἂν βούλωνται· ὑπὲρ γὰρ αὐτοῦ τούτου τὰσ ἄλλασ ἔλαβον δωρειάσ, ὅτι τοὺσ ὑβρίζοντασ ἔπαυσαν. ὅτι τοίνυν καὶ κεκόμισται χάριν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, παρ’ ὑμῶν, οὐ μόνον ὧν αὐτὸσ λελῃτούργηκε λῃτουργιῶν ἀξίαν μικρὰ γὰρ αὕτη γέ τισ ἦν, ἀλλὰ καὶ τῶν μεγίστων, καὶ τοῦτο βούλομαι δεῖξαι, ἵνα μηδ’ ὀφείλειν οἰήσθέ τι τῷ καταπτύστῳ τούτῳ.

ὑμεῖσ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐχειροτονήσατε τοῦτον τῆσ Παράλου ταμίαν, ὄντα τοιοῦτον οἱο͂́σ ἐστι, καὶ πάλιν ἵππαρχον, ὀχεῖσθαι διὰ τῆσ ἀγορᾶσ ταῖσ πομπαῖσ οὐ δυνάμενον, καὶ μυστηρίων ἐπιμελητὴν καὶ ἱεροποιόν ποτε καὶ βοώνην, καὶ τὰ τοιαῦτα δή. εἶτα πρὸσ τῶν θεῶν τὸ τὴν τῆσ φύσεωσ κακίαν καὶ ἀνανδρίαν καὶ πονηρίαν ταῖσ παρ’ ὑμῶν ἀρχαῖσ καὶ τιμαῖσ καὶ χειροτονίαισ ἐπανορθοῦσθαι μικρὰν ὑπολαμβάνετ’ εἶναι δωρειὰν καὶ χάριν;

καὶ μὴν εἴ τισ αὐτοῦ ταῦτ’ ἀφέλοιτο ἱππάρχηκα, τῆσ Παράλου ταμίασ γέγονα, τίνοσ ἔστ’ ἄξιοσ οὗτοσ; ἀλλὰ μὴν κἀκεῖνό γ’ ἐπίστασθε, ὅτι τῆσ μὲν Παράλου ταμιεύσασ Κυζικηνῶν ἡρ́πασε πλεῖν ἢ πέντε τάλαντα, ὑπὲρ ὧν ἵνα μὴ δῷ δίκην, πάντα τρόπον περιωθῶν καὶ ἐλαύνων τοὺσ ἀνθρώπουσ καὶ τὰ σύμβολα συγχέων τὴν μὲν πόλιν ἐχθρὰν τῇ πόλει πεποίηκεν, τὰ χρήματα δ’ αὐτὸσ ἔχει·

ἵππαρχοσ δὲ χειροτονηθεὶσ λελύμανται τὸ ἱππικὸν ὑμῶν, τοιούτουσ θεὶσ νόμουσ οὓσ πάλιν αὐτὸσ ἔξαρνοσ ἦν μὴ τεθεικέναι. καὶ τῆσ μὲν Παράλου ταμιεύων τότε, ὅτε τὴν ἐπὶ Θηβαίουσ ἔξοδον εἰσ Εὔβοιαν ἐποιεῖσθ’ ὑμεῖσ, δώδεκα τῆσ πόλεωσ τάλαντ’ ἀναλίσκειν ταχθείσ, ἀξιούντων ὑμῶν πλεῖν καὶ παραπέμπειν τοὺσ στρατιώτασ οὐκ ἐβοήθησεν, ἀλλ’ ἤδη τῶν σπονδῶν γεγονυιῶν, ἃσ Διοκλῆσ ἐσπείσατο Θηβαίοισ, ἧκεν.

καὶ τόθ’ ἡττᾶτο πλέων τῶν ἰδιωτικῶν τριήρων μιᾶσ· οὕτωσ εὖ τὴν ἱερὰν τριήρη παρεσκευάκει. ἱππαρχῶν τοίνυν, τί οἰέσθε τἄλλα; ἀλλ’ ἵππον, ἵππον οὐκ ἐτόλμησεν ὁ λαμπρὸσ καὶ πλούσιοσ οὗτοσ πρίασθαι, ἀλλ’ ἐπ’ ἀλλοτρίου τὰσ πομπὰσ ἡγεῖτο, τοῦ Φιλομήλου τοῦ Παιανιέωσ ἵππου· καὶ ταῦτα πάντεσ ἴσασιν οἱ ἱππεῖσ. καὶ ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι καὶ τούτων τοὺσ μάρτυρασ. Μάρτυρεσ βούλομαι τοίνυν ὑμῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ὅσων ἤδη καταχειροτονήσαντοσ τοῦ δήμου περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικεῖν ὑμεῖσ κατεγνώκατε, εἰπεῖν, καὶ δεῖξαι τί πεποιηκότεσ αὐτῶν ἔνιοι τίνοσ ὀργῆσ τετυχήκασι παρ’ ὑμῶν, ἵνα ταῦτα πρὸσ τὰ τούτῳ πεπραγμέν’ ἀντιθῆτε. πρῶτον μὲν τοίνυν, ἵνα πρώτησ τῆσ τελευταίασ γεγονυίασ μνησθῶ καταγνώσεωσ, περὶ τὰ μυστήρι’ ἀδικεῖν Εὐάνδρου κατεχειροτόνησεν ὁ δῆμοσ τοῦ Θεσπιῶσ, προβαλλομένου αὐτὸν Μενίππου, Καρόσ τινοσ ἀνθρώπου.

ἔστι δ’ ὁ αὐτὸσ νόμοσ τῷδε τῷ περὶ τῶν Διονυσίων ὁ περὶ τῶν μυστηρίων, κἀκεῖνοσ ὕστεροσ τοῦδ’ ἐτέθη. τί οὖν ποιήσαντοσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κατεχειροτονήσατε τοῦ Εὐάνδρου;

τοῦτ’ ἀκούσατε. ὅτι δίκην ἐμπορικὴν καταδικασάμενοσ τοῦ Μενίππου, οὐκ ἔχων πρότερον λαβεῖν αὐτόν, ὡσ ἔφη, τοῖσ μυστηρίοισ ἐπιδημοῦντοσ ἐπελάβετο. κατεχειροτονήσατε μὲν διὰ ταῦτα, καὶ οὐδ’ ὁτιοῦν ἄλλο προσῆν, εἰσελθόντα δ’ εἰσ τὸ δικαστήριον ἐβούλεσθε μὲν θανάτῳ κολάσαι, τοῦ δὲ προβαλλομένου πεισθέντοσ τὴν δίκην τε πᾶσαν ἀφεῖναι ἠναγκάσατ’ αὐτόν, ἣν ᾑρήκει πρότερον ἦν δὲ δυοῖν αὕτη ταλάντοιν, καὶ προσετιμήσατε τὰσ βλάβασ, ἃσ ἐπὶ τῇ χειροτονίᾳ μένων ἐλογίζεθ’ αὑτῷ γεγενῆσθαι πρὸσ ὑμᾶσ ἅνθρωποσ. εἷσ μὲν οὗτοσ ἐξ ἰδίου πράγματοσ, οὐδεμιᾶσ ὕβρεωσ προσούσησ, ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ παραβῆναι τὸν νόμον τοσαύτην ἔδωκε δίκην.

εἰκότωσ· τοῦτο γάρ ἐσθ’ ὃ φυλάττειν ὑμᾶσ δεῖ, τοὺσ νόμουσ, τὸν ὁρ́κον· ταῦτ’ ἔχεθ’ ὑμεῖσ οἱ δικάζοντεσ ἀεὶ παρὰ τῶν ἄλλων ὡσπερεὶ παρακαταθήκην, ἣν ἅπασιν, ὅσοι μετὰ τοῦ δικαίου πρὸσ ὑμᾶσ ἔρχονται, σῶν ὑπάρχειν δεῖ. ἕτεροσ ἀδικεῖν ποτ’ ἔδοξεν ὑμῖν περὶ τὰ Διονύσια, καὶ κατεχειροτονήσατ’ αὐτοῦ παρεδρεύοντοσ ἄρχοντι τῷ υἱεῖ, ὅτι θέαν τινὸσ καταλαμβάνοντοσ ἥψατο, ἐξείργων ἐκ τοῦ θεάτρου·

ἦν δ’ οὗτοσ ὁ τοῦ βελτίστου πατὴρ Χαρικλείδου, τοῦ ἄρξαντοσ. καὶ μέγα γ’ ὑμῖν τοῦτ’ ἐδόκει δίκαιον ἔχειν ὁ προβαλλόμενοσ λέγειν, εἰ κατελάμβανον, ἄνθρωπε, θέαν, εἰ μὴ τοῖσ κηρύγμασιν, ὡσ σύ με φῄσ, ἐπειθόμην, τίνοσ ἐκ τῶν νόμων εἶ κύριοσ, καὶ ὁ ἄρχων αὐτόσ;

τοῖσ ὑπηρέταισ ἐξείργειν εἰπεῖν, οὐκ αὐτὸσ τύπτειν. οὐδ’ οὕτω πείθομαι· ἐπιβολὴν ἐπιβαλεῖν, πάντα μᾶλλον πλὴν αὐτὸσ ἅψασθαι τῇ χειρί· πολλὰ γὰρ πρὸ τοῦ μὴ τὸ σῶμ’ ἕκαστον ὑβρίζεσθαι πεποιήκασιν οἱ νόμοι. ταῦτ’ ἔλεγεν μὲν ἐκεῖνοσ, ἐχειροτονήσατε δ’ ὑμεῖσ· οὐ μὴν εἰσῆλθεν εἰσ τὸ δικαστήριον οὗτοσ, ἀλλ’ ἐτελεύτησεν πρότερον. ἑτέρου τοίνυν ὅ τε δῆμοσ ἅπασ κατεχειροτόνησ’ ἀδικεῖν περὶ τὴν ἑορτήν, καὶ ὑμεῖσ εἰσελθόντ’ ἀπεκτείνατε τοῦτον, Κτησικλέα, ὅτι σκῦτοσ ἔχων ἐπόμπευε, καὶ τούτῳ μεθύων ἐπάταξέ τιν’ ἐχθρὸν ὑπάρχονθ’ ἑαυτῷ·

ἐδόκει γὰρ ὕβρει καὶ οὐκ οἴνῳ τύπτειν, ἀλλὰ τὴν ἐπὶ τῆσ πομπῆσ καὶ τοῦ μεθύειν πρόφασιν λαβὼν ἀδικεῖν, ὡσ δούλοισ χρώμενοσ τοῖσ ἐλευθέροισ. ἁπάντων τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τούτων, ὧν ὁ μὲν ὧν εἷλεν ἀποστάσ, ὁ δὲ καὶ θανάτῳ ζημιωθεὶσ φαίνεται, πολλῷ δεινότερ’ εὖ οἶδ’ ὅτι πάντεσ ἂν εἶναι φήσειαν τὰ Μειδίᾳ πεπραγμένα·

οὔτε γὰρ πομπεύων οὔτε δίκην ᾑρηκὼσ οὔτε παρεδρεύων οὔτ’ ἄλλην σκῆψιν ἔχων οὐδεμίαν πλὴν ὕβριν, τοιαῦτα πεποίηκεν οἷ’ οὐδεὶσ ἐκείνων. καὶ τούτουσ μὲν ἐάσω. ἀλλὰ Πύρρον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸν Ἐτεοβουτάδην, ἐνδειχθέντα δικάζειν ὀφείλοντα τῷ δημοσίῳ, θανάτῳ ζημιῶσαί τινεσ ὑμῶσ ᾤοντο χρῆναι, καὶ τέθνηκεν ἁλοὺσ παρ’ ὑμῖν·

καίτοι τοῦτο τὸ λῆμμα δι’ ἔνδειαν, οὐ δι’ ὕβριν λαμβάνειν ἐπεχείρησεν ἐκεῖνοσ. καὶ πολλοὺσ ἂν ἑτέρουσ ἔχοιμι λέγειν, ὧν οἱ μὲν τεθνᾶσιν, οἱ δ’ ἠτιμωμένοι διὰ πολλῷ τούτων εἰσὶν ἐλάττω πράγματα. ὑμεῖσ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, Σμίκρῳ δέκα ταλάντων ἐτιμήσατε καὶ Σκίτωνι τοσούτων ἑτέρων, δόξαντι παράνομα γράφειν, καὶ οὔτε παιδί’ οὔτε φίλουσ οὔτε συγγενεῖσ οὔθ’ ὁντινοῦν ἠλεήσατε τῶν παρόντων ἐκείνοισ. μὴ τοίνυν, ἐὰν μὲν εἴπῃ τισ παράνομα, οὕτωσ ὀργιζόμενοι φαίνεσθε, ἐὰν δὲ ποιῇ, μὴ λέγῃ, πράωσ διάκεισθε.

οὐδὲν γὰρ ῥῆμ’ οὐδ’ ὄνομ’ οὕτωσ ἐστὶ τοῖσ πολλοῖσ ὑμῶν χαλεπόν, ὡσ ὅσ’ ὑβρίζων τισ τὸν ἐντυχόνθ’ ὑμῶν διαπράττεται. μὴ τοίνυν αὐτοὶ καθ’ ὑμῶν αὐτῶν δεῖγμα τοιοῦτον ἐξενέγκητ’, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὡσ ἄρ’ ὑμεῖσ, ἂν μὲν τῶν μετρίων τινὰ καὶ δημοτικῶν λάβηθ’ ὁτιοῦν ἀδικοῦντα, οὔτ’ ἐλεήσετ’ οὔτ’ ἀφήσετε, ἀλλ’ ἀποκτενεῖτ’ ἢ ἀτιμώσετε, ἂν δὲ πλούσιοσ ὤν τισ ὑβρίζῃ, συγγνώμην ἕξετε. μὴ δῆτα· οὐ γὰρ δίκαιον· ἀλλ’ ἐπὶ πάντων ὁμοίωσ ὀργιζόμενοι φαίνεσθε. ἃ τοίνυν οὐδενὸσ τῶν εἰρημένων ἧττον ἀναγκαῖον εἶναι νομίζω πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν, ταῦτ’ εἰπὼν ἔτι καὶ βραχέα περὶ τούτων διαλεχθεὶσ καταβήσομαι.

ἔστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μεγάλη τοῖσ ἀδικοῦσιν ἅπασι μερὶσ καὶ πλεονεξία ἡ τῶν ὑμετέρων τρόπων πραότησ. ὅτι δὴ ταύτησ οὐδ’ ὁτιοῦν ὑμῖν μεταδοῦναι τούτῳ προσήκει, ταῦτ’ ἀκούσατέ μου. ἐγὼ νομίζω πάντασ ἀνθρώπουσ ἐράνουσ φέρειν παρὰ πάντα τὸν βίον αὑτοῖσ, οὐχὶ τούσδε μόνουσ οὓσ συλλέγουσί τινεσ καὶ ὧν πληρωταὶ γίγνονται, ἀλλὰ καὶ ἄλλουσ. οἱο͂ν ἔστι μέτριοσ καὶ φιλάνθρωπόσ τισ ἡμῶν καὶ πολλοὺσ ἐλεῶν·

τούτῳ ταὐτὸ δίκαιον ὑπάρχειν παρὰ πάντων, ἄν ποτ’ εἰσ χρείαν καὶ ἀγῶν’ ἀφίκηται. ἄλλοσ οὑτοσί τισ ἀναιδὴσ καὶ πολλοὺσ ὑβρίζων, καὶ τοὺσ μὲν πτωχούσ, τοὺσ δὲ καθάρματα, τοὺσ δ’ οὐδ’ ἀνθρώπουσ ὑπολαμβάνων· τούτῳ τὰσ αὐτὰσ δίκαιον ὑπάρχειν φοράσ, ἅσπερ αὐτὸσ εἰσενήνοχε τοῖσ ἄλλοισ. ἂν τοίνυν ὑμῖν ἐπίῃ σκοπεῖν, τούτου πληρωτὴν εὑρήσετε Μειδίαν ὄντα τοῦ ἐράνου, καὶ οὐκ ἐκείνου. οἶδα τοίνυν ὅτι τὰ παιδί’ ἔχων ὀδυρεῖται, καὶ πολλοὺσ λόγουσ καὶ ταπεινοὺσ ἐρεῖ, δακρύων καὶ ὡσ ἐλεινότατον ποιῶν ἑαυτόν.

ἔστι δ’, ὅσῳ περ ἂν αὑτὸν νῦν ταπεινότερον ποιῇ, τοσούτῳ μᾶλλον ἄξιον μισεῖν αὐτόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι. διὰ τί; ὅτι εἰ μὲν μηδαμῶσ δυνηθεὶσ ταπεινὸσ γενέσθαι οὕτωσ ἀσελγὴσ καὶ βίαιοσ ἦν ἐπὶ τοῦ παρεληλυθότοσ βίου, τῇ φύσει καὶ τῇ τύχῃ, δι’ ἣν τοιοῦτοσ ἐγένετο, ἄξιον ἦν ἄν τι τῆσ ὀργῆσ ἀνεῖναι· εἰ δ’ ἐπιστάμενοσ μέτριον παρέχειν αὑτὸν ὅταν βούληται τὸν ἐναντίον ἢ τοῦτον τὸν τρόπον εἵλετο ζῆν, εὔδηλον δήπου τοῦθ’ ὅτι καὶ νῦν ἂν διακρούσηται, πάλιν αὐτὸσ ἐκεῖνοσ ὃν ὑμεῖσ ἴστε γενήσεται. οὐ δεῖ δὴ προσέχειν, οὐδὲ τὸν παρόντα καιρόν, ὃν οὗτοσ ἐξεπίτηδεσ πλάττεται, κυριώτερον οὐδὲ πιστότερον τοῦ παντόσ, ὃν αὐτοὶ σύνιστε, χρόνου ποιήσασθαι.

ἐμοὶ παιδί’ οὐκ ἔστιν, οὐδ’ ἂν ἔχοιμι ταῦτα παραστησάμενοσ κλάειν καὶ δακρύειν ἐφ’ οἷσ ὑβρίσθην. διὰ τοῦτ’ ἄρα τοῦ πεποιηκότοσ ὁ πεπονθὼσ ἔλαττον ἕξω παρ’ ὑμῖν; μὴ δῆτα·

ἀλλ’ ὅταν οὗτοσ ἔχων τὰ παιδία τούτοισ ἀξιοῖ δοῦναι τὴν ψῆφον ὑμᾶσ, τόθ’ ὑμεῖσ τοὺσ νόμουσ ἔχοντά με πλησίον ἡγεῖσθε παρεστάναι καὶ τὸν ὁρ́κον ὃν ὀμωμόκατε, τούτοισ ἀξιοῦντα καὶ ἀντιβολοῦνθ’ ἕκαστον ὑμῶν ψηφίσασθαι. οἷσ ὑμεῖσ κατὰ πολλὰ δικαιότερον πρόσθοισθ’ ἂν ἢ τούτῳ· καὶ γὰρ ὀμωμόκατ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῖσ νόμοισ πείσεσθαι, καὶ τῶν ἴσων μέτεστιν ὑμῖν διὰ τοὺσ νόμουσ, καὶ πάνθ’ ὅσ’ ἔστ’ ἀγάθ’ ὑμῖν διὰ τοὺσ νόμουσ ἐστίν, οὐ διὰ Μειδίαν οὐδὲ διὰ τοὺσ Μειδίου παῖδασ. καὶ ῥήτωρ ἐστὶν οὗτοσ ἴσωσ ἐμὲ φήσει λέγων.

ἐγὼ δ’, εἰ μὲν ὁ συμβουλεύων ὅ τι ἂν συμφέρειν ὑμῖν ἡγῆται, καὶ τοῦτ’ ἄχρι τοῦ μηδὲν ὑμῖν ἐνοχλεῖν μηδὲ βιάζεσθαι, ῥήτωρ ἐστίν, οὔτε φύγοιμ’ ἂν οὔτ’ ἀπαρνοῦμαι τοῦτο τοὔνομα· εἰ μέντοι ῥήτωρ ἐστὶν οἱούσ ἐνίουσ τῶν λεγόντων ἐγὼ καὶ ὑμεῖσ δ’ ὁρᾶτε, ἀναιδεῖσ καὶ ἀφ’ ὑμῶν πεπλουτηκότασ, οὐκ ἂν εἰήν οὗτοσ ἐγώ· εἴληφα μὲν γὰρ οὐδ’ ὁτιοῦν παρ’ ὑμῶν, τὰ δ’ ὄντ’ εἰσ ὑμᾶσ πλὴν πάνυ μικρῶν ἅπαντ’ ἀνήλωκα. καίτοι καὶ εἰ τούτων ἦν πονηρότατοσ, κατὰ τοὺσ νόμουσ ἔδει παρ’ ἐμοῦ δίκην λαμβάνειν, οὐκ ἐφ’ οἷσ ἐλῃτούργουν ὑβρίζειν. ἔτι τοίνυν οὐδὲ εἷσ ἐστιν ὅστισ ἐμοὶ τῶν λεγόντων συναγωνίζεται.

καὶ οὐδενὶ μέμφομαι· οὐδὲ γὰρ αὐτὸσ οὐδενὸσ εἵνεκα τούτων οὐδὲν ἐν ὑμῖν πώποτ’ εἶπον, ἀλλ’ ἁπλῶσ κατ’ ἐμαυτὸν ἔγνων καὶ λέγειν καὶ πράττειν ὅ τι ἂν συμφέρειν ὑμῖν ἡγῶμαι. ἀλλὰ τούτῳ πάντασ αὐτίκα δὴ μάλα συνεξεταζομένουσ τοὺσ ῥήτορασ ὄψεσθ’ ἐφεξῆσ. καίτοι πῶσ ἐστι δίκαιον, τοὔνομα μὲν τοῦθ’ ὡσ ὄνειδοσ προφέρειν ἐμοί, διὰ τούτων δ’ αὐτὸν τῶν ἀνδρῶν ἀξιοῦν σωθῆναι; τάχα τοίνυν ἴσωσ καὶ τὰ τοιαῦτ’ ἐρεῖ, ὡσ ἐσκεμμένα καὶ παρεσκευασμένα πάντα λέγω νῦν.

ἐγὼ δ’ ἐσκέφθαι μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φημὶ καὶ οὐκ ἂν ἀρνηθείην, καὶ μεμελετηκέναι γ’ ὡσ ἐνῆν μάλιστ’ ἐμοί· καὶ γὰρ ἂν ἄθλιοσ ἦν, εἰ τοιαῦτα παθὼν καὶ πάσχων ἠμέλουν ὧν περὶ τούτων ἐρεῖν ἔμελλον πρὸσ ὑμᾶσ· γεγραφέναι μέντοι μοι τὸν λόγον Μειδίαν·

ὁ γὰρ τὰ ἔργα παρεσχηκὼσ περὶ ὧν εἰσιν οἱ λόγοι δικαιότατ’ ἂν ταύτην ἔχοι τὴν αἰτίαν, οὐχ ὁ ἐσκεμμένοσ οὐδ’ ὁ μεριμνήσασ τὰ δίκαια λέγειν νῦν. ἐγὼ μὲν οὖν τοῦτο ποιῶν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ αὐτὸσ ὁμολογῶ· Μειδίαν μέντοι μηδὲν ἐσκέφθαι πώποτ’ ἐν παντὶ τῷ βίῳ δίκαιον εἰκόσ ἐστιν· εἰ γὰρ καὶ κατὰ μικρὸν ἐπῄει τὰ τοιαῦτ’ αὐτῷ σκοπεῖν, οὐκ ἂν τοσοῦτον διημάρτανε τοῦ πράγματοσ. οἶμαι τοίνυν αὐτὸν οὐδὲ τοῦ δήμου κατηγορεῖν ὀκνήσειν οὐδὲ τῆσ ἐκκλησίασ, ἀλλ’ ἅπερ τότ’ ἐτόλμα λέγειν ὅτ’ ἦν ἡ προβολή, ταῦτα καὶ νῦν ἐρεῖν, ὡσ ὅσοι δέον ἐξιέναι κατέμενον καὶ ὅσοι τὰ φρούρι’ ἦσαν ἔρημα λελοιπότεσ, ἐξεκλησίασαν, καὶ χορευταὶ καὶ ξένοι καὶ τοιοῦτοί τινεσ ἦσαν οἳ κατεχειροτόνησαν αὐτοῦ.

εἰσ γὰρ τοῦτο θράσουσ καὶ ἀναιδείασ τότ’ ἀφίκετ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὡσ ἴσασιν ὅσοι παρῆσαν ὑμῶν, ὥστε κακῶσ λέγων καὶ ἀπειλῶν καὶ βλέπων εἰσ τὸν ἀεὶ θορυβοῦντα τόπον τῆσ ἐκκλησίασ καταπλήξειν ᾤετο τὸν δῆμον ἅπαντα.

ᾗ καὶ γελοῖ’ εἶναι τὰ νῦν, οἶμαι, δάκρυ’ εἰκότωσ ἂν αὐτοῦ δοκοίη. τί λέγεισ, ὦ μιαρὰ κεφαλή;

σὺ τὰ σαυτοῦ παιδί’ ἀξιώσεισ ἐλεεῖν ἢ σὲ τούσδε, ἢ σπουδάζειν εἰσ τὰ σά, τοὺσ ὑπὸ σοῦ δημοσίᾳ προπεπηλακισμένουσ; σὺ μόνοσ τῶν ὄντων ἀνθρώπων ἐπὶ μὲν τοῦ βίου τοσαύτησ ὑπερηφανίασ πλήρησ ὢν πάντων ἀνθρώπων ἔσει φανερώτατοσ, ὥστε καὶ πρὸσ οὓσ μηδέν ἐστί σοι πρᾶγμα, λυπεῖσθαι τὴν σὴν θρασύτητα καὶ φωνὴν καὶ τὸ σχῆμα καὶ τοὺσ σοὺσ ἀκολούθουσ καὶ πλοῦτον καὶ ὕβριν θεωροῦντασ, ἐν δὲ τῷ κρίνεσθαι παραχρῆμ’ ἐλεηθήσει; μεγάλην μέντἂν ἀρχήν, μᾶλλον δὲ τέχνην, εἰήσ εὑρηκώσ, εἰ δύο τἀναντιώταθ’ ἑαυτοῖσ ἐν οὕτω βραχεῖ χρόνῳ περὶ σαυτὸν δύναιο ποιεῖσθαι, φθόνον ἐξ ὧν ζῇσ, καὶ ἐφ’ οἷσ ἐξαπατᾷσ ἔλεον.

οὐκ ἔστιν οὐδαμόθεν σοι προσήκων ἔλεοσ οὐδὲ καθ’ ἕν, ἀλλὰ τοὐναντίον μῖσοσ καὶ φθόνοσ καὶ ὀργή· τούτων γὰρ ἄξια ποιεῖσ. ἀλλ’ ἐπ’ ἐκεῖν’ ἐπάνειμι, ὅτι τοῦ δήμου κατηγορήσει καὶ τῆσ ἐκκλησίασ. ὅταν οὖν τοῦτο ποιῇ, ἐνθυμεῖσθε παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ, ἄνδρεσ δικασταί, ὅτι οὗτοσ τῶν μεθ’ ἑαυτοῦ στρατευσαμένων ἱππέων, ὅτ’ εἰσ Ὄλυνθον διέβησαν, ἐλθὼν πρὸσ ὑμᾶσ εἰσ τὴν ἐκκλησίαν κατηγόρει.

πάλιν νῦν μείνασ πρὸσ τοὺσ ἐξεληλυθότασ τοῦ δήμου κατηγορήσει. πότερον οὖν ὑμεῖσ, ἐάν τε μένητε ἐάν τ’ ἐξίητε, ὁμολογήσετ’ εἶναι τοιοῦτοι οἱούσ Μειδίασ ὑμᾶσ ἀποφαίνει, ἢ τοὐναντίον τοῦτον ἀεὶ καὶ πανταχοῦ θεοῖσ ἐχθρὸν καὶ βδελυρόν; ἐγὼ μὲν οἶμαι τοῦτον τοιοῦτον· ὃν γὰρ οὐχ ἱππεῖσ, οὐ συνάρχοντεσ, οὐ φίλοι δύνανται φέρειν, τί τοῦτον εἴπῃ τισ; ἐμοὶ μὲν νὴ τὸν Δία καὶ τὸν Ἀπόλλω καὶ τὴν Ἀθηνᾶν εἰρήσεται γάρ, εἴτ’ ἄμεινον εἴτε μή, ὅθ’ οὗτοσ ὡσ ἀπήλλαγμαι περιιὼν ἐλογοποίει, ἔνδηλοί τινεσ ἦσαν ἀχθόμενοι τῶν πάνυ τούτῳ λαλούντων ἡδέωσ.

καὶ νὴ Δί’ αὐτοῖσ πολλὴ συγγνώμη· οὐ γάρ ἐστι φορητὸσ ἅνθρωποσ, ἀλλὰ καὶ πλουτεῖ μόνοσ καὶ λέγειν δύναται μόνοσ, καὶ πάντεσ εἰσὶ τούτῳ καθάρματα καὶ πτωχοὶ καὶ οὐδ’ ἄνθρωποι. τὸν οὖν ἐπὶ ταύτησ τῆσ ὑπερηφανίασ ὄντα, νῦν ἐὰν ἀποφύγῃ, τί ποιήσειν οἰέσθε;

ἐξ ὅτου δὲ τοῦτ’ ἂν εἰδείητ’ ἐγὼ φράσω· εἰ τοῖσ μετὰ τὴν χειροτονίαν τεκμηρίοισ θεωρήσαιτε. τίσ γάρ ἐστιν ὅστισ καταχειροτονηθὲν αὐτοῦ, καὶ ταῦτ’ ἀσεβεῖν περὶ τὴν ἑορτήν, εἰ καὶ μηδεὶσ ἄλλοσ ἐπῆν ἀγὼν ἔτι μηδὲ κίνδυνοσ, οὐκ ἂν ἐπ’ αὐτῷ τούτῳ κατέδυ καὶ μέτριον παρέσχεν ἑαυτὸν τόν γε δὴ μέχρι τῆσ κρίσεωσ χρόνον, εἰ καὶ μὴ πάντα; οὐδεὶσ ὅστισ οὐκ ἄν. ἀλλ’ οὐ Μειδίασ, ἀλλ’ ἀπὸ τῆσ ἡμέρασ ταύτησ λέγει, λοιδορεῖται, βοᾷ.

χειροτονεῖταί τισ· Μειδίασ Ἀναγυράσιοσ προβέβληται. Πλουτάρχου προξενεῖ, τἀπόρρητ’ οἶδεν, ἡ πόλισ αὐτὸν οὐ χωρεῖ. καὶ ταῦτα πάντα ποιεῖ δῆλον ὅτι οὐδὲν ἄλλ’ ἐνδεικνύμενοσ ἢ ὅτι ἐγὼ οὐδὲν πέπονθ’ ὑπὸ τῆσ καταχειροτονίασ, οὐδὲ δέδοικ’ οὐδὲ φοβοῦμαι τὸν μέλλοντ’ ἀγῶνα. ὃσ οὖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ μὲν ὑμᾶσ δεδιέναι δοκεῖν αἰσχρὸν ἡγεῖται, τὸ δὲ μηδὲν φροντίζειν ὑμῶν νεανικόν, τοῦτον οὐκ ἀπολωλέναι δεκάκισ προσήκει;

οὐδὲ γὰρ ἕξειν ὑμᾶσ ὅ τι χρήσεσθ’ αὐτῷ νομίζει. πλούσιοσ, θρασύσ, μέγα φρονῶν, μέγα φθεγγόμενοσ, βίαιοσ, ἀναιδήσ, ‐ ποῦ ληφθήσεται, νῦν ἐὰν διακρούσηται; ἀλλ’ ἔγωγε, εἰ μηδενὸσ εἵνεκα τῶν ἄλλων, τῶν γε δημηγοριῶν ὧν ἑκάστοτε δημηγορεῖ, καὶ ἐν οἷσ καιροῖσ, τὴν μεγίστην ἂν αὐτὸν δικαίωσ οἶμαι δίκην δοῦναι.

ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’ ὅτι, ἂν μέν τι τῶν δεόντων ἀπαγγελθῇ τῇ πόλει καὶ τοιοῦτον οἱο͂ν εὐφρᾶναι πάντασ, οὐδαμοῦ πώποτε Μειδίασ τῶν συνηδομένων οὐδὲ τῶν συγχαιρόντων ἐξητάσθη τῷ δήμῳ, ἂν δέ τι φλαῦρον, ὃ μηδεὶσ ἂν βούλοιτο τῶν ἄλλων, πρῶτοσ ἀνέστηκεν εὐθέωσ καὶ δημηγορεῖ, ἐπεμβαίνων τῷ καιρῷ καὶ τῆσ σιωπῆσ ἀπολαύων ἣν ἐπὶ τῷ περὶ τῶν συμβεβηκότων ἄχθεσθαι ποιεῖσθ’ ὑμεῖσ· τοιοῦτοι γάρ ἐστ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι·

οὐ γὰρ ἐξέρχεσθε, οὐδ’ οἰέσθε δεῖν χρήματ’ εἰσφέρειν. εἶτα θαυμάζετ’ εἰ κακῶσ τὰ πράγμαθ’ ὑμῖν ἔχει; ἔμ’ οἰέσθ’ ὑμῖν εἰσοίσειν, ὑμεῖσ δὲ νεμεῖσθαι; ἔμ’ οἰέσθε τριηραρχήσειν, ὑμεῖσ δ’ οὐκ ἐμβήσεσθαι; τοιαῦθ’ ὑβρίζων καὶ τὴν ἀπὸ τῆσ ψυχῆσ πικρίαν καὶ κακόνοιαν, ἣν κατὰ τῶν πολλῶν ὑμῶν ἔχων ἀφανῆ παρ’ ἑαυτῷ περιέρχεται, φανερὰν ἐπὶ τοῦ καιροῦ καθιστάσ.

δεῖ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ὑμᾶσ οὕτω νῦν, ὅταν ἐξαπατῶν καὶ φενακίζων ὀδύρηται καὶ κλάῃ καὶ δέηται, ταῦθ’ ὑποβάλλειν αὐτῷ· τοιοῦτοσ γὰρ εἶ, Μειδία· ὑβριστὴσ γὰρ εἶ, οὐκ ἐθέλεισ ἔχειν παρὰ σεαυτῷ τὼ χεῖρε. εἶτα θαυμάζεισ εἰ κακὸσ κακῶσ ἀπολεῖ; ἀλλὰ νομίζεισ ἡμᾶσ μὲν ἀνέξεσθαί σου, αὐτὸσ δὲ τυπτήσειν; καὶ ἡμᾶσ μὲν ἀποψηφιεῖσθαί σου, σὺ δ’ οὐ παύσεσθαι; καὶ βοηθοῦσιν οἱ λέγοντεσ ὑπὲρ αὐτοῦ, οὐχ οὕτω τούτῳ χαρίσασθαι μὰ τοὺσ θεοὺσ βουλόμενοι, ὡσ ἐπηρεάζειν ἐμοὶ διὰ τὴν ἰδίαν ἔχθραν, ἣν οὗτοσ αὑτῷ πρὸσ ἐμέ, ἄν τ’ ἐγὼ φῶ ἄν τε μὴ φῶ, φησὶν εἶναι καὶ βιάζεται, οὐκ ὀρθῶσ·

ἀλλὰ κινδυνεύει τὸ λίαν εὐτυχεῖν ἐνίοτ’ ἐπαχθεῖσ ποιεῖν· ὅπου γὰρ ἐγὼ μὲν οὐδὲ πεπονθὼσ κακῶσ ἐχθρὸν εἶναί μοι τοῦτον ὁμολογῶ, οὗτοσ δ’ οὐδ’ ἀφιέντ’ ἀφίησιν, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῖσ ἀλλοτρίοισ ἀγῶσιν ἀπαντᾷ καὶ νῦν ἀναβήσεται μηδὲ τῆσ κοινῆσ τῶν νόμων ἐπικουρίασ ἀξιῶν ἐμοὶ μετεῖναι, πῶσ οὐχ οὗτοσ ἐπαχθήσ ἐστιν ἤδη καὶ μείζων ἢ καθ’ ὅσον ἡμῶν ἑκάστῳ συμφέρει; ἔτι τοίνυν παρῆν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ καθῆτ’ Εὔβουλοσ ἐν τῷ θεάτρῳ, ὅθ’ ὁ δῆμοσ κατεχειροτόνησε Μειδίου, καὶ καλούμενοσ ὀνομαστὶ καὶ ἀντιβολοῦντοσ τούτου καὶ λιπαροῦντοσ, ὡσ ὑμεῖσ ἴστε, οὐκ ἀνέστη.

καὶ μὴν εἰ μὲν μηδὲν ἠδικηκότοσ ἡγεῖτο τὴν προβολὴν γεγενῆσθαι, τότ’ ἔδει τόν γε φίλον δήπου συνειπεῖν καὶ βοηθῆσαι· εἰ δὲ καταγνοὺσ ἀδικεῖν τότε, διὰ ταῦτ’ οὐχ ὑπήκουσεν, νῦν δ’, ὅτι προσκέκρουκεν ἐμοί, διὰ ταῦτα τοῦτον ἐξαιτήσεται, ὑμῖν οὐχὶ καλῶσ ἔχει χαρίσασθαι· μὴ γὰρ ἔστω μηδεὶσ ἐν δημοκρατίᾳ τηλικοῦτοσ, ὥστε συνειπὼν τὸν μὲν ὑβρίσθαι, τὸν δὲ μὴ δοῦναι δίκην ποιῆσαι.

ἀλλ’ εἰ κακῶσ ἐμὲ βούλει ποιεῖν, Εὔβουλε, ὡσ ἔγωγε μὰ τοὺσ θεοὺσ οὐκ οἶδ’ ἀνθ’ ὅτου, δύνασαι μὲν καὶ πολιτεύει, κατὰ τοὺσ νόμουσ δ’ ἥντινα βούλει παρ’ ἐμοῦ δίκην λάμβανε, ὧν δ’ ἐγὼ παρὰ τοὺσ νόμουσ ὑβρίσθην, μή μ’ ἀφαιροῦ τὴν τιμωρίαν. εἰ δ’ ἀπορεῖσ ἐκείνωσ με κακῶσ ποιῆσαι, εἰή ἂν καὶ τοῦτο σημεῖον τῆσ ἐμῆσ ἐπιεικείασ, εἰ τοὺσ ἄλλουσ ῥᾳδίωσ κρίνων ἐμὲ μηδὲν ἔχεισ ἐφ’ ὅτῳ τοῦτο ποιήσεισ. πέπυσμαι τοίνυν καὶ Φιλιππίδην καὶ Μνησαρχίδην καὶ Διότιμον τὸν Εὐωνυμέα καὶ τοιούτουσ τινὰσ πλουσίουσ καὶ τριηράρχουσ ἐξαιτήσεσθαι καὶ λιπαρήσειν παρ’ ὑμῶν αὐτόν, αὑτοῖσ ἀξιοῦντασ δοθῆναι τὴν χάριν ταύτην.

περὶ ὧν οὐδὲν ἂν εἴποιμι πρὸσ ὑμᾶσ φλαῦρον ἐγώ καὶ γὰρ ἂν μαινοίμην· ἀλλ’ ἃ θεωρεῖν ὑμᾶσ, ὅταν οὗτοι δέωνται, δεῖ καὶ λογίζεσθαι, ταῦτ’ ἐρῶ. ἐνθυμεῖσθ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, εἰ γένοιντο ὃ μὴ γένοιτ’ οὐδ’ ἔσται οὗτοι κύριοι τῆσ πολιτείασ μετὰ Μειδίου καὶ τῶν ὁμοίων τούτῳ, καί τισ ὑμῶν τῶν πολλῶν καὶ δημοτικῶν ἁμαρτὼν εἴσ τινα τούτων, μὴ τοιαῦθ’ οἱᾶ Μειδίασ εἰσ ἐμέ, ἀλλ’ ὁτιοῦν ἄλλο, εἰσ δικαστήριον εἰσίοι πεπληρωμένον ἐκ τούτων, τίνοσ συγγνώμησ ἢ τίνοσ λόγου τυχεῖν ἂν οἰέσθε;

ταχύ γ’ ἂν χαρίσαιντο, οὐ γάρ; ἢ δεηθέντι τῳ τῶν πολλῶν πρόσσχοιεν, ἀλλ’ οὐκ ἂν εὐθέωσ εἴποιεν τὸν δὲ βάσκανον, τὸν δ’ ὄλεθρον, τοῦτον δ’ ὑβρίζειν, ἀναπνεῖν δέ; ὃν εἴ τισ ἐᾷ ζῆν, ἀγαπᾶν δεῖ; μὴ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τούτοισ τοῖσ οὕτω χρησαμένοισ ἂν ὑμῖν ἄλλωσ πωσ ἔχεθ’ ὑμεῖσ, μηδὲ τὸν πλοῦτον μηδὲ τὴν δόξαν τὴν τούτων θαυμάζετε, ἀλλ’ ὑμᾶσ αὐτούσ.

πολλὰ τούτοισ ἀγάθ’ ἐστίν, ἃ τούτουσ οὐδεὶσ κωλύει κεκτῆσθαι· μὴ τοίνυν μηδ’ οὗτοι τὴν ἄδειαν, ἣν ἡμῖν κοινὴν οὐσίαν οἱ νόμοι παρέχουσι, κωλυόντων κεκτῆσθαι. οὐδὲν δεινὸν οὐδ’ ἐλεινὸν Μειδίασ πείσεται, ἂν ἴσα κτήσηται τοῖσ πολλοῖσ ὑμῶν, οὓσ νῦν ὑβρίζει καὶ πτωχοὺσ ἀποκαλεῖ, ἃ δὲ νῦν περιόντ’ αὐτὸν ὑβρίζειν ἐπαίρει, περιαιρεθῇ.

οὐδ’ οὗτοι δήπου ταῦθ’ ὑμῶν εἰσι δίκαιοι δεῖσθαι, μὴ κατὰ τοὺσ νόμουσ δικάσητ’, ἄνδρεσ δικασταί· μὴ βοηθήσητε τῷ πεπονθότι δεινά· μὴ εὐορκεῖτε· ἡμῖν δότε τὴν χάριν ταύτην. ταῦτα γάρ, ἄν τι δέωνται περὶ τούτου, δεήσονται, κἂν μὴ ταῦτα λέγωσι τὰ ῥήματα. ἀλλ’ εἴπερ εἰσὶ φίλοι καὶ δεινὸν εἰ μὴ πλουτήσει Μειδίασ ἡγοῦνται, εἰσὶ μὲν εἰσ τὰ μάλιστ’ αὐτοὶ πλούσιοι, καὶ καλῶσ ποιοῦσι, χρήματα δ’ αὐτῷ παρ’ ἑαυτῶν δόντων, ἵν’ ὑμεῖσ μὲν ἐφ’ οἷσ εἰσήλθετ’ ὀμωμοκότεσ δικαίωσ ψηφίσησθε, οὗτοι δὲ παρ’ αὑτῶν τὰσ χάριτασ, μὴ μετὰ τῆσ ὑμετέρασ αἰσχύνησ, ποιῶνται.

εἰ δ’ οὗτοι χρήματ’ ἔχοντεσ μὴ πρόοιντ’ ἄν, πῶσ ὑμῖν καλὸν τὸν ὁρ́κον προέσθαι; πλούσιοι πολλοὶ συνεστηκότεσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ δοκεῖν τινὲσ εἶναι δι’ εὐπορίαν προσειληφότεσ, ὑμῶν παρίασι δεησόμενοι.

τούτων μηδενί μ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, προῆσθε, ἀλλ’ ὥσπερ ἕκαστοσ τούτων ὑπὲρ τῶν ἰδίᾳ συμφερόντων καὶ ὑπὲρ τούτου σπουδάσεται, οὕτωσ ὑμεῖσ ὑπὲρ ὑμῶν αὐτῶν καὶ τῶν νόμων καὶ ἐμοῦ τοῦ ἐφ’ ὑμᾶσ καταπεφευγότοσ σπουδάσατε, καὶ τηρήσατε τὴν γνώμην ταύτην ἐφ’ ἧσ νῦν ἐστέ. καὶ γὰρ εἰ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τόθ’ ὅτ’ ἦν ἡ προβολή, τὰ πεπραγμέν’ ὁ δῆμοσ ἀκούσασ ἀπεχειροτόνησε Μειδίου, οὐκ ἂν ὁμοίωσ ἦν δεινόν·

καὶ γὰρ μὴ γεγενῆσθαι, καὶ μὴ περὶ τὴν ἑορτὴν ἀδικήματα ταῦτ’ εἶναι, καὶ πόλλ’ ἂν εἶχέ τισ αὑτὸν παραμυθήσασθαι. νῦν δὲ τοῦτο καὶ πάντων ἄν μοι δεινότατον συμβαίη, εἰ παρ’ αὐτὰ τἀδικήμαθ’ οὕτωσ ὀργίλωσ καὶ πικρῶσ καὶ χαλεπῶσ ἅπαντεσ ἔχοντεσ ἐφαίνεσθε, ὥστε Νεοπτολέμου καὶ Μνησαρχίδου καὶ Φιλιππίδου καί τινοσ τῶν σφόδρα τούτων πλουσίων δεομένων καὶ ἐμοῦ καὶ ὑμῶν, ἐβοᾶτε μὴ ἀφεῖναι, καὶ προσελθόντοσ μοι Βλεπαίου τοῦ τραπεζίτου, τηλικοῦτ’ ἀνεκράγετε, ὡσ, τοῦτ’ ἐκεῖνο, χρήματά μου ληψομένου, ὥστε μ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φοβηθέντα τὸν ὑμέτερον θόρυβον θοἰμάτιον προέσθαι καὶ μικροῦ γυμνὸν ἐν τῷ χιτωνίσκῳ γενέσθαι, φεύγοντ’ ἐκεῖνον ἕλκοντά με, καὶ μετὰ ταῦτ’ ἀπαντῶντεσ ὅπωσ ἐπέξει τῷ μιαρῷ καὶ μὴ διαλύσει·

θεάσονταί σε τί ποιήσεισ Ἀθηναῖοι τοιαῦτα λέγοντεσ·

ἐπειδὴ κεχειροτόνηται μὲν ὕβρισ τὸ πρᾶγμ’ εἶναι, ἐν ἱερῷ δ’ οἱ ταῦτα κρίνοντεσ καθεζόμενοι διέγνωσαν, διέμεινα δ’ ἐγὼ καὶ οὐ προὔδωκ’ οὔθ’ ὑμᾶσ οὔτ’ ἐμαυτόν, τηνικαῦτ’ ἀποψηφιεῖσθ’ ὑμεῖσ. μηδαμῶσ·

πάντα γὰρ τὰ αἴσχιστ’ ἔνεστιν ἐν τῷ πράγματι. εἰμὶ δ’ οὐ τούτων ὑμῖν ἄξιοσ πῶσ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι; κρίνων ἄνθρωπον καὶ δοκοῦντα καὶ ὄντα βίαιον καὶ ὑβριστήν, ἡμαρτηκότ’ ἀσελγῶσ ἐν πανηγύρει, μάρτυρασ τῆσ ὕβρεωσ τῆσ ἑαυτοῦ πεποιημένον οὐ μόνον ὑμᾶσ, ἀλλὰ καὶ τοὺσ ἐπιδημήσαντασ ἅπαντασ τῶν Ἑλλήνων. ἤκουσεν ὁ δῆμοσ τὰ πεπραγμένα τούτῳ. τί οὖν; ὑμῖν καταχειροτονήσασ παρέδωκεν. οὐ τοίνυν οἱο͂́ν τ’ ἀφανῆ τὴν γνῶσιν ὑμῶν γενέσθαι, οὐδὲ λαθεῖν, οὐδ’ ἀνεξέταστον εἶναι τί ποθ’ ὡσ ὑμᾶσ τοῦ πράγματοσ ἐλθόντοσ ἔγνωτε·

ἀλλ’ ἐὰν μὲν κολάσητε, δόξετε σώφρονεσ εἶναι καὶ καλοὶ κἀγαθοὶ καὶ μισοπόνηροι, ἂν δ’ ἀφῆτε, ἄλλου τινὸσ ἡττῆσθαι. οὐ γὰρ ἐκ πολιτικῆσ αἰτίασ, οὐδ’ ὥσπερ Ἀριστοφῶν ἀποδοὺσ τοὺσ στεφάνουσ ἔλυσε τὴν προβολήν, ἀλλ’ ἐξ ὕβρεωσ, ἐκ τοῦ μηδὲν ἂν ὧν πεποίηκ’ ἀναλῦσαι δύνασθαι κρίνεται. πότερ’ οὖν τούτου γενομένου κρεῖττον αὖθισ ἢ νυνὶ κολάσαι; ἐγὼ μὲν οἶμαι νῦν· κοινὴ γὰρ ἡ κρίσισ, καὶ τἀδικήματα πάντ’ ἐφ’ οἷσ νῦν κρίνεται κοινά. ἔτι δ’ οὐκ ἔμ’ ἔτυπτεν, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μόνον οὗτοσ οὐδ’ ὕβριζε τῇ διανοίᾳ τότε ποιῶν οἷ’ ἐποίει, ἀλλὰ πάντασ ὅσουσ περ ἂν οἰήταί τισ ἧττον ἐμοῦ δύνασθαι δίκην ὑπὲρ αὑτῶν λαβεῖν.

εἰ δὲ μὴ πάντεσ ἐπαίεσθε μηδὲ πάντεσ ἐπηρεάζεσθε χορηγοῦντεσ, ἴστε δήπου τοῦθ’ ὅτι οὐδ’ ἐχορηγεῖθ’ ἅμα πάντεσ, οὐδὲ δύναιτ’ ἄν ποθ’ ὑμᾶσ οὐδεὶσ ἅπαντασ μιᾷ χειρὶ προπηλακίσαι. ἀλλ’ ὅταν εἷσ ὁ παθὼν μὴ λάβῃ δίκην, τόθ’ ἕκαστον αὐτὸν χρὴ προσδοκᾶν τὸν πρῶτον μετὰ ταῦτ’ ἀδικησόμενον γενήσεσθαι, καὶ μὴ παρορᾶν τὰ τοιαῦτα, μηδ’ ἐφ’ ἑαυτὸν ἐλθεῖν περιμένειν, ἀλλ’ ὡσ ἐκ πλείστου φυλάττεσθαι.

μισεῖ Μειδίασ ἴσωσ ἐμέ, ὑμῶν δέ γ’ ἕκαστον ἄλλοσ τισ. ἆρ’ οὖν συγχωρήσαιτ’ ἂν τοῦτον, ὅστισ ἐστὶν ἕκαστοσ ὁ μισῶν, κύριον γενέσθαι τοῦ ταῦθ’ ἅπερ οὗτοσ ἐμὲ ὑμῶν ἕκαστον ποιῆσαι; ἐγὼ μὲν οὐκ οἶμαι. μὴ τοίνυν μηδ’ ἔμ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, προῆσθε τούτῳ. ὁρᾶτε δέ·

αὐτίκα δὴ μάλα, ἐπειδὰν ἀναστῇ τὸ δικαστήριον, εἷσ ἕκαστοσ ὑμῶν, ὁ μὲν θᾶττον ἴσωσ, ὁ δὲ σχολαίτερον, οἴκαδ’ ἄπεισιν οὐδὲν φροντίζων οὐδὲ μεταστρεφόμενοσ οὐδὲ φοβούμενοσ, οὔτ’ εἰ φίλοσ οὔτ’ εἰ μὴ φίλοσ αὑτῷ συντεύξεταί τισ, οὐδέ γ’ εἰ μέγασ ἢ μικρόσ, ἢ ἰσχυρὸσ ἢ ἀσθενήσ, οὐδὲ τῶν τοιούτων οὐδέν. τί δήποτε; ὅτι τῇ ψυχῇ τοῦτ’ οἶδε καὶ θαρρεῖ καὶ πεπίστευκε τῇ πολιτείᾳ, μηδέν’ ἕλξειν μηδ’ ὑβριεῖν μηδὲ τυπτήσειν. εἶτ’ ἐφ’ ἧσ ἀδείασ αὐτοὶ πορεύεσθε, ταύτην οὐ βεβαιώσαντεσ ἐμοὶ βαδιεῖσθε;

καὶ τίνι χρή με λογισμῷ περιεῖναι ταῦτα παθόντα, εἰ περιόψεσθέ με νῦν ὑμεῖσ; θάρρει νὴ Δία, φήσειέ τισ ἄν· οὐ γὰρ ἔτ’ οὐδὲν ὑβρισθήσει. ἐὰν δέ, τότ’ ὀργιεῖσθε, νῦν ἀφέντεσ; μηδαμῶσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, μὴ προδῶτε μήτ’ ἐμὲ μήθ’ ὑμᾶσ αὐτοὺσ μήτε τοὺσ νόμουσ. καὶ γὰρ αὐτὸ τοῦτ’ εἰ ’θέλοιτε σκοπεῖν καὶ ζητεῖν, τῷ ποτ’ εἰσὶν ὑμῶν οἱ ἀεὶ δικάζοντεσ ἰσχυροὶ καὶ κύριοι τῶν ἐν τῇ πόλει πάντων, ἐάν τε διακοσίουσ ἐάν τε χιλίουσ ἐάν θ’ ὁποσουσοῦν ἡ πόλισ καθίσῃ, οὔτε τῷ μεθ’ ὅπλων εἶναι συντεταγμένοι μόνοι τῶν ἄλλων πολιτῶν, εὑρ́οιτ’ ἄν, οὔτε τῷ τὰ σώματ’ ἄριστ’ ἔχειν καὶ μάλιστ’ ἰσχύειν τοὺσ δικάζοντασ, οὔτε τῷ τὴν ἡλικίαν εἶναι νεώτατοι, οὔτε τῶν τοιούτων οὐδενί, ἀλλὰ τῷ τοὺσ νόμουσ ἰσχύειν.

ἡ δὲ τῶν νόμων ἰσχὺσ τίσ ἐστιν;

ἆρ’ ἐάν τισ ὑμῶν ἀδικούμενοσ ἀνακράγῃ, προσδραμοῦνται καὶ παρέσονται βοηθοῦντεσ; οὔ· γράμματα γὰρ γεγραμμέν’ ἐστί, καὶ οὐχὶ δύναιντ’ ἂν τοῦτο ποιῆσαι. τίσ οὖν ἡ δύναμισ αὐτῶν ἐστιν; ὑμεῖσ ἐὰν βεβαιῶτ’ αὐτοὺσ καὶ παρέχητε κυρίουσ ἀεὶ τῷ δεομένῳ. οὐκοῦν οἱ νόμοι θ’ ὑμῖν εἰσιν ἰσχυροὶ καὶ ὑμεῖσ τοῖσ νόμοισ. δεῖ τοίνυν τούτοισ βοηθεῖν ὁμοίωσ ὥσπερ ἂν αὑτῷ τισ ἀδικουμένῳ, καὶ τὰ τῶν νόμων ἀδικήματα κοινὰ νομίζειν, ἐφ’ ὅτου περ ἂν λαμβάνηται, καὶ μήτε λῃτουργίασ μήτ’ ἔλεον μήτ’ ἄνδρα μηδένα μήτε τέχνην μηδεμίαν εὑρῆσθαι, δι’ ὅτου παραβάσ τισ τοὺσ νόμουσ οὐ δώσει δίκην.

ὑμῶν οἱ θεώμενοι τοῖσ Διονυσίοισ εἰσιόντ’ εἰσ τὸ θέατρον τοῦτον ἐσυρίττετε καὶ ἐκλώζετε, καὶ πάνθ’ ἃ μίσουσ ἐστὶ σημεῖ’ ἐποιεῖτε, οὐδὲν ἀκηκοότεσ πω περὶ αὐτοῦ παρ’ ἐμοῦ.

εἶτα πρὶν μὲν ἐλεγχθῆναι τὸ πρᾶγμα, ὠργίζεσθε, προὐκαλεῖσθ’ ἐπὶ τιμωρίαν τὸν παθόντα, ἐκροτεῖθ’ ὅτε προὐβαλόμην αὐτὸν ἐν τῷ δήμῳ· ἐπειδὴ δ’ ἐξελήλεγκται, καὶ προκατέγνωκεν ὁ δῆμοσ τούτου εἰσ ἱερὸν καθεζόμενοσ, καὶ τἄλλα προσεξήτασται τὰ πεπραγμένα τῷ μιαρῷ τούτῳ, καὶ δικάσοντεσ εἰλήχατε, καὶ πάντ’ ἐστὶν ἐν ὑμῖν μιᾷ ψήφῳ διαπράξασθαι, νῦν ὀκνήσετ’ ἐμοὶ βοηθῆσαι, τῷ δήμῳ χαρίσασθαι, τοὺσ ἄλλουσ σωφρονίσαι, μετὰ πολλῆσ ἀσφαλείασ αὐτοὶ τὸ λοιπὸν διάγειν, παράδειγμα ποιήσαντεσ τοῦτον τοῖσ ἄλλοισ;

πάντων οὖν εἵνεκα τῶν εἰρημένων, καὶ μάλιστα τοῦ θεοῦ χάριν περὶ οὗ τὴν ἑορτὴν ἀσεβῶν οὗτοσ ἑάλωκεν, τὴν ὁσίαν καὶ δικαίαν θέμενοι ψῆφον τιμωρήσασθε τοῦτον.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Demosthenes, Speeches 21-30, Κατὰ Μειδίου περὶ τοῦ Κονδύλου

(데모스테네스, Speeches 21-30, Κατὰ Μειδίου περὶ τοῦ Κονδύλου)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION