Aristotle, Rhetoric, Book 1, chapter 15

(아리스토텔레스, 수사학, Book 1, chapter 15)

περὶ δὲ τῶν ἀτέχνων καλουμένων πίστεων ἐχόμενόν ἐστι τῶν εἰρημένων ἐπιδραμεῖν· ἴδιαι γὰρ αὗται τῶν δικανικῶν. εἰσὶν δὲ πέντε τὸν ἀριθμόν, νόμοι, μάρτυρεσ, συνθῆκαι, βάσανοι, ὁρ́κοι.

πρῶτον μὲν οὖν περὶ νόμων εἴπωμεν, πῶσ χρηστέον καὶ προτρέποντα καὶ ἀποτρέποντα καὶ κατηγοροῦντα καὶ ἀπολογούμενον.

φανερὸν γὰρ ὅτι, ἐὰν μὲν ἐναντίοσ ᾖ ὁ γεγραμμένοσ τῷ πράγματι, τῷ κοινῷ χρηστέον καὶ τοῖσ ἐπιεικεστέροισ καὶ δικαιοτέροισ.

καὶ ὅτι τὸ "γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ" τοῦτ’ ἐστίν, τὸ μὴ παντελῶσ χρῆσθαι τοῖσ γεγραμμένοισ.

καὶ ὅτι τὸ μὲν ἐπιεικὲσ ἀεὶ μένει καὶ οὐδέποτε μεταβάλλει, οὐδ’ ὁ κοινόσ κατὰ φύσιν γάρ ἐστιν, οἱ δὲ γεγραμμένοι πολλάκισ, ὅθεν εἴρηται τὰ ἐν τῇ Σοφοκλέουσ Ἀντιγόνῃ·

ἀπολογεῖται γὰρ ὅτι ἔθαψε παρὰ τὸν τοῦ Κρέοντοσ νόμον, ἀλλ’ οὐ παρὰ τὸν ἄγραφον, οὐ γάρ τι νῦν γε κἀχθέσ, ἀλλ’ ἀεί ποτε . . . ταῦτ’ οὖν ἐγὼ οὐκ ἔμελλον ἀνδρὸσ οὐδενόσ . . . . καὶ ὅτι τὸ δίκαιόν ἐστιν ἀληθέσ τε καὶ συμφέρον, ἀλλ’ οὐ τὸ δοκοῦν, ὥστ’ οὐ νόμοσ ὁ γεγραμμένοσ·

οὐ γὰρ ποιεῖ τὸ ἔργον τὸ τοῦ νόμου. καὶ ὅτι ὥσπερ ἀργυρογνώμων ὁ κριτήσ ἐστιν, ὅπωσ διακρίνῃ τὸ κίβδηλον δίκαιον καὶ τὸ ἀληθέσ. καὶ ὅτι βελτίονοσ ἀνδρὸσ τὸ τοῖσ ἀγράφοισ ἢ τοῖσ γεγραμμένοισ χρῆσθαι καὶ ἐμμένειν.

καὶ εἴ που ἐναντίοσ νόμῳ εὐδοκιμοῦντι ἢ καὶ αὐτὸσ αὑτῷ, οἱο͂ν ἐνίοτε ὁ μὲν κελεύει κύρια εἶναι ἅττ’ ἂν συνθῶνται, ὁ δ’ ἀπαγορεύει μὴ συντίθεσθαι παρὰ τὸν νόμον.

καὶ εἰ ἀμφίβολοσ, ὥστε στρέφειν καὶ ὁρᾶν ἐπὶ ποτέραν τὴν ἀγωγὴν ἢ τὸ δίκαιον ἐφαρμόσει ἢ τὸ συμφέρον, εἶτα τούτῳ χρῆσθαι.

καὶ εἰ τὰ μὲν πράγματα ἐφ’ οἷσ ἐτέθη ὁ νόμοσ μηκέτι μένει, ὁ δὲ νόμοσ, πειρατέον τοῦτο δηλοῦν καὶ μάχεσθαι ταύτῃ πρὸσ τὸν νόμον.

ἐὰν δὲ ὁ γεγραμμένοσ ᾖ πρὸσ τὸ πρᾶγμα, τό τε "γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ" λεκτέον ὅτι οὐ τοῦ παρὰ τὸν νόμον ἕνεκα δικάζειν ἐστίν, ἀλλ’ ἵνα, ἐὰν ἀγνοήσῃ τί λέγει ὁ νόμοσ, μὴ ἐπιορκῇ.

καὶ ὅτι οὐ τὸ ἁπλῶσ ἀγαθὸν αἱρεῖται οὐδείσ, ἀλλὰ τὸ αὑτῷ. καὶ ὅτι οὐδὲν διαφέρει ἢ μὴ κεῖσθαι ἢ μὴ χρῆσθαι. καὶ ὅτι ἐν ταῖσ ἄλλαισ τέχναισ οὐ λυσιτελεῖ παρασοφίζεσθαι τὸν ἰατρόν· οὐ γὰρ τοσοῦτο βλάπτει ἡ ἁμαρτία τοῦ ἰατροῦ ὅσον τὸ ἐθίζεσθαι ἀπειθεῖν τῷ ἄρχοντι. καὶ ὅτι τὸ τῶν νόμων σοφώτερον ζητεῖν εἶναι, τοῦτ’ ἐστὶν ὃ ἐν τοῖσ ἐπαινουμένοισ νόμοισ ἀπαγορεύεται. καὶ περὶ μὲν τῶν νόμων οὕτωσ διωρίσθω· περὶ δὲ μαρτύρων, μάρτυρέσ εἰσιν διττοί, οἱ μὲν παλαιοὶ οἱ δὲ πρόσφατοι, καὶ τούτων οἱ μὲν μετέχοντεσ τοῦ κινδύνου οἱ δ’ ἐκτόσ.

λέγω δὲ παλαιοὺσ μὲν τούσ τε ποιητὰσ καὶ ὅσων ἄλλων γνωρίμων εἰσὶν κρίσεισ φανεραί, οἱο͂ν Ἀθηναῖοι Ὁμήρῳ μάρτυρι ἐχρήσαντο περὶ Σαλαμῖνοσ, καὶ Τενέδιοι ἔναγχοσ Περιάνδρῳ τῷ Κορινθίῳ πρὸσ Σιγειεῖσ, καὶ Κλεοφῶν κατὰ Κριτίου τοῖσ Σόλωνοσ ἐλεγείοισ ἐχρήσατο, λέγων ὅτι πάλαι ἀσελγὴσ ἡ οἰκία· οὐ γὰρ ἄν ποτε ἐποίησε Σόλων εἰπεῖν μοι Κριτίᾳ πυρρότριχι πατρὸσ ἀκούειν. περὶ μὲν οὖν τῶν γενομένων οἱ τοιοῦτοι μάρτυρεσ, περὶ δὲ τῶν ἐσομένων καὶ οἱ χρησμολόγοι, οἱο͂ν Θεμιστοκλῆσ ὅτι ναυμαχητέον, τὸ ξύλινον τεῖχοσ λέγων.

ἔτι καὶ αἱ παροιμίαι, ὥσπερ εἴρηται, μαρτύριά εἰσιν, οἱο͂ν εἴ τισ συμβουλεύει μὴ ποιεῖσθαι φίλον γέροντα, τούτῳ μαρτυρεῖ ἡ παροιμία, μήποτ’ εὖ ἔρδειν γέροντα, καὶ τὸ τοὺσ υἱοὺσ ἀναιρεῖν ὧν καὶ τοὺσ πατέρασ, νήπιοσ ὃσ πατέρα κτείνασ υἱοὺσ καταλείπει. πρόσφατοι δὲ ὅσοι γνώριμοί τι κεκρίκασιν·

χρήσιμοι γὰρ αἱ τούτων κρίσεισ τοῖσ περὶ τῶν αὐτῶν ἀμφισβητοῦσιν, οἱο͂ν Εὔβουλοσ ἐν τοῖσ δικαστηρίοισ ἐχρήσατο κατὰ Χάρητοσ ὃ Πλάτων εἶπε πρὸσ Ἀρχίβιον, ὅτι ἐπιδέδωκεν ἐν τῇ πόλει τὸ ὁμολογεῖνπονηροὺσ εἶναι. καὶ οἱ μετέχοντεσ τοῦ κινδύνου, ἂν δόξωσι ψεύδεσθαι.

οἱ μὲν οὖν τοιοῦτοι τούτων μόνον μάρτυρέσ εἰσιν, εἰ γέγονεν ἢ μή, εἰ ἔστιν ἢ μή, περὶ δὲ τοῦ ποῖον οὐ μάρτυρεσ, οἱο͂ν εἰ δίκαιον ἢ ἄδικον, εἰ συμφέρον ἢ ἀσύμφορον· οἱ δ’ ἄπωθεν περὶ τούτων πιστότεροι, πιστότατοι δ’ οἱ παλαιοί·

ἀδιάφθοροι γάρ. πιστώματα δὲ περὶ μαρτυριῶν μάρτυρασ μὲν μὴ ἔχοντι, ὅτι ἐκ τῶν εἰκότων δεῖ κρίνειν καὶ τοῦτ’ ἐστὶ τὸ "γνώμῃ τῇ ἀρίστῃ" , καὶ ὅτι οὐκ ἔστιν ἐξαπατῆσαι τὰ εἰκότα ἐπὶ ἀργυρίῳ, καὶ ὅτι οὐχ ἁλίσκεται τὰ εἰκότα ψευδομαρτυριῶν· ἔχοντι δὲ πρὸσ μὴ ἔχοντα, ὅτι οὐχ ὑπόδικα τὰ εἰκότα, καὶ ὅτι οὐδὲν ἂν ἔδει μαρτυριῶν, εἰ ἐκ τῶν λόγων ἱκανὸν ἦν θεωρῆσαι. εἰσὶ δὲ αἱ μαρτυρίαι αἱ μὲν περὶ αὑτοῦ αἱ δὲ περὶ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ, καὶ αἱ μὲν περὶ τοῦ πράγματοσ αἱ δὲ περὶ τοῦ ἤθουσ, ὥστε φανερὸν ὅτι οὐδέποτ’ ἔστιν ἀπορῆσαι μαρτυρίασ χρησίμησ·

εἰ μὴ γὰρ κατὰ τοῦ πράγματοσ ἢ αὑτῷ ὁμολογουμένησ ἢ τῷ ἀμφισβητοῦντι ἐναντίασ, ἀλλὰ περὶ τοῦ ἤθουσ ἢ αὑτοῦ εἰσ ἐπιείκειαν ἢ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ εἰσ φαυλότητα. τὰ δ’ ἄλλα περὶ μάρτυροσ, ἢ φίλου ἢ ἐχθροῦ ἢ μεταξύ, ἢ εὐδοκιμοῦντοσ ἢ ἀδοξοῦντοσ ἢ μεταξύ, καὶ ὅσαι ἄλλαι τοιαῦται διαφοραί, ἐκ τῶν αὐτῶν τόπων λεκτέον ἐξ οἱών περ καὶ τὰ ἐνθυμήματα λέγομεν.

περὶ δὲ τῶν συνθηκῶν τοσαύτη τῶν λόγων χρῆσίσ ἐστιν ὅσον αὔξειν ἢ καθαιρεῖν, ἢ πιστὰσ ποιεῖν ἢ ἀπίστουσ ‐ ἐὰν μὲν αὐτῷ ὑπάρχωσι, πιστὰσ καὶ κυρίασ, ἐπὶ δὲ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ τοὐναντίον.

πρὸσ μὲν οὖν τὸ πιστὰσ ἢ ἀπίστουσ κατασκευάζειν οὐδὲν διαφέρει τῆσ περὶ τοὺσ μάρτυρασ πραγματείασ·

ὁποῖοι γὰρ ἄν τινεσ ὦσιν οἱ ἐπιγεγραμμένοι ἢ φυλάττοντεσ, τοιούτωσ αἱ συνθῆκαι πισταί εἰσιν. ὁμολογουμένησ δ’ εἶναι τῆσ συνθήκησ, οἰκείασ μὲν οὔσησ αὐξητέον· ἡ γὰρ συνθήκη νόμοσ ἐστὶν ἴδιοσ καὶ κατὰ μέροσ, καὶ αἱ μὲν συνθῆκαι οὐ ποιοῦσι τὸν νόμον κύριον, οἱ δὲ νόμοι τὰσ κατὰ νόμουσ συνθήκασ, καὶ ὅλωσ αὐτὸσ ὁ νόμοσ συνθήκη τίσ ἐστιν, ὥστε ὅστισ ἀπιστεῖ ἢ ἀναιρεῖ συνθήκην τοὺσ νόμουσ ἀναιρεῖ. ἔτι δὲ πράττεται τὰ πολλὰ τῶν συναλλαγμάτων καὶ τὰ ἑκούσια κατὰ συνθήκασ, ὥστε ἀκύρων γιγνομένων ἀναιρεῖται ἡ πρὸσ ἀλλήλουσ χρεία τῶν ἀνθρώπων.

καὶ τἆλλα δὲ ὅσα ἁρμόττει ἐπιπολῆσ ἰδεῖν ἔστιν. ἂν δ’ ἐναντία ᾖ, καὶ μετὰ τῶν ἀμφισβητούντων, πρῶτον μέν, ἅπερ ἄν τισ πρὸσ νόμον ἐναντίον μαχέσαιτο, ταῦτα ἁρμόττει·

ἄτοπον γὰρ εἰ τοῖσ μὲν νόμοισ, ἂν μὴ ὀρθῶσ κείμενοι ὦσιν ἀλλ’ ἐξαμάρτωσιν οἱ τιθέμενοι, οὐκ οἰόμεθα δεῖν πείθεσθαι, ταῖσ δὲ συνθήκαισ ἀναγκαῖον. εἶτα ὅτι τοῦ δικαίου ἐστὶ βραβευτὴσ ὁ δικαστήσ·

οὔκουν τοῦτο σκεπτέον, ἀλλ’ ὡσ δικαιότερον· καὶ τὸ μὲν δίκαιον οὐκ ἔστιν μεταστρέψαι οὔτ’ ἀπάτῃ οὔτ’ ἀνάγκῃ πεφυκὸσ γάρ ἐστιν, συνθῆκαι δὲ γίγνονται καὶ ἐξαπατηθέντων καὶ ἀναγκασθέντων.

πρὸσ δὲ τούτοισ σκοπεῖν εἰ ἐναντία ἐστί τινι τῶν γεγραμμένων νόμων ἢ τῶν κοινῶν, καὶ τῶν γεγραμμένων ἢ τοῖσ οἰκείοισ ἢ τοῖσ ἀλλοτρίοισ, ἔπειτα εἰ ἢ ἄλλαισ συνθήκαισ ὑστέραισ ἢ προτέραισ· ἢ γὰρ αἱ ὕστεραι κύριαι, ἄκυροι δ’ αἱ πρότεραι, ἢ αἱ πρότεραι ὀρθαί, αἱ δ’ ὕστεραι ἠπατήκασιν, ὁποτέρωσ ἂν ᾖ χρήσιμον. ἔτι δὲ τὸ συμφέρον ὁρᾶν, εἴ που ἐναντιοῦται τοῖσ κριταῖσ, καὶ ὅσα ἄλλα τοιαῦτα· καὶ γὰρ ταῦτα εὐθεώρητα ὁμοίωσ. αἱ δὲ βάσανοι μαρτυρίαι τινέσ εἰσιν, ἔχειν δὲ δοκοῦσι τὸ πιστόν, ὅτι ἀνάγκη τισ πρόσεστιν.

οὔκουν χαλεπὸν οὐδὲ περὶ τούτων εἰπεῖν τὰ ἐνδεχόμενα, ἐξ ὧν ἐάν τε ὑπάρχωσιν οἰκεῖαι αὔξειν ἔστιν, ὅτι ἀληθεῖσ μόναι τῶν μαρτυριῶν εἰσιν αὗται, ἐάν τε ὑπεναντίαι ὦσι καὶ μετὰ τοῦ ἀμφισβητοῦντοσ, διαλύοι ἄν τισ τἀληθῆ λέγων καθ’ ὅλου τοῦ γένουσ τῶν βασάνων· οὐδὲν γὰρ ἧττον ἀναγκαζόμενοι τὰ ψευδῆ λέγουσιν ἢ τἀληθῆ, καὶ διακαρτεροῦντεσ μὴ λέγειν τἀληθῆ, καὶ ῥᾳδίωσ καταψευδόμενοι ὡσ παυσόμενοι θᾶττον. δεῖ δὲ ἔχειν ἐπαναφέρειν ἐπὶ τοιαῦτα γεγενημένα παραδείγματα ἃ ἴσασιν οἱ κρίνοντεσ. δεῖ δὲ λέγειν ὡσ οὐκ εἰσὶν ἀληθεῖσ αἱ βάσανοι· πολλοὶ μὲν γὰρ παχύφρονεσ οἱ καὶ λιθόδερμοι καὶ ταῖσ ψυχαῖσ ὄντεσ δυνατοὶ γενναίωσ ἐγκαρτεροῦσι ταῖσ ἀνάγκαισ, οἱ δὲ δειλοὶ καὶ εὐλαβεῖσ πρὸ τοῦ τὰσ ἀνάγκασ ἰδεῖν αὐτῶν καταθαρροῦσιν, ὥστε οὐδὲν ἔστι πιστὸν ἐν βασάνοισ. περὶ δ’ ὁρ́κων τετραχῶσ ἔστι διελεῖν·

ἢ γὰρ δίδωσι καὶ λαμβάνει, ἢ οὐδέτερον, ἢ τὸ μὲν τὸ δ’ οὔ, καὶ τούτων ἢ δίδωσιν μὲν οὐ λαμβάνει δέ, ἢ λαμβάνει μὲν δίδωσιν δὲ οὔ. ἔτι ἄλλωσ παρὰ ταῦτα, εἰ ὀμώμοσται οὗτοσ ὑπ’ αὐτοῦ ἢ ὑπ’ ἐκείνου. οὐ δίδωσιν μὲν οὖν, ὅτι ῥᾳδίωσ ἐπιορκοῦσιν, καὶ ὅτι ὁ μὲν ὀμόσασ οὐκ ἀποδίδωσιν, τοὺσ δὲ μὴ ὀμόσαντοσ οἰέται καταδικάσειν, καὶ ὡσ οὗτοσ ὁ κίνδυνοσ κρείττων, ὁ ἐν τοῖσ δικασταῖσ·

τοῖσ μὲν γὰρ πιστεύει τῷ δ’ οὔ. οὐ λαμβάνει δ’, ὅτι ἀντὶ χρημάτων ὁρ́κοσ, καὶ ὅτι εἰ ἦν φαῦλοσ, κατωμόσατο ἄν·

κρεῖττον γὰρ ἂν <ἦν> ἕνεκά του φαῦλον εἶναι ἢ μηδενόσ· ὀμόσασ μὲν οὖν ἕξει, μὴ ὀμόσασ δ’ οὔ· οὕτωσ δὲ δι’ ἀρετὴν ἂν εἰή, ἀλλ’ οὐ δι’ ἐπιορκίαν, τὸ μή. καὶ τὸ τοῦ Ξενοφάνουσ ἁρμόττει, ὅτι "οὐκ ἴση πρόκλησισ αὕτη τἀσεβεῖ πρὸσ εὐσεβῆ" , ἀλλ’ ὁμοία καὶ εἰ ἰσχυρὸσ ἀσθενῆ πατάξαι ἢ πληγῆναι προκαλέσαιτο. εἰ δὲ λαμβάνει, ὅτι πιστεύει αὑτῷ, ἐκείνῳ δ’ οὔ.

καὶ τὸ τοῦ Ξενοφάνουσ μεταστρέψαντα φατέον οὕτωσ ἴσον εἶναι ἂν ὁ μὲν ἀσεβὴσ διδῷ, ὁ δ’ εὐσεβὴσ ὀμνύῃ· δεινόν τε τὸ μὴ θέλειν αὐτόν, ὑπὲρ ὧν ἐκείνουσ ἀξιοῖ ὀμόσαντασ δικάζειν. εἰ δὲ δίδωσιν, ὅτι εὐσεβὲσ τὸ θέλειν τοῖσ θεοῖσ ἐπιτρέπειν, καὶ ὅτι οὐδὲν δεῖ αὐτὸν ἄλλων δικαστῶν δεῖσθαι αὐτοῖσ γὰρ δίδωσι κρίσιν, καὶ ὅτι ἄτοπον τὸ μὴ θέλειν ὀμνύναι περὶ ὧν ἄλλουσ ἀξιοῦσιν ὀμνύναι.

ἐπεὶ δὲ καθ’ ἕκαστον δῆλον ὅπωσ λεκτέον, καὶ συνδυαζομένων πῶσ λεκτέον δῆλον, οἱο͂ν εἰ αὐτὸσ μὲν θέλει λαμβάνειν διδόναι δὲ μή, καὶ εἰ δίδωσι μὲν λαμβάνειν δὲ μὴ θέλει, καὶ εἰ λαμβάνειν καὶ διδόναι θέλει εἴτε μηδέτερον·

ἐκ γὰρ τῶν εἰρημένων ἀνάγκη συγκεῖσθαι, ὥστε καὶ τοὺσ λόγουσ συγκεῖσθαι ἐκ τῶν εἰρημένων. ἐὰν δὲ ᾖ γεγενημένοσ ὑφ’ αὑτοῦ καὶ ἐναντίοσ, ὅτι οὐκ ἐπιορκία· ἑκούσιον γὰρ τὸ ἀδικεῖν, τὸ δ’ ἐπιορκεῖν ἀδικεῖν ἐστι, τὰ δὲ βίᾳ καὶ ἀπάτῃ ἀκούσια. ἐνταῦθα οὖν συνακτέον καὶ τὸ ἐπιορκεῖν, ὅτι ἔστι τὸ τῇ διανοίᾳ ἀλλ’ οὐ τῷ στόματι.

ἐὰν δὲ τῷ ἀντιδίκῳ ᾖ ὑπεναντίοσ καὶ ὀμωμοσμένοσ, ὅτι πάντα ἀναιρεῖ μὴ ἐμμένων οἷσ ὤμοσεν· διὰ γὰρ τοῦτο καὶ τοῖσ νόμοισ χρῶνται ὀμόσαντεσ. καὶ "ὑμᾶσ μὲν ἀξιοῦσιν ἐμμένειν οἷσ ὀμόσαντεσ δικάζετε, αὐτοὶ δὲ οὐκ ἐμμένουσιν" . καὶ ὅσα ἂν ἄλλα αὔξων τισ εἴπειεν. περὶ μὲν οὖν τῶν ἀτέχνων πίστεων εἰρήσθω τοσαῦτα.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION