헬라어 문장 검색 - Λυξιαν́Ηερμοτί

(루키아노스, Ἑρμότιμοσ, Λυκῖνος)

Ὅσον, ὦ Ἑρμότιμε, τῷ βιβλίῳ καὶ τῇ τοῦ βαδίσματοσ σπουδῇ τεκμήρασθαι, παρὰ τὸν διδάσκαλον ἐπειγομένῳ ἐοίκασ· ἐνενόεισ γοῦν τι μεταξὺ προϊὼν καὶ τὰ χείλη διεσάλευεσ ἠρέμα ὑποτονθορύζων καὶ τὴν χεῖρα ὧδε κἀκεῖσε μετέφερεσ ὥσπερ τινὰ ῥῆσιν ἐπὶ ἑαυτοῦ διατιθέμενοσ, ἐρώτημα δή τι τῶν ἀγκύλων συντιθεὶσ ἢ σκέμμα σοφιστικὸν ἀναφροντίζων, ὡσ μηδὲ ὁδῷ βαδίζων σχολὴν ἄγοισ, ἀλλ̓ ἐνεργὸσ εἰήσ ἀεὶ σπουδαῖόν τι πράττων καὶ ὃ πρὸ ὁδοῦ σοι γένοιτ̓ ἂν ἐσ τὰ μαθήματα. Νὴ Δί̓, ὦ Λυκῖνε, τοιοῦτό τι· τὴν γὰρ χθιζην συνουσίαν καὶ ἃ εἶπε πρὸσ ἡμᾶσ, ἀνεπεμπαζόμην ἐπιὼν τῇ μνήμῃ ἕκαστα. "βραχὺσ μὲν ὁ βίοσ, μακρὴ δὲ ἡ τέχην.

καίτοι ἐκεῖνοσ ἰατρικῆσ πέρι ταῦτ̓ ἔλεγεν, εὐμαθεστέρου πράγματοσ· φιλοσοφία δὲ καὶ μακρῷ τῷ χρόνῳ ἀνέφικτοσ, ἢν μὴ πάνυ τισ ἐγρηγορότωσ ἀτενὲσ ἀεὶ καὶ γοργὸν ἀποβλέπῃ ἐσ αὐτήν, καὶ τὸ κινδύνευμα οὐ περὶ μικρῶν, ἢ ἄθλιον εἶναι ἐν τῷ πολλῷ τῶν ἰδιωτῶν συρφετῷ παραπολόμενον ἢ εὐδαιμονῆσαι φιλοσοφήσαντα. Τὰ μὲν ἆθλα, ὦ Ἑρμότιμε, θαυμάσια ἡλίκα εἴρηκασ.

οἶμαί γε μὴν οὐ πόρρω σε εἶναι αὐτῶν, εἴ γε χρὴ εἰκάζειν τῷ τε χρόνῳ, ὁπόσον φιλοσοφεῖσ, καὶ προσέτι τῷ πόνῳ οἱο͂́ν μοι οὐ μέτριον ἐκ πολλοῦ ἤδη ἔχειν δοκεῖσ·

εἰ γάρ τι μέμνημαι, σχεδὸν εἴκοσιν ἔτη ταῦτά ἐστιν, ἀφ̓ οὗ σε οὐδὲν ἄλλο ποιοῦντα ἑώρακα, ἢ παρὰ τοὺσ διδασκάλουσ φοιτῶντα καὶ ὡσ τὸ πολὺ ἐσ βιβλίον ἐπικεκυφότα καὶ ὑπομνήματα τῶν συνουσιῶν ἀπογραφόμενον, ὠχρὸν ἀεὶ ὑπὸ φροντίδων καὶ τὸ σῶμα κατεσκληκότα. δοκεῖσ δέ μοι ἀλλ̓ οὐδὲ ὄναρ ποτὲ ἀνιέναι σεαυτόν, οὕτωσ ὅλοσ εἶ ἐν τῷ πράγματι. ταῦτ̓ οὖν σκοπουμένῳ μοι φαίνῃ οὐκ ἐσ μακρὰν ἐπιλήψεσθαι τῆσ εὐδαιμονίασ, εἴ γε μὴ λέληθασ ἡμᾶσ καὶ πάλαι αὐτῇ συνών. Πόθεν, ὦ Λυκῖνε, ὃσ νῦν ἄρχομαι παρακύπτειν ἐσ τὴν ὁδόν; ἡ δ̓ Ἀρετὴ πάνυ πόρρω κατὰ τὸν Ἡσίοδον οἰκεῖ καὶ ἔστιν ὁ οἶμοσ ἐπ̓ αὐτὴν μακρόσ τε καὶ ὄρθιοσ καὶ τρηχύσ, ἱδρῶτα οὐκ ὀλίγον ἔχων τοῖσ ὁδοιπόροισ.

Οὐχ ἱκανὰ οὖν ἵδρωταί σοι, ὦ Ἑρμότιμε, καὶ ὡδοιπόρηται; Οὔ, φημί· οὐδὲν γὰρ ἂν ἐκώλυέ με πανευδαίμονα εἶναι ἐπὶ τῷ ἄκρῳ γενόμενον· τὸ δὲ νῦν ἀρχόμεθα ἔτι, ὦ Λυκῖνε. Ἀλλὰ τήν γε ἀρχὴν ὁ αὐτὸσ οὗτοσ Ἡσίοδοσ ἥμισυ τοῦ παντὸσ ἔφη εἶναι, ὥστε κατα μέσην την ἄνοδον εἶναί σε ἤδη λέγοντεσ οὐκ ἂν ἁμάρτοιμεν.

Οὐδέπω οὐδὲ τοῦτο· πάμπολυ γὰρ ἂν ἡμῖν ἤνυστο. Ἀλλὰ ποῦ. γάρ σε φῶμεν τῆσ ὁδοῦ τυγχάνειν ὄντα; Ἐν τῇ ὑπωρείᾳ κάτω ἔτι, ὦ Λυκῖνε, ἄρτι προβαίνειν βιαζόμενον· ὀλισθηρὰ δὲ καὶ τραχεῖα καὶ δεῖ χεῖρα ὀρέγοντοσ. Οὐκοῦν ὁ διδάσκαλόσ σοι τοῦτο ἱκανὸσ ποιῆσαι ἄνωθεν ἐκ τοῦ ἄκρου καθάπερ ὁ τοῦ Ὁμήρου Ζεὺσ χρυσῆν τινα σειρὰν καθιεὶσ τοὺσ αὑτοῦ λόγουσ, ὑφ̓ ὧν σε ἀνασπᾷ δηλαδὴ καὶ ἀνακουφίζει πρὸσ αὑτόν τε καὶ τὴν ἀρετὴν αὐτὸσ πρὸ πολλοῦ ἀναβεβηκώσ. Αὐτὸ ἔφησθα, ὦ Λυκῖνε, τὸ γιγνόμενον· ὅσον γοῦν ἐπ̓ ἐκείνῳ πάλαι ἂν ἐσπάσμην ἄνω καὶ συνῆν αὐτοῖσ, τὸ δ̓ ἐμὸν ἔτι ἐνδεῖ.

Ἀλλὰ θαρρεῖν χρὴ καὶ θυμὸν ἔχειν ἀγαθὸν ἐσ τὸ τέλοσ τῆσ ὁδοῦ ὁρῶντα καὶ τὴν ἄνω εὐδαιμονίαν, καὶ μάλιστα ἐκείνου ξυμπροθυμουμένου.

πλὴν ἀλλὰ τίνα σοι ἐλπίδα ὑποφαίνει ὡσ δὴ πότε ἀναβησομένῳ; ἐσ νέωτα εἴκαζεν ἐπὶ τὸ ἄκρον ἔσεσθαί σε, οἱο͂ν μετὰ τὰ μυστήρια ἢ τὰ ἄλλα Παναθήναια; Ὀλίγον φήσ, ὦ Λυκῖνε. Ἀλλ̓ ἐσ τὴν ἑξῆσ ὀλυμπιάδα; Καὶ τοῦτο ὀλίγον ὡσ πρὸσ ἀρετῆσ ἄσκησιν καὶ εὐδαιμονίασ κτῆσιν. Μετὰ δύο μὲν δὴ ὀλυμπιάδασ πάντωσ· ἢ πολλήν γ̓ ἂν ὑμῶν ῥᾳθυμίαν καταγνοίη τισ, εἰ μηδ̓ ἐν τοσούτῳ χρόνῳ δύνασθε, ὅσον τρὶσ ἀπὸ Ἡρακλείων στηλῶν εἰσ Ἰνδοὺσ ἀπελθεῖν, εἶτ̓ ἐπανελθεῖν ῥᾴδιον, εἰ καὶ μὴ εὐθεῖαν μηδ̓ ἀεὶ βαδίζοι τισ, ἀλλ̓ ἐν τοῖσ διὰ μέσου ἔθνεσι περιπλανώμενοσ. ὑμῖν ἡ Ἀρετὴ οἰκεῖ, τῆσ Αὄρνου ἐκείνησ, ἣν ἐντὸσ ὀλίγων ἡμερῶν Ἀλέξανδροσ κατὰ κράτοσ εἷλεν;

Οὐδὲν ὅμοιον, ὦ Λυκῖνε, οὐδ̓ ἔστι τὸ πρᾶγμα τοιοῦτον, οἱο͂ν σὺ εἰκάζεισ, ὡσ ὀλίγῳ χρόνῳ κατεργασθῆναι καὶ ἁλῶναι, οὐδ̓ ἂν μυρίοι Ἀλέξανδροι προσβάλλωσιν·

ἐπεὶ πολλοὶ ἂν οἱ ἀνιόντεσ ἦσαν. νῦν δὲ ἐνάρχονται μὲν οὐκ ὀλίγοι μάλα ἐρρωμένωσ καὶ προσέρχονται ἐπὶ ποσόν, οἱ μὲν ἐπὶ πάνυ ὀλίγον, οἱ δὲ ἐπὶ πλέον, ἐπειδὰν δὲ κατὰ μέσην τὴν ὁδὸν γένωνται πολλοῖσ τοῖσ ἀπόροισ καὶ δυσχερέσιν ἐντυγχάνοντεσ ἀποδυσπετοῦσί τε καὶ ἀναστρέφουσιν ἀσθμαίνοντεσ καὶ ἱδρῶτι ῥεόμενοι, οὐ φέροντεσ τὸν κάματον. ὅσοι δ̓ ἂν εἰσ τέλοσ διακαρτερήσωσιν, οὗτοι πρὸσ τὸ ἄκρον ἀφικνοῦνται καὶ τὸ ἀπ̓ ἐκείνου εὐδαιμονοῦσι θαυμάσιόν τινα βίον τὸν λοιπὸν βιοῦντεσ, οἱο͂ν μύρμηκασ ἀπὸ τοῦ ὕψουσ ἐπισκοποῦντέσ τινασ τοὺσ ἄλλουσ. Παπαῖ, ὦ Ἑρμότιμε, ἡλίκουσ ἡμᾶσ ἀποφαίνεισ, οὐδὲ κατὰ τοὺσ Πυγμαίουσ ἐκείνουσ, ἀλλὰ χαμαιπετεῖσ παντάπασιν ἐν χρῷ τῆσ γῆσ. εἰκότωσ· ὑψηλὰ γὰρ ἤδη φρονεῖσ καὶ ἄνωθεν·

ἡμεῖσ δὴ ὁ συρφετὸσ καὶ ὅσοι χαμαὶ ἐρχόμενοι ἐσμέν, μετὰ τῶν θεῶν καὶ ὑμᾶσ προσευξόμεθα ὑπερνεφέλουσ γενομένουσ καὶ ἀνελθόντασ οἷ πάλαι σπεύδετε. Εἰ γὰρ γένοιτο καὶ ἀνελθεῖν, ὦ Λυκῖνε. ἀλλὰ πάμπολυ τὸ λοιπόν. Ὅμωσ οὐκ ἔφησθα ὁπόσον, ὡσ χρόνῳ περιλαβεῖν.

Οὐδ̓ αὐτὸσ γὰρ οἶδα, ὧ Λυκῖνε, τἀκριβέσ· εἰκάζω μέντοι οὐ πλείω τῶν εἴκοσιν ἐτῶν ἔσεσθαι, μεθ̓ ἃ πάντωσ που ἐπὶ τῷ ἄκρῳ ἐσόμεθα. Ἡράκλεισ, πολὺ λέγεισ. Καὶ γὰρ περὶ μεγάλων, ὦ Λυκῖνε, οἱ πονοι. Τοῦτο μὲν ἴσωσ ἀληθέσ· ὑπὲρ δὲ τῶν εἴκοσιν ἐτῶν, ὅτι βιώσῃ τοσαῦτα, πότερον ὁ διδάσκαλόσ σου καθυπέσχετο, οὐ μόνον σοφόσ, ἀλλὰ καὶ μαντικὸσ ὢν ἢ χρησμολόγοσ τισ ἢ ὅσοι τὰσ Χαλδαίων μεθόδουσ ἐπίστανται; φασὶ γοῦν εἰδέναι τὰ τοιαῦτα· οὐ γὰρ δὴ σέ γε εἰκὸσ ἐπὶ τῷ ἀδήλῳ, εἰ βιώσῃ μέχρι πρὸσ τὴν ἀρετήν, τοσούτουσ πόνουσ ἀνέχεσθαι καὶ ταλαιπωρεῖν νύκτωρ καὶ μεθ̓ ἡμέραν οὐκ εἰδότα, εἴ σε πλησίον ἤδη τοῦ ἄκρου γενόμενον τὸ χρεὼν ἐπιστὰν κατασπάσει λαβόμενον τοῦ ποδὸσ ἐξ ἀτελοῦσ τῆσ ἐπίδοσ. Ἄπαγε·

δύσφημα γὰρ ταῦτα, ὦ Λυκῖνε. ἀλλ̓ εἰή βιῶναι, ὡσ μίαν γοῦν ἡμέραν εὐδαιμονήσω σοφὸσ γενόμενοσ. Καὶ ἱκανή σοι ἀντὶ τῶν τοσούτων καμάτων ἡ μία ἡμέρα; Ἐμοὶ μὲν καὶ ἀκαριαῖον ὁπόσον ἱκανόν. Τὰ δὲ δὴ ἄνω ὅτι εὐδαίμονα καὶ τοιαῦτα ὡσ πάντα χρῆν ὑπομεῖναι δἰ αὐτά, πόθεν ἔχεισ εἰδέναι;

οὐ γὰρ δὴ αὐτόσ πω ἀνελήλυθασ. Ἀλλὰ τῷ διδασκάλῳ πιστεύω λέγοντι· ὁ δὲ πάνυ οἶδεν ἅτε ἀκρότατοσ ἤδη ὤν. Ἔλεγε δὲ πρὸσ θεῶν ποῖα τὰ περὶ αὐτῶν ἢ τίνα τὴν εὐδαιμονίαν εἶναι τὴν ἐκεῖ; ἦ που τινὰ πλοῦτον καὶ δόξαν καὶ ἡδονὰσ ἀνυπερβλήτουσ; Εὐφήμει, ὦ ἑταῖρε· οὐδὲν γάρ ἐστι ταῦτα πρὸσ τὸν ἐν τῇ ἀρετῇ βίον. Ἀλλὰ τίνα φησὶ τἀγαθά, εἰ μὴ ταῦτα, ἕξειν προσ τὸ τέλοσ τῆσ ἀσκήσεωσ ἐλθόντασ; Σοφίαν καὶ ἀνδρείαν καὶ τὸ καλὸν αὐτὸ καὶ τὸ δίκαιον καὶ τὸ πάντα ἐπίστασθαι βεβαίωσ πεπεισμένον ᾗ ἕκαστα ἔχει· πλούτουσ δὲ καὶ δόξασ καὶ ἡδονὰσ καὶ ὅσα τοῦ σώματοσ, ταῦτα πάντα κάτω ἀφεὶσ καὶ ἀποδυσάμενοσ ἀνέρχεται, ὥσπερ φασὶ τὸν Ἡρακλέα ἐν τῇ Οἴτῃ κατακαυθέντα θεὸν γενέσθαι· ὁπόσον ἀνθρώπειον εἶχε παρὰ τῆσ μητρὸσ καὶ καθαρόν τε καὶ ἀκήρατον φέρων τὸ θεῖον ἀνέπτατο ἐσ τοὺσ θεοὺσ διευκρινηθὲν ὑπὸ τοῦ πυρόσ.

καὶ οὗτοι δὴ ὑπὸ φιλοσοφίασ ὥσπερ ὑπό τινοσ πυρὸσ ἅπαντα ταῦτα περιαιρεθέντεσ, ἃ τοῖσ ἄλλοισ θαυμαστὰ εἶναι δοκεῖ οὐκ ὀρθῶσ δοξάζουσιν, ἀνελθόντεσ ἐπὶ τὸ ἄκρον εὐδαιμονοῦσι πλούτου καὶ δόξησ καὶ ἡδονῶν ἀλλ̓ οὐδὲ μεμνημένοι ἔτι, καταγελῶντεσ δὲ τῶν οἰομένων ταῦτα εἶναι. Νὴ τὸν Ἡρακλέα, ὦ Ἑρμότιμε, τὸν ἐν Οἴτῃ ἀνδρεῖα καὶ εὐδαίμονα λέγεισ περὶ αὐτῶν.

πλὴν ἀλλὰ τόδε μοι εἰπέ, καὶ κατέρχονταί ποτε ἐκ τῆσ ἄκρασ, ἢν ἐθελήσωσι, χρησόμενοι τοῖσ κάτω ἃ καταλελοίπασιν, ἢ ἀνάγκη ἅπαξ ἀνελθόντασ αὐτοὺσ μένειν καὶ συνεῖναι τῇ ἀρετῇ πλούτου καὶ δόξησ καὶ ἡδονῶν καταγελῶντασ; Οὐ μόνον τοῦτο, ὦ Λυκῖνε, ἀλλ̓ ὃσ ἂν ἀποτελεσθῇ πρὸσ ἀρετήν, οὔτε ὀργῇ οὔτε φόβῳ οὔτ̓ ἐπιθυμίαισ ὁ τοιοῦτοσ ἂν δουλεύοι, οὐδὲ λυποῖτο, οὐδὲ ὅλωσ πάθοσ ἔτι τοιοῦτον πάθοι ἄν. Καὶ μὴν εἴ γέ με δεῖ μηδὲν ὀκνήσαντα εἰπεῖν τἀληθέσ ‐ ἀλλ̓ εὐφημεῖν χρή, οἶμαι, μηδὲ ὅσιον εἶναι ἐξετάζειν τὰ ὑπὸ τῶν σοφῶν γιγνόμενα. Μηδαμῶσ, ἀλλ̓ εἰπὲ ὅ τι καὶ λέγεισ. Ὅρα, ὦ ἑταῖρε, ὡσ ἔγωγε καὶ πάνυ ὀκνῶ. Ἀλλὰ μὴ ὄκνει, ὦ γενναῖε, πρόσ γε μόνον ἐμὲ λέγων. Τὰ μὲν τοίνυν ἄλλα, ὦ Ἑρμότιμε, διηγουμένῳ σοι παρειπόμην καὶ ἐπίστευον οὕτωσ ἔχειν, σοφούσ τε γίγνεσθαι αὐτοὺσ καὶ ἀνδρείουσ καὶ δικαίουσ καὶ τὰ ἄλλα, καί πωσ ἐκηλούμην πρὸσ τὸν λόγον, ὁπότε δὲ καὶ πλούτου ἔφησθα καταφρονεῖν σφᾶσ καὶ δόξησ καὶ ἡδονῶν καὶ μήτε ὀργίζεσθαι μήτε λυπεῖσθαι, πάνυ ἐνταῦθα ‐ μόνω γάρ ἐσμεν ‐ ἐπέστην ἀναμνησθεὶσ ἃ πρῴην εἶδον ποιοῦντα ‐ βούλει φῶ τίνα;

ἢ ἱκανὸν καὶ ἄνευ τοῦ ὀνόματοσ;

Μηδαμῶσ, ἀλλὰ καὶ τοῦτο εἰπέ, ὅστισ ἦν. Διδάσκαλοσ αὐτὸσ οὗτοσ ὁ σόσ, ἀνὴρ τά τε ἄλλα αἰδοῦσ ἄξιοσ καὶ γέρων ἤδη ἐσ τὸ ὕστατον. Τί οὖν δὴ ἐποίει; Τὸν ξένον οἶσθα τὸν Ἡρακλεώτην, ὃσ ἐκ πολλοῦ συνεφιλοσόφει αὐτῷ, μαθητὴσ ὤν, τὸν ξανθόν, τὸν ἐριστικόν; Οἶδα ὃν λέγεισ· Δίων αὐτῷ τοὔνομα. γενόμενοι ἀφείλοντο τὸν νεανίσκον ἐκ τῶν χειρῶν αὐτοῦ, εὖ ἴσθι ἐκεῖνοσ προσφὺσ ἂν ἀπέτραγεν αὐτοῦ τὴν ῥῖνα ὁ γέρων, οὕτωσ ἠγανάκτει.

Πονηρὸσ γὰρ ἐκεῖνοσ ἀεὶ καὶ ἀγνώμων, ὦ Λυκῖνε, περὶ τὰσ ἀποδόσεισ·

ἐπεὶ τούσ γε ἄλλουσ, οἷσ δανείζει, πολλοὺσ ὄντασ, οὐδὲν τοιοῦτό πω διατέθεικεν· ἀποδιδόασι γὰρ αὐτῷ κατὰ καιρὸν τοὺσ τόκουσ. Τί δαί, ἂν μὴ ἀποδιδῶσιν, ὦ μακάριε, μέλει τι αὐτῷ καθαρθέντι ἤδη ὑπὸ φιλοσοφίασ καὶ μηκέτι τῶν ἐν τῇ Οἴτῃ καταλελειμμένων δεομένῳ; Οἰεί γὰρ ὅτι ἑαυτοῦ χάριν ἐκεῖνοσ περὶ τὰ τοιαῦτα ἐσπούδακεν; ἀλλ̓ ἔστιν αὐτῷ παιδία νεογνά, ὧν κήδεται μὴ ἐν ἀπορίᾳ καταβιώσωσι. Δέον, ὦ Ἑρμότιμε, ἀναγαγεῖν κἀκεῖνα ἐπὶ τὴν ἀρετήν, ὡσ συνευδαιμονοῖεν αὐτῷ πλούτου καταφρονοῦντεσ. Οὐ σχολή μοι, ὦ Λυκῖνε, περὶ τούτων διαλέγεσθαί σοι·

σπεύδω γὰρ ἤδη ἀκροάσασθαι αὐτοῦ, μὴ καὶ λάθω τελέωσ ἀπολειφθείσ. Θάρρει, ὦγαθέ· τὸ τήμερον γὰρ ἐκεχειρία ἐπήγγελται· ὥστε ἐγὼ ἀφίημί σοι ὅσον ἔτι τὸ λοιπὸν τῆσ ὁδοῦ.

Πῶσ λέγεισ; Ὅτι ἐν τῷ παρόντι οὐκ ἂν ἴδοισ αὐτόν, εἴ γε χρὴ πιστεύειν τῷ προγράμματι· πινάκιον γάρ τι ἐκρέματο ὑπὲρ τοῦ πυλῶνοσ μεγάλοισ γράμμασι λέγον, τήμερον οὐ συμφιλοσοφεῖν. ἐλέγετο δὲ παῤ Εὐκράτει τῷ πάνυ δειπνήσασ χθὲσ γενέθλια θυγατρὸσ ἑστιῶντι πολλά τε συμφιλοσοφῆσαι ἐν τῷ συμποσίῳ καὶ πρὸσ Εὐθύδημον τὸν ἐκ τοῦ Περιπάτου παροξυνθῆναί τι καὶ ἀμφισβητῆσαι αὐτῷ περὶ ὧν ἐκεῖνοι εἰώθασιν ἀντιλέγειν τοῖσ ἀπὸ τῆσ Στοᾶσ· ὑπό τε οὖν τῆσ κραυγῆσ πονήρωσ τὴν κεφαλὴν διατεθῆναι καὶ ἱδρῶσαι μάλα πολλὰ ἐσ μέσασ νύκτασ ἀποταθείσησ, ὥσ φασι, τῆσ συνουσίασ. ἅμα δὲ καὶ πεπώκει, οἶμαι, πλέον τοῦ ἱκανοῦ, τῶν παρόντων, ὡσ εἰκόσ, φιλοτησίασ προπινόντων, καὶ ἐδεδειπνήκει πλέον ἢ κατὰ γέροντα· ὥστε ἀναστρέψασ ἤμεσέ τε, ὡσ ἔφασκον, πολλὰ καὶ μόνον ἀριθμῷ παραλαβὼν τὰ κρέα, ὁπόσα τῷ παιδὶ κατόπιν ἑστῶτι παραδεδώκει, καὶ σημηνάμενοσ ἐπιμελῶσ τὸ ἀπ̓ ἐκείνου καθεύδει μηδένα εἰσδέχεσθαι παραγγείλασ. αὐτοῦ διηγουμένου τισὶ τῶν μαθητῶν, οἳ καὶ αὐτοὶ ἀνέστρεφον μάλα πολλοί.

Ἐκράτησε δὲ πότεροσ, ὦ Λυκῖνε, ὁ διδασκαλοσ ἢ ὁ Εὐθύδημοσ;

εἴ τι καὶ τοιοῦτον ἔλεγεν ὁ Μίδασ. Τὰ μὲν πρῶτά φασιν, ὦ Ἑρμότιμε, ἀγχώμαλα σφίσι γενέσθαι, τὸ δ̓ οὖν τέλοσ τῆσ νίκησ καθ̓ ὑμᾶσ ἐγένετο καὶ παρὰ πολὺ ὁ πρεσβύτησ ὑπερέσχε· τὸν γοῦν Εὐθύδημον οὐδ̓ ἀναιμωτί φασιν ἀπελθεῖν, ἀλλὰ τραῦμα παμμέγεθεσ ἔχοντα ἐν τῇ κεφαλῇ· ἐπεὶ γὰρ ἀλαζὼν ἦν καὶ ἐλεγκτικὸσ καὶ πείθεσθαι οὐκ ἤθελεν οὐδὲ παρεῖχε ῥᾴδιον αὑτὸν ἐλέγχεσθαι, ὁ διδάσκαλόσ σου ὁ βέλτιστοσ ὃν εἶχε σκύφον Νεστόρειόν τινα καταφέρει αὐτοῦ πλησίον κατακειμένου, καὶ οὕτωσ ἐκράτησεν. Εὖ γε· οὐ γὰρ ἄλλωσ ἐχρῆν πρὸσ τοὺσ μὴ ἐθέλοντασ εἴκειν τοῖσ κρείττοσιν. Ταυτὶ μέν, ὦ Ἑρμότιμε, πάνυ εὔλογα. χειρὶ ἔχοντα;

ἀλλὰ σχολὴν γὰρ ἄγομεν ‐ τί οὐ διηγῇ μοι ἑταίρῳ ὄντι, ὃν τρόπον ὡρμήθησ τὸ πρῶτον φιλοσοφεῖν, ὡσ καὶ αὐτόσ, εἰ δυνατὸν ἔτι, συνοδοιποροίην ὑμῖν τὸ ἀπὸ τοῦδε ἀρξάμενοσ.

οὐ γὰρ ἀποκλείσετέ με δηλαδὴ φίλοι ὄντεσ. Εἰ γὰρ ἐθελήσειασ, ὦ Λυκῖνε· ὄψει ἐν βραχεῖ ὅσον διοίσεισ τῶν ἄλλων· παῖδασ, εὖ ἴσθι, οἰήσῃ ἅπαντασ ὡσ πρὸσ σέ, τοσοῦτον ὑπερφρονήσεισ αὐτόσ. Ἱκανόν, εἰ μετὰ εἴκοσιν ἔτη γενοίμην τοιοῦτοσ οἱο͂σ σὺ νῦν. Ἀμέλει, καὶ αὐτὸσ κατὰ σὲ γεγονὼσ ἠρξάμην φιλοσοφεῖν τετταρακοντούτησ σχεδόν, ὁπόσα, οἶμαι, σὺ νῦν γέγονασ. Τοσαῦτα γάρ, ὦ Ἑρμότιμε· ὥστε τὴν αὐτὴν ἄγε λαβὼν κἀμέ ‐ δίκαιον γάρ ‐ καὶ πρῶτόν γέ μοι τοῦτο εἰπέ. δίδοτε ἀντιλέγειν τοῖσ μανθάνουσιν, ἤν τι μὴ ὀρθῶσ λέγεσθαι δοκῇ αὐτοῖσ, ἢ οὐκ ἐφίετε τοῦτο τοῖσ νεωτέροισ; Οὐ πάνυ. σὺ δέ, ἤν τι βούλῃ, ἐρώτα μεταξὺ καὶ ἀντίλεγε· ῥᾷον γὰρ ἂν οὕτω μάθοισ. Εὖ γε, νὴ τὸν Ἑρμῆν, ὦ Ἑρμότιμε, αὐτόν, οὗ ἐπώνυμοσ ὢν τυγχάνεισ. ἀτὰρ εἰπέ μοι, μία τισ ὁδόσ ἐστιν ἡ ἐπὶ φιλοσοφίαν ἄγουσα, ἡ τῶν Στωϊκῶν ὑμῶν, ἢ ἀληθῆ ἐγὼ ἤκουον ὡσ καὶ ἄλλοι πολλοί τινέσ εἰσιν;

Μάλα πολλοί, Περιπατητικοὶ καὶ Ἐπικούρειοι καὶ οἱ τὸν Πλάτωνα ἐπιγραφόμενοι, καὶ αὖ Διογένουσ ἄλλοι τινὲσ καὶ Ἀντισθένουσ ζηλωταὶ καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ Πυθαγόρου καὶ ἔτι πλείουσ.

Ἀληθῆ ταῦτα· πολλοὶ γάρ εἰσι. πότερον δή, ὦ Ἑρμότιμε, τὰ αὐτὰ οὗτοι λέγουσιν ἢ διάφορα; Καὶ πάνυ διάφορα. Τὸ δέ γε ἀληθέσ, οἶμαι, πάντωσ που ἓν ἦν αὐτῶν, ἀλλ̓ οὐ πάντα διάφορά γε ὄντα. Πάνυ μὲν οὖν. Ἴθι δή, ὦ φιλότησ, ἀπόκριναί μοι, τῷ τότε πιστεύσασ τὸ πρῶτον, ὁπότε ᾔεισ φιλοσοφήσων, πολλῶν σοι θυρῶν ἀναπεπταμένων, παρεὶσ σὺ τὰσ ἄλλασ εἰσ τὴν τῶν Στωϊκῶν ἧκεσ καὶ δἰ ἐκείνησ ἠξίουσ ἐπὶ τὴν ἀρετὴν εἰσιέναι, ὡσ δὴ μόνησ ἀληθοῦσ οὔσησ καὶ τὴν εὐθεῖαν ἐπιδεικνυούσησ, τῶν δ̓ ἄλλων εἰσ τυφλὰ καὶ ἀνέξοδα φερουσῶν;

τίνι ταῦτ̓ ἐτεκμαίρου τότε; καὶ μή μοι τὸν νῦν δὴ τοῦτον σεαυτὸν ἐννόει, τὸν εἴτε ἡμίσοφον εἴτε σοφὸν ἤδη τὰ βελτίω κρίνειν ὑπὲρ τοὺσ πολλοὺσ ἡμᾶσ δυνάμενον, ἀλλ̓ οὕτωσ ἀπόκριναι, ὁποῖοσ τότε ἦσθα ἰδιώτησ καὶ κατὰ τὸν νῦν ἐμέ. Οὐ συνίημι ὅ τι σοι τοῦτο βούλεται, ὦ Λυκῖνε. Καὶ μὴν οὐ πάνυ ἀγκύλον ἠρόμην·

πολλῶν γὰρ ὄντων φιλοσόφων, οἱο͂ν Πλάτωνοσ και Αριστοτέλουσ καὶ Ἀντισθένουσ καὶ τῶν ὑμετέρων προγόνων, τοῦ Χρυσίππου καὶ Ζήνωνοσ καὶ τῶν ἄλλων, ὅσοι εἰσί, τῷ σὺ πιστεύσασ τοὺσ μὲν ἄλλουσ εἰάσ, ἐξ ἁπάντων δὲ προελόμενοσ ἅπερ προῄρησαι, ἀξιοῖσ κατὰ ταῦτα φιλοσοφεῖν; ἆρα καὶ σὲ ὥσπερ τὸν Χαιρεφῶντα ὁ Πύθιοσ ἐξέπεμψεν ἐπὶ τὰ Στωϊκῶν ἀρίστουσ ἐξ ἁπάντων προσειπών; ἔθοσ γὰρ αὐτῷ ἄλλον ἐπ̓ ἄλλο εἶδοσ φιλοσοφίασ προτρέπειν τὴν ἁρμόττουσαν, οἶμαι, ἑκάστῳ εἰδότι. Ἀλλ̓ οὐδὲν τοιοῦτον, ὦ Λυκῖνε, οὐδὲ ἠρόμην περί γε τούτων τὸν θεόν. Πότερον οὐκ ἄξιον θείασ συμβουλίασ ἡγούμενοσ αὐτὸ ἢ ἱκανὸσ ᾤου αὐτὸσ εἶναι ἑλέσθαι τὸ βέλτιον κατὰ σαυτὸν ἄνευ τοῦ θεοῦ; Ωἴμην γάρ. Οὐκοῦν καὶ ἡμᾶσ διδάσκοισ ἂν τοῦτο πρῶτον, ὅπωσ διαγνωστέον ἡμῖν εὐθὺσ ἐν ἀρχῇ, τίσ ἡ ἀρίστη φιλοσοφία ἐστὶ καὶ ἡ ἀληθεύουσα, καὶ ἣν ἄν τισ ἕλοιτο παρεὶσ τὰσ ἄλλασ.

Ἐγώ σοι φράσω· ἑώρων τοὺσ πλείστουσ ἐπ̓ αὐτὴν ὁρμῶντασ, ὥστε εἴκαζον ἀμείνω εἶναι αὐτήν. Πόσῳ τινὶ πλείουσ τῶν Ἐπικουρείων ἢ Πλατωνικῶν ἢ Περιπατητικῶν;

ἠρίθμησασ γὰρ αὐτοὺσ δηλαδὴ καθάπερ ἐν ταῖσ χειροτονίαισ. Ἀλλ̓ οὐκ ἠρίθμησα ἔγωγε, εἴκαζον δέ. Ὡσ οὐκ ἐθέλεισ διδάξαι με, ἀλλ̓ ἐξαπατᾷσ, ὃσ περὶ τῶν τοιούτων εἰκασμῷ φὴσ καὶ πλήθει κρῖναι ἀποκρυπτόμενοσ λέγειν πρόσ με τἀληθέσ. Οὐ μόνον τοῦτο, ὦ Λυκῖνε, ἀλλὰ καὶ ἤκουον ἁπάντων λεγόντων ὡσ οἱ μὲν Ἐπικούρειοι γλυκύθυμοι καὶ φιλήδονοί εἰσιν, οἱ Περιπατητικοὶ δὲ φιλόπλουτοι καὶ ἐριστικοί τινεσ, οἱ Πλατωνικοὶ δὲ τετύφωνται καὶ φιλόδοξοί εἰσι, περὶ δὲ τῶν Στωϊκῶν πολλοὶ ἔφασκον, ὅτι ἀνδρώδεισ καὶ πάντα γιγνώσκουσι, καὶ ὅτι ὁ ταύτην ἰὼν τὴν ὁδὸν μόνοσ βασιλεύσ, μόνοσ πλούσιοσ, μόνοσ σοφὸσ καὶ συνόλωσ ἅπαντα. Ἔλεγον δὲ ταῦτα πρὸσ σὲ ἄλλοι δηλαδὴ περὶ αὐτῶν·

οὐ γὰρ δὴ ἐκείνοισ ἂν αὐτοῖσ ἐπίστευσασ ἐπαινοῦσι τὰ αὐτῶν. Οὐδαμῶσ, ἀλλ̓ οἱ ἄλλοι ἔλεγον. Οἱ μὲν δὴ ἀντίδοξοι οὐκ ἔλεγον, ὡσ τὸ εἰκόσ οὗτοι δὲ ἦσαν οἱ τὰ ἄλλα φιλοσοφοῦντεσ. Οὐ γάρ. Οἱ δ̓ ἄρα ἰδιῶται ταῦτα ἔλεγον. Καὶ μάλα. Ὁρᾷσ, ὅπωσ αὖθισ ἐξαπατᾷσ με καὶ οὐ λέγεισ τἀληθέσ, ἀλλ̓ οἰεί Μαργίτῃ διαλέγεσθαί τινι, ὡσ πιστεῦσαι ὅτι Ἑρμότιμοσ, ἀνὴρ συνετόσ, ἔτη τότε γεγονὼσ τετταράκοντα, περὶ φιλοσοφίασ καὶ φιλοσόφων ἀνδρῶν τοῖσ ἰδιώταισ ἐπίστευσε καὶ κατὰ τὰ ὑπ̓ ἐκείνων λεγόμενα ἐποιεῖτο τὴν αἱρ́εσιν τῶν κρειττόνων ἀξιῶν· οὐ γὰρ ἂν πιστεύσαιμί σοι τοιαῦτα λέγοντι.

Ἀλλ̓ οἶσθα, ὦ Λυκῖνε, οὐχὶ τοῖσ ἄλλοισ μόνον ἐπίστευον, ἀλλὰ καὶ ἐμαυτῷ·

ἑώρων γὰρ αὐτοὺσ κοσμίωσ βαδίζοντασ, ἀναβεβλημένουσ εὐσταλῶσ, φροντίζοντασ ἀεί, ἀρρενωπούσ, ἐν χρῷ κουρίασ τοὺσ πλείστουσ, οὐδὲν ἁβρὸν οὐδ̓ αὖ πάνυ ἐσ τὸ ἀδιάφορον ὑπερεκπῖπτον, ὡσ ἔκπληκτον εἶναι καὶ κυνικὸν ἀτεχνῶσ, ἀλλ̓ ἐπὶ τοῦ μέσου καταστήματοσ, ὃ δὴ ἄριστον ἅπαντεσ εἶναι φασιν. Ἆῤ οὖν κἀκεῖνα εἶδεσ ποιοῦντασ αὐτούσ, ἃ μικρῷ πρόσθεν ἔλεγον αὐτὸσ ἑωρακέναι τὸν σὸν διδάσκαλον, ὦ Ἑρμότιμε, πράττοντα; οἱο͂ν δανείζοντασ καὶ ἀπαιτοῦντασ πικρῶσ καὶ φιλονείκωσ πάνυ ἐρίζοντασ ἐν ταῖσ ξυνουσίαισ καὶ τὰ ἄλλα ὅσα ἐπιδείκνυνται; ἢ τούτων ὀλίγον σοι μέλει, ἄχρι ἂν εὐσταλὴσ ἡ ἀναβολὴ καὶ ὁ πώγων βαθὺσ καὶ ἐν χρῷ ἡ κουρά; καὶ πρὸσ το λοιπὸν ἄρα ἔχωμεν τουτονὶ κανόνα καὶ στάθμην ἀκριβῆ τῶν τοιούτων, ὡσ Ἑρμότιμόσ φησι, καὶ χρὴ ἀπὸ σχημάτων καὶ βαδισμάτων καὶ κουρᾶσ διαγιγνώσκειν τοὺσ ἀρίστουσ, ὃσ δ̓ ἂν μὴ ἔχῃ ταῦτα μηδὲ σκυθρωπὸσ ᾖ καὶ φροντιστικὸσ τὸ πρόσωπον, ἀποδοκιμαστέοσ καὶ ἀποβλητέοσ;

ἀλλ̓ ὁρ́α μὴ καὶ ταῦτα, ὦ Ἑρμότιμε, παίζεισ πρόσ με πειρώμενοσ εἰ ἐξαπατώμενοσ συνίημι.

διὰ τί τοῦτ̓ ἔφησθα; Ὅτι, ὦγαθέ, ἀνδριάντων ταύτην ἐξέτασιν λέγεισ τὴν ἀπὸ τῶν σχημάτων· παρὰ πολὺ γοῦν ἐκεῖνοι εὐσχημονέστεροι καὶ τὰσ ἀναβολὰσ κοσμιώτεροι, Φειδίου τινὸσ ἢ Ἀλκαμένουσ ἢ Μύρωνοσ πρὸσ τὸ εὐμορφότατον εἰκάσαντοσ. εἰ δὲ καὶ ὅτι μάλιστα χρὴ τεκμαίρεσθαι τοῖσ τοιούτοισ, τί ἂν πάθοι τισ, εἰ τυφλὸσ ὢν ἐπιθυμοίη φιλοσοφεῖν; τῷ διαγνῷ τὸν τὴν ἀμείνω προαίρεσιν προῃρημένον οὔτε σχῆμα οὔτε βάδισμα ὁρᾶν δυνάμενοσ; Ἀλλ̓ ἔμοιγε οὐ πρὸσ τυφλοὺσ ὁ λόγοσ, ὦ Λυκῖνε, οὐδέ μοι μέλει τῶν τοιούτων.

Ἐχρῆν μέν, ὦ χρηστέ, κοινόν τι τὸ γνώρισμα εἶναι τῶν οὕτω μεγάλων καὶ ἅπασι χρησίμων. πλὴν εἰ δοκεῖ, οἱ μὲν ἔξω ἡμῖν φιλοσοφίασ μενέτωσαν οἱ τυφλοί, ἐπείπερ μηδὲ ὁρῶσι ‐ καίτοι ἀναγκαῖον ἦν τοῖσ τοιούτοισ μάλιστα φιλοσοφεῖν, ὡσ μὴ πάνυ ἄχθοιντο ἐπὶ τῇ συμφορᾷ ‐ , οἱ δὲ δὴ βλέποντεσ, κἂν πάνυ ὀξυδερκεῖσ ὦσι, τί ἂν δύναιντο συνιδεῖν τῶν τῆσ ψυχῆσ ἀπό γε τῆσ ἔξωθεν ταύτησ περιβολῆσ; ὃ δὲ βούλομαι εἰπεῖν, τοιόνδε ἐστίν, οὐχ ὅτι τῆσ γνώμησ τῶν ἀνδρῶν ἔρωτι προσῄεισ αὐτοῖσ καὶ ἠξίουσ ἀμείνων γίγνεσθαι ἐσ τὰ τῆσ γνώμησ;

Καὶ μάλα. Πῶσ οὖν οἱο͂́ν τέ σοι ἦν ἀφ̓ ὦν ἔφησθα ἐκείνων τῶν γνωρισμάτων διορᾶν τὸν ὀρθῶσ φιλοσοφοῦντα ἢ μή; οὐ γὰρ φιλεῖ τὰ τοιαῦτα οὕτω διαφαίνεσθαι, ἀλλ̓ ἔστιν ἀπόρρητα καὶ ἐν ἀφανεῖ κείμενα, λόγοισ καὶ συνουσίαισ ἀναδεικνύμενα καὶ ἔργοισ τοῖσ ὁμοίοισ ὀψὲ μόλισ. ὁ γοῦν Μῶμοσ, ἀκήκοασ, οἶμαι, ἅτινα ᾐτιάσατο τοῦ Ἡφαίστου, εἰ δὲ μή, ἀλλὰ νῦν ἄκουε· φησὶ γὰρ ὁ μῦθοσ ἐρίσαι Ἀθηνᾶν καὶ Ποσειδῶνα καὶ Ἥφαιστον εὐτεχνίασ πέρι, καὶ τὸν μὲν Ποσειδῶ ταῦρον ἀναπλάσαι, τὴν Ἀθηνᾶν δὲ οἰκίαν ἐπινοῆσαι, ὁ Ἥφαιστοσ δὲ ἄνθρωπον ἄρα συνεστήσατο, καὶ ἐπείπερ ἐπὶ τὸν Μῶμον ἧκον, ὅνπερ δικαστὴν προείλοντο, θεασάμενοσ ἐκεῖνοσ ἑκάστου τὸ ἔργον, τῶν μὲν ἄλλων ἅτινα ᾐτιάσατο περιττὸν ἂν εἰή λέγειν, ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου δὲ τοῦτο ἐμέμψατο καὶ τὸν ἀρχιτέκτονα ἐπέπληξε τὸν Ἥφαιστον, διότι μὴ καὶ θυρίδασ ἐποίησεν αὐτῷ κατὰ τὸ στέρνον, ὡσ ἀναπετασθεισῶν γνώριμα γίγνεσθαι ἅπασιν ἃ βούλεται καὶ ἐπινοεῖ καὶ εἰ ψεύδεται ἢ ἀληθεύει. ἐκεῖνοσ μὲν οὖν ἅτε ἀμβλυώττων οὕτω περὶ τῶν ἀνθρώπων διενοεῖτο, σὺ δὲ ὑπὲρ τὸν Λυγκέα ἡμῖν δέδορκασ καὶ ὁρᾷσ τὰ ἔνδον, ὡσ ἐοίκε, διὰ τοῦ στέρνου καὶ ἀνέῳκταί σοι τὰ πάντα, ὡσ εἰδέναι μὴ μόνον ἃ βούλεται καὶ ἃ γιγνώσκει ἕκαστοσ, ἀλλὰ καὶ πότεροσ ἀμείνων ἢ χείρων.

Παίζεισ, ὦ Λυκῖνε.

ἐγὼ δὲ κατὰ θεὸν εἱλόμην, καὶ οὐ μεταμέλει μοι τῆσ αἱρέσεωσ· ἱκανὸν δὲ τοῦτο πρὸσ γοῦν ἐμέ. Ὅμωσ οὐκ ἂν εἴποισ, ὦ ἑταῖρε, καὶ πρὸσ ἐμέ, ἀλλὰ περιόψει με παραπολόμενον ἐν τῷ πολλῷ συρφετῷ; Οὐδὲν γάρ σοι ἀρέσκει ὧν ἂν εἴπω.

Οὔκ, ὦγαθέ, ἀλλ̓ οὐδὲν ἐθέλεισ εἰπεῖν ὁποῖον ἄν μοι ἀρέσειεν. ἐπεὶ δ̓ οὖν σὺ ἑκὼν ἀποκρύπτῃ καὶ φθονεῖσ ἡμῖν, ὡσ μὴ ἐξ ἴσου γενοίμεθά σοι φιλοσοφήσαντεσ, ἐγὼ πειράσομαι, ὅπωσ ἂν οἱο͂́σ τε ὦ, κατ̓ ἐμαυτὸν ἐξευρεῖν τὴν ἀκριβῆ περὶ τούτων κρίσιν καὶ τὴν ἀσφαλεστάτην αἱρ́εσιν. ἄκουε δὲ καὶ σύ, εἰ βούλει. Ἀλλὰ βούλομαι, ὦ Λυκῖνε· ἴσωσ γάρ τι γνώριμον ἐρεῖσ. Σκόπει δὴ καὶ μὴ καταγελάσῃσ, εἰ παντάπασιν ἰδιωτικῶσ ἀναζητῶ αὐτό· ἀνάγκη γὰρ οὕτωσ, ἐπεὶ μὴ σὺ ἐθέλεισ σαφέστερον εἰπεῖν εἰδὼσ ἄμεινον. ἔστω δή μοι ἡ μὲν ἀρετὴ τοιόνδε τι, οἱο͂ν πόλισ τισ εὐδαίμονασ ἔχουσα τοὺσ ἐμπολιτευομένουσ ‐ ὡσ φαίη ἂν ὁ διδάσκαλοσ ὁ σὸσ ἐκεῖθέν ποθεν ἀφιγμένοσ ‐ σοφοὺσ ἐσ τὸ ἀκρότατον, ἀνδρείουσ ἅπαντασ, δικαίουσ, σώφρονασ, ὀλίγον θεῶν ἀποδέοντασ·

οἱᾶ δὲ πολλὰ γίγνεται παῤ ἡμῖν, ἁρπαζόντων καὶ βιαζομένων καὶ πλεονεκτούντων, οὐδὲν ἂν ἴδοισ, φασίν, ἐν ἐκείνῃ τῇ πόλει τολμώμενον, ἀλλὰ ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ ξυμπολιτεύονται, μάλ̓ εἰκότωσ· ἃ γὰρ ἐν ταῖσ ἄλλαισ πόλεσιν, οἶμαι, τὰσ στάσεισ καὶ φιλονεικίασ ἐγείρει καὶ ὧν ἕνεκα ἐπιβουλεύουσιν ἀλλήλοισ, ταῦτα πάντα ἐκποδών ἐστιν ἐκείνοισ.

οὐ γὰρ οὔτε χρυσίον ἔτι οὔτε ἡδονὰσ οὔτε δόξασ ὁρῶσιν, ὡσ διαφέρεσθαι περὶ αὐτῶν, ἀλλὰ πάλαι τῆσ πόλεωσ ἐξεληλάκασιν αὐτὰ οὐκ ἀναγκαῖα ἡγησάμενοι ξυμπολιτεύεσθαι. ὥστε γαληνόν τινα καὶ πανευδαίμονα βίον βιοῦσι ξὺν εὐνομίᾳ καὶ ἰσότητι καὶ ἐλευθερίᾳ καὶ τοῖσ ἄλλοισ ἀγαθοῖσ. Τί οὖν, ὦ Λυκῖνε;

οὐκ ἄξιον ἅπαντασ ἐπιθυμεῖν πολίτασ γίγνεσθαι τῆσ τοιαύτησ πόλεωσ μήτε κάματον ὑπολογιζομένουσ τὸν ἐν τῇ ὁδῷ μήτε πρὸσ τὸ μῆκοσ τοῦ χρόνου ἀπαγορεύοντασ, εἰ μέλλουσιν ἀφικόμενοι ἐγγραφήσεσθαι καὶ αὐτοὶ καὶ μεθέξειν τῆσ πολι τείασ; Νὴ Δί̓, ὦ Ἑρμότιμε, πάντων μάλιστα ἐπὶ τούτῳ σπουδαστέον, τῶν δ̓ ἄλλων ἀμελητέον, καὶ μήτε πατρίδοσ τῆσ ἐνταῦθα ἐπιλαμβανομένησ πολὺν ποιεῖσθαι τὸν λόγον μήτε παίδων ἢ γονέων, ὅτῳ εἰσίν, ἐπικατεχόντων καὶ κλαυθμυριζομένων ἐπικλᾶσθαι, ἀλλὰ μάλιστα μὲν κἀκείνουσ παρακαλεῖν ἐπὶ τὴν αὐτὴν ὁδόν, εἰ δὲ μὴ ἐθέλοιεν ἢ μὴ δύναιντο, ἀποσεισάμενον αὐτοὺσ χωρεῖν εὐθὺ τῆσ πανευδαίμονοσ ἐκείνησ πόλεωσ καὶ αὐτὸ ἀπορρίψαντα τὸ ἱμάτιον, εἰ τούτου ἐπειλημμένοι κατερύκοιεν, ἐσσύμενον ἐκεῖσε· οὐ γὰρ δέοσ μή σέ τισ ἀποκλείσῃ καὶ γυμνὸν ἐκεῖσε ἥκοντα.

ἤδη γάρ ποτε καὶ ἄλλοτε πρεσβύτου ἀνδρὸσ ἤκουσα διεξιόντοσ ὅπωσ τὰ ἐκεῖ πράγματα ἔχοι, καί με προὔτρεπεν ἕπεσθαί οἱ πρὸσ τὴν πόλιν·

ἡγήσεσθαι γὰρ αὐτὸσ καὶ ἐλθόντα ἐγγράψειν καὶ φυλέτην ποιήσεσθαι καὶ φρατρίασ μεταδώσειν τῆσ αὐτοῦ, ὡσ μετὰ πάντων εὐδαιμονοίην· ὑπ̓ ἀνοίασ καὶ νεότητοσ τότε, πρὸ πεντεκαίδεκα σχεδὸν ἐτῶν· ἴσωσ γὰρ ἂν αὐτὰ ἤδη ἀμφὶ τὰ προάστεια καὶ πρὸσ ταῖσ πύλαισ ἦν ἄν. ἔλεγε δ̓ οὖν περὶ τῆσ πόλεωσ, εἴ γε μέμνημαι, ἄλλα τε πολλὰ καὶ δὴ καὶ τάδε, ὡσ ξύμπαντεσ μὲν ἐπήλυδεσ καὶ ξένοι εἰε͂ν, αὐθιγενὴσ δὲ οὐδὲ εἷσ, ἀλλὰ καὶ βαρβάρουσ ἐμπολιτεύεσθαι πολλοὺσ καὶ δούλουσ καὶ ἀμόρφουσ καὶ μικροὺσ καὶ πένητασ, καὶ ὅλωσ μετέχειν τῆσ πόλεωσ τὸν βουλόμενον· τὸν γὰρ δὴ νόμον αὐτοῖσ οὐκ ἀπὸ τιμημάτων ποιεῖσθαι τὴν ἐγγραφὴν οὐδ̓ ἀπὸ σχημάτων ἢ μεγέθουσ ἢ κάλλουσ οὐδ̓ ἀπὸ γένουσ οὐδὲ λαμπρῶν ἐκ προγόνων, ἀλλὰ ταῦτα μὲν οὐδὲ νομίζεσθαι παῤ αὐτοῖσ, ἀποχρῆν δ̓ ἑκάστῳ πρὸσ τὸ πολίτην γενέσθαι σύνεσιν καὶ ἐπιθυμίαν τῶν καλῶν καὶ πόνον καὶ τὸ λιπαρὲσ καὶ τὸ μὴ ἐνδοῦναι μηδὲ μαλακισθῆναι πολλοῖσ τοῖσ δυσχερέσι κατὰ τὴν ὁδὸν ἐντυγχάνοντα, ὡσ ὅστισ ἂν ταῦτα ἐπιδείξηται καὶ διεξέλθῃ πορευόμενοσ ἄχρι πρὸσ τὴν πόλιν, αὐτίκα μάλα πολίτην ὄντα τοῦτον, ὅστισ ἂν ᾖ, καὶ ἰσότιμον ἅπασι·

τὸ δὲ χείρων ἢ κρείττων ἢ εὐπατρίδησ ἢ ἀγεννὴσ ἢ δοῦλοσ ἢ ἐλεύθεροσ οὐδὲ ὅλωσ εἶναι ἢ λέγεσθαι ἐν τῇ πόλει. Ὁρᾷσ, ὦ Λυκῖνε, ὡσ οὐ μάτην οὐδὲ περὶ μικρῶν κάμνω πολίτησ ἐπιθυμῶν γενέσθαι καὶ αὐτὸσ οὕτω καλῆσ καὶ εὐδαίμονοσ πόλεωσ;

Καὶ γὰρ αὐτόσ, ὦ Ἑρμότιμε, τῶν αὐτῶν σοι ἐρῶ καὶ οὐκ ἔστιν ὅ τι ἄν μοι πρὸ τούτων εὐξαίμην γενέσθαι.

εἰ μὲν οὖν πλησίον ἦν ἡ πόλισ καὶ φανερὰ ἰδεῖν ἅπασι, πάλαι ἄν, εὖ ἴσθι, μηδὲν ἐνδοιάσασ αὐτὸσ ᾔειν ἐσ αὐτὴν καὶ ἐπολιτευόμην ἂν ἐκ πολλοῦ, ἐπεὶ δέ, ὡσ ὑμεῖσ φατε, σύ τε καὶ Ἡσίοδοσ ὁ ῥαψῳδόσ, πάνυ πόρρω ἀπῴκισται, ἀνάγκη ζητεῖν ὁδόν τε τὴν ἄγουσαν ἐπ̓ αὐτὴν καὶ ἡγεμόνα τὸν ἄριστον. ἢ οὐκ οἰεί σὺ χρῆναι οὕτω ποιεῖν; Καὶ πῶσ ἂν ἄλλωσ ἔλθοι τισ; Οὐκοῦν ὅσον μὲν ἐπὶ τῷ ὑπισχνεῖσθαι καὶ φάσκειν εἰδέναι πολλὴ ἀφθονία τῶν ἡγησομένων· πολλοὶ γὰρ ἕτοιμοι παρεστᾶσιν, αὐτόχθονεσ ἐκεῖθεν ἕκαστοσ εἶναι λέγοντεσ. ὁδόσ γε μὴν οὐ μία καὶ ἡ αὐτὴ φαίνεται, ἀλλὰ πολλαὶ καὶ διάφοροι καὶ οὐδὲν ἀλλήλαισ ὅμοιαι· ἡ μὲν γὰρ ἐπὶ τὰ ἑσπέρια, ἡ δὲ ἐπὶ τὴν ἑώ φέρειν ἐοίκεν, ἡ δέ τισ ἐπὶ τὰσ ἄρκτουσ, καὶ ἄλλη εὐθὺ τῆσ μεσημβρίασ, καὶ ἡ μὲν διὰ λειμώνων καὶ φυτῶν καὶ σκιᾶσ εὐύδροσ καὶ ἡδεῖα οὐδὲν ἀντίτυπον ἢ δύσβατον ἔχουσα, ἡ δὲ πετρώδησ καὶ τραχεῖα πολὺν ἥλιον καὶ δίψοσ καὶ κάματον προφαίνουσα· καὶ ὅμωσ αὗται πᾶσαι πρὸσ τὴν πόλιν ἄγειν λέγονται μίαν οὖσαν ἐσ τὰ ἐναντιώτατα τελευτῶσαι.

ἔνθα δή μοι καὶ ἡ πᾶσα ἀπορία ἐστίν·

ἐφ̓ ἣν γὰρ ἂν ἔλθω αὐτῶν, ἀνὴρ κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆσ ἀτραποῦ ἑκάστησ ἐφεστὼσ ἐν τῇ εἰσόδῳ μάλα τισ ἀξιόπιστοσ ὀρέγει τε τὴν Χεῖρα καὶ προτρέπει κατὰ τὴν αὐτοῦ ἀπιέναι, λέγων ἕκαστοσ αὐτῶν μόνοσ τὴν εὐθεῖαν εἰδέναι, τοὺσ δ̓ ἄλλουσ πλανᾶσθαι μήτε αὐτοὺσ ἐληλυθότασ μήτε ἄλλοισ ἡγήσασθαι δυναμένοισ ἀκολουθήσαντασ. κἂν ἐπὶ τὸν πλησίον ἀφίκωμαι, κἀκεῖνοσ τὰ ὅμοια ὑπισχνεῖται περὶ τῆσ αὐτοῦ ὁδοῦ καὶ τοὺσ ἄλλουσ κακίζει, καὶ ὁ παῤ αὐτὸν ὁμοίωσ καὶ ἑξῆσ ἅπαντεσ. τό τε τοίνυν πλῆθοσ τῶν ὁδῶν καὶ τὸ ἀνόμοιον αὐτῶν οὐ μετρίωσ ταράττει με καὶ ἀπορεῖν ποιεῖ, καὶ μάλιστα οἱ ἡγεμόνεσ ὑπερδιατεινόμενοι καὶ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστοι ἐπαινοῦντεσ· οὐ γὰρ οἶδα ἥντινα τραπόμενοσ ἢ τῷ μᾶλλον αὐτῶν ἀκολουθήσασ ἀφικοίμην ἂν πρὸσ τὴν πόλιν.

Ἀλλ̓ ἐγώ σε ἀπολύσω τῆσ ἀπορίασ·

τοῖσ γὰρ προωδοιπορηκόσιν, ὦ Λυκῖνε, πιστεύσασ οὐκ ἂν σφαλείησ. Τίσι λέγεισ; τοῖσ κατὰ ποίαν ὁδὸν ἐλθοῦσιν, ἢ τίνι τῶν ἡγεμόνων ἀκολουθήσασιν; αὖθισ γὰρ ἡμῖν τὸ αὐτὸ ἄπορον ἐν ἄλλῃ μορφῇ ἀναφαίνεται ἀπὸ τῶν πραγμάτων ἐπὶ τοὺσ ἄνδρασ μετεληλυθόσ. Πῶσ τοῦτο φήσ; Ὅτι ὁ μὲν τὴν Πλάτωνοσ τραπόμενοσ καὶ συνοδοιπορήσασ μετ̓ αὐτοῦ, ἐκείνην ἐπαινέσεται δῆλον ὅτι, ὁ δὲ τὴν Ἐπικούρου, ἐκείνην, καὶ ἄλλοσ ἄλλην, σὺ δὲ τὴν ὑμετέραν. ἢ πῶσ γάρ, ὦ Ἑρμότιμε; οὐχ οὕτωσ; Πῶσ γὰρ οὔ; Οὐ τοίνυν ἀπέλυσάσ με τῆσ ἀπορίασ, ἀλλ̓ ἔτι ὁμοίωσ ἀγνοῶ τῷ μᾶλλον χρὴ πιστεῦσαι τῶν ὁδοιπόρων· ὁρῶ γὰρ ἕκαστον αὐτῶν καὶ αὐτὸν τὸν ἡγεμόνα μιᾶσ πεπειραμένον καὶ ἐκείνην ἐπαινοῦντα καὶ λέγοντα, ὡσ αὕτη μόνη ἄγει ἐπὶ τὴν πόλιν. οὐ μέντοι ἔχω εἰδέναι εἰ ἀληθῆ φησιν· ἀλλ̓ ὅτι μὲν ἀφῖκται πρόσ τι τέλοσ καὶ εἶδέ τινα πόλιν, δώσω αὐτῷ ἴσωσ, εἰ δὲ ἐκείνην εἶδεν, ἣν ἐχρῆν, ἐν ᾗ ἐπιθυμοῦμεν ἐγώ τε καὶ σὺ πολιτεύσασθαι, ἢ δέον εἰσ Κόρινθον ἐλθεῖν, ὁ δ̓ εἰσ Βαβυλῶνα ἀφικόμενοσ οἰέται Κόρινθον ἑωρακέναι, ἄδηλον ἐμοὶ γοῦν ἔτι· οὐ γὰρ πάντωσ ὁ τινὰ πόλιν ἰδὼν Κόρινθον εἶδεν, εἴ γε ού μόνη πόλισ ἐστὶν ἡ Κόρινθοσ.

ὃ δὲ δὴ μάλιστα εἰσ ἀπορίαν με καθίστησιν, ἐκεῖνό ἐστι, τὸ εἰδέναι ὅτι πᾶσα ἀνάγκη μίαν εἶναι τὴν ἀληθῆ ὁδόν· καὶ γὰρ ἡ Κόρινθοσ μία ἐστίν, αἱ δ̓ ἄλλαι πανταχόσε μᾶλλον ἢ εἰσ Κόρινθον ἄγουσιν, εἰ μή τισ οὕτω σφόδρα παραπαίει, ὡσ οἰέσθαι καὶ τὴν εἰσ Ὑπερβορέουσ καὶ τὴν εἰσ Ἰνδοὺσ ἄγουσαν εἰσ Κόρινθον στέλλειν. Καὶ πῶσ οἱο͂́ν τε, ὦ Λυκῖνε; ἄλλη γὰρ ἀλλαχόσε ἄγει. Οὐκοῦν, ὦ καλὲ Ἑρμότιμε, οὐ μικρᾶσ δεῖ βουλῆσ ἐπὶ τὴν αἱρ́εσιν τῶν ὁδῶν τε καὶ ἡγεμόνων, οὐδὲ τοῦτο δὴ τὸ τοῦ λόγου ποιήσομεν, ἔνθα ἂν ἡμᾶσ οἱ πόδεσ φέρωσιν, ἐκεῖσε ἄπιμεν·

ἐπεὶ λήσομεν οὕτωσ ἀντὶ τῆσ εἰσ Κόρινθον ἀγούσησ τὴν ἐπὶ Βαβυλῶνοσ ἢ Βάκτρων ἀπιόντεσ. οὐδὲ γὰρ οὐδ̓ ἐκεῖνο καλῶσ ἔχει, τῇ τύχῃ ἐπιτρέπειν ὡσ τάχα ἂν τὴν ἀρίστην ἑλομένουσ, εἰ καὶ ἄνευ ἐξετάσεωσ ὁρμήσαιμεν ἐπὶ μίαν τῶν ὁδῶν ἡντιναοῦν· δυνατὸν μὲν γὰρ καὶ τοῦτο γενέσθαι, καὶ ἴσωσ ποτὲ ἐγένετο καὶ ἐν τῷ μακρῷ χρόνῳ·

ἡμᾶσ δέ γε περὶ τῶν οὕτω μεγάλων οὐκ οἶμαι δεῖν παραβόλωσ ἀναρριπτεῖν οὐδ̓ ἐσ στενὸν κομιδῇ κατακλείειν τὴν ἐλπίδα ἐπὶ ῥιπόσ, ὡσ ἡ παροιμία φησί, τὸν Αἰγαῖον ἢ τὸν Ιὄνιον διαπλεῦσαι θέλοντασ, ὅτε οὐδ̓ αἰτιασαίμεθ̓ ἂν εὐλόγωσ τὴν τύχην, εἰ τοξεύουσα καὶ ἀκοντίζουσα μὴ πάντωσ ἔτυχε τἀληθοῦσ ἑνὸσ ὄντοσ ἐν μυρίοισ τοῖσ ψεύδεσιν, ὅπερ οὐδὲ τῷ Ὁμηρικῷ τοξότῃ ὑπῆρξεν, ὃσ δέον τὴν πελειάδα κατατοξεῦσαι, ὁ δὲ τὴν μήρινθον ἐνέτεμεν, ὁ Τεῦκροσ, οἶμαι. ἀλλὰ παρὰ πολὺ ἐκεῖνο εὐλογώτερον τῶν πολλῶν τρωθήσεσθαι καὶ περιπεσεῖσθαι τῷ τοξεύματι ἐλπίζειν, ἢ πάντωσ ἐκεῖνο τὸ ἓν ἐξ ἁπάντων. ὁ δὲ κίνδυνοσ ὅτι οὐ μικρόσ, εἰ ἀντὶ τῆσ ἐπ εὐθὺ ἀγούσησ ἐσ τῶν πεπλανημένων μίαν ἀγνοοῦντεσ ἐμπέσοιμεν, ἐλπίζοντεσ ἄμεινον αἱρήσεσθαι τὴν τύχην ὑπὲρ ἡμῶν, εἰκάζειν οἶμαι·

τὸν ἄριστον ἐκλέξασθαι καὶ ναῦν εὐπαγῆ, οἱάν διαρκέσαι πρὸσ τηλικοῦτον κλύδωνα.

Οὕτω γε ἄμεινον, ὦ Λυκῖνε, παρα πολύ.

πλὴν οἶδά γε ὅτι ἅπαντασ ἐν κύκλῳ περιελθὼν οὐκ ἄλλουσ ἂν εὑρ́οισ οὔτε ἡγεμόνασ ἀμείνουσ οὔτε κυβερνήτασ ἐμπειροτέρουσ τῶν Στωϊκῶν, καὶ ἢν ἐθελήσῃσ γε ἀφικέσθαι ποτὲ εἰσ τὴν Κόρινθον, ἐκείνοισ ἕψῃ κατὰ τὰ Χρυσίππου καὶ Ζήνωνοσ ἴχνη προϊών· ἄλλωσ δὲ ἀδύνατον. Ὁρᾷσ, τοῦτο ὡσ κοινόν, ὦ Ἑρμότιμε, εἴρηκασ; εἴποι γὰρ ἂν αὐτὸ καὶ ὁ τῷ Πλάτωνι ξυνοδοιπορῶν καὶ ὁ Ἐπικούρῳ ἑπόμενοσ καὶ οἱ ἄλλοι, μὴ ἂν ἐλθεῖν με εἰσ τὴν Κόρινθον, εἰ μὴ μεθ̓ ἑαυτοῦ, ἕκαστοσ. ὥστε ἢ πᾶσι πιστεύειν χρή, ὅπερ γελοιότατον, ἢ ἀπιστεῖν ὁμοίωσ μακρῷ γὰρ ἀσφαλέστατον τὸ τοιοῦτον, ἄχρι ἂν εὑρ́ωμεν τἀληθῆ. ἐπεὶ φέρε, εἰ καθάπερ νῦν ἔχω, ἀγνοῶν ἔτι ὅστισ ἐξ ἁπάντων ἐστὶν ὁ ἀληθεύων, ἑλοίμην τὰ ὑμέτερα σοὶ πιστεύσασ, ἀνδρὶ φίλῳ, ἀτὰρ μόνα γε τὰ τῶν Στωϊκῶν εἰδότι καὶ μίαν ὁδὸν ὁδοιπορήσαντι ταύτην, ἔπειτα θεῶν τισ ἀναβιῶναι ποιήσειε Πλάτωνα καὶ Πυθαγόραν καὶ Ἀριστοτέλην καὶ τοὺσ ἄλλουσ, οἱ δὲ περιστάντεσ ἐρωτῷέν με ἢ καὶ νὴ Δί̓ ἐσ δικαστήριον ἀγαγόντεσ ὕβρεωσ ἕκαστοσ δικάζοιντο λέγοντεσ, Ὦ βέλτιστε Λυκῖνε, τί πα θὼν ἢ τίνι ποτὲ πιστεύσασ Χρύσιππον καὶ Ζήνωνα προετίμησασ ἡμῶν, πρεσβυτέρων ὄντων παρὰ πολύ, χθὲσ καὶ πρῴην γενομένουσ, μήτε λόγου μεταδοὺσ ἡμῖν μήτε πειραθεὶσ ὅλωσ ὧν φαμέν;

εἰ ταῦτα λέγοιεν, τί ἂν ἀποκριναίμην αὐτοῖσ;

ἢ ἐξαρκέσει μοι, ἂν εἴπω Ἑρμοτίμῳ ἐπείσθην φίλῳ ἀνδρί; ἀλλὰ φαῖεν ἄν, οἶδ̓ ὅτι, Ἡμεῖσ, ὦ Λυκῖνε, οὐκ ἴσμεν τὸν Ἑρμότιμον τοῦτον ὅστισ ποτέ ἐστιν, οὐδὲ ἐκεῖνοσ ἡμᾶσ· ὥστε οὐκ ἐχρῆν ἁπάντων καταγιγνώσκειν οὐδὲ ἐρήμην ἡμῶν καταδιαιτᾶν ἀνδρὶ πιστεύσαντα μίαν ὁδὸν ἐν φιλοσοφίᾳ καὶ οὐδὲ ταύτην ἴσωσ ἀκριβῶσ κατανοήσαντι. οἱ δέ γε νομοθέται, ὦ Λυκῖνε, οὐχ οὕτω προστάττουσι τοῖσ δικασταῖσ ποιεῖν, οὐδὲ τοῦ ἑτέρου μὲν ἀκούειν, τὸν δὲ ἕτερον οὐκ ἐᾶν λέγειν ὑπὲρ ἑαυτοῦ ἃ οἰέται ξυμφέρειν, ἀλλ̓ ὁμοίωσ ἀμφοῖν ἀκροᾶσθαι, ὡσ ῥᾷον ἀντεξετάζοντεσ τοὺσ λόγουσ εὑρίσκοιεν τἀληθῆ τε καὶ ψευδῆ, καὶ ἤν γε μὴ οὕτω ποιῶσιν, ἐφιέναι δίδωσιν ὁ νόμοσ εἰσ ἕτερον δικαστήριον. τοιαῦτα ἄττα εἰκὸσ ἐρεῖν αὐτούσ.

ἢ τάχ̓ ἄν τισ αὐτῶν καὶ προσέροιτό με, Εἰπέ μοι, λέγων, ὦ Λυκῖνε, εἰ τισ Αἰθίοψ μηδεπώποτε ἄλλουσ ἀνθρώπουσ ἰδών, οἱοῖ ἡμεῖσ ἐσμεν, διὰ τὸ μὴ ἀποδεδημηκέναι τὸ παράπιν, ἔν τινι συλλόγῳ τῶν Αἰθιόπων διισχυρίζοιτο καὶ λέγοι μηδαμόθι τῆσ γῆσ ἀνθρώπουσ εἶναι λευκοὺσ ἢ ξανθοὺσ μηδὲ ἄλλο τι ἢ μέλανασ, ἆρα πιστεύοιτ̓ ἂν ὑπ̓ αὐτῶν; ἢ εἴποι τισ ἂν πρὸσ αὐτὸν τῶν πρεσβυτέρων Αἰθιόπων, Σὺ δὲ δὴ πόθεν ταῦτα, ὦ θρασύτατε, οἶσθα;

οὐ γὰρ ἀπεδήμησασ παῤ ἡμῶν οὐδαμόσε οὐδὲ εἶδεσ νὴ Δία τὰ παρὰ τοῖσ ἄλλοισ ὁποῖά ἐστι. φαίην ἂν ἔγωγε δίκαια ἐρωτῆσαι τὸν πρεσβύτην; ἢ πῶσ, ὦ Ἑρμότιμε, συμβουλεύεισ; Οὕτω· δικαιότατα γὰρ ἐπιπλῆξαι δοκεῖ μοι. Καὶ γὰρ ἔμοιγε, ὦ Ἑρμότιμε. ἀλλὰ τὸ μετὰ τοῦτο οὐκέτ̓ οἶδα εἰ ὁμοίωσ καὶ σοὶ δόξει· ἐμοὶ μὲν γὰρ τοῦτο καὶ πάνυ δοκεῖ. Τὸ ποῖον;

Ἐπάξει δηλαδὴ ὁ ἀνὴρ καὶ φήσει πρόσ με ὧδέ πωσ· ἀνάλογον τοίνυν κείσθω τισ ἡμῖν, ὦ Λυκῖνε, τὰ Στωϊκῶν μόνα εἰδώσ, καθάπερ ὁ σὸσ φίλοσ οὗτοσ ὁ Ἑρμότιμοσ, ἀποδημήσασ δὲ μηδεπώποτε μήτε ἐσ Πλάτωνοσ μήτε παρὰ τὸν Ἐπίκουρον μήτε ὅλωσ παῤ ἄλλον τινά. εἰ τοίνυν λέγοι μηδὲν οὕτω καλὸν εἶναι μηδ̓ ἀληθὲσ παρὰ τοῖσ πολλοῖσ, οἱᾶ τὰ τῆσ Στοᾶσ ἐστι καὶ ἃ ἐκείνη φησίν, οὐκ ἂν εὐλόγωσ θρασὺσ εἶναι δόξειεν ἄν σοι περὶ πάντων ἀποφαινόμενοσ, καὶ ταῦτα ἓν εἰδώσ, οὐδεπώποτε ἐξ Αἰθιοπίασ τὸν ἕτερον πόδα προελθών; τί βούλει ἀποκρίνωμαι αὐτῷ;

Τὸ ἀληθέστατον ἐκεῖνο δηλαδή, ὅτι ἡμεῖσ τὰ μὲν Στωϊκῶν καὶ πάνυ ἐκμανθάνομεν ὡσ ἂν κατὰ ταῦτα φιλοσοφεῖν ἀξιοῦντεσ, οὐκ ἀγνοοῦμεν δὲ καὶ τὰ ὑπὸ τῶν ἄλλων λεγόμενα· ὁ γὰρ διδάσκαλοσ κἀκεῖνα μεταξὺ καὶ διέξεισι πρὸσ ἡμᾶσ καὶ ἀνατρέπει γε αὐτὰ προσθεὶσ αὐτόσ. Ἢ νομίζεισ ἐνταῦθα σιωπήσεσθαι ἡμῖν τοὺσ ἀμφὶ τὸν Πλάτωνα καὶ Πυθαγόραν καὶ Ἐπίκουρον καὶ τοὺσ ἄλλουσ, οὐχὶ δὲ ἀναγελάσαντασ ἂν εἰπεῖν πρὸσ ἐμέ, Οἱᾶ ποιεῖ, ὦ Λυκῖνε, ὁ ἑταῖρόσ σου ὁ Ἑρμότιμοσ;

ἀξιοῖ τοῖσ ἀντιδίκοισ περὶ ἡμῶν πιστεύειν καὶ οἰέται τοιαῦτα εἶναι τὰ ἡμέτερα, ὁποῖα ἂν ἐκεῖνοι φῶσιν ἢ οὐκ εἰδότεσ ἢ κρυπτόμενοι τἀληθέσ; οὐκοῦν ἤν τινα καὶ τῶν ἀθλητῶν ἴδῃ ἀσκούμενον πρὸ τοῦ ἀγῶνοσ, λακτίζοντα εἰσ τὸν ἀέρα ἢ πὺξ κενὴν πληγήν τινα καταφέροντα, ὡσ τὸν ἀνταγωνιστὴν δῆθεν παίοντα, εὐθὺσ ἀνακηρύξει αὐτὸν ἀγωνοθέτησ ὢν ὡσ ἄμαχόν τινα, ἢ ἐκεῖνα μὲν οἰήσεται ῥᾴδια εἶναι καὶ ἀσφαλῆ τὰ νεανιεύματα, οὐδενοσ ἀνταιρομένου αὐτῷ, τὴν δὲ νίκην τηνικαῦτα κρίνεσθαι, ὁπόταν καταγωνίσηται τὸν ἀντίπαλον αὐτὸν καὶ κρατήσῃ, ὸ δ̓ ἀπαγορεύσῃ, ἄλλωσ δὲ οὔ; μὴ τοίνυν μηδὲ Ἑρμότιμοσ ἀφ̓ ὧν ἂν οἱ διδάσκαλοι αὐτοῦ σκιαμαχῶσι πρὸσ ἡμᾶσ ἀπόντασ, οἰέσθω κρατεῖν αὐτοὺσ ἢ τὰ ἡμέτερα τοιαῦτα εἶναι ὡσ ἀνατρέπεσθαι ῥᾳδίωσ·

ἐπεὶ τὸ τοιοῦτον ὅμοιον ἂν εἶναι τοῖσ τῶν παιδίων οἰκοδομήμασιν, ἃ κατασκευάσαντεσ ἐκεῖνοι ἀσθενῆ εὐθὺσ ἀνατρέπουσιν, ἢ καὶ νὴ Δία τοῖσ τοξεύειν μελετῶσιν, οἳ κάρφη τινὰ συνδήσαντεσ, ἔπειτα ἐπὶ κοντοῦ πήξαντεσ οὐ πόρρω προθέμενοι στοχάζονται ἀφιέντεσ, καὶ ἢν τύχωσί ποτε καὶ διαπείρωσι τὰ κάρφη, ἀνέκραγον εὐθὺσ ὥσ τι μέγα ποιήσαντεσ, εἰ διεξελήλυθεν αὐτοῖσ τὸ βέλοσ διὰ τῶν φρυγάνων. ἀλλ̓ οὐ Πέρσαι γε οὕτω ποιοῦσιν οὐδὲ Σκυθῶν ὅσοι τοξόται, ἀλλὰ πρῶτον μὲν αὐτοὶ κινούμενοι ἀφ̓ ἵππων ὡσ τὸ πολὺ τοξεύουσιν, ἔπειτα δὲ καὶ τὰ τοξευόμενα κινεῖσθαι ἀξιοῦσιν, οὐχ ἑστῶτα οὐδὲ περιμένοντα τὸ βέλοσ, ἔστ̓ ἂν ἐμπέσῃ, ἀλλὰ διαδιδράσκοντα ὡσ ἔνι μάλιστα· θηρία γέ τοι ὡσ τὸ πολὺ κατατοξεύουσι, καὶ ὀρνίθων ἔνιοι τυγχάνουσιν.

ἢν δέ ποτε καὶ ἐπὶ σκοποῦ δέῃ πειραθῆναι τοῦ τόνου τῆσ πληγῆσ, ξύλον ἀντίτυπον ἢ ἀσπίδα ὠμοβοΐνην προθέμενοι διελαύνουσι, καὶ οὕτω πιστεύουσι, κἂν δἰ ὅπλων σφίσι χωρῆσαι τοὺσ οἰστούσ. εἰπὲ τοίνυν, ὦ Λυκῖνε, παῤ ἡμῶν Ἑρμοτίμῳ ὅτι οἱ διδάσκαλοι αὐτοῦ φρύγανα προθέμενοι κατατοξεύουσιν, εἶτά φασιν ἀνδρῶν ὡπλισμένων κεκρατηκέναι, καὶ εἰκόνασ ἡμῶν γραψάμενοι πυκτεύουσι πρὸσ ἐκείνασ, καὶ κρατήσαντεσ, ὡσ τὸ εἰκόσ, ἡμῶν κρατεῖν οἰόνται. ἀλλὰ φαίημεν ἂν ἕκαστοσ πρὸσ αὐτοὺσ τὰ τοῦ Ἀχιλλέωσ ἐκεῖνα, ἅ φησι περὶ τοῦ Ἕκτοροσ, ὅτι οὐ γὰρ ἐμῆσ κόρυθοσ λεύσσουσι μέτωπον. ταῦτα μὲν οἱ ξύμπαντεσ ἐν τῷ μέρει ἕκαστοσ. ὁ Πλάτων δ̓ ἄν μοι δοκεῖ καὶ διηγήσασθαί τι τῶν ἐκ Σικελίασ ὡσ ἂν εἰδὼσ τὰ πλεῖστα·

τῷ γὰρ Συρακουσίῳ Γέλωνί φασι δυσῶδεσ εἶναι τὸ στόμα καὶ τοῦτο ἐπὶ πολὺ διαλαθεῖν αὐτόν, οὐδενὸσ τολμῶντοσ ἐλέγχειν τύραννον ἄνδρα, μέχρι δή τινα γυναῖκα ξένην συνενεχθεῖσαν αὐτῷ τολμῆσαι καὶ εἰπεῖν ὅπωσ ἔχοι· τὸν δὲ παρὰ τὴν γυναῖκα ἐλθόντα τὴν ἑαυτοῦ ὀργίζεσθαι ὅτι οὐκ ἐμήνυσε πρὸσ αὐτὸν εἰδυῖα μάλιστα τὴν δυσωδίαν, τὴν δὲ παραιτεῖσθαι συγγνώμην ἔχειν αὐτῇ·

ὑπὲρ γὰρ τοῦ μὴ πεπειρᾶσθαι ἄλλου ἀνδρὸσ μηδὲ ὁμιλῆσαι πλησίον οἰηθῆναι ἅπασι τοῖσ ἀνδράσι τοιοῦτό τι ἀποπνεῖν τοῦ στόματοσ. καὶ ὁ Ἑρμότιμοσ τοιγαροῦν ἅτε μόνοισ τοῖσ Στωϊκοῖσ ξυνών, φαίη ἂν ὁ Πλάτων, εἰκότωσ ἀγνοεῖ ὁποῖα τῶν ἄλλων τὰ στόματά ἐστιν. ὅμοια δ̓ ἂν καὶ Χρύσιπποσ εἴποι ἢ ἔτι πλείω τούτων, εἴπερ λιπὼν αὐτὸν ἄκριτον ἐπὶ τὰ Πλάτωνοσ ὁρμήσαιμι πιστεύσασ τινὶ τῶν μόνῳ Πλάτωνι ὡμιληκότων. ἑνί τε λόγῳ ξυνελών φημι, ἄχρι ἂν ἄδηλον ᾖ τίσ ἀληθήσ ἐστι προαίρεσισ ἐν φιλοσοφίᾳ, μηδεμίαν αἱρεῖσθαι· ὕβρισ γὰρ ἐσ τὰσ ἄλλασ τὸ τοιοῦτον. Ὦ Λυκῖνε, πρὸσ τῆσ Ἑστίασ, Πλάτωνα μὲν καὶ Ἀριστοτέλην καὶ Ἐπίκουρον καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἀτρεμεῖν ἐάσωμεν·

οὐ γὰρ κατ̓ ἐμὲ ἀνταγωνίζεσθαι αὐτοῖσ· νὼ δέ, ἐγώ τε καὶ σύ, ἐφ̓ ἡμῶν αὐτῶν ἐξετάσωμεν, εἰ τοιοῦτόν ἐστι τὸ φιλοσοφίασ πρᾶγμα, οἱο͂ν ἐγώ φημι αὐτὸ εἶναι. Αἰθίοπασ δέ γε ἢ τὴν Γέλωνοσ γυναῖκα τί ἔδει καλεῖν ἐκ Συρακουσῶν ἐπὶ τὸν λόγον; Ἀλλ̓ ἐκεῖνοι μὲν ἀπίτωσαν ἐκποδών, εἴ σοι δοκοῦσι περιττοὶ εἶναι πρὸσ τὸν λόγον·

σὺ δὲ λέγε ἤδη· θαυμαστὸν γάρ τι ἐρεῖν ἐοίκασ. Δοκεῖ μοι, ὦ Λυκῖνε, καὶ πάνυ δυνατὸν εἶναι μόνα τὰ τῶν Στωϊκῶν ἐκμαθόντα εἰδέναι τἀληθὲσ ἀπὸ τούτων, κἂν μὴ τὰ τῶν ἄλλων ἐπεξέλθῃ τισ ἐκμανθάνων ἕκαστα. οὑτωσὶ δὲ σκόπει· ἤν τισ λέγῃ πρὸσ σὲ μόνον τοῦτο, ὡσ αἱ δύο δυάδεσ τὸν τέτταρα ἀριθμὸν ἀποτελοῦσιν, ἆρα δεήσει περιιόντα σε πυνθάνεσθαι τῶν ἄλλων, ὅσοι ἀριθμητικοί, μή τισ ἄρα εἰή πέντε ἢ ἑπτα λέγων αὐτὰσ εἶναι; ἢ αὐτίκα εἰδείησ ἂν ὅτι ὁ ἀνὴρ ἀληθῆ λέγει; Αὐτίκα, ὦ Ἑρμότιμε. Τί ποτ̓ οὖν ἀδύνατον εἶναί σοι δοκεῖ, ἐντυγχάνοντά τινα μόνοισ τοῖσ Στωϊκοῖσ λέγουσι τἀληθῆ πείθεσθαί τε αὐτοῖσ καὶ μηκέτι δεῖσθαι τῶν ἄλλων εἰδότα ὡσ οὐκ ἄν ποτε τὰ τέτταρα πέντε γένοιτο, οὐδ̓ ἂν μυρίοι Πλάτωνεσ ἢ Πυθαγόραι λέγωσιν; Οὐδὲν πρὸσ ἔποσ, ὦ Ἑρμότιμε·

τὰ γὰρ ὁμολογούμενα τοῖσ ἀμφισβητουμένοισ εἰκάζεισ, πάμπολυ αὐτῶν διαφέροντα. ἢ τί ἂν φαίησ;

ἔστιν ᾧτινι ἐντετύχηκασ λέγοντι τὰσ δύο δυάδασ συντεθείσασ τὸν ἑπτὰ ἢ ἕνδεκα ἀριθμὸν ἀποτελεῖν; Οὐκ ἔγωγε· ἢ μαίνοιτ̓ ἂν ὁ μὴ τέτταρα ξυμβαίνειν λέγων. Τί δαί; ἐντετύχηκασ πώποτε ‐ καὶ πρὸσ Χαρίτων πειρῶ ἀληθεύειν ‐ Στωϊκῷ τινι καὶ Ἐπικουρείῳ μὴ διαφερομένοισ περὶ ἀρχῆσ ἢ τέλουσ; Οὐδαμῶσ. Ὅρα τοίνυν μή πώσ με παραλογίζῃ, ὦ γενναῖε, καὶ ταῦτα φίλον ὄντα· ζητούντων γὰρ ἡμῶν οἵτινεσ ἀληθεύουσιν ἐν φιλοσοφίᾳ, σὺ τοῦτο προαρπάσασ ἔδωκασ φέρων τοῖσ Στωϊκοῖσ λέγων ὡσ οὗτοί εἰσιν οἱ τὰ δὶσ δύο τέτταρα τιθέντεσ, ὅπερ ἄδηλον εἰ οὕτωσ ἔχει· φαῖεν γὰρ ἂν οἱ Ἐπικούρειοι ἢ Πλατωνικοί, σφᾶσ μὲν οὕτω ξυντιθέναι, ὑμᾶσ δὲ πέντε ἢ ἑπτὰ λέγειν αὐτά. ἢ οὐ δοκοῦσί σοι τοῦτο ποιεῖν, ὁπόταν ὑμεῖσ μὲν μόνον τὸ καλὸν ἀγαθὸν ἡγῆσθε εἶναι, οἱ Ἐπικούρειοι δὲ τὸ ἡδύ; καὶ ὅταν ὑμεῖσ λέγητε σώματα εἶναι ἅπαντα, ὁ Πλάτων δὲ νομίζῃ καὶ ἀσώματόν τι ἐν τοῖσ οὖσιν εἶναι;

ἀλλ̓ ὅπερ ἔφην, πλεονεκτικῶσ πάνυ τὸ ἀμφισβητούμενον συλλαβὼν ὡσ ἀναμφιλόγωσ ἴδιον τῶν Στωϊκῶν δίδωσ αὐτοῖσ ἔχειν, καίτοι ἀντιλαμβανομένων τῶν ἄλλων καὶ λεγόν των αὐτῶν τοῦτο εἶναι, ἔνθα δὴ κρίσεωσ μάλιστα, οἶμαι, δεῖ. ἂν μὲν οὖν πρόδηλον γένηται τοῦτο, ὡσ Στωϊκῶν ἐστι μόνων τὰ δὶσ δύο τέτταρα ἡγεῖσθαι, ὡρ́α σιωπᾶν τοῖσ ἄλλοισ· ἄχρι δ̓ ἂν αὐτοῦ τούτου πέρι διαμάχωνται, πάντων ὁμοίωσ ἀκουστέον ἢ εἰδέναι ὅτι πρὸσ χάριν δικάζειν δόξομεν. Οὔ μοι δοκεῖσ, ὦ Λυκῖνε, ξυνιέναι πῶσ βούλομαι εἰπεῖν.

Οὐκοῦν σαφέστερον χρὴ λέγειν εἰ ἑτεροῖόν τι, ἀλλὰ μὴ τοιοῦτον φήσεισ. Εἴσῃ αὐτίκα οἱο͂́ν τι λέγω.

θῶμεν γάρ τινασ δύο ἐσεληλυθέναι ἐσ τὸ Ἀσκληπιεῖον ἢ ἐσ τοῦ Διονύσου τὸ ἱερόν, εἶτα μέντοι φιάλην τινὰ τῶν ἱερῶν ἀπολωλέναι. δεήσει δή που ἀμφοτέρουσ ἐρευνηθῆναι αὐτούσ, ὁπότεροσ ὑπὸ κόλπου ἔχει τὴν φιάλην. Καὶ μάλα. Ἔχει δὲ πάντωσ ὁ ἕτεροσ. Πῶσ γὰρ οὔ, εἴ γε ἀπόλωλεν; Οὐκοῦν ἂν παρὰ τῷ προτέρῳ εὑρ́ῃσ αὐτήν, οὐκέτι τὸν ἕτερον ἀποδύσεισ· πρόδηλον γὰρ ὡσ οὐκ ἔχει. Πρόδηλον γάρ. Καὶ εἴ γε μὴ εὑρ́οιμεν ἐν τῷ τοῦ προτέρου κόλπῳ, ὁ ἕτεροσ πάντωσ ἔχει, καὶ οὐδὲν ἐρεύνησ οὐδὲ οὕτωσ δεῖ. Ἔχει γάρ. Καὶ ἡμεῖσ τοίνυν εἰ εὑρ́οιμεν ἤδη παρὰ τοῖσ Στωϊκοῖσ τὴν φιάλην, οὐκέτι ἐρευνᾶν τοὺσ ἄλλουσ ἀξιώσομεν ἔχοντεσ ὃ πάλαι ἐζητοῦμεν. ἢ τίνοσ γὰρ ἂν ἕνεκα ἔτι κάμνοιμεν; Οὐδενόσ, εἴ γε εὑρ́οιτε καὶ εὑρόντεσ ἔχοιτε εἰδέναι ὡσ ἐκεῖνο ἦν τὸ ἀπολωλόσ, ἢ ὅλωσ γνώριμον ὑμῖν εἰή τὸ ἀνάθημα.

νῦν δέ, ὦ ἑταῖρε, πρῶτον μὲν οὐ δύο εἰσὶν οἱ παρελθόντεσ ἐσ τὸν νεών, ὡσ ἀναγκαῖον εἶναι τὸν ἕτερον αὐτοῖν τὰ φώρια ἔχειν, ἀλλὰ μάλα πολλοί τινεσ, εἶτα καὶ τὸ ἀπολόμενον αὐτὸ ἄδηλον ὅ τι ποτέ ἐστιν, εἴτε φιάλη τισ ἢ σκύφοσ ἢ στέφανοσ· ὅσοι γοῦν ἱερεῖσ, ἄλλοσ ἄλλο εἶναι λέγουσι καὶ οὐδὲ περὶ τῆσ ὕλησ αὐτῆσ ὁμολογοῦσιν, ἀλλ̓ οἱ μὲν χαλκοῦ, οἱ δὲ ἀργύρου, οἱ δὲ χρυσοῦ, οἱ δὲ κασσιτέρου εἶναι αὐτὸ φάσκουσιν. ἀνάγκη τοίνυν ἅπαντασ ἀποδῦσαι τοὺσ εἰσελθόντασ, εἰ βούλει εὑρεῖν τὸ ἀπολωλόσ·

Δεήσει δὴ ἐπὶ πάντασ ἰέναι ἐρευνῶντα καὶ τὰ παῤ ἑκάστῳ εὑρεθέντα πάντα εἰσ μέσον καταθέντα εἰκάζειν ὅ τι ποτὲ αὐτῶν πρέποι ἂν θεῖον κτῆμα οἰέσθαι. καὶ γὰρ ἂν παρὰ τῷ πρώτῳ εὐθὺσ εὑρ́ῃσ φιάλην χρυσῆν, ἔτι καὶ τοὺσ ἄλλουσ σοι ἀποδυτέον. διὰ τί, ὦ Λυκῖνε; Ὅτι ἄδηλον εἰ φιάλη τὸ ἀπολόμενον ἦν. εἰ δὲ καὶ τοῦτο ὑπὸ πάντων ὁμολογηθείη, ἀλλ̓ οὔτι γε χρυσῆν ἅπαντέσ φασιν εἶναι τὴν φιάλην· εἰ δὲ καὶ μάλιστα γνώριμον γένοιτο ὡσ φιάλη ἀπόλοιτο χρυσῆ, καὶ σὺ παρὰ τῷ πρώτῳ εὑρ́οισ φιάλην χρυσῆν, οὐδὲ οὕτω παύσῃ διερευνώμενοσ τοὺσ ἄλλουσ· οὐ γὰρ δῆλόν που εἰ αὐτὴ ἦν ἡ τοῦ θεοῦ. ἢ οὐκ οἰεί πολλὰσ φιάλασ εἶναι χρυσᾶσ; Ἔγωγε. καὶ γὰρ αὖ τὸ τὴν πολλὴν ἀπορίαν παρεχόμενον τοῦτό ἐστιν, ὅτι ἕκαστοσ τῶν ἀποδυθησομένων ἔχει τι πάντωσ, ὁ μὲν σκύφον, ὁ δὲ φιάλην, ὁ δὲ στέφανον, καὶ ὁ μὲν ἐκ χαλκοῦ, ὁ δὲ ἐκ χρυσοῦ, ὁ δὲ ἀργύρου·

εἰ δὲ ὃ ἔχει, τοῦτο τὸ ἱερόν ἐστιν, οὐδέπω δῆλον. πᾶσα τοίνυν ἀνάγκη ἀπορεῖν ὅντινα ἱερόσυλον εἴπῃσ, ὅπου γε καὶ εἰ πάντεσ τὰ ὅμοια εἶχον, ἄδηλον ἦν καὶ οὕτωσ ὅστισ ὁ τὰ τοῦ θεοῦ ὑφῃρημένοσ· ἔστι γὰρ καὶ ἰδιωτικὰ ἔχειν. τὸ δ̓ αἴτιον τῆσ ἀγνοίασ ἕν ἐστιν, οἶμαι, τὸ ἀνεπίγραφον εἶναι τὴν ἀπολομένην φιάλην ‐ θῶμεν γὰρ φιάλην ἀπολωλέναι ‐ ὡσ εἴ γε ἐπεγέγραπτο τοῦ θεοῦ τὸ ὄνομα ἢ τοῦ ἀναθέντοσ, ἧττον ἂν ἐκάμνομεν καὶ εὑρόντεσ τὴν ἐπιγεγραμμένην ἐπεπαύμεθ̓ ἂν ἀποδύοντεσ καὶ ἐνοχλοῦντεσ τοὺσ ἄλλουσ. οἶμαι δέ σε, ὦ Ἑρμότιμε, καὶ ἀγῶνασ ἤδη γυμνικοὺσ ἑωρακέναι πολλάκισ.

Καὶ ὀρθῶσ οἰεί· πολλάκισ γὰρ καὶ πολλαχόθι. Ἦ οὖν ποτε καὶ παρὰ τοὺσ ἀθλοθέτασ αὐτοὺσ ἐκαθέζου; Νὴ Δία, ἔναγχοσ Ὀλυμπίασιν ἐπὶ τὰ λαιὰ τῶν Ἑλλανοδικῶν, Εὐανδρίδου τοῦ Ἠλείου θέαν μοι προκαταλαβόντοσ ἐν τοῖσ ἑαυτοῦ πολίταισ· ἐπεθύμουν γὰρ ἐγγύθεν ἅπαντα ὁρᾶν τὰ παρὰ τοῖσ Ἑλλανοδίκαισ γιγνόμενα. Οἶσθα οὖν καὶ τοῦτο, πῶσ κληροῦσιν ὅντινα ᾧτινι χρὴ παλαίειν ἢ παγκρατιάζειν; Οἶδα γάρ. Οὐκοῦν ἂν ἄμεινον σὺ εἴποισ ὡσ ἐγγύθεν ἰδών. Τὸ μὲν παλαιὸν ἐπὶ Ἡρακλέουσ ἀγωνοθετοῦντοσ φύλλα δάφνησ ‐ Μή μοι τὰ πάλαι, ὦ Ἑρμότιμε, ἃ δὲ εἶδεσ ἐγγύθεν, ἐκεῖνα λέγε.

Κάλπισ ἀργυρᾶ πρόκειται ἱερὰ τοῦ θεοῦ· ἐσ ταύτην ἐμβάλλονται κλῆροι μικροί, ὅσον δὴ κυαμιαῖοι τὸ μέγεθοσ, ἐπιγεγραμμένοι. ἐγγράφεται δὲ ἐσ δύο μὲν ἄλφα ἐν ἑκατέρῳ, ἐσ δύο δὲ τὸ βῆτα, καὶ ἐσ ἄλλουσ δύο τὸ γάμμα καὶ ἑξῆσ κατὰ τὰ αὐτά, ἢν πλείουσ οἱ ἀθληταὶ ὦσι, δύο ἀεὶ κλῆροι τὸ αὐτὸ γράμμα ἔχοντεσ. προσελθὼν δὴ τῶν ἀθλητῶν ἕκαστοσ προσευξάμενοσ τῷ Διὶ καθεὶσ τὴν χεῖρα ἐσ τὴν κάλπιν ἀνασπᾷ τῶν κλήρων ἕνα καὶ μετ̓ ἐκεῖνον ἕτεροσ, καὶ παρεστὼσ μαστιγοφόροσ ἑκάστῳ ἀνέχει αὐτοῦ τὴν χεῖρα οὐ παρέχων ἀναγνῶναι ὅ τι τὸ γράμμα ἐστὶν ὃ ἀνέσπακεν.

ἁπάντων δὲ ἤδη ἐχόντων ὁ ἀλυτάρχησ, οἶμαι, ἢ τῶν Ἑλλανοδικῶν αὐτῶν εἷσ ‐ οὐκέτι γὰρ τοῦτο μέμνημαι ‐ περιιὼν ἐπισκοπεῖ τοὺσ κλήρουσ ἐν κύκλῳ ἑστώτων καὶ οὕτω τὸν μὲν τὸ ἄλφα ἔχοντα τῷ τὸ ἕτερον ἄλφα ἀνεσπακότι παλαίειν ἢ παγκρατιάζειν συνάπτει, τὸν δὲ τὸ βῆτα τῷ τὸ βῆτα ὁμοίωσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ τοὺσ ὁμογράμμουσ κατὰ ταὐτά· οὕτω μὲν γάρ, ἢν ἄρτιοι ὦσιν οἱ ἀγωνισταί, οἱο͂ν ὀκτὼ ἢ τέτταρεσ ἢ δώδεκα, ἢν δὲ περιττοί, πέντε ἑπτὰ ἐννέα, γράμμα τι περιττὸν ἑνὶ κλήρῳ ἐγγραφὲν συμβάλλεται αὐτοῖσ, ἀντίγραφον ἄλλο οὐκ ἔχον. ὃσ δ̓ ἂν τοῦτο ἀνασπάσῃ, ἐφεδρεύει περιμένων, ἔστ̓ ἂν ἐκεῖνοι ἀγωνίσωνται· οὐ γὰρ ἔχει τὸ ἀντίγραμμα· καὶ ἔστι τοῦτο οὐ μικρὰ εὐτυχία τοῦ ἀθλητοῦ, τὸ μέλλειν ἀκμῆτα τοῖσ κεκμηκόσι συμπεσεῖσθαι.

Ἔχ̓ ἀτρέμασ·

τούτου γὰρ ἐδεόμην μάλιστα. οὐκοῦν ἐννέα ὄντεσ ἀνεσπάκασιν ἅπαντεσ καὶ ἔχουσι τοὺσ κλήρουσ. περιιὼν δὴ ‐ βούλομαι γάρ σε Ἑλλανοδίκην ἀντὶ θεατοῦ ποιῆσαι ‐ ἐπισκοπεῖσ τὰ γράμματα, καὶ οὐ πρότερον, οἶμαι, μάθοισ ἂν ὅστισ ὁ ἔφεδρόσ ἐστιν, ἢν μὴ ἐπὶ πάντασ ἔλθῃσ καὶ συζεύξῃσ αὐτούσ. Πῶσ, ὦ Λυκῖνε, τοῦτο φήσ; Ἀδύνατόν ἐστιν εὐθὺσ εὑρεῖν τὸ γράμμα ἐκεῖνο τὸ δηλοῦν τὸν ἔφεδρον, ἢ τὸ μὲν γράμμα ἴσωσ ἂν εὑρ́οισ, οὐ μὴν εἴσῃ γε εἰ ἐκεῖνόσ ἐστιν· οὐ γὰρ προείρηται ὅτι τὸ Κ ἢ τὸ Μ ἢ τὸ Ι ἐστὶ τὸ χειροτονοῦν τὸν ἔφεδρον· ἀλλ̓ ἐπειδὰν τῷ Α ἐντύχῃσ, ζητεῖσ τὸν τὸ ἕτερον Α ἔχοντα καὶ εὑρὼν ἐκείνουσ μὲν ἤδη συνέζευξασ, ἐντυχὼν δὲ αὖθισ τῷ βῆτα το ἕτερον βῆτα ὅπου ἐστὶ ζητεῖσ, τὸ ἀντίπαλον τῷ εὑρεθέντι, καὶ ἐπὶ πάντων ὁμοίωσ, ἄχρι ἂν ἐκεῖνόσ σοι περιλειφθῇ ὁ τὸ μόνον γράμμα ἔχων τὸ ἀνανταγώνιστον. Τί δ̓ εἰ ἐκείνῳ πρώτῳ ἢ δευτέρῳ ἐντύχοισ.

τί ποιήσεισ; Οὐ μὲν οὖν, ἀλλὰ σὺ ὁ Ἑλλανοδίκησ ἐθέλω εἰδέναι ὅ τι καὶ πράξεισ, πότερον αὐτίκα ἐρεῖσ ὅτι οὗτόσ ἐστιν ὁ ἔφεδροσ, ἢ δεήσει ἐπὶ πάντασ ἐν κύκλῳ ἐλθόντα ἰδεῖν εἴ που αὐτῷ γράμμα ὅμοιόν ἐστιν; ὡσ εἴ γε μὴ τοὺσ πάντων κλήρουσ ἴδοισ, οὐκ ἂν μάθοισ τὸν ἔφεδρον. Καὶ μήν, ὦ Λυκῖνε, ῥᾳδίωσ ἂν μάθοιμι· ἐπὶ γοῦν τῶν ἐννέα ἢν τὸ Ε εὑρ́ω πρῶτον ἢ δεύτερον, οἶδα ὅτι ἔφεδροσ ὁ τοῦτο ἔχων ἐστί. Πῶσ, ὦ Ἑρμότιμε; Οὕτωσ·

τὸ Α δύο αὐτῶν ἔχουσι καὶ τὸ Β ὁμοίωσ δύο, τῶν λοιπῶν δὲ τεττάρων ὄντων οἱ μὲν τὸ Γ, οἱ δὲ τὸ Δ πάντωσ ἀνεσπάκασι καὶ ἀνήλωται ἤδη ἐσ τοὺσ ἀθλητὰσ ὀκτὼ ὄντασ τὰ τέτταρα γράμματα. δῆλον οὖν ὅτι μόνον ἂν οὕτω περιττὸν εἰή τὸ ἑξῆσ γράμμα τὸ Ε, καὶ ὁ τοῦτο ἀνεσπακὼσ ἔφεδρόσ ἐστι. Πότερον, ὦ Ἑρμότιμε, ἐπαινέσω σε τῆσ συνέσεωσ, ἢ θέλεισ ἀντείπω τά γ̓ ἐμοὶ δοκοῦντα, ὁποῖα ἂν ᾖ; Νὴ Δία· διαπορῶ μέντοι ὅ τι ἂν εὔλογον ἀντειπεῖν ἔχοισ πρὸσ τὸ τοιοῦτον. Σὺ μὲν γὰρ ὡσ ἑξῆσ παντωσ γραφομένων τῶν γραμμάτων εἴρηκασ, οἱο͂ν πρώτου τοῦ Α, δευτέρου δὲ τοῦ Β καὶ κατὰ τὴν τάξιν, ἄχρι ἂν ἐσ ἓν αὐτῶν τελευτήσῃ ὁ ἀριθμὸσ τῶν ἀθλητῶν·

καὶ δίδωμί σοι Ὀλυμπίασιν οὕτω γίγνεσθαι. τί δέ, εἰ ἐξελόντεσ ἀτάκτωσ πέντε γράμματα ἐξ ἁπάντων, τὸ Χ καὶ τὸ Σ καὶ τὸ Ζ καὶ το Κ καὶ τὸ Θ, τὰ μὲν ἄλλα τέτταρα διπλᾶ ἐπὶ τῶν κλήρων τῶν ὀκτὼ γράφοιμεν, τὸ δὲ Ζ μόνον ἐπὶ τοῦ ἐνάτου, ὃ δὴ καὶ δηλοῦν ἔμελλεν ἡμῖν τὸν ἔφεδρον, τί ποιήσεισ πρῶτον εὑρὼν τὸ Ζ; τῷ διαγνώσῃ ἔφεδρον ὄντα τὸν ἔχοντα αὐτό, ἢν μὴ ἐπὶ πάντασ ἐλθὼν εὑρ́ῃσ οὐδὲν αὐτῷ συμφωνοῦν; οὐ γὰρ εἶχεσ ὥσπερ νῦν τῇ τάξει αὐτῶν τεκμαίρεσθαι. Δυσαπόκριτον τοῦτο ἐρωτᾷσ. ΛΥΚ> Ἰδοὺ δὴ καὶ ἑτέρωσ τὸ αὐτὸ ἐπισκόπησον.

τί γάρ, εἰ μηδὲ γράμματα γράφοιμεν ἐπὶ τῶν κλήρων, ἀλλά τινα σημεῖα καὶ χαρακτῆρασ, οἱᾶ πολλὰ Αἰγύπτιοι γράφουσιν ἀντὶ τῶν γραμμάτων, κυνοκεφάλουσ τινὰσ ὄντασ καὶ λεοντοκεφάλουσ ἀνθρώπουσ; ἢ ἐκεῖνα μὲν ἐάσωμεν, ἐπείπερ ἀλλόκοτά ἐστι. φέρε δὲ τὰ μονοειδῆ καὶ ἁπλᾶ ἐπιγράψωμεν ὡσ οἱο͂́ν τε εἰκάσαντεσ ἀνθρώπουσ ἐπὶ δυοῖν κλήροιν, δύο ἵππουσ ἐπὶ δυοῖν καὶ ἀλεκτρυόνασ δύο καὶ κύνασ δύο, τῷ δὲ ἐνάτῳ λέων ἔστω τοὐπίσημον. ἢν τοίνυν τῷ λεοντοφόρῳ τούτῳ κλήρῳ ἐν ἀρχῇ ἐντύχῃσ, πόθεν ἕξεισ εἰπεῖν ὅτι οὗτόσ ἐστιν ὁ τὸν ἔφεδρον ποιῶν. ἢν μὴ παραθεωρήσῃσ ἅπαντασ ἐπιὼν εἴ τισ καὶ ἄλλοσ λέοντα ἔχει; Οὐκ ἔχω ὅ τι σοι ἀποκρίνωμαι, ὦ Λυκῖνε. Εἰκότωσ·

οὐδὲ γὰρ εὐπρόσωπον οὐδέν. ὥστε ἢν ἐθέλωμεν ἢ τὸν ἔχοντα τὴν ἱερὰν φιάλην εὑρεῖν ἢ τὸν ἔφεδρον ἢ τὸν ἄριστα ἡγησόμενον ἡμῖν ἐσ τὴν πόλιν ἐκείνην τὴν Κόρινθον, ἐπὶ πάντασ ἀναγκαίωσ ἀφιξόμεθα καὶ ἐξετάσομεν ἄκρωσ πειρώμενοι καὶ ἀποδύοντεσ καὶ παραθεωροῦντεσ· μόλισ γὰρ ἂν οὕτω τἀληθὲσ ἐκμάθοιμεν. καὶ εἴ γέ τισ μέλλει σύμβουλόσ μοι ἀξιόπιστοσ ἔσεσθαι φιλοσοφίασ πέρι, ἥντινα φιλοσοφητέον, οὗτοσ ἂν εἰή μόνοσ ὁ τὰ ὑπὸ πασῶν αὐτῶν λεγόμενα εἰδώσ, οἱ δ̓ ἄλλοι ἀτελεῖσ, καὶ οὐκ ἂν πιστεύσαιμι αὐτοῖσ, ἔστ̓ ἂν καὶ μιᾶσ ἀπείρατοι ὦσι·

τάχα γὰρ ἂν ἡ ἀρίστη ἐκείνη εἰή. οὐ γὰρ δὴ εἴ τισ παραστησάμενοσ καλὸν ἄνθρωπον λέγοι τοῦτον εἶναι κάλλιστον ἀνθρώπων ἁπάντων, πιστεύσαιμεν ἂν αὐτῷ, ἢν μὴ εἰδῶμεν ὅτι πάντασ ἀνθρώπουσ ἑώρακεν· ἴσωσ μὲν γὰρ καὶ οὗτοσ καλόσ, εἰ δὲ πάντων κάλλιστοσ, οὐκ ἂν ἔχοι εἰδέναι μὴ ἰδὼν ἅπαντασ. ἡμεῖσ δὲ οὐκ αὐτὸ μόνον καλοῦ, ἀλλὰ τοῦ καλλίστου δεόμεθα, καὶ ἢν μὴ τοῦτο εὑρ́ωμεν, οὐδὲν ἡμῖν πλέον πεπρᾶχθαι ἡγησόμεθα· οὐ γὰρ ἀγαπήσομεν ὁποιῳδήποτε καλῷ ἐντυχόντεσ, ἀλλ̓ ἐκεῖνο τὸ ἀκρότατον ζητοῦμεν κάλλοσ, ὅπερ ἀνάγκη ἓν εἶναι. Ἀληθῆ.

Τί οὖν; ἔχεισ μοί τινα εἰπεῖν ἁπάσησ ὁδοῦ πεπειραμένον ἐν φιλοσοφίᾳ, καὶ ὃσ τά τε ὑπὸ Πυθαγόρου καὶ Πλάτωνοσ καὶ Ἀριστοτέλουσ καὶ Χρυσίππου καὶ Ἐπικούρου καὶ τῶν ἄλλων λεγόμενα εἰδὼσ τελευτῶν μίαν εἵλετο ἐξ ἁπασῶν ὁδῶν ἀληθῆ τε δοκιμάσασ καὶ πείρᾳ μαθὼν ὡσ μόνη ἄγει εὐθὺ τῆσ εὐδαιμονίασ; εἰ γάρ τινα τοιοῦτον εὑρ́οιμεν, παυσόμεθα πράγματα ἔχοντεσ. Οὐ ῥᾴδιον, ὦ Λυκῖνε, τοιοῦτον ἄνδρα εὑρεῖν.

Τί δὴ οὖν πράξομεν, ὦ Ἑρμότιμε;

οὐκ ἀπαγορευτέον οἶμαι, ἐπεὶ μηδενὸσ ἡγεμόνοσ τοιούτου ἔσ γε τὸ παρὸν εὐποροῦμεν. ἆρα τόδε πάντων κράτιστόν ἐστι καὶ ἀσφαλέστατον, αὐτὸν ἕκαστον ἀρξάμενον διὰ πάσησ προαιρέσεωσ χωρῆσαι καὶ ἐπισκέψασθαι ἀκριβῶσ τὰ ὑπὸ πάντων λεγόμενα; Εοἴκεν ἀπό γε τούτων· πλὴν ἐκεῖνο μὴ ἐναντίον ᾖ, ὃ μικρῷ πρόσθεν ἔλεγεσ, ὡσ οὐ ῥᾴδιον ἐπιδόντα ἑαυτὸν καὶ πετάσαντα τὴν ὀθόνην ἀναδραμεῖν αὖθισ. πῶσ γὰρ οἱο͂́ν τε πάσασ ἐπελθεῖν τὰσ ὁδοὺσ ἐν τῇ πρώτῃ, ὡσ φήσ, κατασχεθησομένῳ; Ἐγώ σοι φράσω· τὸ τοῦ Θησέωσ ἐκεῖνο μιμησόμεθα, καί τι λίνον παρὰ τῆσ τραγικῆσ Ἀριάδνησ λαβόντεσ εἴσιμεν ἐσ τὸν λαβύρινθον ἕκαστον, ὡσ ἔχειν ἀπραγμόνωσ μηρυόμενοι αὐτὸ ἐξιέναι Τίσ οὖν ἂν ἡμῖν Ἀριάδνη γένοιτ̓ ἂν ἢ πόθεν τοῦ λίνου εὐπορήσομεν; Θάρρει, ὦ ἑταῖρε·

δοκῶ γάρ μοι εὑρηκέναι οὗτινοσ ἐχόμενοι ἐξέλθοιμεν ἄν. Τί οὖν τοῦτό ἐστιν; "νῆφε καὶ μέμνησο ἀπιστεῖν· ἢν γὰρ μὴ ῥᾳδίωσ πιστεύωμεν ἀκούοντεσ, ἀλλὰ δικαστικῶσ αὐτὸ ποιῶμεν ἀπολιπόντεσ καὶ τοῖσ ἑξῆσ λόγον, ἴσωσ εὐμαρῶσ ἂν τοὺσ λαβυρίνθουσ ἐκφύγοιμεν. Εὖ λέγεισ, καὶ τοῦτο ποιῶμεν. Εἰε͂ν.

ἐπὶ τίνα δὴ αὐτῶν πρῶτον ἔλθοιμεν ἄν; ἢ τοῦτο μὲν οὐδὲν διοίσει; ἀρξάμενοι δὲ ἀφ̓ ὁτουοῦν, οἱο͂ν ἀπὸ Πυθαγόρου, ἢν οὕτω τύχῃ, πόσῳ ἂν χρόνῳ οἰόμεθα ἐκμαθεῖν τὰ Πυθαγόρου ἅπαντα; καὶ μή μοι ἐξαίρει καὶ τὰ πέντε ἔτη ἐκεῖνα τὰ τῆσ σιωπῆσ· σὺν δ̓ οὖν τοῖσ πέντε ἱκανὰ τριάκοντα, οἶμαι, εἰ δὲ μή, ἀλλὰ πάντωσ γε εἴκοσι. Θῶμεν οὕτωσ. Εἶτα ἑξῆσ τῷ Πλάτωνι θετέον δηλαδὴ τοσαῦτα ἕτερα, ἔτι μὴν καὶ Ἀριστοτέλει οὐκ ἐλάττω. Οὐ γάρ. Χρυσίππῳ δέ γε οὐκέτι ἐρήσομαί σε πόσα· οἴδα γὰρ παρὰ σοῦ ἀκούσασ ὅτι τετταράκοντα μόγισ ἱκανά. Οὕτωσ. Εἶτα ἑξῆσ Ἐπικούρῳ καὶ τοῖσ ἄλλοισ.

ὡσ δὲ οὐ πολλὰ ταῦτα τίθημι, ἐκεῖθεν μάθοισ ἄν, ἢν ἐννοήσῃσ, ὅσοι ὀγδοηκοντούτεισ εἰσὶ Στωϊκοὶ ἢ Ἐπικούρειοι ἢ Πλατωνικοὶ ὁμολογοῦντεσ μὴ ταῦτα εἰδέναι πάντα τὰ τῆσ ἑαυτοῦ αἱρέσεωσ ἕκαστοσ, ὡσ μηδὲν ἐνδεῖν σφίσιν ἐσ τὰ μαθήματα· εἰ δὲ μή, ἀλλὰ Χρύσιππόσ γε καὶ Ἀριστοτέλησ καὶ Πλάτων φαῖεν ἄν, καὶ πρὸ τούτων ὁ Σωκράτησ οὐδὲν φαυλότεροσ αὐτῶν, ὃσ ἐκεκράγει πρὸσ ἅπαντασ οὐχ ὅπωσ μὴ πάντα, ἀλλὰ μηδ̓ ὅλωσ εἰδέναι τι ἢ τοῦτο μόνον ὅτι οὐκ οἶδε. λογισώμεθα οὖν ἐξ ἀρχῆσ· εἴκοσι τῷ Πυθαγόρᾳ ἐτίθεμεν, εἶτα Πλάτωνι τοσαῦθ̓ ἕτερα, εἶτα ἑξῆσ τοῖσ ἄλλοισ. πόσα δ̓ οὖν ταῦτα συντεθέντα ἐν κεφαλαίῳ γένοιτ̓ ἄν, εἰ δέκα μόνασ θεῖμεν τὰσ αἱρέσεισ ἐν φιλοσοφία; Ὑπὲρ διακόσια, ὦ Λυκῖνε. Βούλει οὖν ἀφαιρῶμεν τὸ τέταρτον, ὡσ πεντήκοντα καὶ ἑκατὸν ἔτη ἱκανὰ εἶναι, ἢ τὸ ἥμισυ ὅλον; Αὐτὸσ ἂν εἰδείησ ἄμεινον·

ἐγὼ δὲ ὁρῶ τοῦτο, ὅτι ὀλίγοι ἂν καὶ οὕτω διὰ πασῶν ἐξέλθοιεν ἐκ γενετῆσ εὐθὺσ ἀρξάμενοι. Τί οὖν ἂν πάθοι τισ, ὦ Ἑρμότιμε, εἰ τοιοῦτόν ἐστι τὸ πρᾶγμα; ἢ ἀνατρεπτέον ἐκεῖνα τὰ ἤδη ὡμολογημένα, ὡσ οὐκ ἄν τισ ἕλοιτο ἐκ πολλῶν τὸ βέλτιστον μὴ οὐχὶ πειραθεὶσ ἁπάντων; ὡσ τόν γε ἄνευ πείρασ αἱρούμενον μαντείᾳ μᾶλλον ἢ κρίσει τἀληθὲσ ἀναζητοῦντα. οὐχ οὕτωσ ἐλέγομεν;

Ναί. Πᾶσα τοίνυν ἀνάγκη ἐπὶ τοσοῦτον βιῶναι ἡμᾶσ, εἰ μέλλοιμεν εὖ τε αἱρήσεσθαι ἁπάντων πειραθέντεσ καὶ ἑλόμενοι φιλοσοφήσειν καὶ φιλοσοφήσαντεσ εὐδαιμονήσειν· πρὶν δὲ ρὕτω ποιῆσαι, ἐν σκότῳ, φασίν, ὀρχοίμεθ̓ ἂν οἷσ ἂν τύχωμεν προσπταίοντεσ καὶ ὅ τι ἂν πρῶτον ἐσ τὰσ χεῖρασ ἔλθῃ, τοῦτ̓ εἶναι τὸ ζητούμενον ὑπολαμβάνοντεσ διὰ τὸ μὴ εἰδέναι τἀληθέσ. εἰ δὲ καὶ εὑρ́οιμεν ἄλλωσ κατά τινα ἀγαθὴν τύχην περιπεσόντεσ αὐτῷ, οὐχ ἕξομεν βεβαίωσ εἰδέναι εἰ ἐκεῖνό ἐστιν ὃ ζητοῦμεν· πολλὰ γάρ ἐστιν ὅμοια αὑτοῖσ, λέγοντα ἕκαστον αὐτὸ εἶναι τἀληθέστατον. Ὦ Λυκῖνε, οὐκ οἶδ̓ ὅπωσ εὔλογα μὲν δοκεῖσ μοι λέγειν, ἀτὰρ ‐ εἰρήσεται γὰρ τἀληθέσ ‐ οὐ μετρίωσ ἀνιᾷσ με διεξιὼν αὐτὰ καὶ ἀκριβολογούμενοσ οὐδὲν δέον.

ἴσωσ δὲ καὶ ἐοίκα οὐκ ἐπ̓ ἀγαθῷ ἐξεληλυθέναι τήμερον ἐκ τῆσ οἰκίασ καὶ ἐξελθὼν ἐντετυχηκέναι σοι, ὅσ με πλησίον ἤδη τῆσ ἐλπίδοσ ὄντα εἰσ ἀπορίασ φέρων ἐμβέβληκασ ἀδύνατον ἀποφαίνων τῆσ ἀληθείασ τὴν εὑρ́εσιν ἐτῶν γε τοσούτων δεομένην. Οὐκοῦν, ὦ ἑταῖρε, πολὺ δικαιότερον μέμφοιο ἂν τῷ πατρί σου Μενεκράτει καὶ τῇ μητρὶ ‐ ἥτισ ποτὲ καὶ ἐκαλεῖτο, οὐ γὰρ οἶδα ‐ ἢ καὶ πολὺ πρότερον τῇ φύσει ἡμῶν, ὅτι σε μὴ κατὰ τὸν Τιθωνὸν πολυετῆ καὶ μακρόβιον ἔθεσαν, ἀλλὰ περιέγραψαν μὴ πλείω βιῶναι τὸ μήκιστον ἐτῶν ἑκατὸν ἄνθρωπον ὄντα. ἐγὼ δὲ μετὰ σοῦ σκεπτόμενοσ εὑρ͂ον τὸ ἐκ τοῦ λόγου ἀποβάν.

Οὔκ, ἀλλ̓ ὑβριστὴσ ἀεὶ σύ, καὶ οὐκ οἶδ̓ ὅ τι παθὼν μισεῖσ φιλοσοφίαν καὶ ἐσ τοὺσ φιλοσοφοῦντασ ἀποσκώπτεισ.

Ὦ Ἑρμότιμε, ἥτισ μὲν ἡ ἀλήθειά ἐστιν ὑμεῖσ ἂν ἄμεινον εἴποιτε οἱ σοφοί, σύ τε καὶ ὁ διδάσκαλοσ· ἐγὼ δὲ τό γε τοσοῦτον οἶδα, ὡσ οὐ πάνυ ἡδεῖά ἐστιν αὐτὴ τοῖσ ἀκούουσιν, ἀλλὰ παρευδοκιμεῖται ὑπὸ τοῦ ψεύδουσ παρὰ πολύ· εὐπροσωπότερον γὰρ ἐκεῖνο καὶ διὰ τοῦτο ἥδιον· ἡ δὲ ἅτε μηδὲν κίβδηλον ἑαυτῇ συνειδυῖα μετὰ παρρησίασ διαλέγεται τοῖσ ἀνθρώποισ, καὶ διὰ τοῦτο ἄχθονται αὐτῇ. ἰδού γέ τοι, καὶ σὺ νῦν ἄχθῃ μοι τἀληθὲσ ἐξευρόντι περὶ τούτων μετὰ σοῦ καὶ δηλώσαντι οἱών ἐρῶμεν ἐγώ τε καὶ σύ, ὡσ οὐ πάνυ ῥᾳδίων· ὥσπερ εἰ ἀνδριάντοσ ἐρῶν ἐτύγχανεσ καὶ ᾤου τεύξεσθαι ὑπολαμβάνων ἄνθρωπον εἶναι, ἐγὼ δὲ κατιδὼν ὡσ λίθοσ ἢ χαλκὸσ εἰή ἐμήνυσα πρόσ σε ὑπ̓ εὐνοίασ ὅτι ἀδυνάτων ἐρᾷσ, καὶ τότε δύσνουν ἐμὲ εἶναι ᾤου ἂν σαυτῷ, διότι σε οὐκ εἰών ἐξαπατᾶσθαι ἀλλόκοτα καὶ ἀνέλπιστα ἐλπίζοντα. Οὐκοῦν τοῦτο, ὦ Λυκῖνε, φήσ, ὡσ οὐ φιλοσοφητέον ἡμῖν, ἀλλὰ χρὴ ἀργίᾳ παραδιδόντασ αὑτοὺσ ἰδιώτασ καταβιῶναι;

Καὶ ποῦ τοῦτο ἤκουσασ ἐμοῦ λέγοντοσ;

ἐγὼ γὰρ οὐχ ὡσ οὐ φιλοσοφητέον φημί, ἀλλ̓ ἐπείπερ φιλοσοφητέον ὁδοί τε πολλαί εἰσιν ἐπὶ φιλοσοφίαν ἑκάστη καὶ ἀρετὴν ἄγειν φάσκουσαι, ἡ δὲ ἀληθὴσ ἐν αὐταῖσ ἄδηλοσ, ἀκριβῆ ποιήσασθαι τὴν διαίρεσιν. ἀδύνατον δέ γε ἡμῖν ἐφαίνετο πολλῶν προτεθέντων ἑλέσθαι τὸ ἄριστον, εἰ μὴ ἐπὶ πάντα ἰοί τισ πειρώμενοσ· εἶτά πωσ μακρὰ ἡ πεῖρα ὤφθη. σὺ δὲ πῶσ ἀξιοῖσ; ‐ αὖθισ γὰρ ἐρήσομαι ‐ ὅτῳ ἂν πρώτῳ ἐντύχῃσ, τούτῳ ἕψῃ καὶ συμφιλοσοφήσεισ, κἀκεῖνοσ ἑρ́μαιον ποιήσεταί σε; Καί τί σοι ἀποκριναίμην ἂν ἔτι, ὃσ οὔτε αὐτόν τινα κρίνειν οἱο͂́ν τε εἶναι φήσ, ἢν μὴ φοίνικοσ ἔτη βιώσῃ πάντασ ἐν κύκλῳ περιιὼν καὶ πειρώμενοσ, οὔτε τοῖσ προπεπειραμένοισ πιστεύειν ἀξιοῖσ οὔτε τοῖσ πολλοῖσ ἐπαινοῦσι καὶ μαρτυροῦσι;

Τίνασ φὴσ τοὺσ πολλοὺσ εἰδότασ καὶ πεπειραμένουσ ἁπάντων; εἰ γάρ τισ τοιοῦτόσ ἐστιν, ἱκανὸσ ἔμοιγε καὶ εἷσ, καὶ οὐκέτι πολλῶν δεήσει. ἢν δὲ τοὺσ οὐκ εἰδότασ λέγῃσ, οὐδέν τι τὸ πλῆθοσ αὐτῶν προσάξεταί με πιστεύειν, ἄχρι ἂν ἢ μηδὲν ἢ ἓν εἰδότεσ περὶ ἁπάντων ἀποφαίνωνται. Μόνοσ δὲ σὺ τἀληθὲσ κατεῖδεσ, οἱ δὲ ἄλλοι ἀνόητοι ἅπαντεσ, ὅσοι φιλοσοφοῦσι.

Καταψεύδῃ μου, ὦ Ἑρμότιμε, λέγων ὡσ ἐγὼ προτίθημί πῃ ἐμαυτὸν τῶν ἄλλων ἤ τάττω ὅλωσ ἐν τοῖσ εἰδόσι, καὶ οὐ μνημονεύεισ ὧν ἔφην, οὐκ αὐτὸσ εἰδέναι τἀληθὲσ ὑπὲρ τοὺσ ἄλλουσ διατεινόμενοσ, ἀλλὰ μετὰ πάντων αὐτὸ ἀγνοεῖν ὁμολογῶν. Ἀλλ̓, ὦ Λυκῖνε, τὸ μὲν ἐπὶ πάντασ ἐλθεῖν χρῆναι καὶ πειραθῆναι ὧν φασι καὶ τὸ μὴ ἂν ἄλλωσ ἑλέσθαι τὸ βέλτιον ἢ οὕτωσ, εὔλογον ἴσωσ, τὸ δὲ τῇ πείρᾳ ἑκάστῃ τοσαῦτα ἔτη ἀποδιδόναι, παγγέλοιον, ὥσπερ οὐχ οἱο͂́ν τε ὂν ἀπ̓ ὀλίγων καταμαθεῖν τὰ πάντα.

ἐμοὶ δὲ καὶ πάνυ ῥᾴδιον εἶναι δοκεῖ τὸ τοιοῦτον καὶ οὐ πολλῆσ διατριβῆσ δεόμενον· ἀναλελογίσθαι, ἡλίκοσ ἂν ὁ πᾶσ λέων γένοιτο κατ̓ ἀξίαν τοῦ ὄνυχοσ ἀναπλασθείσ.

καὶ σὺ δέ, ἤν τίσ σοι χεῖρα μόνην ἀνθρώπου δείξῃ τὸ ἄλλο σῶμα κατακαλύψασ, εἴσῃ, οἶμαι, αὐτίκα ὅτι ἄνθρωπόσ ἐστι τὸ κατακεκαλυμμένον, κἂν μὴ τὸ πᾶν σῶμα ἴδῃσ. καὶ τοίνυν τὰ μὲν κεφαλαιώδη ὧν ἅπαντεσ λέγουσι, ῥᾴδιον καταμαθεῖν ἐν ὀλίγῳ μορίῳ ἡμέρασ, τὸ δὲ ὑπερακριβὲσ τοῦτο καὶ μακρᾶσ τῆσ ἐξετάσεωσ δεόμενον οὐ πάνυ ἀναγκαῖον ἐσ τὴν αἱρ́εσιν τοῦ βελτίονοσ, ἀλλ̓ ἔστι κρῖναι καὶ ἀπ̓ ἐκείνων. Παπαῖ, ὦ Ἑρμότιμε, ὡσ ἰσχυρὰ ταῦτα εἴρηκασ ἀπὸ τῶν μερῶν ἀξιῶν τὰ ὅλα εἰδέναι·

καίτοι ἐγὼ τὰ ἐναντία ἀκούσασ μέμνημαι ὡσ ὁ μὲν τὸ ὅλον εἰδὼσ εἰδείη ἂν καὶ τὸ μέροσ, ὁ δὲ μόνον τὸ μέροσ οὐκέτι καὶ τὸ ὅλον. οὕτωσ καί μοι τόδε ἀπόκριναι, ὁ Φειδίασ ἄν ποτε ἰδὼν ὄνυχα λέοντοσ ἔγνω ἄν, ὅτι λέοντόσ ἐστιν, εἰ μὴ ἑωράκει ποτὲ λέοντα ὅλον; ἢ σὺ ἀνθρώπου χεῖρα ἰδὼν ἔσχεσ ἂν εἰπεῖν ὅτι ἀνθρώπου ἐστὶ μὴ πρότερον εἰδὼσ μηδὲ ἑωρακὼσ ἄνθρωπον; τί σιγᾷσ;

ἢ βούλει ἐγὼ ἀποκρίνωμαι ὑπὲρ σοῦ τά γε ἀναγκαῖα, ὅτι οὐκ ἂν εἶχεσ; ὥστε κινδυνεύει ὁ Φειδίασ ἄπρακτοσ ἀπεληλυθέναι μάτην ἀναπλάσασ τὸν λέοντα· οὐδὲν γὰρ πρὸσ τὸν Διόνυσον ὦπται λέγων. ἢ πῶσ ταῦτα ἐκείνοισ ὅμοια; τῷ μὲν γὰρ Φειδίᾳ καὶ σοὶ οὐδὲν ἄλλο τοῦ γνωρίζειν τὰ μέρη αἴτιον ἦν ἢ τὸ εἰδέναι τὸ ὅλον, ἄνθρωπον λέγω καὶ λέοντα, ἐν φιλοσοφίᾳ δέ, οἱο͂ν τῇ Στωϊκῶν, πῶσ ἂν ἀπὸ τοῦ μέρουσ καὶ τὰ λοιπὰ ἴδοισ; ἢ πῶσ ἂν ἀποφαίνοιο ὡσ καλά; οὐ γὰρ οἶσθα τὸ ὅλον, οὗ μέρη ἐκεῖνά ἐστιν. ὃ δὲ φήσ, ὅτι τὰ κεφάλαια ῥᾴδιον ἀκοῦσαι ἁπάσησ φιλοσοφίασ ἐν ὀλίγῳ μορίῳ ἡμέρασ, οἱο͂ν ἀρχὰσ αὐτῶν καὶ τέλη καὶ τί θεοὺσ οἰόνται εἶναι, τί ψυχήν, καὶ τίνεσ μὲν σώματα πάντα φασί, τίνεσ δὲ καὶ ἀσώματα εἶναι ἀξιοῦσι, καὶ ὅτι οἱ μὲν ἡδονήν, οἱ δὲ τὸ καλὸν ἀγαθὸν καὶ εὔδαιμον τίθενται καὶ τὰ τοιαῦτα, οὑτωσὶ μὲν ἀκούσαντασ ἀποφήνασθαι ῥᾴδιον καὶ ἔργον οὐδέν·

εἰδέναι δὲ ὅστισ ὁ τἀληθῆ λέγων ἐστίν, ὁρ́α μὴ οὐχὶ μορίου ἐστὶν ἡμέρασ, ἀλλὰ πολλῶν ἡμερῶν δέηται. ἢ τί γὰρ ἐκεῖνοι παθόντεσ ὑπὲρ αὐτῶν τούτων ἑκατοντάδασ καὶ χιλιάδασ βιβλίων ἕκαστοι συγγεγράφασιν, ὡσ πείσαιεν, οἶμαι, ἀληθῆ εἶναι τὰ ὀλίγα ἐκεῖνα καὶ ἅ σοι δοκεῖ ῥᾴδια καὶ εὐμαθῆ;

νῦν δὲ μάντεωσ, οἶμαι, δεήσει σοι κἀνταῦθα πρὸσ τὴν αἱρ́εσιν τῶν κρειττόνων, εἰ μὴ ἀνέχῃ τὴν διατριβήν, ὡσ ἀκριβῶσ ἑλέσθαι, αὐτὸσ ἅπαντα καὶ ὅλον ἕκαστον κατανοήσασ· ἐπίτομοσ γὰρ αὕτη γένοιτ̓ ἄν, οὐκ ἔχουσα περιπλοκὰσ οὐδ̓ ἀναβολάσ, εἰ μεταστειλάμενοσ τὸν μάντιν ἀκούσασ τῶν κεφαλαίων ἁπάντων σφαγιάζοιο ἐφ̓ ἑκάστοισ· ἀπαλλάξει γάρ σε ὁ θεὸσ μυρίων πραγμάτων δείξασ ἐν τῷ τοῦ ἱερείου ἥπατι ἅτινά σοι αἱρετέον. ἔχοντα τῶν φιλοσόφων ἑκάστου τοὔνομα κέλευε παῖδα τῶν ἀνήβων ἀμφιθαλῆ τινα, προσελθόντα πρὸσ τὴν κάλπιν, ἀνελέσθαι ὅ τι ἂν πρῶτον ὑπὸ τὴν χεῖρα ἔλθῃ τῶν γραμματίων, καὶ τὸ λοιπὸν κατὰ τὸν λαχόντα ἐκεῖνον, ὅστισ ἂν ᾖ, φιλοσόφει.

Ταυτὶ μέν, ὦ Λυκῖνε, βωμολοχικὰ καὶ οὐ κατὰ σέ.

σὺ δὲ εἰπέ μοι, ἤδη ποτὲ οἶνον ἐπρίω αὐτόσ; Καὶ μάλα πολλάκισ. Ἆῤ οὖν περιῄεισ ἅπαντασ ἐν κύκλῳ τοὺσ ἐν τῇ πόλει καπήλουσ ἀπογευόμενοσ καὶ παραβάλλων καὶ ἀντεξετάζων τοὺσ οἴνουσ; Οὐδαμῶσ. Χρὴ γάρ, οἶμαι, σοι τῷ πρώτῳ χρηστῷ καὶ ἀξίῳ ἐντυχόντι ἀποφέρεσθαι. Νὴ Δία. Καὶ ἀπό γε τοῦ ὀλίγου ἐκείνου γεύματοσ εἶχεσ ἂν εἰπεῖν ὁποῖοσ ἅπασ ὁ οἶνόσ ἐστιν; Εἶχον γάρ. Εἰ δὲ δὴ ἔλεγεσ προσελθὼν τοῖσ καπήλοισ, Ἐπειδὴ κοτύλην πρίασθαι βούλομαι, δότε μοι, ὦ οὗτοι, ἐκπιεῖν ὅλον ἕκαστοσ ὑμῶν τὸν πίθον, ὡσ διὰ παντὸσ ἐπεξελθὼν μάθοιμι ὅστισ ἀμείνω τὸν οἶνον ἔχει καὶ ὅθεν μοι ὠνητέον· εἰ ταῦτ̓ ἔλεγεσ, οὐκ ἂν οἰεί καταγελάσαι σου αὐτούσ, εἰ δὲ καὶ ἐπὶ πλέον ἐνοχλοίησ, τάχ̓ ἂν καὶ προσχέαι τοῦ ὕδατοσ; Οἶμαι ἔγωγε καὶ δίκαιά γ̓ ἂν πάθοιμι.

Κατὰ ταὐτὰ δὴ καὶ ἐν φιλοσοφίᾳ. τί δεῖ ἐκπιεῖν τὸν πίθον δυναμένουσ γε ἀπ̓ ὀλίγου τοῦ γεύματοσ εἰδέναι ὁποῖον τὸ πᾶν ἐστιν; Ὡσ ὀλισθηρὸσ εἶ, ὦ Ἑρμότιμε, καὶ διαδιδράσκεισ ἐκ τῶν χειρῶν.

πλὴν ἀλλ̓ ὤνησάσ γε· οἰόμενοσ γὰρ ἐκπεφευγέναι ἐσ τὸν αὐτὸν κύρτον ἐμπέπτωκασ. Πῶσ τοῦτ̓ ἔφησ; Ὅτι αὐθομολογούμενον πρᾶγμα λαβὼν καὶ γνώριμον ἅπασι τὸν οἶνον εἰκάζεισ αὐτῷ τὰ ἀνομοιότατα καὶ περὶ ὧν ἀμφισβητοῦσιν ἅπαντεσ ἀφανῶν ὄντων. ὥστε ἔγωγε οὐκ ἔχω εἰπεῖν καθ̓ ὅ τι σοι ὅμοιοσ φιλοσοφία καὶ οἶνοσ, εἰ μὴ ἄρα κατὰ τοῦτο μόνον, ὅτι καὶ οἱ φιλόσοφοι ἀποδίδονται τὰ μαθήματα ὥσπερ οἱ κάπηλοι, κερασάμενοί γε οἱ πολλοὶ καὶ δολώσαντεσ καὶ κακομετροῦντεσ. οὑτωσὶ δὲ ἐπισκοπήσωμεν ὅ τι καὶ λέγεισ· τὸν οἶνον φὴσ τὸν ἐν τῷ πίθῳ ὅλον αὐτὸν αὑτῷ ὅμοιον εἶναι, καὶ μὰ Δί̓ οὐδὲν ἄτοπον· ἀλλὰ καὶ εἴ τισ γεύσαιτο ἀρυσάμενοσ ὀλίγον ὅσον αὐτοῦ, εἴσεσθαι αὐτίκα ὁποῖοσ ἅπασ ὁ πίθοσ ἐστίν, ἀκόλουθον καὶ τοῦτο, καὶ οὐδὲν ἂν ἔγωγέ τι ἀντεῖ πον. ὁρ́α δὴ καὶ τὸ μετὰ τοῦτο· φιλοσοφία καὶ οἱ φιλοσοφοῦντεσ οἱο͂ν ὁ διδάσκαλοσ ὁ σόσ, ἆρα ταὐτὰ πρὸσ ὑμᾶσ λέγει ὁσημέραι καὶ περὶ τῶν αὐτῶν, ἢ ἄλλα ἄλλοτε; πολλὰ γάρ ἐστι, πρόδηλον, ὦ ἑταῖρε·

ἢ οὐκ ἂν εἴκοσιν ἔτη παρέμενεσ αὐτῷ κατὰ τὸν Ὀδυσσέα περινοστῶν καὶ περιπλανώμενοσ, εἰ τὰ αὐτὰ ἔλεγεν, ἀλλ̓ ἀπέχρη ἄν σοι καὶ ἅπαξ ἀκούσαντι. Πῶσ γὰρ οὔ;

Πῶσ οὖν οἱο͂́ν τέ σοι ἦν ἀπὸ τοῦ πρώτου γεύματοσ εἰδέναι τὰ πάντα; οὐ γὰρ τὰ αὐτά γε, ἀλλ̓ ἀεὶ ἔτερα καινὰ ἐπὶ καινοῖσ ἐλέγετο, οὐχ ὥσπερ ὁ οἶνοσ ἀεὶ ὁ αὐτὸσ ἦν. ὥστε, ὦ ἑταῖρε, ἢν μὴ ὅλον ἐκπίῃσ τὸν πίθον, καὶ ἄλλωσ μεθύων περιῄεισ· ἀτεχνῶσ γὰρ ἐν τῷ πυθμένι δοκεῖ μοι ὁ θεὸσ κατακρύψαι τὸ φιλοσοφίασ ἀγαθὸν ὑπὸ τὴν τρύγα αὐτήν. δεήσει οὖν ὅλον ἐξαντλῆσαι ἐσ τέλοσ, ἢ οὔποτ̓ ἂν εὑρ́οισ τὸ νεκτάρεον ἐκεῖνο πόμα, οὗ πάλαι διψῆν μοι δοκεῖσ. σὺ δὲ οἰεί τὸ τοιοῦτον αὐτὸ εἶναι, ὡσ εἰ μόνον γεύσαιο αὐτοῦ καὶ σπάσαισ μικρὸν ὅσον, αὐτίκα σε πάνσοφον γενησόμενον, ὥσπερ φασὶν ἐν Δελφοῖσ τὴν πρόμαντιν, ἐπειδὰν πίῃ τοῦ ἱεροῦ νάματοσ, ἔνθεον εὐθὺσ γίγνεσθαι καὶ χρᾶν τοῖσ προσιοῦσιν. ἀλλ̓ οὐχ οὕτωσ ἔχειν ἐοίκε·

σύ γ̓ οὖν ὑπὲρ ἥμισυ τοῦ πίθου ἐκπεπωκὼσ ἐνάρχεσθαι ἔτι ἔλεγεσ. ὁρ́α τοίνυν μὴ τῷδε μᾶλλον φιλοσοφία ἐοίκεν·

ὁ μὲν γὰρ πίθοσ ἔτι μενέτω σοὶ καὶ ὁ κάπηλοσ, ἐνέστω δὲ μὴ οἶνοσ, ἀλλὰ πανσπερμία τισ, πυρὸσ ὑπεράνω καὶ μετὰ τοῦτον κύαμοι, εἶτα κριθαὶ καὶ ὐπὸ ταύταισ φακοί, εἶτα ἐρέβινθοι καὶ ἄλλα ποικίλα. πρόσει δὴ σὺ ὠνήσασθαι ἐθέλων τῶν σπερμάτων, καὶ ὃσ ἀφελὼν τοῦ πυροῦ, οὗπερ ἦν, ἀνέδωκέ σοι δεῖγμα ἐσ τὴν χεῖρα, ὡσ ἴδοισ, ἆρα οὖν ἔχοισ ἂν εἰπεῖν εἰσ ἐκεῖνο ἀποβλέπων εἰ καὶ οἱ ἐρέβινθοι καθαροὶ καὶ οἱ φακοὶ εὐτακεῖσ καὶ οἱ κύαμοι οὐ διάκενοι;

Οὐδαμῶσ. Οὐ τοίνυν οὐδὲ φιλοσοφίαν ἀφ̓ ἑνὸσ ὧν φησει τισ τοῦ πρώτου, μάθοισ ἂν ἅπασαν ὁποία ἐστίν· οὐ γὰρ ἕν τι ἦν ὥσπερ ὁ οἶνοσ, ᾧπερ σὺ αὐτὴν ἀπεικάζεισ ἀξιῶν ὁμοίαν εἶναι τῷ γεύματι, τὸ δὲ ἑτεροῖόν τι ὤφθη οὐ παρέργου τῆσ ἐξετάσεωσ δεόμενον. οἶνον μὲν γὰρ φαῦλον πρίασθαι ἐν δυοῖν ὀβολοῖν ὁ κίνδυνοσ, αὐτὸν δέ τινα ἐν τῷ συρφετῷ παραπολεῖσθαι, ὡσ καὶ αὐτὸσ ἐν ἀρχῇ ἔφησθα, οὐ μικρὸν εἶναι κακόν. ἄλλωσ τε ὁ μὲν ὅλον ἀξιῶν ἐκπιεῖν τὸν πίθον, ὡσ κοτύλην πρίαιτο, ζημιώσαι ἂν τὸν κάπηλον οὕτωσ ἀπίθανα γευόμενοσ, φιλοσοφία δὲ οὐδὲν ἂν τοιοῦτο πάθοι, ἀλλὰ κἂν ὅτι πάμπολλα πίῃσ, οὐδέν τι ἐλάττων ὁ πίθοσ γίγνεται οὐδὲ ζημιώσεται ὁ κάπηλοσ· ἐπιρρεῖ γὰρ κατὰ τὴν παροιμίαν τὸ πρᾶγμα ἐξαντλούμενον ἐσ τὸ ἔμπαλιν ἢ ὁ τῶν Δαναΐδων πίθοσ·

ἐκεῖνοσ μὲν γὰρ τὸ ἐμβαλλόμενον οὐ συνεῖχεν, ἀλλὰ διέρρει εὐθύσ, ἐντεῦθεν δὲ ἢν ἀφέλῃσ τι, πλεῖον· τὸ λοιπὸν γίγνεται. ἐθέλω δέ σοι καὶ ἄλλο ὅμοιον εἰπεῖν φιλοσοφίασ περὶ γεύματοσ, καὶ μή με νομίσῃσ βλασφημεῖν περὶ αὐτῆσ, ἢν εἴπω ὅτι φαρμάκῳ ὀλεθρίῳ ἐοίκεν, οἱο͂ν κωνείῳ ἢ ἀκονίτῳ ἢ ἄλλῳ τῶν τοιούτων·

οὐδὲ γὰρ ταῦτα, ἐπείπερ θανατηφόρα ἐστίν, ἀποκτείνειεν ἄν, εἴ τισ ὀλίγον ὅσον ἀκαριαῖον ἀποξύσασ αὐτῶν ἄκρῳ τῷ ὄνυχι ἀπογεύσαιτο, ἀλλὰ ἢν μὴ τοσοῦτον ὅσον χρή, καὶ ὅπωσ καὶ ξὺν οἷσ, οὐκ ἂν ἀποθάνοι ὁ προσενεγκάμενοσ· ἠξίουσ τοὐλάχιστον ἐξαρκεῖν, ὡσ ἀποτελέσαι τὴν τοῦ ὅλου γνῶσιν.

Ἔστω ταῦτα ὡσ βούλει, Λυκῖνε.

τί οὖν; ἑκατὸν ἔτη χρὴ βιῶναι καὶ τοσαῦτα ὑπομεῖναι πράγματα; ἢ οὐκ ἂν ἄλλωσ φιλοσοφήσαιμεν; Οὐ γάρ, ὦ Ἑρμότιμε· καὶ δεινὸν οὐδέν, εἴ γε ἀληθῆ ἔλεγεσ ἐν ἀρχῇ, ὡσ ὁ μὲν βίοσ βραχύσ, ἡ δὲ τέχνη μακρή. νῦν δὲ οὐκ οἶδ̓ ὅ τι παθὼν ἀγανακτεῖσ, εἰ μὴ αὐθημερὸν ἡμῖν πρὶν ἥλιον δῦναι Χρύσιπποσ ἢ Πλάτων ἢ Πυθαγόρασ γένοιο. Περιέρχῃ με, ὦ Λυκῖνε, καὶ συνελαύνεισ ἐσ στενὸν οὐδὲν ὑπ̓ ἐμοῦ δεινὸν παθών, ὑπὸ φθόνου δηλαδή, ὅτι ἐγὼ μὲν προὔκοπτον ἐν τοῖσ μαθήμασι, σὺ δὲ ὠλιγώρησασ ἑαυτοῦ τηλικοῦτοσ ὤν. Οἶσθ̓ οὖν ὃ δράσεισ; ἐμοὶ μὲν ὥσπερ κορυβαντιῶντι μὴ πρόσεχε τὸν νοῦν, ἀλλ̓ ἐά ληρεῖν, σὺ δὲ ὡσ ἔχεισ προχώρει ἐσ τὸ πρόσθεν τῆσ ὁδοῦ καὶ πέραινε κατὰ τὰ ἐξ ἀρχῆσ σοι δεδογμένα περὶ τούτων. Ἀλλ̓ οὐκ ἐᾷσ σὺ βίαιοσ ὢν αἱρεῖσθαί τι, ἢν μὴ πειραθῶ ἁπάντων. Καὶ μὴν εὖ εἰδέναι χρὴ ὡσ οὐκ ἄν ποτε ἄλλο εἴποιμι. βίαιον δὲ λέγων ἐμὲ ἀναίτιον δοκεῖσ μοι κατὰ τὸν ποιητὴν αἰτιάασθαι αὐτόν, ἔστ̓ ἂν μὴ ἕτερόσ σοι λόγοσ συμμαχήσασ ἀφέληται τῆσ βίασ, ἤδη ἀγόμενον·

ἰδού γέ τοι καὶ τάδε πολλῷ βιαιότερα φαίη ἄν σοι ὁ λόγοσ· σὺ δ̓ ἐκεῖνον παρεὶσ ἐμὲ ἴσωσ αἰτιάσῃ. Τὰ ποῖα; θαυμάζω γάρ, εἴ τι ἄρρητον καταλέλειπται αὐτῷ. Οὐχ ἱκανὸν εἶναί φησι τὸ πάντα ἰδεῖν καὶ διεξελθεῖν δἰ αὐτῶν, ὡσ ἔχειν ἤδη ἑλέσθαι τὸ βέλτιστον, ἀλλ̓ ἔτι τοῦ μεγίστου ἐνδεῖν.

Τίνοσ τούτου; Κριτικῆσ τινοσ, ὦ θαυμάσιε, καὶ ἐξεταστικῆσ παρασκευῆσ καὶ νοῦ ὀξέοσ καὶ διανοίασ ἀκριβοῦσ καὶ ἀδεκάστου, οἱάν χρὴ εἶναι τὴν περὶ τῶν τηλικούτων δικάσουσαν, ἢ μάτην ἂν ἅπαντα ἑωραμένα εἰή. ἀποδοτέον οὖν φησι καὶ τῷ τοιούτῳ χρόνον οὐκ ὀλίγον καὶ προθέμενον ἅπαντα εἰσ μέσον αἱρεῖσθαι διαμέλλοντα καὶ βραδύνοντα καὶ πολλάκισ ἐπισκοποῦντα, μήτε ἡλικίαν τοῦ λέγοντοσ ἑκάστου μήτε σχῆμα ἢ δόξαν ἐπὶ σοφίᾳ αἰδούμενον, ἀλλὰ κατὰ τοὺσ Ἀρεοπαγίτασ αὐτὸ ποιοῦντα, οἳ ἐν νυκτὶ καὶ σκότῳ δικάζουσιν, ὡσ μὴ ἐσ τοὺσ λέγοντασ, ἀλλ̓ ἐσ τὰ λεγόμενα ἀποβλέποιεν· καὶ τότ̓ ἤδη ἐξέσται σοι βεβαίωσ ἑλομένῳ φιλοσοφεῖν.

Μετὰ τὸν βίον φήσ· ἐκ γὰρ τούτων οὐδενὸσ ἀνθρώπων βίοσ ἐξαρκέσειεν ἂν ὡσ ἐπὶ πάντα ἐλθεῖν καὶ ἕκαστον ἀκριβῶσ ἐπιδεῖν καὶ ἐπιδόντα κρῖναι καὶ κρίναντα ἑλέσθαι καὶ ἑλόμενον φιλοσοφῆσαι, μόνωσ γὰρ δὴ οὕτωσ εὑρεθῆναι φὴσ τἀληθέσ, ἄλλωσ δὲ οὔ. Ὀκνῶ γάρ σοι εἰπεῖν, ὦ Ἑρμότιμε, ὅτι οὐδὲ τοῦτό πω ἱκανόν, ἀλλ̓ ἔτι μοι δοκοῦμεν λεληθέναι ἡμᾶσ αὐτοὺσ οἰόμενοι μέν τι εὑρηκέναι βέβαιον, εὑρόντεσ δὲ οὐδέν, ὥσπερ οἱ ἁλιεύοντεσ πολλάκισ καθέντεσ τὰ δίκτυα καὶ βάρουσ τινὸσ αἰσθόμενοι ἀνέλκουσιν ἰχθῦσ παμπόλλουσ γε περιβεβληκέναι ἐλπίζοντεσ, εἶτα ἐπειδὰν κάμωσιν ἀνασπῶντεσ, ἢ λίθοσ τισ ἀναφαίνεται αὐτοῖσ ἢ κεράμιον ψάμμῳ σεσαγμένον.

σκόπει μὴ καὶ ἡμεῖσ τι τοιοῦτον ἀνεσπάκαμεν. Οὐ μανθάνω τί σοι τὰ δίκτυα ταῦτα βούλεται· ατεχνῶσ γάρ με περιβάλλεισ αὐτοῖσ. Οὐκοῦν πειρῶ διεκδῦναι· σὺν θεῷ γὰρ οἶσθα νεῖν, εἰ καί τισ ἄλλοσ· ἐγὼ γὰρ κἂν ἐφ̓ ἅπαντασ ἔλθωμεν πειρώμενοι καὶ τοῦτο ἐργασώμεθά ποτε, οὐδέπω οὐδὲ τοῦτο δῆλον ἔσεσθαι νομίζω, εἴ τισ ἐξ αὐτῶν ἔχει τὸ ζητούμενον ἢ πάντεσ ὁμοίωσ ἀγνοοῦσι. Τί φήσ; οὐδὲ τούτων τισ πάντωσ ἔχει; Ἄδηλον.

ἤ σοι ἀδύνατον δοκεῖ ἅπαντασ ψεύδεσθαι, τὸ δ̓ ἀληθὲσ ἄλλο τι εἶναι πρὸσ μηδενὸσ αὐτῶν πω εὑρημένον; Πῶσ οἱο͂́ν τε;

Οὕτωσ· ἔστω γὰρ ὁ μὲν ἀληθὴσ ἀριθμὸσ ἡμῖν εἴκοσιν, οἱο͂ν, κυάμουσ τισ εἴκοσιν ἐσ τὴν χεῖρα λαβών, ἐπικλεισάμενοσ ἐρωτάτω δέκα τινάσ, ὁπόσοι εἰσὶν οἱ κύαμοι ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, οἱ δὲ εἰκάζοντεσ ὁ μὲν ἑπτά, ὁ δὲ πέντε, ὁ δὲ τριάκοντα λεγέτωσαν, ὁ δέ τισ δέκα ἢ πεντεκαίδεκα, καὶ ὅλωσ ἄλλοσ ἄλλον τινὰ ἀριθμόν· ἐνδέχεται μέντοι καὶ κατὰ τύχην τινὰ ἀληθεῦσαι, ἦ γάρ; Ναί. Οὐ μὴν οὐδὲ τοῦτο ἀδύνατον, ἅπαντασ ἄλλον ἄλλουσ ἀριθμοὺσ εἰπεῖν, τοὺσ ψευδεῖσ καὶ οὐκ ὄντασ, μηδένα δὲ αὐτῶν φάναι ὅτι εἴκοσιν ὁ ἀνὴρ κυάμουσ ἔχει. ἢ τί φήσ; Οὐ ἀδύνατον. Κατὰ ταὐτὰ τοίνυν ἅπαντεσ μὲν οἱ φιλοσοφοῦντεσ τὴν εὐδαιμονίαν ζητοῦσιν ὁποῖόν τί ἐστι, καὶ λέγουσιν ἄλλοσ ἄλλο τι αὐτὴν εἶναι, ὁ μὲν ἡδονήν, ὁ δὲ τὸ καλόν, ὁ δὲ ὅσα ἕτερά φασι περὶ αὐτῆσ. εἰκὸσ μὲν οὖν καὶ τούτων ἕν τι εἶναι τὸ εὔδαιμον, οὐκ ἀπεικὸσ δὲ καὶ ἄλλο τι παῤ αὐτὰ πάντα. καὶ ἐοίκαμεν ἡμεῖσ ἀνάπαλιν ἢ ἐχρῆν, πρὶν τὴν ἀρχὴν εὑρεῖν, ἐπείγεσθαι πρὸσ τὸ τέλοσ. ἔδει δ̓ οἶμαι πρότερον φανερὸν γενέσθαι ὅτι ἔγνωσται τἀληθὲσ καὶ πάντωσ ἔχει τισ αὐτὸ εἰδὼσ τῶν φιλοσοφούντων, εἶτα μετὰ τοῦτο τὸ ἑξῆσ ἂν ἦν ζητῆσαι, ᾧ πειστέον ἐστίν. Ὥστε, ὦ Λυκῖνε, τοῦτο φήσ, ὅτι οὐδ̓ ἂν διὰ πάσησ φιλοσοφίασ χωρήσωμεν, οὐδὲ τότε πάντωσ ἕξομεν τἀληθὲσ ἐξευρεῖν. Μὴ ἐμέ, ὦγαθέ, ἐρώτα, ἀλλὰ τὸν λόγον αὖθισ αὐτόν· καὶ ἴσωσ ἂν ἀποκρίναιτό σοι ὅτι οὐδέπω, ἔστ̓ ἂν ἄδηλον ᾖ εἰ ἕν τι τούτων ἐστὶν ὧν οὗτοι λέγουσιν.

Οὐδέποτε ἄρα ἐξ ὧν σὺ φὴσ εὑρήσομεν οὐδὲ φιλοσοφήσομεν, ἀλλὰ δεήσει ἡμᾶσ ἰδιώτην τινὰ βίον ζῆν ἀποστάντασ τοῦ φιλοσοφεῖν.

τοῦτο ξυμβαίνει γε ἐξ ὧν φήσ, ἀδύνατον εἶναι φιλοσοφῆσαι καὶ ἀνέφικτον ἀνθρώπῳ γε ὄντι· ἀξιοῖσ γὰρ τὸν φιλοσοφήσειν μέλλοντα ἑλέσθαι πρῶτον φιλοσοφίαν τὴν ἀρίστην, ἡ δὲ αἱρ́εσισ οὕτωσ σοι ἐδόκει μόνωσ ἀκριβὴσ ἂν γενέσθαι, εἰ διὰ πάσησ φιλοσοφίασ χωρήσαντεσ ἑλοίμεθα τὴν ἀληθεστάτην. εἶτα λογιζόμενοσ ἐτῶν ἀριθμόν, ὁπόσοσ ἑκάστῃ ἱκανόσ, ὑπερεξέπιπτεσ ἀπομηκύνων τὸ πρᾶγμα ἐσ γενεὰσ ἄλλασ, ὡσ ὑπερήμερον γίγνεσθαι τἀληθὲσ τοῦ ἑκάστου βίου· τελευτῶν δὲ καὶ τοῦτο αὐτὸ οὐκ ἀνενδοίαστον ἀποφαίνεισ, ἄδηλον εἶναι λέγων, εἴτε εὑρ́ηται πρὸσ τῶν φιλοσοφούντων πάλαι τἀληθὲσ εἴτε καὶ μή.

Σὺ δὲ πῶσ, ὦ Ἑρμότιμε, δύναιο ἂν ἐπομοσάμενοσ εἰπεῖν ὅτι εὑρ́ηται πρὸσ αὐτῶν; Ἐγὼ μὲν οὐκ ἂν ὀμόσαιμι. Καίτοι πόσα ἄλλα παρεῖδον ἑκών σοι ἐξετάσεωσ μακρᾶσ καὶ αὐτὰ δεόμενα; Τὰ ποῖα;

Οὐκ ἀκούεισ τῶν Στωϊκῶν ἢ Ἐπικουρείων ἢ Πλατωνικῶν εἶναι φασκόντων τοὺσ μὲν εἰδέναι τοὺσ λόγουσ ἑκάστουσ, τοὺσ δὲ μή, καίτοι τά γε ἄλλα πάνυ ἀξιοπίστουσ ὄντασ; Ἀληθῆ ταῦτα. Τὸ τοίνυν διακρῖναι τοὺσ εἰδότασ καὶ διαγνῶναι ἀπὸ τῶν οὐκ εἰδότων μέν, φασκόντων δέ, οὔ σοι δοκεῖ πάνυ ἐργῶδεσ εἶναι; Καὶ μάλα. Δεήσει τοίνυν σέ, εἰ μέλλεισ Στωϊκῶν τὸν ἄριστον εἴσεσθαι, εἰ καὶ μὴ ἐπὶ πάντασ, ἀλλ̓ οὖν ἐπὶ τοὺσ πλείστουσ αὐτῶν ἐλθεῖν καὶ πειραθῆναι καὶ τὸν ἀμείνω προστήσασθαι διδάσκαλον, γυμνασάμενόν γε πρότερον καὶ κριτικὴν τῶν τοιούτων δύναμιν πορισάμενον, ὡσ μή σε λάθῃ ὁ χείρων προκριθείσ. καὶ σὺ καὶ πρὸσ τοῦτο ὁρ́α ὅσου δεῖ τοῦ χρόνου, οὗ ἑκὼν παρῆκα δεδιὼσ μὴ σὺ ἀγανακτήσῃσ, καίτοι τό γε μέγιστόν τε ἅμα καὶ ἀναγκαιότατον ἐν τοῖσ τοιούτοισ, λέγω δὴ τοῖσ ἀδήλοισ τε καὶ ἀμφιβόλοισ, ἓν τοῦτό ἐστιν, οἶμαι· καὶ μόνη σοι αὕτη πιστὴ καὶ βέβαιοσ ἐλπὶσ ἐπὶ τὴν ἀλήθειάν τε καὶ εὑρ́εσιν αὐτῆσ, άλλη δὲ οὐδ̓ ἡτισοῦν ἢ τὸ κρίνειν δύνασθαι καὶ χωρίζειν ἀπὸ τῶν ἀληθῶν τὰ ψευδῆ ὑπάρχειν σοι καὶ κατὰ τοὺσ ἀργυρογνώμονασ διαγιγνώσκειν ἅ τε δόκιμα καὶ ἀκίβδηλα καὶ ἃ παρακεκομμένα, καὶ εἴ ποτε τοιαύτην τινὰ δύναμιν καὶ τέχνην πορισάμενοσ ᾔεισ ἐπὶ τὴν ἐξέτασιν τῶν λεγομένων·

αὐτόν.

ὡσ εἴ γέ τινα εὑρ́οισ διδάσκαλον, ὃσ ἀποδείξεωσ πέρι καὶ τῆσ τῶν ἀμφισβητουμένων διακρίσεωσ τέχνην τινὰ εἰδὼσ διδάξειέ σε, παύσῃ δηλαδὴ πράγματα ἔχων·

αὐτίκα γάρ σοι τὸ βέλτιστον φανεῖται καὶ τἀληθὲσ ὑπαχθὲν τῇ ἀποδεικτικῇ ταύτῃ τέχνῃ καὶ τὸ ψεῦδοσ ἐλεγχθήσεται, καὶ σὺ βεβαίωσ ἑλόμενοσ καὶ κρίνασ φιλοσοφήσεισ καὶ τὴν τριπόθητον εὐδαιμονίαν κτησάμενοσ βιώσῃ μετ̓ αὐτῆσ ἅπαντα συλλήβδην ἔχων τἀγαθά. Εὖ γε, ὦ Λυκῖνε· παρὰ πολὺ γὰρ ταῦτ̓ ἀμείνω καὶ ἐλπίδοσ οὐ μικρᾶσ ἐχόμενα λέγεισ, καὶ ζητητέοσ, ὡσ ἐοίκεν, ἡμῖν ἀνήρ τισ τοιοῦτοσ, διαγνωστικούσ τε καὶ διακριτικοὺσ ποιήσων ἡμᾶσ καὶ τὸ μέγιστον, ἀποδεικτικούσ· ὡσ τά γε μετὰ ταῦτα ῥᾴδια ἤδη καὶ ἀπράγμονα καὶ οὐ πολλῆσ διατριβῆσ δεόμενα. καὶ ἔγωγε ἤδη χάριν οἶδά σοι ἐξευρόντι σύντομόν τινα ταύτην ἡμῖν καὶ ἀρίστην ὁδόν. Καὶ μὴν οὐδέπω χάριν ἄν μοι εἰδείησ εἰκότωσ· "πολλὰ μοχθήσαντεσ ὁμοίωσ ἐσμέν.

Πῶσ τοῦτο φήσ; πάνυ γὰρ λυπηρόν τι καὶ δύσελπι ἐρεῖν ἐοίκασ. Ὅτι, ὦ ἑταῖρε, κἂν εὑρ́ωμεν ὑπισχνούμενόν τινα εἰδέναι τε ἀπόδειξιν καὶ ἄλλον διδάξειν, οὐκ αὐτίκα, οἶμαι, πιστεύσομεν αὐτῷ, ἀλλά τινα ζητήσομεν τὸν κρῖναι δυνάμενον, εἰ ἀληθῆ ὁ ἀνὴρ λέγει·

κἂν τούτου εὐπορήσωμεν, ἄδηλον ἔτι ἡμῖν εἰ ὁ ἐπιγνώμων οὗτοσ οἶδε διαγιγνώσκειν τὸν ὀρθῶσ κρινοῦντα ἢ μή, καὶ ἐπ̓ αὐτὸν αὖθισ τοῦτον ἄλλου ἐπιγνώμονοσ, οἶμαι, δεῖ. ἡμεῖσ γὰρ πόθεν ἂν εἰδείημεν διακρίνειν τὸν ἄριστα κρῖναι δυνάμενον; ὁρᾷσ ὅποι τοῦτο ἀποτείνεται καὶ ὡσ ἀπέραντον γίγνεται, στῆναί ποτε καὶ καταληφθῆναι μὴ δυνάμενον; ἐπεὶ καὶ τὰσ ἀποδείξεισ αὐτάσ, ὁπόσασ οἱο͂́ν τε εὑρίσκειν, ἀμφισβητουμένασ ὄψει καὶ μηδὲν ἐχούσασ βεβαιου· αἱ γοῦν πλεῖσται αὐτῶν δἰ ἄλλων ἀμφισβητουμένων πείθειν ἡμᾶσ βιάζονται εἰδέναι, αἱ δὲ τοῖσ πάνυ προδήλοισ τὰ ἀφανέστατα συνάπτουσαι οὐδὲν αὐτοῖσ κοινωνοῦντα ἀποδείξεισ ὅμωσ αὐτῶν εἶναι φάσκουσιν, ὥσπερ εἴ τισ οἰοίτο ἀποδείξειν εἶναι θεούσ, διότι βωμοὶ αὐτῶν ὄντεσ φαίνονται. ἀπορίαν ἐπανεληλύθαμεν.

Οἱᾶ́ με εἰργάσω, ὦ Λυκῖνε, ἄνθρακάσ μοι τὸν θησαυρὸν ἀποφήνασ, καὶ ὡσ ἐοίκεν ἀπολεῖταί μοι τὰ τοσαῦτα ἔτη καὶ ὁ κάματοσ ὁ πολύσ.

Ἀλλ̓, ὦ Ἑρμότιμε, πολὺ ἔλαττον ἀνιάσῃ, ἢν ἐννοήσῃσ ὅτι οὐ μόνοσ ἔξω μένεισ τῶν ἐλπισθέντων ἀγαθῶν, ἀλλὰ πάντεσ, ὡσ ἔποσ εἰπεῖν, περὶ ὄνου σκιᾶσ μάχονται οἱ φιλοσοφοῦντεσ. ἢ τίσ ἄρα δύναιτο δἰ ἐκείνων ἁπάντων χωρῆσαι ὧν ἔφην; ὅπερ ἀδύνατον καὶ αὐτὸσ λέγεισ εἶναι. νῦν δὲ ὅμοιόν μοι δοκεῖσ ποιεῖν ὥσπερ εἴ τισ δακρύοι καὶ αἰτιῷτο τὴν τύχην, ὅτι μὴ δύναιτο ἀνελθεῖν ἐσ τὸν οὐρανόν, ἢ ὅτι μὴ βύθιοσ ὑποδὺσ εἰσ τὴν θάλατταν ἀπὸ Σικελίασ ἐσ Κύπρον ἀναδύσεται, ἢ ὅτι μὴ ἀρθεὶσ πτηνὸσ αὐθημερὸν ἀπὸ τῆσ Ἑλλάδοσ εἰσ Ἰνδοὺσ τελεῖ· τὸ δ̓ αἴτιον τῆσ λύπησ, ὅτι ἠλπίκει, οἶμαι, ἢ ὄναρ ποτὲ ἰδὼν τοιοῦτον ἢ αὐτὸσ αὑτῷ ἀναπλάσασ, οὐ πρότερον ἐξετάσασ εἰ ἐφικτὰ εὔχεται καὶ κατὰ τὴν ἀνθρώπου φύσιν. καὶ δὴ καὶ σέ, ὦ ἑταῖρε, πολλὰ καὶ θαυμαστὰ ὀνειροπολοῦντα νύξασ ὁ λόγοσ ἀπὸ τοῦ ὕπνου ἐκθορεῖν ἐποίησεν· εἶτα ὀργίζῃ αὐτῷ ἔτι μόλισ τοὺσ ὀφθαλμοὺσ ἀνοίγων καὶ τὸν ὕπνον οὐ ῥᾳδίωσ ἀποσειόμενοσ ὑφ̓ ἡδονῆσ ὧν ἑώρασ. ἑαυτοῖσ ἀναπλάττοντεσ, ἢν μεταξὺ πλουτουσιν αὐτοῖσ καὶ θησαυροὺσ ἀνορύττουσι καὶ βασιλεύουσι καὶ τὰ ἄλλα εὐδαιμονοῦσιν, ‐ οἱᾶ πολλὰ ἡ θεὸσ ἐκείνη ῥᾳδιουργεῖ, ἡ Εὐχή, μεγαλόδωροσ οὖσα καὶ πρὸσ οὐδὲν ἀντιλέγουσα, κἂν πτηνὸσ θέλῃ τισ γενέσθαι, κἂν κολοσσιαῖοσ τὸ μέγεθοσ, κἂν ὄρη ὅλα χρυσᾶ εὑρίσκειν ‐ ἢν τοίνυν ταῦτα ἐννοοῦσιν αὐτοῖσ ὁ παῖσ προσελθὼν ἔρηταί τι τῶν ἀναγκαίων, οἱο͂ν ὅθεν ἄρτουσ ὠνητέον ἢ ὅ τι φατέον πρὸσ τὸν ἀπαιτοῦντα τοὐνοίκιον ἐκ πολλοῦ περιμένοντα, οὕτωσ ἀγανακτοῦσιν ὡσ ὑπὸ τοῦ ἐρομένου καὶ παρενοχλήσαντοσ ἀφαιρεθέντεσ ἅπαντα ἐκεῖνα τἀγαθὰ καὶ ὀλίγου δέουσι τὴν ῥῖνα τοῦ παιδὸσ ἀποτραγεῖν.

ἀλλὰ σύ, ὦ φιλότησ, μὴ πάθῃσ αὐτὸ πρὸσ ἐμέ, εἴ σε θησαυροὺσ ἀνορύττοντα καὶ πετόμενον καί τινασ ἐννοίασ ὑπερφυεῖσ ἐννοοῦντα καί τινασ ἐλπίδασ ἀνεφίκτουσ ἐλπίζοντα φίλοσ ὢν οὐ περιεῖδον διὰ παντὸσ τοῦ βίου ὀνείρῳ ἡδεῖ μὲν ἴσωσ, ἀτὰρ ὀνείρῳ γε συνόντα, διαναστάντα δὲ ἀξιῶ πράττειν τι τῶν ἀναγκαίων καὶ ὅ σε παραπέμψει ἐσ τὸ λοιπον τοῦ βίου τὰ κοινὰ ταῦτα φρονοῦντα·

ἐπεὶ ὅ γε νῦν ἔπραττεσ καὶ ἐπενόεισ, οὐδὲν τῶν Ἱπποκενταύρων καὶ Χιμαιρῶν καὶ Γοργόνων διαφέρει, καὶ ὅσα ἄλλα ὄνειροι καὶ ποιηταὶ καὶ γραφεῖσ ἐλεύθεροι ὄντεσ ἀναπλάττουσιν οὔτε γενόμενα πώποτε οὔτε γενέσθαι δυνάμενα. καὶ ὅμωσ ὁ πολὺσ λεὼσ πιστεύουσιν αὐτοῖσ καὶ κηλοῦνται ὁρῶντεσ ἢ ἀκούοντεσ τὰ τοιαῦτα διὰ τὸ ξένα καὶ ἀλλόκοτα εἶναι.

καὶ σὺ δὴ μυθοποιοῦ τινοσ ἀκούσασ ὡσ ἔστι τισ γυνὴ ὑπερφυὴσ τὸ κάλλοσ, ὑπὲρ τὰσ Χάριτασ αὐτὰσ ἢ τὴν Οὐρανίαν εἶναι, μὴ πρότερον ἐξετάσασ εἰ ἀληθῆ λέγει καὶ εἰ ἔστι που τῆσ γῆσ ἡ ἄνθρωποσ αὕτη, ἤρασ εὐθύσ, ὥσπερ φασὶ τὴν Μήδειαν ἐξ ὀνείρατοσ ἐρασθῆναι τοῦ Ιἄσονοσ.

ὃ δὲ δὴ μάλιστά σε πρὸσ τὸν ἔρωτα ἐπηγαγετο καὶ τοὺσ ἄλλουσ δέ, ὁπόσοι τοῦ αὐτοῦ σοι εἰδώλου ἐρῶσι, τοῦτο ἦν, ὥσ γέ μοι εἰκάζοντι φαίνεται, τὸ τὸν λέγοντα ἐκεῖνον περὶ τῆσ γυναικόσ, ἐπείπερ ἐπιστεύθη τὸ πρῶτον ὅτι ἀληθῆ λέγει, ἀκόλουθα ἐπάγειν· εισ τοῦτο γὰρ ἑωρᾶτε μόνον, καὶ διὰ τοῦτο εἷλκεν ὑμᾶσ τῆσ ῥινόσ, ἐπείπερ ἅπαξ τὴν πρώτην λαβὴν ἐνεδώκατε αὐτῷ, καὶ ἦγεν ἐπὶ τὴν ἀγαπωμένην δἰ ἧσ ἔλεγεν εὐθείασ ὁδοῦ· ῥᾴδια γάρ, οἶμαι, τὰ μετὰ ταῦτα καὶ οὐδεὶσ ὑμῶν ἔτι ἐπιστρεφόμενοσ εἰσ τὴν εἴσοδον ἐξήταζεν εἰ ἀληθήσ ἐστι καὶ εἰ μὴ ἔλαθε καθ̓ ἣν οὐκ ἐχρῆν εἰσελθών, ἀλλ̓ ἠκολούθει τοῖσ τῶν προωδευκότων ἴχνεσι, καθάπερ τὰ πρόβατα πρὸσ τὸν ἡγούμενον, δέον ἐπὶ τῇ εἰσόδῳ καὶ κατὰ τὴν ἀρχὴν εὐθὺσ σκέψασθαι, εἴπερ εἰσιτητέον. ὃ δέ φημι, σαφέστερον ἂν μάθοισ, ἤν τι τοιοῦτον ὅμοιον παραθεωρήσῃσ αὐτῷ·

λέγοντοσ γάρ τινοσ τῶν μεγαλοτόλμων τούτων ποιητῶν, ὡσ γένοιτό ποτε τρικέφαλοσ καὶ ἑξάχειρ ἄνθρωποσ, ἂν τὸ πρῶτον ταῦτα ἀπραγμόνωσ ἀποδέξῃ μὴ ἐξετάσασ εἰ δυνατόν, ἀλλὰ πιστεύσασ, εὐθὺσ ἀκολούθωσ ἂν ἐπάγοι καὶ τὰ λοιπά, ὡσ καὶ ὀφθαλμοὺσ ὁ αὐτὸσ εἶχεν ἓξ καὶ ὦτα ἓξ καὶ φωνὰσ τρεῖσ ἅμα ἠφίει καὶ ἤσθιε διὰ τριῶν στομάτων καὶ δακτύλουσ τριάκοντα εἶχεν, οὐχ ὥσπερ ἕκαστοσ ἡμῶν δέκα ἐν ἀμφοτέραισ ἑκάστη πέλτην ἢ γέρρον ἢ ἀσπίδα εἶχον, αἱ τρεῖσ δὲ ἡ μὲν πέλεκυν κατέφερεν, ἡ δὲ λόγχην ἠφίει, ἡ δὲ τῷ ξίφει ἐχρῆτο.

καὶ τίσ ἔτι ἂν ἀπιστήσειε ταῦτα λέγοντι αὐτῷ; ἀκόλουθα γὰρ τῇ ἀρχῇ, περὶ ᾗσ ἐχρῆν εὐθὺσ σκοπεῖν εἴπερ δεκτέα καὶ εἰ συγχωρητέα οὕτωσ ἔχειν. ἢν δὲ ἅπαξ ἐκεῖνα δῷσ, ἐπιρρεῖ τὰ λοιπὰ καὶ οὔποτε στήσεται καὶ τὸ ἀπιστεῖν αὐτοῖσ οὐκέτι ῥᾴδιον, ἐπείπερ ἀκόλουθα καὶ ὅμοιά ἐστι τῇ συγχωρηθείσῃ ἀρχῇ, ἅπερ καὶ ὑμεῖσ πάσχετε· ὑπὸ γὰρ δὴ ἔρωτοσ καὶ προθυμίασ οὐκ ἐξετάσαντεσ τὰ κατὰ τὴν εἴσοδον ἑκάστην ὅπωσ ὑμῖν ἔχει, προχωρεῖτε ὑπὸ τῆσ ἀκολουθίασ ἑλκόμενοι, οὐκ ἐννοοῦντεσ εἴ πῃ γένοιτ̓ ἂν ἀκόλουθόν τι αὐτῷ καὶ ψεῦδοσ ὄν, οἱο͂ν, εἴ τισ λέγοι τὰ δὶσ πέντε ἑπτὰ εἶναι καὶ σὺ πιστεύσειασ αὐτῷ μὴ ἀριθμήσασ ἐπὶ σαυτοῦ, ἐπάξει δηλαδὴ ὅτι καὶ τετράκισ πέντε τετταρεσκαίδεκα πάντωσ ἐστὶ καὶ μεχρι ἂν ὅτου ἐθελήσῃ, οἱᾶ καὶ ἡ θαυμαστὴ γεωμετρία ποιεῖ· κἀκείνη γὰρ τοὺσ ἐν ἀρχῇ ἀλλόκοτά τινα αἰτήματα αἰτή·

σασα καὶ συγχωρηθῆναι αὐτῇ ἀξιώσασα οὐδὲ συστῆναι δυνάμενα, σημεῖά τινα ἀμερῆ καὶ γραμμὰσ ἀπλατεῖσ καὶ τὰ τοιαῦτα, ἐπὶ σαθροῖσ τοῖσ θεμελίοισ τούτοισ οἰκοδομεῖ τὰ τοιαῦτα καὶ ἀξιοῖ εἰσ ἀπόδειξιν ἀληθῆ λέγειν ἀπὸ ψευδοῦσ τῆσ ἀρχῆσ ὁρμωμένη. κατὰ ταὐτὰ τοίνυν καὶ ὑμεῖσ δόντεσ τὰσ ἀρχὰσ τῆσ προαιρέσεωσ ἑκάστησ πιστεύετε τοῖσ ἑξῆσ καὶ γνώρισμα τῆσ ἀληθείασ αὐτῶν τὴν ἀκολουθίαν ἡγεῖσθε εἶναι ψευδῆ οὖσαν·

εἶτα οἱ μὲν ὑμῶν ἐναποθνήσκουσι ταῖσ ἐλπίσι, πρὶν ἰδεῖν τἀληθὲσ καὶ καταγνῶναι τῶν ἐξαπατησάντων ἐκείνων, οἱ δὲ κἂν αἴσθωνται ἐξηπατημένοι ὀψέ ποτε γέροντεσ ἤδη γενόμενοι, ὀκνοῦσιν ἀναστρέφειν αἰδούμενοι, εἰ δεήσει τηλικούτουσ αὐτοὺσ ὄντασ ἐξομολογήσασθαι ὅτι πράγματα παίδων ἔχοντεσ οὐ συνίεσαν· ὥστε ἐμμένουσι τοῖσ αὐτοῖσ ὑπ̓ αἰσχύνησ καὶ ἐπαινοῦσι τὰ παρόντα καὶ ὁπόσουσ ἂν δύνωνται προτρέπουσιν ἐπὶ τὰ αὐτά, ὡσ ἂν μὴ μόνοι ἐξηπατημένοι ὦσιν, ἀλλὰ ἔχωσι παραμυθίαν τὸ καὶ πολλοὺσ καὶ ἄλλουσ τὰ ὅμοια παθεῖν αὐτοῖσ·

καὶ γὰρ αὖ κἀκεῖνο ὁρῶσιν, ὅτι ἢν τἀληθὲσ εἴπωσιν, οὐκετι σεμνοὶ ὥσπερ νῦν καὶ ὑπὲρ τοὺσ πολλοὺσ δόξουσιν οὐδὲ τιμήσονται ὁμοίωσ. οὐκ ἂν οὖν ἑκόντεσ εἴποιεν εἰδότεσ, ἀφ̓ οἱών ἐκπεσόντεσ ὅμοιοι τοῖσ ἄλλοισ δόξουσιν. ὀλίγοισ δ̓ ἂν πάνυ ἐντύχοισ ὑπ̓ ἀνδρείασ τολμῶσι λέγειν ὅτι ἐξηπάτηνται καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἀποτρέπειν τῶν ὁμοίων πειρωμένουσ. εἰ δ̓ οὖν τινι τοιούτῳ ἐντύχοισ, φιλαλήθη τε κάλει τὸν τοιοῦτον καὶ χρηστὸν καὶ δίκαιον καί, εἰ βούλει, φιλόσοφον· οὐ γὰρ ἂν φθονήσαιμι τούτῳ μόνῳ τοῦ ὀνόματοσ·

οἱ δ̓ ἄλλοι ἢ οὐδὲν ἀληθὲσ ἴσασιν οἰόμενοι εἰδέναι ἢ εἰδότεσ ἀποκρύπτονται ὑπὸ δειλίασ καὶ αἰσχύνησ καὶ τοῦ προτιμᾶσθαι βούλεσθαι. καίτοι πρὸσ τῆσ Ἀθηνᾶσ ἅπαντα μὲν ἃ ἔφην, ἐάσωμεν αὐτοῦ καταβαλόντεσ καὶ λήθη τισ ἔστω αὐτῶν ὥσπερ τῶν πρὸ Εὐκλείδου ἄρχοντοσ πραχθέντων, ὑποθέμενοι δὲ ταύτην φιλοσοφίαν ὀρθὴν εἶναι τὴν τῶν Στωϊκῶν, ἄλλην δὲ μηδ̓ ἡντιναοῦν, ἴδωμεν εἰ ἐφικτὴ αὕτη καὶ δυνατή ἐστιν, ἢ μάτην κάμνουσιν ὁπόσοι ἐφίενται αὐτῆσ·

τὰσ μὲν γὰρ ὑποσχέσεισ ἀκούω θαυμαστάσ τινασ, ἡλίκα εὐδαιμονήσουσιν οἱ ἐσ τὸ ἀκρότατον ἐλθόντεσ· μόνουσ γὰρ τούτουσ πάντα συλλαβόντασ ἕξειν τὰ τῷ ὄντι ἀγαθά. μήθ̓ ὑφ̓ ἡδονῆσ κατασπᾶσθαι μήτε ὀργίζεσθαι, φθόνου δὲ κρείττονι καὶ πλούτου καταφρονοῦντι καὶ συνόλωσ εὐδαίμονι, ὁποῖον χρὴ τὸν κανόνα εἶναι καὶ γνώμονα τοῦ κατὰ τὴν ἀρετὴν βίου, ‐ ὁ γὰρ καὶ κατὰ μικρότατον ἐνδέων ἀτελήσ, κἂν πάντα πλείω ἔχῃ ‐ εἰ δὲ τοῦτο οὐχί, οὐδέπω εὐδαίμων.

Οὐδένα τοιοῦτον εἶδον.

Εὖ γε, ὦ Ἑρμότιμε, ὅτι οὐ ψεύδῃ ἑκών. εἰσ τί δ̓ οὖν ἀποβλέπων φιλοσοφεῖσ, ὅταν ὁρᾷσ μήτε τὸν διδάσκαλον τὸν σὸν μήτε τὸν ἐκείνου μήτε τὸν πρὸ αὐτοῦ μηδ̓ ἂν εἰσ δεκαγονίαν ἀναγάγῃσ μηδένα αὐτῶν σοφὸν ἀκριβῶσ καὶ διὰ τοῦτο εὐδαίμονα γεγενημένον; οὐδὲ γὰρ ἂν ἐκεῖνο ὀρθῶσ εἴποισ, ὡσ ἀπόχρη, κἂν πλησίον γένῃ τῆσ εὐδαιμονίασ, ἐπεὶ οὐδὲν ὄφελοσ· ὁμοίωσ γὰρ ἔξω τοῦ ὀδοῦ ἐστι καὶ ἐν τῷ ὑπαίθρῳ ὅ τε παρὰ τὴν θύραν ἔξω ἑστὼσ καὶ ὁ πόρρω, διαλλάττοιεν δ̓ ἄν, ὅτι μᾶλλον οὗτοσ ἀνιάσεται ὁρῶν ἐγγύθεν οἱών ἐστέρηται. εἶτα ἵνα πλησίον γένῃ τῆσ εὐδαιμονίασ ‐ δώσω γὰρ τοῦτό σοι ‐ τοσαῦτα πονεῖσ κατατρύχων σεαυτόν, καὶ παραδεδράμηκε σε ὁ βίοσ ὁ τοσοῦτοσ ἐν ἀκηδίᾳ καὶ καμάτῳ καὶ ἀγρυπνίαισ κάτω νενευκότα; καὶ εἰσαῦθισ πονήσεισ, ὡσ φήσ, ἄλλα εἴκοσιν ἔτη τοὐλάχιστον, ἵνα ὀγδοηκοντούτησ γενόμενοσ ‐ εἴ τισ ἐγγυητήσ ἐστί σοι, ὅτι βιώσῃ τοσαῦτα ‐ ὅμωσ ᾖσ ἐν τοῖσ μηδέπω εὐδαιμονοῦσιν;

εἰ μὴ μόνοσ οἰεί τεύξεσθαι τούτου καὶ αἱρήσειν διώκων ὃ πρὸ σοῦ μάλα πολλοὶ κἀγαθοὶ καὶ ὠκύτεροι παρὰ πολὺ διώκοντεσ οὐ κατέλαβον. ἀλλὰ καὶ κατάλαβε, εἰ δοκεῖ, καὶ ἔχε ὅλον συλλαβών, τὸ μὲν δὴ πρῶτον οὐχ ὁρῶ ὅ τι ποτ̓ ἂν εἰή τἀγαθόν, ὡσ ἀντάξιον δοκεῖν τῶν πόνων τῶν τοσούτων.

ἔπειτα ἐσ πόσον ἔτι τὸν λοιπὸν χρόνον ἀπολαύσεισ αὐτοῦ γέρων ἤδη καὶ παντὸσ ἡδέοσ ἔξωροσ ὢν καὶ τὸν ἕτερον πόδα, φασίν, ἐν τῇ σορῷ ἔχων; εἰ μή τι ἐσ ἄλλον, ὦ γενναῖε, βίον προγυμνάζεισ ἑαυτόν, ὡσ ἐσ ἐκεῖνον ἐλθὼν ἄμεινον διαγάγοισ, εἰδὼσ ὅντινα τρόπον χρὴ βιοῦν, ὅμοιον ὡσ εἴ τισ ἐσ τοσοῦτον σκευάζοι τε καὶ εὐτρεπίζοι ὡσ δειπνήσων ἄμεινον, ἄχρι ἂν λάθῃ ὑπὸ λιμοῦ διαφθαρείσ.

ἀλλὰ μὴν οὐδ̓ ἐκεῖνό πω κατανενόηκασ, οἶμαι, ὡσ ἡ μὲν ἀρετὴ ἐν ἔργοισ δήπου ἐστίν, οἱο͂ν ἐν τῷ δίκαια πράττειν καὶ σοφὰ καὶ ἀνδρεῖα, ὑμεῖσ δὲ ‐ τὸ δὲ ὑμεῖσ ὅταν εἴπω, τοὺσ ἄκρουσ τῶν φιλοσοφούντων φημί ‐ ἀφέντεσ ταῦτα ζητεῖν καὶ ποιεῖν ῥημάτια δύστηνα μελετᾶτε καὶ συλλογισμοὺσ καὶ ἀπορίασ καὶ τὸ πλεῖστον τοῦ βίου ἐπὶ τούτοισ διατρίβετε, καὶ ὃσ ἂν κρατῇ ἐν αὐτοῖσ, καλλίνικοσ ὑμῖν δοκεῖ·

ἀφ̓ ὧν, οἶμαι, καὶ τὸν διδάσκαλον τουτονὶ θαυμάζετε, γέροντα ἄνδρα, ὅτι τοὺσ προσομιλοῦντασ ἐσ ἀπορίαν καθίστησι καὶ οἶδεν ὡσ χρὴ ἐρέσθαι καὶ σοφίσασθαι καὶ πανουργῆσαι καὶ ἐσ ἄφυκτα ἐμβαλεῖν, καὶ τὸν καρπὸν ἀτεχνῶσ ἀφέντεσ ‐ οὗτοσ δὲ ἦν περὶ τὰ ἔργα ‐ περὶ τὸν φλοιὸν ἀσχολεῖσθε τὰ φύλλα καταχέοντεσ ἀλλήλων ἐν ταῖσ ὁμιλίαισ. ἢ γὰρ ἄλλα ἐστὶν ἃ πράττετε, ὦ Ἑρμότιμε, πάντεσ ἑώθεν εἰσ ἑσπέραν;

Οὔκ, ἀλλὰ ταῦτα. Ἢ οὖν οὐχὶ καὶ ὀρθῶσ τισ φαίη τὴν σκιὰν ὑμᾶσ θηρεύειν ἐάσαντασ τὸ σῶμα ἢ τοῦ ὄφεωσ τὸ σύφαρ ἀμελήσαντασ τοῦ ὁλκοῦ, μᾶλλον δὲ τὸ ὅμοιον ποιεῖν ὥσπερ εἴ τισ ἐσ ὅλμον ὕδωρ ἐκχέασ ὑπέρῳ σιδηρῷ πτίττοι πράττειν ἀναγκαῖόν τι καὶ προὔργου οἰόμενοσ, οὐκ εἰδὼσ ὅτι ἂν ἀποβάλῃ, φασί, τοὺσ ὤμουσ πτίττων, ὕδωρ ὁμοίωσ τὸ ὕδωρ μένει; καί μοι δὸσ ἐνταῦθα ἤδη ἐρέσθαι σε, εἰ ἐθέλοισ ἂν ἔξω τῶν λόγων τὰ ἄλλα ἐοικέναι τῷ διδασκάλῳ, οὕτω μὲν ὀργίλοσ, οὕτω δὲ μικρολόγοσ, οὕτω δὲ φιλόνεικοσ ὢν καὶ φιλήδονοσ νὴ Δί̓, εἰ καὶ μὴ τοῖσ πολλοῖσ δοκεῖ.

τί σιγᾷσ, ὦ Ἑρμότιμε; θέλεισ διηγήσομαι ἃ πρῴην ἤκουσα ὑπὲρ φιλοσοφίασ τινὸσ λέγοντοσ ἀνδρὸσ πάνυ γεγηρακότοσ, ᾧ πάμπολλοι τῶν νέων ἐπὶ σοφίᾳ πλησιάζουσιν;

ἀπαιτῶν γὰρ παρά τινοσ τῶν μαθητῶν τὸν μισθὸν ἠγανάκτει, λέγων ὑπερήμερον εἶναι καὶ ἐκπρόθεσμον τοῦ ὀφλήματοσ, ὃν ἔδει πρὸ ἑκκαίδεκα ἡμερῶν ἐκτετικέναι τῇ ἕνῃ καὶ νέᾳ· οὕτω γὰρ συνθέσθαι. καὶ ἐπεὶ ταῦτα ἠγανάκτει, παρεστὼσ ὁ θεῖοσ τοῦ νεανίσκου, ἄγροικοσ ἄνθρωποσ καὶ ἰδιώτησ ὡσ πρὸσ τὰ ὑμέτερα, Πέπαυσο, εἶπεν, ὦ θαυμάσιε, τὰ μέγιστ̓ ἠδικῆσθαι λέγων, εἰ ῥημάτια παρὰ σοῦ πριάμενοι μηδέπω ἐκτετίκαμεν διάφορον.

καίτοι ἃ μὲν ἡμῖν πέπρακασ, ἔχεισ ἔτι καὶ αὐτὸσ καὶ οὐδὲν ἔλαττον γέγονέ σοι τῶν μαθημάτων·

τὰ δ̓ ἄλλα ὧν ἐξ ἀρχῆσ ἐπιθυμῶν συνέστησά σοι τὸν νεανίσκον, ὁ δ̓ οὐδὲν ἀμείνων γεγένηται διὰ σέ, ὃσ τοὐμοῦ γείτονοσ Ἐχεκράτουσ τὴν θυγατέρα συναρπάσασ παρθένον οὖσαν διέφθειρε καὶ ὀλίγου δίκην ἔφυγε βιαίων, εἰ μὴ ἐγὼ ταλάντου ὠνησάμην τὸ πλημμέλημα παρὰ πένητοσ ἀνδρὸσ τοῦ Ἐχεκράτουσ· τὴν μητέρα δὲ πρῴην ἐρράπισεν, ὅτι αὐτοῦ ἐλάβετο ὑπὸ κόλπου ἐκκομίζοντοσ τὸν κάδον, ὡσ ἔχοι συμβολάσ, οἶμαι, καταθεῖναι. τὰ μὲν γὰρ ἐσ ὀργὴν καὶ θυμὸν καὶ ἀναισχυντίαν καὶ ἐσ τόλμαν καὶ ψεῦδοσ μακρῷ τινι ἄμεινον εἶχε πέρυσιν ἢ νῦν· καίτοι ἐβουλόμην ἂν αὐτὸν ἐσ ταῦτα ὠφελῆσθαι ὑπὸ σοῦ μᾶλλον ἤπερ ἐκεῖνα εἰδέναι, ἃ καθ̓ ἑκάστην ἡμέραν πρὸσ ἡμᾶσ οὐδὲν δεομένουσ ἐπὶ τὸ δεῖπνον διεξέρχεται, ὡσ κροκόδειλοσ ἡρ́πασε παιδίον, καὶ ὑπέσχηται ἀποδώσειν αὐτό, ἂν ἀποκρίνηται ὁ πατὴρ οὐκ οἶδ̓ ὅ τι, ἢ ὡσ ἀναγκαῖόν ἐστιν ἡμέρασ οὔσησ μὴ νύκτα εἶναι·

ἐνίοτε δὲ καὶ κέρατα ἡμῖν ὁ γενναῖοσ ἀναφύει οὐκ οἶδ̓ ὅπωσ περιπλέκων τὸν λόγον. ἡμεῖσ δὲ γελῶμεν ἐπὶ τούτοισ, καὶ μάλιστα ὅταν ἐπιβυσάμενοσ τὰ ὦτα μελετᾷ πρὸσ αὑτὸν ἕξεισ τινὰσ καὶ σχέσεισ καὶ καταλήψεισ καὶ φαντασίασ καὶ τοιαῦτα πολλὰ ὀνόματα διεξιών. ἀκούομεν δὲ αὐτοῦ λέγοντοσ ὡσ καὶ ὁ θεὸσ οὐκ ἐν οὐρανῷ ἐστιν, ἀλλὰ διὰ πάντων πεφοίτηκεν, οἱο͂ν ξύλων καὶ λίθων καὶ ζῴων, ἄχρι καὶ τῶν ἀτιμοτάτων· ἐμέ.

τοιαῦτα τοῦ ἀνδρὸσ εἰπόντοσ, ὁ φιλόσοφοσ ὁρ́α οἱάν ἀπόκρισιν ἀπεκρίνατο, ὦ Ἑρμότιμε, ὡσ πρεσβυτικήν·

ἔφη γάρ, Ἀλλ̓ εἴ γε μὴ ἐμοὶ ἐπλησίαζεν οὗτοσ, οὐκ οἰεί μακρῷ χείρω ἂν αὐτὸν ἐξεργάσασθαι ἢ καὶ νὴ Δία ἴσωσ τῷ δημίῳ παραδεδόσθαι; ὡσ νῦν γε χαλινόν τινα ἐμβέβληκεν αὐτῷ ἡ φιλοσοφία καὶ ἡ πρὸσ ταυτην αἰδώσ, καὶ διὰ τοῦτο μετριώτερόσ ἐστιν ὑμῖν καὶ φορητὸσ ἔτι· φέρει γάρ τινα αἰσχύνην αὐτῷ, εἰ ἀνάξιοσ φαίνοιτο τοῦ σχήματοσ καὶ τοῦ ὀνόματοσ, ἃ δὴ παρακολουθοῦντα παιδαγωγεῖ αὐτόν. ὥστε δίκαιοσ ἂν εἰήν, εἰ καὶ μὴ ὧν βελτίω ἀπέφηνα, μισθὸν παῤ ὑμῶν λαβεῖν, ἀλλ̓ οὖν ἐκείνων γε, ἃ μὴ δέδρακεν αἰδούμενοσ φιλοσοφίαν· ἐπεὶ καὶ αἱ τίτθαι τοιάδε λέγουσι περὶ τῶν παιδίων, ὡσ απιτέον αὐτοῖσ ἐσ διδασκάλου· καὶ γὰρ ἂν μηδέπω μαθεῖν ἀγαθόν τι δύνωνται, ἀλλ̓ οὖν φαῦλον οὐδὲν ποιήσουσιν ἐκεῖ μένοντεσ. ἐγὼ μὲν οὖν τὰ ἄλλα πάντα ἀποπλῆσαί μοι δοκῶ, καὶ ὅντινα ἂν ἐθέλῃσ τῶν εἰδότων τὰ ἡμέτερα, ἧκέ μοι ἐσ αὔριον παραλαβὼν ὄψει τε ὅπωσ ἐρωτᾷ καὶ πῶσ ἀποκρίνεται καὶ ὅσα μεμάθηκε καὶ ὅσα ἤδη ἀνέγνωκε βιβλία περὶ ἀξιωμάτων, περὶ συλλογισμῶν, περὶ καταλήψεωσ, περὶ καθηκόντων καὶ ἄλλα ποικίλα. εἰ δὲ ἢ τὴν μητέρα ἔτυπτεν ἢ παρθένουσ συνήρπαζε, τί ταῦτα πρὸσ ἐμέ;

οὐ γὰρ παιδαγωγόν με ἐπεστήσατε αὐτῷ. τοιαῦτα γέρων ἄνθρωποσ ὑπὲρ φιλοσοφίασ ἔλεγε.

σὺ δὲ καὶ αὐτὸσ ἂν φαίησ, ὦ Ἑρμότιμε, ἱκανὸν εἶναι, ὡσ διὰ τοῦτο φιλοσοφοίημεν, ὡσ μηδὲν τῶν φαυλοτέρων πράττοιμεν. ἢ ἐπ̓ ἄλλαισ ἐλπίσιν ἐξ ἀρχῆσ φιλοσοφεῖν ἠξιοῦμεν, οὐχ ὡσ τῶν ἰδιωτῶν κοσμιώτεροι εἰήμεν περινοστοῦντεσ; τί οὖν οὐκ ἀποκρίνῃ καὶ τοῦτο; Τί δ̓ ἄλλο ἢ ὅτι καὶ δακρῦσαι ὀλίγου δέω; ἐσ τοσοῦτό μου καθίκετο ὁ λόγοσ ἀληθὴσ ὤν, καὶ ὀδύρομαι, ὅσον ἄθλιοσ χρόνον ἀνάλωκα καὶ προσέτι μισθοὺσ οὐκ ὀλίγουσ τελῶν ἀντὶ τῶν πόνων· νυνὶ γὰρ ὥσπερ ἐκ μέθησ ἀνανήφων ὁρῶ οἱᾶ μέν ἐστιν ὧν ἤρων, ὁπόσα δὲ πέπονθα διὰ ταῦτα. Καὶ τί δεῖ δακρύων, ὦ χρηστέ;

τὸ γὰρ τοῦ μύθου ἐκεῖνο πάνυ συνετόν, οἶμαι, ὃν Αἴσωποσ διηγεῖτο· ἔφη γὰρ ἄνθρωπόν τινα ἐπὶ τῇ ἠϊόνι καθεζόμενον ἐπὶ τὴν κυματωγὴν ἀριθμεῖν τὰ κύματα, σφαλέντα δὲ καὶ ἄχθεσθαι καὶ ἀνιᾶσθαι, ἄχρι δὴ τὴν κερδὼ παραστᾶσαν εἰπεῖν αὐτῷ, Τί, ὦ γενναῖε, ἀνιᾷ τῶν παρελθόντων ἕνεκα, δέον τὰ ἐντεῦθεν ἀρξάμενον ἀριθμεῖν ἀμελήσαντα ἐκείνων;

Καὶ σὺ τοίνυν, ἐπείπερ οὕτω σοι δοκεῖ, ἐσ τὸ λοιπὸν ἂν ἄμεινον ποιήσαισ βίον τε κοινὸν ἅπασι βιοῦν ἀξιῶν καὶ συμπολιτεύσῃ τοῖσ πολλοῖσ οὐδὲν ἀλλόκοτον καὶ τετυφωμένον ἐλπίζων, καὶ οὐκ αἰσχυνῇ, ἤνπερ εὖ φρονῇσ, εἰ γέρων ἄνθρωποσ μεταμαθήσῃ καὶ μεταχωρήσεισ πρὸσ τὸ βέλτιον. ταῦτα πάντα, ὦ φιλότησ, ὁπόσα εἶπον, μή με νομίσῃσ κατὰ τῆσ Στοᾶσ παρεσκευασμένον ἢ ἔχθραν τινὰ ἐξαίρετον πρὸσ Στωϊκοὺσ ἐπανῃρημένον εἰρηκέναι, ἀλλὰ κοινὸσ ἐπὶ πάντασ ὁ λόγοσ·

Ἀριστοτέλουσ ᾕρησο τῶν ἄλλων ἀκρίτων ἐρήμην καταγνούσ.

νῦν δὲ ἐπεὶ τὰ Στωϊκῶν προετίμησασ, πρὸσ τὴν Στοὰν ἀποτετάσθαι ὁ λόγοσ ἔδοξεν οὐδὲν ἐξαίρετον πρὸσ αὐτὴν ἔχων. Εὖ λέγεισ·

ἄπειμι γοῦν ἐπ̓ αὐτὸ τοῦτο, ὡσ μεταβαλοίμην καὶ αὐτὸ δὴ τὸ σχῆμα. ὄψει γοῦν οὐκ εἰσ μακρὰν οὔτε πώγωνα ὥσπερ νῦν λάσιον καὶ βαθὺν οὔτε δίαιταν κεκολασμένην, ἀλλ̓ ἄνετα πάντα καὶ ἐλεύθερα· τάχα δὲ καὶ πορφυρίδα μεταμφιάσομαι, ὡσ εἰ δεῖεν ἅπαντεσ ὅτι μηκέτι μοι τῶν λήρων ἐκείνων μέτεστιν. ὡσ εἴθε γε καὶ ἐξεμέσαι δυνατὸν ἦν ἅπαντα ἐκεῖνα, ὁπόσα ἤκουσα παῤ αὐτῶν, καὶ εὖ ἴσθι, οὐκ ἂν ὤκνησα καὶ ἐλλέβορον πιεῖν διὰ τοῦτο ἐσ τὸ ἔμπαλιν ἢ ὁ Χρύσιπποσ, ὅπωσ μηδὲν ἔτι νοήσαιμι ὧν φασι. σοὶ δ̓ οὖν οὐ μικρὰν χάριν οἶδα, ὦ Λυκῖνε, ὅτι με παραφερόμενον ὑπὸ θολεροῦ τινοσ χειμάρρου καὶ τραχέοσ, ἐπιδιδόντα ἐμαυτὸν καὶ κατὰ ῥοῦν συρρέοντα τῷ ὕδατι, ἀνέσπασασ ἀπιστάσ, τὸ τῶν τραγῳδῶν τοῦτο, θεὸσ ἐκ μηχανῆσ ἐπιφανείσ. δοκῶ δέ μοι οὐκ ἀλόγωσ ἂν καὶ ξυρήσασθαι τὴν κεφαλὴν ὥσπερ οἱ ἐκ τῶν ναυαγίων ἀποσωθέντεσ ἐλεύθεροι, ἅτε καὶ σωτήρια τήμερον ἄξων τοσαύτην ἀχλὺν ἀποσεισάμενοσ τῶν ὀμμάτων. φιλοσόφῳ δὲ ἐσ τὸ λοιπὸν κἂν ἄκων ποτὲ ὁδῷ βαδίζων ἐντύχω, οὕτωσ ἐκτραπήσομαι καὶ περιστήσομαι ὥσπερ τοὺσ λυττῶντασ τῶν κυνῶν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Lucian, Ἑρμότιμοσ, Λυκῖνος

(루키아노스, Ἑρμότιμοσ, Λυκῖνος)

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION