Flavius Josephus, Antiquitates Judaicae, Book 20

(플라비우스 요세푸스, Antiquitates Judaicae, Book 20)

Τελευτήσαντοσ δὲ τοῦ βασιλέωσ Ἀγρίππα, καθὼσ ἐν τῇ πρὸ ταύτησ ἀπηγγέλκαμεν βίβλῳ, πέμπει Μάρσῳ διάδοχον Κλαύδιοσ Καῖσαρ Κάσσιον Λογγῖνον, μνήμῃ τῇ τοῦ βασιλέωσ τοῦτο χαριζόμενοσ, πολλὰ διὰ γραμμάτων ὑπ’ αὐτοῦ περιόντοσ ἀξιωθεὶσ μηκέτι Μάρσον τῶν κατὰ τὴν Συρίαν πραγμάτων προί̈στασθαι. Φᾶδοσ δὲ ὡσ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἐπίτροποσ ἀφίκετο, καταλαμβάνει στασιάσαντασ τοὺσ τὴν Περαίαν κατοικοῦντασ Ιοὐδαίουσ πρὸσ Φιλαδελφηνοὺσ περὶ ὁρ́ων κώμησ μιᾶσ λεγομένησ πολεμίων ἀνδρῶν ἀνάπλεω·

καὶ δὴ οἱ τῆσ Περαίασ χωρὶσ γνώμησ τῆσ τῶν πρώτων παρ’ αὐτοῖσ ἀναλαβόντεσ τὰ ὅπλα πολλοὺσ τῶν Φιλαδελφηνῶν διαφθείρουσιν. ταῦτα πυθόμενον τὸν Φᾶδον σφόδρα παρώξυνεν, ὅτι μὴ τὴν κρίσιν αὐτῷ παραλίποιεν, εἴπερ ὑπὸ τῶν Φιλαδελφηνῶν ἐνόμιζον ἀδικεῖσθαι, ἀλλ’ ἐφ’ ὅπλα χωρήσειαν.

λαβὼν οὖν τρεῖσ τοὺσ πρώτουσ αὐτῶν τοὺσ καὶ τῆσ στάσεωσ αἰτίουσ δῆσαι προσέταξεν, εἶτα τὸν μὲν αὐτῶν ἀνεῖλεν, Ἀννίβασ δ’ ἦν ὄνομα τούτῳ, Ἀμαράμῳ δὲ καὶ Ἐλεαζάρῳ τοῖσ δυσὶ φυγὴν ἐπέβαλεν.

ἀναιρεῖται δὲ καὶ Θολομαῖοσ ὁ ἀρχιλῃστὴσ μετ’ οὐ πολὺν χρόνον ἀχθεὶσ ἐπ’ αὐτὸν διατεθεικὼσ μέγιστα κακὰ τὴν Ἰδουμαίαν καὶ τοὺσ Ἄραβασ, ἐκαθάρθη τε λῃστηρίων ἅπασα τοὐντεῦθεν Ιοὐδαία προνοίᾳ καὶ φροντίδι τῇ Φάδου·

ὃσ δὴ καὶ τότε μεταπεμψάμενοσ τοὺσ ἀρχιερεῖσ καὶ τοὺσ πρώτουσ τῶν Ιἑροσολυμιτῶν παρῄνεσεν αὐτοῖσ τὸν ποδήρη χιτῶνα καὶ τὴν ἱερὰν στολήν, ἣν φορεῖν μόνοσ ὁ ἀρχιερεὺσ ἔθοσ ἔχει, εἰσ τὴν Ἀντωνίαν, ἥπερ ἐστὶ φρούριον, καταθέσθαι κεισομένην ὑπὸ τῇ Ῥωμαίων ἐξουσίᾳ, καθὰ δὴ καὶ πρότερον ἦν.

οἱ δὲ ἀντιλέγειν μὲν οὐκ ἐτόλμων, παρεκάλουν δ’ ὅμωσ τόν τε Φᾶδον καὶ τὸν Λογγῖνον, ἀφίκετο γὰρ καὶ αὐτὸσ εἰσ τὰ Ιἑροσόλυμα πολλὴν ἐπαγόμενοσ δύναμιν φόβῳ τοῦ μὴ τὰ προστάγματα Φάδου τὸ πλῆθοσ τῶν Ιοὐδαίων νεωτερίζειν ἀναγκάσῃ, πρῶτον μὲν αὐτοῖσ ἐπιτρέψαι πρέσβεισ ὡσ Καίσαρα πέμψαι τοὺσ αἰτησομένουσ παρ’ αὐτοῦ τὴν ἱερὰν στολὴν ὑπὸ τὴν αὐτῶν ἐξουσίαν ἔχειν, εἶτα δὲ περιμεῖναι μέχρισ ἂν γνῶσιν, τί πρὸσ ταῦτα Κλαύδιοσ ἀποκρίναιτο.

οἱ δὲ ἐπιτρέψειν αὐτοῖσ ἔφασαν ἀποστεῖλαι τοὺσ πρέσβεισ, εἰ λάβοιεν τοὺσ παῖδασ ὁμηρεύσοντασ.

ὑπακουσάντων δ’ ἑτοίμωσ ἐκείνων καὶ δόντων ἐξεπέμφθησαν οἱ πρέσβεισ. παραγενομένων δὲ εἰσ τὴν Ῥώμην αὐτῶν γνοὺσ ὁ νεώτεροσ Ἀγρίππασ ὁ τοῦ τετελευτηκότοσ παῖσ, καθ’ ἣν ἥκουσιν αἰτίαν, ἐτύγχανεν δὲ ὢν παρὰ Κλαυδίῳ Καίσαρι, καθὼσ καὶ πρότερον εἴπομεν, παρακαλεῖ τὸν Καίσαρα συγχωρῆσαι τοῖσ Ιοὐδαίοισ ἅπερ ἠξίουν περὶ τῆσ ἱερᾶσ στολῆσ καὶ Φάδῳ περὶ τούτων ἐπιστεῖλαι.

Καλέσασ δὲ Κλαύδιοσ τοὺσ πρέσβεισ ἔφη ταῦτα συγχωρεῖν καὶ ἐκέλευεν αὐτοὺσ Ἀγρίππᾳ χάριν εἰδέναι, ταῦτα γὰρ ἐκείνου ποιεῖν ἀξιώσαντοσ, ἐπί τε ταῖσ ἀποκρίσεσιν τοιαύτην ἐπιστολὴν ἔδωκεν·

"Κλαύδιοσ Καῖσαρ Γερμανικὸσ δημαρχικῆσ ἐξουσίασ τὸ πέμπτον ὕπατοσ ἀποδεδειγμένοσ τὸ τέταρτον αὐτοκράτωρ τὸ δέκατον πατὴρ πατρίδοσ Ιἑροσολυμιτῶν ἄρχουσι βουλῇ δήμῳ Ιοὐδαίων παντὶ ἔθνει χαίρειν.

Ἀγρίππα τοῦ ἐμοῦ, ὃν ἐγὼ ἔθρεψα καὶ ἔχω σὺν ἐμαυτῷ εὐσεβέστατον ὄντα, προσαγαγόντοσ μοι τοὺσ ὑμετέρουσ πρέσβεισ εὐχαριστοῦντασ ἐφ’ ᾗ πεποίημαι τοῦ ἔθνουσ ὑμῶν κηδεμονίᾳ, καὶ αἰτησαμένων σπουδαίωσ καὶ φιλοτίμωσ τὴν ἱερὰν ἐσθῆτα καὶ τὸν στέφανον ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν ὑμῶν εἶναι, συγχωρῶ καθὼσ ὁ κράτιστοσ καί μοι τιμιώτατοσ Οὐιτέλλιοσ ἐποίησεν.

συγκατεθέμην δὲ τῇ γνώμῃ ταύτῃ πρῶτον διὰ τὸ ἐμαυτοῦ εὐσεβὲσ καὶ τὸ βούλεσθαι ἑκάστουσ κατὰ τὰ πάτρια θρησκεύειν, ἔπειτα δὲ εἰδώσ, ὅτι καὶ αὐτῷ βασιλεῖ Ἡρώδῃ καὶ Ἀριστοβούλῳ τῷ νεωτέρῳ, ὧν τὴν πρὸσ ἐμαυτὸν εὐσέβειαν καὶ τὴν περὶ ὑμᾶσ γινώσκω σπουδήν ταῦτα ποιήσασ, πρὸσ οὓσ ἔστι μοι πλεῖστα δίκαια φιλίασ κρατίστουσ ὄντασ κἀμοὶ τιμίουσ.

ἔγραψα δὲ περὶ τούτων καὶ Κουσπίῳ Φάδῳ τῷ ’μῷ ἐπιτρόπῳ.

οἱ τὰ γράμματα κομίζοντεσ Κορνήλιοσ Κέρωνοσ Τρύφων Θευδίωνοσ Δωρόθεοσ Ναθαναήλου Ιωἄννησ Ιωἄννου. ἐγράφη πρὸ τεσσάρων καλανδῶν ἐπὶ ὑπάτων Ῥούφου καὶ Πομπηίου Σιλουανοῦ. Ηἰτήσατο δὲ καὶ Ἡρώδησ, ὁ ἀδελφὸσ μὲν Ἀγρίππα τοῦ τετελευτηκότοσ, Χαλκίδοσ δὲ τὴν ἀρχὴν κατὰ τὸν χρόνον ἐκεῖνον πεπιστευμένοσ, Κλαύδιον Καίσαρα τὴν ἐξουσίαν τοῦ νεὼ καὶ τῶν ἱερῶν χρημάτων καὶ τὴν τῶν ἀρχιερέων χειροτονίαν, πάντων τε ἐπέτυχεν.

ἐξ ἐκείνου τε πᾶσι τοῖσ ἀπογόνοισ αὐτοῦ παρέμεινεν ἡ ἐξουσία μέχρι τῆσ τοῦ πολέμου τελευτῆσ.

καὶ δὴ ὁ Ἡρώδησ μεθίστησιν τῆσ ἀρχιερωσύνησ τὸν ἐπικαλούμενον Κανθήραν Ιὠσήπῳ τῷ Καμεὶ ἀντ’ ἐκείνου τὴν διαδοχὴν τῆσ τιμῆσ παρασχόμενοσ. Κατὰ τοῦτον δὲ τὸν καιρὸν τῶν Ἀδιαβηνῶν βασιλὶσ Ἑλένη καὶ ὁ παῖσ αὐτῆσ Ἰζάτησ εἰσ τὰ Ιοὐδαίων ἔθη τὸν βίον μετέβαλον διὰ τοιαύτην αἰτίαν·

Μονόβαζοσ ὁ τῶν Ἀδιαβηνῶν βασιλεύσ, ᾧ καὶ Βαζαῖοσ ἐπίκλησισ ἦν, τῆσ ἀδελφῆσ Ἑλένησ ἁλοὺσ ἔρωτι τῇ πρὸσ γάμου κοινωνίᾳ ἄγεται καὶ κατέστησεν ἐγκύμονα.

συγκαθεύδων δέ ποτε τῇ γαστρὶ τῆσ γυναικὸσ τὴν χεῖρα προσαναπαύσασ ἡνίκα καθύπνωσεν, φωνῆσ τινοσ ἔδοξεν ὑπακούειν κελευούσησ αἴρειν ἀπὸ τῆσ νηδύοσ τὴν χεῖρα καὶ μὴ θλίβειν τὸ ἐν αὐτῇ βρέφοσ θεοῦ προνοίᾳ καὶ ἀρχῆσ τυχὸν καὶ τέλουσ εὐτυχοῦσ τευξόμενον. ταραχθεὶσ οὖν ὑπὸ τῆσ φωνῆσ εὐθὺσ διεγερθεὶσ ἔφραζε τῇ γυναικὶ ταῦτα, καί γε τὸν υἱὸν Ἰζάτην ἐπεκάλεσεν.

ἦν δὲ αὐτῷ Μονόβαζοσ τούτου πρεσβύτεροσ ἐκ τῆσ Ἑλένησ γενόμενοσ ἄλλοι τε παῖδεσ ἐξ ἑτέρων γυναικῶν.

τὴν μέντοι πᾶσαν εὔνοιαν ὡσ εἰσ μονογενῆ τὸν Ἰζάτην ἔχων φανερὸσ ἦν. φθόνοσ δὲ τοὐντεῦθεν τῷ παιδὶ παρὰ τῶν ὁμοπατρίων ἀδελφῶν ἐφύετο κἀκ τούτου μῖσοσ ηὔξετο λυπουμένων ἁπάντων, ὅτι τὸν Ἰζάτην αὐτῶν ὁ πατὴρ προτιμῴη.

ταῦτα δὲ καίπερ σαφῶσ αἰσθανόμενοσ ὁ πατὴρ ἐκείνοισ μὲν συνεγίνωσκεν ὡσ μὴ διὰ κακίαν αὐτὸ πάσχουσιν ἀλλ’ ἤτοι παρὰ τοῦ πατρὸσ αὐτῶν ἕκαστον ἀξιῶν εὐνοίασ τυγχάνειν, τὸν δὲ νεανίαν, σφόδρα γὰρ ἐδεδοίκει περὶ αὐτοῦ, μὴ μισούμενοσ ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν πάθοι τι, πολλὰ δωρησάμενοσ πρὸσ Ἀβεννήριγον ἐκπέμπει τὸν Σπασίνου χάρακοσ βασιλέα, παρακατατιθέμενοσ ἐκείνῳ τὴν τοῦ παιδὸσ σωτηρίαν.

ὁ δὲ Ἀβεννήριγοσ ἄσμενόσ τε δέχεται τὸν νεανίαν καὶ διὰ πολλῆσ εὐνοίασ ἄγων γυναῖκα μὲν αὐτῷ τὴν θυγατέρα, Σαμαχὼσ δ’ ἦν ὄνομα ταύτῃ, δίδωσι·

δωρεῖται δὲ χώραν, ἐξ ἧσ μεγάλασ λήψοιτο προσόδουσ. Μονόβαζοσ δὲ ἤδη γηραιὸσ ὢν καὶ τοῦ ζῆν ὀλίγον αὐτῷ τὸν λοιπὸν ὁρῶν χρόνον ἠθέλησεν εἰσ ὄψιν ἀφικέσθαι τῷ παιδὶ πρὸ τοῦ τελευτῆσαι.

μεταπεμψάμενοσ οὖν αὐτὸν ἀσπάζεται φιλοφρονέστατα, καὶ χώραν δίδωσιν Καρρῶν λεγομένην. φέρειν δ’ ἡ γῆ πλεῖστον τὸ ἄμωμον ἀγαθή·

ἔστι δ’ ἐν αὐτῇ καὶ τὰ λείψανα τῆσ λάρνακοσ, ᾗ Νῶχον ἐκ τῆσ ἐπομβρίασ διασεσῶσθαι λόγοσ ἔχει, καὶ μέχρι νῦν ταῦτα τοῖσ ἰδεῖν βουλομένοισ ἐπιδείκνυται. διέτριβεν οὖν ὁ Ἰζάτησ ἐν τῇ χώρᾳ ταύτῃ μέχρι τῆσ τελευτῆσ τοῦ πατρόσ.

ᾗ δ’ ἐξέλιπεν ἡμέρᾳ τὸν βίον ὁ Μονόβαζοσ ἡ βασιλὶσ Ἑλένη μεταπέμπεται πάντασ τοὺσ μεγιστᾶνασ καὶ τῆσ βασιλείασ σατράπασ καὶ τοὺσ τὰσ δυνάμεισ πεπιστευμένουσ. οἷσ ἀφικομένοισ, "ὅτι μὲν ὁ ἐμὸσ ἀνήρ, εἶπε, τῆσ βασιλείασ αὐτῷ διάδοχον Ἰζάτην ηὔξατο γενέσθαι καὶ τοῦτον ἄξιον ἔκρινεν, οὐδ’ ὑμᾶσ λεληθέναι δοκῶ, περιμένω δὲ ὅμωσ καὶ τὴν ὑμετέραν κρίσιν·

μακάριοσ γὰρ οὐχ ὁ παρ’ ἑνόσ, ἀλλὰ πλειόνων καὶ θελόντων τὴν ἀρχὴν λαμβάνων. " ἡ μὲν ταῦτ’ εἶπεν ἐπὶ πείρᾳ τοῦ τί φρονοῖεν οἱ συγκληθέντεσ·

οἱ δὲ ἀκούσαντεσ πρῶτον μὲν προσεκύνησαν τὴν βασιλίδα, καθὼσ ἔθοσ ἐστὶν αὐτοῖσ, εἶτ’ ἔφασαν τὴν τοῦ βασιλέωσ γνώμην βεβαιοῦν καὶ ὑπακούσεσθαι χαίροντεσ Ἰζάτῃ δικαίωσ ὑπὸ τοῦ πατρὸσ προκριθέντι τῶν ἀδελφῶν κατὰ τὰσ εὐχὰσ τὰσ ἁπάντων. βούλεσθαί τ’ ἔφασαν προαποκτεῖναι πρῶτον αὐτοῦ τοὺσ ἀδελφοὺσ καὶ συγγενεῖσ ὑπὲρ τοῦ τὴν ἀρχὴν Ἰζάτην μετ’ ἀσφαλείασ κατασχεῖν·

φθαρέντων γὰρ ἐκείνων καθαιρεθήσεσθαι πάντα τὸν φόβον τὸν ὑπὸ μίσουσ τοῦ παρ’ αὐτῶν καὶ φθόνου γινόμενον. πρὸσ ταῦτα ἡ Ἑλένη χάριν μὲν αὐτοῖσ ὡμολόγει τῆσ πρὸσ αὐτὴν καὶ τὸν Ἰζάτην εὐνοίασ ἔχειν, παρεκάλει δ’ ὅμωσ ἐπισχεῖν τὴν περὶ τῆσ ἀναιρέσεωσ τῶν ἀδελφῶν γνώμην μέχρι ἂν Ἰζάτησ παραγενόμενοσ συνδοκιμάσῃ.

οἱ δ’ ἐπεὶ ἀνελεῖν συμβουλεύσαντεσ οὐκ ἔπεισαν, ἀλλὰ φυλάσσειν αὐτοὺσ δεσμίουσ παρῄνουν μέχρι τῆσ ἐκείνου παρουσίασ ὑπὲρ ἀσφαλείασ τῆσ ἑαυτῶν.

συνεβούλευον δ’ αὐτῇ μεταξὺ προστήσασθαί τινα τῆσ ἀρχῆσ ἐπίτροπον, ᾧ μάλιστα πιστεύει. πείθεται τούτοισ ἡ Ἑλένη, καὶ καθίστησι τὸν πρεσβύτατον παῖδα Μονόβαζον βασιλέα περιθεῖσα τὸ διάδημα καὶ δοῦσα τὸν σημαντῆρα τοῦ πατρὸσ δακτύλιον τήν τε σαμψηρὰν ὀνομαζομένην παρ’ αὐτοῖσ, διοικεῖν τε τὴν βασιλείαν παρῄνεσεν μέχρι τῆσ τοῦ ἀδελφοῦ παρουσίασ.

ἧκε δ’ οὗτοσ ταχέωσ ἀκούσασ τὴν τοῦ πατρὸσ τελευτὴν καὶ διαδέχεται τὸν ἀδελφὸν Μονόβαζον ὑπεκστάντοσ τῆσ ἀρχῆσ αὐτῷ.

Καθ’ ὃν δὲ χρόνον ὁ Ἰζάτησ ἐν τῷ Σπασίνου χάρακι διέτριβεν Ιοὐδαῖόσ τισ ἔμποροσ Ἀνανίασ ὄνομα πρὸσ τὰσ γυναῖκασ εἰσιὼν τοῦ βασιλέωσ ἐδίδασκεν αὐτὰσ τὸν θεὸν σέβειν, ὡσ Ιοὐδαίοισ πάτριον ἦν, καὶ δὴ δι’ αὐτῶν εἰσ γνῶσιν ἀφικόμενοσ τῷ Ἰζάτῃ κἀκεῖνον ὁμοίωσ συνανέπεισεν μετακληθέντι τε ὑπὸ τοῦ πατρὸσ εἰσ τὴν Ἀδιαβηνὴν συνεξῆλθεν κατὰ πολλὴν ὑπακούσασ δέησιν·

συνεβεβήκει δὲ καὶ τὴν Ἑλένην ὁμοίωσ ὑφ’ ἑτέρου τινὸσ Ιοὐδαίου διδαχθεῖσαν εἰσ τοὺσ ἐκείνων μετακεκομίσθαι νόμουσ.

ὁ δ’ Ἰζάτησ ὡσ παρέλαβεν τὴν βασιλείαν, ἀφικόμενοσ εἰσ τὴν Ἀδιαβηνὴν καὶ θεασάμενοσ τούσ τε ἀδελφοὺσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ συγγενεῖσ δεδεμένουσ ἐδυσχέρανεν τῷ γεγονότι.

καὶ τὸ μὲν ἀνελεῖν ἢ φυλάττειν δεδεμένουσ ἀσεβὲσ ἡγούμενοσ, τὸ δὲ μνησικακοῦντασ ἔχειν σὺν αὐτῷ μὴ δεδεμένουσ σφαλερὸν εἶναι νομίζων, τοὺσ μὲν ὁμηρεύσοντασ μετὰ τέκνων εἰσ τὴν Ῥώμην ἐξέπεμψε Κλαυδίῳ Καίσαρι, τοὺσ δὲ πρὸσ Ἀρταβάνην τὸν Πάρθον ἐφ’ ὁμοίαισ προφάσεσιν ἀπέστειλεν.

Πυθόμενοσ δὲ πάνυ τοῖσ Ιοὐδαίων ἔθεσιν χαίρειν τὴν μητέρα τὴν ἑαυτοῦ ἔσπευσε καὶ αὐτὸσ εἰσ ἐκεῖνα μεταθέσθαι, νομίζων τε μὴ ἂν εἶναι βεβαίωσ Ιοὐδαῖοσ, εἰ μὴ περιτέμνοιτο, πράττειν ἦν ἕτοιμοσ.

μαθοῦσα δ’ ἡ μήτηρ κωλύειν ἐπειρᾶτο ἐπιφέρειν αὐτῷ κίνδυνον λέγουσα·

βασιλέα γὰρ εἶναι, καὶ καταστήσειν εἰσ πολλὴν δυσμένειαν τοὺσ ὑπηκόουσ μαθόντασ, ὅτι ξένων ἐπιθυμήσειεν καὶ ἀλλοτρίων αὐτοῖσ ἐθῶν, οὐκ ἀνέξεσθαί τε βασιλεύοντοσ αὐτῶν Ιοὐδαίου. καὶ ἡ μὲν ταῦτ’ ἔλεγεν καὶ παντοίωσ ἐκώλυεν.

ὁ δ’ εἰσ τὸν Ἀνανίαν τοὺσ λόγουσ ἀνέφερεν. τοῦ δὲ τῇ μητρὶ συμφάσκοντοσ καὶ συναπειλήσαντοσ ὡσ εἰ μὴ πείθοι καταλιπὼν ἄπεισιν· δεδοικέναι γὰρ ἔλεγεν, μὴ τοῦ πράγματοσ ἐκδήλου πᾶσιν γενομένου κινδυνεύσειε τιμωρίαν ὑποσχεῖν ὡσ αὐτὸσ αἴτιοσ τούτων καὶ διδάσκαλοσ τῷ βασιλεῖ ἀπρεπῶν ἔργων γενόμενοσ, δυνάμενον δ’ αὐτὸν ἔφη καὶ χωρὶσ τῆσ περιτομῆσ τὸ θεῖον σέβειν, εἴγε πάντωσ κέκρικε ζηλοῦν τὰ πάτρια τῶν Ιοὐδαίων·

τοῦτ’ εἶναι κυριώτερον τοῦ περιτέμνεσθαι· συγγνώμην δ’ ἕξειν αὐτῷ καὶ τὸν θεὸν φήσαντοσ μὴ πράξαντι τὸ ἔργον δι’ ἀνάγκην καὶ τὸν ἐκ τῶν ὑπηκόων φόβον, ἐπείσθη μὲν τότε τοῖσ λόγοισ ὁ βασιλεύσ.

μετὰ ταῦτα δέ, τὴν γὰρ ἐπιθυμίαν οὐκ ἐξεβεβλήκει παντάπασιν, Ιοὐδαῖόσ τισ ἕτεροσ ἐκ τῆσ Γαλιλαίασ ἀφικόμενοσ Ἐλεάζαροσ ὄνομα πάνυ περὶ τὰ πάτρια δοκῶν ἀκριβὴσ εἶναι προετρέψατο πρᾶξαι τοὖργον.

ἐπεὶ γὰρ εἰσῆλθεν ἀσπασόμενοσ αὐτὸν καὶ κατέλαβε τὸν Μωυσέοσ νόμον ἀναγινώσκοντα, "λανθάνεισ, εἶπεν, ὦ βασιλεῦ, τὰ μέγιστα τοὺσ νόμουσ καὶ δι’ αὐτῶν τὸν θεὸν ἀδικῶν·

οὐ γὰρ ἀναγινώσκειν σε δεῖ μόνον αὐτούσ, ἀλλὰ καὶ πρότερον τὰ προστασσόμενα ποιεῖν ὑπ’ αὐτῶν. μέχρι τίνοσ ἀπερίτμητοσ μενεῖσ;

ἀλλ’ εἰ μήπω τὸν περὶ τούτου νόμον ἀνέγνωσ, ἵν’ εἰδῇσ τίσ ἐστιν ἡ ἀσέβεια, νῦν ἀνάγνωθι. " ταῦτα ἀκούσασ ὁ βασιλεὺσ οὐχ ὑπερεβάλετο τὴν πρᾶξιν, μεταστὰσ δ’ εἰσ ἕτερον οἴκημα καὶ τὸν ἰατρὸν εἰσκαλεσάμενοσ τὸ προσταχθὲν ἐτέλει καὶ μεταπεμψάμενοσ τήν τε μητέρα καὶ τὸν διδάσκαλον Ἀνανίαν ἐσήμαινεν αὐτὸν πεπραχέναι τοὖργον.

τοὺσ δ’ ἔκπληξισ εὐθὺσ ἔλαβεν καὶ φόβοσ οὔτι μέτριοσ, μὴ τῆσ πράξεωσ εἰσ ἔλεγχον ἐλθούσησ κινδυνεύσειεν μὲν ὁ βασιλεὺσ τὴν ἀρχὴν ἀποβαλεῖν οὐκ ἀνασχομένων τῶν ὑπηκόων ἄρχειν αὐτῶν ἄνδρα τῶν παρ’ ἑτέροισ ζηλωτὴν ἐθῶν, κινδυνεύσειαν δὲ καὶ αὐτοὶ τῆσ αἰτίασ ἐπ’ αὐτοῖσ ἐνεχθείσησ.

θεὸσ δ’ ἦν ὁ κωλύσων ἄρα τοὺσ ἐκείνων φόβουσ ἐλθεῖν ἐπὶ τέλοσ·

πολλοῖσ γὰρ αὐτόν τε τὸν Ἰζάτην περιπεσόντα κινδύνοισ καὶ παῖδασ τοὺσ ἐκείνου διέσωσεν ἐξ ἀμηχάνων πόρον εἰσ σωτηρίαν παρασχών, ἐπιδεικνὺσ ὅτι τοῖσ εἰσ αὐτὸν ἀποβλέπουσιν καὶ μόνῳ πεπιστευκόσιν ὁ καρπὸσ οὐκ ἀπόλλυται ὁ τῆσ εὐσεβείασ. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὕστερον ἀπαγγελοῦμεν. Ἑλένη δὲ ἡ τοῦ βασιλέωσ μήτηρ ὁρῶσα τὰ μὲν κατὰ τὴν βασιλείαν εἰρηνευόμενα, τὸν δὲ υἱὸν αὐτῆσ μακάριον καὶ παρὰ πᾶσι ζηλωτὸν καὶ τοῖσ ἀλλοεθνέσι διὰ τὴν ἐκ τοῦ θεοῦ πρόνοιαν, ἐπιθυμίαν ἔσχεν εἰσ τὴν Ιἑροσολυμιτῶν πόλιν ἀφικομένη τὸ πᾶσιν ἀνθρώποισ περιβόητον ἱερὸν τοῦ θεοῦ προσκυνῆσαι καὶ χαριστηρίουσ θυσίασ προσενεγκεῖν, ἐδεῖτό τε τοῦ παιδὸσ ἐπιτρέψαι.

τοῦ δὲ πάνυ προθύμωσ τῇ μητρὶ παρακαλούσῃ κατανεύσαντοσ καὶ πολλὴν παρασκευὴν τῶν εἰσ τὴν ἀποστολὴν ἑτοιμασαμένου καὶ χρήματα πλεῖστα δόντοσ, καταβαίνει εἰσ τὴν Ιἑροσολυμιτῶν πόλιν προπέμποντοσ ἐπὶ πολὺ τοῦ παιδόσ.

γίνεται δὲ αὐτῆσ ἡ ἄφιξισ πάνυ συμφέρουσα τοῖσ Ιἑροσολυμίταισ·

λιμοῦ γὰρ αὐτῶν τὴν πόλιν κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον πιεζοῦντοσ καὶ πολλῶν ὑπ’ ἐνδείασ ἀναλωμάτων φθειρομένων ἡ βασιλὶσ Ἑλένη πέμπει τινὰσ τῶν ἑαυτῆσ, τοὺσ μὲν εἰσ τὴν Ἀλεξάνδρειαν πολλῶν σῖτον ὠνησομένουσ χρημάτων, τοὺσ δ’ εἰσ Κύπρον ἰσχάδων φόρτον οἴσοντασ. ὡσ δ’ ἐπανῆλθον ταχέωσ κομίζοντεσ τοῖσ ἀπορουμένοισ διένειμε τροφὴν καὶ μεγίστην αὐτῆσ μνήμην τῆσ εὐποιίασ ταύτησ εἰσ τὸ πᾶν ἡμῶν ἔθνοσ καταλέλοιπε.

πυθόμενοσ δὲ καὶ ὁ παῖσ αὐτῆσ Ἰζάτησ τὰ περὶ τὸν λιμὸν ἔπεμψε πολλὰ χρήματα τοῖσ πρώτοισ τῶν Ιἑροσολυμιτῶν.

ἀλλὰ γὰρ ἃ τοῖσ βασιλεῦσιν εἰσ τὴν πόλιν ἡμῶν ἀγαθὰ πέπρακται μετὰ ταῦτα δηλώσομεν. Ὁ δὲ τῶν Πάρθων βασιλεὺσ Ἀρταβάνησ αἰσθόμενοσ τοὺσ σατράπασ ἐπιβουλὴν ἐπ’ αὐτὸν συντεθεικότασ, μένειν παρ’ αὐτοῖσ ἀσφαλὲσ οὐχ ὁρῶν ἔγνω πρὸσ Ἰζάτην ἀπαίρειν, πόρον παρ’ αὐτοῦ βουλόμενοσ σωτηρίασ εὑρέσθαι καὶ κάθοδον εἰσ τὴν ἀρχήν, εἰ δυνηθείη.

καὶ δὴ ἀφικνεῖται συγγενῶν τε καὶ οἰκετῶν περὶ χιλίουσ τὸν ἀριθμὸν ἐπαγόμενοσ συντυγχάνει τε τῷ Ἰζάτῃ καθ’ ὁδόν.

αὐτόσ τε σαφῶσ ἐκεῖνον ἐπιστάμενοσ, ὑπ’ Ἰζάτου δὲ οὐ γινωσκόμενοσ, πλησίον καταστὰσ πρῶτον μὲν κατὰ τὸ πάτριον προσεκύνησεν αὐτόν, εἶτα "βασιλεῦ, φησίν, μὴ περιίδῃσ με τὸν σὸν ἱκέτην μηδ’ ὑπερηφανήσῃσ δεομένου·

ταπεινὸσ γὰρ ἐκ μεταβολῆσ γενόμενοσ καὶ ἐκ βασιλέωσ ἰδιώτησ τῆσ σῆσ ἐπικουρίασ χρῄζω. βλέψον οὖν εἰσ τὸ τῆσ τύχησ ἄστατον καὶ κοινὴν εἶναι νόμισον καὶ ὑπὲρ σαυτοῦ πρόνοιαν·

ἐμοῦ γὰρ ἀνεκδικήτου περιοφθέντοσ ἔσονται θρασύτεροι πολλοὶ καὶ κατὰ τῶν ἄλλων βασιλέων. ὁ μὲν ταῦτ’ ἔλεγεν δακρύων καὶ τῇ κεφαλῇ κάτω νεύων, ὁ δὲ Ἰζάτησ ὡσ ἤκουσε τοὔνομα καὶ εἶδεν ἱκέτην αὐτῷ παρεστῶτα τὸν Ἀρταβάνην, κατεπήδησεν ἀπὸ τοῦ ἵππου καί "θάρσησον, εἶπεν, ὦ βασιλεῦ, μηδέ σε συγχείτω τὸ παρὸν ὡσ ἀνήκεστον·

ταχεῖα γὰρ ἔσται τῆσ λύπησ ἡ μεταβολή.

φίλον δέ με καὶ σύμμαχον εὑρήσεισ κρείττω τῆσ ἐλπίδοσ· ἢ γὰρ εἰσ τὴν Πάρθων σε καταστήσω βασιλείαν πάλιν ἢ τῆσ ἐμῆσ ἐκστήσομαι. Ταῦτα εἰπὼν ἀνεβίβαζεν τὸν Ἀρταβάνην ἐπὶ τὸν ἵππον, παρείπετο δ’ αὐτὸσ πεζὸσ τιμὴν ἀπονέμων ταυτηνὶ ὡσ ἂν μείζονι βασιλεῖ.

θεασάμενοσ δ’ Ἀρταβάνησ βαρέωσ ἤνεγκεν καὶ τὴν ἐφεστῶσαν αὐτῷ τύχην καὶ τιμὴν ἐπωμόσατο καταβήσεσθαι μὴ ’κείνου πάλιν ἀναβάντοσ καὶ προηγουμένου. ὁ δὲ πεισθεὶσ ἐπὶ τὸν ἵππον ἥλατο καὶ ἀγαγὼν αὐτὸν εἰσ τὴν βασιλείαν πᾶσαν τιμὴν ἀπένειμεν ἔν τε συνεδρίαισ καὶ ταῖσ περὶ τὰσ ἑστιάσεισ προκατακλίσεσιν, οὐκ εἰσ τὸ παρὸν αὐτοῦ τῆσ τύχησ ἀποβλέπων, ἀλλ’ εἰσ τὸ πρότερον ἀξίωμα, καί τι καὶ λογισμῷ διδούσ, ὡσ κοιναὶ τοῖσ ἀνθρώποισ αἱ μεταβολαὶ τῆσ τύχησ.

γράφει τε πρὸσ τοὺσ Πάρθουσ πείθων αὐτοὺσ τὸν Ἀρταβάνην ὑποδέξασθαι, πίστιν προτείνων τῆσ τῶν πεπραγμένων ἀμνηστίασ δεξιὰν καὶ ὁρ́κουσ καὶ μεσιτείαν τὴν αὐτοῦ.

μαθὼν τὴν προαίρεσιν αὐτῶν ὁ Κίνναμοσ ταύτην αὐτὸσ γράφει τῷ Ἀρταβάνῃ, τέθραπτο γὰρ ὑπ’ αὐτοῦ καὶ φύσει δ’ ἦν καλὸσ καὶ ἀγαθόσ, παρακαλῶν αὐτῷ πιστεύσαντα παραγενέσθαι τὴν ἀρχὴν ἀποληψόμενον τὴν αὐτοῦ.

καὶ ὁ Ἀρταβάνησ πιστεύσασ παρῆν.

ὑπαντᾷ δ’ αὐτῷ ὁ Κίνναμοσ καὶ προσκυνήσασ βασιλέα τε προσαγορεύσασ περιτίθησιν αὐτοῦ τῇ κεφαλῇ τὸ διάδημα ἀφελὼν τῆσ ἑαυτοῦ. Καὶ Ἀρταβάνησ οὕτω διὰ Ἰζάτου πάλιν εἰσ τὴν ἀρχὴν καθίσταται πρότερον αὐτῆσ ἐκπεσὼν διὰ τοὺσ μεγιστᾶνασ.

οὐκ ἐγένετο μὴν ἀμνήμων τῶν εἰσ αὐτὸν εὐεργεσιῶν, ἀλλ’ ἀντιδωρεῖται τὸν Ἰζάτην ταῖσ μεγίσταισ τιμαῖσ παρ’ αὐτοῖσ· τήν τε γὰρ τιάραν ὀρθὴν ἐπέτρεψεν αὐτῷ φορεῖν καὶ ἐπὶ κλίνησ χρυσῆσ καθεύδειν, ἅπερ μόνων ἐστὶ γέρα καὶ σημεῖα τῶν Πάρθων βασιλέων.

ἔδωκεν δὲ καὶ χώραν πολλὴν αὐτῷ κἀγαθὴν τοῦ τῶν Ἀρμενίων βασιλέωσ ἀποτεμόμενοσ, Νίσιβισ δέ ἐστιν ὄνομα τῇ γῇ, καὶ ἐν αὐτῇ πρότερον Μακεδόνεσ ἐκτίσαντο πόλιν Ἀντιόχειαν, ἣν Ἐπιμυγδονίαν προσηγόρευσαν.

ταύταισ μὲν δὴ ταῖσ τιμαῖσ ὁ Ἰζάτησ ὑπὸ τοῦ τῶν Πάρθων βασιλέωσ ἐτιμήθη. Μετ’ οὐ πολὺν δὲ χρόνον Ἀρταβάνησ τελευτᾷ τὴν βασιλείαν τῷ παιδὶ Οὐαρδάνῃ καταλιπών.

οὗτοσ δὴ πρὸσ τὸν Ἰζάτην ἀφικόμενοσ ἔπειθεν αὐτὸν μέλλων πρὸσ Ῥωμαίουσ πόλεμον ἐκφέρειν συστρατεύεσθαι καὶ συμμαχίαν ἑτοιμάζειν. οὐ μὴν ἔπειθεν·

ὁ γὰρ Ἰζάτησ τὴν Ῥωμαίων δύναμίν τε καὶ τύχην ἐπιστάμενοσ ἀδυνάτοισ αὐτὸν ἐνόμιζεν ἐπιχειρεῖν. ἔτι τε πεπομφὼσ πέντε μὲν τὸν ἀριθμὸν υἱοὺσ τὴν ἡλικίαν νέουσ γλῶτταν τὴν παρ’ ἡμῖν πάτριον καὶ παιδείαν ἀκριβῶσ μαθησομένουσ, τὴν δὲ μητέρα προσκυνήσουσαν τὸ ἱερόν, ὡσ προεῖπον, ὀκνηρότεροσ ἦν καὶ τὸν Οὐαρδάνην ἐκώλυεν συνεχῶσ διηγούμενοσ τὰσ Ῥωμαίων δυνάμεισ τε καὶ πράξεισ, διὰ τούτων οἰόμενοσ αὐτὸν φοβήσειν καὶ παύσειν ἐπιθυμοῦντα τῆσ ἐπ’ αὐτοὺσ στρατείασ.

παροξυνθεὶσ δ’ ἐπὶ τούτοισ ὁ Πάρθοσ πόλεμον εὐθὺσ πρὸσ Ἰζάτην κατήγγειλεν.

οὐ μὴν ἔλαβεν οὐδὲ τῆσ ἐπὶ τούτῳ στρατείασ ὄνησιν τοῦ θεοῦ τὰσ ἐλπίδασ αὐτοῦ πάσασ ὑποτεμόντοσ· μαθόντεσ γὰρ οἱ Πάρθοι τὴν διάνοιαν τοῦ Οὐαρδάνου καὶ ὡσ ἐπὶ Ῥωμαίουσ στρατεύειν ἔκρινεν, αὐτὸν μὲν ἀναιροῦσιν, τὴν ἀρχὴν δὲ τῷ ἀδελφῷ Κοτάρδῃ παρέδοσαν.

καὶ τοῦτον δὲ μετ’ οὐ πολὺν χρόνον ἐξ ἐπιβουλῆσ τελευτήσαντα διαδέχεται Οὐολογέσησ ὁ ἀδελφόσ, ὃσ δὴ καὶ τοῖσ ὁμοπατρίοισ δυσὶν ἀδελφοῖσ δυναστείασ ἐπίστευσεν, Πακόρῳ μὲν τῷ καὶ πρεσβυτέρῳ τὴν Μήδων, Τιριδάτῃ δὲ τῷ νεωτέρῳ τὴν Ἀρμενίαν.

Ὁ δὲ τοῦ βασιλέωσ ἀδελφὸσ Μονόβαζοσ καὶ οἱ συγγενεῖσ θεωροῦντεσ τὸν Ἰζάτην διὰ τὴν πρὸσ τὸν θεὸν εὐσέβειαν ζηλωτὸν παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποισ γεγενημένον ἔσχον ἐπιθυμίαν καὶ αὐτοὶ τὰ πάτρια καταλιπόντεσ ἔθεσι χρῆσθαι τοῖσ Ιοὐδαίων.

γίνεται δ’ ἡ πρᾶξισ αὐτῶν κατάφωροσ τοῖσ ὑπηκόοισ, κἀπὶ τούτῳ χαλεπήναντεσ οἱ μεγιστᾶνεσ οὐκ ἐφανέρουν μὲν τὴν ὀργήν, κατὰ νοῦν δὲ ἔχοντεσ καιρὸν ἐπιτήδειον ἐζήτουν δίκην εἰσπράξασθαι σπεύδοντεσ παρ’ αὐτῶν.

καὶ δὴ γράφουσιν πρὸσ Ἀβίαν τὸν Ἀράβων βασιλέα χρήματα πολλὰ δώσειν ὑπισχνούμενοι στρατεύσασθαι θελήσαντι κατὰ τοῦ παρ’ αὐτοῖσ βασιλέωσ, ἐπηγγέλλοντο δὲ καὶ περὶ τὴν πρώτην συμβολὴν ἐγκαταλείψειν τὸν βασιλέα·

θέλειν γὰρ αὐτὸν τιμωρήσασθαι μισήσαντα τὰ παρ’ αὐτοῖσ ἔθη· καὶ ὁρ́κοισ τὴν πρὸσ ἀλλήλουσ ἐνδησάμενοι πίστιν σπεύδειν παρεκάλουν. πείθεται δὲ ὁ Ἄραψ, καὶ πολλὴν ἐπαγόμενοσ δύναμιν ἧκεν ἐπὶ τὸν Ἰζάτην.

μελλούσησ δὲ τῆσ πρώτησ συμβολῆσ πρὶν εἰσ χεῖρασ ἐλθεῖν καταλείπουσιν τὸν Ἰζάτην ἐκ συνθήματοσ πάντεσ ὡσ πανικῷ δείματι κατασχεθέντεσ, καὶ τὰ νῶτα τοῖσ πολεμίοισ ἐντρέψαντεσ ἔφευγον. οὐ μὴν ὁ Ἰζάτησ κατεπλάγη, νοήσασ δὲ προδοσίαν ὑπὸ τῶν μεγιστάνων γεγενῆσθαι καὶ αὐτὸσ εἰσ τὸ στρατόπεδον ὑπεχώρησεν, καὶ τὴν αἰτίαν ζητήσασ ὡσ ἔμαθεν συντεταγμένουσ πρὸσ τὸν Ἄραβα, τοὺσ μὲν αἰτίουσ ἀναιρεῖ, τῇ δ’ ἐπιούσῃ συμβαλὼν πλείστουσ μὲν ἀπέκτεινε, πάντασ δὲ φυγεῖν ἠνάγκασεν, αὐτὸν δὲ τὸν βασιλέα διώκων εἴσ τι φρούριον συνήλασεν Ἄρσαμον καλούμενον, καὶ προσμαχεσάμενοσ καρτερῶσ εἷλε τὸ φρούριον διαρπάσασ τε τὴν ἐν αὐτῷ λείαν πᾶσαν, πολλὴ δὲ ἦν, ὑπέστρεψεν εἰσ τὴν Ἀδιαβηνὴν τὸν Ἀβίαν οὐ καταλαβὼν ζῶντα·

περικαταλαμβανόμενοσ γὰρ ἑαυτὸν ἀνεῖλεν.

Ἀποτυχόντεσ δὲ οἱ τῶν Ἀδιαβηνῶν μεγιστᾶνεσ τῆσ πρώτησ ἐπιχειρήσεωσ παραδόντοσ αὐτοὺσ τοῦ θεοῦ τῷ βασιλεῖ οὐδ’ ὣσ ἠρέμουν, ἀλλὰ γράφουσιν πάλιν Οὐολογέσῃ, βασιλεὺσ δὲ Πάρθων οὗτοσ ἦν, παρακαλοῦντεσ ἀποκτεῖναι μὲν τὸν Ἰζάτην, καταστῆσαι δ’ αὐτοῖσ ἕτερον δυνάστην καὶ τῷ γένει Πάρθον·

μισεῖν γὰρ ἔλεγον τὸν ἑαυτῶν βασιλέα καταλύσαντα μὲν τὰ πάτρια, ξένων δ’ ἐραστὴν ἐθῶν γενόμενον. ταῦτα ἀκούσασ ὁ Πάρθοσ ἐπήρθη πρὸσ τὸν πόλεμον, καὶ προφάσεωσ δικαίασ μηδεμίαν ἀφορμὴν ἔχων τὰσ ὑπὸ τοῦ πατρὸσ αὐτῷ δοθείσασ τιμὰσ ἔπεμψεν ἀπαιτῶν, ἀπειθήσαντι δὲ πόλεμον κατήγγελλεν.

ταράσσεται δὲ τὴν ψυχὴν οὐχὶ μετρίωσ ὁ Ἰζάτησ, ὡσ ἤκουσεν ταῦτα, κατάγνωσιν μὲν φέρειν αὐτῷ νομίσασ τὸ τῶν δωρεῶν ἐξίστασθαι δοκεῖν διὰ φόβον τοῦτο πράξασ.

καὶ τοῦτον μέγιστον ἡγησάμενοσ ἔχειν σύμμαχον κατατίθεται μὲν τὰ τέκνα καὶ τὰσ γυναῖκασ εἰσ τὰ τῶν φρουρίων ἀσφαλέστατα, τὸν σῖτον δὲ πάντα μὲν τὸν εἰσ τὰσ βάρεισ ἐμπίπρησιν τόν τε χόρτον καὶ τὰσ νομάσ, ταῦτά τε προευτρεπισάμενοσ ἐξεδέχετο τοὺσ πολεμίουσ.

παραγενομένου δὲ τοῦ Πάρθου μετὰ πολλῆσ δυνάμεωσ πεζῶν τε καὶ ἱππέων θᾶττον ἐλπίδοσ, ὥδευσε γὰρ συντόνωσ, βαλλομένου τε χάρακα πρὸσ τῷ ποταμῷ τῷ τὴν Ἀδιαβηνὴν καὶ τὴν Μηδίαν ὁρίζοντι, τίθησι καὶ ὁ Ἰζάτησ τὸ στρατόπεδον οὐκ ἄπωθεν ἔχων περὶ αὐτὸν ἱππεῖσ τὸν ἀριθμὸν ἑξακισχιλίουσ.

ἀφικνεῖται δὲ πρὸσ τὸν Ἰζάτην ἄγγελοσ παρὰ τοῦ Πάρθου πεμφθείσ, ὃσ τὴν Πάρθων δύναμιν ὅση τίσ ἐστιν ἤγγελλεν ἀπὸ Εὐφράτου ποταμοῦ μέχρι Βάκτρων τοὺσ ὁρ́ουσ αὐτῆσ τιθέμενοσ καὶ τοὺσ ὑπηκόουσ αὐτῆσ βασιλέασ καταλέγων.

ἠπείλει δὲ δώσειν αὐτὸν δίκασ ἀχάριστον περὶ δεσπότασ τοὺσ ἑαυτοῦ γενόμενον, καὶ ῥύεσθαι τῶν βασιλέωσ αὐτὸν χειρῶν οὐδὲ τὸν θεὸν ὃν σέβει δυνήσεσθαι.

ταῦτα τοῦ ἀγγέλου φράσαντοσ ὁ Ἰζάτησ εἰδέναι μὲν τὴν Πάρθων δύναμιν ἔφη πολὺ τῆσ αὐτοῦ διαφέρουσαν, γινώσκειν δ’ οὖν ἔτι μᾶλλον πάντων ἀνθρώπων ἔλεγεν κρείσσω τὸν θεόν.

"εἰ μὴ μάτην, ὦ δέσποτα κύριε, τῆσ σῆσ ἐγενόμην χρηστότητοσ, τῶν πάντων δὲ δικαίωσ μόνον καὶ πρῶτον ἥγημαι κύριον, ἐλθὲ σύμμαχοσ οὐχ ὑπὲρ ἐμοῦ μόνον ἀμυνούμενοσ τοὺσ πολεμίουσ, ἀλλ’ ὅτι καὶ τῆσ σῆσ δυνάμεωσ κατατετολμήκασιν.

" ὁ μὲν ταῦτ’ ἐποτνιᾶτο δακρύων καὶ ὀδυρόμενοσ, ἐπήκοοσ δὲ ὁ θεὸσ ἐγίνετο, καὶ κατ’ ἐκείνην εὐθὺσ τὴν νύκτα δεξάμενοσ Οὐολογέσησ ἐπιστολάσ, ἐν αἷσ ἐγέγραπτο Δαῶν καὶ Σακῶν χεῖρα μεγάλην καταφρονήσασαν αὐτοῦ τῆσ ἀποδημίασ ἐπιστρατευσαμένην διαρπάζειν τὴν Παρθυηνῶν, ἄπρακτοσ ἀνέζευξεν εἰσ τοὐπίσω.

καὶ Ἰζάτησ οὕτω κατὰ θεοῦ πρόνοιαν τὰσ ἀπειλὰσ τοῦ Πάρθου διαφεύγει. Μετ’ οὐ πολὺν δὲ χρόνον πεντηκοστὸν μὲν καὶ πέμπτον ἀπὸ γενεᾶσ πληρώσασ ἔτοσ τέταρτον δὲ πρὸσ εἰκοστῷ δυναστεύσασ, καταλιπὼν παῖδασ ἄρρενασ εἰκοσιτέσσαρασ καὶ θυγατέρασ εἰκοσιτέσσαρασ καταστρέφει τὸν βίον.

τὴν μέντοι διαδοχὴν τῆσ ἀρχῆσ τὸν ἀδελφὸν Μονόβαζον ἐκέλευεν παραλαβεῖν, ἀμειβόμενοσ αὐτὸν ὅτι κατὰ τὴν ἀποδημίαν αὐτοῦ μετὰ τὸν τοῦ πατρὸσ θάνατον πιστῶσ φυλάξειεν αὐτῷ τὴν δυναστείαν.

ἡ δὲ μήτηρ Ἑλένη τὸν τοῦ παιδὸσ θάνατον ἀκούσασα βαρέωσ μὲν ἤνεγκεν ὡσ εἰκὸσ μητέρα στερομένην εὐσεβεστάτου παιδόσ, παραμυθίαν δ’ ὅμωσ εἶχεν τὴν διαδοχὴν ἀκούσασα εἰσ τὸν πρεσβύτερον αὐτῆσ υἱὸν ἥκουσαν, καὶ πρὸσ αὐτὸν ἔσπευδεν.

παραγενομένη δὲ εἰσ τὴν Ἀδιαβηνὴν οὐ πολὺν Ἰζάτῃ τῷ παιδὶ χρόνον ἐπεβίωσεν. ὁ δὲ Μονόβαζοσ τά τε ἐκείνησ ὀστᾶ καὶ τὰ τοῦ ἀδελφοῦ πέμψασ εἰσ Ιἑροσόλυμα θάψαι προσέταξεν ἐν ταῖσ πυραμίσιν, ἃσ ἡ μήτηρ κατεσκευάκει τρεῖσ τὸν ἀριθμὸν τρία στάδια τῆσ Ιἑροσολυμιτῶν πόλεωσ ἀπεχούσασ.

ἀλλὰ Μονόβαζοσ μὲν ὁ βασιλεὺσ ὅσα κατὰ τὸν τῆσ ζωῆσ χρόνον ἔπραξεν, ὕστερον ἀπαγγελοῦμεν.

Φάδου δὲ τῆσ Ιοὐδαίασ ἐπιτροπεύοντοσ γόησ τισ ἀνὴρ Θευδᾶσ ὀνόματι πείθει τὸν πλεῖστον ὄχλον ἀναλαβόντα τὰσ κτήσεισ ἕπεσθαι πρὸσ τὸν Ιὀρδάνην ποταμὸν αὐτῷ·

προφήτησ γὰρ ἔλεγεν εἶναι, καὶ προστάγματι τὸν ποταμὸν σχίσασ δίοδον ἔχειν ἔφη παρέξειν αὐτοῖσ ῥᾳδίαν. καὶ ταῦτα λέγων πολλοὺσ ἠπάτησεν.

οὐ μὴν εἰάσεν αὐτοὺσ τῆσ ἀφροσύνησ ὄνασθαι Φᾶδοσ, ἀλλ’ ἐξέπεμψεν ἴλην ἱππέων ἐπ’ αὐτούσ, ἥτισ ἀπροσδόκητοσ ἐπιπεσοῦσα πολλοὺσ μὲν ἀνεῖλεν, πολλοὺσ δὲ ζῶντασ ἔλαβεν, αὐτὸν δὲ τὸν Θευδᾶν ζωγρήσαντεσ ἀποτέμνουσι τὴν κεφαλὴν καὶ κομίζουσιν εἰσ Ιἑροσόλυμα. τὰ μὲν οὖν συμβάντα τοῖσ Ιοὐδαίοισ κατὰ τοὺσ Κουσπίου Φάδου τῆσ ἐπιτροπῆσ χρόνουσ ταῦτ’ ἐγένετο.

Ἦλθε δὲ Φάδῳ διάδοχοσ Τιβέριοσ Ἀλέξανδροσ Ἀλεξάνδρου παῖσ τοῦ καὶ ἀλαβαρχήσαντοσ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ γένει τε καὶ πλούτῳ πρωτεύσαντοσ τῶν ἐκεῖ καθ’ αὑτόν.

διήνεγκε καὶ τῇ πρὸσ τὸν θεὸν εὐσεβείᾳ τοῦ παιδὸσ Ἀλεξάνδρου· τοῖσ γὰρ πατρίοισ οὐκ ἐνέμεινεν οὗτοσ ἔθεσιν. ἐπὶ τούτου δὲ καὶ τὸν μέγαν λιμὸν κατὰ τὴν Ιοὐδαίαν συνέβη γενέσθαι, καθ’ ὃν καὶ ἡ βασίλισσα Ἑλένη πολλῶν χρημάτων ὠνησαμένη σῖτον ἀπὸ τῆσ Αἰγύπτου διένειμεν τοῖσ ἀπορουμένοισ, ὡσ προεῖπον.

πρὸσ τούτοισ δὲ καὶ οἱ παῖδεσ Ιοὔδα τοῦ Γαλιλαίου ἀνήχθησαν τοῦ τὸν λαὸν ἀπὸ Ῥωμαίων ἀποστήσαντοσ Κυρινίου τῆσ Ιοὐδαίασ τιμητεύοντοσ, ὡσ ἐν τοῖσ πρὸ τούτων δεδηλώκαμεν, Ιἄκωβοσ καὶ Σίμων, οὓσ ἀνασταυρῶσαι προσέταξεν Ἀλέξανδροσ.

ὁ δὲ τῆσ Χαλκίδοσ βασιλεὺσ Ἡρώδησ μεταστήσασ τῆσ ἀρχιερωσύνησ Ιὤσηπον τὸν τοῦ Καμοιδὶ τὴν διαδοχὴν τῆσ τιμῆσ Ἀνανίᾳ τῷ τοῦ Νεβεδαίου δίδωσιν.

Τιβερίῳ δὲ Ἀλεξάνδρῳ Κουμανὸσ ἀφίκετο διάδοχοσ. καὶ τελευτᾷ τὸν βίον Ἡρώδησ ὁ τοῦ μεγάλου βασιλέωσ Ἀγρίππα ἀδελφὸσ ὀγδόῳ τῆσ Κλαυδίου Καίσαροσ ἀρχῆσ ἔτει, καταλιπὼν τρεῖσ υἱοὺσ Ἀριστόβουλον μὲν ὑπὸ τῆσ πρώτησ αὐτῷ τεχθέντα γυναικόσ, ἐκ Βερενίκησ δὲ τῆσ τἀδελφοῦ θυγατρὸσ Βερενικιανὸν καὶ Ὑρκανόν.

τὴν δ’ ἀρχὴν αὐτοῦ Καῖσαρ Κλαύδιοσ Ἀγρίππᾳ τῷ νεωτέρῳ δίδωσιν. Στάσεωσ δ’ ἐμπεσούσησ τῇ τῶν Ιἑροσολυμιτῶν πόλει Κουμανοῦ τὰ κατὰ τὴν Ιοὐδαίαν πράγματα διοικοῦντοσ ἐφθάρησαν ὑπὸ ταύτησ πολλοὶ τῶν Ιοὐδαίων.

καὶ πρότερον ἀφηγήσομαι τὴν αἰτίαν, δι’ ἣν ταῦτα συνέβη· τῆσ πάσχα προσαγορευομένησ ἑορτῆσ ἐνστάσησ, καθ’ ἣν ἔθοσ ἐστὶν ἡμῖν ἄζυμα προσφέρεσθαι, πολλοῦ καὶ πανταχόθεν πλήθουσ συναχθέντοσ ἐπὶ τὴν ἑορτὴν δείσασ ὁ Κουμανόσ, μὴ νεώτερόν τι παρὰ τούτων προσπέσῃ, κελεύει τῶν στρατιωτῶν μίαν τάξιν ἀναλαβοῦσαν τὰ ὅπλα ἐπὶ τῶν τοῦ ἱεροῦ στοῶν ἑστάναι καταστελοῦντασ τὸν νεωτερισμόν, εἰ ἄρα τισ γένοιτο.

τοῦτο δὲ καὶ οἱ πρὸ αὐτοῦ τῆσ Ιοὐδαίασ ἐπιτροπεύσαντεσ ἐν ταῖσ ἑορταῖσ ἔπραττον.

τετάρτῃ δὲ ἡμέρᾳ τῆσ ἑορτῆσ στρατιώτησ τισ ἀνακαλύψασ ἐπεδείκνυε τῷ πλήθει τὰ αἰδοῖα, καὶ πρὸσ τοῦτο θεασαμένων ὀργὴ καὶ θυμὸσ ἦν οὐχ ἑαυτοὺσ ὑβρίσθαι λεγόντων, ἀλλὰ τὸν θεὸν ἠσεβῆσθαι·

τινὲσ δὲ τῶν θρασυτέρων τὸν Κουμανὸν ἐβλασφήμουν ὑπ’ αὐτοῦ τὸν στρατιώτην καθεῖσθαι λέγοντεσ. Κουμανὸσ δ’ ἀκούσασ καὶ αὐτὸσ οὐ μετρίωσ ἐρεθίζεται πρὸσ τὰσ βλασφημίασ, παρῄνει μέντοι παύσασθαι νεωτέρων ἐπιθυμοῦντασ πραγμάτων μηδὲ στάσεισ ἐξάπτειν ἐν ἑορτῇ.

μὴ πείθων δέ, μᾶλλον γὰρ ἐπέκειντο βλασφημοῦντεσ, κελεύει τὸ στράτευμα πᾶν τὰσ πανοπλίασ ἀναλαβὸν ἥκειν εἰσ τὴν Ἀντωνίαν, φρούριον δ’ ἦν τοῦτο, καθάπερ καὶ πρότερον εἴπομεν, ἐπικείμενον τῷ ἱερῷ.

παραγενομένουσ δὲ τοὺσ στρατιώτασ θεασάμενον τὸ πλῆθοσ καὶ φοβηθὲν φεύγειν ὡρ́μησεν, τῶν δ’ ἐξόδων στενῶν οὐσῶν διώκεσθαι νομίζοντεσ ὑπὸ τῶν πολεμίων καὶ συνωθούμενοι κατὰ τὴν φυγὴν πολλοὺσ ἀλλήλοισ ἐν τοῖσ στενοῖσ θλιβόμενοι διέφθειρον.

δύο γοῦν μυριάδεσ ἐξηριθμήθησαν τῶν κατὰ τὴν στάσιν ἐκείνην φθαρέντων.

πένθοσ δ’ ἦν τὸ λοιπὸν ἀντὶ τῆσ ἑορτῆσ, καὶ πάντεσ ἐκλαθόμενοι τῶν εὐχῶν καὶ τῶν θυσιῶν ἐπὶ θρήνουσ καὶ κλαυθμοὺσ ἐτράποντο. τοιαῦτα μὲν ἑνὸσ ἀσέλγεια στρατιώτου παθήματα γενέσθαι παρεσκεύασεν. Οὔπω δ’ αὐτῶν τὸ πρῶτον πένθοσ ἐπέπαυτο καὶ κακὸν ἄλλο προσέπιπτεν·

τῶν γὰρ ἀφεστώτων ἐπὶ νεωτερισμῷ τινεσ κατὰ τὴν δημοσίαν ὁδὸν ὡσ ἑκατὸν σταδίων ἄπωθεν τῆσ πόλεωσ Στέφανον Καίσαροσ δοῦλον ὁδοιποροῦντα λῃστεύσαντεσ ἅπασαν αὐτοῦ τὴν κτῆσιν διαρπάζουσιν. ἀκούσασ δὲ τὸ πραχθὲν ὁ Κουμανὸσ εὐθὺσ πέμπει στρατιώτασ, κελεύσασ αὐτοῖσ τὰσ πλησίον κώμασ διαρπάσαι, τοὺσ δ’ ἐπιφανεστάτουσ αὐτῶν δήσαντασ ἐπ’ αὐτὸν ἄγειν.

τῆσ δὲ πορθήσεωσ γενομένησ τῶν στρατιωτῶν τισ τοὺσ Μωυσέωσ νόμουσ ἔν τινι κώμῃ λαβὼν κειμένουσ προκομίσασ εἰσ τὴν πάντων ὄψιν διέσχισεν ἐπιβλασφημῶν καὶ πολλὰ κατακερτομῶν.

Ιοὐδαῖοι δὲ ταῦτα ἀκούσαντεσ καὶ πολλοὶ συνδραμόντεσ καταβαίνουσιν εἰσ Καισάρειαν, ἐκεῖ γὰρ ἐτύγχανεν ὁ Κουμανὸσ ὤν, ἱκετεύοντεσ μὴ αὐτοὺσ ἀλλὰ τὸν θεὸν οὗπερ οἱ νόμοι καθυβρίσθησαν ἐκδικῆσαι·

ζῆν γὰρ οὐχ ὑπομένειν τῶν πατρίων αὐτοῖσ οὕτωσ περιυβρισμένων. μὴ πάλιν νεωτερίσειεν τὸ πλῆθοσ, συμβουλευσάντων καὶ τῶν φίλων τὸν ἐνυβρίσαντα τοῖσ νόμοισ στρατιώτην πελεκίσασ ἔπαυσεν τὴν στάσιν ἐκ δευτέρου μέλλουσαν ἐξάπτεσθαι.

Γίνεται δὲ καὶ Σαμαρείταισ πρὸσ Ιοὐδαίουσ ἔχθρα δι’ αἰτίαν τοιαύτην·

ἔθοσ ἦν τοῖσ Γαλιλαίοισ ἐν ταῖσ ἑορταῖσ εἰσ τὴν ἱερὰν πόλιν παραγινομένοισ ὁδεύειν διὰ τῆσ Σαμαρέων χώρασ. καὶ τότε καθ’ ὁδὸν αὐτοῖσ κώμησ Γιναῆσ λεγομένησ τῆσ ἐν μεθορίῳ κειμένησ Σαμαρείασ τε καὶ τοῦ μεγάλου πεδίου τινὲσ συνάψαντεσ μάχην πολλοὺσ αὐτῶν ἀναιροῦσιν. πυθόμενοι δὲ τὰ πραχθέντα τῶν Γαλιλαίων οἱ πρῶτοι πρὸσ Κουμανὸν ἀφίκοντο καὶ παρεκάλουν αὐτὸν μετιέναι τῶν ἀνῃρημένων τὸν φόνον.

ὁ δὲ χρήμασι πεισθεὶσ ὑπὸ τῶν Σαμαρέων ὠλιγώρησεν. ἀγανακτήσαντεσ δὲ ἐπὶ τούτῳ Γαλιλαῖοι τὸ πλῆθοσ τῶν Ιοὐδαίων ἔπειθον ἐφ’ ὅπλα χωρῆσαι καὶ τῆσ ἐλευθερίασ ἀντέχεσθαι·

δουλείαν γὰρ καὶ καθ’ αὑτὴν μὲν πικρὰν ἔλεγον εἶναι, τὴν ἐφ’ ὕβρει δὲ παντάπασιν ἀφόρητον. τῶν δ’ ἐν τέλει καταπραύ̈νειν αὐτοὺσ πειρωμένων καὶ πείσειν τὸν Κουμανὸν ἐπαγγελλομένων δίκασ εἰσπράξασθαι παρὰ τῶν ἀνῃρηκότων, ἐκείνοισ μὲν οὐ προσέσχον, ἀναλαβόντεσ δὲ τὰ ὅπλα καὶ βοηθεῖν Ἐλεάζαρον τὸν τοῦ Δειναίου παρακαλέσαντεσ, λῃστὴσ δ’ οὗτοσ ἦν ἔτη πολλὰ τὴν διατριβὴν ἐν ὄρει πεποιημένοσ, κώμασ τινὰσ τῶν Σαμαρέων ἐμπρήσαντεσ διαρπάζουσι.

Κουμανὸσ δὲ τῆσ πράξεωσ εἰσ αὐτὸν ἀφικομένησ ἀναλαβὼν τὴν τῶν Σεβαστηνῶν ἴλην καὶ πεζῶν τέσσαρα τάγματα τούσ τε Σαμαρεῖσ καθοπλίσασ ἐξῆλθεν ἐπὶ τοὺσ Ιοὐδαίουσ, καὶ συμβαλὼν πολλοὺσ μὲν αὐτῶν ἀπέκτεινεν πλείουσ δὲ ζῶντασ ἔλαβεν.

οἱ δὲ πρῶτοι κατὰ τιμὴν καὶ γένοσ τῶν Ιἑροσολυμιτῶν, ὡσ εἶδον εἰσ οἱο͂ν κακῶν μέγεθοσ ἥκουσιν, μετενδυσάμενοι σάκκουσ καὶ σποδοῦ τὰσ κεφαλὰσ ἀναπλήσαντεσ παντοῖοι τοὺσ ἀφεστῶτασ παρακαλοῦντεσ ἦσαν καὶ πείθοντεσ πρὸ ὀφθαλμῶν θεμένουσ κατασκαφησομένην μὲν αὐτῶν τὴν πατρίδα, τὸ δὲ ἱερὸν πυρποληθησόμενον, αὐτῶν δὲ καὶ γυναικῶν σὺν τέκνοισ ἀνδραποδισμοὺσ ἐσομένουσ, μεταθέσθαι τὸν λογισμὸν καὶ τὰ ὅπλα ῥίψαντασ ἠρεμεῖν εἰσ τὸ λοιπὸν ἀποχωρήσαντασ εἰσ τὰ αὑτῶν.

ταῦτα δὲ εἰπόντεσ ἔπεισαν.

καὶ οἱ μὲν διελύθησαν, οἱ λῃσταὶ δὲ ἐπὶ τοὺσ ἐχυροὺσ τόπουσ πάλιν ἀπῆλθον. ἐξ ἐκείνου τε ἡ σύμπασα Ιοὐδαία λῃστηρίων ἐπληρώθη. Σαμαρέων δὲ οἱ πρῶτοι πρὸσ Οὐμμίδιον Κοδρᾶτον τῆσ Συρίασ προεστηκότα κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ἐν Τύρῳ τυγχάνοντα παραγενόμενοι κατηγόρουν τῶν Ιοὐδαίων, ὡσ τὰσ κώμασ αὐτῶν ἐμπρήσειαν καὶ διαρπάσειαν, καὶ περὶ μὲν ὧν αὐτοὶ πεπόνθασιν οὐχ οὕτωσ ἀγανακτεῖν ἔφασκον, ὡσ ὅτι Ῥωμαίων καταφρονήσειαν, ἐφ’ οὓσ κριτὰσ ἐχρῆν αὐτοὺσ εἴπερ ἠδίκουν παραγενέσθαι, ἢ νῦν ὡσ οὐκ ἐχόντων ἡγεμόνασ Ῥωμαίουσ καταδραμεῖν·

ἥκειν οὖν ἐπ’ αὐτὸν ἐκδικίασ τευξόμενοι.

ταῦτα μὲν οὖν οἱ Σαμαρεῖσ κατηγόρουν.

Ιοὐδαῖοι δὲ καὶ τῆσ στάσεωσ καὶ τῆσ μάχησ αἰτίουσ γεγονέναι Σαμαρεῖσ ἔφασαν, πρὸ πάντων δὲ Κουμανὸν δώροισ ὑπ’ αὐτῶν φθαρέντα καὶ παρασιωπήσαντα τὸν τῶν ἀνῃρημένων φόνον. καὶ Κουαδρᾶτοσ ἀκούσασ ὑπερτίθεται τὴν κρίσιν, εἰπὼν ἀποφανεῖσθαι, ἐπειδὰν εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν παραγενόμενοσ ἀκριβέστερον ἐπιγνῷ τὴν ἀλήθειαν.

καὶ οἱ μὲν ἀπῄεσαν ἄπρακτοι.

μετ’ οὐ πολὺν δὲ χρόνον ὁ Κουαδρᾶτοσ ἧκεν εἰσ Σαμάρειαν, ἔνθα διακούσασ αἰτίουσ τῆσ ταραχῆσ ὑπέλαβε γεγονέναι τοὺσ Σαμαρεῖσ. Σαμαρέων δὲ καὶ Ιοὐδαίων οὕστινασ νεωτερίσαντασ ἔμαθεν ἀνεσταύρωσεν οὓσ Κουμανὸσ ἔλαβεν αἰχμαλώτουσ. κἀκεῖθεν εἰσ κώμην τινὰ παραγενόμενοσ Λύδδαν πόλεωσ τὸ μέγεθοσ οὐκ ἀποδέουσαν καθίσασ ἐπὶ βήματοσ κἀκ δευτέρου τῶν Σαμαρέων διακούσασ διδάσκεται παρά τινοσ Σαμαρέωσ, ὅτι τῶν Ιοὐδαίων τισ πρῶτοσ ὄνομα Δόητοσ καί τινεσ σὺν αὐτῷ νεωτερισταὶ τέσσαρεσ τὸν ἀριθμὸν πείσειαν τὸν ὄχλον ἐπὶ τῇ Ῥωμαίων ἀποστάσει.

κἀκείνουσ μὲν ὁ Κουαδρᾶτοσ ἀνελεῖν προσέταξεν, τοὺσ δὲ περὶ Ἀνανίαν τὸν ἀρχιερέα καὶ τὸν στρατηγὸν Ἄνανον δήσασ εἰσ Ῥώμην ἀνέπεμψεν περὶ τῶν πεπραγμένων λόγον ὑφέξοντασ Κλαυδίῳ Καίσαρι.

κελεύει δὲ καὶ τοῖσ τῶν Σαμαρέων πρώτοισ καὶ τοῖσ Ιοὐδαίοισ Κουμανῷ τε τῷ ἐπιτρόπῳ καὶ Κέλερι, χιλίαρχοσ δ’ ἦν οὗτοσ, ἐπ’ Ἰταλίασ ἀπιέναι πρὸσ τὸν αὐτοκράτορα κριθησομένουσ ἐπ’ αὐτοῦ περὶ τῶν πρὸσ ἀλλήλουσ ζητήσεων.

αὐτὸσ δὲ δείσασ, μὴ τὸ πλῆθοσ πάλιν τῶν Ιοὐδαίων νεωτερίσειεν, εἰσ τὴν τῶν Ιἑροσολυμιτῶν πόλιν ἀφικνεῖται·

καταλαμβάνει δ’ αὐτὴν εἰρηνευομένην καὶ πάτριον ἑορτὴν τῷ θεῷ τελοῦσαν. πιστεύσασ οὖν μηδένα νεωτερισμὸν παρ’ αὐτῶν γενήσεσθαι καταλιπὼν ἑορτάζοντασ ὑπέστρεψεν εἰσ Ἀντιόχειαν. Οἱ περὶ Κουμανὸν δὲ καὶ τοὺσ πρώτουσ τῶν Σαμαρέων ἀναπεμφθέντεσ εἰσ Ῥώμην λαμβάνουσι παρὰ τοῦ αὐτοκράτοροσ ἡμέραν, καθ’ ἣν περὶ τῶν πρὸσ ἀλλήλουσ ἀμφισβητήσεων λέγειν ἔμελλον.

σπουδὴ δὲ μεγίστη τῷ Κουμανῷ καὶ τοῖσ Σαμαρεῦσιν ἦν παρὰ τῶν Καίσαροσ ἀπελευθέρων καὶ φίλων, κἂν περιεγένοντο τῶν Ιοὐδαίων, εἰ μή περ Ἀγρίππασ ὁ νεώτεροσ ἐν τῇ Ῥώμῃ τυγχάνων κατασπευδομένουσ ἰδὼν τοὺσ τῶν Ιοὐδαίων πρώτουσ ἐδεήθη πολλὰ τῆσ τοῦ αὐτοκράτοροσ γυναικὸσ Ἀγριππίνησ πεῖσαι τὸν ἄνδρα διακούσαντα πρεπόντωσ τῇ ἑαυτοῦ δικαιοσύνῃ τιμωρήσασθαι τοὺσ αἰτίουσ τῆσ ἀποστάσεωσ.

καὶ Κλαύδιοσ τῇ δεήσει ταύτῃ προευτρεπισθεὶσ καὶ διακούσασ, ὡσ εὑρ͂ε τῶν κακῶν ἀρχηγοὺσ τοὺσ Σαμαρείτασ γενομένουσ, τοὺσ μὲν ἀναβάντασ πρὸσ αὐτὸν ἐκέλευσεν ἀναιρεθῆναι, τῷ Κουμανῷ δὲ φυγὴν ἐπέβαλεν, Κέλερα δὲ τὸν χιλίαρχον ἐκέλευσεν ἀγαγόντασ εἰσ τὰ Ιἑροσόλυμα πάντων ὁρώντων ἐπὶ τὴν πόλιν πᾶσαν σύραντασ οὕτωσ ἀποκτεῖναι.

Πέμπει δὲ καὶ Κλαύδιον Φήλικα Πάλλαντοσ ἀδελφὸν τῶν κατὰ τὴν Ιοὐδαίαν προστησόμενον πραγμάτων.

τῆσ δ’ ἀρχῆσ δωδέκατον ἔτοσ ἤδη πεπληρωκὼσ δωρεῖται τὸν Ἀγρίππαν τῇ Φιλίππου τετραρχίᾳ καὶ Βαταναίᾳ προσθεὶσ αὐτῷ τὴν Τραχωνῖτιν σὺν Ἀβέλλᾳ·

Λυσανία δ’ αὕτη γεγόνει τετραρχία· τὴν Χαλκίδα δ’ αὐτὸν ἀφαιρεῖται δυναστεύσαντα ταύτησ ἔτη τέσσαρα. λαβὼν δὲ τὴν δωρεὰν παρὰ τοῦ Καίσαροσ Ἀγρίππασ ἐκδίδωσι πρὸσ γάμον Ἀζίζῳ τῷ Ἐμεσῶν βασιλεῖ περιτέμνεσθαι θελήσαντι Δρούσιλλαν τὴν ἀδελφήν·

Ἐπιφανὴσ γὰρ ὁ Ἀντιόχου τοῦ βασιλέωσ παῖσ παρῃτήσατο τὸν γάμον μὴ βουληθεὶσ τὰ Ιοὐδαίων ἔθη μεταλαβεῖν καίπερ τοῦτο ποιήσειν προϋπεσχημένοσ αὐτῆσ τῷ πατρί. καὶ Μαριάμμην δ’ ἐξέδωκεν Ἀρχελάῳ τῷ Ἑλκίου παιδὶ πρότερον ὑπὸ Ἀγρίππα τοῦ πατρὸσ ἁρμοσθεῖσαν αὐτῷ, καὶ γίνεται θυγάτηρ αὐτοῖσ ὄνομα Βερενίκη.

Διαλύονται δὲ τῇ Δρουσίλλῃ πρὸσ τὸν Ἄζιζον οἱ γάμοι μετ’ οὐ πολὺν χρόνον τοιαύτησ ἐμπεσούσησ αἰτίασ·

καθ’ ὃν χρόνον τῆσ Ιοὐδαίασ ἐπετρόπευε Φῆλιξ θεασάμενοσ ταύτην, καὶ γὰρ ἦν κάλλει πασῶν διαφέρουσα, λαμβάνει τῆσ γυναικὸσ ἐπιθυμίαν, καὶ Ἄτομον ὀνόματι τῶν ἑαυτοῦ φίλων Ιοὐδαῖον, Κύπριον δὲ τὸ γένοσ, μάγον εἶναι σκηπτόμενον πέμπων πρὸσ αὐτὴν ἔπειθεν τὸν ἄνδρα καταλιποῦσαν αὐτῷ γήμασθαι, μακαρίαν ποιήσειν ἐπαγγελλόμενοσ μὴ ὑπερηφανήσασαν αὐτόν.

ἡ δὲ κακῶσ πράττουσα καὶ φυγεῖν τὸν ἐκ τῆσ ἀδελφῆσ Βερενίκησ βουλομένη φθόνον αὑτῇ διὰ τὸ κάλλοσ παρεκάλει παρ’ ἐκείνησ οἰόμενοσ οὐκ ἐν ὀλίγοισ ἔβλαπτεν, παραβῆναί τε τὰ πάτρια νόμιμα πείθεται καὶ τῷ Φήλικι γήμασθαι.

τεκοῦσα δ’ ἐξ αὐτοῦ παῖδα προσηγόρευσεν Ἀγρίππαν.

ἀλλ’ ὃν μὲν τρόπον ὁ νεανίασ οὗτοσ σὺν τῇ γυναικὶ κατὰ τὴν ἐκπύρωσιν τοῦ Βεσβίου ὄρουσ ἐπὶ τῶν Τίτου Καίσαροσ χρόνων ἠφανίσθη, μετὰ ταῦτα δηλώσω. Βερενίκη δὲ μετὰ τὴν Ἡρώδου τελευτήν, ὃσ αὐτῆσ ἀνὴρ καὶ θεῖοσ ἐγεγόνει, πολὺν χρόνον ἐπιχηρεύσασα, φήμησ ἐπισχούσησ, ὅτι τἀδελφῷ συνείη, πείθει Πολέμωνα, Κιλικίασ δὲ ἦν οὗτοσ βασιλεύσ, περιτεμόμενον ἀγαγέσθαι πρὸσ γάμον αὐτήν·

οὕτωσ γὰρ ἐλέγξειν ᾤετο ψευδεῖσ τὰσ διαβολάσ. καὶ ὁ Πολέμων ἐπείσθη μάλιστα διὰ τὸν πλοῦτον αὐτῆσ·

οὐ μὴν ἐπὶ πολὺ συνέμεινεν ὁ γάμοσ, ἀλλ’ ἡ Βερενίκη δι’ ἀκολασίαν, ὡσ ἔφασαν, καταλείπει τὸν Πολέμωνα. ὁ δ’ ἅμα τοῦ τε γάμου καὶ τοῦ τοῖσ ἔθεσι τῶν Ιοὐδαίων ἐμμένειν ἀπήλλακτο. τῷ αὐτῷ δὲ καιρῷ καὶ Μαριάμμη παραιτησαμένη τὸν Ἀρχέλαον συνῴκησε Δημητρίῳ τῶν ἐν Ἀλεξανδρείᾳ Ιοὐδαίων πρωτεύοντι γένει τε καὶ πλούτῳ·

τότε δὴ καὶ τὴν ἀλαβαρχίαν αὐτὸσ εἶχεν. γενόμενον δ’ αὐτῇ παιδίον ἐξ ἐκείνου Ἀγριππῖνον προσηγόρευσεν. ἀλλὰ περὶ μὲν ἑκάστου τούτων μετὰ ἀκριβείασ ὕστερον ἀπαγγελοῦμεν. Τελευτᾷ δὲ Κλαύδιοσ Καῖσαρ βασιλεύσασ ἔτη δεκατρία καὶ μῆνασ ὀκτὼ πρὸσ ἡμέραισ εἴκοσι, καὶ λόγοσ ἦν παρά τινων, ὡσ ὑπὸ τῆσ γυναικὸσ Ἀγριππίνησ φαρμάκοισ ἀνῄρητο.

ταύτησ πατὴρ μὲν ἦν Γερμανικὸσ ὁ Καίσαροσ ἀδελφόσ, ἀνὴρ δὲ γενόμενοσ Δομέτιοσ Ἠνόβαρβοσ ὁ τῶν ἐπισήμων κατὰ τὴν Ῥωμαίων πόλιν. οὗ τελευτήσαντοσ χηρεύουσαν αὐτὴν ἐπὶ πολὺν χρόνον Κλαύδιοσ ἄγεται πρὸσ γάμον ἐπαγομένην καὶ παῖδα Δομέτιον ὁμώνυμον τῷ πατρί.

προανῃρήκει δὲ τὴν γυναῖκα Μεσσαλῖναν διὰ ζηλοτυπίαν, ἐξ ἧσ αὐτῷ καὶ παῖδεσ ἐγεγόνεσαν Βρεττανικόσ τε καὶ Ὀκταουία. ἦν γὰρ Ἀντωνιανὴ καὶ πρεσβυτάτη τῶν ἀδελφῶν, ἣν ἐκ Πετίνησ τῆσ πρώτησ γυναικὸσ εἶχεν.

καὶ δὴ τὴν Ὀκταουίαν ἡρ́μοσεν τῷ Νέρωνι· τοῦτο γὰρ ὕστερον αὐτὸν ἐκάλεσεν εἰσποιησάμενοσ υἱὸν ὁ Καῖσαρ. καθάπερ ἦν λόγοσ, διεπράξατο, καὶ παραχρῆμα πέμπει τὸν τῶν στρατευμάτων ἔπαρχον Βοῦρρον καὶ σὺν αὐτῷ τοὺσ χιλιάρχουσ τῶν τε ἀπελευθέρων τοὺσ πλεῖστον δυναμένουσ ἀπάξοντασ εἰσ τὴν παρεμβολὴν τὸν Νέρωνα καὶ προσαγορεύσοντασ αὐτὸν αὐτοκράτορα.

Νέρων δὲ τὴν ἀρχὴν οὕτωσ παραλαβὼν Βρεττανικὸν μὲν ἀδήλωσ τοῖσ πολλοῖσ ἀναιρεῖ διὰ φαρμάκων, φανερῶσ δ’ οὐκ εἰσ μακρὰν τὴν μητέρα τὴν ἑαυτοῦ φονεύει, ταύτην ἀμοιβὴν ἀποτίσασ αὐτῇ οὐ μόνον τῆσ γενέσεωσ ἀλλὰ καὶ τοῦ ταῖσ ἐκείνησ μηχαναῖσ τὴν Ῥωμαίων ἡγεμονίαν παραλαβεῖν.

κτείνει δὲ καὶ τὴν Ὀκταουίαν, ᾗ συνῴκει, πολλούσ τε ἐπιφανεῖσ ἄνδρασ ὡσ ἐπ’ αὐτὸν ἐπιβουλὰσ συντιθέντασ. Ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων ἐῶ πλείω γράφειν·

πολλοὶ γὰρ τὴν περὶ Νέρωνα συντετάχασιν ἱστορίαν, ὧν οἱ μὲν διὰ χάριν εὖ πεπονθότεσ ὑπ’ αὐτοῦ τῆσ ἀληθείασ ἠμέλησαν, οἱ δὲ διὰ μῖσοσ καὶ τὴν πρὸσ αὐτὸν ἀπέχθειαν οὕτωσ ἀναιδῶσ ἐνεπαρῴνησαν τοῖσ ψεύσμασιν, ὡσ ἀξίουσ αὐτοὺσ εἶναι καταγνώσεωσ. καὶ θαυμάζειν οὐκ ἔπεισί μοι τοὺσ περὶ Νέρωνοσ ψευσαμένουσ, ὅπου μηδὲ τῶν πρὸ αὐτοῦ γενομένων γράφοντεσ τὴν ἀλήθειαν τῆσ ἱστορίασ τετηρήκασιν, καίτοι πρὸσ ἐκείνουσ αὐτοῖσ οὐδὲν μῖσοσ ἦν ἅτε μετ’ αὐτοὺσ πολλῷ χρόνῳ γενομένοισ.

ἀλλὰ γὰρ τοῖσ μὲν οὐ προνοουμένοισ τῆσ ἀληθείασ ἐξέστω γράφειν ὡσ θέλουσιν, τούτῳ γὰρ χαίρειν ἐοίκασιν, ἡμεῖσ δὲ σκοπὸν προθέμενοι τὴν ἀλήθειαν τὰ μὲν ἀπηρτημένα τῆσ προκειμένησ ἡμῖν πραγματείασ ἐπ’ ὀλίγον μνήμησ ἀξιοῦμεν, τὰ δ’ ἡμῖν τοῖσ Ιοὐδαίοισ συμπεσόντα δηλοῦμεν οὐ παρέργωσ μήτε τὰσ συμφορὰσ μήτε τὰσ ἁμαρτίασ διασαφεῖν ὀκνοῦντεσ.

ἐπανήξω τοίνυν ἐπὶ τὴν τῶν οἰκείων πραγμάτων διήγησιν.

Τῷ γὰρ πρώτῳ τῆσ Νέρωνοσ ἀρχῆσ ἔτει τελευτήσαντοσ τοῦ Ἐμέσων δυνάστου Ἀζίζου Σόεμοσ ἀδελφὸσ τὴν ἀρχὴν διαδέχεται.

τὴν δὲ τῆσ μικρᾶσ Ἀρμενίασ προστασίαν Ἀριστόβουλοσ Ἡρώδου τῆσ Χαλκίδοσ βασιλέωσ παῖσ ὑπὸ Νέρωνοσ ἐγχειρίζεται. καὶ τὸν Ἀγρίππαν δὲ δωρεῖται μοίρᾳ τινὶ τῆσ Γαλιλαίασ ὁ Καῖσαρ Τιβεριάδα καὶ Ταριχέασ ὑπακούειν αὐτῷ κελεύσασ, δίδωσι δὲ καὶ Ιοὐλιάδα πόλιν τῆσ Περαίασ καὶ κώμασ τὰσ περὶ αὐτὴν δεκατέσσαρασ.

Τὰ δὲ κατὰ τὴν Ιοὐδαίαν πράγματα πρὸσ τὸ χεῖρον ἀεὶ τὴν ἐπίδοσιν ἐλάμβανεν·

λῃστηρίων γὰρ ἡ χώρα πάλιν ἀνεπλήσθη καὶ γοήτων ἀνθρώπων, οἳ τὸν ὄχλον ἠπάτων. ἀλλὰ τούτουσ μὲν ὁ Φῆλιξ πολλοὺσ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν σὺν τοῖσ λῃσταῖσ λαμβάνων ἀνῄρει, καὶ Ἐλεάζαρον δὲ τὸν Διναίου παῖδα τὸν συστησάμενον τῶν λῃστῶν τὸ σύνταγμα δι’ ἐνέδρασ εἷλεν ζῶντα·

πίστιν γὰρ αὐτῷ προτείνασ ὑπὲρ τοῦ μηδὲν πείσεσθαι κακὸν πείθει πρὸσ αὐτὸν ἀφικέσθαι καὶ δήσασ ἀνέπεμψεν εἰσ Ῥώμην. ἔχων δὲ καὶ ἀπεχθῶσ πρὸσ τὸν ἀρχιερέα Ιὠνάθην ὁ Φῆλιξ διὰ τὸ πολλάκισ ὑπ’ αὐτοῦ νουθετεῖσθαι περὶ τοῦ κρειττόνωσ προί̈στασθαι τῶν κατὰ τὴν Ιοὐδαίαν πραγμάτων, μὴ καὶ μέμψιν αὐτὸσ ὀφλοίη παρὰ τοῖσ πλήθεσιν αἰτησάμενοσ ἐκεῖνον παρὰ τοῦ Καίσαροσ πεμφθῆναι τῆσ Ιοὐδαίασ ἐπίτροπον, πρόφασιν ἐπενόει δι’ ἧσ μεταστήσεται τὸν συνεχῶσ ὀχληρὸν αὐτῷ γινόμενον·

βαρὺ γὰρ τοῖσ ἀδικεῖν θέλουσιν τὸ συνεχῶσ νουθετοῦν. καὶ δὴ διὰ τοιαύτησ αἰτίασ ὁ Φῆλιξ τὸν πιστότατον τῶν Ιὠνάθου φίλων Ιἑροσολυμίτην τὸ γένοσ Δωρᾶν ὀνόματι πείθει πολλὰ χρήματα δώσειν ὑπισχνούμενοσ ἐπαγαγεῖν τῷ Ιὠνάθῃ τοὺσ [λῃστὰσ] ἀναιρήσοντασ, κἀκεῖνοσ ὑπακούσασ ἐμηχανήσατο διὰ τῶν λῃστῶν πραχθῆναι τοιούτῳ τρόπῳ τὸν φόνον·

ἀνέβησάν τινεσ αὐτῶν εἰσ τὴν πόλιν ὡσ προσκυνήσοντεσ τὸν θεὸν ὑπὸ τὰσ ἐσθῆτασ ἔχοντεσ ξιφίδια καὶ συναναμιγέντεσ τῷ Ιὠνάθῃ κτείνουσιν αὐτόν.

ἀνεκδικήτου δὲ τούτου τοῦ φόνου μεμενηκότοσ μετὰ πάσησ τὸ λοιπὸν ἀδείασ ἀναβαίνοντεσ ἐν ταῖσ ἑορταῖσ οἱ λῃσταὶ καὶ τὸν σίδηρον ὁμοίωσ κεκρυμμένον ἔχοντεσ συναναμιγνύμενοι τοῖσ πλήθεσιν ἀνῄρουν μέν τινασ ἑαυτῶν ἐχθρούσ, οὓσ δ’ ἐπὶ χρήμασιν ἄλλοισ ὑπηρετοῦντεσ, οὐ μόνον κατὰ τὴν ἄλλην πόλιν ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸ ἱερὸν ἐνίουσ·

καὶ γὰρ ἐκεῖ σφάττειν ἐτόλμων, οὐδ’ ἐν τούτῳ δοκοῦντεσ ἀσεβεῖν. διὰ τοῦτ’ οἶμαι καὶ τὸν θεὸν μισήσαντα τὴν ἀσέβειαν αὐτῶν ἀποστραφῆναι μὲν ἡμῶν τὴν πόλιν, τὸ δὲ ἱερὸν οὐκέτι καθαρὸν οἰκητήριον αὐτῷ κρίναντα Ῥωμαίουσ ἐπαγαγεῖν ἡμῖν καὶ τῇ πόλει καθάρσιον πῦρ καὶ δουλείαν ἐπιβαλεῖν σὺν γυναιξὶν καὶ τέκνοισ σωφρονίσαι ταῖσ συμφοραῖσ βουλόμενον ἡμᾶσ.

Τὰ μὲν οὖν τῶν λῃστῶν ἔργα τοιαύτησ ἀνοσιότητοσ ἐπλήρου τὴν πόλιν, οἱ δὲ γόητεσ καὶ ἀπατεῶνεσ ἄνθρωποι τὸν ὄχλον ἔπειθον αὐτοῖσ εἰσ τὴν ἐρημίαν ἕπεσθαι·

δείξειν γὰρ ἔφασαν ἐναργῆ τέρατα καὶ σημεῖα κατὰ τὴν τοῦ θεοῦ πρόνοιαν γινόμενα.

καὶ πολλοὶ πεισθέντεσ τῆσ ἀφροσύνησ τιμωρίασ ὑπέσχον· ἀναχθέντασ γὰρ αὐτοὺσ Φῆλιξ ἐκόλασεν. ἀφικνεῖται δέ τισ ἐξ Αἰγύπτου κατὰ τοῦτον τὸν καιρὸν εἰσ Ιἑροσόλυμα προφήτησ εἶναι λέγων καὶ συμβουλεύων τῷ δημοτικῷ πλήθει σὺν αὐτῷ πρὸσ ὄροσ τὸ προσαγορευόμενον ἐλαιῶν, ὃ τῆσ πόλεωσ ἄντικρυσ κείμενον ἀπέχει στάδια πέντε·

θέλειν γὰρ ἔφασκεν αὐτοῖσ ἐκεῖθεν ἐπιδεῖξαι, ὡσ κελεύσαντοσ αὐτοῦ πίπτοι τὰ τῶν Ιἑροσολυμιτῶν τείχη, δι’ ὧν καὶ τὴν εἴσοδον αὐτοῖσ παρέξειν ἐπηγγέλλετο.

Φῆλιξ δ’ ὡσ ἐπύθετο ταῦτα, κελεύει τοὺσ στρατιώτασ ἀναλαβεῖν τὰ ὅπλα καὶ μετὰ πολλῶν ἱππέων τε καὶ πεζῶν ὁρμήσασ ἀπὸ τῶν Ιἑροσολύμων προσβάλλει τοῖσ περὶ τὸν Αἰγύπτιον, καὶ τετρακοσίουσ μὲν αὐτῶν ἀνεῖλεν, διακοσίουσ δὲ ζῶντασ ἔλαβεν.

ὁ δ’ Αἰγύπτιοσ αὐτὸσ διαδρὰσ ἐκ τῆσ μάχησ ἀφανὴσ ἐγένετο.

πάλιν δ’ οἱ λῃσταὶ τὸν δῆμον εἰσ τὸν πρὸσ Ῥωμαίουσ πόλεμον ἠρέθιζον μηδὲν ὑπακούειν αὐτοῖσ λέγοντεσ, καὶ τὰσ τῶν ἀπειθούντων κώμασ ἐμπιπράντεσ διήρπαζον. Γίνεται δὲ καὶ τῶν Καισάρειαν οἰκούντων Ιοὐδαίων στάσισ πρὸσ τοὺσ ἐν αὐτῇ Σύρουσ περὶ ἰσοπολιτείασ·

οἱ μὲν γὰρ Ιοὐδαῖοι πρωτεύειν ἠξίουν διὰ τὸ τὸν κτίστην τῆσ Καισαρείασ Ἡρώδην αὐτῶν βασιλέα γεγονέναι τὸ γένοσ Ιοὐδαῖον, Σύροι δὲ τὰ μὲν περὶ τὸν Ἡρώδην ὡμολόγουν, ἔφασκον δὲ τὴν Καισάρειαν Στράτωνοσ πύργον τὸ πρότερον καλεῖσθαι καὶ τότε μηδένα γεγονέναι τῆσ πόλεωσ αὐτῶν Ιοὐδαῖον οἰκήτορα. ταῦτα ἀκούσαντεσ οἱ τῆσ χώρασ ἔπαρχοι λαβόντεσ ἀμφοτέρωθεν τοὺσ αἰτίουσ τῆσ στάσεωσ πληγαῖσ ᾐκίσαντο καὶ τὴν ταραχὴν οὕτω κατέστειλαν πρὸσ ὀλίγον.

πάλιν γὰρ οἱ κατὰ τὴν πόλιν Ιοὐδαῖοι τῷ πλούτῳ θαρροῦντεσ καὶ διὰ τοῦτο καταφρονοῦντεσ τῶν Σύρων ἐβλασφήμουν εἰσ αὐτοὺσ ἐρεθίσειν προσδοκῶντεσ.

οἱ δὲ χρήμασιν μὲν ἡττώμενοι, μέγα δὲ φρονοῦντεσ ἐπὶ τῷ τοὺσ πλείστουσ τῶν ὑπὸ Ῥωμαίοισ ἐκεῖ στρατευομένων Καισαρεῖσ εἶναι καὶ Σεβαστηνοὺσ μέχρι μέν τινοσ καὶ αὐτοὶ τοὺσ Ιοὐδαίουσ λόγῳ ὕβριζον, εἶτα λίθοισ ἀλλήλουσ ἔβαλλον, ἑώσ πολλοὺσ παρ’ ἀμφότερα τρωθῆναί τε καὶ πεσεῖν συνέβη·

νικῶσί γε μὴν Ιοὐδαῖοι. Φῆλιξ δ’ ὡσ ἐθεάσατο φιλονεικίαν ἐν πολέμου τρόπῳ γενομένην προπηδήσασ παύεσθαι τοὺσ Ιοὐδαίουσ παρεκάλει, μὴ πειθομένοισ δὲ τοὺσ στρατιώτασ ὁπλίσασ ἐπαφίησι καὶ πολλοὺσ μὲν αὐτῶν ἀνεῖλεν, πλείουσ δὲ ζῶντασ ἔλαβεν, οἰκίασ δέ τινασ τῶν ἐν τῇ πόλει πολλῶν πάνυ χρημάτων γεμούσασ διαρπάζειν ἐφῆκεν.

οἱ δὲ τῶν Ιοὐδαίων ἐπιεικέστεροι καὶ προύχοντεσ κατὰ τὴν ἀξίωσιν δείσαντεσ περὶ ἑαυτῶν παρεκάλουν τὸν Φήλικα τοὺσ στρατιώτασ ἀνακαλέσασθαι τῇ σάλπιγγι καὶ φείσασθαι τὸ λοιπὸν αὐτῶν δοῦναί τε μετάνοιαν ἐπὶ τοῖσ πεπραγμένοισ.

καὶ Φῆλιξ ἐπείσθη. Κατὰ τοῦτον τὸν καιρὸν ὁ βασιλεὺσ Ἀγρίππασ δίδωσιν τὴν ἀρχιερωσύνην Ἰσμαήλῳ·

Φαβεῖ παῖσ οὗτοσ ἦν. ἐξάπτεται δὲ καὶ τοῖσ ἀρχιερεῦσι στάσισ πρὸσ τοὺσ ἱερεῖσ καὶ τοὺσ πρώτουσ τοῦ πλήθουσ τῶν Ιἑροσολυμιτῶν, ἕκαστόσ τε αὐτῶν στῖφοσ ἀνθρώπων τῶν θρασυτάτων καὶ νεωτεριστῶν ἑαυτῷ ποιήσασ ἡγεμὼν ἦν, καὶ συρράσσοντεσ ἐκακολόγουν τε ἀλλήλουσ καὶ λίθοισ ἔβαλλον.

ὁ δ’ ἐπιπλήξων ἦν οὐδὲ εἷσ, ἀλλ’ ὡσ ἐν ἀπροστατήτῳ πόλει ταῦτ’ ἐπράσσετο μετ’ ἐξουσίασ. τοσαύτη δὲ τοὺσ ἀρχιερεῖσ κατέλαβεν ἀναίδεια καὶ τόλμα, ὥστε καὶ πέμπειν δούλουσ ἐτόλμων ἐπὶ τὰσ ἅλωνασ τοὺσ ληψομένουσ τὰσ τοῖσ ἱερεῦσιν ὀφειλομένασ δεκάτασ, καὶ συνέβαινεν τοὺσ ἀπορουμένουσ τῶν ἱερέων ὑπ’ ἐνδείασ τελευτᾶν.

οὕτωσ ἐκράτει τοῦ δικαίου παντὸσ ἡ τῶν στασιαζόντων βία. Πορκίου δὲ Φήστου διαδόχου Φήλικι πεμφθέντοσ ὑπὸ Νέρωνοσ οἱ πρωτεύοντεσ τῶν τὴν Καισάρειαν κατοικούντων Ιοὐδαίων εἰσ τὴν Ῥώμην ἀναβαίνουσιν Φήλικοσ κατηγοροῦντεσ, καὶ πάντωσ ἂν ἐδεδώκει τιμωρίαν τῶν εἰσ Ιοὐδαίουσ ἀδικημάτων, εἰ μὴ πολλὰ αὐτὸν ὁ Νέρων τἀδελφῷ Πάλλαντι παρακαλέσαντι συνεχώρησεν μάλιστα δὴ τότε διὰ τιμῆσ ἄγων ἐκεῖνον.

καὶ τῶν ἐν Καισαρείᾳ δὲ οἱ πρῶτοι Σύρων Βήρυλλον, παιδαγωγὸσ δ’ ἦν οὗτοσ τοῦ Νέρωνοσ τάξιν τὴν ἐπὶ τῶν Ἑλληνικῶν ἐπιστολῶν πεπιστευμένοσ, πείθουσι πολλοῖσ χρήμασιν αἰτήσασθαι παρὰ τοῦ Νέρωνοσ αὐτοῖσ ἐπιστολὴν ἀκυροῦσαν τὴν Ιοὐδαίων πρὸσ αὐτοὺσ ἰσοπολιτείαν.

καὶ Βήρυλλοσ τὸν αὐτοκράτορα παρακαλέσασ ἐπέτυχε γραφῆναι τὴν ἐπιστολήν.

αὕτη τῷ ἔθνει ἡμῶν τῶν μετὰ ταῦτα κακῶν τὰσ αἰτίασ παρέσχεν· πυθόμενοι γὰρ οἱ κατὰ τὴν Καισάρειαν Ιοὐδαῖοι τὰ γραφέντα τῆσ πρὸσ τοὺσ Σύρουσ στάσεωσ μᾶλλον εἴχοντο μέχρι δὴ τὸν πόλεμον ἐξῆψαν. Ἀφικομένου δὲ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν Φήστου συνέβαινεν τὴν Ιοὐδαίαν ὑπὸ τῶν λῃστῶν κακοῦσθαι τῶν κωμῶν ἁπασῶν ἐμπιπραμένων τε καὶ διαρπαζομένων.

καὶ οἱ σικάριοι δὲ καλούμενοι, λῃσταὶ δέ εἰσιν οὗτοι, τότε μάλιστα ἐπλήθυον χρώμενοι ξιφιδίοισ παραπλησίοισ μὲν τὸ μέγεθοσ τοῖσ τῶν Περσῶν ἀκινάκαισ, ἐπικαμπέσι δὲ καὶ ὁμοίαισ ταῖσ ὑπὸ Ῥωμαίων σίκαισ καλουμέναισ, ἀφ’ ὧν καὶ τὴν προσηγορίαν οἱ λῃστεύοντεσ ἔλαβον πολλοὺσ ἀναιροῦντεσ.

ἀναμιγνύμενοι γὰρ ἐν ταῖσ ἑορταῖσ, καθὼσ καὶ πρότερον εἴπομεν, τῷ πλήθει τῶν πανταχόθεν εἰσ τὴν πόλιν ἐπὶ τὴν εὐσέβειαν συρρεόντων οὓσ βουληθεῖεν ῥᾳδίωσ ἀπέσφαττον, πολλάκισ δὲ καὶ μεθ’ ὅπλων ἐπὶ τὰσ κώμασ τῶν ἐχθρῶν ἀφικόμενοι διήρπαζον καὶ ἐνεπίμπρασαν.

πέμπει δὲ Φῆστοσ δύναμιν ἱππικήν τε καὶ πεζικὴν ἐπὶ τοὺσ ἀπατηθέντασ ὑπό τινοσ ἀνθρώπου γόητοσ σωτηρίαν αὐτοῖσ ἐπαγγελλομένου καὶ παῦλαν κακῶν, εἰ βουληθεῖεν ἕπεσθαι μέχρι τῆσ ἐρημίασ αὐτῷ, καὶ αὐτόν τε ἐκεῖνον τὸν ἀπατήσαντα καὶ τοὺσ ἀκολουθήσαντασ διέφθειραν οἱ πεμφθέντεσ.

Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν τοῦτον ὁ βασιλεὺσ Ἀγρίππασ ᾠκοδομήσατο μεγέθει διαφέρον οἴκημα ἐν τῷ βασιλείῳ ἐν Ιἑροσολύμοισ πλησίον τοῦ ξυστοῦ.

τὸ δὲ βασίλειον ἐγεγόνει πάλαι ὑπὸ τῶν Ἀσαμωναίου παίδων, ἐφ’ ὑψηλοῦ δὲ τόπου κείμενον τοῖσ κατοπτεύειν ἀπ’ αὐτοῦ βουλομένοισ τὴν πόλιν ἐπιτερπεστάτην παρεῖχεν τὴν θέαν, ἧσ ἐφιέμενοσ ὁ βασιλεὺσ ἐκεῖθεν ἀφεώρα κατακείμενοσ τὰ κατὰ τὸ ἱερὸν πρασσόμενα.

ταῦτα δὲ θεασάμενοι τῶν Ιἑροσολυμιτῶν οἱ προύχοντεσ δεινῶσ ἐχαλέπαινον·

οὐ γὰρ ἦν πάτριον τὰ κατὰ τὸ ἱερὸν δρώμενα κατοπτεύεσθαι καὶ μάλιστα τὰσ ἱερουργίασ. τοῖχον οὖν ἐγείρουσιν ἐπὶ τῆσ ἐξέδρασ ὑψηλόν, ἥτισ ἦν ἐν τῷ ἔσωθεν ἱερῷ τετραμμένη πρὸσ δύσιν. οὐ μόνον δὲ τοῦ βασιλικοῦ τρικλίνου τὴν ἄποψιν οὗτοσ οἰκοδομηθεὶσ ἀπετέμνετο, ἀλλὰ καὶ τῆσ δυτικῆσ στοᾶσ τῆσ κατὰ τὸ ἔξωθεν ἱερὸν οὔσησ, ἔνθα τὰσ φυλακὰσ οἱ Ῥωμαῖοι ταῖσ ἑορταῖσ ἐποιοῦντο διὰ τὸ ἱερόν.

ἐπὶ τούτοισ ἠγανάκτησεν ὅ τε βασιλεὺσ Ἀγρίππασ, μάλιστα δὲ Φῆστοσ ὁ ἔπαρχοσ, καὶ προσέταξεν αὐτοῖσ καθελεῖν.

οἱ δὲ παρεκάλεσαν ἐξουσίαν αὐτοῖσ δοῦναι πρεσβεῦσαι περὶ τούτου πρὸσ Νέρωνα· ζῆν γὰρ οὐχ ὑπομένειν καθαιρεθέντοσ τινὸσ μέρουσ τοῦ ἱεροῦ. συγχωρήσαντοσ δὲ τοῦ Φήστου πέμπουσιν ἐξ αὑτῶν πρὸσ Νέρωνα τοὺσ πρώτουσ δέκα καὶ Ἰσμάηλον τὸν ἀρχιερέα καὶ Ἑλκίαν τὸν γαζοφύλακα.

Νέρων δὲ διακούσασ αὐτῶν οὐ μόνον συνέγνω περὶ τοῦ πραχθέντοσ, ἀλλὰ καὶ συνεχώρησεν ἐᾶν οὕτωσ τὴν οἰκοδομίαν, τῇ γυναικὶ Ποππαίᾳ, θεοσεβὴσ γὰρ ἦν, ὑπὲρ τῶν Ιοὐδαίων δεηθείσῃ χαριζόμενοσ, ἣ τοῖσ μὲν δέκα προσέταξεν ἀπιέναι, τὸν δ’ Ἑλκίαν καὶ τὸν Ἰσμάηλον ὁμηρεύσοντασ παρ’ ἑαυτῇ κατέσχεν.

ὁ δὲ βασιλεὺσ ταῦθ’ ὡσ ἐπύθετο δίδωσιν τὴν ἀρχιερωσύνην Ιὠσήπῳ τῷ Σίμωνοσ παιδὶ ἀρχιερέωσ ἐπικαλουμένῳ δὲ Καβί.

Πέμπει δὲ Καῖσαρ Ἀλβῖνον εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἔπαρχον Φήστου τὴν τελευτὴν πυθόμενοσ.

ὁ δὲ βασιλεὺσ ἀφείλετο μὲν τὸν Ιὤσηπον τὴν ἱερωσύνην, τῷ δὲ Ἀνάνου παιδὶ καὶ αὐτῷ Ἀνάνῳ λεγομένῳ τὴν διαδοχὴν τῆσ ἀρχῆσ ἔδωκεν. τοῦτον δέ φασι τὸν πρεσβύτατον Ἄνανον εὐτυχέστατον γενέσθαι·

πέντε γὰρ ἔσχε παῖδασ καὶ τούτουσ πάντασ συνέβη ἀρχιερατεῦσαι τῷ θεῷ, αὐτὸσ πρότεροσ τῆσ τιμῆσ ἐπὶ πλεῖστον ἀπολαύσασ, ὅπερ οὐδενὶ συνέβη τῶν παρ’ ἡμῖν ἀρχιερέων. ὁ δὲ νεώτεροσ Ἄνανοσ, ὃν τὴν ἀρχιερωσύνην ἔφαμεν εἰληφέναι, θρασὺσ ἦν τὸν τρόπον καὶ τολμητὴσ διαφερόντωσ, αἱρ́εσιν δὲ μετῄει τὴν Σαδδουκαίων, οἵπερ εἰσὶ περὶ τὰσ κρίσεισ ὠμοὶ παρὰ πάντασ τοὺσ Ιοὐδαίουσ, καθὼσ ἤδη δεδηλώκαμεν.

ἅτε δὴ οὖν τοιοῦτοσ ὢν ὁ Ἄνανοσ, νομίσασ ἔχειν καιρὸν ἐπιτήδειον διὰ τὸ τεθνάναι μὲν Φῆστον, Ἀλβῖνον δ’ ἔτι κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπάρχειν, καθίζει συνέδριον κριτῶν καὶ παραγαγὼν εἰσ αὐτὸ τὸν ἀδελφὸν Ιἠσοῦ τοῦ λεγομένου Χριστοῦ, Ιἄκωβοσ ὄνομα αὐτῷ, καί τινασ ἑτέρουσ, ὡσ παρανομησάντων κατηγορίαν ποιησάμενοσ παρέδωκε λευσθησομένουσ.

ὅσοι δὲ ἐδόκουν ἐπιεικέστατοι τῶν κατὰ τὴν πόλιν εἶναι καὶ περὶ τοὺσ νόμουσ ἀκριβεῖσ βαρέωσ ἤνεγκαν ἐπὶ τούτῳ καὶ πέμπουσιν πρὸσ τὸν βασιλέα κρύφα παρακαλοῦντεσ αὐτὸν ἐπιστεῖλαι τῷ Ἀνάνῳ μηκέτι τοιαῦτα πράσσειν·

μηδὲ γὰρ τὸ πρῶτον ὀρθῶσ αὐτὸν πεποιηκέναι. τινὲσ δ’ αὐτῶν καὶ τὸν Ἀλβῖνον ὑπαντιάζουσιν ἀπὸ τῆσ Ἀλεξανδρείασ ὁδοιποροῦντα καὶ διδάσκουσιν, ὡσ οὐκ ἐξὸν ἦν Ἀνάνῳ χωρὶσ τῆσ ἐκείνου γνώμησ καθίσαι συνέδριον.

Ἀλβῖνοσ δὲ πεισθεὶσ τοῖσ λεγομένοισ γράφει μετ’ ὀργῆσ τῷ Ἀνάνῳ λήψεσθαι παρ’ αὐτοῦ δίκασ ἀπειλῶν.

καὶ ὁ βασιλεὺσ Ἀγρίππασ διὰ τοῦτο τὴν Ἀρχιερωσύνην ἀφελόμενοσ αὐτὸν ἄρξαντα μῆνασ τρεῖσ Ιἠσοῦν τὸν τοῦ Δαμναίου κατέστησεν. Ἐπεὶ δ’ ἧκεν ὁ Ἀλβῖνοσ εἰσ τὴν τῶν Ιἑροσολυμιτῶν πόλιν, πᾶσαν εἰσηνέγκατο σπουδὴν καὶ πρόνοιαν ὑπὲρ τοῦ τὴν χώραν εἰρηνεύεσθαι τοὺσ πολλοὺσ τῶν σικαρίων διαφθείρασ.

ὁ δὲ ἀρχιερεὺσ Ἀνανίασ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν ἐπὶ μέγα προύκοπτε δόξησ καὶ τῆσ παρὰ τῶν πολιτῶν εὐνοίασ τε καὶ τιμῆσ ἠξιοῦτο λαμπρῶσ·

ἦν γὰρ χρημάτων ποριστικόσ· καθ’ ἡμέραν γοῦν τὸν Ἀλβῖνον καὶ τὸν ἀρχιερέα δώροισ ἐθεράπευεν. εἶχεν δ’ οἰκέτασ πάνυ μοχθηρούσ, οἳ συναναστρεφόμενοι τοῖσ θρασυτάτοισ ἐπὶ τὰσ ἅλωνασ πορευόμενοι τὰσ τῶν ἱερέων δεκάτασ ἐλάμβανον βιαζόμενοι καὶ τοὺσ μὴ διδόντασ οὐκ ἀπείχοντο τύπτειν, οἵ τε ἀρχιερεῖσ ὅμοια τοῖσ ἐκείνου δούλοισ ἔπρασσον μηδενὸσ κωλύειν δυναμένου.

καὶ τῶν ἱερέων τοὺσ πάλαι ταῖσ δεκάταισ τρεφομένουσ τότε συνέβαινε θνήσκειν τροφῆσ ἀπορίᾳ.

Πάλιν δ’ οἱ σικάριοι κατὰ τὴν ἑορτήν, ἐνειστήκει γὰρ αὕτη, διὰ νυκτὸσ εἰσ τὴν πόλιν παρελθόντεσ συλλαμβάνουσι ζῶντα τὸν γραμματέα τοῦ στρατηγοῦντοσ Ἐλεαζάρου, παῖσ δ’ ἦν οὗτοσ Ἀνανίου τοῦ ἀρχιερέωσ, καὶ δήσαντεσ ἐξήγαγον.

εἶτα πέμψαντεσ πρὸσ τὸν Ἀνανίαν ἀπολύσειν ἔφασαν τὸν γραμματέα πρὸσ αὐτόν, εἰ πείσειεν τὸν Ἀλβῖνον δέκα δεσμώτασ τοὺσ ἐξ αὐτῶν ληφθέντασ ἀπολῦσαι.

καὶ ὁ Ἀνανίασ διὰ τὴν ἀνάγκην πείσασ τὸν Ἀλβῖνον τῆσ ἀξιώσεωσ ἐπέτυχεν. τοῦτο μειζόνων κακῶν ἦρξεν·

οἱ γὰρ λῃσταὶ παντοίωσ ἐπεμηχανῶντο τῶν Ἀνανίου τινὰσ συλλαμβάνειν οἰκείων καὶ συνεχῶσ ζωγροῦντεσ οὐκ ἀπέλυον πρὶν ἤ τινασ τῶν σικαρίων ἀπολάβοιεν γενόμενοί τε πάλιν ἀριθμὸσ οὐκ ὀλίγοσ ἀναθαρρήσαντεσ τὴν χώραν ἅπασαν ἐκάκουν. Κατὰ τοῦτον δὲ τὸν καιρὸν ὁ βασιλεὺσ Ἀγρίππασ μείζονα τὴν Φιλίππου καλουμένην Καισάρειαν κατασκευάσασ εἰσ τιμὴν τοῦ Νέρωνοσ Νερωνιάδα προσηγόρευσεν, καὶ Βηρυτίοισ δὲ θέατρον ἀπὸ πολλῶν χρημάτων κατεσκευασμένον ταῖσ κατ’ ἔτοσ θέαισ ἐδωρεῖτο πολλὰσ εἰσ τοῦτο μυριάδασ ἀναλίσκων·

σῖτον γὰρ ἐδίδου τῷ δήμῳ καὶ ἔλαιον διένεμεν καὶ τὴν πᾶσαν δὲ πόλιν ἀνδριάντων ἀναθέσεσιν καὶ ταῖσ τῶν ἀρχαίων ἀποτύποισ εἰκόσιν ἐκόσμει καὶ μικροῦ δεῖν πάντα τὸν τῆσ βασιλείασ κόσμον ἐκεῖ μετήνεγκεν.

μῖσοσ οὖν αὐτῷ παρὰ τῶν ὑπηκόων ηὔξετο διὰ τὸ περιαιρούμενον τὰ ἐκείνων εἰσ ξένην πόλιν κοσμεῖν. λαμβάνει δὲ καὶ Ιἠσοῦσ ὁ τοῦ Γαμαλιήλου τὴν διαδοχὴν τῆσ ἀρχιερωσύνησ παρὰ τοῦ βασιλέωσ Ιἠσοῦν ἀφελομένου τὸν τοῦ Δαμναίου, καὶ διὰ τοῦτο στάσισ αὐτῶν πρὸσ ἀλλήλουσ ἐγένετο·

σύστημα γὰρ τῶν θρασυτάτων ποιησάμενοι πολλάκισ μέχρι λίθων βολῆσ ἀπὸ τῶν βλασφημιῶν ἐξέπιπτον. ὑπερεῖχεν δὲ Ἀνανίασ τῷ πλούτῳ προσαγόμενοσ τοὺσ λαμβάνειν ἑτοίμουσ. Κοστόβαροσ δὲ καὶ Σαοῦλοσ αὐτοὶ καθ’ αὑτοὺσ μοχθηρὰ πλήθη συνῆγον γένουσ μὲν ὄντεσ βασιλικοῦ καὶ διὰ τὴν πρὸσ Ἀγρίππαν συγγένειαν εὐνοίασ τυγχάνοντεσ, βίαιοι δὲ καὶ ἁρπάζειν τὰ τῶν ἀσθενεστέρων ἕτοιμοι.

ἐξ ἐκείνου μάλιστα τοῦ καιροῦ συνέβη τὴν πόλιν ἡμῶν νοσεῖν προκοπτόντων πάντων ἐπὶ τὸ χεῖρον. Ὡσ δ’ ἤκουσεν Ἀλβῖνοσ διάδοχον αὐτῷ Γέσσιον Φλῶρον ἀφικνεῖσθαι, βουλόμενοσ δοκεῖν τι τοῖσ Ιἑροσολυμίταισ παρεσχῆσθαι προαγαγὼν τοὺσ δεσμώτασ, ὅσοι ἦσαν αὐτῶν προδήλωσ θανεῖν ἄξιοι, τούτουσ προσέταξεν ἀναιρεθῆναι, τοὺσ δ’ ἐκ μικρᾶσ καὶ τῆσ τυχούσησ αἰτίασ εἰσ τὴν εἱρκτὴν κατατεθέντασ χρήματα λαμβάνων αὐτὸσ ἀπέλυεν.

καὶ οὕτωσ ἡ μὲν φυλακὴ τῶν δεσμωτῶν ἐκαθάρθη, ἡ χώρα δὲ λῃστῶν ἐπληρώθη. Τῶν δὲ Λευιτῶν, φυλὴ δ’ ἐστὶν αὕτη, ὅσοιπερ ἦσαν ὑμνῳδοὶ πείθουσι τὸν βασιλέα καθίσαντα συνέδριον φορεῖν αὐτοῖσ ἐπίσησ τοῖσ ἱερεῦσιν ἐπιτρέψαι λινῆν στολήν·

πρέπειν γὰρ αὐτοῦ τοῖσ τῆσ ἀρχῆσ χρόνοισ ἔφασκον ἀφ’ ὧν μνημονευθήσεται καινοποιεῖν. καὶ τῆσ ἀξιώσεωσ οὐ διήμαρτον·

ὁ γὰρ βασιλεὺσ μετὰ γνώμησ τῶν εἰσ τὸ συνέδριον ἐποιχομένων συνεχώρησεν τοῖσ ὑμνῳδοῖσ ἀποθεμένουσ τὴν προτέραν ἐσθῆτα φορεῖν λινῆν οἱάν ἠθέλησαν. μέρουσ δέ τινοσ τῆσ φυλῆσ λειτουργοῦντοσ κατὰ τὸ ἱερὸν καὶ τούτοισ ἐπέτρεψεν τοὺσ ὕμνουσ ἐκμαθεῖν, ὡσ παρεκάλουν.

πάντα δ’ ἦν ἐναντία ταῦτα τοῖσ πατρίοισ νόμοισ, ὧν παραβαθέντων οὐκ ἐνῆν μὴ οὐχὶ δίκασ ὑποσχεῖν. Ἤδη δὲ τότε καὶ τὸ ἱερὸν ἐτετέλεστο.

καὶ χρήματα μὲν ἀπόθετα διὰ τὸν ἐκ Ῥωμαίων φόβον ἔχειν οὐ θέλων, προνοούμενοσ δὲ τῶν τεχνιτῶν καὶ εἰσ τούτουσ ἀναλοῦν τοὺσ θησαυροὺσ βουλόμενοσ, καὶ γὰρ εἰ μίαν τισ ὡρ́αν τῆσ ἡμέρασ ἐργάσαιτο, τὸν μισθὸν ὑπὲρ ταύτησ εὐθέωσ ἐλάμβανεν, ἔπειθον τὸν βασιλέα τὴν ἀνατολικὴν στοὰν ἀνεγεῖραι.

ἦν δὲ ἡ στοὰ τοῦ μὲν ἔξωθεν ἱεροῦ, κειμένη δ’ ἐν φάραγγι βαθείᾳ τετρακοσίων πηχῶν τοὺσ τοίχουσ ἔχουσα ἐκ λίθου τετραγώνου κατεσκεύαστο καὶ λευκοῦ πάνυ, τὸ μὲν μῆκοσ ἑκάστου λίθου πήχεισ εἴκοσι, τὸ δὲ ὕψοσ ἕξ, ἔργον Σολόμωνοσ τοῦ βασιλέωσ πρώτου δειμαμένου τὸ σύμπαν ἱερόν.

ὁ βασιλεὺσ δ’, ἐπεπίστευτο γὰρ ὑπὸ Κλαυδίου Καίσαροσ τὴν ἐπιμέλειαν τοῦ ἱεροῦ, λογισάμενοσ παντὸσ μὲν ἔργου τὴν καθαίρεσιν εἶναι ῥᾳδίαν δυσχερῆ δὲ τὴν κατασκευήν, ἐπὶ δὲ τῆσ στοᾶσ ταύτησ καὶ μᾶλλον, χρόνου τε γὰρ καὶ πολλῶν χρημάτων εἰσ τοὖργον δεήσειν, ἠρνήσατο μὲν περὶ τούτου δεομένοισ, καταστορέσαι δὲ λευκῷ λίθῳ τὴν πόλιν οὐκ ἐκώλυσεν.

Ιἠσοῦν δὲ τὸν τοῦ Γαμαλιήλου τὴν ἀρχιερωσύνην ἀφελόμενοσ ἔδωκεν αὐτὴν Ματθίᾳ τῷ Θεοφίλου, καθ’ ὃν καὶ ὁ πρὸσ Ῥωμαίουσ πόλεμοσ Ιοὐδαίοισ ἔλαβε τὴν ἀρχήν.

Ἀναγκαῖον δ’ εἶναι νομίζω καὶ τῇ ἱστορίᾳ ταύτῃ προσῆκον διηγήσασθαι περὶ τῶν ἀρχιερέων, πῶσ ἀρξάμενοι καὶ τίσιν ἔξεστι τῆσ τιμῆσ ταύτησ μεταλαμβάνειν καὶ πόσοι γεγόνασιν μέχρι τῆσ τοῦ πολέμου τελευτῆσ.

πρῶτον μὲν οὖν πάντων λέγουσιν Αἀρῶνα τὸν Μωυσέωσ ἀδελφὸν ἀρχιερατεῦσαι τῷ θεῷ, τελευτήσαντοσ δὲ ἐκείνου διαδέξασθαι τοὺσ παῖδασ εὐθὺσ κἀπ’ ἐκείνων τοῖσ ἐγγόνοισ αὐτῶν διαμεῖναι τὴν τιμὴν ἅπασιν.

ὅθεν καὶ πάτριόν ἐστι μηδένα τοῦ θεοῦ τὴν ἀρχιερωσύνην λαμβάνειν ἢ τὸν ἐξ αἵματοσ τοῦ Αἀρῶνοσ, ἑτέρου δὲ γένουσ οὐδ’ ἂν βασιλεὺσ ὢν τύχῃ τεύξεται τῆσ ἀρχιερωσύνησ.

ἐγένοντο οὖν πάντεσ τὸν ἀριθμὸν ἀπὸ Αἀρῶνοσ, ὡσ ἔφαμεν, τοῦ πρώτου γενομένου μέχρι Φανάσου τοῦ κατὰ τὸν πόλεμον ὑπὸ τῶν στασιαστῶν ἀρχιερέωσ ἀναδειχθέντοσ ὀγδοήκοντα τρεῖσ.

ἐκ τούτων κατὰ τὴν ἔρημον ἐπὶ τῶν Μωυσέωσ χρόνων τῆσ σκηνῆσ ἑστώσησ, ἣν Μωυσῆσ τῷ θεῷ κατεσκεύασεν, μέχρι τῆσ εἰσ Ιοὐδαίαν ἀφίξεωσ, ἔνθα Σολόμων ὁ βασιλεὺσ τῷ θεῷ τὸν ναὸν ἤγειρεν, ἀρχιεράτευσαν δεκατρεῖσ.

τὸ γὰρ πρῶτον ἑώσ τοῦ βίου τελευτῆσ τὰσ ἀρχιερωσύνασ εἶχον, ὕστερον δὲ καὶ παρὰ ζώντων διεδέχοντο.

οἱ τοίνυν δεκατρεῖσ οὗτοι τῶν δύο παίδων Αἀρῶνοσ ὄντεσ ἔγγονοι κατὰ διαδοχὴν τὴν τιμὴν παρελάμβανον. ἐγένετο δὲ αὐτῶν ἀριστοκρατικὴ μὲν ἡ πρώτη πολιτεία, μετὰ ταύτην δὲ μοναρχία, βασιλέων δὲ τρίτη. γίνεται δὲ τῶν ἐτῶν ἀριθμὸσ ὧν ἦρξαν οἱ δεκατρεῖσ ἀφ’ ἧσ ἡμέρασ οἱ πατέρεσ ἡμῶν ἐξέλιπον Αἴγυπτον Μωυσέωσ ἄγοντοσ μέχρι τῆσ τοῦ ναοῦ κατασκευῆσ, ὃν Σολόμων ὁ βασιλεὺσ ἐν Ιἑροσολύμοισ ἀνήγειρεν, ἔτη δώδεκα πρὸσ τοῖσ ἑξακοσίοισ.

Μετὰ δὲ τοὺσ δεκατρεῖσ ἀρχιερέασ ἐκείνουσ οἱ δέκα καὶ ὀκτὼ τὴν ἀρχιερωσύνην ἔσχον ἀπὸ Σολόμωνοσ βασιλέωσ ἐν Ιἑροσολύμοισ αὐτὴν διαδεξάμενοι, μέχρι οὗ Ναβουχοδονόσοροσ ὁ τῶν Βαβυλωνίων βασιλεὺσ ἐπιστρατεύσασ τῇ πόλει τὸν μὲν ναὸν ἐνέπρησεν, τὸ δὲ ἔθνοσ ἡμῶν εἰσ Βαβυλῶνα μετήνεγκεν καὶ τὸν ἀρχιερέα Ιὠσαδάκην αἰχμάλωτον ἔλαβεν.

τούτων χρόνοσ τῆσ ἱερωσύνησ τετρακοσίων ἑξηκονταὲξ ἐτῶν ἐστι μηνῶν ἓξ ἡμερῶν δέκα ἤδη βασιλευομένων Ιοὐδαίων.

μετὰ δὲ χρόνον ἐτῶν ἁλώσεωσ ἑβδομήκοντα τῆσ ὑπὸ Βαβυλωνίων γενομένησ Κῦροσ ὁ Περσῶν βασιλεὺσ ἀπέλυσεν τοὺσ ἐκ Βαβυλῶνοσ Ιοὐδαίουσ ἐπὶ τὴν οἰκείαν γῆν πάλιν καὶ συνεχώρησεν τὸν ναὸν ἀνεγεῖραι.

τότε δὴ τῶν ὑποστρεψάντων αἰχμαλώτων Ιἠσοῦσ ὁ τοῦ Ιὠσεδὲκ εἷσ ὢν τὴν ἀρχιερωσύνην λαμβάνει.

λαμβάνει δ’ οὗτοσ αὐτὸσ καὶ οἱ ἔγγονοι αὐτοῦ πεντεκαίδεκα συνάπαντεσ μέχρι βασιλέωσ Ἀντιόχου τοῦ Εὐπάτοροσ, ἐπολιτεύοντο δὲ δημοκρατικῶσ ἔτη τετρακόσια δεκατέσσαρα. Πρῶτοσ δ’ Ἀντίοχοσ ὁ προειρημένοσ καὶ ὁ στρατηγὸσ αὐτοῦ Λυσίασ τὸν Ὀνίαν, ᾧ Μενέλαοσ ἐπίκλην, παύουσι τῆσ ἀρχιερωσύνησ ἀνελόντεσ αὐτὸν ἐν Βεροίᾳ καὶ καθιστᾶσιν Ιἄκιμον ἀρχιερέα, γένουσ μὲν τοῦ Αἀρῶνοσ, οὐκ ὄντα δὲ τῆσ οἰκίασ ταύτησ.

διὰ τοῦτο καὶ Ὀνίασ ὁ τοῦ τετελευτηκότοσ Ὀνίου ἐξάδελφοσ ὁμώνυμοσ τῷ πατρὶ παραγενόμενοσ εἰσ Αἴγυπτον καὶ διὰ φιλίασ ἀφικόμενοσ Πτολεμαίῳ τῷ Φιλομήτορι καὶ Κλεοπάτρᾳ τῇ γυναικὶ αὐτοῦ, πείθει τούτουσ κατὰ τὸν Ἡλιοπολίτην νομὸν δειμαμένουσ τῷ θεῷ ναὸν παραπλήσιον τῷ ἐν Ιἑροσολύμοισ αὐτὸν ἀρχιερέα καταστῆσαι.

ἀλλὰ περὶ μὲν τοῦ ἱεροῦ τοῦ κατασκευασθέντοσ ἐν Αἰγύπτῳ πολλάκισ ἐδηλώσαμεν.

ὁ δὲ Ιἄκιμοσ ἔτη τρία τὴν ἀρχιερωσύνην κατασχὼν ἐτελεύτησεν. διεδέξατο δ’ αὐτὸν οὐδείσ, ἀλλὰ διετέλεσεν ἡ πόλισ ἐνιαυτοὺσ ἑπτὰ χωρὶσ ἀρχιερέωσ οὖσα. πάλιν δὲ οἱ τῶν Ἀσαμωναίου παίδων ἔγγονοι τὴν προστασίαν τοῦ ἔθνουσ πιστευθέντεσ καὶ πολεμήσαντεσ Μακεδόσιν Ιὠνάθην ἀρχιερέα καθιστᾶσιν, ὃσ ἦρξεν ἐνιαυτοὺσ ἑπτά.

τελευτήσαντοσ δὲ ἐξ ἐπιβουλῆσ αὐτοῦ καὶ ἐνέδρασ τῆσ ὑπὸ Τρύφωνοσ μηχανηθείσησ, ὡσ ἀνωτέρω που προειρήκαμεν, λαμβάνει τὴν ἀρχιερωσύνην Σίμων ἀδελφὸσ αὐτοῦ.

καὶ τοῦτον δὲ δόλῳ παρὰ συμπόσιον ὑπὸ τοῦ γαμβροῦ διαφθαρέντα διεδέξατο παῖσ Ὑρκανὸσ ὄνομα ὃν κατασχόντα τὴν ἱερωσύνην πλείονα τἀδελφοῦ χρόνον ἐνιαυτῷ, τριακονταὲν ἔτη τῆσ τιμῆσ Ὑρκανὸσ ἀπολαύσασ τελευτᾷ γηραιὸσ Ιοὔδᾳ τῷ καὶ Ἀριστοβούλῳ κληθέντι τὴν διαδοχὴν καταλιπών.

κληρονομεῖ δὲ καὶ τοῦτον ἀδελφὸσ Ἀλέξανδροσ, ὑπὸ νόσου μὲν τελευτήσαντα, τὴν ἱερωσύνην δὲ κατασχόντα μετὰ βασιλείασ, καὶ γὰρ διάδημα πρῶτοσ περιέθετο ὁ Ιοὔδασ, ἐνιαυτὸν ἕνα.

Βασιλεύσασ δὲ ὁ Ἀλέξανδροσ καὶ ἱερατεύσασ ἔτη εἰκοσιεπτὰ καταστρέφει τὸν βίον Ἀλεξάνδρᾳ τῇ γυναικὶ καταστῆσαι τὸν ἀρχιερατευσόμενον ἐπιτρέψασ.

ἡ δὲ τὴν μὲν ἀρχιερωσύνην Ὑρκανῷ δίδωσιν, αὐτὴ δὲ τὴν βασιλείαν ἔτη ἐννέα κατασχοῦσα τελευτᾷ τὸν βίον· τὸν ἴσον δὲ χρόνον τὴν ἀρχιερωσύνην ὁ παῖσ αὐτῆσ Ὑρκανὸσ ἔσχεν· μετὰ γὰρ τὸν θάνατον αὐτῆσ πολεμήσασ πρὸσ αὐτὸν ὁ ἀδελφὸσ Ἀριστόβουλοσ καὶ νικήσασ ἀφαιρεῖται μὲν ἐκεῖνον τὴν ἀρχήν, αὐτὸσ δ’ ἐβασίλευέ τε καὶ ἀρχιεράτευεν τοῦ ἔθνουσ.

ἔτει δὲ τρίτῳ τῆσ βασιλείασ καὶ πρὸσ μησὶν τοῖσ ἴσοισ Πομπήιοσ ἐλθὼν καὶ τὴν τῶν Ιἑροσολυμιτῶν πόλιν κατὰ κράτοσ ἑλὼν αὐτὸν μὲν εἰσ Ῥώμην μετὰ τῶν τέκνων δήσασ ἔπεμψεν, τῷ δ’ Ὑρκανῷ πάλιν τὴν ἀρχιερωσύνην ἀποδοὺσ τὴν μὲν τοῦ ἔθνουσ προστασίαν ἐπέτρεψεν, διάδημα δὲ φορεῖν ἐκώλυσεν.

ἦρξεν δὲ πρὸσ τοῖσ ἐννέα τοῖσ πρώτοισ ὁ Ὑρκανὸσ τέσσαρα καὶ εἴκοσιν.

Βαζαφράνησ δὲ καὶ Πάκοροσ οἱ τῆσ Παρθυηνῆσ δυνάσται διαβάντεσ τὸν Εὐφράτην καὶ πολεμήσαντεσ Ὑρκανῷ αὐτὸν μὲν ζωγρίᾳ συνέλαβον, τὸν Ἀριστοβούλου δὲ υἱὸν Ἀντίγονον κατέστησαν βασιλέα. τρία δ’ ἔτη καὶ τρεῖσ μῆνασ ἄρξαντα τοῦτον Σόσσιόσ τε καὶ Ἡρώδησ ἐξεπολιόρκησαν, Ἀντώνιοσ δ’ ἀνεῖλεν εἰσ τὴν Ἀντιόχειαν ἀναχθέντα.

Τὴν δὲ βασιλείαν Ἡρώδησ παρὰ Ῥωμαίων ἐγχειρισθεὶσ οὐκέτι τοὺσ ἐκ τοῦ Ἀσαμωναίου γένουσ καθίστησιν ἀρχιερεῖσ, ἀλλά τισιν ἀσήμοισ καὶ μόνον ἐξ ἱερέων οὖσιν πλὴν ἑνὸσ Ἀριστοβούλου τὴν τιμὴν ἀπένεμεν.

τὸν δ’ Ἀριστόβουλον Ὑρκανοῦ τοῦ ὑπὸ Πάρθων ληφθέντοσ υἱωνὸν ὄντα καταστήσασ ἀρχιερέα τῇ ἀδελφῇ αὐτοῦ συνῴκησεν Μαριάμμῃ, τὴν τοῦ πλήθουσ πρὸσ ἑαυτὸν θηρώμενοσ εὔνοιαν διὰ τὴν Ὑρκανοῦ μνήμην.

εἶτα φοβηθείσ, μὴ πρὸσ τὸν Ἀριστόβουλον πάντεσ ἀποκλίνωσιν, ἀνεῖλεν αὐτὸν ἐν Ιἑριχοῖ πνιγῆναι μηχανησάμενοσ κολυμβῶντα, καθὼσ ἤδη δεδηλώκαμεν. μετὰ τοῦτον οὐκέτι τοῖσ ἐγγόνοισ τῶν Ἀσαμωναίου παίδων τὴν ἀρχιερωσύνην ἐπίστευσεν.

ἔπραξεν δὲ ὅμοια τῷ Ἡρώδῃ περὶ τῆσ καταστάσεωσ τῶν ἱερέων Ἀρχέλαόσ τε ὁ παῖσ αὐτοῦ καὶ μετὰ τοῦτον τὴν ἀρχὴν Ῥωμαῖοι τῶν Ιοὐδαίων παραλαβόντεσ. εἰσὶν οὖν οἱ ἀπὸ τῶν Ἡρώδου χρόνων ἀρχιερατεύσαντεσ μέχρι τῆσ ἡμέρασ, ἧσ τὸν ναὸν καὶ τὴν πόλιν Τίτοσ ἑλὼν ἐπυρπόλησεν, οἱ πάντεσ εἴκοσι καὶ ὀκτώ, χρόνοσ δὲ τούτων ἔτη πρὸσ τοῖσ ἑκατὸν ἑπτά.

καὶ τινὲσ μὲν αὐτῶν ἐπολιτεύσαντο ἐπί τε Ἡρώδου βασιλεύοντοσ καὶ ἐπὶ Ἀρχελάου τοῦ παιδὸσ αὐτοῦ, μετὰ δὲ τὴν τούτων τελευτὴν ἀριστοκρατία μὲν ἦν ἡ πολιτεία, τὴν δὲ προστασίαν τοῦ ἔθνουσ οἱ ἀρχιερεῖσ ἐπεπίστευντο.

περὶ μὲν οὖν τῶν ἀρχιερέων ἱκανὰ ταῦτα. Γέσσιοσ δὲ Φλῶροσ ὁ πεμφθεὶσ Ἀλβίνου διάδοχοσ ὑπὸ Νέρωνοσ πολλῶν ἐνέπλησε κακῶν Ιοὐδαίουσ.

Κλαζομένιοσ μὲν ἦν τὸ γένοσ οὗτοσ, ἐπήγετο δὲ γυναῖκα Κλεοπάτραν, δι’ ἣν φίλην οὖσαν Ποππαίασ τῆσ Νέρωνοσ γυναικὸσ καὶ πονηρίᾳ μηδὲν αὐτοῦ διαφέρουσαν τῆσ ἀρχῆσ ἐπέτυχεν. οὕτω δὲ περὶ τὴν ἐξουσίαν ἐγένετο κακὸσ καὶ βίαιοσ, ὥστε διὰ τὴν ὑπερβολὴν τῶν κακῶν Ἀλβῖνον ἐπῄνουν ὡσ εὐεργέτην Ιοὐδαῖοι·

ἐκεῖνοσ μὲν γὰρ ἐπεκρύπτετο τὴν πονηρίαν καὶ τοῦ μὴ παντάπασιν κατάφωροσ εἶναι προυνόει, Γέσσιοσ δὲ Φλῶροσ καθάπερ εἰσ ἐπίδειξιν πονηρίασ πεμφθεὶσ τὰσ εἰσ τὸ ἔθνοσ ἡμῶν παρανομίασ ἐπόμπευεν, μήτε ἁρπαγῆσ παραλιπὼν μηδένα τρόπον μήτε ἀδίκου κολάσεωσ·

ἦν γὰρ ἄτεγκτοσ μὲν πρὸσ ἔλεον, παντὸσ δὲ κέρδουσ ἄπληστοσ, ᾧ γε μηδὲ τὰ πλεῖστα τῶν ὀλίγων διέφερεν, ἀλλὰ καὶ λῃσταῖσ ἐκοινώνησεν·

ἀδεῶσ γὰρ οἱ πολλοὶ τοῦτ’ ἔπραττον ἐχέγγυον παρ’ ἐκείνου τὴν σωτηρίαν ἐπὶ τοῖσ μέρεσιν ἔχειν πεπιστευκότεσ. καὶ τοῦτο μέτριον οὐκ ἦν.

ἀλλ’ οἱ δυστυχεῖσ Ιοὐδαῖοι μὴ δυνάμενοι τὰσ ὑπὸ τῶν λῃστῶν γινομένασ πορθήσεισ ὑπομένειν ἠναγκάζοντο τῶν ἰδίων ἠθῶν ἐξανιστάμενοι φεύγειν ἅπαντεσ, ὡσ κρεῖττον ὁπουδήποτε παρὰ τοῖσ ἀλλοφύλοισ κατοικήσοντεσ. καὶ τί δεῖ πλείω λέγειν;

τὸν γὰρ πρὸσ Ῥωμαίουσ πόλεμον ὁ καταναγκάσασ ἡμᾶσ ἄρασθαι Φλῶροσ ἦν κρεῖττον ἡγουμένουσ ἀθρόωσ ἢ κατ’ ὀλίγον ἀπολέσθαι. καὶ δὴ τὴν ἀρχὴν ἔλαβεν ὁ πόλεμοσ δευτέρῳ μὲν ἔτει τῆσ ἐπιτροπῆσ Φλώρου, δωδεκάτῳ δὲ τῆσ Νέρωνοσ ἀρχῆσ. ἀλλ’ ὅσα μὲν δρᾶν ἠναγκάσθημεν ἢ παθεῖν ὑπεμείναμεν, ἀκριβῶσ γνῶναι πάρεστιν τοῖσ βουλομένοισ ἐντυχεῖν ταῖσ ὑπ’ ἐμοῦ περὶ τοῦ Ιοὐδαϊκοῦ πολέμου βίβλοισ γεγραμμέναισ.

Παύσεται δ’ ἐνταῦθά μοι τὰ τῆσ ἀρχαιολογίασ μεθ’ ἣν καὶ τὸν πόλεμον ἠρξάμην γράφειν.

περιέχει δ’ αὕτη τὴν ἀπὸ πρώτησ γενέσεωσ ἀνθρώπου παράδοσιν μέχρι ἔτουσ δωδεκάτου τῆσ Νέρωνοσ ἡγεμονίασ τῶν ἡμῖν συμβεβηκότων τοῖσ Ιοὐδαίοισ κατά τε τὴν Αἴγυπτον καὶ Συρίαν καὶ Παλαιστίνην, ὅσα τε πεπόνθαμεν ὑπὸ Ἀσσυρίων τε καὶ Βαβυλωνίων, τίνα τε Πέρσαι καὶ Μακεδόνεσ διατεθείκασιν ἡμᾶσ, καὶ μετ’ ἐκείνουσ Ῥωμαῖοι· πάντα γὰρ οἶμαι μετ’ ἀκριβείασ συντεταχέναι.

τηρῆσαι δὲ πεπείραμαι καὶ τὴν τῶν ἀρχιερέων ἀναγραφὴν τῶν ἐν δισχιλίοισ ἔτεσι γενομένων.

ἀπλανῆ δὲ πεποίημαι καὶ τὴν περὶ τοὺσ βασιλεῖσ διαδοχὴν τὰσ πράξεισ αὐτῶν καὶ τὰσ πολιτείασ ἀπαγγέλλων μοναρχῶν τε δυναστείασ, ὡσ αἱ ἱεραὶ βίβλοι περὶ πάντων ἔχουσι τὴν ἀναγραφήν· τοῦτο γὰρ ποιήσειν ἐν ἀρχῇ τῆσ ἱστορίασ ἐπηγγειλάμην. λέγω δὴ θαρσήσασ ἤδη διὰ τὴν τῶν προτεθέντων συντέλειαν, ὅτι μηδεὶσ ἂν ἕτεροσ ἠδυνήθη θελήσασ μήτε Ιοὐδαῖοσ μήτε ἀλλόφυλοσ τὴν πραγματείαν ταύτην οὕτωσ ἀκριβῶσ εἰσ Ἕλληνασ ἐξενεγκεῖν·

ἔχω γὰρ ὁμολογούμενον παρὰ τῶν ὁμοεθνῶν πλεῖστον αὐτῶν κατὰ τὴν ἐπιχώριον παιδείαν διαφέρειν καὶ τῶν Ἑλληνικῶν δὲ γραμμάτων ἐσπούδασα μετασχεῖν τὴν γραμματικὴν ἐμπειρίαν ἀναλαβών, τὴν δὲ περὶ τὴν προφορὰν ἀκρίβειαν πάτριοσ ἐκώλυσεν συνήθεια.

παρ’ ἡμῖν γὰρ οὐκ ἐκείνουσ ἀποδέχονται τοὺσ πολλῶν ἐθνῶν διάλεκτον ἐκμαθόντασ διὰ τὸ κοινὸν εἶναι νομίζειν τὸ ἐπιτήδευμα τοῦτο μόνον οὐκ ἐλευθέροισ τοῖσ τυχοῦσιν ἀλλὰ καὶ τῶν οἰκετῶν τοῖσ θέλουσι, μόνοισ δὲ σοφίαν μαρτυροῦσιν τοῖσ τὰ νόμιμα σαφῶσ ἐπισταμένοισ καὶ τὴν τῶν ἱερῶν γραμμάτων δύναμιν ἑρμηνεῦσαι δυναμένοισ.

διὰ τοῦτο πολλῶν πονησάντων περὶ τὴν ἄσκησιν ταύτην μόλισ δύο τινὲσ ἢ τρεῖσ κατώρθωσαν καὶ τῶν πόνων τὴν ἐπικαρπίαν εὐθὺσ ἔλαβον.

ἴσωσ δ’ οὐκ ἂν ἐπίφθονον γένοιτο καὶ περὶ γένουσ τοὐμοῦ καὶ περὶ τῶν κατὰ τὸν βίον πράξεων βραχέα διεξελθεῖν ἑώσ ἔχω ζῶντασ ἢ τοὺσ ἐλέγξοντασ ἢ τοὺσ μαρτυρήσοντασ.

Ἐπὶ τούτοισ δὲ καταπαύσω τὴν ἀρχαιολογίαν βιβλίοισ μὲν εἴκοσι περιειλημμένην, ἓξ δὲ μυριάσι στίχων, κἂν τὸ θεῖον ἐπιτρέπῃ κατὰ περιδρομὴν ὑπομνήσω πάλιν τοῦ τε πολέμου καὶ τῶν συμβεβηκότων ἡμῖν μέχρι τῆσ νῦν ἐνεστώσησ ἡμέρασ, ἥτισ ἐστὶν τρισκαιδεκάτου μὲν ἔτουσ τῆσ Δομετιανοῦ Καίσαροσ ἀρχῆσ, ἐμοὶ δ’ ἀπὸ γενέσεωσ πεντηκοστοῦ τε καὶ ἕκτου.

προῄρημαι δὲ συγγράψαι κατὰ τὰσ ἡμετέρασ δόξασ τῶν Ιοὐδαίων ἐν τέσσαρσι βίβλοισ περὶ θεοῦ καὶ τῆσ οὐσίασ αὐτοῦ καὶ περὶ τῶν νόμων, διὰ τί κατ’ αὐτοὺσ τὰ μὲν ἔξεστιν ἡμῖν ποιεῖν, τὰ δὲ κεκώλυται.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION