Dio, Chrysostom, Orationes, πρὸσ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΣ.

(디오, 크리소토모스, 연설, πρὸσ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΣ.)

ἆρά γε βούλοισθ’ ἄν, ὦ ἄνδρεσ, σπουδάσαι χρόνον σμικρὸν καὶ προσέχειν; ἐπειδὴ παίζοντεσ ἀεὶ διατελεῖτε καὶ οὐ προσέχοντεσ καὶ παιδιᾶσ μὲν καὶ ἡδονῆσ καὶ γέλωτοσ, ὡσ εἰπεῖν, οὐδέποτε ἀπορεῖτε· καὶ γὰρ αὐτοὶ γελοῖοί ἐστε καὶ ἡδεῖσ καὶ διακόνουσ πολλοὺσ τούτων ἔχετε· σπουδῆσ δὲ ὑμῖν τὴν πᾶσαν ἔνδειαν ὁρῶ οὖσαν. καίτοι τινὲσ ἐπαινοῦσιν ὑμᾶσ ὡσ σοφούσ τε καὶ δεινούσ, ὅτι τοσαῦται μυριάδεσ ἀνθρώπων ἅμα καὶ τὰ δέοντα ἐννοεῖτε καὶ ταχὺ φθέγγεσθε ὅ,τι ἂν ἐννοήσητε·

ἐγὼ δὲ μᾶλλον ἂν ὑμᾶσ ἐπῄνουν βραδὺ μέν φθεγγομένουσ, ἐγκρατῶσ δὲ σιγῶντασ, ὀρθῶσ δὲ διανοουμένουσ, ὃ καὶ νῦν ποιήσατε, ἵνα κτήσησθε πρὸσ ἐκείνῳ τῷ ἐπαίνῳ καινὸν ἕτερον μείζω τε καὶ σεμνότερον, ὅτι τοσοῦτοι ὄντεσ λόγων χρησίμων γενομένων ἅπαντεσ ἐσιωπήσατε, καὶ πρὸσ τούτῳ ἐδείξατε ὅτι οὐ μόνον ἐστὲ ἱκανοὶ νοήσαντεσ εἰπεῖν, ἀλλὰ καὶ ἀκούσαντεσ νοῆσαι.

χοροῦ μὲν γὰρ ἔπαινοσ τὸ ἅμα εἰπεῖν, μᾶλλον δὲ οὐδὲ τούτου· τί γάρ, ἂν κοινῇ πάντεσ ἀποτυγχάνωσι τοῦ μέλουσ; δήμου δὲ τὸ καλῶσ ἀκοῦσαι.

νῦν μὲν γὰρ ἁμαρτάνετε τὸ Ἀθηναίων ποτὲ ἁμάρτημα. τοῦ γὰρ Ἀπόλλωνοσ εἰπόντοσ, εἰ θέλουσιν ἄνδρασ ἀγαθοὺσ ἐν τῇ πόλει γενέσθαι, τὸ κάλλιστον ἐμβάλλειν τοῖσ ὠσὶ τῶν παίδων, οἱ δὲ τρήσαντεσ τὸ ἕτερον χρυσίον ἐνέβαλον, οὐ συνέντεσ τοῦ θεοῦ. τοῦτο μὲν γὰρ κόραισ μᾶλλον ἔπρεπε καὶ παισὶ Λυδῶν ἢ Φρυγῶν· Ἑλλήνων δὲ παισί, καὶ ταῦτα θεοῦ προστάξαντοσ, οὐκ ἄλλο ἡρ́μοζεν ἢ παιδεία καὶ λόγοσ, ὧν οἱ τυχόντεσ εἰκότωσ ἄνδρεσ ἀγαθοὶ γίγνονται καὶ σωτῆρεσ τῶν πόλεων. ἐκεῖνοι μὲν οὖν κακῶσ ἐχρήσαντο τοῖσ ὠσὶ τῶν παίδων, ὑμεῖσ δὲ τοῖσ αὑτῶν κάκιον.

δήμου γάρ ἐστιν ἀκοὴ τὸ θέατρον· εἰσ τοῦτο δὲ καλὸν μὲν ἢ τίμιον οὐδὲν ὑμῖν ἢ σπανίωσ ποτὲ εἰσέρχεται· κρουμάτων δὲ ἀεὶ μεστόν ἐστι καὶ θορύβου καὶ βωμολοχίασ καὶ σκωμμάτων οὐδὲν ἐοικότων χρυσῷ. διὰ τοῦτο οὖν ὀρθῶσ ἔφην ἀπορεῖν ὑμᾶσ σπουδῆσ. νηπιάχοισ, ξυνὸν δὲ κακὸν πολέεσσι φέρουσιν.

τοῦτο γὰρ ἀεὶ ὁρᾶτε καὶ περὶ τοιαῦτά ἐστε, ἀφ’ ὧν νοῦν μὲν ἢφρόνησιν ἢ δικαίαν διάθεσιν ἢ πρὸσ θεοὺσ εὐσέβειαν οὐκ ἔστι κτήσασθαι, ἔριν δὲ ἀμαθῆ καὶ φιλοτιμίαν ἄμετρον καὶ κενὴν λύπην καὶ χαρὰν ἀνόητον καὶ λοιδορίαν καὶ δαπάνην.

λέγω δὲ ταῦτα οὐκ ἀποτρέπων οὐδὲ καταλύειν κελεύων τὰσ τοιαύτασ ψυχαγωγίασ καὶ ἀπάτασ τῆσ πόλεωσ· μαινοίμην γὰρ ἄν· ἀλλ’ ἀξιῶνὑμᾶσ, ὥσπερ τούτοισ ἑτοίμωσ καὶ συνεχῶσ αὑτοὺσ παρέχετε, οὕτω καὶ λόγου χρηστοῦ ποτε ἀκοῦσαι καὶ τὴν ἐπὶ τῷ συμφέροντι δέξασθαι παρρησίαν· ἐπεὶ καὶ τοὺσ Ἀθηναίουσ, ὧν μικρῷ πρότερον ἐμνήσθην, οὐ πάντωσ εὑρήσομεν ἁμαρτάνοντασ·

ἀλλὰ τοῦτό γε ἐκεῖνοι καὶ πάνυ καλῶσ ἐποίουν, ὅτι τοῖσ ποιηταῖσ ἐπέτρεπον μὴμόνον τοὺσ κατ’ ἄνδρα ἐλέγχειν, ἀλλὰ καὶ κοινῇ τὴν πόλιν, εἴ τι μὴ καλῶσ ἔπραττον· ὥστε σὺν πολλοῖσ ἑτέροισ καὶ τοιαῦτα ἐν ταῖσ κωμῳδίαισ λέγεσθαι· δῆμοσ πυκνίτησ, δύσκολον γερόντιον, ὑπόκωφον, καὶ τί δ’ ἔστ’ Ἀθηναίοισι πρᾶγμ’ ἀπώμοτον; καὶ ταῦτα ἤκουον ἑορτάζοντεσ καὶ δημοκρατούμενοι, καὶ οὐ μόνον τῶν σφετέρων πολιτῶν, εἴ τινα ἤθελον πρὸσ ὀργὴν ἀπολέσαι τῶν ταῦτα λεγόντων, κύριοι καθεστηκότεσ, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων Ἑλλήνωνἄρχοντεσ, καὶ ἐξὸν αὐτοῖσ, εἰ ἐβούλοντο, μηδὲν ἀηδὲσ ἀκούειν. ὑμῖν δὲ οὔτε χορόσ ἐστι τοιοῦτοσ οὔτε ποιητὴσ οὔτε ἄλλοσ οὐδείσ, ὃσ ὑμῖν ὀνειδιεῖ μετ’ εὐνοίασ καὶ φανερὰ ποιήσει τὰ τῆσ πόλεωσ ἀρρωστήματα.

τοιγαροῦν ὅταν ποτὲ φαίνηται τὸ πρᾶγμα, προθύμωσ δέχεσθαι δεῖ καὶ τότε νομίζειν ἑορτὴν ἄγειν, ἀλλὰ μὴ βαρύνεσθαι,κἂν ἄρα, δυσωπεῖσθαι ἐξειπεῖν, πηνίκα παύσεται; καὶ πότε εἴσεισι θαυματοποιὸσ ἢ λῆροσ ἢ τοιοῦτοσ ἕτεροσ; ἐκεῖνο μὲν γάρ, ὅπερ εἶπον, ἀεὶ ὑμῖν πάρεστι, καὶ οὐ δέοσ μήποτε ἐπιλίπῃ· τῶν δὲ τοιούτων λόγων, δι’ οὓσ ἄνθρωποι εὐδαιμονοῦσι καὶ κρείττουσ καὶ σωφρονέστεροι γίγνονται καὶ βέλτιον οἰκεῖν δύνανται τὰσ πόλεισ, οὐ πολλάκισ ἀκηκόατε·

οὐ βούλομαι γὰρ εἰπεῖν, ἀνήκοοί ἐστε. καὶ τοῦτο ἴσωσ οὐ δι’ ὑμᾶσ·

δηλώσετε δέ, ἂν ἀνάσχησθε τήμερον· ἀλλὰ μᾶλλον παρὰ τοὺσ καλουμένουσ φιλοσόφουσ. οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν ὅλωσ εἰσ πλῆθοσ οὐκ ἰάσιν οὐδὲ θέλουσι διακινδυνεύειν, ἀπεγνωκότεσ ἴσωσ τὸ βελτίουσ ἂν ποιῆσαι τοὺσ πολλούσ· οἱ δ’ ἐν τοῖσ καλουμένοισ ἀκροατηρίοισ φωνασκοῦσιν, ἐνσπόνδουσ λαβόντεσ ἀκροατὰσ καὶ χειροήθεισ ἑαυτοῖσ. τῶν δὲ Κυνικῶν λεγομένων ἔστι μὲν ἐν τῇ πόλει πλῆθοσ οὐκ ὀλίγον, καὶ καθάπερ ἄλλου τινὸσ πράγματοσ καὶ τούτου φορὰ γέγονε·

νόθον μέντοι γε καὶ ἀγεννὲσ ἀνθρώπων οὐθέν, ὡσ εἰπεῖν, ἐπισταμένων, ἀλλὰ χρείων τροφῆσ· οὗτοι δὲ ἔν τε τριόδοισ καὶ στενωποῖσ καὶ πυλῶσιν ἱερῶν ἀγείρουσι καὶ ἀπατῶσι παιδάρια καὶ ναύτασ καὶ τοιοῦτον ὄχλον, σκώμματα καὶ πολλὴν σπερμολογίαν συνείροντεσ καὶ τὰσ ἀγοραίουσ ταύτασ ἀποκρίσεισ. τοιγαροῦν ἀγαθὸν μὲν οὐδὲν ἐργάζονται, κακὸν δ’ ὡσ οἱο͂́ν τε τὸ μέγιστον, καταγελᾶν ἐθίζοντεσ τοὺσ ἀνοήτουσ τῶν φιλοσόφων, ὥσπερ ἂν παῖδάσ τισ ἐθίζοι διδασκάλων καταφρονεῖν, καὶ δέον ἐκκόπτειν τὴν ἀγερωχίαν αὐτῶν οἱ δ’ ἔτι αὔξουσιν. τῶν δὲ εἰσ ὑμᾶσ παρϊόντων ὡσ πεπαιδευμένων οἱ μὲν ἐπιδεικτικοὺσ λόγουσ καὶ τοὺσ ἀμαθεῖσ, οἱ δὲ ποιήματα συνθέντεσ ᾅδουσιν, ὡσ πάνυ φιλῳδῶν ὑμῶν κατεγνωκότεσ.

οὗτοι δ’ εἰ μέν εἰσι ποιηταὶ καὶ ῥήτορεσ, οὐδὲν ἴσωσ δεινόν· εἰ δ’ ὡσ φιλόσοφοι ταῦτα πράττουσι κέρδουσ ἕνεκεν καὶ δόξησ τῆσ ἑαυτῶν, οὐ τῆσ ὑμετέρασ ὠφελείασ, τοῦτο δ’ ἤδη δεινόν. ἀμελήσειε, στεφάνουσ δὲ καὶ ἑταίρασ καὶ μύρον αὐτοῖσ εἰσφέροι.

τινὲσ δὲ ὀλίγοι παρρησίαν ἀγηόχασι πρὸσ ὑμᾶσ, καὶ ταύτην ἐνδεῶσ, οὐδ’ ὡσ ἐμπλῆσαι τὰσ ἀκοὰσ ὑμῶν οὐδ’ ὥστε διατελέσαι λέγοντεσ, ἀλλὰ ἓν ἢ δύο ῥήματα εἰπόντεσ, καὶ λοιδορήσαντεσ μᾶλλον ἢ διδάξαντεσ ὑμᾶσ, κατὰ σπουδὴν ἀπίασιν, εὐλαβούμενοι μὴ μεταξὺ θορυβήσητε καὶ παραπέμψητε αὐτούσ, ὥσπερ οἱ χειμῶνοσ ἀποτολμῶντεσ εἰσ τὴν θάλατταν βραχύν τινα καὶ σύντομον πλοῦν.

ἄνδρα δὲ λαβεῖν καθαρῶσ καὶ ἀδόλωσ παρρησιαζόμενον, καὶ μήτεδόξησ χάριν μήτ’ ἐπ’ ἀργυρίῳ προσποιούμενον, ἀλλ’ ἐπὶ εὐνοίᾳ καὶ κηδεμονίᾳ τῶν ἄλλων ἕτοιμον, εἰ δέοι, καὶ καταγελᾶσθαι, καὶ ἀταξίαν πλήθουσ ἐνεγκεῖν καὶ θόρυβον, οὐ ῥᾴδιον, ἀλλὰ καὶ πάνυ ὐτυχοῦσ πόλεωσ, ἐν τοσαύτῃ σπάνει γενναίων καὶ ἐλευθέρων ἀνδρῶν, ἀφθονίᾳ δὲ κολάκων καὶ γοήτων καὶ σοφιστῶν. ἐγὼ μὲν γὰρ οὐκ ἀπ’ ἐμαυτοῦ μοι δοκῶ προελέσθαι τοῦτο, ἀλλ’ ὑπὸ δαιμονίου τινὸσ γνώμησ.

ὧν γὰρ οἱ θεοὶ προνοοῦσιν, ἐκείνοισ παρασκευάζουσι καὶ συμβούλουσ ἀγαθοὺσ αὐτομάτουσ καὶ λόγουσ ἐπιτηδείουσ καὶ ξυμφέροντασ εἰρῆσθαι. καὶ τοῦτο ἥκιστα ὑμᾶσ ἀπιστεῖν χρή, παρ’ οἷσ μάλιστα μὲν τιμᾶται τὸ δαιμόνιον,μάλιστα δὲ αὐτὸ δείκνυσι τὴν αὑτοῦ δύναμιν καὶ μόνον οὐ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν διά τε χρησμῶν καὶ δι’ ὀνειράτων. μὴ οὖν οἰέσθε κοιμωμένων μόνον ἐπιμελεῖσθαι τὸν θεόν, κατ’ ἰδίαν ἑκάστῳ μηνύοντα τὸ συμφέρον, ἐγρηγορότων δὲ ἀμελεῖν καὶ κοινῇ καὶ ἀθρόοισ μηδὲν ἂν δεῖξαι τῶν χρησίμων. πολλάκισ γὰρ ἤδη καὶ ὕπαρ ὤνησε καὶ μεθ’ ἡμέραν ἐναργῶσ προεῖπεν. ἴστε δήπου τὰσ τοῦ Ἄπιδοσ φήμασ ἐνθάδε ἐν Μέμφει πλησίον ὑμῶν, ὅτι παῖδεσ ἀπαγγέλλουσι παίζοντεσ τὸ δοκοῦν τῷ θεῷ, καὶ τοῦτο ἀψευδὲσ πέφηνεν.

διδάσκοντι περὶ τῶν ἀναγκαιοτάτων, ἂν ὑπομένητε, μετὰ γνώμησ καὶ πειθοῦσ.

καὶ πρῶτόν γε ἁπάντων, ἵνα, ὅθενπερ ἐχρῆν, ἐγγύθεν ἄρξωμαι, τοῦτο πείσθητε βεβαίωσ, ὅτι τὰ συμβαίνοντα τοῖσ ἀνθρώποισ ἐπ’ ἀγαθῷ πάνθ’ ὁμοίωσ ἐστὶ δαιμόνια,κἂν πλέων τισ ἐμπείρου τύχῃ κυβερνήτου κἂν ἔθνοσ ἢ πόλισ χρηστῶν ἡγεμόνων, κἂν ἰατρὸσ ἐν καιρῷ παραγένηται τῷ κάμνοντι, καὶ τοῦτον ἡγεῖσθαι χρὴ βοηθὸν ἥκειν παρὰ θεοῦ, κἂν λόγων τισ ἀκούσῃ φρονίμων, ἐκεῖθεν ἐπιπεμφθῆναι.

καθόλου γὰρ οὐδὲν εὔδαιμον οὐδ’ ὠφέλιμον, ὃ μὴ κατὰ γνώμην καὶ δύναμιν τῶν θεῶν ἀφικνεῖται πρὸσ ἡμᾶσ, ἀλλὰ πανταχῇ πάντων ἀγαθῶν αὐτοὶ κρατοῦσι καὶ διανέμουσι δαψιλῶσ τοῖσ ἐθέλουσι δέχεσθαι·

τὰ κακὰ δὲ ἀλλαχόθεν, ὡσ ἐξ ἑτέρασ τινὸσ πηγῆσ ἔρχεται πλησίον οὔσησ παρ’ ἡμῖν, ὥσπερ ἐπὶ τοῦδε τοῦ ὕδατοσ τὸ μὲν σῷζον καὶ τρέφον καὶ γόνιμον ὄντωσ ἄνωθέν ποθεν ἐκ δαιμονίου τινὸσ πηγῆσ κάτεισι, τοὺσ ῥυπαροὺσ δὲ ὀχετοὺσ καὶ δυσώδεισ αὐτοὶ ποιοῦμεν καὶ ἀφ’ ἡμῶν οὗτοι ἵστανται. διὰ γὰρ ἀνθρώπων ἄνοιαν καὶ τρυφὴν καὶ φιλοτιμίαν δυσχερὴσ ὁ βίοσ καὶ μεστὸσ ἀπάτησ, πονηρίασ, λύπησ, μυρίων ἄλλων κακῶν. τούτων δὲ ἓν ἰάμα καὶ φάρμακον ἐποίησαν οἱ θεοὶ παιδείαν καὶ λόγον, ᾧ διὰ βίου μέν τισ χρώμενοσ καὶ συνεχῶσ ἦλθέ ποτε πρὸσ τέλοσ ὑγιὲσ καὶ εὔδαιμον· οἱ δὲ σπανίωσ καὶ διὰ χρόνου ποτὲ περιτυχόντεσ ἄλλοτε μὲν ζώουσ’ ἑτερήμεροι, ἄλλοτε δ’ αὖτε τεθνᾶσιν·

ὅμωσ δὲ ἤδη ποτὲ ἐξαισίων δεινῶν ἐπικειμένων αὐτοῖσ ἀπετράπησαν. καὶ πονηρίᾳ.

συμβαίνει δὲ τοὺσ κακίστουσ καὶ ἀτυχεστάτουσ ὡσ πορρωτάτω φεύγειν ἀπὸ τοῦ λόγου καὶ μὴ ἐθέλειν ἀκούειν, μηδ’ ἂν βιάζηταί τισ, ὥσπερ οἶμαι καὶ τῶν ἑλκῶν τὰ δυσχερῆ λίαν οὐκ ἐᾷ προσάψασθαι, καὶ τοῦτο αὐτὸ σημεῖόν ἐστι τοῦ πάνυ πονήρωσ αὐτὰ ἔχειν. οἱ δὲ τοιοῦτοι παρ’ ἑτέρουσ ἰάσιν ἰατροὺσ οὐχ ἑκόντεσ ἰσχυροτέρουσ.

διττὴ γὰρ θεραπεία κακίασ καὶ πρόνοια, καθάπερ τῶν ἄλλων νόσων· ἡ μὲν ἐοικυῖα διαίτῃ καὶ φαρμάκοισ, ἡ δὲ καύσει καὶ τομῇ, προσήκουσα μᾶλλον ἄρχουσι καὶ νόμοισ καὶ δικασταῖσ, οἳ τὸ περιττὸν δὴ καὶ ἀνίατον ἐξαιροῦσι. βελτίουσ δέ εἰσιν οἱ μὴ ῥᾳδίωσ αὐτὸ πράττοντεσ. τὴν δὲ ἑτέραν ἐπιμέλειαν ἔργον εἶναί φημι τῶν δυναμένων διὰ πειθοῦσ καὶ λόγου ψυχὰσ πραΰνειν καὶ μαλάττειν.

οὗτοι δὲ σωτῆρέσ εἰσι καὶ φύλακεσ τῶν οἱών τε σώζεσθαι, πρὶν ἐλθεῖν εἰσ τέλοσ τὴν πονηρίαν εἴργοντεσ καὶ κατέχοντεσ. δεῖ μὲν οὖν ἑκατέρων ταῖσ πόλεσι, πολὺ δὲ ἐπιεικεστέρων τῶν ἐν ταῖσ ἐξουσίαισ. κολάζειν μὲν γὰρ προσήκει φειδόμενον,διδάσκειν δὲ μὴ φειδόμενον· καὶ χρηστοῦ μέν ἐστιν ἡγεμόνοσ συγγνώμη, φιλοσόφου δὲ κακοῦ μὴ πικρὸν εἶναι. τὸ μὲν γὰρ τῆσ τιμωρίασ σκληρὸν ἀπόλλυσι, τὸ δὲ τοῦ λόγου πικρὸν σῴζειν πέφυκε. κινδυνεύει μέντοι πολλή τισ εἶναι σπάνισ ὑμῖν τῶν τὸ ὕστερον ἐπισταμένων.

οὔτε γὰρ χρήματα αὐτοῖσ οὔτε δύναμισπεριγίγνεται διὰ τούτου, ἀλλ’ ἀπέχθεια μᾶλλον καὶ λοιδορία καὶ προπηλακισμόσ· ὧν ἴσωσ οὐκ ἔδει φροντίζειν· τοιγαροῦν διὰ τὴν ἐκείνων ἀναχώρησιν καὶ σιωπὴν ἐρίδων ὑμῖν φύεται πλῆθοσ καὶ δικῶν καὶ βοὴ τραχεῖα καὶ γλῶτται βλαβεραὶ καὶ ἀκόλαστοι, κατήγοροι, συκοφαντήματα, γραφαί, ῥητόρων ὄχλοσ, καθάπερ οἶμαιδἰ ἔνδειαν ἰατρῶν ἢ ἀπειρίαν πλείουσ οἱ θάπτοντεσ γίγνονται. καὶ τούτων ἐν ἀρχῇ μὲν ᾐτιασάμην τοὺσ μὴ παριόντασ εἰσ τὸ πλῆθοσ μηδὲ τολμῶντασ ὑμῖν διαλέγεσθαι, ἀλλὰ σεμνοὺσ μὲν εἶναι βουλομένουσ, ἀνωφελεῖσ δ’ ὁρωμένουσ καὶ ὁμοίουσ τοῖσ ἀγεννέσι τῶν ἀθλητῶν, οἳ τὰσ παλαίστρασ ἐνοχλοῦσι καὶ τὰ γυμνάσια χειρονομοῦντεσ καὶ παλαίοντεσ, εἰσ δ’ τὸ στάδιον οὐκ ἐθέλουσιν ἰέναι, τὸν ἥλιον καὶ τὰσ πληγὰσ ὑφορώμενοι.

τὸ μέντοι πρᾶγμα δυσχερὲσ ὄντωσ καὶ δι’ ὑμᾶσ.

οὐ γὰρ ῥᾴδιον ἐνεγκεῖν τοσοῦδε πλήθουσ θόρυβον οὐδὲ μυριάσιν ἀνθρώπων ἀπείροισ ἐναντίον βλέψαι χωρὶσᾠδῆσ καὶ κιθάρασ. τοῦτο μὲν γὰρ ἀλεξιφάρμακόν ἐστι πρὸσ τὸν δῆμον ὑμῶν, καθάπερ στέαρ φασὶν ἐνίων ζῴων ὠφελεῖν πρόσ τι τῶν χαλεπῶν. ἐγὼ γοῦν, εἰ ἦν ᾠδικόσ, οὐκ ἂν δεῦρο εἰσῆλθον δίχα μέλουσ τινὸσ ἢ ᾅσματοσ.

νῦν δὲ τούτου μὲν ἀπορῶ τοῦ φαρμάκου· θεὸσ δ’, ὅπερ ἔφην, θαρρῆσαί μοι παρέσχεν, ὅσ τε καὶ ἄλκιμον ἄνδρα φοβεῖ καὶ ἀφείλετο νίκησ ῥηιδίωσ, τοτὲ δ’ αὐτὸσ ἐποτρύνει καὶ ἀνώγει. εἰ οὖν τὰ τοῦ Ἑρμοῦ ἔπη κἀγὼ λέγοιμι πρὸσ ὑμᾶσ, ὡσ ἐκεῖνοσ ἐν Ὀδυσσείᾳ πεποίηται Καλυψοῖ ἀπολογούμενοσ ὑπὲρ τῆσ ἀγγελίασ, ἣν ἀηδῆ οὖσαν ἐκόμιζε, τάχ’ ἂν ληρεῖν με φαίητε, ῥητέα δ’ ὅμωσ· Ζεὺσ ἐμέ γ’ ἠνώγει δεῦρ’ ἐλθέμεν οὐκ ἐθέλοντα· τίσ δ’ ἂν ἑκὼν τοσσόνδε διαδράμοι ἁλμυρὸν ὕδωρ ἄσπετον; οὐδέ τισ ἄγχι βροτῶν πόλισ. ἐκεῖνοσ μὲν θεὸσ ὢν καὶ πετόμενοσ δυσχεραίνει τὰ κύματα καὶ τὸ πέλαγοσ καὶ τὴν μεταξὺ τῶν πόλεων ἀνθρώπων ἐρημίαν·

ἐγὼ δὲ ἄνθρωποσ οὐδεὶσ οὐδαμόθεν ἐν τριβωνίῳ φαύλῳ μήτε ᾅδειν ἡδὺσ μήτε μεῖζον ἑτέρου φθεγγόμενοσ, οὐκ ἄρα ἔδεισα τὸν ὑμέτερον θροῦν οὐδὲ τὸν γέλωτα οὐδὲ τὴν ὀργὴν οὐδὲ τοὺσ συριγμοὺσ οὐδὲ τὰ σκώμματα, οἷσ πάντασ ἐκπλήττετε καὶ πανταχοῦ πάντων ἀεὶ περίεστε καὶ ἰδιωτῶν καὶ βασιλέων; καὶ ταῦτα ἀκούων Ὁμήρου τε καὶ τῶν ἄλλων ποιητῶν ὑμνούντων ἀεὶ τὸν ὄχλον ὡσ χαλεπόν τε καὶ ἀπειθῆ καὶ πρὸσ ὕβριν ἕτοιμον, τοῦ μὲν οὕτω λέγοντοσ·

κινήθη δ’ ἀγορή, ὡσ κύματα μακρὰ θαλάσσησ πόντου Ἰκαρίοιο, τὰ μέν τ’ Εὖρόσ τε Νότοσ τε ὤρορ’ ἐπαΐξασ πατρὸσ Διὸσ ἐκ νεφελάων·

ἑτέρου δὲ πάλιν αὖ, δῆμοσ ἄστατον κακόν, καὶ θαλάσσῃ πάνθ’ ὅμοιον ὑπ’ ἀνέμου ῥιπίζεται. καὶ γαληνὸσ εντηχω παν πνεῦμα βραχὺ κορύσσεται. κἄν τισ αἰτία γένηται, τὸν πολίτην κατέπιεν. τάχ’ ἂν οὖν καὶ ὑμεῖσ ἐμὲ τῷ θορύβῳ καταπίοιτε καὶ τῇ ταραχῇ, βουλόμενον ὑμᾶσ ὠφελεῖν.

μείναντεσ δὲ καὶ ἀκούσαντεσ διὰ τέλουσ πᾶσι θαυμαστοὶ δόξετε, καὶ οὐ μόνον κρουμάτων ἔμπειροι καὶ ὀρχημάτων, ἀλλὰ καὶ λόγων φρονίμων, ἵνα κἀμοὶ πρὸσ τούσ αἰτιωμένουσ καὶ καταγιγνώσκοντασ, ὅτι δεῦρο εἰσῆλθον, ᾖ δικαίωσ ἀπολογεῖσθαι· αἰτιάσονται γάρ, εὖ ἴστε, καὶ φήσουσι δοξοκόπον εἶναι καὶ μαινόμενον, ὅστισ ἐμαυτὸν ὄχλῳ καὶ θορύβῳ παρέβαλον· ὅπωσ οὖν ἔχω λέγειν ὅτι οὐ πᾶν πλῆθοσ ἀσελγέσ ἐστιν οὐδὲ ἀνήκοον, οὐδὲ ἀπὸ παντὸσ δεῖ τοὺσ πεπαιδευμένουσ φεύγειν. σαφέστερον δ’ ὑμῖν, εἰ βούλεσθε, διελεύσομαι περὶ δήμου φύσεωσ, τοῦτ’ ἔστι περὶ ὑμῶν αὐτῶν.

καὶ γὰρ ἕν τι τῶν χρησίμων ἐστὶ καὶ μᾶλλον ἂν ὑμᾶσ ὠφελήσειεν ἢ περὶ οὐρανοῦ καὶ γῆσ εἰ λέγοιμι. τοσούτῳ μείζονι δυνάστῃ καὶ ἄρχοντι πλεόνων, ὅσῳπερ ἂν αὐτὸσ ᾖ πλείων ὁ δῆμοσ καὶ πόλεωσ γενναιοτέρασ.

ἐκείνων μὲν οὖν εἰσι βασιλεῖσ, θεοὶ ἐπὶ σωτηρίᾳ κοινῇ γεγονότεσ, κηδεμόνεσ ὄντωσ καὶ προστάται χρηστοὶ καὶ δίκαιοι, τῶν μὲν ἀγαθῶν ἑκούσιοι ταμίαι, τῶν δὲ χαλεπῶν σπανίωσ μεταδιδόντεσ καὶ κατὰ ἀνάγκην, κόσμῳπόλεων ἡδόμενοι.

οἱ δὲ τοὐναντίον σκληροὶ καὶ ἄγριοι τύραννοι, χαλεποὶ μὲν ἀκοῦσαι, χαλεποὶ δὲ συμβαλεῖν· τούτων ἡ μὲν ὀργὴ πρὸσ πάντα ἕτοιμοσ, ὥσπερ θηρίων ἀνημέρων, τὰ δὲ ὦτα ἐμπέφρακται, καὶ πάροδοσ οὐκ ἔστιν εἰσ αὐτὰ λόγοισ ἐπιεικέσιν, ἀλλὰ κολακεία καὶ ἀπάτη κρατεῖ παρ’ αὐτοῖσ. ὁμοίωσ δὲ καὶ δῆμοσ ὁμέν τισ εὐγνώμων καὶ πρᾷοσ καὶ γαληνὸσ ὄντωσ, οἱο͂σ γεύσασθαι παρρησίασ καὶ μὴ πάντα ἐθέλειν τρυφᾶν, ἐπιεικήσ, μεγαλόφρων, αἰδούμενοσ τοὺσ ἀγαθοὺσ καὶ ἄνδρασ καὶ λόγουσ, τοῖσ νουθετοῦσι καὶ διδάσκουσι χάριν εἰδώσ·

ὃν ἐγὼ τίθημι τῆσ θείασ καὶ βασιλικῆσ φύσεωσ, καὶ προσιέναι φημὶ καὶ διαλέγεσθαι τούτῳ πρέπειν,καθάπερ ἵππον γενναῖον ἐξ ἡνίασ εὐτελοῦσ πρᾴωσ ἄγοντα, οὐδὲν δεόμενον ψαλίων. οἱ δὲ πλείουσ θρασεῖσ καὶ ὑπερήφανοι, δυσάρεστοι πρὸσ ἅπαντα, ἁψίκοροι, τυράννοισ ὅμοιοι καὶ πολὺ χείρουσ·

οἱᾶ δὴ τῆσ κακίασ αὐτῶν οὔσησ οὐ μιᾶσ οὐδὲ ἁπλῆσ, ἀλλὰ συμπεφορημένησ ἐκ μυρίων· ὥστε πάνυ ποικίλον τε καὶ δεινὸν εἶναιθηρίον, οἱᾶ ποιηταὶ καὶ δημιουργοὶ πλάττουσι Κενταύρουσ τε καὶ Σφίγγασ καὶ Χιμαίρασ, ἐκ παντοδαπῶν φύσεων μίαν μορφὴν εἰδώλου ξυντιθέντεσ. τῷ δὲ τοιούτῳ τέρατι ξυμπλέκεσθαι καὶ ὁμόσε ἰέναι μαινομένου τινὸσ ἀληθῶσ ἔργον ἢ σφόδρα ἀνδρείου καὶ πτηνοῦ, Περσέωσ ἢ Βελλεροφόντου. τὸν οὖν τῶν Ἀλεξανδρέων δῆμον τὸν ἄπειρον, ὥσ φασι, τῆσ ποίασ μερίδοσ θῶμεν;

ἐγὼ μὲν γὰρ ὡσ τῆσ βελτίονοσ οὖσιν ὑμῖν παρέσχηκα ἐμαυτόν· ἴσωσ δὲ καὶ ἄλλοσ προαιρήσεται τῶν ἐμοῦ κρειττόνων. καὶ μὴν οὐδὲν ἂν ἔχοιτε θέαμα κάλλιον καὶ παραδοξότερον αὑτῶν σωφρονούντων καὶ προσεχόντων.

θεῖον γὰρ δὴ καὶ σεμνὸν ἀληθῶσ καὶ μεγαλοπρεπὲσ δήμου πρόσωπον πρᾷον καὶ καθεστηκὸσ καὶ μήτε γέλωτι σφοδρῷ καὶ ἀκολάστῳ βρασσόμενον μήτε θορύβῳ συνεχεῖ καὶ ἀτάκτῳ τεταραγμένον, ἀλλ’ ἀκοὴ μία τοσοῦδε πλήθουσ. ἴδετε δὲ αὑτοὺσ ἐν τῷ παρόντι καὶ ὅταν τὰ συνήθη θεωρῆτε, οἱοῖ́ ἐστε.

ἐμοὶ γὰρ νῦν μὲν ἀξιοθέατοι δοκεῖτε εἶναι καὶ ἰδιώταισ καὶ βασιλεῦσι, καὶ οὐδείσ ἐστιν ὃσ οὐκ ἂν εἰσελθὼν καταπλαγείη τε ὑμᾶσ καὶ τιμήσειεν· ἐν δὲ ταῖσ ἄλλαισ σπουδαῖσ, ὅταν ὑμῖν ἐμπέσῃ τὸ τῆσ ἀταξίασ πνεῦμα, ὥσπερ ἂν τραχὺσ ἄνεμοσ κινήσῃ θάλατταν ἰλυώδη καὶ ῥυπαράν, ἀτεχνῶσ οἶμαι καθ’ Ὅμηρον ὁρᾶται ἀφρόσ τε καὶ ἄχνη καὶ φυκίων πλῆθοσ ἐκχεομένων· ὡσαύτωσ δὴ καὶ παρ’ ὑμῖν σκώμματα, πληγαί, γέλωσ.

τίσ ἂν οὖν τοὺσ οὕτω διακειμένουσ ἐπαινέσειεν; οὐ γὰρ διὰ τοῦτο καὶ τοῖσ ἄρχουσιν εὐτελέστεροι φαίνεσθε; καὶ πρότερόν τινα εἰρηκέναι φασί· τὸ δὲ Ἀλεξανδρέων πλῆθοσ τί ἂν εἴποι τισ, οἷσ μόνον δεῖ παραβάλλειν τὸν πολὺν ἄρτον· οὕτω γὰρ εἰρῆσθαι πολὺ βέλτιον· καὶ θέαν ἵππων· ὡσ τῶν γε ἄλλων οὐδενὸσ αὐτοῖσ μέλει. οὐ γὰρ ὑμεῖσ μέν, ἄν τισ ἀσχημονῇ τῶν μειζόνων ἐν τῷ μέσῳ πάντων ὁρώντων, καταφρονήσετε αὐτοῦ καὶ νομιεῖτε οὐδενὸσ ἄξιον, κἂν μυριάκισ ὑμῶν ἔχῃ τινὰ ἐξουσίαν, αὐτοὶ δὲ δύνασθε σεμνοὶ δοκεῖν καὶ σπουδαῖοι τοιαῦτα πράττοντεσ. οὐκ ἴστε ὅτι ὥσπερ ἡγεμὼν καὶ βασιλεὺσ ὅταν προέλθῃ, τότε σαφέστατα ὁρᾶται καὶ δεῖ μηδὲν ἀγεννὲσ μηδὲ αἰσχρὸν ποιεῖν·

παραπλησίωσ καὶ δῆμοσ, ὅταν εἰσ ταὐτὸ προέλθῃ καὶ ἀθρόοσ γένηται; χρὴ μὲν γὰρ οἶμαι καὶ τὸν ἄλλον χρόνον σωφρονεῖν ὑμᾶσ·

ἀλλ’ ὅμωσ ὅ, τι ἂν πράττῃ τισ καθ’ αὑτόν, οὐ κοινόν ἐστι τοῦτο οὐδὲ τῆσ πόλεωσ· ἐν τῷ θεάτρῳ δὲ βλέπεται τὸ δημόσιον ἦθοσ. ὑμεῖσ δὲ μάλιστα ἐνταῦθα ἀφυλάκτωσἔχετε καὶ προήσεσθε τὴν δόξαν τῆσ πόλεωσ· ὥσπερ αἱ κακαὶ γυναῖκεσ, δέον αὐτάσ, κἂν οἴκοι μὴ σωφρονῶσιν, ἔξω γε προϊέναι κοσμίωσ, αἱ δὲ μάλιστα ἐν ταῖσ ὁδοῖσ ἁμαρτάνουσιν. τί οὖν;

τάχα ἐρεῖ τισ, τοῦτο μόνον ἁμαρτάνομεν, τὸ φαύλωσ θεωρεῖν; καὶ περὶ τούτου μόνου λέγεισ ἡμῖν, ἄλλο δ’ οὐθέν; δέδοικαἅμα τὸ περὶ πάντων ἐπεξελθεῖν. καὶ μὴν περί γε τῶν ἄλλωντὸ μὲν πάντα ἐπεξελθεῖν, καὶ ταῦτα ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ, καὶ τελέωσ ὑμᾶσ ἀναγκάσαι καταγνῶναι τῆσ κακίασ καὶ τῶν ἁμαρτημάτων οὐ δυνατόν·

οὐδ’ εἴ μοι δέκα μὲν γλῶσσαι, δέκα δὲ στόματ’ εἰε͂ν, φωνὴ δ’ ἄρρηκτοσ, χάλκεον δέ μοι ἦτορ ἐνείη· εἰ μὴ Ὀλυμπιάδεσ Μοῦσαι, Διὸσ αἰγιόχοιο θυγατέρεσ, μνησαίαθ’ ὅση κακότησ παρὰ πᾶσιν, οὐχ ὑμῖν μόνοισ. αὐτὸ δὲ τοῦτο περὶ οὗ λέγειν ἠρξάμην, ὁρᾶτε ἡλίκον ἐστίν. ὅπωσ μὲν γὰρ ἑστιᾶσθε καθ’ ἑαυτοὺσ ἢ κοιμᾶσθε ἢ διοικεῖτε τὴν οἰκίαν ἕκαστοσ οὐ πάνυ δῆλόσ ἐστιν· ὅπωσ μέντοι θεωρεῖτε καὶ ποῖοί τινεσ ἐνθάδε ἐστὲ ἅπαντεσ Ἕλληνεσ καὶ βάρβαροι ἴσασιν.

ἡ γὰρ πόλισ ὑμῶν τῷ μεγέθει καὶ τῷ τόπῳ πλεῖστον ὅσον διαφέρει καὶ περιφανῶσ ἀποδέδεικται δευτέρα τῶν ὑπὸ τὸν ἥλιον.

ἥ τε γὰρ Αἴγυπτοσ , τηλικοῦτον ἔθνοσ, σῶμα τῆσ πόλεώσ ἐστι, μᾶλλον δὲ προσθήκη, τοῦ τε ποταμοῦ τὸ ἴδιον τῆσ φύσεωσ παρὰ τοὺσ ἄλλουσ ἅπαντασ λόγου μεῖζον, τό τε θαυμαστὸν αὐτοῦ καὶ τὸ ὠφέλιμον, τήν τε θάλατταν τὴν καθ’ ἡμᾶσ ἅπασαν ἐκδέχεσθε, κάλλει τε λιμένων καὶ μεγέθει στόλου καὶ τῶν πανταχοῦ γιγνομένων ἀφθονίᾳ καὶ διαθέσει, καὶ τὴν ἔξωθεν ὑπερκειμένην ἔχετε, τήν τε Ἐρυθρὰν καὶ τὴν Ἰνδικήν, ἧσ πρότερον τοὔνομα ἀκοῦσαι χαλεπὸν ἦν·

ὥστε τὰσ ἐμπορίασ οὐ νήσων οὐδὲ λιμένων οὐδὲ πορθμῶν τινων καὶ ἰσθμῶν, ἀλλὰ σχεδὸν ἁπάσησ τῆσ οἰκουμένησ γίγνεσθαι παρ’ ὑμῖν. κεῖται γὰρ ἐν συνδέσμῳ τινὶ τῆσ ὅλησ γῆσ καὶ τῶν πλεῖστον ἀπῳκισμένων ἐθνῶν, ὥσπερ ἀγορὰ μιᾶσ πόλεωσ εἰσ ταὐτὸ ξυνάγουσα πάντασ καὶ δεικνύουσά τε ἀλλήλοισ καὶ καθ’ ὅσον οἱο͂́ν τε ὁμοφύλουσ ποιοῦσα. ἴσωσ οὖν χαίρετε ἀκούοντεσ, καὶ νομίζετε ἐπαινεῖσθαι ταῦτα ἐμοῦ λέγοντοσ, ὥσπερ ὑπὸ τῶν ἄλλων τῶν ἀεὶ θωπευόντων ὑμᾶσ·

ἐγὼ δὲ ἐπῄνεσα ὕδωρ καὶ γῆν καὶ λιμένασ καὶ τόπουσ καὶ πάντα μᾶλλον ἢ ὑμᾶσ. ποῦ γὰρ εἶπον ὥσ ἐστε φρόνιμοι καὶ σώφρονεσ καὶ δίκαιοι; οὐχὶ τἀναντία τούτων; ἔστι γὰρ ἀνθρώπων ἔπαινοσ εὐταξία, πρᾳότησ, ὁμόνοια, κόσμοσ πολιτείασ, τὸ προσέχειν τοῖσ ὀρθῶσ λέγουσι, τὸ μὴ πάντοτε ζητεῖν ἡδονάσ. ἀναγωγαὶ δὲ καὶ κατάρσεισ καὶ πλήθουσ ὑπερβολὴ καὶ ὠνίων καὶ νεῶν πανηγύρεωσ καὶ λιμένοσ καὶ ἀγορᾶσ ἐστιν ἐγκώμιον, οὐ πόλεωσ· οὐδέ γε, ἂν ὕδωρ ἐπαινῇ τισ, ἀνθρώπων ἔπαινοσ οὗτόσ ἐστιν, ἀλλὰ φρεάτων·

οὐδ’ ἂν περὶ εὐκρασίασ λέγῃ τισ, τοὺσ ἀνθρώπουσ εἶναί φησιν ἀγαθούσ, ἀλλὰ τὴν χώραν· οὐδ’ ἂν περὶ ἰχθύων, τὴν πόλιν ἐπαινεῖ· πόθεν; ἀλλὰ θάλατταν ἢ λίμνην ἢ ποταμόν. ὑμεῖσ δέ, ἂν ἐγκωμιάζῃ τισ τὸν Νεῖλον, ἐπαίρεσθε, ὥσπερ αὐτοὶ ῥέοντεσ ἀπὸ Αἰθιοπίασ. σχεδὸν δὲ καὶ τῶν ἄλλων οἱ πλείουσ ἐπὶ τοῖσ τοιούτοισ χαίρουσι, καὶ μακαρίουσ ἑαυτοὺσ κρίνουσιν, ἂν οἰκῶσι καθ’ Ὅμηρον νῆσον δενδρήεσσαν ἢ βαθεῖαν τινα ἤπειρον ἢ πρὸσ ὄρεσι σκιεροῖσ ἢ πηγαῖσ διαυγέσιν·

ὧν οὐδὲν ἴδιόν ἐστιν ἐκείνων· ἀρετῆσ δὲ οὐδὲ ὄναρ αὐτοῖσ μέλει. ἐγὼ δὲ τούτων ἐμνήσθην οὔτε ὑμᾶσ ἐπαίρων οὔτε τοῖσ συνήθωσ ὑμνοῦσιν αὐτὰ ῥήτορσιν ἢ ποιηταῖσ παραβάλλων ἐμαυτόν.

δεινοὶ γὰρ ἐκεῖνοι καὶ μεγάλοι σοφισταὶ καὶ γόητεσ· τὰδ’ ἡμέτερα φαῦλα καὶ πεζὰ ἐν τοῖσ λόγοισ, οὐ μέντοι περὶ φαύλων. καὶ νῦν εἶπον τὰ περὶ τῆσ πόλεωσ, δεῖξαι βουλόμενοσ ὑμῖν ὡσ ὅ, τι ἂν ἀσχημονῆτε οὐ κρύφα γίγνεται τοῦτο οὐδ’ ἐν ὀλίγοισ, ἀλλ’ ἐν ἅπασιν ἀνθρώποισ. ὁρῶ γὰρ ἔγωγε οὐ μόνον Ἕλληνασπαρ’ ὑμῖν οὐδ’ Ἰταλοὺσ οὐδὲ ἀπὸ τῶν πλησίον Συρίασ, Λιβύησ, Κιλικίασ, οὐδὲ τοὺσ ὑπὲρ ἐκείνουσ Αἰθίοπασ οὐδὲ Ἄραβασ ἀλλὰ καὶ Βακτρίουσ καὶ Σκύθασ καὶ Πέρσασ καὶ Ἰνδῶν τινασ, οἳ συνθεῶνται καὶ πάρεισιν ἑκάστοτε ὑμῖν·

ὥστε ὑμεῖσ μὲν ἀκούετε ἑνόσ, ἂν οὕτω τύχῃ, κιθαρῳδοῦ, καὶ τούτου συνήθουσ, ἀκούεσθεδὲ ὑπὸ μυρίων ἐθνῶν οὐκ ἐπισταμένων ὑμᾶσ, καὶ ὁρᾶτε μὲν τρεῖσ ἢ τέτταρασ ἡνιόχουσ, ὁρᾶσθε δὲ ὑπὸ τοσούτων μὲν Ἑλλήνων, τοσούτων δὲ βαρβάρων. τί οὖν οἰέσθε τούτουσ ἐπὶ γῆσ πέρατα ἐλθόντασ λέγειν;

οὐχ ὡσ πόλιν εἴδομεν τὰ μὲν ἄλλα θαυμαστὴν καὶ τῶν ἀνθρωπίνων θεαμάτων πάντων κρεῖττον θέαμα, κόσμῳτε ἱερῶν καὶ πλήθει πολιτῶν καὶ τῶν ἐπιτηδείων περιουσίᾳ, πάντα ἀκριβῶσ διεξιόντασ ὡσ ἂν δύνωνται τοῖσ αὑτῶν, ἃ καὶ μικρὸν ἔμπροσθεν εἶπον, τὰ τοῦ Νείλου καὶ τῆσ χώρασ καὶ τῆσ θαλάττησ καὶ τὸ μέγιστον τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ θεοῦ· μαινομένην δὲ ὑπὸ ᾠδῆσ καὶ δρόμων ἱππικῶν καὶ μηδὲν ἄξιον πράττουσαν ἐν τούτοισ ἑαυτῆσ; οἱ γὰρ ἄνθρωποι θύοντεσ μέν εἰσι μέτριοι καὶ βαδίζοντεσ καθ’ αὑτοὺσ καὶ τἄλλα πράττοντεσ·

ὅταν δὲ εἰσ τὸ θέατρον εἰσέλθωσιν ἢ τὸ στάδιον, ὥσπερ φαρμάκων αὐτοῖσ ἐκεῖ κατορωρυγμένων, οὐδὲν οἴδασι τῶν προτέρων οὐδὲ αἰσχύνονται λέγειν ἢ ποιεῖν ὅ, τι ἂν αὐτοῖσ ἐπέλθῃ. τὸ δὲ πάντων χαλεπώτατον, ἐσπουδακότεσ περὶ τὴν θέαν οὐχ ὁρῶσι καὶ ἀκούειν ἐθέλοντεσ οὐκ ἀκούουσι, σαφῶσ ἐξεστηκότεσ καὶ παρανοοῦντεσ, οὐκ ἄνδρεσ μόνον, ἀλλὰ καὶ παῖδεσ καὶ γύναια.

ἐπειδὰν δὲ παύσηται τὸ δεινὸν καὶ διαλυθῶσι, τὸ μὲν ἀκμαιότερον ἔσβεσται τῆσ ταραχῆσ· ἔτι δὲ ἔν τε συνόδοισ καὶ στενωποῖσ μένει καὶ δι’ ὅλησ τῆσ πόλεωσ ἐπὶ συχνὰσ ἡμέρασ· καθάπερ ἐμπρησμοῦ μεγάλου λήξαντοσ ἰδεῖν ἔστι μέχρι πολλοῦ τήν τε λιγνὺν καὶ μέρη τινὰ φλεγόμενα. καίτοι τάχα ἐρεῖ τισ τῶν Περσῶν ἢ τῶν Βακτρίων, ὡσ αὐτοὶ μὲν ἴσασιν ἱππεύειν καὶ σχεδὸν ἄριστοι δοκοῦσιν ἱππεῖσ·

τὸ γὰρ πρᾶγμα ὑπὲρ ἀρχῆσ καὶ ἐλευθερίασ ἐπιτηδεύουσιν· ἀλλ’ ὅμωσ οὐδὲν τοιοῦτον πεπόνθασιν· ὑμεῖσ δὲ οὐδεπώποτε αὐτοὶ θιγόντεσ οὐδ’ ἐπιβάντεσ ἵππων οὐ δύνασθε κατέχειν αὑτοὺσ, ἀλλ’ ἐστὲ ὅμοιοι χωλοῖσ ὑπὲρ δρόμου ἐρίζουσιν. τοιγαροῦν δειλοὶ ὄντεσ καὶ ἀστράτευτοι πολλὰσ ἤδη νενικήκατε ἱππομαχίασ. σκοπεῖτε δὲ μὴ περὶ ὑμῶν ἀληθέστερον οὗτοι λέγωσιν ἤ περὶ τῶν Ἑλλήνων Ἀνάχαρσιν τὸν Σκύθην φασὶν εἰπεῖν·

ἐδόκει μὲν γὰρ εἶναι τῶν σοφῶν· ἧκε δὲ εἰσ τὴν Ἑλλάδα θεασόμενοσ οἶμαι τά τε ἔθη καὶ τοὺσ ἀνθρώπουσ· ἔλεγεν οὖν ὡσ ἔστιν ἐν ἑκάστῃ πόλει τῶν Ἑλλήνων ἀποδεδειγμένον χωρίον, ἐν ᾧ μαίνονται καθ’ ἡμέραν, τὸ γυμνάσιον λέγων· ἐπειδὰν γὰρ ἐλθόντεσ ἀποδύσωνται, χρίονται φαρμάκῳ. τοῦτο δὲ ἔφη κινεῖν αὐτοῖσ τὴν μανίαν. εὐθὺσ γὰρ οἱ μὲν τρέχουσιν, οἱ δὲ καταβάλλουσιν ἀλλήλουσ, οἱ δὲ τὼ χεῖρε ἀνατείναντεσ μάχονται πρὸσ οὐδένα ἀνθρώπων, οἱ δὲ παίονται. ταῦτα δὲ ποιήσαντεσ, ἀποξυσάμενοι τὸ φάρμακον αὐτίκα σωφρονοῦσι, καὶ φιλικῶσ αὑτοῖσ ἤδη ἔχοντεσ βαδίζουσι κάτω ὁρῶντεσ, αἰσχυνόμενοι τοῖσ πεπραγμένοισ.

ἐκεῖνοσ μὲν παίζων καὶ καταγελῶν οὐ φαύλου πράγματοσ, ὡσ ἐγὼ δοκῶ, ταῦτα ἔλεγεν.

περὶ δὲ ὑμῶν τί ἄν τισ ἔχοι λέγειν; καὶ γὰρ ὑμεῖσ ὅταν συνέλθητε, πυκτεύετε, βοᾶτε, ῥιπτεῖτε, ὀρχεῖσθε, ποίῳ χρισάμενοι φαρμάκῳ; δῆλον ὅτι τῷ τῆσ ἀνοίασ· ὡσ οὐκ ἦν ὑμῖν ἐπιεικῶσ αὐτὰ ὁρᾶν. μὴ γὰρ τοῦτό με οἰέσθε λέγειν ὡσ οὐ χρὴ καὶ τὰ τοιαῦτα γίγνεσθαι ἐν ταῖσ πόλεσι· χρὴ γὰρ ἴσωσ καὶ ἀναγκαῖόν ἐστι διὰ τὴν τῶν πολλῶν ἀσθένειαν καὶ σχολήν· ἴσωσ δὲ καὶ τῶν βελτιόνων εἰσὶν οἱ δεόμενοι διατριβῆσ τινοσ καὶ παραμυθίασ ἐν τῷ βίῳ· δεῖ δὲ μετὰ κόσμου καὶ σχήματοσ πρέποντοσ ἀνθρώποισ ἐλευθέροισ. οὐ γὰρ παρὰ τοῦτο οὔτε τῶν ἵππων οὐδεὶσ δραμεῖται βράδιον οὐδὲ χεῖρον ᾅσεταί τισ τῶν ᾀδόντων, ἂν εὐσχημονῆτε ὑμεῖσ.

νυνὶ δὲ τὸ μὲν τῶν ἡνιόχων τινὰ ἐκπεσεῖν ἐκ τοῦ δίφρου δεινὸν ἡγεῖσθε καὶ συμφορὰν πασῶν μεγίστην· αὐτοὶ δὲ ἐκπίπτοντεσ ἐκ τοῦ κόσμου τοῦ προσήκοντοσ καὶ τῆσ ἀξίασ τῆσἑαυτῶν οὐ φροντίζετε. κἂν μὲν ὑμῖν ὁ κιθαρῳδὸσ ἐκμελῶσ ᾅδῃ καὶ παρὰ τὸν τόνον, συνίετε· αὐτοὶ δὲ παντελῶσ ἔξω τῆσ ἁρμονίασ τῆσ κατὰ φύσιν γιγνόμενοι καὶ σφόδρα ἀμούσωσ ἔχοντεσ οὐ διαφέρεσθε. καίτοι πόσοι διὰ ταῦθ’ ὑμῶν ἀπολώλασιν;

ἀδοξοῦσι μὲν γὰρ πάντεσ. αἱ δὲ Σειρῆνεσ ἄλλο τι ἐποίουν, ὡσ ὁ μῦθόσφησιν, οὐκ ἀπώλλυον τοὺσ σφόδρα ἡσθέντασ αὐταῖσ; ἀλλ’ ἐκεῖναι μὲν ἐν ἐρήμῳ ἦσαν πελάγει καὶ μακρὰν ἀπῳκισμέναι καθ’ αὑτὰσ ἐπὶ σκοπέλου τινόσ, ὅπου μηδεὶσ ῥᾳδίωσ παρέβαλλε· κἀκεῖ δ’ ὁ νοῦν ἔχων ἐσώθη καὶ μεθ’ ἡσυχίασ ἤκουσεν. αὗται δὲ σχεδὸν ἐν μέσῳ τῆσ οἰκουμένησ ἐν τῇ πολυανθρωποτάτῃ πασῶν πόλει τοιαῦταἐργάζονται, μὰ Δι’ οὐ δι’ αὑτῶν τινα ἡδονὴν ἢ δύναμιν, ἀλλὰ διὰ τὴν ὑμετέραν ἀβελτερίαν. διὰ τί γὰρ ἔξω παραπλησίωσ ἀκούονται τοῖσ ἄλλοισ καὶ πολλάκισ ἀηδεῖσ ἔδοξαν; μὴ τὰ ὦτα ἐπαλήλιπται τῶν ἐκεῖ;

τί οὖν τοῦτο δείκνυσι; μὰ Δί’ οὐ μουσικῆσ ἰσχὺν οὐδ’ ὑπερβολὴν τέχνησ, ἀλλ’ ἀκροατῶν κουφότητακαὶ πόλεωσ ἀσθένειαν.

φασὶ γοῦν ἤδη τινὰσ τῶν ἀπολωλότων διὰ τὴν τοιαύτην πρόφασιν νεανιεύσασθαι, μὴ παραιτουμένουσ τὸν θάνατον, ἀλλὰ προσλιπαροῦντασ, ὅπωσ ἀκούσωσιν ἐπὶ πλέον. τοῦτο δ’ ἐστὶ θαυμαστὸν ἐπ’ ὀνείδει καὶ καταγέλωτι τῆσ πόλεωσ, εἰ παρὰ μὲν τοῖσ ἄλλοισ ἀριστεῖσ καὶ τυραννοκτόνοι μνημονεύονται, σωτηρίασ ἕνεκεν τῶν πατρίδων ἐπιδιδόντεσ αὑτούσ· παρὰ δὲ ὑμῖν ὑπὲρ χορδῆσ τοῦτο πάσχουσι καὶ δι’ ἡδονὴν μικράν, μᾶλλον δὲ δόξαν κενήν. οὐ γὰρ ἡδόμενοι τοσοῦτον ὅσον οἰόμενοι καὶ βουλόμενοι προϊένται σφᾶσ αὐτούσ. τοσαύτη δ’ ἐστὶ δυστυχία τῶν ταλαιπώρων, ὥστε ἀνδρεῖον ἡγοῦνται τὸ πάντων ἀνανδρότατον καὶ σεμνὸν τὸ αἴσχιστον. ἑλοίμην γὰρ ἂν ἔγωγε λῃστεύων ἀποθανεῖν ἢ διὰ τοιαύτην αἰτίαν.

τὸ μὲν γάρ ἐστιν ἀνδρὸσ πονηροῦ θάνατοσ, τὸ δὲ ἀνδραπόδου δυστυχοῦσ. κἀκεῖνοσ μὲν ἀδικηθεὶσ ἴσωσ ἐπὶ τοῦτο ἦλθεν, ὑπὲρ τοὺσ νόμουσ ἀμύνασθαι πειρώμενοσ, καὶ τάχα τι καὶ γενναῖον ἐδύνατο πρᾶξαι μὴ τοιούτου τυχὼν δαίμονοσ· ὁδὶ δὲ κραυγῇ μόνον καὶ ἀνοίᾳ διὰ δυστυχῆ φθόγγον καὶ κακὴν ἔγκλισιν καὶ τὰσ ἐκμελεῖσ καμπὰσ καὶ λήρουσ καὶ κυνισμοὺσ καὶ ὀλέθρουσ ἀκλεῶσ ἀπολλύμενοσ. ἔστι δὲ ὁ τοιοῦτοσ μυίασ θάνατοσ. καὶ γὰρ ἐκείναισ ὅ, τι ἂν γευσαμέναισ γλυκὺ φανῇ, πρὸσ τούτῳ διαφθείρονται. τί οὖν τοῦτο λαμπρόν, ὦ κακοδαίμονεσ; ὑπὲρ μὲν γὰρ δικαιοσύνησ καὶ ἀρετῆσ καὶ πατρῴων γερῶν καὶ νόμων καὶ χρηστοῦ βασιλέωσ, εἰ δέοι, πονεῖν καὶ ἀποθνῄσκειν ἀγαθῆσ ἐστι καὶ οὐ φιλοζῴου ψυχῆσ·

ὑπὲρ δὲ τῆσ ψαλτρίασ ἀπάγχεσθαι, καθάρματοσ ἀγεννοῦσ καὶ ζῆν οὐκ ἀξίου, πόσησ αἰσχύνησ; καὶ τούτουσ μὲν ἐάσωμεν, ἀλλ’ ἐν αὐτῇ τῇ θέᾳ τὰ γιγνόμενα οὐκ αἰσχρὰ καὶ μεστὰ πάσησ ὕβρεωσ, τὸ ἀνατετάσθαι καὶ ἀποβλέπειν, μόνον οὐκ ἐπὶ τοῖσ χείλεσι τὰσ ψυχὰσ ἔχοντασ, καθάπερ οἶμαι διὰ τῶν ὤτων τὴν εὐδαιμονίαν δεχομένουσ, σωτῆρα καὶ θεὸν καλοῦντασ ἄνθρωπον ἄθλιον; πόσον τινὰ γέλωτα τοὺσ θεοὺσ ὑμῶν καταγελᾶν οἰέσθε, ὅταν πάλιν ἐκείνουσ προσκυνοῦντεσ ταὐτὰ προσφέρησθε καὶ διὰ τῶν αὐτῶν ἀναγκάζησθε τιμᾶν τὸ δαιμόνιον;

ἀλλ’ ἔστιν εὐγνώμων ὁ θεόσ, ὡσ θεόσ, οἶμαι, καὶ φέρει πρᾴωσ τὴν τῶν πολλῶν ἄνοιαν. τοιγαροῦν ὡσ παισὶν ὑμῖν παιδαγωγοὺσ δέδωκε τοὺσ φρονιμωτέρουσ τῆσ πόλεωσ, μεθ’ ὧν καὶ θεωρεῖτε καὶ τἄλλα ἄμεινον πράττετε.

ἐπεὶ πῶσ ἂν ἀπείχεσθε ἀλλήλων; καίτοι ποίουσ τινὰσ ἂν ὑμεῖσ ἡγοῖσθε ἀνθρώπουσ, οἷσ ἐλευθερία μὴ συμφέρει; νὴ Δία, τὸ γὰρπρᾶγμά ἐστι φύσει τοιοῦτον. οὐ γὰρ καὶ ἐν ἄλλαισ πόλεσιν ᾅδουσι καὶ νὴ Δία αὐλοῦσι καὶ τρέχουσι καὶ πάνθ’ ὅσα γίγνεται παρ’ ὑμῖν καὶ παρ’ ἑτέροισ τισίν; ἀλλ’ οὐδαμοῦ τοιοῦτοσ ἔρωσ ἐστὶ τοῦ πράγματοσ οὐδὲ οἶστροσ. ἐπεὶ καὶ τῶν ἄλλων εὑρήσομεντὰ πλεῖστα ταὐτὰ πράττοντασ τοῖσ ἀνοήτοισ τοὺσ σώφρονασ, οἱο͂ν ἐσθίοντασ, βαδίζοντασ, παίζοντασ, θεωροῦντασ·

ἡ γὰρ φύσισ ἀναγκάζει πολλῶν ὁμοίων δεῖσθαι·

διαφέρουσι μέντοι περὶ ταῦτα πάντα· αὐτίκα ἑστιώμενοι πρῶτον οἱ μὲν οὔτε ἀμαθῶσ οὔτε ἀπρεπῶσ διάγουσιν, ἀλλ’ εὐσχημόνωσ ἅμα καὶ προσηνῶσ, εὐωχίασ,οὐ παροινίασ, ἄρχοντεσ, φιλοφρονούμενοι τοὺσ συνόντασ, οὐ θρασυνόμενοι πρὸσ αὐτούσ· οἱ δὲ ἀπηνῶσ καὶ ἀκολάστωσ, μετὰ βοῆσ καὶ ἀταξίασ ὀργιζόμενοι καὶ γελῶντεσ, πλεονεκτοῦντεσ ἀλλήλουσ, οὐ παρακαλοῦντεσ, τελευτῶντεσ ἀπίασι κακόν τι τοῖσ συμπόταισ δόντεσ ἢ παρ’ ἐκείνων λαβόντεσ· οἱάν ποτὲ γενέσθαι φασὶ Κενταύρων συνουσίαν.

καὶ τί δεῖ τἄλλα ἐπεξιέναι καθ’ ἕκαστον;

ἀλλὰ τὸ βαδίζειν, ὃ κοινόν ἐστι καὶ ἁπλοῦν δήπουθεν, τοῦ μὲν ἐμφαίνει τὴν ἡσυχίαν τοῦ τρόπου καὶ τὸ προσέχειν ἑαυτῷ, τοῦ δὲ ταραχήν καὶ ἀναίδειαν· σπουδῇ πρόσεισι, φθέγγεται βαδίζων πεσών τινα ἐώσε, μάχεται πρὸσ ἕτερον. ὁμοίωσ καὶ περὶ τὰσ θέασ οἱ μέν εἰσιν ἄπληστοι καὶ λίχνοι καὶ περὶ πάντα ὁμοίωσ ἐπτοημένοι τὰ τυχόντα, οἱ δὲ κοσμίωσ καὶ μετ’ εἰρήνησ μετέχουσιν. ἀλλ’ οὐχ ὑμεῖσ, ἀλλ’ ἐκπεπληγμένοι κάθησθε, ἀναπηδᾶτε τῶν ὀρχηστῶν μᾶλλον, συντείνεσθε ὑπὸ τῶν ᾀσμάτων·

τοὺσ μὲν γὰρ ἄλλουσ ἀνθρώπουσ ἡ μέθη πρὸσ ᾠδὴν τρέπει καὶ ὄρχησιν· παρ’ ὑμῖν δὲ τοὐναντίον ἐστίν. ἡ γὰρ ᾠδὴ μέθην ἐμποιεῖ καὶ παράνοιαν. οἴνου μὲν οὖν τοιαύτη φύσισ, τὸ μὴ δύνασθαι σωφρονεῖν, ἀλλὰ πολλὰ δυσχερῆ πράττειν ἀναγκάζεσθαι τοὺσ σκαιῶσ αὐτῷ καὶ ἀμέτρωσ χρωμένουσ· ὑπὸ δὲ ᾠδῆσ σφαλλομένουσ καὶ πολὺ κάκιον ἔχοντασ τῶν παροινούντων εὐθὺσ ἀπὸ τῆσ ἀρχῆσ, οὐχ ὥσπερ ἐν τῷ πότῳ προϊόντασ, οὐκ ἔστιν ἄλλουσ ἰδεῖν. παρὰ μὲν γὰρ ἐνίοισ τῶν βαρβάρων μέθην φασὶ γίγνεσθαι πραεῖαν δι’ ἀτμοῦ θυμιαμάτων τινῶν· ἔπειτα χαίρουσι καὶ ἀνίστανται γελῶντεσ καὶ πάντα ποιοῦσιν ὅσα ἄνθρωποι πεπωκότεσ, οὐ μέντοι κακὸν οὐδὲν ἀλλήλουσ ἐργάζονται·

τῶν δὲ Ἑλλήνων ὑμεῖσ μόνοι δι’ ὤτων καὶ φωνῆσ αὐτὸ πάσχετε, μᾶλλον δὲ ληρεῖτε ἐκείνων καὶ παραφέρεσθε καὶ μᾶλλον ἐοίκατε κραιπαλῶσιν. καίτοι τὰ τῶν Μουσῶν καὶ τὰ τοῦ Ἀπόλλωνοσ ἤπια δῶρα καὶ προσηνῆ. τὸν μὲν γὰρ Παιήονα καὶ Ἀλεξίκακον προσαγορεύουσιν, ὡσ ἀποτρέποντα τῶν κακῶν καὶ ὑγίειαν ἐμποιοῦντα ταῖσ ψυχαῖσ καὶ σώμασιν, οὐ νόσον οὐδὲ μανίαν· τὰσ δὲ παρθένουσ, ὡσ ἂν αἰδουμένασ τε καὶ σώφρονασ. ἥ τε μουσικὴ θεραπείασ ἕνεκα τοῖσ ἀνθρώποισ εὑρῆσθαι δοκεῖ τῶν παθῶν καὶ μάλιστα δὴ μεταστρέφειν ψυχὰσ ἀπηνῶσ καὶ ἀγρίωσ διακειμένασ.

διὰ τοῦτο καὶ τῶν φιλοσόφων ἔνιοι πρὸσ λύραν αὑτοὺσ ἡρμόσαντο ἑώθεν, ἀποπαύοντεσ τῆσ διὰ τῶν ὀνειράτων ταραχῆσ.

καὶ θεοῖσ μετὰ μέλουσ θύομεν, ἵνα εὔτακτοι καὶ καθεστηκότεσ ὦμεν. ἕτεροσ δὲ αὖ τρόποσ αὐλοῦ τε καὶ ᾠδῆσ ἐν πένθεσιν, ἰωμένων οἶμαι τὸ σκληρὸν καὶ ἄτεγκτον τοῦ πάθουσ, θηλυτέραν δὲ τὴν λύπην ἐργαζομένων δι’ ᾠδῆσ λανθανούσησ μετὰ γόων, ὥσπερ οἱ ἰατροὶ τὰ φλεγμαίνοντα τῶν ἑλκῶν ὑγραίνοντεσ καὶ μαλακοποιοῦντεσ ἀνώδυνα ἔθηκαν. οὐχ ἧττον δὲ καὶ περὶ συνουσίασ ἔδοξε πρέπειν ἡ μουσικῆσ δύναμισ, ἁρμονίαν καὶ τάξιν αὐτόματον ταῖσ ψυχαῖσ ἐπεισάγουσα καὶ τὸ σφαλερὸν τῆσ ἐν οἴνῳ τέρψεωσ παραμυθουμένη μετὰ ξυγγενοῦσ δυνάμεωσ, ὥσπερ αὐτῷσυγκεραννύμενον ἐμμελὲσ γίγνεται καὶ μέτριον.

ταῦτα δὴ πάντα ἀνέστραπται νῦν καὶ μεθέστηκεν εἰσ τοὐναντίον. οὐ γὰρ ἐκ Μουσῶν, ἀλλ’ ἐκ Κορυβάντων τινῶν κατέχεσθε, καὶ πιστὰ ποιεῖτε τὰ τῶν ποιητῶν μυθολογήματα· ὡσ ἐκεῖνοί γε παρεισάγουσι Βάκχασ τινὰσ μαινομένασ ὑπὸ μέλουσ καὶ Σατύρουσ· οὐκοῦν ὑμῖν τὰ τῶν νεβρίδωντε καὶ θύρσων ἐνδεῖ καὶ τὸ λέοντασ φέρειν ἐν ταῖσ ἀγκάλαισ· τὰ δὲ ἄλλα καὶ πάνυ μοι δοκεῖτε ἐοικέναι Νύμφαισ καὶ Σατύροισ. ἱλαροί τε γὰρ ἀεὶ καὶ φιλογέλωτεσ καὶ φιλορχησταί·

πλὴν οὐκ αὐτόματοσ ὑμῖν ἀναβλύει διψήσασιν ὁ οἶνοσ ἐκ πέτρασ ποθέν τινοσ ἢ νάπησ, οὐδὲ γάλα καὶ μέλι δύνασθε εὐχερῶσ οὕτωσ ἔχειν ἁ̓́κροισιδακτύλοισι διαμῶντεσ χθόνἀ· ἀλλ’ οὐδὲ τὸ ὕδωρ ὑμῖν ἀφικνεῖται δεῦρο αὐτόματον οὐδὲ τὴν μᾶζαν ἔχετε ἐν ἐξουσίᾳ δήπουθεν, ἀλλὰ καὶ ταύτην ἐκ τῆσ τῶν κρειττόνων χειρὸσ λαμβάνετε· ὥστε ἴσωσ καιρὸσ ἦν ὑμᾶσ παύσασθαι βακχειῶν καὶ προσέχειν μᾶλλον αὑτοῖσ. νυνὶ δὲ ἂν μόνον ἀκούσητε χορδῆσ, ὥσπερ σάλπιγγοσ ἀκηκοότεσ, οὐκέτι δύνασθε εἰρήνην ἄγειν. ἆρά γε μή Λακεδαιμονίουσ μιμεῖσθε;

φασὶ γοῦν αὐτοὺσ τὸ ἀρχαῖον πρὸσ αὐλὸν πολεμεῖν· ὑμεῖσ δὲ πρὸσ κιθάραν αὐτὸ δρᾶτε. ἢ βούλεσθε, ἐπειδὴ τοῖσ βασιλεῦσι τοὺσ δήμουσ κἀγὼ παρέβαλον, Νέρωνι φαίνεσθαι τὴν αὐτὴν ἔχοντεσ νόσον; ἀλλ’ οὐδ’ ἐκεῖνον ὤνησεν ἡ λίαν ἐμπειρία περὶ τοῦτο καὶσπουδή. καὶ πόσῳ κρεῖττον μιμεῖσθαι τὸν νῦν ἄρχοντα παιδείᾳ καὶ λόγῳ προσέχοντα; οὐκ ἀποθήσεσθε τὴν αἰσχρὰν ταύτην καὶ ἄμετρον φιλοτιμίαν; οὐ φυλάξεσθε τοὺσ ἄλλουσ σκώπτοντεσ καὶ ταῦτα ἐν ἀνθρώποισ, εἰ θεμιτὸν εἰπεῖν, οὐδὲν μέγα οὐδὲ θαυμαστὸν ἔχουσιν; εἰ γὰρ Ἰσμηνίασ ηὔλει παρ’ ὑμῖν ἢ Τιμόθεοσ ᾖδεν ὁ παλαιὸσ ἢ Ἀρίων, ὑφ’ οὗ λέγουσιν ᾅδοντοσ ἐν τῷ πελάγει τοὺσ δελφῖνασ ἀφικέσθαι πρὸσ τὴν ναῦν, καὶ μετὰ ταῦτα ἐκπεσόντα αὐτὸν κατὰ τύχην τινὰ ἀναλαβεῖν καὶ σῶσαι, πῶσ ἂν διέκεισθε;

τούτων μὲν γάρ ἐστιν οὐδεὶσ Ἀμφίων οὐδὲ Ὀρφεύσ· ὁ μὲν γὰρ υἱὸσ ἦν Μούσησ, οἱ δὲ ἐκ τῆσ Ἀμουσίασ αὐτῆσ γεγόνασι· διαθρύψαντεσ γὰρ καὶ κατάξαντεσ τὸ σεμνὸν τοῦ μέλουσ καὶ πάντα τρόπον λωβησάμενοι τὴν ἀρχαίαν μουσικήν ‐ τίσ γὰρ αὐτῶν ᾠδὴν τέλειον ἢ γενναῖον ῥυθμὸν οἱο͂́σ τε εἰπεῖν; ‐ ἀλλὰ ᾅσματα γυναικῶν καὶ κρούματα ὀρχηστῶν καὶ παροινίασ τερετισμάτων ὥσπερ κακοὶ καὶ περίεργοι μάγειροι συντρίψαντεσ ἰδιώτασ καὶ λίχνουσ ἀκροατὰσ κινοῦσιν.

τοιγαροῦν οὐκ ἀπὸ κύκνων οὐδὲ ἀηδόνων ὁ ζῆλοσ αὐτῶν ὠνόμασται παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ, ἀλλ’, ὡσ ̣̔ ̣ οἰκε, κνυζηθμοῖσ καὶ ὑλαγμοῖσ εἰκάζετε. καίτοι φιλοσόφουσ μὲν ᾔδειν οὕτωσ καλουμένουσ, κιθαρῳδοὶ δὲ Κυνικοὶ παρὰ μόνοισ ὑμῖν γεγόνασιν. ὁ μὲν οὖν Ἀμφίων πρὸσ τὸ μέλοσ, ὥσ φασιν, ἤγειρε καὶ ἐπύργου τὴν πόλιν· οὗτοι δὲ ἀνατρέπουσι καὶ καταλύουσιν. καὶ μὴν ὅ γε Ὀρφεὺσ τὰ θηρία ἡμέρου καὶ μουσικὰ ἐποίει διὰ τῆσ ᾠδῆσ· οὗτοι δὲ ὑμᾶσ, ἀνθρώπουσ ὄντασ, ἀγρίουσ πεποιήκασι καὶ ἀπαιδεύτουσ. ἔχω δὲ καὶ ἄλλον εἰπεῖν λόγον ἀνθρώπου Φρυγὸσ ἀκούσασ, Αἰσώπου συγγενοῦσ, δεῦρο ἐπιδημήσαντοσ, ὃν εἰσ Ὀρφέα καὶ ὑμᾶσ ἔλεγεν.

ἔστι δὲ τῶν ὑμετέρων σκωμμάτων ἀτοπώτεροσ καὶ μακρότεροσ.

σκοπεῖτε οὖν, εἰ βούλεσθε ἀκοῦσαι, καὶ μὴ δυσχεράνητε. ἔφη τοίνυν ἐκεῖνοσ περί τε Θρᾴκην καὶ Μακεδονίαν τὸν Ὀρφέα μελῳδεῖν, καθάπερ εἴρηται, κἀκεῖ τὰ ζῷα προσιέναι αὐτῷ, πολύ τι πλῆθοσ οἶμαι πάντων θηρίων. πλεῖστα δὲ ἐν αὐτοῖσ εἶναι τούσ τε ὄρνιθασ καὶ τὰ πρόβατα.

τοὺσ μὲν γὰρ λέοντασ καὶ τὰ τοιαῦτα διὰ τὴν ἀλκὴν καὶ τὴν ἀγριότητα δυσπιστότερα εἶναι, καὶ τὰ μὲν οὐδ’ ὅλωσ πελάζειν, τὰ δ’ εὐθὺσ ἀποχωρεῖν, οὐχ ἡδόμενα τῷ μέλει. τὰ δὲ πτηνὰ καὶ τὰ πρόβατα μᾶλλόν τε προσιέναι καὶ μηκέτ’ ἀπαλλάττεσθαι· τὰ μὲν οἶμαι διὰ τὸ εὐήθεσ καὶ τὴν φιλανθρωπίαν, τῶν δὲ ὀρνίθων μουσικὸν δήπου τὸ γένοσ αὐτὸ καὶ φιλῳδόν. ζῶντοσ μὲν οὖν Ὀρφέωσ συνέπεσθαι αὐτῷ πανταχόθεν ἀκούοντα ὁμοῦ καὶ νεμόμενα· καὶ γὰρ ἐκεῖνον ἔν τε τοῖσ ὄρεσι καὶ περὶ τὰσ νάπασ τὰ πολλὰ διατρίβειν· ἀποθανόντοσ δὲ ἐρημωθέντα ὀδύρεσθαι καὶ χαλεπῶσ φέρειν· ὥστε τὴν μητέρα αὐτοῦ Καλλιόπην διὰ τὴν πρὸσ τὸν υἱὸν εὔνοιαν καὶ φιλίαν αἰτησαμένην παρὰ Διὸσ τὰ σώματα αὐτῶν μεταβαλεῖν εἰσ ἀνθρώπων τύπον, τὰσ μέντοι ψυχὰσ διαμένειν, οἱαῖ πρότερον ἦσαν. χαλεπὸν οὖν ἤδη ἐστὶ τὸ λειπόμενον τοῦλόγου, καὶ δέδοικα πρὸσ ὑμᾶσ σαφῶσ αὐτὸ εἰπεῖν.

ἔλεγε γὰρ ἐξ ἐκείνων γένοσ τι φῦναι Μακεδόνων, καὶ τοῦτο αὖθισ ὕστερον μετὰ Ἀλεξάνδρου διαβὰν ἐνθάδε οἰκῆσαι. καὶ διὰ τοῦτο δὴ τὸν τῶν Ἀλεξανδρέων δῆμον ἄγεσθαι μὲν ὑπὸ ᾠδῆσ, ὡσ οὐδένασ ἄλλουσ, κἂν ἀκούσωσι κιθάρασ ὁποιασοῦν, ἐξεστάναι καὶ φρίττεινκατὰ μνήμην τὴν Ὀρφέωσ. εἶναι δὲ τῷ τρόπῳ κοῦφον καὶ ἀνόητον, ὡσ ἐκ τοιούτου σπέρματοσ· ἐπεὶ τούσ γε ἄλλουσ Μακεδόνασ ἀνδρείουσ καὶ πολεμικοὺσ γενέσθαι καὶ τὸ ἦθοσ βεβαίουσ. ἔλεγε δὲ καὶ περὶ τῶν κιθαρῳδῶν τῶν παρ’ ὑμῖν ἕτερον τοιοῦτόν τινα λόγον.

τὰ γὰρ ζῷα ἐν τῇ συνουσίᾳ τῇ πρὸσ τὸν Ὀρφέα τὰ μὲνἄλλα ἥδεσθαι μόνον καὶ ἐκπεπλῆχθαι, μιμεῖσθαι δὲ μηδὲν ἐπιχειρεῖν·

τῶν κυνῶν δὲ ἐνίουσ, οἱᾶ δὴ γένοσ ἀναιδὲσ καὶ περίεργον ἐπιθέσθαι τῇ μουσικῇ, καὶ μελετᾶν τότ’ εὐθὺσ ἀπιόντασ καθ’ αὑτοὺσ καὶ τὰ εἴδη μεταβαλόντασ εἰσ ἀνθρώπουσ διαφυλάττειν τὴν ἐπιμέλειαν. εἶναι δὲ τοῦτο αὐτὸ τὸ γένοσ τῶν κιθαρῳδῶν· διὸ μὴδύνασθαι παντάπασιν ἐκβῆναι τὴν αὑτῶν φύσιν, ἀλλὰ μικρὸν μέν τι διασῴζειν τῆσ Ὀρφέωσ διδασκαλίασ, τὸ πολὺ δ’ αὐτοῖσ ἐμμένειν κύνειον τοῦ μέλουσ. ταῦτα μὲν ἐκεῖνοσ ἔπαιζεν ὁ Φρύξ. ἐγὼ δ’ ὑμῖν βούλομαι Λακεδαιμονίων ἔργον εἰπεῖν, ὡσ ἐκεῖνοι προσηνέχθησαν ἀνδρὶ κιθαρῳδῷ θαυμαζομένῳ τότε ἐν τοῖσ Ἕλλησιν.

ὅτι γὰρ λίαν ἡδὺσ ἐδόκει καὶ περιττὸσ εἶναι, μὰ Δί’ οὐκ ἐτίμησαν αὐτόν, ἀλλ’ ἀφείλοντο τὴν κιθάραν καὶ τὰσ χορδὰσ ἐξέτεμον, ἀπιέναι προειπόντεσ ἐκ τῆσ πόλεωσ. ἐκεῖνοι μὲν οὖν τὸ πρᾶγμα οὕτωσ ὑφεωρῶντο, καὶ ἐφύλαττον τὰ ὦτα, ὡσ ἂν μὴ διαφθαρῶσιν αἱ ἀκοαὶ μηδὲ τρυφερώτεραι γένωνται τοῦ δέοντοσ· ὑμεῖσ δὲ οὕτωσ ἀγεννῶσ δεδούλωσθε ὑπὸ τῆσ τοιαύτησ ἡδονῆσ. δἰ ὑμᾶσ δὲ ἤδη μοι δοκεῖ τὸ πρᾶγμα καὶ τῶν ῥητόρων ἅπτεσθαι καὶ φιλοσόφων ἐνίων·

μᾶλλον δὲ τοὺσ ῥήτορασ οὐδὲ γνῶναι ῥᾴδιον. ὡσ γὰρ ὁρῶσι τὴν σπουδὴν ὑμῶν τὴν περὶ τοῦτο καὶ τὴν ἐπιθυμίαν, πάντεσ δὴ ᾅδουσι καὶ ῥήτορεσ καὶ σοφισταί, καὶ πάντα περαίνεται δἰ ᾠδῆσ· ὥστ’, εἴ τισ παρίοι δικαστήριον, οὐκ ἂν γνοίη ῥᾳδίωσ πότερον ἔνδον πίνουσιν ἢ δικάζονται· κἂν σοφιστοῦ δὲ οἴκημα πλησίον ᾖ, οὐκ ἔσται γνῶναι τὴν διατριβήν. δοκεῖ δέ μοι, καὶ ἐν τῷ γυμνασίῳ πορϊόντεσ ἤδη γυμνάσονται πρὸσ μέλοσ καὶ τοὺσ κάμνοντασ ἰάσονται. περὶ γὰρ τῆσ τέχνησ καὶ νῦν ἡμῖν διαλέγονται ᾅδοντεσ. κινδυνεύει δ’ ὁ βίοσ σχεδὸν ἅπασ γεγονέναι κῶμοσ εἷσ, οὐχ ἡδὺσ οὐδὲ πρᾷοσ, ἀλλ’ ἄγριοσ καὶ χαλεπόσ, ἅμα ὀρχουμένων, τερετιζόντων, μιαιφονούντων.

οἱ δ’ οὖν Λακεδαιμόνιοι πλεῖστον ὅσον ὑμῶν διέφερον, περὶ ταῦτα, ὡσ ἔφην, εὐλαβῶσ ἔχοντεσ.

οἱ μὲν γὰρ ἄρχειν ἦσαν ἱκανοί, καὶ τῶν μὲν Ἑλλήνων προέστησαν πολλὰ ἔτη, τοὺσ δὲ βαρβάρουσ ἐνίκων ἀεὶ πάντασ· ὑμεῖσ δὲ οὐδὲ ἄρχεσθαι καλῶσ ἐπίστασθε. τοιγαροῦν εἰ μὴ τῶν προεστηκότων ἐτύχετε, χαλεπῶσ ἂν οἶμαι καὶ ἐσῴζεσθε. τεκμήριον δὲ τὰ τελευταῖα συμβάντα περὶ ὑμᾶσ, ὅτε καθ’ αὑτοὺσ ἦτε. οὐχ ὁ μὲν βασιλεὺσ ὑμῶν περὶ αὔλησιν ἠσχολεῖτο καὶ μόνῳ τούτῳ προσεῖχεν, ὑμεῖσ δὲ πρὸσ ἐκεῖνον μὲν ἀπεχθῶσ, πρὸσ ἀλλήλουσ δὲ στασιαστικῶσ διέκεισθε, χωρὶσ ἕκαστοι καὶ καθ’ αὑτοὺσ διαφθείροντεσ τὰ πράγματα, Σιμάριστοι καὶ τοιαῦθ’ ἕτερα ἑταιρειῶν ὀνόματα·

ὥστε φυγεῖν αὐτὸν ἠναγκάσατε καὶ μετὰ ταῦτα κατιέναι πολέμῳ καὶ διὰ Ῥωμαίων; καὶ τέλοσ ἐκεῖνοσ μὲν αὐλῶν, ὑμεῖσ δὲ ὀρχούμενοι τὴν πόλιν ἀπωλέσατε. καὶ νῦν οὕτωσ ἐπιεικεῖσ ἔχοντεσ ἡγεμόνασ εἰσ ὑποψίαν αὐτοὺσ καθ’ ὑμῶν αὐτῶν ἠγάγετε, ὥστε ἐπιμελεστέρασ χρῆναι φυλακῆσ ᾠήθησαν ἢ πρότερον·

καὶ τοῦτο εἴργασθε δι’ ἀγερωχίαν, οὐκ ἐπιβουλεύοντεσ. ὑμεῖσ γὰρ ἂν ἀποσταίητέ τινοσ; πολεμήσαιτε δ’ ἂν ὑμεῖσ μίαν ἡμέραν; οὐκ ἐν τῇγενομένῃ ταραχῇ μέχρι σκωμμάτων ἐθρασύνοντο οἱ πολλοί, τινὲσ δὲ ὀλίγοι βάλλοντεσ ὅ, τι ἔτυχον ἅπαξ ἢ δίσ, ὥσπερ οἱ καταχέοντεσ τῶν παριόντων, κατέκειντο εὐθὺσ ᾅδοντεσ, οἱ δ’ ἐπὶ τοὺσ ὁρ́μουσ ᾔεσαν ὥσπερ ἐν ἑορτῇ πιούμενοι. καὶ μὴν ἐκεῖνο μέμνησθε τὸ γελοῖον ὡσ ὁ βέλτιστοσ ὑμῖν Κόνων ἐχρήσατο προελθών, οὗ μάλιστατὸ πλῆθοσ ὑμῶν συνειστήκει, καὶ δείξασ τινὰ τόπον βραχὺν προηγόρευεν ὡσ εἰ μὲν αὐτὸσ ἐκεῖ προέλθοι, νενικηκὼσ εἰή καὶ δέοι ὑμᾶσ ἀπαλλάττεσθαι καθ’ αὑτοὺσ καὶ παραχωρεῖν·

εἰ δ’ ὑμεῖσ, ἔφη, τέτταρα ἢ πέντε βήματα νικᾶτε, κἀγὼ βαδιοῦμαι· ταῦτα δὲ ἔλεγε, φειδόμενοσ ὑμῶν καὶ καταγελῶν καὶ καθάπερ παισὶ προσπαίζων. ἐπεὶ τὸ στράτευμα ἐφειστήκει κἀκεῖνοσ οὐδένα εἰά ἅπτεσθαι, γυμνοὺσ ἅπαντασ ὁρῶν καὶ ἑτοίμουσ ἀπόλλυσθαι. τί οὖν;

ἐβιάσαντο μετὰ ταῦτα οἱ προπετεῖσ καὶ ἀκόλαστοι καὶ ἐπίτηδεσ ἀνατρέψαι καὶ συγχέαι πάντα ἐπιβουλεύσαντεσ, καὶ οὐ πρότερον ὑμᾶσ ἀνῆκαν ἑώσ ἐγεύσασθε πολέμου καὶ τὸ δεινὸν ἄχρι πείρασ προῆλθεν. τί δὴ καὶ τούτων ἐπεμνήσθην;

ὅπωσ εἰδῆτε τὰ φυόμενα ἐκ τῆσ περὶ τὸν βίον ταύτησ ἀταξίασ. οὐ γὰρ ἔστι τοὺσ οὕτωσ ἐπτοημένουσ περὶ τὰ μικρὰ καὶ μηδενὸσ ἄξια, φαύλωσ καὶ ἀκρατῶσ ἔχοντασ ἐν τούτοισ ἃ πράττουσι καθ’ ἡμέραν, τἄλλα σωφρονεῖν καὶ περὶ τῶν μειζόνων ὀρθῶσ βουλεύεσθαι. ἡ γὰρ τῶντρόπων κουφότησ καὶ τὸ ἀλόγιστον οὐκ ἐᾷ μένειν ἐπὶ τοῖσ ἐλάττοσιν οὐδ’ ἔχει μέτρον οὐδὲν ἡ ἄνοια τῶν ἁμαρτημάτων, ἀλλ’ ἐπὶ πᾶν ὁμοίωσ πρόεισι καὶ παντὸσ ἅπτεται μετὰ τῆσ ἴσησ εὐχερείασ. μὴ οὖν οἰέσθε περὶ μικρῶν εἶναι τὸν λόγον, ὅταν τισ ὑμῖν διαλέγηται περὶ τῶν ἐν τοῖσ θεάτροισ θορύβων.

οὐ γὰρ οὕτωσ ἡ πενίαταχὺ πέφυκε συμβαίνειν διὰ τὰσ κατ’ ὀλίγον ζημίασ, ὡσ ἡ κακία πρόεισιν ἐκ τῶν κατὰ μέροσ τούτων ἁμαρτημάτων καὶ τελευταῖον ἐπ’ αὐτὸ τὸ πέρασ καὶ τὸν ὄλεθρον αὐξηθεῖσα ἤγαγεν. καὶ ταῦτα μὲν δὴ τὰ περὶ τὸ θέατρον. ἀλλ’ ὅταν εἰσ τὸ στάδιον ἔλθητε, τίσ ἂν εἰπεῖν δύναιτο τὰσ ἐκεῖ κραυγὰσ καὶ θόρυβον καὶ ἀγωνίαν καὶ σχημάτων μεταβολὰσ καὶ χρωμάτων καὶ βλασφημίασ οἱάσ καὶ ὅσασ ἀφίετε; εἰ γὰρ μὴ τοὺσ ἵππουσ ἑωρᾶτε ἁμιλλωμένουσ καὶ τούτουσ συνήθεισ, αὐτοὶ δ’ ὑπὸ μαστίγων ἠλαύνεσθε τῶν ἐν ταῖσ τραγῳδίαισ, οὐκ ἂν οὕτωσ χαλεπῶσ διέκεισθε. αὐτὸν γὰρ οἶμαι τὸν Ἰξίονα λῆρον ἀποφαίνετε τὸν ἐν τῷ τροχῷ παρὰ τοῖσ ποιηταῖσ ἐνδεδεμένον φέρε οὖν, εἰ μεταξὺ θεῶν τισ ὑμῖν ἐπιστὰσ εἴποι διατεινάμενοσ, δαιμόνιοι, μαίνεσθε καὶ οὐκέτι κεύθετε θυμῷ βρωτὺν οὐδὲ ποτῆτα.

τί σφόδρα οὕτω κυκᾶσθε;

τίσ ἡ σπουδή; τίσ ὁ ἀγών; οὐ γὰρ Πέλοψ ἐστὶν ὁ διώκων, οὐδ’ Οἰνόμαοσ οὐδὲ Μυρτίλοσ, ὁ μὲν δεύτεροσ ἀπὸ Διὸσ γεγονώσ, ὁ δὲ Ἑρμοῦ παῖσ, οὐδὲ περὶ βασιλείασ οὐδὲ γυναικὸσ οὐδὲ θανάτου πρόκειται κρίσισ, ἀλλ’ ἔστιν ὁ ἀγὼν ἀνδραπόδων ὑπὲρ τοῦ τυχόντοσ ἀργυρίου, νῦν μὲν ἡττωμένων, νῦν δὲ νικώντων, ἀεὶ τῶν αὐτῶν· εἰ λέγοι ταῦτα, τί ἐρεῖτε; ἢ δῆλον ὅτι οὐδ’ ἀκούσεσθε παρ’ ἐκεῖνον τὸν καιρόν, οὐδὲ ἂν αὐτὸσ ὑμῖν ὁ τοῦ Πέλοποσ διαλέγηται πρόγονοσ;

τίνα οὖν εὑρ́ῃ τισ ἐπικουρίαν ἢ τίνα ἐξιλάσασθαι δεῖ δαιμόνων; ἔστιν Ὀλυμπίασι κατὰ μέσον τὸν ἱππόδρομον Ταραξίππου Ποσειδῶνοσ βωμόσ, ἔνθα μάλιστα συνέβαινε τοὺσ ἵππουσ πτοεῖσθαι καὶ πλεῖστα διαφθείρεσθαι τῶν ἁρμάτων. ἔδοξεν οὖν τοῖσ Ἠλείοισ ὡσ δαιμονίου τινὸσ ὄντοσ ἱδρύσασθαι βωμόν. καὶ τὸ λοιπόν φασιν ἀπ’ ἐκείνου γεγονέναι τὸν τόπον ἀσφαλῆ. πολὺ δὴ μᾶλλον ἔγωγε ὑμῖν συμβουλεύω τὸν θεὸν τοῦτον ἐξιλάσασθαι καὶ βωμὸν ἱδρύσασθαι τὸν αὐτόν, μὰ Δί’ οὐχ ὑπὲρ τῶν ἵππων, ἀλλ’ ὑπὲρ ὑμῶν αὐτῶν, ὅπωσ μὴ ταράττησθε μηδὲ ἐκπίπτητε τῆσ τάξεωσ.

μὴ γὰρ δαιμόνια πάντ’ ᾖ τὰ τοιαῦτα καὶ μείζονοσ δεόμενα ἀποτροπῆσ. φασὶν ἀρχαίαν βασιλίδα ἐν Κρήτῃ τῶν Ἡλιαδῶν ἐρασθῆναι ταύρου, καὶ συγγενομένην χαλεπόν τι καὶ μέγα τεκεῖν τέρασ. δέδοικα δὴ κἀγὼ τὸν ἱππικὸν τοῦτον ἔρωτα τῆσ πόλεωσ, μή τι δυσχερὲσ ὑμῖν καὶ ξένον ἐνέγκῃ τῷ χρόνῳ. Ἀθήνησι δὲ αὐτὸ τοῦτο τὸ ζῷον ἀγαπηθῆναι τὸ καὶ παρ’ ὑμῖν εὐδοκιμοῦν·

καὶ νῦν ἐστιν ἐν τῇ πόλει τόποσ οὕτω καλούμενοσ Ἵππου καὶ κόρησ ἄβατον. τῷ ἵππῳ, καί φασιν οὕτω διαφθαρῆναι τὴν κόρην.

σκοπεῖτε δὲ μὴ καὶ ὑμεῖσ ὑπὸ τῆσ τοιαύτησ ἐπιθυμίασ ἀπόλησθε.

ποῖοσ γὰρ Ὅμηροσ ἢ τίσ ἀνθρώπων δύναται τὰ συμβαίνοντα εἰπεῖν; οὐ γὰρ οὕτωσ ἐκεῖνόσ φησι τὰ ἁρ́ματα ταπεινὰ γίγνεσθαι μεταξὺ καὶ σφόδρα ὑψηλὰ κατὰ τὸν δρόμον, ὡσ τὰσ ὑμετέρασ ψυχὰσ ἰδεῖν ἔστι πασχούσασ. φησὶ δ’ οὕτωσ, ἵν’ ὑμῖν καὶ χαρίσωμαί τι μικρόν· ἁρ́ματα δ’ ἄλλοτε μὲν χθονὶ πίλνατο πουλυβοτείρῃ, ἄλλοτε δ’ ἀΐξασκε μετήορα, τοὶ δ’ ἐλατῆρεσ ἕστασαν ἐν δίφροισι, πάτασσε δὲ θυμὸσ ἑκάστου νίκησ ἱεμένων, κέκλοντο δὲ οἷσιν ἕκαστοσ ἵπποισ. ἐνταῦθα τοὺσ μὲν ἡνιόχουσ πεποίηκεν ἀγωνιστὰσ καὶ φιλοτιμουμένουσ, τοὺσ δὲ θεατὰσ καθ’ ἡσυχίαν θεωροῦντασ, ὥσπερ καὶ προσῆκε.

μόνον δ’ ἐπὶ τῷ τέλει φησὶν Αἰάντα τὸν Λοκρὸν ὁρᾶν ἀπρεπέστερον καὶ λοιδορεῖσθαι Ἰδομενεῖ περὶ τῶν ἵππων τῶν Εὐμήλου. οὗτοσ μέντοι ἐστὶν ὁ περὶ τὴν Ἀθηνᾶν αὖθισ ἀσεβήσασἁλισκομένησ τῆσ Τροίασ, καὶ αὐτόσ τε διὰ τοῦτο κεραυνωθεὶσ καὶ τοῦ χειμῶνοσ καὶ τῆσ ναυαγίασ τοῖσ πᾶσιν αἴτιοσ γενόμενοσ. ὁ γὰρ ἐν τοιούτοισ θρασὺσ καὶ προπετὴσ οὐδὲ τἄλλα εἶναι δύναται σώφρων, ὥσπερ καὶ εἶπον ἤδη. τοῦτο μὲν οὖν τοιοῦτον παράδειγμα κακίασ καὶ ἀνοίασ ὅμοιοσ ἐκ τῶν τοιούτων ἀνθρώπων τοῖσ παρ’ ὑμῖν ̔πλὴν ὅτι μάχεσθαί γε οὐδεὶσ ἱκανόσ ἐστιν οὐδὲ ἀριστεύειν οὐδὲ αἱρεῖν πόλεισ, ὡσ ἐκεῖνοσ’ ὑμῶν δὲ οὐδεὶσ ἐν τῇ θέᾳ καθέστηκεν, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον πέτεσθε τῶν ἵππων καὶ τῶν ἡνιόχων, καὶ γελοίωσ ἐλαύνετε καὶ ἡνιοχεῖτε καὶ διώκετε καὶ ἡγεῖσθε καὶ πίπτετε.

τοιγαροῦν οὐ κακῶσ τισ παρεποίησε τῶν σαπρῶν τούτων ποιητῶν· ἁρ́ματα δ’ ἄλλοτε μὲν χθονὶ πίλνατο πουλυβοτείρῃ, ἄλλοτε δ’ ἀΐξασκε μετήορα·

τοὶ δὲ θεαταὶ θώκοισ ἐν σφετέροισ οὔθ’ ἕστασαν οὔτε κάθηντο, χλωροὶ ὑπαὶ δείουσ πεφοβημένοι, οἱ δ’ ὑπὸ νίκησ ἀλλήλοισί τε κεκλόμενοι καὶ πᾶσι θεοῖσι χεῖρασ ἀνίσχοντεσ μεγάλ’ εὐχετόωντο ἕκαστοι. ἠΰτε περ κλαγγὴ γεράνων πέλει ἠὲ κολοιῶν, αἵτ’ ἐπεὶ οὖν ζῦθόν τ’ ἔπιον καὶ ἀθέσφατον οἶνον, κλαγγῇ ταί γε πέτονται ἀπὸ σταδίοιο κελεύθου. οἱ δ’ ὥστε ψαρῶν νέφοσ ἔρχεται ἠὲ κολοιῶν οὖλον κεκλήγοντεσ, ὅτε προΐδωσιν ἰόντα ἵππον, ὃσ ἀνθρώποισι φόνον φέρει ἠλιθίοισιν·

ὣσ οἱ κεκλήγοντεσ ἐπ’ ἀλλήλοισιν ἔπιπτον. ὡσ δ’ ἄνεμοσ ἄχνασ φορέει ἱερὰσ κατ’ ἀλωάσ, ὡσ δ’ ἀναμαιμάει βαθέ’ ἄγκεα θεσπιδαὲσ πῦρ, πάντῃ δ’ εἰλυφόων ἄνεμοσ φέρει, οἱ δέ τε θάμνοι πρόρριζοι πίπτουσιν ἐπειγόμενοι πυρὸσ ὁρμῇ· ὣσ οἱ μὲν μάρναντο πυρὸσ δέμασ· οὐδέ κε φαίησ οὔτε ποτ’ ἠέλιον σόον ἔμμεναι οὔτε σελήνην. οἱήπερ φύλλων γενεή, τοίη δὲ καὶ ἀνδρῶν, ἀνδρῶν κουφονόων, φιλαοιδοτάτων, ἀγερώχων.

ἠχὴ δ’ ἀμφοτέρων ἵκετ’ αἰθέρα καὶ Διὸσ αὐλάσ.

ὧδε δέ τισ εἴπεσκεν ἰδὼν ἐσ πλησίον ἄλλον· οἰνοβαρέσ, κυνὸσ ὄμματ’ ἔχων, κραδίην δ’ ἐλάφοιο, τί πτώσσεισ; τί δ’ ὀπιπτεύεισ κατὰ ἁρ́μ’ ἐν ἀγῶνι; εἰ δ’ ἄγε νυν πείρησαι, ἵνα κναφθεὶσ ἀποτίνῃσ. τὸν δ’ αὖθ’ Ἱπποκόων ἀπαμειβόμενοσ προσέειπε·

τέττα, σιωπῇ ἧσο, ἐμῷ δ’ ἐπιπείθεο μύθῳ· ἠπεδανὸσ δέ νύ τοι θεράπων, βραδέεσ δέ τοι ἵπποι. τὸν δ’ ἄρ’ ὑπὸ ζυγόφιν προσέφη πόδασ αἰόλοσ ἵπποσ· οὐχ ὁράᾳσ οἱο͂σ κἀγὼ καλόσ τε μέγασ τε; ἀλλ’ ἔπι τοι κἀμοὶ θάνατοσ καὶ μοῖρα κραταιή. αἲ γάρ πωσ ὑμᾶσ γε καὶ αὐτοὺσ ἐνθάδε πάντασ ὁπλήεντασ ἔθηκε θεὰ λευκώλενοσ Ἥρη, ὡσ μή μοι τρύζητε καθήμενοι ἄλλοθεν ἄλλοσ. ὣσ ἔφαθ’· οἱ δ’ εὔχοντο Διὶ Κρονίωνι ἄνακτι. ταῦτα μὲν ὑμῖν ἀπὸ πολλῶν καὶ φαύλων ὀλίγα, ὅπωσ μὴ μόνοι δοκῆτε εἶναι γελοῖοι.

καὶ μὴν αἰσχρόν ἐστιν, ἄνδρεσ Ἀλεξανδρεῖσ,τοὺσ πυνθανομένουσ περὶ τῆσ πόλεωσ τὰ μὲν ἄλλ’ ἀκούειν θαυμαστὰ οἱᾶ, περὶ δὲ ὑμῶν αὐτῶν μηδὲν σεμνὸν λέγεσθαι μηδ’ ἄξιον ζήλου, τοὐναντίον δὲ ὡσ φαύλουσ τοὺσ ἀνθρώπουσ διαβεβλῆσθαι, μίμουσ καὶ γελωτοποιοὺσ μᾶλλον, οὐκ ἄνδρασ ἐρρωμένουσ, ὡσ τῶν κωμικῶν ἔφη τισ ἐπὶ τοῖσ τοιούτοισ· ἀκόλαστοσ ὄχλοσ ναυτική τ’ ἀταξία.

ἔστι γὰρ ὅμοιον ὥσπερ εἰ οἰκίαν μέν τισ ἴδοι πάνυ καλήν, τὸν δὲ δεσπότην αὐτὸν ἀνδράποδον μηδὲ θυρωρεῖν ἄξιον.

τῷ παντὶ γὰρ κρεῖττον ἐρημίαν καθορᾶν καὶ δεκαπέντε ἀνθρώπουσ εὐπόρουσ ἢ πλῆθοσ ἀνήριθμον ἀνθρώπων ἀθλίων καὶ μαινομένων, ὥσπερ τινὰκόπρον βαθεῖαν ἐν ταὐτῷ νενημένην ἐκ παντοδαπῶν λυμάτων. οὐδὲ γὰρ πόλιν εἴποι τισ ἂν ὀρθῶσ τὴν ἐκ τοιούτων, οὐδέ γε χορὸν τοὺσ ὁποίουσ δήποτε συνελθόντασ, οὐδὲ στρατόπεδον πάντα ὄχλον. οὐδὲ γὰρ τὸ τοῦ Ξέρξου στράτευμα λαμπρὸν ἦν, πλὴν εἰ μή τι διορύττειν ἢ διασκάπτειν ἢ τοιοῦτον ἕτερον ἔργον πράττειν·

οὐδὲ ἡ τῶν Τρώων πόλισ εὐδαίμων, ὅτι πονηρῶν καὶ ἀκολάστων ὑπῆρξε πολιτῶν. καίτοι μεγάλη τε καὶ ἔνδοξοσ ἦν· ἀλλ’ ὅμωσ ὁ τῆσ Ἰθάκησ πολίτησ ἐπόρθησεν αὐτήν, τῆσ μικρᾶσ καὶ ἀδόξου σφόδρα οὖσαν εὐρύχωρον. φοβοῦμαι δὴ μὴ καὶ ὑμεῖσ ἀπόλησθε παραπλησίωσ, εἰ καὶ ψυχρότερόν ἐστιν εἰπεῖν ὅτι κἀκείνην ὑπὸ ἵππου τινὸσ φθαρῆναι λέγεται· πλὴν οἱ μὲν ἴσωσ ὑφ’ ἑνόσ, ὑμεῖσ δὲ ὑπὸ πλειόνων ἑαλώκατε. μὴ γὰρ τοῦτο μόνον ἡγεῖσθε ἅλωσιν εἶναι πόλεωσ, ἄν τινεσ τὸ τεῖχοσ καταβαλόντεσ ἀποσφάττωσι τοὺσ ἀνθρώπουσ καὶ τὰσ γυναῖκασ ἀπάγωσιν καὶ τὰσ οἰκίασ κατακάωσιν·

αὕτη μὲν ἴσωσ τελευταία καὶ πρὸσ ὀλίγον γιγνομένη καὶ μᾶλλον ἐλεεῖσθαι τοὺσ παθόντασ ἢ καταγελᾶσθαι παρασκευάζουσα· παρ’ οἷσ δ’ ἂν ᾖ πάντων ἀμέλεια τῶν καλῶν, ἑνὸσ δὲ πράγματοσ ἀγεννοῦσ ἔρωσ, καὶ πρὸσ μόνον τοῦτο ἀποβλέπωσι καὶ περὶ τοῦτο διατρίβωσι πηδῶντεσ καὶ μαινόμενοι καὶ παίοντεσ ἀλλήλουσ καὶ ἀπόρρητα λέγοντεσ καὶ τοὺσ θεοὺσ αὐτοὺσ πολλάκισ λοιδοροῦντεσ καὶ τὰ ὄντα ῥιπτοῦντεσ καὶ γυμνοὶ βαδίζοντεσ ἀπὸ τῆσ θέασ ἐνίοτε, τοῦτ’ ἔστιν αἰσχρὰ πόλεωσ καὶ ἐπονείδιστοσ ἅλωσισ. καὶ γὰρ ἀνθρώπουσ ἑαλωκέναι φαμὲν οὐχ ὑπὸ λῃστῶν μόνον, ἀλλὰ καὶ ἑταίρασ καὶ γαστρὸσ καὶ ἄλλησ τινὸσ φαύλησ ἐπιθυμίασ.

αἰχμάλωτοσ οὖν γενέσθαι καλῶσ ἂν λέγοιτο καὶ ἀνὴρ καὶ πόλισ, ἥτισ ἂν τῶν κρειττόνων ἐπιτηδευμάτων ἀφεμένη καὶ μήτε ὁρῶσα μηδὲν μήτε ἀκούουσα τῶν φερόντων εἰσ σωτηρίαν, ἀλλ’ αἱρεθεῖσα ὑπὸ μέθησ ἢ ᾠδῆσ γυναικῶν ἢ ἁρμάτων ἄγηται καὶ φέρηται καὶ πᾶσα δι’ ὅλησ θορυβῆται περὶ τοῦτο καὶ ἐκφρονῇ· καὶ νὴ Δία ἑαλωκέναι λέγοιτ’ ἂν καὶ κατὰ κράτοσ ὃσ οὕτωσ ἑάλωκε καὶ περιηγκωνίσθαι. οὐ γὰρ ἂν μὲν τὸ σῶμά τινοσ κρατῆται καὶ περιέχηται δεσμοῖσ τισιν ἢ φρουροῖσ, τὰ δυσχερῆ δεῖ ταῦτα νομίζειν αἰχμαλωσίαν καὶ δουλείαν καὶ ἀπαγωγήν, τῆσ δὲ ψυχῆσ ἠνδραποδισμένησ καὶ ἀπολωλυίασ εἰρωνεύεσθαι καὶ ὑποτιμᾶσθαι. καίτοι δεινὰ μέν που καὶ ἐφ’ ἑκάστων τὰ τοιαῦτα, τῷ παντὶ δὲ αἰσχίω δημοσίᾳ φαινόμενα.

καὶ γὰρ αἱ λοιπαὶ νόσοι μέχρι μὲν τῶν καθ’ ἕνα εἰσὶν οὐ μεγάλησ οὐδὲ φοβερᾶσ προσηγορίασ τυγχάνουσιν· ὅταν δὲ κοινὸν γένηται τὸ πρᾶγμα, τότε λοιμὸσ καλεῖται. καθόλου γὰρ πάντα ἁμαρτήματα εὑρ́οι τισ ἂν πανταχοῦ, καὶ οἰνόφλυγεσ καὶ πόρνοι καὶ γυναιμανεῖσ ἐν πάσαισ εἰσὶ ταῖσ πόλεσιν· ἀλλ’ οὐδὲν τοῦτο χαλεπὸν οὐδὲ ὑπερβάλλον· ὅταν δὲ ἐπικρατῇ τὸπάθοσ καὶ βλέπηται κοινόν, τότε ἐπίσημον καὶ μέγα καὶ δημοσίᾳ γίγνεται. ποία γὰρ πόλισ ἐστὶ τῶν μὴ σφόδρα ἐρήμων καὶ μικρῶν, ἐν ᾗ μὴ καθ’ ἡμέραν τισ πυρέττει πάντωσ·

ἀλλὰ Καυνίουσ μόνον παρείληφε τὸ ὄνειδοσ, ὅτι πάντεσ αὐτὸ πάσχουσιν· ὥσπερ καὶ ἀπὸ τῶν βελτιόνων τινὲσ ἐθαυμάσθησαν καὶδόξαν ἔσχον. καὶ ταῦθ’ ὅτ’ ἀναγκαῖον ἦν αὐτοῖσ ἄνδρασ ἀγαθοὺσ ὑπὲρ τῶν πατρίδων γίγνεσθαι;

τί οὖν μόνοι Λακεδαιμόνιοι τοῦτ’ ἔσχον τὸ ὄνομα καὶ τῆσ δόξησ ἀπολαύουσιν ἔτι καὶ νῦν;

ὅτι κοινῇ ἐκτήσαντοτὴν φιλοτιμίαν. τοὺσ δὲ Ἀθηναίουσ τὰ περὶ τοὺσ λόγουσ μᾶλλον ἐπιτηδεύοντασ καὶ ποίησιν καὶ χοροὺσ ἐπὶ τούτοισ αὐτοὺσ ἐποίησε θαυμάζεσθαι διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν. σκοπεῖτε δὲ μὴ ὑμεῖσ οὐχ ὁμοίασ μεταλάβητε δόξησ τοῖσ Ἀθηναίοισ καὶ Λακεδαιμονίοισ, ἀλλὰ μᾶλλον ἑτέροισ τισίν· οὐ βούλομαι γὰρ ὀνομάσαι. ὅπερ γὰρἤδη πολλάκισ εἶπον, αἰσχίω τὰ αἰσχρὰ καὶ καταγέλαστα μᾶλλον, ὅταν ᾖ περὶ τὰσ πόλεισ. ὥσπερ ἐν ταῖσ κωμῳδίαισ καὶ διασκευαῖσ Καρίωνα μὲν εἰσάγοντεσ μεθύοντα καὶ Δᾶον οὐ σφόδρα κινοῦσι γέλωτα, τὸν δὲ Ἡρακλέα τοιοῦτον ὁρῶσι γελοῖον δοκεῖ, παραφερόμενον, καὶ καθάπερ εἰώθασιν, ἐν κροκωτῷ, παραπλησίωσ καὶδῆμοσ οὕτωσ μέγασ μινυρίζων διὰ βίου καὶ πάλιν ἡνιοχῶν χωρὶσ ἵππων αἰσχρὸν γίγνεται καὶ καταγέλαστον.

αὐτὸ γὰρ τοῦτο Εὐριπίδησ τὸν Ἡρακλέα φησὶ παθεῖν μαινόμενον· ἐκ τοῦδε βαίνων ἁρ́ματ’ οὐκ ἔχων ἔχειν ἔφασκε, δίφρου δ’ εἰσέβαινεν ἄντυγασ, κἄθεινε κέντρον δῆθεν ὡσ ἔχων χερί. μὴ οὖν καὶ ὑμεῖσ κατὰ ζῆλον τὸν ἐπ’ Ἀλεξάνδρῳ·

καὶ γὰρ αὐτὸσ ἔλεγε Διὸσ υἱὸσ εἶναι. μᾶλλον δ’ ἴσωσ οὐχ Ἡρακλεῖ προσέοικεν ὑμῶν ὁ δῆμοσ, ἀλλὰ Κενταύρῳ τινὶ ἢ Κύκλωπι πεπωκότι καὶ ἐρῶντι, τὸ μὲν σῶμα ἰσχυρῷ καὶ μεγάλῳ, τὴν δὲ διάνοιαν ἀμαθεῖ. πρὸσ τοῦ Διὸσ οὐχ ὁρᾶτε ὅσην ὁ αὐτοκράτωρ ὑμῶν πεποίηται τῆσ πόλεωσ ἐπιμέλειαν; οὐκοῦν χρὴ καὶ ὑμᾶσ ἀντιφιλοτιμεῖσθαι καὶ τὴν πατρίδα κρείττω ποιεῖν, μὰ Δί’ οὐ κρήναισ οὐδὲ προπυλαίοισ· εἰσ ταῦτα μὲν γὰρ οὐ δύνασθε ὑμεῖσ ἀναλίσκειν οὐδ’ ἂν ὑπερβάλοισθέ ποτε οἶμαι τῆν ἐκείνου μεγαλοψυχίαν· ἀλλ’ εὐταξίᾳ, κόσμῳ, τῷ δεικνύειν ὑμᾶσ αὐτοὺσ σώφρονασ καὶ βεβαίουσ.

οὕτωσ γὰρ ἂν οὔτ’ ἐπὶ τοῖσ γεγονόσι μετανοήσειε καὶ πλείονα ὑμᾶσ ἀγαθὰ ἐργάσεται. καὶ ἴσωσ ἂν αὐτῷ καὶ τῆσ ἐνθάδε ἀφίξεωσ παράσχοιτε πόθον. οὐ γὰρ οὕτωσ τὸ κάλλοσ τῶν οἰκοδομημάτων προσάγειν αὐτὸν δύναται·

πάντα γὰρ κρείττω καὶ πολυτελέστερα ἔχει τῶν ὅπου δήποτε· ἀλλ’ ὅταν ἀκούσῃ τοὺσ ὑποδεξομένουσ αὐτὸν εὐνοίασ καὶ πίστεωσ ἀξίουσ καὶ τῶν πεμπομένων ἕκαστοσ καὶ διοικούντων ὑμᾶσ προτιμήσῃ. μὴ γὰρ οἰέσθε ὑμᾶσ μὲν πυνθάνεσθαι περὶ τῶν καταπλεόντων, ὁποῖοί τινεσ τυγχάνουσιν ὄντεσ, καὶ τοιαύτην ἔχειν γνώμην εὐθὺσ πρὸσ αὐτούσ, οἱάσ ἂν μετάσχητε τῆσ φήμησ, ἐκείνουσ δὲ περὶ ὑμῶν μὴ πολυπραγμονεῖν, ὁποῖοσ ὁ τῶν Ἀλεξανδρέων δῆμοσ. οὐκοῦν ἂν ἀκούσωσιν ὅτι φρόνιμοσ, ἀλλ’ οὐχ οἱᾶ τὰ νῦν λεγόμενα, ὡσ ἐπτοημένοσ, ὡσ εὐχερήσ, τὰ μικρὰ θαυμάζων, ἥττων τοῦ τυχόντοσ , ἐραστὴσ ἡνιόχων καὶ κιθαρῳδῶν, οὐκ ἄδηλον ὅπωσ ἕξουσιν. Θεόφιλόν φασι παρ’ ὑμῖν γενόμενον ἄνδρα σοφὸν σιωπᾶν πρὸσ ὑμᾶσ καὶ μηδὲν ἐθέλειν διαλέγεσθαι.

καίτοι τίνα γνώμην νομίζετε αὐτὸν ἔχειν; πότερον ὡσ σοφοὺσ ὑμᾶσ καὶ μὴ δεομένουσ θεραπείασ; ἢ μᾶλλον ὡσ ἀνιάτων ἀπεγνωκέναι; παραπλήσιον γάρ, ὥσπερ εἴ τισ τῶν ἐμπόρων πολλὰ καὶ τίμια ἔχων καταπλεύσειεν εἰσ πόλιν, ἔπειθ’ ὑπ’ ἀνέμων τινῶν ἢ τύχησ ἄλλησ κρατούμενοσ καὶ διατρίβων ἐκεῖ χρόνον συχνὸν μήτε προθείη τῶν ὠνίων μηδὲν μήτε δείξειε μηδέποτε· δῆλον γὰρ ὡσ ἐσχάτην τινὰ αὐτῶν πενίαν κατεγνωκὼσ ἢ ἀπειρίαν οὐκ ἂν θέλοι μάτηνἐνοχλεῖσθαι, σαφῶσ εἰδὼσ ὅτι οὔτ’ ἂν ὠνήσαιτο τῶν ἀνθρώπων τούτων οὐθεὶσ οὔτ’ ἂν ἴσωσ προσέλθοι. καὶ Θεόφιλοσ τοίνυν πολλὰ ἔχων καὶ μεγάλα ἔνδον ὤνια παρ’ αὑτῷ ταῦτα, συνειδὼσ ὑμῖν τὴν ἐσχάτην ἀπορίαν, οὐ χρημάτων, ἀλλὰ νοῦ καὶ συνέσεωσ.

τοιγαροῦν τέθνηκε κατασιωπήσασ ὑμῶν τὴν πόλιν, τοῦτ’ ἔστι καταδικάσασ αὐτήν, καὶ ὑμεῖσ τοῦ δεῖνοσ μὲν πολλάκισ ἀκηκόατε καὶ διαμέμνησθε τῶν σκωμμάτων αὐτοῦ καὶ τῶν τοῦ δεῖνοσ ᾀσμάτων, Θεοφίλου δὲ οὐκ οἶδα εἴ ποτε ἠκούσατε· ὥσπερ ἔφη τισ τοὺσ ἐν τῇ Ἀττικῇ κανθάρουσ, τοῦ καθαρωτάτου μέλιτοσ ὄντοσ, τοῦ μὲν μηδέποτε γεύσασθαι, μηδ’ ἂν ἐκχέηται, τῆσ δὲ ἑτέρασ τροφῆσ.

ἀλλ’ ἐστὲ ἱλαροὶ καὶ σκῶψαι πάντων δεινότατοι.

μὴ οὖν σφόδρα οὕτωσ περιέχεσθετούτου, μηδὲ ἀμούσουσ καὶ φορτικὰσ καὶ ἀμαθεῖσ ποιεῖτε τὰσ Χάριτασ, ἀλλὰ μᾶλλον Εὐριπίδην μιμεῖσθε οὕτω λέγοντα· οὐ δήμου τὸ ἐπιτήδευμα· πόθεν; οὐδὲ πόλεωσ, ἀλλὰ Θερσίτου τινόσ· αὐτὸν γοῦν ἐκεῖνον εἴρηκεν Ὅμηροσ ἐν τοῖσ πᾶσιν Ἕλλησιν ἀφικέσθαι γελωτοποιόν· ἀλλ’ ὅτι οἱ εἴσαιτο γελοίιον Ἀργείοισιν ἔμμεναι. ἀλλ’ οὐ τὸ γελοῖον ἀγαθόν ἐστιν οὐδὲ τίμιον, ἀλλὰ τὸ χαίρειν· ἀπορίᾳ δὲ καὶ ἀγνοίᾳ χαρᾶσ ἄνθρωποι διώκουσι γέλωτα. τὴν γοῦν βοτάνην ἀκηκόατε τὴν σαρδόνιον καλουμένην, ἣ γέλωτα μὲν ποιεῖ, χαλεπὸν δὲ τοῦτον καὶ ἐπ’ ὀλέθρῳ. μὴ παυσαίμην τὰσ Χάριτασ Μούσαισ ἀναμιγνύσ, ἁδίσταν συζυγίαν·

ἵνα μὴ τὸ Μουσεῖον ὑμῖν ἄλλωσ εἶναι δοκῇ τόποσ ἐν τῇ πόλει, καθάπερ οἶμαι καὶ ἄλλοι τόποι μάτην προσαγορεύονται, τὸ πρᾶγμα μὴ ἔχοντεσ μετὰ τοῦ ὀνόματοσ. ἀλλὰ γὰρ δέδοικα μὴ κἀμοὶ συμβέβηκεν ὅ φασιν Αἰγυπτίων τινὶ τῶν σφόδρα ἀρχαίων μουσικῷ.

ἐκείνῳ γὰρ τὸ δαιμόνιόν ποτε προειπεῖν καθ’ ὕπνον ὡσ εἰσ ὄνου ὦτα ᾅσεται. καὶ δὴ τὸν μὲν ἄλλον χρόνον οὐ προσεῖχεν οὐδὲ ἐφρόντιζε τοῦ ὀνείρατοσ, ὡσ οὐδενὸσ ὄντοσ. ἐπεὶ δὲ ὁ τύραννοσ τῶν Σύρων ἧκεν εἰσ Μέμφιν, ἐκπληττομένων αὐτὸν τῶν Αἰγυπτίων ἐκάλεσεν. ἐπεδείκνυτο οὖν πάσῃ προθυμίᾳ καὶ τἀκριβέστερα τῆσ τέχνησ· ὁ δέ, οὐ γὰρ ἦν οἱ σύνεσισ μουσικῆσ, ἐκέλευε παύσασθαι αὐτὸν ἀτιμάσασ. ὁ δὲ ἀναμνησθεὶσ ἐκείνου τοῦ ὀνείρατοσ, Τοῦτ’ ἦν ἄρα, ἔφη, τὸ εἰσ ὄνου ὦτα ᾅδειν. ὁ δὲ τύραννοσ ἀκούσασ τῶν ἑρμηνέων οἱᾶ ἔλεγεν ἔδει καὶ ἐμαστίγου τὸν ἄνδρα, καὶ τοῦτο πολέμου λέγουσιν αἴτιον γενέσθαι.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION