Dio, Chrysostom, Orationes, περὶ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ α.

(디오, 크리소토모스, 연설, περὶ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ α.)

φασί ποτε Ἀλεξἀνδρῳ τῷ βασιλεῖ τὸν αὐλητὴν Τιμόθεον τὸ πρῶτον ἐπιδεικνύμενον αὐλῆσαι κατὰ τὸν ἐκείνου τρόπον μάλα ἐμπείρωσ καὶ μουσικῶσ, οὐ μαλακὸν αὔλημα οὐδὲ ἀναβεβλημένον οὐδὲ τῶν πρὸσ ἄνεσιν καὶ ῥᾳθυμίαν ἀγόντων, ἀλλ’ αὐτὸν οἶμαι τὸν ὄρθιον τὸν τῆσ Ἀθηνᾶσ ἐπικαλούμενον νόμον. καὶ τὸν Ἀλέξανδρον εὐθὺσ ἀναπηδῆσαι πρὸσ τὰ ὅπλα τοῖσ ἐνθέοισ ὁμοίωσ·

οὕτω σφόδρα ἐπαρθῆναι αὐτὸν ὑπὸ τοῦ μέλουσ τῆσ μουσικῆσ καὶ τοῦ ῥυθμοῦ τῆσ αὐλήσεωσ. τὸ δὲ τούτου αἴτιον οὐχ οὕτωσ ἡ τῆσ μουσικῆσ δύναμισ ὡσ ἡ τοῦ βασιλέωσ διάνοια σύντονοσ οὖσα καὶ θυμοειδήσ· ἐπεὶ Σαρδανάπαλλον οὐκ ἄν ποτε ἤγειρεν ἐκ τοῦ θαλάμου καὶ παρὰ τῶν γυναικῶν οὐχ ὅπωσ Τιμόθεοσ ἤ ἄλλοσ τισ τῶν νεωτέρων, ἀλλ’ οὐδὲ Μαρσύασ αὐτὸσ ἤ Ὄλυμποσ·

δοκεῖ δ’ ἔμοιγε μηδὲ τῆσ Ἀθηνᾶσ, εἰ δυνατὸν, διεξιούσησ τὸν αὑτῆσ νόμον ἅψασθαί ποτ’ ἄν ὅπλων ἐκεῖνοσ, πολὺ δ’ ἂν πρότερον ὀρχήσασθαι ἀναστὰσ ἢ φυγεῖν·

οὕτωσ ἀθλίωσ εἶχεν ὑπὸ ἐξουσίασ καὶ τρυφῆσ. ἔτι δὲ μὴ ἕνα τρόπον ἡρμοσμένουσ, ἀλλὰ τοὺσ αὐτοὺσ σφοδρούσ τε καὶ πρᾴουσ καὶ πολεμικοὺσ ἅμα καὶ εἰρηνικοὺσ καὶ νομίμουσ καὶ τῷ ὄντι βασιλικούσ, ἅτε οἶμαι πρὸσ ἀνδρεῖον βουλόμενον εἶναι καὶ νόμιμον ἡγεμόνα, πολλοῦ μὲν δεόμενον θάρσουσ, πολλῆσ δὲ καὶ ἐπιεικείασ.

ἀλλὰ καὶ ἄλλωσ, ὁπότε ἢ πενθῶν ἀκρίτωσ τύχοι παρὰ τὴν ἀξίαν καὶ τὸ πρέπον ἤ κολάζων πικρότερον τοῦ νομίμου καὶ ἐπιεικοῦσ ἢ χαλεπαίνωντοῖσ αὑτοῦ φίλοισ τε καὶ ἑταίροισ ἢ ὑπερορῶν τοὺσ θνητούσ τε καὶ ἀληθεῖσ γονέασ.

ἀλλὰ γὰρ οὐ πᾶσαν ἰάσιν οὐδὲ ὠφέλειαν ὁλόκληρον ἠθῶν ἱκανὴ παρασχεῖν ἡ μουσικῆσ ἐπιστήμη τε καὶ ἕξισ·

οὐ γὰρ οὖν, ὥσ φησιν ὁ ποιητήσ, οὐδ’ Ἀσκληπιάδαισ τοῦτό γ’ ἔδωκε θεόσ· μόνοσ δὲ ὁ τῶν φρονίμων τε καὶ σοφῶν λόγοσ, οἱοῖ γεγόνασιν πολλοὶ τῶν πρότερον, ἀνενδεὴσ καὶ τέλειοσ ἡγεμὼν καὶ βοηθὸσ εὐπειθοῦσ καὶ ἀγαθῆσ φύσεωσ, πρὸσ πᾶσαν ἀρετὴν παραμυθούμενόσ τε καὶ ἄγων ἐμμελῶσ. τίσ ἂν οὖν πρέπουσα καὶ ἀξία φανείη διατριβὴ τῆσ σῆσ προθυμίασ,καὶ πόθεν ἂν εὑρ́οιμεν ἡμεῖσ τέλειον οὕτω λόγον, ἄνδρεσ ἀλῆται καὶ αὐτουργοὶ τῆσ σοφίασ, πόνοισ τε καὶ ἔργοισ ὅσον δυνάμεθα χαίροντεσ τὰ πολλά, τοὺσ δ’ αὖ λόγουσ παρακλήσεωσ ἕνεκεν φθεγγόμενοι πρὸσ αὑτοὺσ καὶ τῶν ἄλλων ἀεὶ τὸν ἐντυγχάνοντα;

ὥσπερ οἱ κινοῦντεσ καὶ μεταφέροντεσ οὐκ εὔφορον βάροσ φθέγγονταί τε καὶᾅδουσιν ἡσυχῇ τὸ ἔργον παραμυθούμενοι, ἐργάται ὄντεσ, οὐκ ᾠδοί τινεσ οὐδὲ ποιηταὶ μελῶν.

πολλοὶ μὲν οὖν κατὰ φιλοσοφίαν λόγοι καὶ πάντεσ ἀκοῆσ ἄξιοι καὶ θαυμαστὴν ὠφέλειαν ἔχοντεσ τοῖσ μὴ παρέργωσ ἀκροωμένοισ·

ἀλλὰ δεῖ τὸν ἐγγύσ τε καὶ μάλιστα ἁψόμενον ἀνευρόντασ καὶ παρακαλέσαντασ Πειθώ τε καὶ Μούσασ καὶ Ἀπόλλωναὡσ δυνατὸν προθύμωσ διελθεῖν. φέρε εἴπωμεν τά τε ἤθη καὶ τὴν διάθεσιν τοῦ χρηστοῦ βασιλέωσ, ἐν βραχεῖ περιλαμβάνοντεσ ὡσ ἔνεστιν, ᾧ ἔδωκε Κρόνου παῖσ ἀγκυλομήτεω σκῆπτρόν τ’ ἠδὲ θέμιστασ, ἵνα σφίσι βουλεύῃσιν.

πάνυ γὰρ οὖν καλῶσ σὺν ἄλλοισ πλείοσιν Ὅμηροσ, ἐμοὶ δοκεῖν, καὶ τοῦτο ἔφη, ὡσ οὐχ ἅπαντασ παρὰ τοῦ Διὸσ ἔχοντασ τὸ σκῆπτρον οὐδὲ τὴν ἀρχὴν ταύτην, ἀλλὰ μόνον τὸν ἀγαθόν, οὐδὲ ἐπ’ ἄλλοισ τισὶ δικαίοισ ἤ τῷ βουλεύεσθαι καὶ φροντίζειν ὑπὲρ τῶν ἀρχομένων, οὐχ ὥστε ἀκολασταίνειν καὶ σπαθᾶν, ἀνοίασ καὶ ὕβρεωσ καὶ ὑπερηφανίασ καὶ πάσησ ἀνομίασ ἀποπιμπλάντα ἐξ ἅπαντοσ αὑτοῦ τὴν ψυχὴν τεταραγμένην ὀργαῖσ τε καὶ λύπαισ καὶ φόβοισ καὶ ἡδοναῖσ καὶ παντοίαισ ἐπιθυμίαισ, ἀλλ’ ὡσ οἰο͂́ν τε προσέχοντα τὸν νοῦν αὑτῷ καὶ τοῖσ ὑπηκόοισ, νομέα καὶ ποιμένα τῷ ὄντι τῶν λαῶν γιγνόμενον, οὐχ ἑστιάτορα καὶ δαιτυμόνα, ὡσ ἔφη τισ.

ἐν ἄλλοισ δὲ οὐδὲ καθεύδειν αὐτὸν ἀξιοῖ δι’ ὅλησ τῆσ νυκτόσ, ὡσ οὐκ οὖσαν αὐτῷ σχολὴν ῥᾳθυμεῖν.

καὶ Ὅμηροσ ὁμοίωσ τοῖσ ἄλλοισ σοφοῖσ τε καὶ ἀληθέσιν ἀνδράσιν, ὡσ οὐδείσ ποτε πονηρὸσ καὶ ἀκόλαστοσ καὶ φιλοχρήματοσ οὔτε αὐτὸσ ἑαυτοῦ γενέσθαι δυνατὸσ ἄρχων οὐδ’ ἐγκρατὴσ οὔτε τῶν ἄλλων οὐδενόσ, οὐδ’ ἔσται ποτὲ ἐκεῖνοσ βασιλεύσ, οὐδ’ ἂν πάντεσ φῶσιν Ἕλληνεσ καὶ βάρβαροι καὶ ἄνδρεσ καὶ γυναῖκεσ, καὶ μὴ μόνον ἄνθρωποι θαυμάζωσιν αὐτὸν καὶ ὑπακούωσιν, ἀλλ’ οἵ τε ὄρνιθεσ πετόμενοι καὶ τὰ θηρία ἐν τοῖσ ὄρεσι μηδὲν ἧττον τῶν ἀνθρώπων συγχωρῇ τε καὶ ποιῇ τὸ προσταττόμενον.

οὐκοῦν λέγωμεν ὑπὲρ τοῦ καθ’ Ὅμηρόν τε καὶ τῇ ἀληθείᾳ βασιλέωσ·

οὗτοσ γὰρ ὁ λόγοσ ἁπλῶσ λεγόμενοσ ἄνευ πάσησ κολακείασ ἢ λοιδορίασ αὐτὸσ ἀφ’ αὑτοῦ τὸν μὲν ὅμοιον τῷ ἀγαθῷ γνωρίζει τε καὶ ἐπαινεῖ, καθ’ ὅσον ἐστὶν ἐκείνῳ ὅμοιοσ, τὸν δὲ ἀνόμοιον ἐξελέγχει τε καὶ ὀνειδίζει. ἔστι δὴ πρῶτον μὲν θεῶν ἐπιμελὴσ καὶ τὸ δαιμόνιον προτιμῶν· οὐ γὰρ δυνατὸν ἄλλῳ τινὶ πεποιθέναι μᾶλλον τὸν δίκαιον ἄνδρα καὶ ἀγαθὸν ἤ τοῖσ δικαιοτάτοισ τε καὶ ἀρίστοισ θεοῖσ. ὅστισ δὲ κακὸσ ὢν ἡγεῖταί ποτε θεοὺσ ἀρέσκειν, κατ’ αὐτὸ τοῦτο πρῶτον οὐχ ὅσιόσ ἐστιν·

ἢ γὰρ ἀνόητον ἢ πονηρὸν νενόμικε τὸ θεῖον.

μετὰ δὲ τοὺσ θεοὺσ ἀνθρώπων ἐπιμελεῖται, τιμῶν μὲν καὶ ἀγαπῶν τοὺσ ἀγαθούσ, κηδόμενοσ δὲ πάντων. τίσ μὲν γὰρ ἀγέλησ βοῶν κήδεται μᾶλλον τοῦ νέμοντοσ; τίσ δὲ ποιμνίοισ ὠφελιμώτερόσ τε καὶ ἀμείνων ποιμένοσ; τίσ δὲ μᾶλλον φίλιπποσ τοῦ πλείστων μὲν ἄρχοντοσ ἵππων, πλεῖστα δὲ ἀφ’ ἵππων ὠφελουμένου; τίνα δὲ εἰκὸσ οὕτωσ εἶναι φιλάνθρωπον ἢ ὅστισ πλείστων μὲν ἀνθρώπων ἐγκρατήσ ἐστι, μάλιστα δὲ ὑπὸ ἀνθρώπων θαυμάζεται;

δεινὸν γάρ, εἰ οἱ ἀλλοφύλων καὶ ἀγρίων ἄρχοντεσ θηρίων εὐνούστεροι εἱε͂ν τοῖσ ἀρχομένοισ τοῦ βασιλεύοντοσ ἀνθρώπων ἡμέρων καὶ ὁμοφύλων. καὶ μέντοι καὶ φιλοῦσι καὶ ἀνέχονται μάλιστα πάντων ἀγέλαι μὲν νομεῖσ, ἵπποι δὲ ἡνιόχουσ·

καὶ ἀγαπῶνται, καὶ τὰ ἄλλα οὕτωσ ἀγαπᾷ τὰ ἀρχόμενα τοὺσ ἄρχοντασ.

πῶσ οὖν εἰκὸσ τὰ μὲν ἄφρονα καὶ ἀγνώμονα εἰδέναι καὶ φιλεῖν τοὺσ ἐπιμελουμένουσ, τὸ δὲ πάντων συνετώτατον καὶ μάλισταἀποδοῦναι χάριν ἐπιστάμενον ἀγνοεῖν καὶ ἐπιβουλεύειν;

ἀλλὰ γὰρ ἀνάγκη τὸν ἥμερον καὶ φιλάνθρωπον βασιλέα μὴ μόνον φιλεῖσθαι ὑπ’ ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ ἐρᾶσθαι. ταῦτ’ οὖν εἰδὼσ καὶ φύσει τοιοῦτοσ ὤν, ἵλεων καὶ πρᾷον παρέχει τὴν ψυχὴν πᾶσιν, ἅτε πάντασ ἡγούμενοσ εὔνουσ καὶ φίλουσ. καὶ μὲν δὴ οἰέται δεῖν πλέονἔχειν διὰ τὴν ἀρχὴν οὐ τῶν χρημάτων οὐδὲ τῶν ἡδονῶν, ἀλλὰ τῆσ ἐπιμελείασ καὶ τῶν φροντίδων·

ὥστε καὶ φιλόπονοσ μᾶλλόν ἐστιν ἢ πολλοὶ τῶν ἄλλων φιλήδονοι καὶ φιλοχρήματοι. ἐπίσταται γὰρ ὅτι αἱ μὲν ἡδοναὶ τοὺσ ἀεὶ συνόντασ τά τε ἄλλα λυμαίνονται καὶ ταχὺ ποιοῦσιν ἀδυνάτουσ πρὸσ αὑτάσ, οἱ δὲ πόνοι τά τε ἄλλα ὠφελοῦσι καὶ ἀεὶ μᾶλλον παρέχουσι δυναμένουσ πονεῖν. οὐκοῦν μόνῳ ἔξεστιν αὐτῷ τοὺσ μὲν στρατιώτασ συστρατιώτασ προσειπεῖν, τοὺσ δὲ συνήθεισ φίλουσ, μὴ καταγελῶντα τοῦ ὀνόματοσ τῆσ φιλίασ· πατέρα δὲ τῶν πολιτῶν καὶ τῶν ἀρχομένων οὐ λόγῳ κεκλῆσθαι μόνον, ἀλλὰ τοῖσ ἔργοισ τοῦτο ἐπιδείκνυσθαι·

δεσπότησ δὲ οὐχὅπωσ τῶν ἐλευθέρων, ἀλλὰ μηδὲ τῶν δούλων χαίρει καλούμενοσ· βασιλεύειν γὰρ οὐχ αὑτοῦ χάριν οἰέται μᾶλλον ἑνὸσ ὄντοσ ἢ τῶν ἀνθρώπων ἁπάντων.

καὶ τοίνυν εὐεργετῶν ἥδεται πλείω τῶν εὐεργετουμένων, καὶ μόνησ ταύτησ ἐστὶ τῆσ ἡδονῆσ ἀκόρεστοσ. τὰ μὲν γὰρ ἄλλα τῆσ βασιλείασ ἀναγκαῖα νενόμικεν, τὸ τῆσ εὐεργεσίασ μόνον ἑκούσιόν τε καὶ εὔδαιμον. καὶ τῶν μὲν ἀγαθῶν ἀφειδέστατόσ ἐστιν, ὡσ οὐδέποτε ἐπιλειψόντων, κακοῦ δὲ ἧττον αἴτιοσ γίγνεσθαι πέφυκεν ἤπερ ὁ ἥλιοσ τοῦ σκότουσ.

μὲν ἰδόντεσ καὶ συγγενόμενοι οὐκ ἐθέλουσιν ἀπολιπεῖν, οἱ δὲ ἀκούοντεσ ἐπιθυμοῦσιν ἰδεῖν μᾶλλον ἢ παῖδεσ ἀγνοουμένουσ πατέρασ ἀνευρεῖν.

τοῦτον οἱ μὲν πολέμιοι δεδοίκασι καὶ οὐδεὶσ ὁμολογεῖ πολέμιοσ εἶναι, οἱ δὲ φίλοι θαρροῦσιν, καὶ οἱ σφόδρα ἐγγὺσ ἡγοῦνται πάντων ἐν τῷ ἀσφαλεστάτῳ εἶναι.

τοὺσ δὲ προσιόντασ καὶ ὁρῶντασ οὐκ ἔκπληξισ οὐδὲ φόβοσ, ἀλλ’ αἰδὼσ ὕπεισι, πολὺ κρεῖττον καὶ ἰσχυρότερον φόβου· τοὺσ μὲν γὰρ φοβουμένουσ ἀνάγκη μισεῖν καὶ ἀποδρᾶναι θέλειν, τοὺσ δὲ αἰδουμένουσ παραμένειν καὶ θαυμάζειν. τὴν μὲν οὖν ἁπλότητα καὶ τὴν ἀλήθειαν ἡγεῖται βασιλικὸν καὶ φρόνιμον, τὴν δὲ πανουργίαν καὶ τὴν ἀπάτην ἀνόητον καὶ δουλοπρεπέσ, ὁρῶν ὅτι καὶ τῶν θηρίων τὰ δειλότατα καὶ ἀγεννέστατα, ψεύδεται πάντων μάλιστα καὶ ἐξαπατᾷ.

φιλότιμοσ δὲ ὤν τὴν φύσιν καὶ εἰδὼσ ὅτι τοὺσ ἀγαθοὺσ πεφύκασιν οἱ ἄνθρωποι τιμᾶν, ἧττον ἐλπίζει τιμᾶσθαι ἂν ὑπὸ ἀκόντων ἢ παρὰ μισούντων φιλίασ τυγχάνειν.

καὶ πολεμικὸσ μὲν οὕτωσ ἐστὶν ὥστ’ ἐπ’ αὐτῷ εἶναι τὸ πολεμεῖν, εἰρηνικὸσ δὲ οὕτωσ ὡσ μηδὲν ἀξιόμαχον αὐτῷ λείπεσθαι. καὶ γὰρ δὴ καὶ τόδε οἶδεν, ὅτι τοῖσ κάλλιστα πολεμεῖν παρεσκευασμένοισ, τούτοισ μάλιστα ἔξεστιν εἰρήνην ἄγειν. φιλέταιροσ δὲ καὶ φιλοπολίτησ καὶ φιλοστρατιώτησ ὁμοίωσ πέφυκεν·

ὅστισ μὲν γὰρ ὑπερόπτησ τῶν στρατευομένων καὶ οὐδεπώποτε ἢ σπανίωσ ἑώρακε τοὺσ ὑπὲρ τῆσ ἀρχῆσ κινδυνεύοντασ καὶ πονοῦντασ, τὸν δὲ ἀνόνητον καὶ ἄνοπλον ὄχλον διατελεῖ θωπεύων, ὅμοιόν γε πέπονθε καθάπερ εἰ ποιμὴν τοὺσ συμφυλάττοντασ αὐτῷ κύνασ ἀγνοοίη καὶ μήτε τροφὴν αὐτοῖσ ὀρέγοι μήτε συναγρυπνήσειέ ποτε φυλάττουσιν· οὗτοσ γὰρ οὐ τὰ θηρία μόνον, ἀλλὰ καὶ τοὺσ κύνασ ἀναπείθει μὴ ἀπέχεσθαι τῆσ ποίμνησ. μήτε πονεῖν παρακελευόμενοσ, τῶν δὲ ἄλλων ἀνθρώπων ἠμέλησεν, ὅμοιόσ ἐστι κυβερνήτῃ τοὺσ μὲν ναύτασ διαφθείροντι πλησμονῇτε καὶ ὕπνῳ δι’ ἡμέρασ, τῶν δ’ ἐπιβατῶν καὶ τῆσ νεὼσ ἀπολλυμένησ οὐδὲν φροντίζοντι.

εἰ δέ τισ πρὸσ μὲν ταῦτα ἔχοι μετρίωσ, τοὺσ δὲ πλησίον αὑτῷ καὶ φίλουσ καλουμένουσ ἀτιμάζοι τε καὶ μὴ σκοποῖ τοῦτο, ὅπωσ δόξουσι μακάριοι καὶ ζηλωτοὶ πᾶσι, λανθάνει προδότησ αὑτοῦ καὶ τῆσ ἀρχῆσ γιγνόμενοσ, τοὺσ μὲν ὄντασφίλουσ ἀθύμουσ ποιῶν, τῶν δὲ ἄλλων μηδένα ἐπιθυμεῖν τῆσ αὐτοῦ φιλίασ, ἀποστερῶν δ’ ἑαυτὸν τοῦ καλλίστου καὶ ὠφελιμωτάτου κτήματοσ φιλίασ.

τίσ μὲν γὰρ ἀοκνότεροσ πονεῖν, ὅταν τούτου καιρὸσ ᾖ, φίλου;

τίσ δὲ συγχαίρειν ἑτοιμότεροσ ἐν ταῖσ εὐτυχίαισ; ὁ παρὰ τίνοσ δὲ ἔπαινοσ ἡδίων ἢ τῶν φίλων; παρὰ τίνοσ δὲ τἀληθὲσ ἀλυπότερον; τίσ δὲ φρουρά, ποῖα δὲ ἐρύματα, ποῖα δὲ ὅπλα βεβαιότερα καὶ κρείττω τῆσ ἀπὸ τῶν εὐνοούντων φυλακῆσ; ὁπόσουσ γὰρ ἄν τισ ᾖ κεκτημένοσ ἑταίρουσ, τοσούτοισ μὲν ὀφθαλμοῖσ ἃ βούλεται ὁρᾷ, τοσαύταισ δὲ ἀκοαῖσ ἃ δεῖ ἀκούει, τοσαύταισ δὲ διανοίαισ διανοεῖται περὶ τῶν συμφερόντων.

διαφέρει γὰρ οὐδὲν ἠεὶ̓́ τῳ θεὸσ ἓν σῶμα ἔχοντι πολλὰσ ψυχὰσ ἔδωκεν ἁπάσασ ὑπὲρ ἐκείνου προνοουμένασ. ἵνα δὲ τὰ πολλὰ ἀφεὶσ εἴπω τὸ φανερώτατον σημεῖον, οὗτόσ ἐστιν ὁ χρηστὸσ βασιλεύσ, ὃν οἱ ἀγαθοὶ ἄνδρεσ οὐκ αἰσχύνονται ἐπαινοῦντεσ οὔτε τὸν παρόντα χρόνον οὔτε τὸν ὕστερον.

καὶ μέντοι καὶ αὐτὸσ οὐ τὸν παρὰ τῶν βαναύσωνκαὶ ἀγοραίων ἀγαπᾷ ἔπαινον, ἀλλὰ τὸν παρὰ τῶν ἐλευθέρων καὶ γενναίων, οἷσ οὐκ ἄξιον ζῆν ψευσαμένοισ. τίσ οὖν οὐκ ἂν μακαρίσειε τὸν τοιοῦτον ἄνδρα τε καὶ βίον;

πόθεν δὲ οὐκ ἂν ἔλθοιεν ἐπ’ ἐκεῖνον ὀψόμενοί τε αὐτὸν καὶ ἀπολαύσοντεσ τῆσ καλῆσ διανοίασ καὶ ἀγαθῆσ; τί μὲν σεμνότερον θέαμα γενναίου καὶ φιλοπόνου πόνου βασιλέωσ; τί δὲ ἥδιον ἡμέρου καὶ προσφιλοῦσ, πάντασ μὲν εὖ ποιεῖν ἐπιθυμοῦντοσ, ἅπαντασ δὲ δυναμένου;

τί δὲ λυσιτελέστερον ἴσου καὶ δικαίου;

τίνοσ μὲν γὰρ ὁ βίοσ ἀσφαλέστεροσ ἢ ὃν πάντεσ ὁμοίωσ φυλάττουσιν; τίνοσ δὲ ἡδίων ἢ τοῦ μηδένα ἐχθρὸν ἡγουμένου; τίνοσ δὲ ἀλυπότεροσ ἢ τοῦ μηδὲν ἔχοντοσ αὑτὸν αἰτιάσασθαι; τίσ δὲ εὐτυχέστεροσ ἐκείνου τοῦ ἀνδρόσ, ὅστισ ἀγαθὸσ ὢν οὐδένα λανθάνει; ἐγὼ μὲν οὖν ἁπλῶσ εἶπον τὰ περὶ τὸν ἀγαθὸν βασιλέα.

τούτων δὲ εἴ τι φαίνεται προσήκειν σοι, μακάριοσ μὲν αὐτὸσ τῆσ εὐγνώμονοσ καὶ ἀγαθῆσ φύσεωσ, μακάριοι δὲ ἡμεῖσ οἱ συμμετέχοντεσ. μετὰ δὲ τὸν νῦν εἰρημένον λόγον ἐγὼ μὲν ἐπεθύμουν διελθεῖν περὶ τοῦ μεγίστου καὶ πρώτου βασιλέωσ καὶ ἄρχοντοσ, ὃν χρὴ μιμουμένουσ ἀεὶ τοὺσ θνητοὺσ καὶ τὰ τῶν θνητῶν διέποντασ ἐπιμελεῖσθαι, πρὸσ ἐκεῖνον ὡσ δυνατόν ἐστιν εὐθύνοντασ καὶ ἀφομοιοῦντασ τὸν αὑτῶν τρόπον.

διὰ τοῦτο γὰρ καὶ Ὅμηροσ διοτρεφέασ εἶναί φησι τοὺσ ἀληθῶσ βασιλέασ καὶ Διὶ τὴν βουλὴν ὁμοίουσ, καὶ τὸν Μίνω, μεγίστην ἔχοντα δόξαν ἐπὶ δικαιοσύνῃ, τοῦ Διὸσ ὁμιλητὴν ἔφη γενέσθαι.

καὶ σχεδὸν ὅσοι πώποτε ἐν Ἕλλησιν ἢ βαρβάροισ γεγόνασι βασιλεῖσ οὐκ ἀνάξιοι τυγχάνειν ταύτησ τῆσ προσηγορίασ, τοῦ θεοῦ τούτου μαθητάσ τε καὶ ζηλωτὰσ ὁ λόγοσ αὐτοὺσ ἀποφαίνεται. Ζεὺσ γὰρ μόνοσ θεῶν πατὴρ καὶ βασιλεὺσ ἐπονομάζεται καὶ Πολιεὺσ καὶ Φίλιόσ τε καὶ Ἑταιρεῖοσ καὶ Ὁμόγνιοσ, πρὸσ δὲ τούτοισ Ἱκέσιόσ τε καὶ Ξένιοσ καὶ μυρίασ ἄλλασ ἐπικλήσεισ , πάσασ ἀγαθὰσ καὶ ἀγαθῶν αἰτίασ·

καὶ ἵλεωσ τοῖσ δεομένοισ, Φύξιοσ δὲ διὰ τὴν τῶν κακῶν ἀπόφυξιν, Ξένιοσ δέ, ὅτι καὶ τοῦτο ἀρχὴ φιλίασ, μηδὲ τῶν ξένων ἀμελεῖν μηδὲ ἀλλότριον ἡγεῖσθαι μηδένα ἀνθρώπων, Κτήσιοσ δὲ καὶ Ἐπικάρπιοσ,ἅτε τῶν καρπῶν αἴτιοσ καὶ δοτὴρ πλούτου καὶ κτήσεωσ, οὐ πενίασ οὐδὲ ἀπορίασ, ὡσ εὐθὺσ ἁπάσασ ταύτασ δέον ἕπεσθαι τὰσ δυνάμεισ τῇ τοῦ βασιλέωσ δυνάμει τε καὶ κλήσει.

καλὸν οὖν εἰπεῖν ὑπὲρ τῶν ὅλων τῆσ διοικήσεωσ ὁποῖόν γε τὸ ξύμπαν αὐτό τε εὔδαιμον καὶ σοφὸν ἀεὶ διαπορεύεται τὸν ἄπειρον αἰῶνα συνεχῶσἐν ἀπείροισ περιόδοισ μετὰ ψυχῆσ τε ἀγαθῆσ καὶ δαίμονοσ ὁμοίου καὶ προνοίασ καὶ ἀρχῆσ τῆσ δικαιοτάτησ τε καὶ ἀρίστησ, ἡμᾶσ τε ὁμοίουσ παρέχεται, κατὰ φύσιν κοινὴν τὴν αὑτοῦ καὶ τὴν ἡμετέραν ὑφ’ ἑνὶ θεσμῷ καὶ νόμῳ κεκοσμημένουσ καὶ τῆσ αὐτῆσ μετέχοντασ πολιτείασ.

ἣν ὁ μὲν τιμῶν καὶ φυλάττων καὶ μηδὲνἐναντίον πράττων νόμιμοσ καὶ θεοφιλὴσ καὶ κόσμιοσ, ὁ δὲ ταράττων ὅσον ἐφ’ ἑαυτῷ καὶ παραβαίνων καὶ ἀγνοῶν ἄνομοσ καὶ ἄκοσμοσ, ὁμοίωσ μὲν ἰδιώτησ, ὁμοίωσ δὲ καὶ ἄρχων ὀνομαζόμενοσ·

πολὺ δὲ μείζων καὶ φανερωτέρα πᾶσιν ἡ παρὰ τοῦ ἄρχοντοσ πλημμέλεια. ὥσπερ οὖν ὅσοι στρατηγοί τε καὶ ἄρχοντεσ στρατοπέδωνκαὶ πόλεων καὶ ἐθνῶν, ὅστισ ἂν τὸν σὸν μάλιστα μιμῆται τρόπον καὶ τοῖσ σοῖσ ἤθεσιν ὅμοιον αὑτὸν ὡσ δυνατὸν φαίνηται παρέχων, οὗτοσ ἂν εἰή σοὶ πάντων ἑταιρότατοσ καὶ προσφιλέστατοσ·

εἰ δέ τισ ἐναντίοσ καὶ ἀνόμοιοσ γίγνοιτο, δικαίωσ ἂν τυγχάνοι μέμψεώσ τε καὶ ἀτιμίασ καὶ αὐτῆσ γε τῆσ ἀρχῆσ ταχὺ παυθεὶσ παραχωρήσειεν ἑτέροισ ἀμείνοσί τε καὶ ἄμεινον δυναμένοισ διοικεῖν· οὕτω δὴ καὶ τῶν βασιλέων, ἅτε οἶμαι παρὰ τοῦ Διὸσ ἐχόντων τὴν δύναμιν καὶ τὴν ἐπιτροπήν, ὃσ μὲν ἂν πρὸσ ἐκεῖνον βλέπων τὸν τοῦ Διὸσ νόμον τε καὶ θεσμὸν κοσμῇ καὶ ἄρχῃ δικαίωσ τε καὶ καλῶσ, ἀγαθῆσ τυγχάνει μοίρασ καὶ τέλουσ εὐτυχοῦσ·

ὃσ δ’ ἂν παραβῇ καὶ ἀτιμάσῃ τὸν ἐπιτρέψαντα ἢ δόντα τὴν δωρεὰν ταύτην, οὐδὲν ἀπώνατο τῆσ πολλῆσ ἐξουσίασ καὶ δυνάμεωσ ἢ τοσοῦτον μόνον ὅσον φανερὸσ πᾶσι γενέσθαι τοῖσ καθ’ αὑτὸν καὶ τοῖσ ὕστερον πονηρὸσ καὶ ἀκόλαστοσ ὤν, τὸν μυθευόμενον Φαέθοντοσ ἀναπληρώσασ πότμον, ἅτε ἰσχυροῦ καὶ θείου παρὰ μοῖραν ἐπιβὰσ ἁρ́ματοσ, οὐχ ἱκανὸσ ὢν ἡνίοχοσ.

λέγει δὲ καὶ Ὅμηροσ ὧδέ πωσ·

ὃσ μὲν ἀπηνὴσ αὐτὸσ ἐῄ καὶ ἀπηνέα εἰδῇ, τῷ δὲ καταρῶνται πάντεσ βροτοὶ ἄλγἐ ὀπίσσω ζωῷ, ἀτὰρ τεθνεῶτί γ’ ἐφεψιόωνται ἅπαντεσ· ὃσ δ’ ἂν ἀμύμων αὐτὸσ ἐῄ καὶ ἀμύμονα εἰδῇ, τοῦ μέντοι κλέοσ εὐρὺ διὰ ξεῖνοι φορέουσι πάντασ ἐπ’ ἀνθρώπουσ, πολλοί τέ μιν ἐσθλὸν ἐείπον. τὸ μὲν οὖν ἐμόν, ὅπερ ἔφην, ἥδιστα καὶ προθυμότατα τοῦτον εἴποιμ’ ἂν τὸν λόγον, τὸν ὑπὲρ τοῦ Διὸσ καὶ τῆσ τοῦ παντὸσ φύσεωσ.

ἂν σχολὴ διελθεῖν αὐτόν.

εἰ δ’ ἄρα μῦθον ἐθέλοισ τινὰ ἀκοῦσαι, μᾶλλον δὲ ἱερὸν καὶ ὑγιῆ λόγον σχήματι μύθου λεγόμενον, τυχὸν οὐκ ἄτοπόσ σοι φανήσεται νῦν τε καὶ ὕστερον ἐνθυμουμένῳ κατὰ σαυτὸν ὃν ἐγώ ποτε ἤκουσα γυναικὸσ Ἠλείασ ὑπὲρ Ἡρακλέουσ διηγουμένησ. ὡσ γὰρ ἔτυχον ἐν τῇ φυγῇ ποτε ἀλώμενοσ·

καὶ πολλήν γε χάριν οἶδα τοῖσ θεοῖσ, ὅτι με οὐκ εἰάσαν θεατὴν γενέσθαι πολλῶν καὶ ἀδίκων πραγμάτων· ἐπῄειν δ’ οὖν ὡσ ἐδυνάμην πλείστην γῆν ἐν ἀγύρτου σχήματι καὶ στολῇ, τοῦτο μὲν παρ’ Ἕλληνασ, τοῦτο δὲ παρὰ βαρβάρουσ, αἰτίζων ἀκόλουσ, οὐκ ἀόρασ οὐδὲ λέβητασ.

πάνυ προσῄειν, περὶ δὲ τὴν χώραν διέτριβον, ἅτε πολλὴν ἱστορίαν ἔχουσαν, νομεῦσι καὶ κυνηγέταισ, γενναίοισ τε καὶ ἁπλοῖσ ἤθεσιν, ἐπιμιγνύμενοσ.

καὶ δὴ βαδίζων ὡσ ἀφ’ Ἡραίασ εἰσ Πῖσαν παρὰ τὸν Ἀλφειὸν μέχρι μέν τινοσ ἐπετύγχανον τῆσ ὁδοῦ, μεταξὺ δὲ εἰσ ὕλην τινὰ καὶ δυσχωρίαν ἐμπεσὼν καὶ πλείουσ ἀτραποὺσ ἐπὶ βουκόλἰ ἄττα καὶ ποίμνασ φερούσασ, οὐδενὶ συναντῶν οὐδὲ δυνάμενοσ ἐρέσθαι, διαμαρτάνω τε καὶ ἐπλανώμην μεσημβρίᾳ σταθερᾷ.

ἰδὼνοὖν ἐπὶ ὑψηλῷ τινι δρυῶν συστροφὴν οἱο͂ν ἄλσοσ, ᾠχόμην ὡσ ἀποψόμενοσ ἐντεῦθεν ὁδόν τινα ἢ οἰκίαν. καταλαμβάνω οὖν λίθουσ τέ τινασ εἰκῇ ξυγκειμένουσ καὶ δέρματα ἱερείων κρεμάμενα καὶ ῥόπαλα καὶ βακτηρίασ, νομέων τινῶν ἀναθήματα, ὡσ ἐφαίνετο, ὀλίγον δὲ ἀπωτέρω καθημένην γυναῖκα ἰσχυρὰν καὶ μεγάλην, τῇδὲ ἡλικίᾳ πρεσβυτέραν, τὰ μὲν ἄλλα ἄγροικον στολὴν ἔχουσαν, πλοκάμουσ δέ τινασ πολιοὺσ καθεῖτο.

ταύτην ἕκαστα ἀνηρώτων.

ἣ δὲ πάνυ πρᾴωσ καὶ φιλοφρόνωσ δωρίζουσα τῇ φωνῇ τόν τε τόπον ἔφραζεν ὡσ Ἡρακλέουσ ἱερὸσ εἰή, καὶ περὶ αὑτῆσ, ὅτι παῖδα ἔχοι ποιμένα καὶ πολλάκισ αὐτὴ νέμοι τὰ πρόβατα· ἔχειν δὲ μαντικὴνἐκ μητρὸσ θεῶν δεδομένην, χρῆσθαι δὲ αὐτῇ τούσ τε νομέασ πάντασ τοὺσ πλησίον καὶ τοὺσ γεωργοὺσ ὑπὲρ καρπῶν καὶ βοσκημάτων γενέσεωσ καὶ σωτηρίασ. καὶ σὺ δὲ ἐλήλυθασ, ἔφη, οὐκ ἄνευ θείασ τύχησ εἰσ τόνδε τὸν τόπον·

οὐ γὰρ ἐάσω σε ἀπελθεῖν μάτην. καὶ μετὰ τοῦτο ἤδη προέλεγεν ὅτι οὐ πολὺσ χρόνοσ ἔσοιτόμοι τῆσ ἄλησ καὶ τῆσ ταλαιπωρίασ, οὔτε σοί, εἶπεν, οὔτε τοῖσ ἄλλοισ ἀνθρώποισ. ταῦτα δὲ ἔλεγεν, οὐχ ὥσπερ οἱ πολλοὶ τῶν λεγομένων ἐνθέων ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, ἀσθμαίνουσα καὶ περιδινοῦσα τὴν κεφαλὴν καὶ πειρωμένη δεινὸν ἐμβλέπειν, ἀλλὰ πάνυ ἐγκρατῶσ καὶ σωφρόνωσ.

συμβαλεῖσ δέ, ἔφη, ποτὲ ἀνδρὶ καρτερῷ,πλείστησ ἄρχοντι χώρασ καὶ ἀνθρώπων·

τούτῳ μήποτε ὀκνήσῃσ εἰπεῖν τόνδε τὸν μῦθον, εἰ καί σου καταφρονεῖν τινεσ μέλλοιεν ὡσ ἀδολέσχου καὶ πλάνητοσ. οἱ γὰρ ἀνθρώπων λόγοι καὶ τὰ πάντα σοφίσματα οὐδενὸσ ἄξια πρὸσ τὴν παρὰ τῶν θεῶν ἐπίπνοιαν καὶ φήμην.

ὅσοι γάρ ποτε σοφοὶ καὶ ἀληθεῖσ κατ’ ἀνθρώπουσ λόγοι περὶ θεῶν τε καὶ τοῦ σύμπαντοσ, οὐκ ἄνευ θείασ ποτε βουλήσεωσ καὶ τύχησ ἀνθρώπων ἐγένοντο διὰ τῶν πρώτων μαντικῶν τε καὶ θείων ἀνδρῶν· οἱο͂ν ἐν Θρᾴκῃ τινὰ λέγουσιν Ὀρφέα γενέσθαι Μούσησ υἱόν, ἄλλον δὲ ποιμένα ἐν ὄρει τινὶ τῆσ Βοιωτίασ αὐτῶν ἀκοῦσαι τῶν Μουσῶν·

ὅσοι δὲ ἄνευ δαιμονίου κατοχῆσ καὶ ἐπιπνοίασ λόγουσ τινὰσ ὡσ ἀληθεῖσ παρ’ αὑτῶν ἐκόμισαν εἰσ τὸν βίον ἀτόπουσ καὶ πονηρούσ. ἄκουε δὴ τοῦδε τοῦ μύθου σφόδρα ἐγρηγορώσ τε καὶ τὸν νοῦν προσέχων, ὅπωσ διαμνημονεύσασ ἀπαγγείλῃσ πρὸσ ἐκεῖνον, ᾧ φημί σε συμβαλεῖν. ἔστι δὲ περὶ τοῦδε τοῦ θεοῦ, παρ’ ᾧ νῦν ἐσμεν. ἦν μὲν γάρ, ὡσ πάντεσ λέγουσι, Διὸσ υἱὸσ ἐξ Ἀλκμήνησ, βασιλεὺσ δὲ οὐ μόνον Ἄργουσ, καὶ τῆσ Ἑλλάδοσ ἁπάσησ.

τοῦτο δὲ οἱ πολλοὶ οὐκ ἴσασιν, ἀλλ’ ὅτι αὐτὸσ ἀπεδήμει στρατευόμενοσ καὶ φυλάττων τὴν ἀρχήν, οἱ δ’ Εὐρυσθέα φασὶ βασιλεύειν τότε . ταῦτα μὲν οὖν λέγεται μάτην ὑπ’ αὐτῶν. ἐκεῖνοσ δὲ οὐ μόνον τῆσ Ἑλλάδοσ ἦν βασιλεύσ, ἀλλ’ ἀπ’ ἀνίσχοντοσ ἡλίου μέχρι δυομένου πάσησ ἦρχε γῆσ καὶ τῶν ἀνθρώπων ἁπάντων, παρ’ οἷσ ἱερά ἐστιν Ἡρακλέουσ.

ἦν δὲ καὶ πεπαιδευμένοσ ἁπλῶσ, πολυτρόπωσ οὐδὲ περιττῶσ σοφίσμασι καὶ πανουργήμασιν ἀνθρώπων κακοδαιμόνων.

λέγουσι δὲ καὶ ταῦτα περὶ Ἡρακλέουσ, ὡσ γυμνὸσ ᾔει μόνον ἔχων λεοντῆν καὶ ῥόπαλον. τοῦτο δὲ οὕτωσ λέγουσιν, ὅτι ἐκεῖνοσ οὔτε χρυσίον οὔτε ἀργύριον οὔτε ἐσθῆτα περὶ πολλοῦ ἐποιεῖτο, ἀλλὰ ταῦτα πάντα ἐνόμιζε τοῦ μηδενὸσ ἄξια, πλὴν ὅσον δοῦναι καὶ χαρίσασθαι.

πολλοῖσ γοῦν οὐ μόνον χρήματα ἄπειρα καὶ γῆν καὶ ἀγέλασ ἵππων καὶ βοῶν, ἀλλὰ βασιλείασ καὶ πόλεισ ὅλασ ἐδωρήσατο.

ἐπίστευε γὰρ αὑτοῦ πάντα εἶναι καὶ οὐδὲν ἀλλότριον, προσγίγνεσθαι δὲ τοῖσ δοθεῖσι τὴν εὔνοιαν τῶν λαβόντων. οὐ τοίνυν οὐδὲ ἐκεῖνο ἀληθέσ φασιν ὅτι δὴ περιῄει μόνοσ ἄνευ στρατιᾶσ.

οὐ γὰρ δυνατὸν πόλεισ τε ἐξαιρεῖν καὶ τυράννουσ καταλύειν καὶ πᾶσι πανταχοῦ προστάττειν χωρὶσ δυνάμεωσ. δτι δὲ αὐτουργὸσ ἦν καὶ τῇ ψυχῇ πρόθυμοσ καὶ τὸ σῶμα ἱκανὸσ καὶ πάντων μάλιστα ἐπόνει, μόνον αὐτὸν ἔφασαν βαδίζειν καὶ πράττειν ἅπαντα ὅσα βούλοιτο. καὶμὴν ὅ γε πατὴρ αὐτοῦ πολλὴν ἐπιμέλειαν ἐποιεῖτο, ὁρμάσ τε ἀγαθὰσ ἐπιπέμπων καὶ εἰσ ὁμιλίασ ἀνθρώπων ἀγαθῶν ἄγων.

ἐσήμαινε δὲ καὶ δι’ οἰωνῶν καὶ δι’ ἐμπύρων καὶ διὰ πάσησ μαντικῆσ ἕκαστα. λογιζόμενοσ Ἑρμῆν ἔπεμψε, κελεύσασ ἃ δεῖ ποιεῖν.

καὶ σφόδρα ὑψηλήν, τὰ δὲ ἔξωθεν δεινῶσ ἀπότομον κρημνοῖσὀρθίοισ καὶ βαθείᾳ φάραγγι ποταμοῦ κύκλῳ περιρρέοντοσ, πολὺν ψόφον τε καὶ ἦχον ἀναδιδόντοσ, ὡσ τοῖσ κάτωθεν ἀναβλέπουσι μίαν ὁρᾶσθαι τὴν ἄνω κορυφήν, τὸ δὲ ἀληθὲσ ἦν δίδυμοσ ἐκ μιᾶσ ῥίζησ, καὶ πολύ γε ἀλλήλων διεστήκεσαν.

ἐκαλεῖτο δὲ αὐτῶν ἡ μὲν βασίλειοσ ἄκρα, ἱερὰ Διὸσ βασιλέωσ, ἡ δὲ ἑτέρα τυραννική,Τυφῶνοσ ἐπώνυμοσ.

δύο δὲ εἶχον ἔξωθεν ἐφόδουσ εἰσ αὑτάσ, ἡ μὲν βασίλειοσ ἀσφαλῆ καὶ πλατεῖαν, ὡσ ἀκινδύνωσ τε καὶ ἀπταίστωσ δι’ αὐτῆσ εἰσιέναι ἐφ’ ἁρ́ματοσ ἐλαύνοντα, εἴ τῳ δεδομένον εἰή παρὰ τοῦ μεγίστου θεῶν· ἡ δὲ ἑτέρα στενήν τε καὶ σκολιὰν καὶ βίαιον, ὡσ τοὺσ πλείστουσ πειρωμένουσ αὐτῆσ οἴχεσθαι κατὰ τῶν κρημνῶν καὶ τοῦ ῥεύματοσ, ἅτε οἶμαι παρὰ δίκην ἰόντασ. φαίνεται μὲν οὖν, ὅπερ ἔφην, τοῖσ πολλοῖσ, ἅτε ὁρῶσι μακρόθεν, ἄμφω μία τε καὶ ἐν ταὐτῷ σχεδόν, ὑπερέχει δὲ ἡ βασίλειοσ κορυφὴ τοσοῦτον ὥστ’ ἐκείνη μὲν ἐπάνω τῶν νεφῶν ἐστιν, ἐν αὐτῷ τῷ καθαρῷ καὶ αἰθρίῳ ἀέρι, ἡ δὲ ἑτέρα πολὺ κατωτέρω, περὶ αὐτὴν μάλιστα τὴν τῶν νεφῶν συστροφήν, σκοτεινὴ καὶ ἀχλυώδησ.

ἄγων οὖν ἐκεῖσε ὁ Ἑρμῆσ ἐπέδειξε τὴν φύσιν τοῦ χωρίου.

τοῦ δὲ Ἡρακλέουσ, ἅτε νέου καὶ φιλοτίμου, προθυμουμένου θεάσασθαι τἄνδον, Οὐκοῦν ἕπου, φησίν, ἵνα καὶ σαφῶσ ἴδῃσ τὴν διαφορὰν τῶν ἄλλων, ἃ λανθάνει τοὺσ ἀνοήτουσ. ἐπεδείκνυεν οὖν αὐτῷ πρῶτον ἐπὶ τῆσ μείζονοσ κορυφῆσ καθημένην ἐν θρόνῳ λαμπρῷ γυναῖκα εὐειδῆ καὶ μεγάλην, ἐσθῆτι λευκῇ κεκοσμημένην, σκῆπτρον ἔχουσαν οὐ χρυσοῦν οὐδὲ ἀργυροῦν, ἀλλ’ ἑτέρασ φύσεωσ καθαρᾶσ καὶ πολὺ λαμπροτέρασ, ὁποίαν μάλιστα τὴν Ἥραν γράφουσι·

τὸ δὲ πρόσωπον φαιδρὸν ὁμοῦ καὶ σεμνόν, ὡσ τοὺσ μὲν ἀγαθοὺσ ἅπαντασ θαρρεῖν ὁρῶντασ, κακὸν δὲ μηδένα δύνασθαι προσιδεῖν, μὴ μᾶλλον ἢ τὸν ἀσθενῆ τὴν ὄψιν ἀναβλέψαι πρὸσ τὸν τοῦ ἡλίου κύκλον·

καθεστηκὸσ δὲ καὶ ὅμοιον αὐτῆσ τὸ εἶδοσ ὁρᾶσθαι καὶ τὸ βλέμμα οὐ μετατρεπόμενον·

πολλὴν δ’ εὐφημίαν τε καὶ ἡσυχίαν ἀθόρυβον κατέχειν τὸν τόπον.

ἦν δὲ ἅπαντα μεστὰ καρπῶν τε καὶ ζῴων εὐθηνούντων ἀπὸ παντὸσ γένουσ· παρῆν δὲ καὶ χρυσὸσ αὐτόθι ἄπλετοσ σεσωρευμένοσ καὶ ἄργυροσ καὶ χαλκὸσ καὶ σίδηροσ. οὐ μὴν ἐκείνη γε οὐδὲν τῷ χρυσῷ προσεῖχεν οὐδὲ ἐτέρπετο, ἀλλὰ μᾶλλον τοῖσ καρποῖσ τε καὶ ζῴοισ. ἰδὼν οὖν αὐτὴν ὁ Ἡρακλῆσ ᾐδέσθη τε καὶ ἠρυθρίασεν, τιμῶν καὶ σεβόμενοσ, ὡσ ἂν ἀγαθὸσ παῖσ μητέρα γενναίαν.

καὶ ἤρετο τίσ ἐστι θεῶν τὸν Ἑρμῆν· ὁ δὲ εἶπεν, Αὕτη σοι μακαρία δαίμων Βασιλεία, Διὸσ βασιλέωσ ἔκγονοσ. ὁ δὲ Ἡρακλῆσ ἐχάρη καὶ ἐθάρρησε πρὸσ αὐτήν. καὶ αὖθισ ἐπήρετο τὰσ σὺν αὐτῇ γυναῖκασ. τίνεσ εἰσίν; ἔφη· ὡσ εὐσχήμονεσ καὶ μεγαλοπρεπεῖσ καὶ ἀρρενωποί. ἥδε μέν, ἔφη, σοι ἡ προσορῶσα γοργόν τε καὶ πρᾷον, ἐκ δεξιῶν καθημένη, Δίκη, πλείστῳ δὴ καὶ φανερωτάτῳ λάμπουσα κάλλει. παρὰ δὲ αὐτὴν Εὐνομία, πάνυ ὁμοία καὶ μικρὸν διαφέρουσα τὸ εἶδοσ.

ἐκ δὲ τοῦ ἐπὶ θάτερα μέρουσ γυνὴ σφόδρα ὡραία καὶ ἁβρῶσ ἐσταλμένη καὶμειδιῶσα ἀλύπωσ·

εἰρήνην καλοῦσιν αὐτήν· ὁ δ’ ἐγγὺσ οὗτοσ ἑστηκὼσ τῆσ Βασιλείασ παρ’ αὐτὸ τὸ σκῆπτρον ἔμπροσθεν ἰσχυρὸσ ἀνήρ, πολιὸσ καὶ μεγαλόφρων, οὗτοσ δὴ Νόμοσ, ὁ δὲ αὐτὸσ καὶ λόγοσ ὀρθὸσ κέκληται, σύμβουλοσ καὶ πάρεδροσ, οὗ χωρὶσ οὐδὲν ἐκείναισ πρᾶξαι θέμισ οὐδὲ διανοηθῆναι. ταῦτα μὲν οὖνἀκούων καὶ ὁρῶν ἐτέρπετο καὶ προσεῖχε τὸν νοῦν, ὡσ οὐδέποτε αὐτῶν ἐπιλησόμενοσ.

ἐντεῦθεν δὴ ἐπεὶ κατιόντεσ ἐγένοντο κατὰ τὴν τυραννικὴν εἴσοδον, Δεῦρο, ἔφη, θέασαι καὶ τὴν ἑτέραν, ἧσ ἐρῶσιν οἱ πολλοὶ καὶ περὶ ἧσ πολλὰ καὶ παντοδαπὰ πράγματα ἔχουσι, φονεύοντεσ οἱ ταλαίπωροι, παῖδέσ τε γονεῦσι πολλάκισ ἐπιβουλεύοντεσκαὶ γονεῖσ παισὶ καὶ ἀδελφοὶ ἀδελφοῖσ, τὸ μέγιστον κακὸν ἐπιποθοῦντεσ καὶ μακαρίζοντεσ, ἐξουσίαν μετὰ ἀνοίασ. δὴ πρῶτον μὲν αὐτῷ τὰ περὶ τὴν εἴσοδον ἐδείκνυεν, ὡσ μία μὲν ἐφαίνετο πρόδηλοσ, καὶ αὐτὴ σχεδὸν, ὁποίαν πρότερον εἶπον, ἐπισφαλὴσ καὶ παρ’ αὐτὸν φέρουσα τὸν κρημνόν, πολλαὶ δὲ ἄδηλοικαὶ ἀφανεῖσ διαδύσεισ, καὶ κύκλῳ πᾶσ ὑπόνομοσ ὁ τόποσ καὶ διατετμημένοσ ὑπ’ αὐτὸν οἶμαι τὸν θρόνον, αἱ δὲ πάροδοι καὶ ἀτραποὶ πᾶσαι πεφυρμέναι αἵματι καὶ μεσταὶ νεκρῶν.

διὰ δὲ τούτων οὐδεμιᾶσ ἦγεν αὐτόν, ἀλλ’ ἔξωθεν καθαρωτέραν, ἅτε οἶμαι θεατὴν ἐσόμενον. ἐπεὶ δὲ εἰσῆλθον, καταλαμβάνουσι τὴν Τυραννίδα καθημένηνὑψηλὴν ἐξεπίτηδεσ, προσποιουμένην καὶ ἀφομοιοῦσαν αὑτὴν τῇ Βασιλείᾳ, πολὺ δέ, ὡσ ἐνόμιζεν, ὑψηλοτέρῳ καὶ κρείττονι τῷ θρόνῳ, μυρίασ ἄλλασ τινὰσ ἔχοντι γλυφάσ, καὶ διαθέσει χρυσοῦ καὶ ἐλέφαντοσ καὶ ἠλέκτρου καὶ ἐβένου καὶ παντοδαπῶν χρωμάτων πεποικιλμένῳ.

τὴν δὲ βάσιν οὐκ ἦν ἀσφαλὴσ ὁ θρόνοσ οὐδὲ ἡδρασμένοσ, ἀλλὰ κινούμενόσ τε καὶ ὀκλάζων. ἦν δὲ οὐδ’ ἄλλο οὐδὲν ἐν κόσμῳ διακείμενον, ἀλλὰ πρὸσ δόξαν ἅπαντα καὶ ἀλαζονείαν καὶ τρυφήν, πολλὰ μὲν σκῆπτρα, πολλαὶ δὲ τιᾶραι καὶ διαδήματα ἐπὶ τῆσ κεφαλῆσ.

καὶ δὴ μιμουμένη τὸ ἐκείνησ ἦθοσ ἀντὶ μὲν τοῦ προσφιλοῦσ μειδιάματοσ ταπεινὸν ἐσεσήρει καὶ ὕπουλον, ἀντὶ δὲ τοῦ σεμνοῦ βλέμματοσ σκυθρωπὸν ὑφεωρᾶτο καὶ ἄγριον. ἵνα δὲ φαίνοιτο μεγαλόφρων, οὐ προσέβλεπε τοὺσ προσιόντασ, ἀλλ’ ὑπερεώρα καὶ ἠτίμαζεν.

ἐκ δὲ τούτου πᾶσιν ἀπηχθάνετο, πάντασ δὲ ὑπενόει. καθημένη δὲ ἀτρεμίζειν οὐκ ἐδύνατο, θαμινὰ δὲ κύκλῳ περιέβλεπε καὶ ἀνεπήδα πολλάκισ ἐκ τοῦ θρόνου. τὸ δὲ χρυσίον αἴσχιστα ἐφύλαττεν ἐν τοῖσ κόλποισ, πάλιν δὲ ἐρρίπτει φοβηθεῖσα ἀθρόον, εἶτ’ εὐθὺσ ἡρ́παζεν ὅ,τι ἔχοι τισ τῶν παριόντων καὶ τὸ βραχύτατον. ἡ δὲ ἐσθὴσ παντοδαπή, τοῦτο μὲν ἁλουργίδων, τοῦτο δὲ φοινικῶν, τοῦτο δὲ κροκωτῶν·

ἦσαν δὲ καὶ λευκοί τινεσ φαινόμενοι τῶν πέπλων·

πολλὰ δὲ καὶ κατέρρηκτο τῆσ στολῆσ. χρώματα δὲ παντοδαπὰ ἠφίει, φοβουμένη καὶ ἀγωνιῶσα καὶ ἀπιστοῦσα καὶ ὀργιζομένη, καὶ ποτὲ μὲν ὑπὸ λύπησ ταπεινή, ποτὲ δὲ ὑφ’ ἡδονῆσ μετέωροσ ἑωρᾶτο, καὶ νῦν μὲν ἐγέλα τῷ προσώπῳ πάνυ ἀσελγῶσ, πάλιν δὲ εὐθὺσ ἐθρήνει. ἦν δὲ καὶ ὅμιλοσ περὶ αὐτὴν γυναικῶν οὐδὲν ἐκείναισ ὁμοίων, αἷσ ἔφην εἶναι περὶ τὴν Βασιλείαν, ἀλλ’ Ὠμότησ καὶ Ὕβρισ καὶ Ἀνομία καὶ Στάσισ, αἳ πᾶσαι διέφθειρον αὐτὴν καὶ κάκιστα ἀπώλλυον.

ἀντὶ δὲ Φιλίασ Κολακεία παρῆν, δουλοπρεπὴσ καὶ ἀνελεύθεροσ, οὐδεμιᾶσ ἧττον ἐπιβουλεύουσα ἐκείνων, ἀλλὰ μάλιστα δὴ πάντων ἀπολέσαι ζητοῦσα. ὡσ δὲ καὶ ταῦτα ἱκανῶσ τεθέατο, πυνθάνεται αὐτοῦ ὁ Ἑρμῆσ πότερα αὐτὸν ἀρέσειε τῶν πραγμάτων καὶ ποτέρα τῶν γυναικῶν.

ἀλλὰ τὴν μὲν ἑτέραν, ἔφη, θαυμάζω καὶ ἀγαπῶ, καὶ δοκεῖ μοι θεὸσ ἀληθῶσ εἶναι, ζήλου καὶ μακαρισμοῦ ἀξία, ταύτην δὲ τὴν ὑστέραν ἐχθίστην ἔγωγε ἡγοῦμαι καὶ μιαρωτάτην, ὥστε ἥδιστα ἂν αὐτὴν ὤσαιμι κατὰ τούτου τοῦ σκοπέλου καὶ ἀφανίσαιμι. ταῦτ’ οὖν ἐπῄνεσεν ὁ Ἑρμῆσ καὶ τῷ Διὶ ἔφρασεν. κἀκεῖνοσ ἐπέτρεψεν αὐτῷ βασιλεύειν τοῦ σύμπαντοσ ἀνθρώπων γένουσ, ὡσ ὄντι ἱκανῷ.

τοιγαροῦν ὅπου μὲν ἴδοι τυραννίδα καὶ τύραννον ἐκόλαζε καὶ ἀνῄρει παρά τε Ἕλλησι καὶ βαρβάροισ· ὅπου δὲ βασιλείαν καὶ βασιλέα, ἐτίμα καὶ ἐφύλαττεν. καὶ διὰ τοῦτο τῆσ γῆσ καὶ τῶν ἀνθρώπωνσωτῆρα εἶναι, οὐχ ὅτι τὰ θηρία αὐτοῖσ ἀπήμυνεν· πόσον γὰρ ἄν τι καὶ βλάψειε λέων ἤ σῦσ ἄγριοσ; ἀλλ’ ὅτι τοὺσ ἀνημέρουσ καὶ πονηροὺσ ἀνθρώπουσ ἐκόλαζε καὶ τῶν ὑπερηφάνων τυράννων κατέλυε καὶ ἀφῃρεῖτο τὴν ἐξουσίαν. καὶ νῦν ἔτι τοῦτο δρᾷ, καὶ βοηθόσ ἐστι καὶ φύλαξ σοι τῆσ ἀρχῆσ, ἑώσ ἄν τυγχάνῃσ βασιλεύων.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION