헬라어 문장 검색 - ΔιοΞηρ́Ορατιον́12́

(디오, 크리소토모스, 연설, ἐν ΑΘΗΝΑΙΣ περὶ ΦΥΓΗΣ.)

ὅτε φεύγειν συνέβη με φιλίασ ἕνεκεν λεγομένησ ἀνδρὸσ οὐ πονηροῦ, τῶν δὲ τότε εὐδαιμόνων τε καὶ ἀρχόντων ἐγγύτατα ὄντοσ, διὰ ταῦτα δὲ καὶ ἀποθανόντοσ, δί’ ἃ πολλοῖσ καὶ σχεδὸν πᾶσιν ἐδόκει μακάριοσ, διὰ τὴν ἐκείνων οἰκειότητα καὶ ξυγγένειαν, ταύτησ ἐνεχθείσησ ἐπ’ ἐμὲ τῆσ αἰτίασ, ὡσ δὴ τἀνδρὶ φίλον ὄντα καὶ σύμβουλον· ἔθοσ γάρ τι τοῦτό ἐστι τῶν τυράννων, ὥσπερ ἐν Σκύθαισ τοῖσ βασιλεῦσι συνθάπτειν οἰνοχόουσ καὶ μαγείρουσ καὶ παλλακάσ, οὕτωσ τοῖσ ὑπ’ αὐτῶν ἀποθνήσκουσιν ἑτέρουσ προστιθέναι πλείουσ ἀπ’ οὐδεμιᾶσ αἰτίασ· τότε δ’ οὖν, ἐπεί με φεύγειν ἔδοξεν, ἐσκόπουν πότερον ὄντωσ χαλεπόν τι καὶ δυστυχὲσ εἰή τὸ τῆσ φυγῆσ κατὰ τὴν τῶν πολλῶν δόξαν, ἢ πάντα τὰ τοιαῦτα ἕτερον πέπονθεν, ὁποῖον λεγόμενόν ἐστι περὶ τὴν μαντείαν τὴν τῶν γυναικῶν ἐν τοῖσ ἱεροῖσ.

ἐκεῖναι γὰρ βῶλόν τινα ἢ λίθον αἴρουσαι σκοποῦσιν ἐν τούτῳ περὶ τοῦ πράγματοσ οὗ πυνθάνονται. καὶ δὴ ταῖσ μὲν αὐτῶν φασι γίγνεσθαι κοῦφον, ταῖσ δὲ βαρύν, ὡσ μηδὲ κινῆσαι δύνασθαι ῥᾳδίωσ. μὴ ἄρα καὶ τὸ φεύγειν καὶ τὸ πένεσθαι καὶ γῆρασ δὴ καὶ νόσοσ καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα τοῖσ μὲν βαρέα φαίνεται καὶ χαλεπά, τοῖσ δ’ ἐλαφρά τε καὶ εὔκολα·

ἐκεῖ μὲν ἴσωσ κατὰ τὴν τοῦ πράγματοσ διαφορὰν ἐλαφρύνοντοσ τοῦ δαιμονίου τὸ βάροσ, ἐνταῦθα δὲ οἶμαι πρὸσ τὴν τοῦ χρωμένου δύναμιν καὶ γνώμην. καὶ δὴ ἀνεμιμνησκόμην Ὀδυσσέωσ τε παρ’ Ὁμήρῳ κατοδυρομένου πολλάκισ αὑτόν, ἀνδρὸσ ἡρ́ωοσ οὐδαμῶσ τε ἀδυνάτου καρτερεῖν, πολλὰ ὅμωσ ἀνάξια λέγοντοσ καὶ θρηνοῦντοσ ἑκάστοτε παρὰ τῇ θαλάττῃ διὰ πόθον τῆσ πατρίδοσ·

τέλοσ δέ, ὥσ φησιν ὁ ποιητήσ, ἐπεθύμει καπνὸν ἰδεῖν ἀπὸ τῆσ αὑτοῦ γῆσ ἀνιόντα, εἰ καὶ δέοιπαραχρῆμα ἀποθνῄσκειν, καὶ οὔτε τὰ πρότερον ἔργα παρεμυθεῖτο αὐτὸν οὔτε θεὸσ μάλα καλὴ καὶ ἀγαθὴ περὶ πολλοῦ ποιουμένη, ὥστε ὑποσχέσθαι ποιήσειν αὐτὸν ἀθάνατον, ἀλλὰ πάντων τούτων κατίσχυεν ὁ τῆσ πατρίδοσ πόθοσ τε καὶ ἔρωσ·

πάλιν δ’ αὖ παρ’ ἑτέρῳ ποιητῇ τῶν ὕστερον τὴν Ἠλέκτραν πυνθανομένην ὑπὲρ τοῦἀδελφοῦ λυπηρῶσ καὶ ἐλεοῦσαν αὐτὸν τῆσ φυγῆσ, οὕτω πωσ ἐρωτῶσαν·

ποῦ γῆσ ὁ τλήμων τλήμονασ φυγὰσ ἔχει; καὶ τὸν οὐχ ἧττον ἐλεεινῶσ ἀποκρινόμενον, οὐχ ἕνα νομίζων φθείρεται πόλεωσ τόπον· τὴν δὲ αὖθισ ἐρωτῶσαν, ἦπου σπανίζει τοῦ καθ’ ἡμέραν βίου; κἀκεῖνον οὕτωσ λέγοντα· ἔχει μέν, ἀσθενῆ δέ, ἅτε φεύγων ἀνήρ, πρὸσ δὲ τούτοισ μυρία δὴ τολμηθέντα τολμήματα καὶ πολέμουσπολεμηθέντασ ὑπὸ φυγάδων, ὅπωσ οἴκαδε κατέλθοιεν, πρόσ τε τοὺσ δήμουσ καὶ τοὺσ τυράννουσ τοὺσ ἐξελάσαντασ παρὰ δύναμιν, μέγα νομιζόντων, εἰ καὶ δέοι τελευτᾶν μαχομένουσ ἐν τῇ αὑτῶν γῇ· σύμπαντα ταῦτά με ἐξέπληττε καὶ ἠνάγκαζε δεινὸν ἡγεῖσθαι καὶ βαρὺ τὸ συμβεβηκόσ.

ἐπεὶ δὲ ἐνεθυμήθην ὅτι Κροίσῳ τῷ Λυδῶν βασιλεῖ συνεβούλευσεν ὁ Ἀπόλλων συμβάντοσ τινὸσ φεύγειν ἑκόντα καταλιπόντα τὴν ἀρχήν, καὶ μηδὲν αἰσχύνεσθαι τούτου ἕνεκεν, εἰ δόξει κακὸσ εἶναι τοῖσ ἀνθρώποισ, οὕτω πωσ θεσπίσασ· φεύγειν μηδὲ μένειν μηδ’ αἰδεῖσθαι κακὸσ εἶναι, δῆλον ὅτι τὴν αἰδῶ νῦν ἀντὶ τῆσ αἰσχύνησ ὀνομάζων, ὥσπερ ἔθοσ ἐστὶ τοῖσ ποιηταῖσ, καὶ τὸ κακὸν εἶναι ἀντὶ τῆσ δόξησ τῆσ παρὰ τοῖσ πολλοῖσ·

ἐκ δὲ τούτου ἐνεθυμούμην ὅτι οὐ πάντωσ ἡ φυγὴ βλαβερὸν οὐδὲ ἀσύμφορον οὐδὲ τὸ μένειν ἀγαθὸν καὶ πολλοῦ ἄξιον οὑ̓ γὰρ ἂν τὸ μὲν αὐτῶν παρῄνει καὶ συνεβούλευεν ὁ Ἀπόλλων, τὸ φεύγειν, τὸ δὲ μένειν ἄντικρυσ ἀπηγόρευε, καὶ ταῦτα ἀνδρὶ θεσπίζων, ὅσ ἦν ἐπιμελέστατοσ περὶ τὸ θεῖον καὶ θυσίασ τε πλείστασ ἔθυε καὶ μέγιστα ἀναθήματα πεπόμφει τῶν πώποτε ἀναθέντων εἰσ Δελφοὺσ’ ταῦτα ἐνθυμουμένῳ μοι ἔδοξε καὶ αὐτὸν εἰσ θεοῦ βαδίσαντα χρήσασθαι συμβούλῳ κατὰ τὸ παλαιὸν ἔθοσ τῶν Ἑλλήνων.

οὐ γὰρ περὶ νόσου μὲν καὶ ἀπαιδίασ, καὶ περὶ καρπῶν ἱκανῶσ συμβουλεύειν αὐτόν, περὶ δὲ τοιούτου πράγματοσ ἧττον δυνήσεσθαι.

καὶ δὴ χρωμένῳ μοι ἀνεῖλεν ἄτοπόν τινα χρησμὸν καὶ οὐ ῥᾴδιον συμβαλεῖν. ἐκέλευε γάρ με αὐτὸ τοῦτο πράττειν ἐν ᾧ εἰμι πάσῃ προθυμίᾳ, ὡσ καλήν τινα καὶ συμφέρουσαν πρᾶξιν, ἑώσ ἄν, ἔφη, ἐπὶ τὸ ἔσχατον ἀπέλθῃσ τῆσ γῆσ. καίτοι χαλεπὸν καὶ κατ’ ἄνθρωπον ψεύδεσθαι, μὴ ὅτι κατὰ θεόν. ἐλογισάμην οὖν ὅτι ὁ μὲν Ὀδυσσεὺσ μετὰ τοσούτουσ πλάνουσ οὐκ ὤκνησεν ἀλᾶσθαι πάλιν κώπην φέρων, Τειρεσίου συμβουλεύσαντοσ, ἀνδρὸσ τεθνηκότοσ, μέχρι ἂν ἀνθρώποισ συμβάλῃ μηδὲ ἀκοῇ γιγνώσκουσι θάλατταν·

ἐμοὶ δὲ οὐ ποιητέον τοῦτο τοῦ θεοῦ κελεύοντοσ; οὕτω δὴ παρακελευσάμενοσ ἐμαυτῷ μήτε δεδιέναι μήτε αἰσχύνεσθαι τὸ πρᾶγμα, στολήν τε ταπεινὴν ἀναλαβὼν καὶ τἄλλα κολάσασ ἐμαυτὸν ἠλώμην πανταχοῦ. οἱ δὲ ἐντυγχάνοντεσ ἄνθρωποι ὁρῶντεσ οἱ μὲν ἀλήτην, οἱ δὲ πτωχὸν ἐκάλουν, οἱ δέ τινεσ καὶ φιλόσοφον.

ἐντεῦθεν ἐμοὶ συνέβη κατ’ ὀλίγον τε καὶ οὐ βουλευσάμενον αὐτὸν οὐδὲ ἐφ’ ἑαυτῷ μέγα φρονήσαντα τούτου τοῦ ὀνόματοσ τυχεῖν. οἱ μὲν γὰρ πολλοὶ τῶν καλουμένων φιλοσόφων αὑτοὺσ ἀνακηρύττουσιν, ὥσπερ οἱ Ὀλυμπίασι κήρυκεσ· ἐγὼ δὲ τῶν ἄλλων λεγόντων οὐκ ἐδυνάμην ἀεὶ καὶ πᾶσι διαμάχεσθαι.

τυχὸν δέ τι καὶ ἀπολαῦσαι τῆσ φήμησ συνέβη μοι.

πολλοὶ γὰρ ἠρώτων προσιόντεσ ὅ, τι μοι φαίνοιτο ἀγαθὸν ἢ κακόν· ὥστε ἠναγκαζόμην φροντίζειν ὑπὲρ τούτων, ἵνα ἔχοιμι ἀποκρίνεσθαι τοῖσ ἐρωτῶσιν. πάλιν δὲ ἐκέλευον λέγειν καταστάντα εἰσ τὸ κοινόν. οὐκοῦν καὶτοῦτο ἀναγκαῖον ἐγίγνετο λέγειν περὶ τῶν προσηκόντων τοῖσ ἀνθρώποισ καὶ ἀφ’ ὧν ἔμελλον ὀνίνασθαι τὰ ἐμοὶ φαινόμενα. ἐδόκουν δέ μοι πάντεσ ἄφρονεσ, ὡσ ἔποσ εἰπεῖν, καὶ οὐδεὶσ οὐδὲν ὧν ἔδει πράττειν οὐδὲ σκοπεῖν ὅπωσ ἀπαλλαγεὶσ τῶν παρόντων κακῶν καὶ τῆσ πολλῆσ ἀμαθίασ καὶ ταραχῆσ ἐπιεικέστερον καὶ ἄμεινονβιώσεται, κυκώμενοι δὲ καὶ φερόμενοι πάντεσ ἐν ταὐτῷ καὶ περὶ τὰ αὐτὰ σχεδόν, περί τε χρήματα καὶ δόξασ καὶ σωμάτων τινὰσ ἡδονάσ, οὐδεὶσ ἀπαλλαγῆναι τούτων δυνάμενοσ οὐδὲ ἐλευθερῶσαι τὴν αὑτοῦ ψυχήν·

καθάπερ οἶμαι τὰ ἐμπεσόντα εἰσ τὰσ δίνασ εἱλούμενα καὶ περιστρεφόμενα καὶ οὐχ οἱᾶ́ τε ἀπαλλαγῆναι τῆσ δινήσεωσ. ταῦτακαὶ τὰ τοιαῦτα τούσ τε ἄλλουσ ἅπαντασ καὶ μάλιστα καὶ πρῶτον ἐμαυτὸν καταμεμφόμενοσ ἐνίοτε ὑπὸ ἀπορίασ ἀνῆγον ἐπί τινα λόγον ἀρχαῖον, λεγόμενον ὑπό τινοσ Σωκράτουσ, ὃν οὐδέποτε ἐκεῖνοσ ἐπαύσατο λέγων, πανταχοῦ τε καὶ πρὸσ ἅπαντασ βοῶν καὶ διατεινόμενοσ ἐν ταῖσ παλαίστραισ καὶ ἐν τῷ Λυκείῳ καὶ ἐπὶτῶν ἐργαστηρίων καὶ κατ’ ἀγοράν, ὥσπερ ἀπὸ μηχανῆσ θεόσ, ὡσ ἔφη τισ.

οὐ μέντοι προσεποιούμην ἐμὸν εἶναι τὸν λόγον, ἀλλ’ οὗπερ ἦν, καὶ ἠξίουν, ἂν ἄρα μὴ δύνωμαι ἀπομνημονεῦσαι ἀκριβῶσ ἁπάντων τῶν ῥημάτων μηδὲ ὅλησ τῆσ διανοίασ, ἀλλὰ πλέον ἢ ἔλαττον εἴπω τι, συγγνώμην ἔχειν, μηδὲ ὅτι ταῦτα λέγω ἃ τυγχάνει πολλοῖσ ἔτεσι πρότερον εἰρημένα, διὰ τοῦτο ἧττον προσέχειν τὸν νοῦν.

ἴσωσ γὰρ ἄν, ἔφην, οὕτωσ μάλιστα ὠφεληθείητε. οὐ γὰρ δή γε εἰκόσ ἐστι τοὺσ παλαιοὺσ λόγουσ ὥσπερ φάρμακα διαπνεύσαντασ ἀπολωλεκέναι τὴν δύναμιν.

ἐκεῖνοσ γὰρ ὁπότ’ ἴδοι πλείονασ ἀνθρώπουσ ἐν τῷ αὐτῷ, σχετλιάζων καὶ ἐπιτιμῶν ἐβόα πάνυ ἀνδρείωσ τε καὶ ἀνυποστόλωσ, Ποῖ φέρεσθε, ὤνθρωποι, καὶ ἀγνοεῖτε μηδὲν τῶν δεόντων πράττοντεσ, χρημάτων μὲν ἐπιμελούμενοι καὶ πορίζοντεσ πάντα τρόπον, ὅπωσ αὐτοί τε ἄφθονα ἕξετε καὶ τοῖσ παισὶν ἔτι πλείω παραδώσετε, αὐτῶν δὲ τῶν παίδων καὶ πρότερον ὑμῶν τῶν πατέρων ἠμελήκατε ὁμοίωσ ἅπαντεσ, οὐδεμίαν εὑρόντεσ οὔτε παίδευσιν οὔτε ἄσκησιν ἱκανὴν οὐδὲ ὠφέλιμον ἀνθρώποισ, ἣν παιδευθέντεσ δυνήσεσθε τοῖσ χρήμασι χρῆσθαι ὀρθῶσ καὶ δικαίωσ, ἀλλὰ μὴ βλαβερῶσ καὶ ἀδίκωσ, καὶ ὑμῖν αὐτοῖσ , ὃ σπουδαιότερον τῶν χρημάτων, καὶ υἱοῖσ καὶ θυγατράσι καὶ γυναιξὶ καὶ ἀδελφοῖσ καὶ φίλοισ, κἀκεῖνοι ὑμῖν.

ἀλλ’ ἦ κιθαρίζειν καὶ παλαίειν καὶ γράμματα μανθάνοντεσ ὑπὸ τῶν γονέων καὶ τοὺσ υἱοὺσ διδάσκοντεσ οἰέσθε σωφρονέστερον καὶ ἄμεινον οἰκήσειν τὴν πόλιν;

καίτοι εἴ τισ συναγαγὼν τούσ τε κιθαριστὰσ καὶ τοὺσ παισοτρίβασ καὶ τοὺσ γραμματιστὰσ τοὺσ ἄριστα ἐπισταμένουσ ἕκαστα τούτων πόλιν κατοικίσειεν ἐξ αὐτῶν ἢ καὶ ἔθνοσ, καθάπερ ὑμεῖσ ποτε τὴν Ιὠνίαν, ποία τισ ἂν ὑμῖν δοκεῖ γενέσθαι πόλισ καὶ τίνα οἰκεῖσθαι τρόπον; οὐ πολὺ κάκιον καὶ αἴσχιον τῆσ ἐν Αἰγύπτῳ καπήλων πόλεωσ, ὅπου πάντεσ κάπηλοι κατοικοῦσιν, ὁμοίωσ μὲν ἄνδρεσ, ὁμοίωσ δὲ γυναῖκεσ; οὐ πολὺ γελοιότερον οἰκήσουσιν οὗτοι, οὓσ λέγω τοὺσ τῶν ὑμετέρων παίδων διδασκάλουσ, οἱ παιδοτρίβαι καὶ κιθαρισταὶ καὶ γραμματισταί, προσλαβόντεσ τούσ τε ῥαψῳδοὺσ καὶ τοὺσ ὑποκριτάσ. καὶ γὰρ δὴ ὅσα μανθάνουσιν οἱ ἄνθρωποι, τούτου ἕνεκα μανθάνουσιν ὅπωσ, ἐπειδὰν ἡ χρεία ἐνστῇ πρὸσ ἣν ἐμάνθανεν ἕκαστοσ, ποιῇ τὸ κατὰ τὴν τέχνην, οἱο͂ν ὁ μὲν κυβερνήτησ ὅταν εἰσ τὴν ναῦν ἐμβῇ, τῷ πηδαλίῳ κατευθύνων· διὰ τοῦτο γὰρ ἐμάνθανε κυβερνᾶν·

ὁ δὲ ἰατρὸσ ἐπειδὰν παραλάβῃ τὸν κάμνοντα, τοῖσ φαρμάκοισ καὶ τοῖσ περὶ τὴν δίαιταν ἰώμενοσ, οὗ ἕνεκα ἐκτήσατο τὴν ἐμπειρίαν. οὐκοῦν καὶ ὑμεῖσ, ἔφη, ἐπειδὰν δέῃ τι βουλεύεσθαι περὶ τῆσ πόλεωσ, συνελθόντεσ εἰσ τὴν ἐκκλησίαν, οἱ μὲν ὑμῶν κιθαρίζουσιν ἀναστάντεσ, οἱ δέ τινεσ παλαίετε, ἄλλοι δὲ ἀναγιγνώσκετε τῶν Ὁμήρου τι λαβόντεσ ἢ τῶν Ἡσιόδου;

ταῦτα γὰρ ἄμεινον ἴστε ἑτέρων, καὶ ἀπὸ τούτων οἰέσθε ἄνδρεσἀγαθοὶ ἔσεσθαι καὶ δυνήσεσθαι τά τε κοινὰ πράττειν ὀρθῶσ καὶ τὰ ἴδια, καὶ νῦν ἐπὶ ταύταισ ταῖσ ἐλπίσιν οἰκεῖτε τὴν πόλιν καὶ τοὺσ υἱέασ παρασκευάζετε ὡσ δυνατοὺσ ἐσομένουσ χρῆσθαι τοῖσ τε αὑτῶν καὶ τοῖσ δημοσίοισ πράγμασιν, οἳ ἂν ἱκανῶσ κιθαρίσωσι Παλλάδα περσέπολιν δεινὰν ἢ τῷ ποδὶ βῶσι πρὸσ τὴν λύραν· ὅπωσ δὲ γνώσεσθε τὰ συμφέροντα ὑμῖν αὐτοῖσ καὶ τῇ πατρίδι καὶ νομίμωσ καὶ δικαίωσ μεθ’ ὁμονοίασ πολιτεύσεσθε καὶ οἰκήσετε, μὴ ἀδικῶν ἄλλοσ ἄλλον μηδὲ ἐπιβουλεύων, τοῦτο δὲ οὐδέποτε ἐμάθετε οὐδὲ ἐμέλησεν ὑμῖν πώποτε οὐδὲ νῦν ἔτι φροντίζετε. καίτοι τραγῳδοὺσ ἑκάστοτε ὁρᾶτε τοῖσ Διονυσίοισ καὶ ἐλεεῖτε τὰ ἀτυχήματατῶν ἐν ταῖσ τραγῳδίαισ ἀνθρώπων·

ἀλλ’ ὅμωσ οὐδέποτε ἐνεθυμήθητε ὅτι οὐ περὶ τοὺσ ἀγραμμάτουσ οὐδὲ περὶ τοὺσ ἀπᾴδοντασ οὐδὲ τοὺσ οὐκ εἰδότασ παλαίειν γίγνεται τὰ κακὰ ταῦτα, οὐδὲ ὅτι πένησ τίσ ἐστιν, οὐδεὶσ ἕνεκα τούτου τραγῳδίαν ἐδίδαξεν. τοὐναντίον γὰρ περὶ τοὺσ Ἀτρέασ καὶ τοὺσ Ἀγαμέμνονασ καὶ τοὺσΟἰδίποδασ ἴδοι τισ ἂν πάσασ τὰσ τραγῳδίασ, οἳ πλεῖστα ἐκέκτηντο χρήματα χρυσοῦ καὶ ἀργύρου καὶ γῆσ καὶ βοσκημάτων· καὶ δὴ τῷ δυστυχεστάτῳ αὐτῶν γενέσθαι φασὶ χρυσοῦν πρόβατον. καὶ μὴν ὁ Θάμυρίσ γε εὖ μάλα ἐπιστάμενοσ κιθαρίζειν καὶ πρὸσ αὐτὰσ τὰσ Μούσασ ἐρίζων περὶ τῆσ ἁρμονίασ, ἐτυφλώθη διὰ τοῦτο καὶ προσέτι ἀπέμαθε τὴν κιθαριστικήν.

καὶ τὸν Παλαμήδην οὐδὲν ὤνησεν αὐτὸν εὑρόντα τὰ γράμματα πρὸσ τὸ μὴ ἀδίκωσ ὑπὸ τῶν Ἀχαιῶν τῶν ὑπ’ αὐτοῦ παιδευθέντων καταλευσθέντα ἀποθανεῖν· ἀλλ’ ἑώσ μὲν ἦσαν ἀγράμματοι καὶ ἀμαθεῖσ τούτου τοῦ μαθήματοσ, ζῆν αὐτὸν εἰών· ἐπειδὴ δὲ τούσ τε ἄλλουσ ἐδίδαξε γράμματα καὶ τοὺσ Ἀτρείδασ δῆλον ὅτι πρώτουσ, καὶ μετὰ τῶν γραμμάτων τοὺσ φρυκτοὺσ ὅπωσ χρὴ ἀνέχειν καὶ ἀριθμεῖν τὸ πλῆθοσ, ἐπεὶ πρότερον οὐκ ᾔδεσαν οὐδὲ καλῶσ ἀριθμῆσαι τὸν ὄχλον, ὥσπερ οἱ ποιμένεσ τὰ πρόβατα, τηνικαῦτα σοφώτεροι γενόμενοι καὶ ἀμείνουσ ἀπέκτειναν αὐτόν. εἰ δέ γε, ἔφη, τοὺσ ῥήτορασ οἰέσθε ἱκανοὺσ εἶναι πρὸσ τὸ βουλεύεσθαι καὶ τὴν ἐκείνων τέχνην ἄνδρασ ἀγαθοὺσ ποιεῖν, θαυμάζω ὅτι οὐ καὶ δικάζειν ἐκείνοισ ἐπετρέψατε ὑπὲρ τῶν πραγμάτων, ἀλλ’ ὑμῖν αὐτοῖσ, καὶ ὅπωσ οὐκ, εἰ δικαιοτάτουσ καὶ ἀρίστουσ ὑπειλήφατε, καὶ τὰ χρήματα ἐκείνοισ ἐπετρέψατε διαχειρίζειν.

ὅμοιον γὰρ ἂν ποιήσαιτε ὥσπερ εἰ κυβερνήτασ καὶ ναυάρχουσ τῶν τριήρων ἀποδείξαιτε τοὺσ τριηρίτασ ἢ τοὺσ κελευστάσ. εἰ δὲ δή τισ λέγοι τῶν πολιτικῶν τε καὶ ῥητόρων πρὸσ αὐτὸν ὅτι ταύτῃ μέντοι τῇ παιδεύσει χρώμενοι Ἀθηναῖοι Περσῶν ἐπιστρατευσάντων τοσαύταισ μυριάσιν ἐπὶ τὴν πόλιν δὶσ ἐφεξῆσ καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα, τὸ μὲν πρῶτον δύναμιν καὶ στρατηγοὺσ ἀποστείλαντοσ τοῦ βασιλέωσ, ὕστερον δὲ αὐτοῦ Ξέρξου παραγενομένου μετὰ παντὸσ τοῦ πλήθουσ τοῦ κατὰ τὴν Ἀσίαν, ἅπαντασ τούτουσ ἐνίκησαν καὶ πανταχοῦ περιῆσαν αὐτῶν καὶ τῷ βουλεύεσθαι καὶ τῷ μάχεσθαι.

καίτοι πῶσ ἂν ἠδύναντο περιεῖναι τηλικαύτησ παρασκευῆσ καὶ τοσούτου πλήθουσ μὴ διαφέροντεσ κατ’ ἀρετήν; ἢ πῶσ ἂν ἀρετῇ διέφερον μὴ τῆσ ἀρίστησ παιδείασ τυγχάνοντεσ, ἀλλὰ φαύλησ καὶ ἀνωφελοῦσ; πρὸσ τὸν τοιαῦτα εἰπόντα ἔλεγεν ὅτι οὐδὲ ἐκεῖνοι ἦλθον παιδείαν οὐδεμίαν παιδευθέντεσ οὐδὲ ἐπιστάμενοι βουλεύεσθαι περὶ τῶν πραγμάτων, ἀλλὰ τοξεύειν τε καὶ ἱππεύειν καὶ θηρᾶν μεμελετηκότεσ, καὶ τὸ γυμνοῦσθαι τὸ σῶμα αἴσχιστον αὐτοῖσ ἐδόκει καὶ τὸ πτύειν ἐν τῷ φανερῷ·

ταῦτα δὲ αὐτοὺσ οὐδὲν ἔμελλεν ὀνήσειν·

ὥστε οὐδ’ ἦν στρατηγὸσ ἐκείνων οὐδεὶσ οὐδὲ βασιλεύσ, ἀλλὰ μυριάδεσ ἀνθρώπων ἀμύθητοι πάντων ἀφρόνων καὶ κακοδαιμόνων. εἷσ δέ τισ ἐν αὐτοῖσ ὑπῆρχεν ὀρθὴν ἔχων τιάραν καὶ ἐπὶ θρόνου χρυσοῦ καθίζων, ὑφ’ οὗ πάντεσ ὥσπερὑπὸ δαίμονοσ ἠλαύνοντο πρὸσ βίαν, οἱ μὲν εἰσ τὴν θάλατταν, οἱ δὲ κατὰ τῶν ὀρῶν, καὶ μαστιγούμενοι καὶ δεδιότεσ καὶ ὠθούμενοι καὶ τρέμοντεσ ἠναγκάζοντο ἀποθνῄσκειν. ὥσπερ οὖν εἰ δύο ἀνθρώπω παλαίειν οὐκ εἰδότε παλαίοιεν, ὅ γε ἕτεροσ καταβάλοι ἂν ἐνίοτε τὸν ἕτερον, οὐ δι’ ἐμπειρίαν, ἀλλὰ διά τινα τύχην, πολλάκισδὲ καὶ δὶσ ἐφεξῆσ ὁ αὐτόσ, οὕτωσ καὶ Ἀθηναίοισ Πέρσαι συμβαλόντεσ, τοτὲ μὲν Ἀθηναῖοι περιῆσαν, τοτὲ δὲ Πέρσαι, ὥσπερ ὕστερον, ὅτε καὶ τὰ τείχη τῆσ πόλεωσ κατέβαλον μετὰ Λακεδαιμονίων πολεμοῦντεσ.

ἐπεὶ ἔχοισ ἄν μοι εἰπεῖν εἰ τότε Ἀθηναῖοι ἀμουσότεροι καὶ ἀγραμματώτεροι γεγόνεσαν;

ἔπειτα αὖθισ ἐπὶΚόνωνοσ, ὅτε ἐνίκησαν τῇ ναυμαχίᾳ τῇ περὶ Κνίδον, ἄμεινον ἐπάλαιον καὶ ᾖδον; οὕτωσ οὖν ἀπέφαινεν αὐτοὺσ οὐδεμιᾶσ παιδείασ χρηστῆσ τυγχάνοντασ. καὶ μὴν τό γε ἀπαίδευτον εἶναι καὶ μηδὲν ἐπιστάμενον ὧν χρὴμηδὲ ἱκανῶσ παρεσκευασμένον πρὸσ τὸν βίον ζῆν τε καὶ πράττειν ἐπιχειρεῖν οὕτωσ μεγάλα πράγματα μηδὲ αὐτοὺσ ἐκείνουσ ἀρέσκειν·

τοὺσ γὰρ ἀμαθεῖσ καὶ ἀπαιδεύτουσ ψέγειν αὐτοὺσ ὡσ οὐ δυναμένουσ ζῆν ὀρθῶσ· εἶναι δὲ ἀμαθεῖσ οὐχὶ τοὺσ ὑφαίνειν ἢ σκυτοτομεῖν μὴ ἐπισταμένουσ οὐδὲ τοὺσ ὀρχεῖσθαι οὐκ εἰδότασ, ἀλλὰ τοὺσ ἀγνοοῦντασ ἃ ἔστιν εἰδότα καλὸν καὶ ἀγαθὸν ἄνδρα εἶναι. καὶ οὕτωσ δὴ παρεκάλει πρὸσ τὸ ἐπιμελεῖσθαι καὶ προσέχειν αὑτῷ τὸν νοῦν ·

ᾔδει γὰρ ὅτι τοῦτο ζητοῦντεσ οὐδὲν ἄλλο ποιήσουσιν ἢ φιλοσοφήσουσι. τὸ γὰρ ζητεῖν καὶ φιλοτιμεῖσθαι ὅπωσ τισ ἔσται καλὸσ καὶ ἀγαθὸσ οὐκ ἄλλο τι εἶναι ἢ φιλοσοφεῖν.

οὐ μέντοι πολλάκισ οὕτωσ ὠνόμαζεν, ἀλλὰ μόνον ζητεῖν ἐκέλευεν ὅπωσ ἄνδρεσ ἀγαθοὶ ἔσονται. πρόσ τε οὖν τοὺσ ἄλλουσ σχεδόν τι ταῦτα διελεγόμην ἀρχαῖα καὶ φαῦλα, καὶ ἐπειδὴ οὐκ εἰών ἐν αὐτῇ τῇ Ῥώμῃ γενόμενον ἡσυχίαν ἄγειν, ἴδιον μὲν οὐδένα ἐτόλμων διαλέγεσθαι λόγον, μὴ καταγελασθῶ τε καὶ ἀνόητοσ δόξω φοβούμενοσ, ἅτε συνειδὼσ αὑτῷ πολλὴν ἀρχαιότητα καὶ ἀμαθίαν·

ἐνεθυμούμην δέ, φέρε, ἂν μιμούμενοσ τοιούτουσ τινὰσ διαλέγωμαι λόγουσ περὶ τῶν θαυμαζομένων παρ’ αὐτοῖσ, ὡσ οὐδέν ἐστιν αὐτῶν ἀγαθόν, καὶ περὶ τρυφῆσ καὶ ἀκολασίασ, καὶ ὅτι παιδείασ πολλῆσ καὶ ἀγαθῆσ δέονται, τυχὸν οὐ καταγελάσουσί μου ταῦτα λέγοντοσ οὐδὲ φήσουσιν ἀνόητον· εἰ δὲ μή, ἕξω λέγειν ὅτι εἰσὶν οἱ λόγοι οὗτοι ἀνδρὸσ ὃν οἵ τε Ἕλληνεσ ἐθαύμασαν ἅπαντεσ ἐπὶ σοφίᾳ καὶ δὴ καὶ ὁ Ἀπόλλων σοφὸν αὐτὸν ἡγήσατο.

καὶ Ἀρχέλαοσ Μακεδόνων βασιλεύσ, πολλὰ εἰδὼσ καὶ πολλοῖσ συγγεγονὼσ τῶν σοφῶν, ἐκάλει αὐτὸν ἐπὶ δώροισ καὶ μισθοῖσ, ὅπωσ ἀκούοι αὐτοῦ διαλεγομένου τοὺσ λόγουσ τούτουσ. οὕτω δὴ καὶ ἐγὼ ἐπειρώμην διαλέγεσθαι Ῥωμαίοισ, ἐπειδή με ἐκάλεσαν καὶ λέγειν ἠξίουν, οὐ κατὰ δύο καὶ τρεῖσ ἀπολαμβάνων ἐν παλαίστραισ καὶ περιπάτοισ·

οὐ γὰρ ἦν δυνατὸν οὕτωσ ἐν ἐκείνῃ τῇ πόλει συγγίγνεσθαι· πολλοῖσ δὲ καὶ ἀθρόοισ εἰσ ταὐτὸ συνιοῦσιν, ὅτι δέονται παιδείασ κρείττονοσ καὶ ἐπιμελεστέρασ, εἰ μέλλουσιν εὐδαίμονεσ ἔσεσθαι τῷ ὄντι κατ’ ἀλήθειαν, ἀλλὰ μὴ δόξῃ τῶν πολλῶν ἀνθρώπων, ὥσπερ νῦν, ἥτισ αὐτοὺσ μεταπείσει καὶ διδάξει ὅτι τούτων μὲν οὐδέν ἐστιν ἀγαθόν, ὑπὲρ ὧν σπουδάζουσι καὶ πάσῃ προθυμίᾳ κτῶνται, καὶ νομίζουσιν, ὅσῳ ἂν πλείω κτήσωνται, τοσούτῳ ἄμεινον βιώσεσθαι καὶ μακαριώτερον· καὶ ταῖσ ψυχαῖσ ἀναλάβωσι, διδασκάλουσ ποθὲν τούτων εὑρόντεσ καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων ἀμελήσαντεσ, εἴτε Ἕλληνασ εἴτε Ῥωμαίουσ εἴτε τισ παρὰ Σκύθαισ ἢ παρ’ Ἰνδοῖσ ἀνήρ ἐστι διδάσκαλοσὧν εἶπον, ὥσπερ οἶμαι τοξικῆσ τε καὶ ἱππικῆσ ἢ νὴ Δία ἰατρόσ τισ θεραπεύειν ἐπιστάμενοσ τὰ νοσήματα τοῦ σώματοσ, οὕτωσ ἱκανὸσ ὢν ἰᾶσθαι τὰσ τῆσ ψυχῆσ νόσουσ, ὅστισ ἀκολασίασ καὶ πλεονεξίασ καὶ τῶν τοιούτων ἀρρωστημάτων δυνήσεται ἀπαλλάξαι τοὺσ ὑπ’ αὐτῶν κρατουμένουσ, τοῦτον παραλαβόντασ καὶ ἀγαγόντασ, λόγῳ πείσαντασἢ φιλίᾳ·

χρήμασι μὲν γὰρ οὐ δυνατὸν ἄνδρα πεισθῆναι τοιοῦτον οὐδὲ ἄλλοισ δώροισ·

καταστήσαντασ δὲ εἰσ τὴν ἀκρόπολιν νόμῳ προαγορεῦσαι τοὺσ νέουσ ἅπαντασ φοιτᾶν παρ’ αὐτὸν καὶ συνεῖναι, καὶ μηδὲν ἧττον τοὺσ πρεσβυτέρουσ, ἑώσ ἂν ἅπαντεσ σοφοὶ γενόμενοι καὶ δικαιοσύνησ ἐρασθέντεσ, καταφρονήσαντεσ χρυσοῦ καὶἀργύρου καὶ ἐλέφαντοσ καὶ ὄψου δὴ καὶ μύρου καὶ ἀφροδισίων, εὐδαίμονεσ οἰκῶσι καὶ ἄρχοντεσ μάλιστα καὶ πρῶτον αὑτῶν, ἔπειτα καὶ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων· τότε γάρ, ἔφην, ἔσται ὑμῶν ἡ πόλισ μεγάλη καὶ ἰσχυρὰ καὶ ἄρχουσα κατ’ ἀλήθειαν·

ὡσ τό γε νῦν τὸ μέγεθοσ αὐτῆσ ὕποπτον καὶ οὐ πάνυ ἀσφαλέσ. ὅσῳ γὰρ ἄν,ἔφην, πλείων ἥ τε ἀνδρεία καὶ ἡ δικαιοσύνη. καὶ ἡ σωφροσύνη γίγνηται παρ’ ὑμῖν, τοσούτῳ ἔλαττον ἔσται τό τε ἀργύριον καὶ τὸ χρυσίον καὶ τὰ ἐλεφάντινα σκεύη καὶ τὰ ἠλέκτρινα καὶ κρύσταλλοσ καὶ θύον καὶ ἔβενοσ καὶ ὁ τῶν γυναικῶν κόσμοσ καὶ τὰ ποικίλματα καὶ αἱ βαφαὶ καὶ ξύμπαντα ἁπλῶσ τὰ νῦν ἐν τῇ πόλει τίμια καὶ περιμάχητα, ἐλαττόνων αὐτῶν δεήσεσθε· ὅταν δὲ ἐληλυθότεσ ἦτε ἐπ’ ἄκρον ἀρετῆσ, οὐδενόσ·

καὶ οἰκίασ μικροτέρασ καὶ ἀμείνουσ οἰκήσετε, καὶ οὐ τοσοῦτον ὄχλον θρέψετε ἀνδραπόδων ἀργῶν καὶ πρὸσ οὐδὲν χρησίμων. τὸ δὲ πάντων παραδοξότατον· ὑμῖν ὁ λιβανωτὸσ καὶ τὰ θυμιάματα καὶ τὰ στεφανώματα, καὶ θύσετε ἐλάττουσ θυσίασ καὶ ἀπ’ ἐλάττονοσ δαπάνησ, καὶ τὸ πᾶν πλῆθοσ τὸ νῦν παρ’ ὑμῖν τρεφόμενον πολὺ ἔλαττον ἔσται, καὶ ἡ ξύμπασα πόλισ, ὥσπερ ναῦσ κουφισθεῖσα, ἀνακύψει τε καὶ πολὺ ἔσται ἐλαφροτέρα καὶ ἀσφαλεστέρα.

ταὐτὰ δὲ ταῦτα καὶ Σίβυλλαν εὑρήσετε μαντευομένην ὑμῖν καὶ Βάκιν, εἴπερ ἀγαθὼ χρησμολόγω καὶ μάντιε ἐγενέσθην.

ὡσ δὲ νῦν τὰ παρόντα διάκειται, χρημάτων ἕνεκα πλήθουσ, ἃ πάντα πανταχόθεν εἰσ ἕνα τοῦτον ἤθροισται τὸν τόπον, τρυφῆσ ἐπικρατούσησ καὶ πλεονεξίασ, ὅμοιόν ἐστιν ὥσπερ εἰ τὴν τοῦ Πατρόκλου πυρὰν κοσμήσασ ὁ Ἀχιλλεὺσ πολλῶν μὲν ξύλων, πολλῶν δὲ σωμάτων καὶ ἐσθῆτοσ, ἔτι δὲ πιμελῆσ τε καὶ ἐλαίου πρὸσ τούτοισ, παρακαλεῖ τοὺσ ἀνέμουσ σπένδων καὶ θυσίασ ὑπισχνούμενοσ ἐλθόντασ ἐμπρῆσαί τε καὶ ἀνάψαι. τὰ γὰρ τοιαῦτα οὐχ ἧττόν γε πέφυκεν ἐξάπτειν τὴν τῶν ἀνθρώπων ὕβριν καὶ ἀκολασίαν.

οὐ μέντοι ἔλεγον ὡσ χαλεπὸν αὐτοῖσ παιδευθῆναι, ἐπεὶ καὶ τἄλλα, ἔφην, οὐδενὸσ βελτίουσ πρότερον ὄντεσ ὅσα ἐβουλήθητε ῥᾳδίωσ ἐμάθετε· λέγω δὲ ἱππικὴν καὶ τοξικὴν καὶ ὁπλιτικήν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Dio, Chrysostom, Orationes, ἐν ΑΘΗΝΑΙΣ περὶ ΦΥΓΗΣ.

(디오, 크리소토모스, 연설, ἐν ΑΘΗΝΑΙΣ περὶ ΦΥΓΗΣ.)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION