Aristotle, Rhetoric, Book 1, chapter 10

(아리스토텔레스, 수사학, Book 1, chapter 10)

περὶ δὲ κατηγορίασ καὶ ἀπολογίασ, ἐκ πόσων καὶ ποίων ποιεῖσθαι δεῖ τοὺσ συλλογισμούσ, ἐχόμενον ἂν εἰή λέγειν. δεῖ δὴ λαβεῖν τρία, ἓν μὲν τίνων καὶ πόσων ἕνεκα ἀδικοῦσι, δεύτερον δὲ πῶσ αὐτοὶ διακείμενοι, τρίτον δὲ τοὺσ ποίουσ καὶ πῶσ ἔχοντασ.

διορισάμενοι οὖν τὸ ἀδικεῖν λέγωμεν ἑξῆσ.

ἔστω δὴ τὸ ἀδικεῖν τὸ βλάπτειν ἑκόντα παρὰ τὸν νόμον. νόμοσ δ’ ἐστὶν ὁ μὲν ἴδιοσ ὁ δὲ κοινόσ· λέγω δὲ ἴδιον μὲν καθ’ ὃν γεγραμμένον πολιτεύονται, κοινὸν δὲ ὅσα ἄγραφα παρὰ πᾶσιν ὁμολογεῖσθαι δοκεῖ. ἑκόντεσ δὲ ποιοῦσιν ὅσα εἰδότεσ καὶ μὴ ἀναγκαζόμενοι. ὅσα μὲν οὖν εἰδότεσ, οὐ πάντα προαιρούμενοι, ὅσα δὲ προαιρούμενοι, εἰδότεσ ἅπαντα· οὐδεὶσ γὰρ ὃ προαιρεῖται ἀγνοεῖ. δι’ ἃ δὲ προαιροῦνται βλάπτειν καὶ φαῦλα ποιεῖν παρὰ τὸν νόμον κακία ἐστὶν καὶ ἀκρασία·

ἐὰν γάρ τινεσ ἔχωσιν μοχθηρίαν ἢ μίαν ἢ πλείουσ, περὶ τοῦτο ὃ μοχθηροὶ τυγχάνουσιν ὄντεσ καὶ ἄδικοί εἰσιν· οἱο͂ν ὁ μὲν ἀνελεύθεροσ περὶ χρήματα, ὁ δ’ ἀκόλαστοσ περὶ τὰσ τοῦ σώματοσ ἡδονάσ, ὁ δὲ μαλακὸσ περὶ τὰ ῥάθυμα, ὁ δὲ δειλὸσ περὶ τοὺσ κινδύνουσ τοὺσ γὰρ συγκινδυνεύοντασ ἐγκαταλιμπάνουσι διὰ τὸν φόβον, ὁ δὲ φιλότιμοσ διὰ τιμήν, ὁ δ’ ὀξύθυμοσ δι’ ὀργήν, ὁ δὲ φιλόνικοσ διὰ νίκην, ὁ δὲ πικρὸσ διὰ τιμωρίαν, ὁ δ’ ἄφρων διὰ τὸ ἀπατᾶσθαι περὶ τὸ δίκαιον καὶ ἄδικον, ὁ δ’ ἀναίσχυντοσ δι’ ὀλιγωρίαν δόξησ· ὁμοίωσ δὲ καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστοσ περὶ ἕκαστον τῶν ὑποκειμένων. ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων δῆλον, τὰ μὲν ἐκ τῶν περὶ τὰσ ἀρετὰσ εἰρημένων, τὰ δ’ ἐκ τῶν περὶ τὰ πάθη ῥηθησομένων·

λοιπὸν δ’ εἰπεῖν τίνοσ ἕνεκα καὶ πῶσ ἔχοντεσ ἀδικοῦσι καὶ τίνασ. πρῶτον μὲν οὖν διελώμεθα τίνων ὀρεγόμενοι καὶ ποῖα φεύγοντεσ ἐγχειροῦσιν ἀδικεῖν·

δῆλον γὰρ ὡσ τῷ μὲν κατηγοροῦντι πόσα καὶ ποῖα τούτων ὑπάρχει τῷ ἀντιδίκῳ σκεπτέον, ὧν ἐφιέμενοι πάντεσ τοὺσ πλησίον ἀδικοῦσι, τῷ δὲ ἀπολογουμένῳ ποῖα καὶ πόσα τούτων οὐχ ὑπάρχει. πάντεσ δὴ πάντα πράττουσι τὰ μὲν οὐ δι’ αὑτοὺσ τὰ δὲ δι’ αὑτούσ.

τῶν μὲν οὖν μὴ δι’ αὑτοὺσ τὰ μὲν διὰ τύχην πράττουσι τὰ δ’ ἐξ ἀνάγκησ, τῶν δ’ ἐξ ἀνάγκησ τὰ μὲν βίᾳ τὰ δὲ φύσει, ὥστε πάντα ὅσα μὴ δι’ αὑτοὺσ πράττουσι, τὰ μὲν ἀπὸ τύχησ τὰ δὲ φύσει τὰ δὲ βίᾳ. ὅσα δὲ δι’ αὑτούσ, καὶ ὧν αὐτοὶ αἴτιοι, τὰ μὲν δι’ ἔθοσ τὰ δὲ δι’ ὄρεξιν, τὰ μὲν διὰ λογιστικὴν ὄρεξιν τὰ δὲ δι’ ἄλογον· ἔστιν δ’ ἡ μὲν βούλησισ ἀγαθοῦ ὄρεξισ οὐδεὶσ γὰρ βούλεται ἀλλ’ ἢ ὅταν οἰηθῇ εἶναι ἀγαθόν, ἄλογοι δ’ ὀρέξεισ ὀργὴ καὶ ἐπιθυμία·

ὥστε πάντα ὅσα πράττουσιν ἀνάγκη πράττειν δι’ αἰτίασ ἑπτά, διὰ τύχην, διὰ φύσιν, διὰ βίαν, δι’ ἔθοσ, διὰ λογισμόν, διὰ θυμόν, δι’ ἐπιθυμίαν. τὸ δὲ προσδιαιρεῖσθαι καθ’ ἡλικίαν ἢ ἕξεισ ἢ ἀλλ’ ἄττα τὰ πραττόμενα περίεργον·

εἰ γὰρ συμβέβηκεν τοῖσ νέοισ ὀργίλοισ εἶναι ἢ ἐπιθυμητικοῖσ, οὐ διὰ τὴν νεότητα πράττουσι τὰ τοιαῦτα ἀλλὰ δι’ ὀργὴν καὶ ἐπιθυμίαν. οὐδὲ διὰ πλοῦτον καὶ πενίαν, ἀλλὰ συμβέβηκε τοῖσ μὲν πένησι διὰ τὴν ἔνδειαν ἐπιθυμεῖν χρημάτων, τοῖσ δὲ πλουσίοισ διὰ τὴν ἐξουσίαν ἐπιθυμεῖν τῶν μὴ ἀναγκαίων ἡδονῶν· ἀλλὰ πράξουσι καὶ οὗτοι οὐ διὰ πλοῦτον καὶ πενίαν ἀλλὰ διὰ τὴν ἐπιθυμίαν. ὁμοίωσ δὲ καὶ οἱ δίκαιοι καὶ οἱ ἄδικοι, καὶ οἱ ἄλλοι οἱ λεγόμενοι κατὰ τὰσ ἕξεισ πράττειν, διὰ ταῦτα πράξουσιν· ἢ γὰρ διὰ λογισμὸν ἢ διὰ πάθοσ· ἀλλ’ οἱ μὲν διὰ ἤθη καὶ πάθη χρηστά, οἱ δὲ διὰ τἀναντία. συμβαίνει μέντοι ταῖσ μὲν τοιαύταισ ἕξεσι τὰ τοιαῦτα ἀκολουθεῖν, ταῖσ δὲ τοιαῖσδε τὰ τοιάδε·

εὐθὺσ γὰρ ἴσωσ τῷ μὲν σώφρονι διὰ τὸ σώφρονα εἶναι δόξαι τε καὶ ἐπιθυμίαι χρησταὶ ἐπακολουθοῦσι περὶ τῶν ἡδέων, τῷ δ’ ἀκολάστῳ αἱ ἐναντίαι περὶ τῶν αὐτῶν τούτων· διὸ τὰσ μὲν τοιαύτασ διαιρέσεισ ἐατέον, σκεπτέον δὲ ποῖα ποίοισ εἰώθεν ἕπεσθαι·

εἰ μὲν γὰρ λευκὸσ ἢ μέλασ, ἢ μέγασ ἢ μικρόσ, οὐδὲν τέτακται τῶν τοιούτων ἀκολουθεῖν, εἰ δὲ νέοσ ἢ πρεσβύτησ, ἢ δίκαιοσ ἢ ἄδικοσ, ἤδη διαφέρει· καὶ ὅλωσ ὅσα τῶν συμβαινόντων ποιεῖ διαφέρειν τὰ ἤθη τῶν ἀνθρώπων, οἱο͂ν πλουτεῖν δοκῶν ἑαυτῷ ἢ πένεσθαι διοίσει τι, καὶ εὐτυχεῖν ἢ ἀτυχεῖν. ταῦτα μὲν οὖν ὕστερον ἐροῦμεν, νῦν δὲ περὶ τῶν λοιπῶν εἴπωμεν πρῶτον. ἔστι δ’ ἀπὸ τύχησ μὲν τὰ τοιαῦτα γιγνόμενα, ὅσων ἥ τε αἰτία ἀόριστοσ καὶ μὴ ἕνεκά του γίγνεται καὶ μήτε ἀεὶ μήτε ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ μήτε τεταγμένωσ δῆλον δ’ ἐκ τοῦ ὁρισμοῦ τῆσ τύχησ περὶ τούτων, φύσει δὲ ὅσων ἥ τ’ αἰτία ἐν αὐτοῖσ καὶ τεταγμένη·

ἢ γὰρ ἀεὶ ἢ ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ ὡσαύτωσ ἀποβαίνει.

τὰ γὰρ παρὰ φύσιν οὐδὲν δεῖ ἀκριβολογεῖσθαι πότερα κατὰ φύσιν ἤ τινα ἄλλην αἰτίαν γίγνεται· δόξειε δ’ ἂν καὶ ἡ τύχη αἰτία εἶναι τῶν τοιούτων.

βίᾳ δὲ ὅσα παρ’ ἐπιθυμίαν ἢ τοὺσ λογισμοὺσ γίγνεται δι’ αὐτῶν τῶν πραττόντων. ἔθει δὲ ὅσα διὰ τὸ πολλάκισ πεποιηκέναι ποιοῦσιν.

διὰ λογισμὸν δὲ τὰ δοκοῦντα συμφέρειν ἐκ τῶν εἰρημένων ἀγαθῶν ἢ ὡσ τέλοσ ἢ ὡσ πρὸσ τὸ τέλοσ, ὅταν διὰ τὸ συμφέρειν πράττηται·

ἔνια γὰρ καὶ οἱ ἀκόλαστοι συμφέροντα πράττουσιν, ἀλλ’ οὐ διὰ τὸ συμφέρειν ἀλλὰ δι’ ἡδονήν. διὰ θυμὸν δὲ καὶ ὀργὴν τὰ τιμωρητικά. διαφέρει δὲ τιμωρία καὶ κόλασισ·

ἡ μὲν γὰρ κόλασισ τοῦ πάσχοντοσ ἕνεκά ἐστιν, ἡ δὲ τιμωρία τοῦ ποιοῦντοσ, ἵνα πληρωθῇ. τί μὲν οὖν ἐστιν ἡ ὀργή, δῆλον ἔσται ἐν τοῖσ περὶ τῶν παθῶν.

δι’ ἐπιθυμίαν δὲ πράττεται ὅσα φαίνεται ἡδέα. ἔστιν δὲ καὶ τὸ σύνηθεσ καὶ τὸ ἐθιστὸν ἐν τοῖσ ἡδέσιν· πολλὰ γὰρ καὶ τῶν φύσει μὴ ἡδέων, ὅταν συνεθισθῶσιν, ἡδέωσ ποιοῦσιν· ὥστε συλλαβόντι εἰπεῖν, ὅσα δι’ αὑτοὺσ πράττουσιν ἅπαντ’ ἐστὶν ἢ ἀγαθὰ ἢ φαινόμενα ἀγαθά, ἢ ἡδέα ἢ φαινόμενα ἡδέα. ἐπεὶ δ’ ὅσα δι’ αὑτοὺσ ἑκόντεσ πράττουσιν, οὐχ ἑκόντεσ δὲ ὅσα μὴ δι’ αὑτούσ, πάντ’ ἂν εἰή ὅσα ἑκόντεσ πράττουσιν ἢ ἀγαθὰ ἢ φαινόμενα ἀγαθά, ἢ ἡδέα ἢ φαινόμενα ἡδέα· τίθημι γὰρ καὶ τὴν τῶν κακῶν ἢ φαινομένων κακῶν ἢ ἀπαλλαγὴν ἢ ἀντὶ μείζονοσ ἐλάττονοσ μετάληψιν ἐν τοῖσ ἀγαθοῖσ αἱρετὰ γάρ πωσ, καὶ τὴν τῶν λυπηρῶν ἢ φαινομένων <λυπηρῶν> ἢ ἀπαλλαγὴν ἢ μετάληψιν ἀντὶ μειζόνων ἐλαττόνων ἐν τοῖσ ἡδέσιν ὡσαύτωσ. ληπτέον ἄρα τὰ συμφέροντα καὶ τὰ ἡδέα, πόσα καὶ ποῖα. περὶ μὲν οὖν τοῦ συμφέροντοσ ἐν τοῖσ συμβουλευτικοῖσ εἴρηται πρότερον, περὶ δὲ τοῦ ἡδέοσ εἴπωμεν νῦν.

δεῖ δὲ νομίζειν ἱκανοὺσ εἶναι τοὺσ ὁρ́ουσ ἐὰν ὦσι περὶ ἑκάστου μήτε ἀσαφεῖσ μήτε ἀκριβεῖσ.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION