Flavius Josephus, Antiquitates Judaicae, Book 18

(플라비우스 요세푸스, Antiquitates Judaicae, Book 18)

Κωπώνιόσ τε αὐτῷ συγκαταπέμπεται τάγματοσ τῶν ἱππέων, ἡγησόμενοσ Ιοὐδαίων τῇ ἐπὶ πᾶσιν ἐξουσίᾳ. παρῆν δὲ καὶ Κυρίνιοσ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν προσθήκην τῆσ Συρίασ γενομένην ἀποτιμησόμενόσ τε αὐτῶν τὰσ οὐσίασ καὶ ἀποδωσόμενοσ τὰ Ἀρχελάου χρήματα. οἱ δὲ καίπερ τὸ κατ’ ἀρχὰσ ἐν δεινῷ φέροντεσ τὴν ἐπὶ ταῖσ ἀπογραφαῖσ ἀκρόασιν ὑποκατέβησαν τοῦ μὴ εἰσ πλέον ἐναντιοῦσθαι πείσαντοσ αὐτοὺσ τοῦ ἀρχιερέωσ Ιωἀζάρου, Βοηθοῦ δὲ οὗτοσ υἱὸσ ἦν.

καὶ οἱ μὲν ἡττηθέντεσ τοῦ Ιωἀζάρου τῶν λόγων ἀπετίμων τὰ χρήματα μηδὲν ἐνδοιάσαντεσ· Ιοὔδασ δὲ Γαυλανίτησ ἀνὴρ ἐκ πόλεωσ ὄνομα Γάμαλα Σάδδωκον Φαρισαῖον προσλαβόμενοσ ἠπείγετο ἐπὶ ἀποστάσει, τήν τε ἀποτίμησιν οὐδὲν ἄλλο ἢ ἄντικρυσ δουλείαν ἐπιφέρειν λέγοντεσ καὶ τῆσ ἐλευθερίασ ἐπ’ ἀντιλήψει παρακαλοῦντεσ τὸ ἔθνοσ·

ὡσ παρασχὸν μὲν κατορθοῦν εἰσ τὸ εὔδαιμον ἀνακειμένησ τῆσ κτήσεωσ, σφαλεῖσιν δὲ τοῦ ταύτησ περιόντοσ ἀγαθοῦ τιμὴν καὶ κλέοσ ποιήσεσθαι τοῦ μεγαλόφρονοσ, καὶ τὸ θεῖον οὐκ ἄλλωσ ἢ ἐπὶ συμπράξει τῶν βουλευμάτων εἰσ τὸ κατορθοῦν συμπροθυμεῖσθαι μᾶλλον, ἂν μεγάλων ἐρασταὶ τῇ διανοίᾳ καθιστάμενοι μὴ ἐξαφίωνται πόνου τοῦ ἐπ’ αὐτοῖσ.

καὶ ἡδονῇ γὰρ τὴν ἀκρόασιν ὧν λέγοιεν ἐδέχοντο οἱ ἄνθρωποι, προύκοπτεν ἐπὶ μέγα ἡ ἐπιβολὴ τοῦ τολμήματοσ, κακόν τε οὐκ ἔστιν, οὗ μὴ φυέντοσ ἐκ τῶνδε τῶν ἀνδρῶν καὶ περαιτέρω τοῦ εἰπεῖν ἀνεπλήσθη τὸ ἔθνοσ·

πολέμων τε ἐπαγωγαῖσ οὐχ οἱο͂ν τὸ ἄπαυστον τὴν βίαν ἔχειν, καὶ ἀποστέρησιν φίλων, οἳ καὶ ἐπελαφρύνοιεν τὸν πόνον, λῃστηρίων τε μεγάλων ἐπιθέσεσιν καὶ διαφθοραῖσ ἀνδρῶν τῶν πρώτων, δόξα μὲν τοῦ ὀρθουμένου τῶν κοινῶν, ἔργῳ δὲ οἰκείων κερδῶν ἐλπίσιν.

ἐξ ὧν στάσεισ τε ἐφύησαν δι’ αὐτὰσ καὶ φόνοσ πολιτικόσ, ὁ μὲν ἐμφυλίοισ σφαγαῖσ μανίᾳ τῶν ἀνθρώπων εἴσ τε ἀλλήλουσ καὶ αὑτοὺσ χρωμένων ἐπιθυμίᾳ τοῦ μὴ λείπεσθαι τῶν ἀντικαθεστηκότων, ὁ δὲ τῶν πολεμίων, λιμόσ τε εἰσ ὑστάτην ἀνακείμενοσ ἀναισχυντίαν, καὶ πόλεων ἁλώσεισ καὶ κατασκαφαί, μέχρι δὴ καὶ τὸ ἱερὸν τοῦ θεοῦ ἐνείματο πυρὶ τῶν πολεμίων ἥδε ἡ στάσισ.

οὕτωσ ἄρα ἡ τῶν πατρίων καίνισισ καὶ μεταβολὴ μεγάλασ ἔχει ῥοπὰσ τοῦ ἀπολουμένου τοῖσ συνελθοῦσιν, εἴ γε καὶ Ιοὔδασ καὶ Σάδδωκοσ τετάρτην φιλοσοφίαν ἐπείσακτον ἡμῖν ἐγείραντεσ καὶ ταύτησ ἐραστῶν εὐπορηθέντεσ πρόσ τε τὸ παρὸν θορύβων τὴν πολιτείαν ἐνέπλησαν καὶ τῶν αὖθισ κακῶν κατειληφότων ῥίζασ ἐφυτεύσαντο τῷ ἀσυνήθει πρότερον φιλοσοφίασ τοιᾶσδε·

περὶ ἧσ ὀλίγα βούλομαι διελθεῖν, ἄλλωσ τε ἐπεὶ καὶ τῷ κατ’ αὐτῶν σπουδασθέντι τοῖσ νεωτέροισ ὁ φθόροσ τοῖσ πράγμασι συνέτυχε.

Ιοὐδαίοισ φιλοσοφίαι τρεῖσ ἦσαν ἐκ τοῦ πάνυ ἀρχαίου τῶν πατρίων, ἥ τε τῶν Ἐσσηνῶν καὶ ἡ τῶν Σαδδουκαίων, τρίτην δὲ ἐφιλοσόφουν οἱ Φαρισαῖοι λεγόμενοι.

καὶ τυγχάνει μέντοι περὶ αὐτῶν ἡμῖν εἰρημένα ἐν τῇ δευτέρᾳ βίβλῳ τοῦ Ιοὐδαϊκοῦ πολέμου, μνησθήσομαι δ’ ὅμωσ καὶ νῦν αὐτῶν ἐπ’ ὀλίγον. Οἵ τε γὰρ Φαρισαῖοι τὴν δίαιταν ἐξευτελίζουσιν οὐδὲν ἐσ τὸ μαλακώτερον ἐνδιδόντεσ, ὧν τε ὁ λόγοσ κρίνασ παρέδωκεν ἀγαθῶν ἕπονται τῇ ἡγεμονίᾳ περιμάχητον ἡγούμενοι τὴν φυλακὴν ὧν ὑπαγορεύειν ἠθέλησεν.

τιμῆσ γε τοῖσ ἡλικίᾳ προήκουσιν παραχωροῦσιν οὐδ’ ἐπ’ ἀντιλέξει τῶν εἰσηγηθέντων ταῦτα οἱ θράσει ἐπαιρόμενοι. πράσσεσθαί τε εἱμαρμένῃ τὰ πάντα ἀξιοῦντεσ οὐδὲ τοῦ ἀνθρωπείου τὸ βουλόμενον τῆσ ἐπ’ αὐτοῖσ ὁρμῆσ ἀφαιροῦνται δοκῆσαν τῷ θεῷ κρίσιν γενέσθαι καὶ τῷ ἐκείνησ βουλευτηρίῳ καὶ τῶν ἀνθρώπων τῷ ἐθελήσαντι προσχωρεῖν μετ’ ἀρετῆσ ἢ κακίασ.

ἀθάνατόν τε ἰσχὺν ταῖσ ψυχαῖσ πίστισ αὐτοῖσ εἶναι καὶ ὑπὸ χθονὸσ δικαιώσεισ τε καὶ τιμὰσ οἷσ ἀρετῆσ ἢ κακίασ ἐπιτήδευσισ ἐν τῷ βίῳ γέγονεν, καὶ ταῖσ μὲν εἱργμὸν ἀίδιον προτίθεσθαι, ταῖσ δὲ ῥᾳστώνην τοῦ ἀναβιοῦν.

καὶ δι’ αὐτὰ τοῖσ τε δήμοισ πιθανώτατοι τυγχάνουσιν καὶ ὁπόσα θεῖα εὐχῶν τε ἔχεται καὶ ἱερῶν ποιήσεωσ ἐξηγήσει τῇ ἐκείνων τυγχάνουσιν πρασσόμενα.

εἰσ τοσόνδε ἀρετῆσ αὐτοῖσ αἱ πόλεισ ἐμαρτύρησαν ἐπιτηδεύσει τοῦ ἐπὶ πᾶσι κρείσσονοσ ἔν τε τῇ διαίτῃ τοῦ βίου καὶ λόγοισ. Σαδδουκαίοισ δὲ τὰσ ψυχὰσ ὁ λόγοσ συναφανίζει τοῖσ σώμασι, φυλακῇ δὲ οὐδαμῶσ τινων μεταποίησισ αὐτοῖσ ἢ τῶν νόμων·

πρὸσ γὰρ τοὺσ διδασκάλουσ σοφίασ, ἣν μετίασιν, ἀμφιλογεῖν ἀρετὴν ἀριθμοῦσιν. εἰσ ὀλίγουσ δὲ ἄνδρασ οὗτοσ ὁ λόγοσ ἀφίκετο, τοὺσ μέντοι πρώτουσ τοῖσ ἀξιώμασι, πράσσεταί τε ἀπ’ αὐτῶν οὐδὲν ὡσ εἰπεῖν·

ὁπότε γὰρ ἐπ’ ἀρχὰσ παρέλθοιεν, ἀκουσίωσ μὲν καὶ κατ’ ἀνάγκασ, προσχωροῦσι δ’ οὖν οἷσ ὁ Φαρισαῖοσ λέγει διὰ τὸ μὴ ἄλλωσ ἀνεκτοὺσ γενέσθαι τοῖσ πλήθεσιν. Ἐσσηνοῖσ δὲ ἐπὶ μὲν θεῷ καταλείπειν φιλεῖ τὰ πάντα ὁ λόγοσ, ἀθανατίζουσιν δὲ τὰσ ψυχὰσ περιμάχητον ἡγούμενοι τοῦ δικαίου τὴν πρόσοδον.

εἰσ δὲ τὸ ἱερὸν ἀναθήματα στέλλοντεσ θυσίασ ἐπιτελοῦσιν διαφορότητι ἁγνειῶν, ἃσ νομίζοιεν, καὶ δι’ αὐτὸ εἰργόμενοι τοῦ κοινοῦ τεμενίσματοσ ἐφ’ αὑτῶν τὰσ θυσίασ ἐπιτελοῦσιν.

βέλτιστοι δὲ ἄλλωσ [ἄνδρεσ] τὸν τρόπον καὶ τὸ πᾶν πονεῖν ἐπὶ γεωργίᾳ τετραμμένοι. ἄξιον δ’ αὐτῶν θαυμάσαι παρὰ πάντασ τοὺσ ἀρετῆσ μεταποιουμένουσ τόδε διὰ τὸ μηδαμῶσ ὑπάρξαν Ἑλλήνων ἢ βαρβάρων τισίν, ἀλλὰ μηδ’ εἰσ ὀλίγον, ἐκείνοισ ἐκ παλαιοῦ συνελθὸν ἐν τῷ ἐπιτηδεύεσθαι μὴ κεκωλῦσθαι·

τὰ χρήματά τε κοινά ἐστιν αὐτοῖσ, ἀπολαύει δὲ οὐδὲν ὁ πλούσιοσ τῶν οἰκείων μειζόνωσ ἢ ὁ μηδ’ ὁτιοῦν κεκτημένοσ· καὶ τάδε πράσσουσιν ἄνδρεσ ὑπὲρ τετρακισχίλιοι τὸν ἀριθμὸν ὄντεσ. καὶ οὔτε γαμετὰσ εἰσάγονται οὔτε δούλων ἐπιτηδεύουσιν κτῆσιν, τὸ μὲν εἰσ ἀδικίαν φέρειν ὑπειληφότεσ, τὸ δὲ στάσεωσ ἐνδιδόναι ποίησιν, αὐτοὶ δ’ ἐφ’ ἑαυτῶν ζῶντεσ διακονίᾳ τῇ ἐπ’ ἀλλήλοισ ἐπιχρῶνται.

ἀποδέκτασ δὲ τῶν προσόδων χειροτονοῦντεσ καὶ ὁπόσα ἡ γῆ φέροι ἄνδρασ ἀγαθούσ, ἱερεῖσ δὲ ἐπὶ ποιήσει σίτου τε καὶ βρωμάτων.

ζῶσι δὲ οὐδὲν παρηλλαγμένωσ, ἀλλ’ ὅτι μάλιστα ἐμφέροντεσ Δακῶν τοῖσ πλείστοισ λεγομένοισ. Τῇ δὲ τετάρτῃ τῶν φιλοσοφιῶν ὁ Γαλιλαῖοσ Ιοὔδασ ἡγεμὼν κατέστη, τὰ μὲν λοιπὰ πάντα γνώμῃ τῶν Φαρισαίων ὁμολογούσῃ, δυσνίκητοσ δὲ τοῦ ἐλευθέρου ἔρωσ ἐστὶν αὐτοῖσ μόνον ἡγεμόνα καὶ δεσπότην τὸν θεὸν ὑπειληφόσιν.

θανάτων τε ἰδέασ ὑπομένειν παρηλλαγμένασ ἐν ὀλίγῳ τίθενται καὶ συγγενῶν τιμωρίασ καὶ φίλων ὑπὲρ τοῦ μηδένα ἄνθρωπον προσαγορεύειν δεσπότην. ἑωρακόσιν δὲ τοῖσ πολλοῖσ τὸ ἀμετάλλακτον αὐτῶν τῆσ ἐπὶ τοιούτοισ ὑποστάσεωσ περαιτέρω διελθεῖν παρέλιπον·

οὐ γὰρ δέδοικα μὴ εἰσ ἀπιστίαν ὑποληφθῇ τι τῶν λεγομένων ἐπ’ αὐτοῖσ, τοὐναντίον δὲ μὴ ἐλασσόνωσ τοῦ ἐκείνων καταφρονήματοσ δεχομένου τὴν ταλαιπωρίαν τῆσ ἀλγηδόνοσ ὁ λόγοσ ἀφηγῆται. ἀνοίᾳ τε τῇ ἐντεῦθεν ἤρξατο νοσεῖν τὸ ἔθνοσ Γεσσίου Φλώρου, ὃσ ἡγεμὼν ἦν, τῇ ἐξουσίᾳ τοῦ ὑβρίζειν ἀπονοήσαντοσ αὐτοὺσ ἀποστῆναι Ῥωμαίων.

καὶ φιλοσοφεῖται μὲν Ιοὐδαίοισ τοσάδε. Κυρίνιοσ δὲ τὰ Ἀρχελάου χρήματα ἀποδόμενοσ ἤδη καὶ τῶν ἀποτιμήσεων πέρασ ἐχουσῶν, αἳ ἐγένοντο τριακοστῷ καὶ ἑβδόμῳ ἔτει μετὰ τὴν Ἀντωνίου ἐν Ἀκτίῳ ἧτταν ὑπὸ Καίσαροσ, Ιωἄζαρον τὸν ἀρχιερέα καταστασιασθέντα ὑπὸ τῆσ πληθύοσ ἀφελόμενοσ τὸ ἀξίωμα τῆσ τιμῆσ Ἄνανον τὸν Σεθὶ καθίσταται ἀρχιερέα.

Ἡρώδησ δὲ καὶ Φίλιπποσ τετραρχίαν ἑκάτεροσ τὴν ἑαυτοῦ παρειληφότεσ καθίσταντο.

καὶ Ἡρώδησ Σέπφωριν τειχίσασ πρόσχημα τοῦ Γαλιλαίου παντὸσ ἠγόρευεν αὐτὴν Αὐτοκρατορίδα· Βηθαραμφθᾶ δέ, πόλισ καὶ αὐτὴ τυγχάνει, τείχει περιλαβὼν Ιοὐλιάδα ἀπὸ τοῦ αὐτοκράτοροσ προσαγορεύει τῆσ γυναικόσ. Φίλιπποσ δὲ Πανεάδα τὴν πρὸσ ταῖσ πηγαῖσ τοῦ Ιὀρδάνου κατασκευάσασ ὀνομάζει Καισάρειαν, κώμην δὲ Βηθσαϊδὰ πρὸσ λίμνῃ τῇ Γεννησαρίτιδι πόλεωσ παρασχὼν ἀξίωμα πλήθει τε οἰκητόρων καὶ τῇ ἄλλῃ δυνάμει Ιοὐλίᾳ θυγατρὶ τῇ Καίσαροσ ὁμώνυμον ἐκάλεσεν.

Κωπωνίου δὲ τὴν Ιοὐδαίαν διέποντοσ, ὃν ἔφην Κυρινίῳ συνεκπεμφθῆναι, τάδε πράσσεται.

τῶν ἀζύμων τῆσ ἑορτῆσ ἀγομένησ, ἣν πάσχα καλοῦμεν, ἐκ μέσησ νυκτὸσ ἐν ἔθει τοῖσ ἱερεῦσιν ἦν ἀνοιγνύναι τοῦ ἱεροῦ τοὺσ πυλῶνασ. καὶ τότε οὖν ἐπεὶ τὸ πρῶτον γίνεται ἡ ἄνοιξισ αὐτῶν, ἄνδρεσ Σαμαρεῖται κρύφα εἰσ Ιἑροσόλυμα ἐλθόντεσ διάρριψιν ἀνθρωπείων ὀστῶν ἐν ταῖσ στοαῖσ καὶ διὰ παντὸσ τοῦ ἱεροῦ ἤρξαντο μὴ πρότερον ἐπὶ τοιούτοισ νομίζοντεσ τά τε ἄλλα διὰ φυλακῆσ μείζονοσ ἦγον τὸ ἱερόν.

καὶ Κωπώνιοσ μετ’ οὐ πολὺ εἰσ Ῥώμην ἐπαναχωρεῖ, διάδοχοσ δ’ αὐτῷ τῆσ ἀρχῆσ παραγίνεται Μᾶρκοσ Ἀμβιβουχοσ, ἐφ’ οὗ καὶ Σαλώμη ἡ τοῦ βασιλέωσ Ἡρώδου ἀδελφὴ μεταστᾶσα Ιοὐλίᾳ μὲν Ιἄμνειάν τε καταλείπει καὶ τὴν τοπαρχίαν πᾶσαν, τήν τ’ ἐν τῷ πεδίῳ Φασαηλίδα καὶ Ἀρχελαί̈δα, ἔνθα φοινίκων πλείστη φύτευσισ καὶ καρπὸσ αὐτῶν ἄριστοσ.

διαδέχεται δὲ καὶ τοῦτον Ἄννιοσ Ῥοῦφοσ, ἐφ’ οὗ δὴ καὶ τελευτᾷ Καῖσαρ, δεύτεροσ μὲν Ῥωμαίων αὐτοκράτωρ γενόμενοσ ἑπτὰ δὲ καὶ πεντήκοντα τῆσ ἀρχῆσ ἔτη, πρὸσ οἷσ μῆνεσ ἓξ ἡμέραι δυοῖν πλείονεσ, τούτου δὲ αὐτῷ τοῦ χρόνου δεκατέσσαρα ἔτη συνῆρξεν Ἀντώνιοσ, βιώσασ ἔτη ἑβδομηκονταεπτά.

διαδέχεται δὲ τῷ Καίσαρι τὴν ἡγεμονίαν Τιβέριοσ Νέρων γυναικὸσ αὐτοῦ Ιοὐλίασ υἱὸσ ὤν, τρίτοσ ἤδη οὗτοσ αὐτοκράτωρ, καὶ πεμπτὸσ ὑπ’ αὐτοῦ παρῆν Ιοὐδαίοισ ἔπαρχοσ διάδοχοσ Ἀννίῳ Ῥούφῳ Οὐαλέριοσ Γρᾶτοσ·

ὃσ παύσασ ἱερᾶσθαι Ἄνανον Ἰσμάηλον ἀρχιερέα ἀποφαίνει τὸν τοῦ Φαβί, καὶ τοῦτον δὲ μετ’ οὐ πολὺ μεταστήσασ Ἐλεάζαρον τὸν Ἀνάνου τοῦ ἀρχιερέωσ υἱὸν ἀποδείκνυσιν ἀρχιερέα.

ἐνιαυτοῦ δὲ διαγενομένου καὶ τόνδε παύσασ Σίμωνι τῷ Καμίθου τὴν ἀρχιερωσύνην παραδίδωσιν. οὐ πλείων δὲ καὶ τῷδε ἐνιαυτοῦ τὴν τιμὴν ἔχοντι διεγένετο χρόνοσ, καὶ Ιὤσηποσ ὁ καὶ Καϊάφασ διάδοχοσ ἦν αὐτῷ.

καὶ Γρᾶτοσ μὲν ταῦτα πράξασ εἰσ Ῥώμην ἐπανεχώρει ἕνδεκα ἔτη διατρίψασ ἐν Ιοὐδαίᾳ, Πόντιοσ δὲ Πιλᾶτοσ διάδοχοσ αὐτῷ ἧκεν. Ἡρώδησ δὲ ὁ τετράρχησ, ἐπὶ μέγα γὰρ ἦν τῷ Τιβερίῳ φιλίασ προελθών, οἰκοδομεῖται πόλιν ἐπώνυμον αὐτῷ Τιβεριάδα τοῖσ κρατίστοισ ἐπικτίσασ αὐτὴν τῆσ Γαλιλαίασ ἐπὶ λίμνῃ τῇ Γεννησαρίτιδι.

θερμά τε οὐκ ἄπωθέν ἐστιν ἐν κώμῃ, Ἀμμαθοὺσ ὄνομα αὐτῇ. σύγκλυδεσ δὲ ᾤκισαν, οὐκ ὀλίγον δὲ καὶ τὸ Γαλιλαῖον ἦν, καὶ ὅσοι μὲν ἐκ τῆσ ὑπ’ αὐτῷ γῆσ ἀναγκαστοὶ καὶ πρὸσ βίαν εἰσ τὴν κατοικίαν ἀγόμενοι, τινὲσ δὲ καὶ τῶν ἐν τέλει.

ἐδέξατο δὲ αὐτοῖσ συνοίκουσ καὶ τοὺσ πανταχόθεν ἐπισυναγομένουσ ἄνδρασ ἀπόρουσ, ἔστι δ’ οὓσ μηδὲ σαφῶσ ἐλευθέρουσ, πολλά τε αὐτοὺσ κἀπὶ πολλοῖσ ἠλευθέρωσεν καὶ εὐηργέτησεν ἀνάγκασμα τοῦ μὴ ἀπολείψειν τὴν πόλιν ἐπιθείσ, κατασκευαῖσ τε οἰκήσεων τέλεσι τοῖσ αὐτοῦ καὶ γῆσ ἐπιδόσει, εἰδὼσ παράνομον τὸν οἰκισμὸν ὄντα καὶ ἀπὸ τοῦ Ιοὐδαίοισ πατρίου διὰ τὸ ἐπὶ μνήμασιν, ἃ πολλὰ τῇδε ἦν, ἀνῃρημένοισ τὴν ἵδρυσιν τῇ Τιβεριάδι γενέσθαι· μιαροὺσ δὲ ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρασ εἶναι τοὺσ οἰκήτορασ ἀγορεύει ἡμῖν τὸ νόμιμον.

Τελευτᾷ δὲ καὶ Φραάτησ ὁ Παρθυαίων βασιλεὺσ κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον ἐπιβουλῆσ αὐτῷ γενομένησ ὑπὸ Φραατάκου τοῦ υἱέοσ κατὰ τοιαύτην αἰτίαν.

Φραάτησ παίδων αὐτῷ γενομένων γνησίων Ἰταλικῆσ παιδίσκησ ὄνομα αὐτῇ Θεσμοῦσα.

ταύτῃ ὑπὸ Ιοὐλίου Καίσαροσ μετ’ ἄλλων δωρεῶν ἀπεσταλμένῃ τὸ μὲν πρῶτον παλλακίδι ἐχρῆτο, καταπλαγεὶσ δὲ τῷ πολλῷ τῆσ εὐμορφίασ προϊόντοσ τοῦ χρόνου καὶ παιδὸσ αὐτῇ τοῦ Φραατάκου γενομένου γαμετήν τε τὴν ἄνθρωπον ἀποφαίνεται καὶ τιμίαν ἦγεν. ἐπὶ πᾶσιν οἷσ εἴποι πιθανὴ τῷ βασιλεῖ γεγονυῖα καὶ σπεύδουσα τῷ παιδὶ τῷ αὐτῆσ γενέσθαι τὴν Πάρθων ἡγεμονίαν ἑώρα μὴ ἄλλωσ γενησομένην μὴ ἀποσκευῆσ αὐτῇ μηχανηθείσησ τῶν γνησίων τοῦ Φραάτου παίδων.

πείθει οὖν αὐτὸν ἐκπέμπειν εἰσ Ῥώμην ἐφ’ ὁμηρείᾳ τοὺσ γνησίουσ παῖδασ.

καὶ οὗτοι μέν, οὐ γὰρ ἀντειπεῖν εὔπορον Φραάτῃ τοῖσ Θεσμούσησ ἐπιτάγμασιν, ἐπὶ τῆσ Ῥώμησ ἐξεπέμποντο. Φραατάκησ δὲ μόνοσ ἐπὶ τοῖσ πράγμασι τρεφόμενοσ δεινὸν ἡγεῖτο καὶ ἅμα χρόνιον τοῦ πατρὸσ διδόντοσ τὴν ἀρχὴν λαμβάνειν, ὥστε ἐπεβούλευε τῷ πατρὶ συμπράξει τῆσ μητρόσ, ᾗ δὴ καὶ συνιέναι λόγοσ εἶχεν αὐτόν. καὶ δι’ ἀμφότερα μισηθεὶσ οὐδὲν ἡσσόνωσ τῆσ πατροκτονίασ τὸ μῦσοσ τοῦ μητρὸσ ἔρωτοσ τιθεμένων τῶν ὑπηκόων, στάσει περιελαθεὶσ πρότερον ἢ φῦναι μέγασ ἐξέπεσε τῶν πραγμάτων καὶ οὕτωσ θνήσκει.

συμφρονήσαντεσ δὲ οἱ γενναιότατοι Πάρθων, ὡσ ἀβασιλεύτοισ μὲν ἀμήχανον πολιτεύεσθαι, οἱ δὲ τοῦ βασιλεύοντοσ ἐκ τοῦ γένουσ τῶν Ἀρσακιδῶν, οὐ γὰρ ἑτέροισ ἄρχειν νόμιμον, ἀπέχρη δὲ πολλάκισ καὶ μέχρι νῦν περιυβρίσθαι τὴν βασιλείαν ἔκ τε γάμων τῆσ Ἰταλικῆσ παλλακίδοσ καὶ γενέσεων, Ὀρώδην ἐκάλουν πρεσβεύσαντεσ εἰσ δάν, ἄλλωσ μὲν ἐπίφθονον τῷ πλήθει καὶ ὑπαίτιον καθ’ ὑπερβολὰσ ὠμότητοσ, πάνυ γὰρ ἦν σκαιὸσ καὶ δυσδιάθετοσ εἰσ ὀργήν, ἕνα δὲ τῶν ἐκ τοῦ γένουσ.

τοῦτον μὲν δὴ συστάντεσ ἀποκτείνουσιν, ὡσ μὲν ἔνιοί φασιν, ἐν σπονδαῖσ καὶ τραπέζαισ, μαχαιροφορεῖν γὰρ ἔθοσ ἅπασιν, ὡσ δ’ ὁ πλείων κατέχει λόγοσ, εἰσ θήραν προαγαγόντεσ.

πρεσβεύσαντεσ δὲ εἰσ Ῥώμην ᾐτοῦντο βασιλέα τῶν ὁμηρευόντων, καὶ πέμπεται Βονώνησ προκριθεὶσ τῶν ἀδελφῶν·

ἐδόκει γὰρ χωρεῖν τὴν τύχην, ἣν αὐτῷ δύο μέγισται τῶν ὑπὸ τὸν ἥλιον ἡγεμονίαι προσέφερον, ἰδία καὶ ἀλλοτρία. ταχεῖα δ’ ἀνατροπὴ τοὺσ βαρβάρουσ ὕπεισιν ἅτε καὶ φύσει σφαλεροὺσ ὄντασ πρόσ τε τὴν ἀναξιοπάθειαν, ἀνδραπόδῳ γὰρ ἀλλοτρίῳ ποιήσειν τὸ προστασσόμενον ἠξίουν, τὴν ὁμηρείαν ἀντὶ δουλείασ ὀνομάζοντεσ, καὶ τῆσ ἐπικλήσεωσ τὴν ἀδοξίαν·

οὐ γὰρ [ἂν] πολέμου δικαίῳ δεδόσθαι τὸν βασιλεύσοντα Πάρθοισ, ἀλλά, ὃ τῷ παντὶ χεῖρον, εἰρήνησ ὕβρει. παραχρῆμα δ’ ἐκάλουν Ἀρτάβανον Μηδίασ βασιλεύοντα γένοσ Ἀρσακίδην·

πείθεται δ’ Ἀρτάβανοσ καὶ μετὰ στρατιᾶσ ἔπεισιν. ὑπαντιάζει δ’ αὐτῷ Βονώνησ· καὶ τὸ μὲν πρῶτον συμφρονήσαντοσ αὐτῷ τοῦ πλήθουσ τῶν Πάρθων παραταξάμενοσ νικᾷ, καὶ φεύγει πρὸσ τοὺσ ὁρ́ουσ τῆσ Μηδίασ Ἀρτάβανοσ. μετ’ οὐ πολὺ δὲ συναγαγὼν συμβάλλει τε Βονώνῃ καὶ νικᾷ, καὶ Βονώνησ εἰσ Σελεύκειαν ἀφιππάζεται σὺν ὀλίγοισ τοῖσ περὶ αὐτόν.

Ἀρτάβανοσ δὲ πολὺν τῇ τροπῇ φόνον ἐργασάμενοσ ὑπὲρ ἐκπλήξεωσ τῶν βαρβάρων πρὸσ Κτησιφῶντα μετὰ τοῦ πλήθουσ ἀναχωρεῖ. κἀκεῖνοσ μὲν ἐβασίλευεν ἤδη Πάρθοισ, Βονώνησ δ’ εἰσ Ἀρμενίαν διαπίπτει, καὶ κατ’ ἀρχὰσ μὲν ἐφίετο τῆσ χώρασ καὶ πρὸσ Ῥωμαίουσ ἐπρέσβευεν.

ὡσ δ’ αὐτῷ Τιβέριοσ μὲν ἀπεῖπεν πρόσ τε τὴν ἀνανδρίαν καὶ τοῦ Πάρθου τὰσ ἀπειλάσ, ἀναπρεσβεύει γὰρ δὴ πόλεμον ἀνατεινόμενοσ, μηχανὴ δ’ ἦν ἑτέρασ βασιλείασ οὐδεμία, καὶ γὰρ οἱ περὶ Νιφάτην δυνατοὶ τῶν Ἀρμενίων Ἀρταβάνῳ προστίθενται, παραδίδωσιν αὑτὸν Σιλανῷ τῷ τῆσ Συρίασ στρατηγῷ.

κἀκεῖνοσ μὲν κατὰ αἰδῶ τῆσ ἐν Ῥώμῃ κομιδῆσ ἐν Συρίᾳ παρεφυλάσσετο· τὴν δὲ Ἀρμενίαν Ὀρώδῃ δίδωσιν Ἀρτάβανοσ ἑνὶ τῶν ἑαυτοῦ παίδων.

Ἐτελεύτησεν δὲ καὶ ὁ τῆσ Κομμαγηνῆσ βασιλεὺσ Ἀντίοχοσ, διέστη δὲ τὸ πλῆθοσ πρὸσ τοὺσ γνωρίμουσ καὶ πρεσβεύουσιν ἀφ’ ἑκατέρου μέρουσ, οἱ μὲν δυνατοὶ μεταβάλλειν τὸ σχῆμα τῆσ πολιτείασ εἰσ ἐπαρχίαν ἀξιοῦντεσ, τὸ πλῆθοσ δὲ βασιλεύεσθαι κατὰ τὰ πάτρια.

καὶ ψηφίζεται ἡ σύγκλητοσ Γερμανικὸν πέμπειν διορθώσοντα τὰ κατὰ τὴν ἀνατολὴν πραγματευομένησ αὐτῷ τῆσ τύχησ εὐκαιρίαν τοῦ θανάτου·

καὶ γὰρ γενόμενοσ κατὰ τὴν ἀνατολὴν καὶ πάντα διορθώσασ ἀνῃρέθη φαρμάκῳ ὑπὸ Πείσωνοσ, καθὼσ ἐν ἄλλοισ δεδήλωται. Πιλᾶτοσ δὲ ὁ τῆσ Ιοὐδαίασ ἡγεμὼν στρατιὰν ἐκ Καισαρείασ ἀγαγὼν καὶ μεθιδρύσασ χειμαδιοῦσαν ἐν Ιἑροσολύμοισ ἐπὶ καταλύσει τῶν νομίμων τῶν Ιοὐδαϊκῶν ἐφρόνησε, προτομὰσ Καίσαροσ, αἳ ταῖσ σημαίαισ προσῆσαν, εἰσαγόμενοσ εἰσ τὴν πόλιν, εἰκόνων ποίησιν ἀπαγορεύοντοσ ἡμῖν τοῦ νόμου.

καὶ διὰ τοῦτο οἱ πρότερον ἡγεμόνεσ ταῖσ μὴ μετὰ τοιῶνδε κόσμων σημαίαισ ἐποιοῦντο εἴσοδον τῇ πόλει.

πρῶτοσ δὲ Πιλᾶτοσ ἀγνοίᾳ τῶν ἀνθρώπων διὰ τὸ νύκτωρ γενέσθαι τὴν εἴσοδον ἱδρύεται τὰσ εἰκόνασ φέρων εἰσ τὰ Ιἑροσόλυμα. οἱ δ’ ἐπεὶ ἔγνωσαν κατὰ πληθὺν παρῆσαν εἰσ Καισάρειαν ἱκετείαν ποιούμενοι ἐπὶ πολλὰσ ἡμέρασ ἐπὶ μεταθέσει τῶν εἰκόνων.

καὶ μὴ συγχωροῦντοσ διὰ τὸ εἰσ ὕβριν Καίσαρι φέρειν, ἐπείπερ οὐκ ἐξανεχώρουν λιπαρεῖν κατὰ ἕκτην ἡμέραν ἐν ὅπλοισ ἀφανῶσ ἐπικαθίσασ τὸ στρατιωτικὸν αὐτὸσ ἐπὶ τὸ βῆμα ἧκεν. τὸ δ’ ἐν τῷ σταδίῳ κατεσκεύαστο, ὅπερ ἀπέκρυπτε τὸν ἐφεδρεύοντα στρατόν. πάλιν δὲ τῶν Ιοὐδαίων ἱκετείᾳ χρωμένων ἀπὸ συνθήματοσ περιστήσασ τοὺσ στρατιώτασ ἠπείλει θάνατον ἐπιθήσειν ζημίαν ἐκ τοῦ ὀξέοσ, εἰ μὴ παυσάμενοι θορυβεῖν ἐπὶ τὰ οἰκεῖα ἀπίοιεν.

οἱ δὲ πρηνεῖσ ῥίψαντεσ ἑαυτοὺσ καὶ γυμνοῦντεσ τὰσ σφαγὰσ ἡδονῇ δέξασθαι τὸν θάνατον ἔλεγον ἢ τολμήσειν τὴν σοφίαν παραβήσεσθαι τῶν νόμων.

καὶ Πιλᾶτοσ θαυμάσασ τὸ ἐχυρὸν αὐτῶν ἐπὶ φυλακῇ τῶν νόμων παραχρῆμα τὰσ εἰκόνασ ἐκ τῶν Ιἑροσολύμων ἐπανεκόμισεν εἰσ Καισάρειαν. Ὑδάτων δὲ ἐπαγωγὴν εἰσ τὰ Ιἑροσόλυμα ἔπραξεν δαπάνῃ τῶν ἱερῶν χρημάτων ἐκλαβὼν τὴν ἀρχὴν τοῦ ῥεύματοσ ὅσον ἀπὸ σταδίων διακοσίων, οἱ δ’ οὐκ ἠγάπων τοῖσ ἀμφὶ τὸ ὕδωρ δρωμένοισ πολλαί τε μυριάδεσ ἀνθρώπων συνελθόντεσ κατεβόων αὐτοῦ παύσασθαι τοῦ ἐπὶ τοιούτοισ προθυμουμένου, τινὲσ δὲ καὶ λοιδορίᾳ χρώμενοι ὕβριζον εἰσ τὸν ἄνδρα, οἱᾶ δὴ φιλεῖ πράσσειν ὅμιλοσ.

ὁ δὲ στολῇ τῇ ἐκείνων πολὺ πλῆθοσ στρατιωτῶν ἀμπεχόμενον, οἳ ἐφέροντο σκυτάλασ ὑπὸ ταῖσ στολαῖσ, διαπέμψασ εἰσ ὃ περιέλθοιεν αὐτούσ, αὐτὸσ ἐκέλευσεν ἀναχωρεῖν.

τῶν δὲ ὡρμηκότων εἰσ τὸ λοιδορεῖν ἀποδίδωσι τοῖσ στρατιώταισ ὃ προσυνέκειτο σημεῖον. οἱ δὲ καὶ πολὺ μειζόνωσ ἤπερ ἐπέταξεν Πιλᾶτοσ ἐχρῶντο πληγαῖσ τούσ τε θορυβοῦντασ ἐν ἴσῳ καὶ μὴ κολάζοντεσ οἱ δ’ εἰσεφέροντο μαλακὸν οὐδέν, ὥστε ἀόπλοι ληφθέντεσ ὑπ’ ἀνδρῶν ἐκ παρασκευῆσ ἐπιφερομένων πολλοὶ μὲν αὐτῶν ταύτῃ καὶ ἀπέθνησκον, οἱ δὲ καὶ τραυματίαι ἀνεχώρησαν.

καὶ οὕτω παύεται ἡ στάσισ. [Γίνεται δὲ κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον Ιἠσοῦσ σοφὸσ ἀνήρ, εἴγε ἄνδρα αὐτὸν λέγειν χρή·

ἦν γὰρ παραδόξων ἔργων ποιητήσ, διδάσκαλοσ ἀνθρώπων τῶν ἡδονῇ τἀληθῆ δεχομένων, καὶ πολλοὺσ μὲν Ιοὐδαίουσ, πολλοὺσ δὲ καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ ἐπηγάγετο· ὁ χριστὸσ οὗτοσ ἦν. καὶ αὐτὸν ἐνδείξει τῶν πρώτων ἀνδρῶν παρ’ ἡμῖν σταυρῷ ἐπιτετιμηκότοσ Πιλάτου οὐκ ἐπαύσαντο οἱ τὸ πρῶτον ἀγαπήσαντεσ·

ἐφάνη γὰρ αὐτοῖσ τρίτην ἔχων ἡμέραν πάλιν ζῶν τῶν θείων προφητῶν ταῦτά τε καὶ ἄλλα μυρία περὶ αὐτοῦ θαυμάσια εἰρηκότων. εἰσ ἔτι τε νῦν τῶν Χριστιανῶν ἀπὸ τοῦδε ὠνομασμένον οὐκ ἐπέλιπε τὸ φῦλον. ] Καὶ ὑπὸ τοὺσ αὐτοὺσ χρόνουσ ἕτερόν τι δεινὸν ἐθορύβει τοὺσ Ιοὐδαίουσ καὶ περὶ τὸ ἱερὸν τῆσ Ἴσιδοσ τὸ ἐν Ῥώμῃ πράξεισ αἰσχυνῶν οὐκ ἀπηλλαγμέναι συντυγχάνουσιν. καὶ πρότερον τοῦ τῶν Ἰσιακῶν τολμήματοσ μνήμην ποιησάμενοσ οὕτω μεταβιβῶ τὸν λόγον ἐπὶ τὰ ἐν τοῖσ Ιοὐδαίοισ γεγονότα.

Παυλῖνα ἦν τῶν ἐπὶ Ῥώμησ προγόνων τε ἀξιώματι τῶν καθ’ ἑαυτὴν ἐπιτηδεύοντι κόσμον ἀρετῆσ ἐπὶ μέγα προϊοῦσα τῷ ὀνόματι, δύναμίσ τε αὐτῇ χρημάτων ἦν καὶ γεγονυῖα τὴν ὄψιν εὐπρεπὴσ καὶ τῆσ ὡρ́ασ ἐν ᾗ μάλιστα ἀγάλλονται αἱ γυναῖκεσ εἰσ τὸ σωφρονεῖν ἀνέκειτο ἡ ἐπιτήδευσισ τοῦ βίου.

ἐγεγάμητο δὲ Σατορνίνῳ τῶν εἰσ τὰ πάντα ἀντισουμένων τῷ περὶ αὐτὴν ἀξιολόγῳ. ταύτησ ἐρᾷ Δέκιοσ Μοῦνδοσ τῶν τότε ἱππέων ἐν ἀξιώματι μεγάλῳ, καὶ μείζονα οὖσαν ἁλῶναι δώροισ διὰ τὸ καὶ πεμφθέντων εἰσ πλῆθοσ περιιδεῖν ἐξῆπτο μᾶλλον, ὥστε καὶ εἴκοσι μυριάδασ δραχμῶν Ἀτθίδων ὑπισχνεῖτο εὐνῆσ μιᾶσ.

καὶ μηδ’ ὣσ ἐπικλωμένησ, οὐ φέρων τὴν ἀτυχίαν τοῦ ἔρωτοσ ἐνδείᾳ σιτίων θάνατον ἐπιτιμᾶν αὑτῷ καλῶσ ἔχειν ἐνόμισεν ἐπὶ παύλῃ κακοῦ τοῦ κατειληφότοσ.

καὶ ὁ μὲν ἐπεψήφιζέν τε τῇ οὕτω τελευτῇ καὶ πράσσειν οὐκ ἀπηλλάσσετο. καὶ ἦν γὰρ ὄνομα Ἴδη πατρῷοσ ἀπελευθέρα τῷ Μούνδῳ παντοίων ἴδρισ κακῶν, δεινῶσ φέρουσα τοῦ νεανίσκου τῷ ψηφίσματι τοῦ θανεῖν, οὐ γὰρ ἀφανὴσ ἦν ἀπολούμενοσ, ἀνεγείρει τε αὐτὸν ἀφικομένη διὰ λόγου πιθανή τε ἦν ἐλπίδων τινῶν ὑποσχέσεσιν, ὡσ διαπραχθησομένων ὁμιλιῶν πρὸσ τὴν Παυλῖναν αὐτῷ.

καὶ δεχομένου τὴν ἱκετείαν ἡδονῇ πέντε μυριάδων δεήσειν αὐτῇ μόνων ἔλεγεν ἐπὶ ἁλώσει τῆσ γυναικόσ.

καὶ ἡ μὲν ἐπὶ τούτοισ ἀνεγείρασα τὸν νεανίσκον καὶ τὸ αἰτηθὲν λαβοῦσα ἀργύριον οὐ τὰσ αὐτὰσ ὁδοὺσ ἐστέλλετο τοῖσ προδεδιακονημένοισ ὁρῶσα τῆσ γυναικὸσ τὸ μηδαμῶσ χρημάτων ἁλισκόμενον, εἰδυῖα δὲ αὐτὴν θεραπείᾳ τῆσ Ἴσιδοσ σφόδρα ὑπηγμένην τεχνᾶταί τι τοιόνδε. τῶν ἱερέων τισὶν ἀφικομένη διὰ λόγων ἐπὶ πίστεσιν μεγάλαισ τὸ δὲ μέγιστον δόσει χρημάτων τὸ μὲν παρὸν μυριάδων δυοῖν καὶ ἡμίσει, λαβόντοσ δ’ ἔκβασιν τοῦ πράγματοσ ἑτέρῳ τοσῷδε, διασαφεῖ τοῦ νεανίσκου τὸν ἔρωτα αὐτοῖσ, κελεύουσα παντοίωσ ἐπὶ τῷ ληψομένῳ τὴν ἄνθρωπον σπουδάσαι.

οἱ δ’ ἐπὶ πληγῇ τοῦ χρυσίου παραχθέντεσ ὑπισχνοῦντο.

καὶ αὐτῶν ὁ γεραίτατοσ ὡσ τὴν Παυλῖναν ὠσάμενοσ γενομένων εἰσόδων καταμόνασ διὰ λόγων ἐλθεῖν ἠξίου. καὶ συγχωρηθὲν πεμπτὸσ ἔλεγεν ἥκειν ὑπὸ τοῦ Ἀνούβιδοσ ἔρωτι αὐτῆσ ἡσσημένου τοῦ θεοῦ κελεύοντόσ τε ὡσ αὐτὸν ἐλθεῖν. τῇ δὲ εὐκτὸσ ὁ λόγοσ ἦν καὶ ταῖσ τε φίλαισ ἐνεκαλλωπίζετο τῇ ἐπὶ τοιούτοισ ἀξιώσει τοῦ Ἀνούβιδοσ καὶ φράζει πρὸσ τὸν ἄνδρα, δεῖπνόν τε αὐτῇ καὶ εὐνὴν τοῦ Ἀνούβιδοσ εἰσηγγέλθαι, συνεχώρει δ’ ἐκεῖνοσ τὴν σωφροσύνην τῆσ γυναικὸσ ἐξεπιστάμενοσ.

χωρεῖ οὖν εἰσ τὸ τέμενοσ, καὶ δειπνήσασα, ὡσ ὕπνου καιρὸσ ἦν, κλεισθεισῶν τῶν θυρῶν ὑπὸ τοῦ ἱερέωσ ἔνδον ἐν τῷ νεῷ καὶ τὰ λύχνα ἐκποδὼν ἦν καὶ ὁ Μοῦνδοσ, προεκέκρυπτο γὰρ τῇδε, οὐχ ἡμάρτανεν ὁμιλιῶν τῶν πρὸσ αὐτήν, παννύχιόν τε αὐτῷ διηκονήσατο ὑπειληφυῖα θεὸν εἶναι.

καὶ ἀπελθόντοσ πρότερον ἢ κίνησιν ἄρξασθαι τῶν ἱερέων, οἳ τὴν ἐπιβουλὴν ᾔδεσαν, ἡ Παυλῖνα πρωὶ̈ ὡσ τὸν ἄνδρα ἐλθοῦσα τὴν ἐπιφάνειαν ἐκδιηγεῖται τοῦ Ἀνούβιδοσ καὶ πρὸσ τὰσ φίλασ ἐνελαμπρύνετο λόγοισ τοῖσ ἐπ’ αὐτῷ.

οἱ δὲ τὰ μὲν ἠπίστουν εἰσ τὴν φύσιν τοῦ πράγματοσ ὁρῶντεσ, τὰ δ’ ἐν θαύματι καθίσταντο οὐκ ἔχοντεσ, ὡσ χρὴ ἄπιστα αὐτὰ κρίνειν, ὁπότε εἴσ τε τὴν σωφροσύνην καὶ τὸ ἀξίωμα ἀπίδοιεν αὐτῆσ.

τρίτῃ δὲ ἡμέρᾳ μετὰ τὴν πρᾶξιν ὑπαντιάσασ αὐτὴν ὁ Μοῦνδοσ "Παυλῖνα, φησίν, ἀλλά μοι καὶ εἴκοσι μυριάδασ διεσώσω δυναμένη οἴκῳ προσθέσθαι τῷ σαυτῆσ διακονεῖσθαί τε ἐφ’ οἷσ προεκαλούμην οὐκ ἐνέλιπεσ.

Ἀνούβιον ὄνομα ἐθέμην αὐτῷ.

" καὶ ὁ μὲν ἀπῄει ταῦτα εἰπών, ἡ δὲ εἰσ ἔννοιαν τότε πρῶτον ἐλθοῦσα τοῦ τολμήματοσ περιρρήγνυταί τε τὴν στολὴν καὶ τἀνδρὶ δηλώσασα τοῦ παντὸσ ἐπιβουλεύματοσ τὸ μέγεθοσ ἐδεῖτο μὴ περιῶφθαι βοηθείασ τυγχάνειν· ὁ δὲ τῷ αὐτοκράτορι ἐπεσήμηνε τὴν πρᾶξιν.

καὶ ὁ Τιβέριοσ μαθήσεωσ ἀκριβοῦσ αὐτῷ γενομένησ ἐξετάσει τῶν ἱερέων ἐκείνουσ τε ἀνεσταύρωσεν καὶ τὴν Ἴδην ὀλέθρου γενομένην αἰτίαν καὶ τὰ πάντα ἐφ’ ὕβρει συνθεῖσαν τῆσ γυναικόσ, τόν τε ναὸν καθεῖλεν καὶ τὸ ἄγαλμα τῆσ Ἴσιδοσ εἰσ τὸν Θύβριν ποταμὸν ἐκέλευσεν ἐμβαλεῖν. Μοῦνδον δὲ φυγῆσ ἐτίμησε, κώλυμα τοῦ μὴ μειζόνωσ κολάζειν τὸ μετὰ ἔρωτοσ αὐτῷ ἡμαρτῆσθαι τὰ ἡμαρτημένα ἡγησάμενοσ. καὶ τὰ μὲν περὶ τὸ ἱερὸν τῆσ Ἴσιδοσ τοῖσ ἱερεῦσιν ὑβρισμένα τοιαῦτα ἦν.

ἐπάνειμι δὲ ἐπὶ τὴν ἀφήγησιν τῶν ἐν Ῥώμῃ Ιοὐδαίοισ κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον συντυχόντων, ὥσ μοι καὶ προαπεσήμηνεν ὁ λόγοσ. Ἦν ἀνὴρ Ιοὐδαῖοσ, φυγὰσ μὲν τῆσ αὐτοῦ κατηγορίᾳ τε παραβάσεων νόμων τινῶν καὶ δέει τιμωρίασ τῆσ ἐπ’ αὐτοῖσ, πονηρὸσ δὲ εἰσ τὰ πάντα.

προσποιησάμενοσ δὲ τρεῖσ ἄνδρασ εἰσ τὰ πάντα ὁμοιοτρόπουσ τούτοισ ἐπιφοιτήσασαν Φουλβίαν τῶν ἐν ἀξιώματι γυναικῶν καὶ νομίμοισ προσεληλυθυῖαν τοῖσ Ιοὐδαϊκοῖσ πείθουσι πορφύραν καὶ χρυσὸν εἰσ τὸ ἐν Ιἑροσολύμοισ ἱερὸν διαπέμψασθαι, καὶ λαβόντεσ ἐπὶ χρείασ τοῖσ ἰδίοισ ἀναλώμασιν αὐτὰ ποιοῦνται, ἐφ’ ὅπερ καὶ τὸ πρῶτον ἡ αἴτησισ ἐπράσσετο.

καὶ ὁ Τιβέριοσ, ἀποσημαίνει γὰρ πρὸσ αὐτὸν φίλοσ ὢν Σατορνῖνοσ τῆσ Φουλβίασ ἀνὴρ ἐπισκήψει τῆσ γυναικόσ, κελεύει πᾶν τὸ Ιοὐδαϊκὸν τῆσ Ῥώμησ ἀπελθεῖν.

οἱ δὲ ὕπατοι τετρακισχιλίουσ ἀνθρώπουσ ἐξ αὐτῶν στρατολογήσαντεσ ἔπεμψαν εἰσ Σαρδὼ τὴν νῆσον, πλείστουσ δὲ ἐκόλασαν μὴ θέλοντασ στρατεύεσθαι διὰ φυλακὴν τῶν πατρίων νόμων.

καὶ οἱ μὲν δὴ διὰ κακίαν τεσσάρων ἀνδρῶν ἠλαύνοντο τῆσ πόλεωσ. Οὐκ ἀπήλλακτο δὲ θορύβου καὶ τὸ Σαμαρέων ἔθνοσ·

συστρέφει γὰρ αὐτοὺσ ἀνὴρ ἐν ὀλίγῳ τὸ ψεῦδοσ τιθέμενοσ κἀφ’ ἡδονῇ τῆσ πληθύοσ τεχνάζων τὰ πάντα, κελεύων ἐπὶ τὸ Γαριζεὶν ὄροσ αὐτῷ συνελθεῖν, ὃ ἁγνότατον αὐτοῖσ ὀρῶν ὑπείληπται, ἰσχυρίζετό τε παραγενομένοισ δείξειν τὰ ἱερὰ σκεύη τῇδε κατορωρυγμένα Μωυσέωσ τῇδε αὐτῶν ποιησαμένου κατάθεσιν. οἱ δὲ ἐν ὅπλοισ τε ἦσαν πιθανὸν ἡγούμενοι τὸν λόγον, καὶ καθίσαντεσ ἔν τινι κώμῃ, Τιραθανὰ λέγεται, παρελάμβανον τοὺσ ἐπισυλλεγομένουσ ὡσ μεγάλῳ πλήθει τὴν ἀνάβασιν εἰσ τὸ ὄροσ ποιησόμενοι.

φθάνει δὲ Πιλᾶτοσ τὴν ἄνοδον αὐτῶν προκαταλαβόμενοσ ἱππέων τε πομπῇ καὶ ὁπλιτῶν, οἳ συμβαλόντεσ τοῖσ ἐν τῇ κώμῃ προσυνηθροισμένοισ παρατάξεωσ γενομένησ τοὺσ μὲν ἔκτειναν, τοὺσ δ’ εἰσ φυγὴν τρέπονται ζωγρίᾳ τε πολλοὺσ ἦγον, ὧν τοὺσ κορυφαιοτάτουσ καὶ τοὺσ ἐν τοῖσ φυγοῦσι δυνατωτάτουσ ἔκτεινε Πιλᾶτοσ.

Καταστάντοσ δὲ τοῦ θορύβου Σαμαρέων ἡ βουλὴ παρὰ Οὐιτέλλιον ὑπατικὸν ἰάσιν ἄνδρα Συρίασ τὴν ἡγεμονίαν ἔχοντα καὶ Πιλάτου κατηγόρουν ἐπὶ τῇ σφαγῇ τῶν ἀπολωλότων·

οὐ γὰρ ἐπὶ ἀποστάσει τῶν Ῥωμαίων, ἀλλ’ ἐπὶ διαφυγῇ τῆσ Πιλάτου ὕβρεωσ εἰσ τὴν Τιραθανὰ παραγενέσθαι. καὶ Οὐιτέλλιοσ Μάρκελλον τῶν αὐτοῦ φίλων ἐκπέμψασ ἐπιμελητὴν τοῖσ Ιοὐδαίοισ γενησόμενον Πιλᾶτον ἐκέλευσεν ἐπὶ Ῥώμησ ἀπιέναι πρὸσ ἃ κατηγοροῖεν οἱ Σαμαρεῖται διδάξοντα τὸν αὐτοκράτορα.

καὶ Πιλᾶτοσ δέκα ἔτεσιν διατρίψασ ἐπὶ Ιοὐδαίασ εἰσ Ῥώμην ἠπείγετο ταῖσ Οὐιτελλίου πειθόμενοσ ἐντολαῖσ οὐκ ὂν ἀντειπεῖν. πρὶν δ’ ἐν τῇ Ῥώμῃ ἴσχειν αὐτὸν φθάνει Τιβέριοσ μεταστάσ. Οὐιτέλλιοσ δὲ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἀφικόμενοσ ἐπὶ Ιἑροσολύμων ἀνῄει, καὶ ἦν γὰρ αὐτοῖσ ἑορτὴ πάτριοσ, πάσχα δὲ καλεῖται, δεχθεὶσ μεγαλοπρεπῶσ Οὐιτέλλιοσ τὰ τέλη τῶν ὠνουμένων καρπῶν ἀνίησιν εἰσ τὸ πᾶν τοῖσ ταύτῃ κατοικοῦσιν καὶ τὴν στολὴν τοῦ ἀρχιερέωσ καὶ τὸν πάντα αὐτοῦ κόσμον συνεχώρησεν ἐν τῷ ἱερῷ κειμένην ὑπὸ τοῖσ ἱερεῦσιν ἔχειν τὴν ἐπιμέλειαν, καθότι καὶ πρότερον ἦν αὐτοῖσ ἐξουσία.

τότε δὲ ἐν τῇ Ἀντωνίᾳ, φρούριον δ’ ἐστὶν οὕτωσ λεγόμενον, ἡ ἀπόθεσισ αὐτῆσ ἦν διὰ τοιαύτην αἰτίαν·

τῶν ἱερέων τισ Ὑρκανόσ, πολλῶν δὲ ὄντων οἳ τόδε ἐκαλοῦντο τὸ ὄνομα ὁ πρῶτοσ, ἐπεὶ πλησίον τῷ ἱερῷ βᾶριν κατασκευασάμενοσ ταύτῃ τὰ πολλὰ τὴν δίαιταν εἶχεν καὶ τὴν στολήν, φύλαξ γὰρ ἦν αὐτῆσ διὰ τὸ καὶ μόνῳ συγκεχωρῆσθαι τοῦ ἐνδύεσθαι τὴν ἐξουσίαν, ταύτην εἶχεν ἀποκειμένην, ὁπότε εἰσ τὴν πόλιν κατιὼν ἀναλαμβάνοι τὴν ἰδιωτικήν. καὶ οἵ τε υἱεῖσ αὐτοῦ ταῦτα πράσσειν ἐπετήδευσαν καὶ τέκνα ἐκείνων.

Ἡρώδησ δὲ βασιλεύσασ τήν τε βᾶριν ταύτην ἐν ἐπιτηδείῳ κειμένην κατασκευάσασ πολυτελῶσ Ἀντωνίαν καλεῖ ὀνόματι Ἀντωνίου φίλοσ ὤν, καὶ τὴν στολὴν ὥσπερ καὶ λαμβάνει τῇδε κειμένην κατεῖχεν, πιστεύων οὐδὲν νεωτεριεῖν ἐπ’ αὐτῷ τὸν λαὸν διὰ τάδε. ἔπρασσε δὲ ὅμοια τῷ Ἡρώδῃ καὶ ὁ ἐπικατασταθεὶσ αὐτῷ βασιλεὺσ Ἀρχέλαοσ υἱὸσ ὤν, οὗ Ῥωμαῖοι παραδεξάμενοι τὴν ἀρχὴν ἐκράτουν τῆσ στολῆσ τοῦ ἀρχιερέωσ ἀποκειμένησ ἐν οἴκῳ λίθοισ οἰκοδομηθέντι ὑπὸ σφραγῖδι τῶν τε ἱερέων καὶ τῶν γαζοφυλάκων τοῦ φρουράρχου τὸ ἐφ’ ἡμέραν ἑκάστην λύχνον ἅπτοντοσ.

ἑπτὰ δ’ ἡμέραισ πρὸ τῆσ ἑορτῆσ ἀπεδίδοτο αὐτοῖσ ὑπὸ τοῦ φρουράρχου, καὶ ἁγνισθείσῃ χρησάμενοσ ὁ ἀρχιερεὺσ μετὰ μίαν τῆσ ἑορτῆσ ἡμέραν ἀπετίθετο αὖθισ εἰσ τὸν οἶκον, ᾗπερ ἔκειτο καὶ πρότερον.

τοῦτο ἐπράττετο τρισὶν ἑορταῖσ ἑκάστου ἔτουσ καὶ τὴν νηστείαν. Οὐιτέλλιοσ δὲ ἐπὶ τῷ ἡμετέρῳ πατρίῳ ποιεῖται τὴν στολήν, ᾗ τε κείσοιτο μὴ πολυπραγμονεῖν ἐπισκήψασ τῷ φρουράρχῳ καὶ ὁπότε δέοι χρῆσθαι.

καὶ ταῦτα πράξασ ἐπὶ εὐεργεσίᾳ τοῦ ἔθνουσ καὶ τὸν ἀρχιερέα Ιὤσηπον τὸν Καϊάφαν ἐπικαλούμενον ἀπαλλάξασ τῆσ ἱερωσύνησ Ιὠνάθην καθίστησιν Ἀνάνου τοῦ ἀρχιερέωσ υἱόν. ἐπ’ Ἀντιοχείασ δ’ αὖθισ ἐποιεῖτο τὴν ὁδόν. Πέμπει δὲ καὶ Τιβέριοσ ὡσ Οὐιτέλλιον γράμματα, κελεύων αὐτῷ πράσσειν φιλίαν πρὸσ Ἀρτάβανον τὸν Πάρθων βασιλέα·

ἐφόβει γὰρ αὐτὸν ἐχθρὸσ ὢν καὶ Ἀρμενίαν παρεσπασμένοσ μὴ ἐπὶ πλέον κακουργῇ· πιστεύειν δὲ τῇ φιλίᾳ μόνωσ ὁμήρων αὐτῷ διδομένων, μάλιστα δὲ τοῦ Ἀρταβάνου υἱέοσ. ταῦτα δὲ γράφων Τιβέριοσ πρὸσ τὸν Οὐιτέλλιον μεγάλαισ δόσεσι χρημάτων πείθει καὶ τὸν Ἰβήρων καὶ τὸν Ἀλβανῶν βασιλέα πολεμεῖν Ἀρταβάνῳ μηδὲν ἐνδοιάσαι.

οἱ δὲ αὐτοὶ μὲν ἀντεῖχον, Ἀλανοὶ δὲ δίοδον αὐτοῖσ διδόντεσ διὰ τῆσ αὐτῶν καὶ τὰσ θύρασ τὰσ Κασπίασ ἀνοίξαντεσ ἐπάγουσι τῷ Ἀρταβάνῳ. καὶ ἥ τε Ἀρμενία ἀφῄρητο αὖθισ καὶ πλησθείσησ πολέμων τῆσ Παρθυαίων γῆσ οἵ τε πρῶτοι τῶν τῇδε ἐκτείνοντο ἀνδρῶν ἀνάστατά τε ἦν αὐτοῖσ τὰ πάντα καὶ τοῦ βασιλέωσ ὁ υἱὸσ ἐκ τουτωνὶ τῶν μαχῶν ἔπεσε μετὰ πολλῶν στρατοῦ μυριάδων.

καὶ νομίζων καὶ ὁπόσον αὐτῷ καθαρῶσ συνειστήκει καὶ τόδε ἤτοι ἐφθαρμένον ἐπὶ δόλῳ τὴν εὔνοιαν προσποιεῖσθαι ἢ πείρασ αὐτῷ γενομένησ μετατάξεσθαι πρὸσ τοὺσ προαφεστηκότασ, εἴσ τι τῶν ἄνω σατραπειῶν ἔσωζεν αὑτόν.

καὶ πολλὴν μετὰ ταῦτα στρατιὰν ἀθροίσασ Δαῶν τε καὶ Σακῶν καὶ πολεμήσασ τοὺσ ἀνθεστηκότασ κατέσχε τὴν ἀρχήν. Ταῦτα ἀκούσασ ὁ Τιβέριοσ ἠξίου φιλίαν αὐτῷ γενέσθαι πρὸσ τὸν Ἀρτάβανον, ἐπεὶ δὲ κἀκεῖνοσ προκληθεὶσ ἄσμενοσ ἐδέχετο τὸν περὶ αὐτῶν λόγον, ἐπὶ τὸν Εὐφράτην παρῆσαν ὅ τε Ἀρτάβανοσ καὶ Οὐιτέλλιοσ.

καὶ ζεύξεωσ τοῦ ποταμοῦ γενομένησ κατὰ τὸ μεσαίτατον τῆσ γεφύρασ ἀλλήλουσ ὑπηντίαζον μετὰ φυλακῆσ ἑκάτεροσ τῆσ περὶ αὐτόν.

καὶ λόγων αὐτοῖσ συμβατικῶν γενομένων Ἡρώδησ ὁ τετράρχησ εἱστίασεν αὐτοὺσ κατὰ μέσον τὸν πόρον σκηνίδα ἐπισκηψάμενοσ τῷ πόρῳ πολυτελῆ. καὶ Ἀρτάβανοσ πέμπει Τιβερίῳ ὅμηρον Δαρεῖον τὸν υἱὸν μετὰ πολλῶν δώρων, ἐν οἷσ καὶ ἄνδρα ἑπτάπηχυν τὸ μέγεθοσ Ιοὐδαῖον τὸ γένοσ Ἐλεάζαρον ὄνομα·

διὰ μέντοι τὸ μέγεθοσ Γίγασ ἐκαλεῖτο.

ἐπὶ τούτοισ Οὐιτέλλιοσ μὲν ἐπ’ Ἀντιοχείασ ᾔει, Ἀρτάβανοσ δὲ ἐπὶ τῆσ Βαβυλωνίασ. Ἡρώδησ δὲ βουλόμενοσ δι’ αὐτοῦ πρώτου γενέσθαι πύστιν Καίσαρι τῶν ὁμήρων τῆσ λήψεωσ ἐκπέμπει γραμματοφόρουσ τὰ πάντα ἀκριβῶσ γράψασ εἰσ ἐπιστολὴν καὶ μηδὲν ὑπολιπόμενοσ ἐπὶ μηνύσει τῷ ὑπατικῷ. πρὸσ Οὐιτελλίου δὲ ἐπιπεμφθεισῶν ἐπιστολῶν καὶ τοῦ Καίσαροσ ἐπισημήναντοσ πρὸσ αὐτόν, ὡσ δῆλα αὐτῷ γένοιτο πρότερον πύστιν περὶ αὐτῶν Ἡρώδου προτεθεικότοσ, ταραχθεὶσ ὁ Οὐιτέλλιοσ μεγάλωσ καὶ πεπονθέναι μειζόνωσ ἢ ἐπέπρακτο ὑπολαμβάνων ἄδηλον τὴν ἐπ’ αὐτοῖσ ἔκρυπτεν ὀργήν, μέχρι δὴ καὶ μετῆλθε Γαί̈ου τὴν Ῥωμαίων ἀρχὴν παρειληφότοσ.

Τότε δὲ καὶ Φίλιπποσ, Ἡρώδου δὲ ἦν ἀδελφόσ, τελευτᾷ τὸν βίον εἰκοστῷ μὲν ἐνιαυτῷ τῆσ Τιβερίου ἀρχῆσ, ἡγησάμενοσ δὲ αὐτὸσ ἑπτὰ καὶ τριάκοντα τῆσ Τραχωνίτιδοσ καὶ Γαυλανίτιδοσ καὶ τοῦ Βατανέων ἔθνουσ πρὸσ αὐταῖσ, μέτριον δὲ ἐν οἷσ ἦρχεν παρασχὼν τὸν τρόπον καὶ ἀπράγμονα·

δίαιταν μὲν γὰρ τὸ πᾶν ἐν γῇ τῇ ὑποτελεῖ ἐποιεῖτο, πρόοδοι δ’ ἦσαν αὐτῷ σὺν ὀλίγοισ τῶν ἐπιλέκτων, καὶ τοῦ θρόνου εἰσ ὃν ἔκρινεν καθεζόμενοσ ἐν ταῖσ ὁδοῖσ ἑπομένου, ὁπότε τισ ὑπαντιάσασ ἐν χρείᾳ γένοιτο αὐτῷ ἐπιβοηθεῖν, οὐδὲν εἰσ ἀναβολὰσ ἀλλ’ ἐκ τοῦ ὀξέοσ ἱδρύσεωσ τοῦ θρόνου ᾗ καὶ τύχοι γενομένησ καθεζόμενοσ ἠκροᾶτο καὶ τιμωρίασ τε ἐπετίμα τοῖσ ἁλοῦσι καὶ ἠφίει τοὺσ ἀδίκωσ ἐν ἐγκλήμασι γενομένουσ.

τελευτᾷ δ’ ἐν Ιοὐλιάδι καὶ αὐτοῦ κομισθέντοσ ἐπὶ τὸ μνημεῖον, ὃ ἔτι πρότερον ᾠκοδόμησεν αὐτόσ, ταφαὶ γίνονται πολυτελεῖσ.

τὴν δ’ ἀρχήν, οὐ γὰρ κατελίπετο παῖδασ, Τιβέριοσ παραλαβὼν προσθήκην ἐπαρχίασ ποιεῖται τῆσ Σύρων, τοὺσ μέντοι φόρουσ ἐκέλευσε συλλεγομένουσ ἐν τῇ τετραρχίᾳ τῇ ἐκείνου γενομένῃ κατατίθεσθαι. Ἐν τούτῳ δὲ στασιάζουσιν Ἀρέτασ τε ὁ Πετραῖοσ βασιλεὺσ καὶ Ἡρώδησ διὰ τοιαύτην αἰτίαν·

Ἡρώδησ ὁ τετράρχησ γαμεῖ τὴν Ἀρέτα θυγατέρα καὶ συνῆν χρόνον ἤδη πολύν. στελλόμενοσ δὲ ἐπὶ Ῥώμησ κατάγεται ἐν Ἡρώδου ἀδελφοῦ ὄντοσ οὐχ ὁμομητρίου· ἐκ γὰρ τῆσ Σίμωνοσ τοῦ ἀρχιερέωσ θυγατρὸσ Ἡρώδησ ἐγεγόνει. ἐρασθεὶσ δὲ Ἡρωδιάδοσ τῆσ τούτου γυναικόσ, θυγάτηρ δὲ ἦν Ἀριστοβούλου καὶ οὗτοσ ἀδελφὸσ αὐτῶν, Ἀγρίππου δὲ ἀδελφὴ τοῦ μεγάλου, τολμᾷ λόγων ἅπτεσθαι περὶ γάμου.

καὶ δεξαμένησ συνθῆκαι γίνονται μετοικίσασθαι παρ’ αὐτόν, ὁπότε ἀπὸ Ῥώμησ παραγένοιτο. ἦν δὲ ἐν ταῖσ συνθήκαισ ὥστε καὶ τοῦ Ἀρέτα τὴν θυγατέρα ἐκβαλεῖν. καὶ ὁ μὲν εἰσ τὴν Ῥώμην ἔπλει ταῦτα συνθέμενοσ.

ἐπεὶ δὲ ἐπανεχώρει διαπραξάμενοσ ἐν τῇ Ῥώμῃ ἐφ’ ἅπερ ἔσταλτο, ἡ γυνὴ πύστεωσ αὐτῇ τῶν πρὸσ τὴν Ἡρωδιάδα συνθηκῶν γενομένησ πρὶν ἔκπυστοσ αὐτῷ γενέσθαι τὰ πάντα ἐκμαθοῦσα κελεύει πέμπειν αὐτὴν ἐπὶ Μαχαιροῦντοσ, μεθόριον δ’ ἐστὶ τῆσ τε Ἀρέτα καὶ Ἡρώδου ἀρχῆσ, γνώμην οὐκ ἐκφαίνουσα τὴν αὐτῆσ. καὶ ὁ Ἡρώδησ ἐξέπεμψεν μηδὲν ᾐσθῆσθαι τὴν ἄνθρωπον προσδοκῶν.

ἡ δέ, προαπεστάλκει γὰρ ἐκ πλείονοσ εἰσ τὸν Μαχαιροῦντα τῷ τε πατρὶ αὐτῆσ ὑποτελεῖ, πάντων εἰσ τὴν ὁδοιπορίαν ἡτοιμασμένων ὑπὸ τοῦ στρατηγοῦ ἅμα τε παρῆν καὶ ἀφωρμᾶτο εἰσ τὴν Ἀραβίαν κομιδῇ τῶν στρατηγῶν ἐκ διαδοχῆσ παρῆν τε ὡσ τὸν πατέρα ᾗ τάχοσ καὶ αὐτῷ τὴν Ἡρώδου διάνοιαν ἔφραζεν. ὁ δὲ ἀρχὴν ἔχθρασ ταύτην ποιησάμενοσ περί τε ὁρ́ων ἐν γῇ τῇ Γαμαλικῇ, καὶ δυνάμεωσ ἑκατέρῳ συλλεγείσησ εἰσ πόλεμον καθίσταντο στρατηγοὺσ ἀπεσταλκότεσ ἀνθ’ ἑαυτῶν.

καὶ μάχησ γενομένησ διεφθάρη πᾶσ ὁ Ἡρώδου στρατὸσ προδοσίασ αὐτῷ γενομένησ ὑπ’ ἀνδρῶν φυγάδων, οἳ ὄντεσ ἐκ τῆσ Φιλίππου τετραρχίασ Ἡρώδῃ συνεστράτευον.

ταῦτα Ἡρώδησ γράφει πρὸσ Τιβέριον.

ὁ δὲ ὀργῇ φέρων τὴν Ἀρέτα ἐπιχείρησιν γράφει πρὸσ Οὐιτέλλιον πόλεμον ἐξενεγκεῖν καὶ ἤτοι ζωὸν ἑλόντα ἀναγαγεῖν δεδεμένον ἢ κτεινομένου πέμπειν τὴν κεφαλὴν ἐπ’ αὐτόν. καὶ Τιβέριοσ μὲν ταῦτα πράσσειν ἐπέστελλεν τῷ κατὰ Συρίαν στρατηγῷ. Τισὶ δὲ τῶν Ιοὐδαίων ἐδόκει ὀλωλέναι τὸν Ἡρώδου στρατὸν ὑπὸ τοῦ θεοῦ καὶ μάλα δικαίωσ τινυμένου κατὰ ποινὴν Ιωἄννου τοῦ ἐπικαλουμένου βαπτιστοῦ.

κτείνει γὰρ δὴ τοῦτον Ἡρώδησ ἀγαθὸν ἄνδρα καὶ τοῖσ Ιοὐδαίοισ κελεύοντα ἀρετὴν ἐπασκοῦσιν καὶ τὰ πρὸσ ἀλλήλουσ δικαιοσύνῃ καὶ πρὸσ τὸν θεὸν εὐσεβείᾳ χρωμένοισ βαπτισμῷ συνιέναι·

οὕτω γὰρ δὴ καὶ τὴν βάπτισιν ἀποδεκτὴν αὐτῷ φανεῖσθαι μὴ ἐπί τινων ἁμαρτάδων παραιτήσει χρωμένων, ἀλλ’ ἐφ’ ἁγνείᾳ τοῦ σώματοσ, ἅτε δὴ καὶ τῆσ ψυχῆσ δικαιοσύνῃ προεκκεκαθαρμένησ. καὶ τῶν ἄλλων συστρεφομένων, καὶ γὰρ ἥσθησαν ἐπὶ πλεῖστον τῇ ἀκροάσει τῶν λόγων, δείσασ Ἡρώδησ τὸ ἐπὶ τοσόνδε πιθανὸν αὐτοῦ τοῖσ ἀνθρώποισ μὴ ἐπὶ ἀποστάσει τινὶ φέροι, πάντα γὰρ ἐῴκεσαν συμβουλῇ τῇ ἐκείνου πράξοντεσ, πολὺ κρεῖττον ἡγεῖται πρίν τι νεώτερον ἐξ αὐτοῦ γενέσθαι προλαβὼν ἀνελεῖν τοῦ μεταβολῆσ γενομένησ [μὴ] εἰσ πράγματα ἐμπεσὼν μετανοεῖν.

καὶ ὁ μὲν ὑποψίᾳ τῇ Ἡρώδου δέσμιοσ εἰσ τὸν Μαχαιροῦντα πεμφθεὶσ τὸ προειρημένον φρούριον ταύτῃ κτίννυται.

τοῖσ δὲ Ιοὐδαίοισ δόξαν ἐπὶ τιμωρίᾳ τῇ ἐκείνου τὸν ὄλεθρον ἐπὶ τῷ στρατεύματι γενέσθαι τοῦ θεοῦ κακῶσαι Ἡρώδην θέλοντοσ. Οὐιτέλλιοσ δὲ παρασκευασάμενοσ ὡσ εἰσ πόλεμον τὸν πρὸσ Ἀρέταν δυσὶ τάγμασιν ὁπλιτῶν ὅσοι τε περὶ αὐτὰ ψιλοὶ καὶ ἱππεῖσ συμμαχοῦντεσ ἐκ τῶν ὑπὸ Ῥωμαίοισ βασιλειῶν ἀγόμενοσ, ἐπὶ τῆσ Πέτρασ ἠπείγετο καὶ ἔσχε Πτολεμαί̈δα.

ὡρμημένῳ δ’ αὐτῷ διὰ τῆσ Ιοὐδαίων ἄγειν τὸν στρατὸν ὑπαντιάσαντεσ ἄνδρεσ οἱ πρῶτοι παρῃτοῦντο τὴν διὰ τῆσ χώρασ ὁδόν·

οὐ γὰρ αὐτοῖσ εἶναι πάτριον περιορᾶν εἰκόνασ εἰσ αὐτὴν φερομένασ, πολλὰσ δ’ εἶναι σημαίαισ ἐπικειμένασ. καὶ πεισθεὶσ μετέβαλέν τε τῆσ γνώμησ τὸ ἐπὶ τοιούτοισ προβουλεῦσαν καὶ διὰ τοῦ μεγάλου πεδίου κελεύσασ χωρεῖν τὸ στρατόπεδον αὐτὸσ μετὰ Ἡρώδου τοῦ τετράρχου καὶ τῶν φίλων εἰσ Ιἑροσόλυμα ἀνῄει θύσων τῷ θεῷ ἑορτῆσ πατρίου τοῖσ Ιοὐδαίοισ ἐνεστηκυίασ.

εἰσ ἣν ἀπαντήσασ καὶ δεχθεὶσ ὑπὸ τοῦ τῶν Ιοὐδαίων πλήθουσ ἐκπρεπῶσ τρεῖσ μὲν ἡμέρασ ταύτῃ διατριβὴν ποιεῖται, ἐν αἷσ Ιὠνάθην τὴν ἱερωσύνην ἀφελόμενοσ ἐγχειρίζει τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ Θεοφίλῳ, τῇ τετάρτῃ δὲ γραμμάτων αὐτῷ παραγενομένων, ἃ ἐδήλου τὴν Τιβερίου τελευτήν, ὡρ́κισεν τὴν πληθὺν ἐπ’ εὐνοίᾳ τῇ Γαί̈ου.

ἀνεκάλει δὲ καὶ τὸ στράτευμα ἐπὶ τὰ οἰκεῖα ἑκάστου χειμαδιᾶν πόλεμον ἐκφέρειν οὐκέθ’ ὁμοίωσ δυνάμενοσ διὰ τὸ εἰσ Γάιον μεταπεπτωκέναι τὰ πράγματα.

ἐλέγετο δὲ καὶ τὸν Ἀρέταν οἰωνοσκοπησάμενον πρὸσ τὴν ἀγγελίαν τῶν Οὐιτελλίου στρατιωτῶν φάναι μηχανὴν οὐκ εἶναι τῷ στρατῷ τῆσ ἐπὶ Πετραίουσ ὁδοῦ·

τεθνήξεσθαι γὰρ τῶν ἡγεμόνων ἢ τὸν πολεμεῖν κελεύσαντα ἢ τὸν γνώμῃ τῇ ἐκείνου ὡρμημένον διακονεῖσθαι ἢ ἐφ’ ὃν γένοιτο ἡ παρασκευὴ τοῦ στρατεύματοσ. καὶ Οὐιτέλλιοσ μὲν ἐπ’ Ἀντιοχείασ ἀνεχώρησεν.

Ἀγρίππασ δὲ ὁ Ἀριστοβούλου υἱὸσ ἐνιαυτῷ πρότερον ἢ τελευτῆσαι Τιβέριον ἐπὶ Ῥώμησ ἄνεισι πράξων τι παρὰ τῷ αὐτοκράτορι δυνάμεώσ τινοσ αὐτῷ παραγενομένησ. βούλομαι οὖν εἰπεῖν ἐπὶ μακρότερον περί τε Ἡρώδου καὶ γένουσ αὐτοῦ ὡσ ἐγένετο, ἅμα μὲν καὶ διὰ τὸ ἀνήκειν τῇ ἱστορίᾳ τὸν περὶ αὐτῶν λόγον, ἅμα δὲ καὶ παράστασιν ἔχειν τοῦ θείου, ὡσ οὐδὲν ὠφελεῖ πλῆθοσ οὐδ’ ἄλλη τισ ἀλκὴ τῶν ἐν ἀνθρώποισ ἐπιτετευγμένων δίχα τῶν πρὸσ τὸ θεῖον εὐσεβειῶν, εἴ γε ἐντὸσ ἑκατὸν ἐτῶν ἐξόδου συνέβη πλὴν ὀλίγων, πολλοὶ δ’ ἦσαν, διαφθαρῆναι τοὺσ Ἡρώδου ἀπογόνουσ·

φέροι δ’ ἄν τι κἀπὶ σωφρονισμῷ τοῦ ἀνθρωπείου γένουσ τὸ τὴν δυστυχίαν αὐτῶν μαθεῖν, ἅμα δὲ καὶ τὸν Ἀγρίππαν διηγήσασθαι θαύματοσ ἀξιώτατον γεγενημένον, ὃσ ἐκ πάνυ ἰδιώτου καὶ παρὰ πᾶσαν δόξαν τῶν εἰδότων αὐτὸν ἐπὶ τοσόνδε ηὐξήθη δυνάμεωσ.

εἴρηται μὲν οὖν μοι καὶ πρότερον περὶ αὐτῶν, λεχθήσεται δὲ καὶ νῦν ἀκριβῶσ.

Ἡρώδῃ τῷ μεγάλῳ θυγατέρεσ ἐκ Μαριάμμησ τῆσ Ὑρκανοῦ θυγατρὸσ γίνονται δύο, Σαλαμψιὼ μὲν ἡ ἑτέρα, ἣ γαμεῖται Φασαήλῳ τῷ αὐτῆσ ἀνεψιῷ Φασαήλου παιδὶ ὄντι τοῦ Ἡρώδου ἀδελφοῦ δεδωκότοσ τοῦ πατρὸσ αὐτήν, Κύπροσ δὲ Ἀντιπάτρῳ καὶ αὐτὴ ἀνεψιῷ Ἡρώδου παιδὶ τῆσ ἀδελφῆσ Σαλώμησ.

καὶ Φασαήλῳ μὲν ἐκ Σαλαμψιοῦσ γίνονται πέντε παῖδεσ Ἀντίπατροσ Ἀλέξανδροσ Ἡρώδησ θυγατέρεσ τε Ἀλεξάνδρα καὶ Κύπροσ, ἣν Ἀγρίππασ γαμεῖ ὁ Ἀριστοβούλου.

Ἀλεξάνδραν δὲ γαμεῖ μὲν Τίμιοσ Κύπριοσ ἀνὴρ τῶν ἀξιολόγων, παρ’ ᾧ δὴ ἄτεκνοσ τελευτᾷ. Κύπρῳ δ’ ἐξ Ἀγρίππου μὲν ἄρρενεσ γίνονται δύο, θυγατέρεσ δὲ τρεῖσ Βερενίκη Μαριάμμη Δρούσιλλα, Ἀγρίππασ δὲ καὶ Δροῦσοσ τοῖσ ἄρσεσιν ὀνόματα, ὧν ὁ Δροῦσοσ πρὶν ἡβῆσαι τελευτᾷ.

τῷ δὲ πατρὶ τούτων Ἀγρίππασ ἐτρέφετο μετὰ καὶ ἑτέρων ἀδελφῶν Ἡρώδησ καὶ Ἀριστόβουλοσ·

καὶ Βερενίκη καὶ οἵδε παῖδεσ Ἡρώδου τοῦ υἱέοσ τοῦ μεγάλου· ἡ δὲ Βερενίκη Κοστοβάρου καὶ Σαλώμησ παῖσ τῆσ Ἡρώδου ἀδελφῆσ. τούτουσ Ἀριστόβουλοσ νηπίουσ λείπεται θνήσκων ὑπὸ τοῦ πατρὸσ σὺν Ἀλεξάνδρῷ τῷ ἀδελφῷ, καθὰ προειρήκαμεν.

ἡβήσαντεσ δ’ ἄγονται Ἡρώδησ μὲν οὗτοσ ὁ τοῦ Ἀγρίππου ἀδελφὸσ Μαριάμμην θυγατέρα Ὀλυμπιάδοσ τῆσ Ἡρώδου βασιλέωσ θυγατρὸσ καὶ Ιὠσήπου τοῦ Ιὠσήπου, ἀδελφὸσ δὲ οὗτοσ Ἡρώδου τοῦ βασιλέωσ· ἴσχει τε ἐξ αὐτῆσ υἱὸν Ἀριστόβουλον. ὁ δὲ τρίτοσ τοῦ Ἀγρίππου ἀδελφὸσ Ἀριστόβουλοσ γαμεῖ Ιὠτάπην Σαμψιγεράμου θυγατέρα τοῦ Ἐμεσῶν βασιλέωσ, θυγάτηρ τε αὐτοῖσ γίνεται κωφή·

ὄνομα καὶ τῇδε Ιὠτάπη. καὶ τάδε μὲν τῶν ἀρσένων τέκνα.

Ἡρωδιὰσ δὲ αὐτῶν ἡ ἀδελφὴ γίνεται Ἡρώδῃ Ἡρώδου τοῦ μεγάλου παιδὶ γεγονότι ἐκ Μαριάμμησ τῆσ τοῦ Σίμωνοσ τοῦ ἀρχιερέωσ, καὶ αὐτοῖσ Σαλώμη γίνεται, μεθ’ ἧσ τὰσ γονὰσ Ἡρωδιὰσ ἐπὶ συγχύσει φρονήσασα τῶν πατρίων Ἡρώδῃ γαμεῖται τοῦ ἀνδρὸσ τῷ ὁμοπατρίῳ ἀδελφῷ διαστᾶσα ζῶντοσ. τὴν δὲ Γαλιλαίων τετραρχίαν οὗτοσ εἶχεν. ἡ δὲ θυγάτηρ αὐτῆσ Σαλώμη Φιλίππῳ γαμεῖται Ἡρώδου παιδὶ τῷ τετράρχῃ τῆσ Τραχωνίτιδοσ, καὶ ἄπαιδοσ τελευτήσαντοσ Ἀριστόβουλοσ αὐτὴν ἄγεται Ἡρώδου παῖσ τοῦ Ἀγρίππου ἀδελφοῦ.

παῖδεσ δὲ ἐγένοντο αὐτοῖσ τρεῖσ Ἡρώδησ Ἀγρίππασ Ἀριστόβουλοσ. τοῦτο μὲν δὴ τὸ Φασαήλου καὶ Σαλαμψιοῦσ ἐστι γένοσ.

Κύπρῳ δ’ ἐξ Ἀντιπάτρου θυγάτηρ γίνεται Κύπροσ, καὶ αὐτὴν Ἀλεξᾶσ ὁ Ἐλκίασ γαμεῖ τοῦ Ἀλεξᾶ, καὶ αὐτῆσ θυγάτηρ ἦν Κύπροσ. Ἡρώδησ δὲ καὶ Ἀλέξανδροσ, οὓσ ἀδελφοὺσ ἔφην Ἀντιπάτρου, ἄτεκνοι τελευτῶσιν. Ἀλεξάνδρῳ δὲ τῷ Ἡρώδου παιδὶ τοῦ βασιλέωσ τῷ ὑπὸ τοῦ πατρὸσ ἀνῃρημένῳ Ἀλέξανδροσ καὶ Τιγράνησ ἐγεγόνεισαν υἱεῖσ ἐκ τῆσ Ἀρχελάου τοῦ Καππαδόκων βασιλέωσ θυγατρόσ.

καὶ Τιγράνησ μὲν βασιλεύων Ἀρμενίασ κατηγοριῶν αὐτοῦ ἐπὶ Ῥώμησ γενομένων ἄπαισ τελευτᾷ. Ἀλεξάνδρῳ δὲ Τιγράνησ ὁμώνυμοσ τῷ ἀδελφῷ γίνεται παῖσ καὶ βασιλεὺσ Ἀρμενίασ ὑπὸ Νέρωνοσ ἐκπέμπεται υἱόσ τε Ἀλέξανδροσ αὐτῷ γίνεται.

γαμεῖ δ’ οὗτοσ Ἀντιόχου τοῦ Κομμαγηνῶν βασιλέωσ θυγατέρα Ιὠτάπην, ἡσίοδόσ τε τῆσ ἐν Κιλικίᾳ Οὐεσπασιανὸσ αὐτὸν ἵσταται βασιλέα. καὶ τὸ μὲν Ἀλεξάνδρου γένοσ εὐθὺσ ἅμα τῷ φυῆναι τὴν θεραπείαν ἐξέλιπεν τῶν Ιοὐδαίοισ ἐπιχωρίων μεταταξάμενοι πρὸσ τὰ Ἕλλησι πάτρια·

ταῖσ δὲ λοιπαῖσ θυγατράσιν Ἡρώδου τοῦ βασιλέωσ ἀτέκνοισ τελευτᾶν συνέπεσεν. τῶν δὲ γενομένων Ἡρώδου ἀπογόνων οὓσ κατέλεξα ἔμενον ἐν ᾧ χρόνῳ Ἀγρίππασ ὁ μέγασ τὴν βασιλείαν παρέλαβεν.

τούτων δέ μοι τοῦ γένουσ προδεδηλωμένων διέξειμι λοιπόν, ὁπόσαι Ἀγρίππᾳ τύχαι συνέλθοιεν, ὥσ τε αὐτῶν διάδρασιν ποιησάμενοσ ἐπὶ μέγιστον ἀξιώματόσ τε ἅμα προκόψειεν καὶ δυνάμεωσ. Ἡρώδου τοῦ βασιλέωσ ὀλίγον πρὸ τῆσ τελευτῆσ Ἀγρίππασ ἐν Ῥώμῃ διαιτώμενοσ καὶ ὁμοτροφίασ καὶ συνηθείασ αὐτῷ πολλῆσ γενομένησ πρὸσ Δροῦσον τὸν Τιβερίου τοῦ αὐτοκράτοροσ υἱὸν καὶ Ἀντωνίᾳ τῇ Δρούσου τοῦ μεγάλου γυναικὶ εἰσ φιλίαν ἀφίκετο, Βερενίκησ τῆσ μητρὸσ τιμωμένησ παρ’ αὐτῇ καὶ προαγωγῶν ἠξιωκυίασ τὸν υἱόν.

ἐπεὶ δὲ Βερενίκη τελευτᾷ, γενόμενοσ ἐπὶ τῷ αὐτοῦ τρόπῳ, τὰ μὲν εἰσ πολυτέλειαν τῆσ καθ’ ἡμέραν διαίτησ, τὰ δ’ εἰσ τῶν δωρεῶν τὸ μὴ μέτρῳ προϊέμενον ἀνάλωσε τῶν χρημάτων, τὰ πλεῖστα δ’ εἰσ τοὺσ Καίσαροσ ἀπελευθέρουσ ἐτετέλεστο ἐλπίδι πράξεωσ τῆσ αὐτῶν, πενία τε ἐν ὀλίγῳ περὶ αὐτὸν ἦν.

καὶ τοῦτο ἦν κώλυμα τῆσ ἐν Ῥώμῃ διαίτησ, καὶ ὁ Τιβέριοσ τοῖσ φίλοισ τοῦ υἱέοσ τετελευτηκότοσ ἀπειπὼν φοιτᾶν εἰσ ὄψιν αὐτῷ, διὰ τὸ ἀνερεθίζεσθαι πρὸσ τὸ λυπεῖσθαι μνημονεύων τοῦ παιδὸσ θεωρίᾳ τῇ ἐκείνων.

Διὰ μὲν δὴ ταῦτα ἐπὶ τῆσ Ιοὐδαίασ πλέων ᾤχετο κακοπραγῶν καὶ τεταπεινωμένοσ ὀλέθρῳ τε ὧν εἶχεν χρημάτων καὶ ἀπορίᾳ τοῦ ἐκτίσοντοσ τὰ χρέα τοῖσ δανεισταῖσ πολλοῖσ τε οὖσιν καὶ ἀλεωρὰν οὐδ’ ἡντινοῦν ἐνδιδοῦσιν, ὥστε ἀπορίᾳ τῶν ποιητέων καὶ αἰσχύνῃ τῇ ἐπ’ αὐτοῖσ ὑποχωρήσασ εἴσ τινα πύργον ἐν Μαλάθοισ τῆσ Ἰδουμαίασ ἐν περινοίᾳ τοῦ μεταστήσοντοσ αὑτὸν ἦν.

αἰσθάνεται δ’ αὐτοῦ τὴν διάνοιαν Κύπροσ ἡ γυνὴ παντοία τε ἦν ἀπείργουσα τῶν ἐπὶ τοιούτοισ βουλευμάτων.

διαπέμπεται δὲ καὶ ὡσ τὴν ἀδελφὴν αὐτοῦ Ἡρωδιάδα Ἡρώδῃ τῷ τετράρχῃ συνοικοῦσαν γράμματα, δηλοῦσα τό τε ἐπὶ τοιούτοισ τοῦ Ἀγρίππα προβουλεῦσαν καὶ τὴν ἀνάγκην, ἣ ἐπ’ αὐτὰ ἐξήγαγεν· ἐκέλευέν τε συγγενῆ οὖσαν βοηθεῖν θεωροῦσαν, ὡσ αὐτὴ παντοίωσ ὡσ κουφίζοι τὸν ἄνδρα καὶ ταῦτα ἐξ ὁμοίων ἀφορμῶν.

οἱ δὲ μεταπέμψαντεσ αὐτὸν οἰκητήριον ἀπέδειξαν Τιβεριάδα καί τι καὶ ἀργύριον ὡρ́ισαν εἰσ τὴν δίαιταν, ἀγορανομίᾳ τε τῆσ Τιβεριάδοσ ἐτίμησαν. οὐ μὴν ἐπὶ πλεῖόν γε Ἡρώδησ ἐνέμεινε τοῖσ δεδογμένοισ, καίτοι γε οὐδ’ ὣσ ἀρκοῦντα ἦν·

ἐν γὰρ Τύρῳ παρὰ συνουσίαν ὑπὸ οἴνου γενομένων αὐτοῖσ λοιδοριῶν, ἀνεκτὸν οὐχ ἡγησάμενοσ Ἀγρίππασ τοῦ Ἡρώδου τε ἐπονειδίσαντοσ εἰσ ἀπορίαν καὶ τροφῆσ ἀναγκαίασ μετάδοσιν, ὡσ Φλάκκον τὸν ὑπατικὸν εἴσεισιν φίλον ἐπὶ Ῥώμησ τὰ μάλιστα αὐτῷ γεγονότα πρότερον· Συρίαν δὲ ἐν τῷ τότε διεῖπεν. Καὶ δεξαμένου Φλάκκου παρὰ τούτῳ διῆγεν παρακατεσχηκότοσ αὐτὸν ἐκεῖ Ἀριστοβούλου, ὃσ ἀδελφὸσ ὢν Ἀγρίππου διάφορόσ τ’ ἦν.

οὐ μὴν ἐβλάπτοντο ἔχθρᾳ τῇ ἀλλήλων, ὥστε μὴ φιλίᾳ τοῦ ὑπατικοῦ τὰ εἰκότα τιμὴν φέρεσθαι. οὐ μὴν ὅ γε Ἀριστόβουλοσ ἀνίει τι τοῦ πρὸσ τὸν Ἀγρίππαν δυσμενοῦσ μέχρι καὶ εἰσ ἔχθραν αὐτὸν Φλάκκῳ καθίστησιν, αἰτίαν τοιαύτην ἐπὶ τῇ δυσμενείᾳ παραλαβών.

Δαμασκηνοὶ Σιδωνίοισ περὶ ὁρ́ων διάφοροι καθεστῶτεσ, μέλλοντοσ Φλάκκου περὶ τούτων ἀκροᾶσθαι μαθόντεσ τὸν Ἀγρίππαν ὡσ παρ’ αὐτῷ μέγα δύναιτ’ ἂν ἠξίουν μερίδοσ τῆσ αὐτῶν γενέσθαι, ἀργύριόν τε πλεῖστον ὡμολογεῖτο αὐτῷ.

καὶ ὁ μὲν πάντα ἐπὶ τῇ βοηθείᾳ τῶν Δαμασκηνῶν ὡρ́μητο πράσσειν.

Ἀριστόβουλοσ δέ, οὐ γὰρ ἐλάνθανεν αὐτὸν ἡ ὁμολογία τῶν χρημάτων, καταγορεύει πρὸσ τὸν Φλάκκον. καὶ βασανιζομένου τοῦ πράγματοσ ἐπεὶ φανερὰ ἦν, ἐξωθεῖ τὸν Ἀγρίππαν φιλίασ τῆσ πρὸσ αὐτόν. ὁ δὲ εἰσ ὑστάτην περιωσμένοσ ἀπορίαν εἰσ Πτολεμαί̈δα παρῆν, καὶ κατὰ τὸ ἄπορον τῆσ ἀλλαχόθι διαίτησ γνώμην ἐποιεῖτο ἐπὶ τῆσ Ἰταλίασ πλεῖν.

εἰργόμενοσ δὲ χρημάτων ἀπορίᾳ ἠξίου Μαρσύαν ὄντα αὐτοῦ ἀπελεύθερον ποριστὴν γενέσθαι τῶν ἐπὶ τοιούτοισ μηχανῶν δανεισάμενον παρά τινοσ. καὶ ὁ Μαρσύασ Πρῶτον κελεύει Βερενίκησ ὄντα ἀπελεύθερον τῆσ Ἀγρίππου μητρόσ, διαθήκησ δὲ τῆσ ἐκείνου δικαίῳ ὑποτελοῦντα τῆσ Ἀντωνίασ, αὐτῷ γοῦν παρασχεῖν ἐπὶ γράμματι καὶ πίστει τῇ αὐτοῦ.

ὁ δέ, ἐπεκάλει γὰρ τῷ Ἀγρίππᾳ χρημάτων τινῶν ἀποστέρησιν, ἀναγκάζει τὸν Μαρσύαν δύο μυριάδων Ἀτθίδων συμβόλαιον ποιησάμενον πεντακοσίαισ καὶ δισχιλίαισ ἔλασσον λαμβάνειν.

συνεχώρει δ’ ἐκεῖνοσ κατὰ τὸ μὴ εἶναι ἄλλωσ ποιεῖν. εἰλημμένου δὲ τοῦ χρήματοσ τούτου Ἀγρίππασ εἰσ Ἀνθηδόνα παραγενόμενοσ καὶ λαβὼν ναῦν ἐν ἀναγωγαῖσ ἦν.

καὶ γνοὺσ Ἐρέννιοσ Καπίτων ὁ τῆσ Ιἀμνείασ ἐπίτροποσ πέμπει στρατιώτασ, οἳ εἰσπράξονται αὐτὸν ἀργυρίου τριάκοντα μυριάδασ θησαυρῷ τῷ Καίσαροσ ὀφειλομένασ ἐπὶ Ῥώμησ ὑπ’ αὐτοῦ, ἀνάγκασ τε ἐπετίθεσαν τοῦ μενοῦντοσ. καὶ τότε μὲν πείσεσθαι τοῖσ κεκελευσμένοισ προσποιητὸσ ἦν, νυκτὸσ δ’ ἐπιγενομένησ κόψασ τὰ ἀπόγεια ᾤχετο ἐπ’ Ἀλεξανδρείασ πλέων.

ἔνθα Ἀλεξάνδρου δεῖται τοῦ ἀλαβάρχου μυριάδασ εἴκοσι δάνειον αὐτῷ δοῦναι. ὁ δ’ ἐκείνῳ μὲν οὐκ ἂν ἔφη παρασχεῖν, Κύπρῳ δὲ οὐκ ἠρνεῖτο τήν τε φιλανδρίαν αὐτῆσ καταπεπληγμένοσ καὶ τὴν λοιπὴν ἅπασαν ἀρετήν. ἡ δὲ ὑπισχνεῖτο, καὶ ὁ Ἀλέξανδροσ πέντε τάλαντα αὐτοῖσ ἐν τῇ Ἀλεξανδρείᾳ δοὺσ τὸ λοιπὸν ἐν Δικαιαρχείᾳ γενομένοισ παρέξειν ἐπηγγέλλετο, δεδιὼσ τοῦ Ἀγρίππου τὸ εἰσ τὰ ἀναλώματα ἕτοιμον.

καὶ Κύπροσ μὲν ἀπαλλάξασα τὸν ἄνδρα ἐπὶ τῆσ Ἰταλίασ πλευσούμενον αὐτὴ μετὰ τῶν τέκνων ἐπὶ Ιοὐδαίασ ἀνέζευξεν. Ἀγρίππασ δὲ εἰσ Ποτιόλουσ παραβαλὼν ἐπιστολὴν ὡσ Τιβέριον τὸν Καίσαρα γράφει διαιτώμενον ἐν Καπρέαισ, παρουσίαν τε τὴν αὐτοῦ δηλῶν ἐπὶ θεραπείᾳ καὶ ὄψει τῇ ἐκείνου, καὶ ἀξιῶν ἔφεσιν αὐτῷ γενέσθαι εἰσ Καπρέασ παραβαλεῖν.

Τιβέριοσ δὲ οὐδὲν ἐνδοιάσασ τά τε ἄλλα αὐτῷ γράφει φιλανθρωπίᾳ χρώμενοσ, ἐκτίνει τε χάριν ἀποσημαίνων ἐπὶ τῷ σῶν ἐπανήκειν εἰσ τὰσ Καπρέασ, ἐπεὶ δ’ ἀφικνεῖται μηδὲν ὑφελὼν τοῦ ἐν τοῖσ γράμμασι προθύμου ἠσπάζετό τε καὶ ἐξένιζεν.

τῇ δ’ ἑξῆσ Καίσαρι γραμμάτων αὐτῷ παρὰ Ἐρεννίου Καπίτωνοσ ἀφικομένων, ὅτι Ἀγρίππασ μυριάδασ τριάκοντα δάνεισμα ποιήσασ καὶ πρὸσ τὰσ καταβολὰσ ἐκλιπὼν χρόνον τὸν συγκείμενον ἀπαιτήσεωσ γενομένησ οἴχοιτο φυγὰσ ἐκ τῶν ὑπ’ αὐτῷ χωρίων ἄκυρον αὐτὸν καθιστὰσ τῆσ ἐπὶ τῷ εἰσπραξομένῳ ἐξουσίασ, ταύτην ἀναγνοὺσ τὴν ἐπιστολὴν περιαλγεῖ τε ὁ Καῖσαρ καὶ διάκλεισιν γενέσθαι τῷ Ἀγρίππᾳ κελεύει εἰσόδων τῶν πρὸσ αὐτὸν ἄχρι δὴ καταβολῆσ τοῦ χρέουσ.

ὁ δὲ μηδὲν τῇ ὀργῇ τοῦ Καίσαροσ καταπλαγεὶσ Ἀντωνίασ δεῖται Γερμανικοῦ μητρὸσ καὶ Κλαυδίου τοῦ ὕστερον γενομένου Καίσαροσ, δάνεισμα αὐτῷ δοθῆναι τῶν τριάκοντα μυριάδων, ὡσ φιλίασ μὴ ἁμάρτοι τῆσ πρὸσ Τιβέριον.

ἡ δὲ Βερενίκησ τε μνήμῃ τῆσ μητρὸσ αὐτοῦ, σφόδρα γὰρ ἀλλήλαισ ἐχρῶντο αἵδε αἱ γυναῖκεσ, καὶ αὐτῷ ὁμοτροφίασ πρὸσ τοὺσ ἀμφὶ Κλαύδιον γεγενημένησ, δίδωσι τὸ ἀργύριον, καὶ αὐτῷ ἀποτίσαντι τὸ χρέοσ ἀνεπικώλυτοσ ἦν ἡ φιλία τοῦ Τιβερίου.

αὖθισ δὲ αὐτῷ Τιβέριοσ ὁ Καῖσαρ συνίστησιν υἱωνὸν τὸν αὐτοῦ κελεύων τὰ πάντα αὐτῷ ταῖσ ἐξόδοισ παρατυγχάνειν.

Ἀγρίππασ δὲ φιλίᾳ δεχθεὶσ ὑπὸ τῆσ Ἀντωνίασ κατὰ θεραπείαν τρέπεται τὴν Γαί̈ου υἱωνοῦ τε ὄντοσ αὐτῇ καὶ εὐνοίᾳ τοῦ πατρὸσ εἰσ τὰ πρῶτα τιμωμένου. καὶ γὰρ ἦν ἄλλοσ Σαμαρεὺσ γένοσ Καίσαροσ δὲ ἀπελεύθεροσ·

παρὰ τούτου δάνεισμα μυριάδασ ἑκατὸν εὑρόμενοσ τῇ τε Ἀντωνίᾳ καταβάλλει τὸ ὀφειληθὲν χρέοσ καὶ τῶν λοιπῶν τῷ ἀναλώματι θεραπεύων τὸν Γάιον μειζόνωσ ἐν ἀξιώματι ἦν παρ’ αὐτῷ. Προϊούσησ δὲ ἐπὶ μέγα τῷ Ἀγρίππᾳ τῆσ πρὸσ Γάιον φιλίασ αἰωρουμένοισ ποτὲ λόγοσ περὶ τοῦ Τιβερίου γίνεται, καὶ τοῦ Ἀγρίππου κατ’ εὐχὰσ τραπομένου, μόνω δ’ ἤστην, ᾗ τάχοσ Τιβέριον ὑπεκστάντα τῆσ ἀρχῆσ Γαί̈ῳ παραχωρεῖν ἀξιωτέρῳ τὰ πάντα ὄντι, τούτων ἀκροᾶται τῶν λόγων Εὔτυχοσ, Ἀγρίππου δ’ ἦν ἀπελεύθεροσ ἡνίοχοσ, καὶ παραχρῆμα μὲν σιγῇ παρεδίδου.

κλοπῆσ δὲ ἱματίων αὐτῷ τοῦ Ἀγρίππου ἐπικαλουμένησ, καὶ ἀκριβῶσ δὲ ἐκεκλόφει, φυγὼν καὶ ληφθεὶσ ἀγωγῆσ αὐτοῦ ἐπὶ Πείσωνα γενομένησ, ὃσ ἦν φύλαξ τῆσ πόλεωσ, ἐρομένου τὴν αἰτίαν τῆσ φυγῆσ Καίσαρί φησιν ἀπορρήτουσ ἔχειν λόγουσ εἰπεῖν ἐπ’ ἀσφαλείᾳ τῆσ σωτηρίασ αὐτοῦ φέροντασ, ὥστε δήσασ αὐτὸν ἔστελλεν εἰσ τὰσ Καπρέασ, καὶ Τιβέριοσ τῷ αὑτοῦ τρόπῳ χρώμενοσ εἶχεν αὐτὸν δέσμιον, μελλητὴσ εἰ καί τισ ἕτεροσ βασιλέων ἢ τυράννων γενόμενοσ.

οὔτε γὰρ πρεσβειῶν ὑποδοχὰσ ἐκ τοῦ ὀξέοσ ἐποιεῖτο ἡγεμόσι τε ἢ ἐπιτρόποισ ὑπ’ αὐτοῦ σταλεῖσιν οὐδεμία ἦν διαδοχή, ὁπότε μὴ φθαῖεν τετελευτηκότεσ·

ὅθεν καὶ δεσμωτῶν ἀκροάσεωσ ἀπερίοπτοσ ἦν. ὥστε καὶ τῶν φίλων ἐρομένων τὴν αἰτίαν τοῦ ἐπὶ τοιούτοισ ὁλκῇ χρωμένου, ἔφη τὰσ μὲν πρεσβείασ τρίβειν, ὅπωσ μὴ ἀπαλλαγῆσ αὐταῖσ ἐκ τοῦ ὀξέοσ γενομένησ ἕτεροι πρέσβεισ ἐπιχειροτονηθέντεσ ἐπανίοιεν ὄχλοσ τε αὐτῷ γίγνοιτο ἐπιδοχαῖσ αὐτῶν καὶ πομπαῖσ προσκειμένῳ.

τὰσ δ’ ἀρχὰσ συγχωρεῖν τοῖσ ἅπαξ εἰσ αὐτὰσ ὑπ’ αὐτοῦ καταστᾶσιν αἰδοῦσ προμηθείᾳ τῶν ὑποτελῶν·

φύσει μὲν γὰρ εἶναι πᾶσαν ἡγεμονίαν οἰκείαν τοῦ πλεονεκτεῖν· τὰσ δὲ μὴ πατρίουσ, ἀλλ’ εἰσ ὀλίγον καὶ ἄδηλον ὁπότε ἀφαιρεθεῖεν καὶ μειζόνωσ ἐξοτρύνειν ἐπὶ κλοπαῖσ τοὺσ ἔχοντασ. εἰ μὲν οὖν ἐφεστήκασιν εἰσ πλέον, αὐτοὺσ ἄδην τῶν κλοπῶν ἕξειν ὑπὸ τοῦ πολλοῦ τῶν κεκερδημένων ἀμβλυτέρωσ τὸ λοιπὸν αὐταῖσ χρωμένουσ.

διαδοχῆσ δ’ ἐπιπαραγενομένησ ἐκ τοῦ ὀξέοσ μηδαμῶσ ἂν ἀρκέσαι τοὺσ ἆθλα τοῖσ ἄρχουσι προκειμένουσ ἀναστροφῆσ αὐτοῖσ οὐ διδομένησ καιρῶν, ἐν οἷσ πλήρεισ οἱ προειληφότεσ γενόμενοι ὑποδιδοῖέν τε σπουδῆσ τῆσ ἐπὶ τῷ λαμβάνειν, διὰ τὸ πρὶν ἐν καιρῷ γενέσθαι μεταστῆναι. παράδειγμά τε αὐτοῖσ φησι τοῦτον τὸν λόγον·

τραυματίᾳ τινὶ κειμένῳ μυῖαι κατὰ πλῆθοσ τὰσ ὠτειλὰσ περιέστασαν. καί τισ τῶν παρατυχόντων οἰκτείρασ αὐτοῦ τὴν δυστυχίαν καὶ νομίσασ ἀδυναμίᾳ μὴ βοηθεῖν οἱο͂́σ τ’ ἦν ἀποσοβεῖν αὐτὰσ παραστάσ. καὶ δεομένου παύσασθαι τῶν ἐπὶ τοιοῖσδε, ὑπολαβὼν ἤρετο τὴν αἰτίαν τοῦ ἀπρομηθοῦσ εἰσ τὴν διαφυγὴν κακοῦ τοῦ ἐφεστηκότοσ.

"μειζόνωσ γὰρ ἂν ἀδικοῖσ με, εἶπε, ταύτασ ἀπαγαγών. ταῖσ μέν γε ἤδη πληρωθείσαισ τοῦ αἵματοσ οὐκέθ’ ὁμοίωσ ἔπειξισ ὄχλον μοι παρασχεῖν, ἀλλά πῃ καὶ ἀνίσχουσιν. αἱ δ’ ἀκραιφνεῖ τῷ κατ’ αὐτὰσ λιμῷ συνελθοῦσαι καὶ τετρυμένον ἤδη παραλαμβάνουσαι κἂν ὀλέθρῳ παραδοῖεν" . διὰ τάδε οὖν καὐτὸσ ὑπὸ πολλῶν τῶν κλοπῶν διεφθαρμένοισ τοῖσ ὑποτελέσιν προμηθὲσ εἶναι μὴ συνεχὲσ ἐξαποστέλλειν τοὺσ ἡγησομένουσ, οἳ ἐν τρόπῳ μυιῶν ἐκπολεμοῖεν αὐτούσ, φύσει πρὸσ κέρδοσ ὀρωρεγμένοισ σύμμαχον παραλαμβάνοντεσ τὴν ἐλπίδα τοῦ ταχέωσ ἀφαιρεθησομένου τὴν ἐνθένδε ἡδονήν.

μαρτυρήσει δέ μου τῷ λόγῳ περὶ τῆσ ἐπὶ τοιούτοισ φύσεωσ Τιβερίου τὸ ἔργον αὐτό·

ἔτη γὰρ δύο πρὸσ τοῖσ εἴκοσιν αὐτοκράτωρ γενόμενοσ δύο τοὺσ πάντασ Ιοὐδαίοισ ἐξέπεμψεν διοικήσοντασ τὸ ἔθνοσ, Γρᾶτον τε καὶ Πιλᾶτον, ὃσ αὐτῷ διεδέξατο τὴν ἡγεμονίαν. καὶ οὐκ ἐπὶ μὲν Ιοὐδαίων τοιοῦτοσ ἦν, ἑτεροῖοσ δὲ ἐπὶ τῶν λοιπῶν ὑπηκόων.

ἀλλὰ καὶ τῶν δεσμωτῶν τὴν ὑπερβολὴν τῆσ ἀκροάσεωσ ἀπεσήμαινεν ὑπὸ τοῦ δικαιωθεῖσι μὲν θανάτῳ κούφισιν γενέσθαι τῶν ἐνεστηκότων κακῶν, διὰ τὸ μὴ ἐπ’ ἀρετῇ τῶν ἐπὶ τοιούτοισ τύχῃ συνελθεῖν, τριβομένοισ δὲ ἀχθηδόνι τῇ ἐπικειμένῃ μείζονα προσρέπειν τὴν δυστυχίαν. Διὰ μὲν δὴ τάδε καὶ Εὔτυχοσ ἀκροάσεώσ τε οὐκ ἐτύγχανε·

καὶ δεσμοῖσ ἐνείχετο. χρόνου δὲ ἐγγενομένου Τιβέριόσ τε ἐκ τῶν Καπρεῶν εἰσ Τουσκουλανὸν παραγίνεται ὅσον ἀπὸ σταδίων ἑκατὸν τῆσ Ῥώμησ, καὶ ὁ Ἀγρίππασ ἀξιοῖ τὴν Ἀντωνίαν διαπράξασθαι γενέσθαι τῷ Εὐτύχῳ τὴν ἀκρόασιν ἐφ’ οἷστισι τὴν κατηγορίαν ποιοῖτο αὐτοῦ. τιμία δὲ ἦν Ἀντωνία Τιβερίῳ εἰσ τὰ πάντα συγγενείασ τε ἀξιώματι, Δρούσου γὰρ ἦν ἀδελφοῦ αὐτοῦ γυνή, καὶ ἀρετῇ τοῦ σώφρονοσ·

νέα γὰρ χηρεύειν παρέμεινεν γάμῳ τε ἀπεῖπεν τῷ πρὸσ ἕτερον καίπερ τοῦ Σεβαστοῦ κελεύοντόσ τινι γαμεῖσθαι, καὶ λοιδοριῶν ἀπηλλαγμένον διεσώσατο αὐτῆσ τὸν βίον. ἰδίᾳ τε εὐεργέτισ ἦν εἰσ τὰ μέγιστα τοῦ Τιβερίου·

ἐπιβουλῆσ γὰρ μεγάλησ συστάσησ ἐπ’ αὐτὸν ὑπὸ Σηιάνου φίλου τε ἀνδρὸσ καὶ δύναμιν ἐν τῷ τότε μεγίστην ἔχοντοσ διὰ τὸ τῶν στρατευμάτων εἶναι ἡγεμονίαν αὐτῷ, καὶ τῆσ τε βουλῆσ οἱ πολλοὶ καὶ τῶν ἀπελευθέρων προσέθεντο καὶ τὸ στρατιωτικὸν διέφθαρτο, προυκοπτέν τε ἡ ἐπιβουλὴ ἐπὶ μέγα κἂν ἐπέπρακτο Σηιάνῳ τὸ ἔργον μὴ τῆσ Ἀντωνίασ τόλμῃ χρησαμένησ σοφωτέρᾳ τῆσ Σηιάνου κακουργίασ. ἐπεὶ γὰρ μανθάνει τὰ ἐπὶ τῷ Τιβερίῳ συντεθειμένα, γράφει πρὸσ αὐτὸν τὰ πάντα ἀκριβῶσ καὶ Πάλλαντι ἐπιδοῦσα τὰ γράμματα τῷ πιστοτάτῳ τῶν δούλων αὐτῆσ ἐκπέμπει πρὸσ Τιβέριον εἰσ τὰσ Καπρέασ.

ὁ δὲ μαθὼν τόν τε Σηιᾶνον κτείνει καὶ τοὺσ συνεπιβούλουσ, τήν τε Ἀντωνίαν καὶ πρὶν ἀξιολόγωσ ἄγων τιμιωτέραν τε ὑπελάμβανεν κἀπὶ τοῖσ πᾶσι πιθανήν. ὑπὸ δὴ ταύτησ τῆσ Ἀντωνίασ ὁ Τιβέριοσ παρακαλούμενοσ ἐξετάσαι τὸν Εὔτυχον, "ἀλλ’ εἰ μὲν καταψεύσειε, φησὶν ὁ Τιβέριοσ, [ἔτι δε] Ἀγρίππου τὰ εἰρημένα Εὔτυχοσ, ἀρκοῦσαν κομίζεται παρ’ αὐτοῦ τιμωρίαν, ἣν ἐπιτετίμηκα αὐτόσ·

εἰ δὲ βασανιζομένου ἀληθῆ φανείη τὰ εἰρημένα, μήπου κολάζειν ποθῶν τὸν ἀπελεύθερον ἐπ’ αὐτὸν μᾶλλον καλοίη τὴν δίκην" . καὶ ὁ Ἀγρίππασ ταῦτα φαμένησ πρὸσ αὐτὸν Ἀντωνίασ πολλῷ μᾶλλον ἐπέκειτο ἀξιῶν ἐξέτασιν γενέσθαι τοῦ πράγματοσ, καὶ ἡ Ἀντωνία, οὐ γὰρ ἀνίει πολὺσ ὢν ὁ Ἀγρίππασ ἐπὶ τοῖσδε δεῖσθαι, καιρὸν παραλαβοῦσα τοιοῦτον·

αἰωρεῖτο μὲν Τιβέριοσ ἐπὶ φορείου κείμενοσ, προϊόντων Γαί̈ου τε τοῦ ἐκείνησ υἱωνοῦ καὶ Ἀγρίππα, ἀπ’ ἀρίστου δ’ ἦσαν, παραπεριπατοῦσα τῷ φορείῳ παρεκάλει καλεῖσθαί τε τὸν Εὔτυχον καὶ ἐξετάζεσθαι.

ὁ δέ "ἀλλ’ ἴστων μὲν Ἀντωνία, εἶπεν, οἱ θεοί, ὅτι μὴ τῇ ἐμαυτοῦ γνώμῃ ἀνάγκῃ δὲ τῆσ σῆσ παρακλήσεωσ ἐξαγόμενοσ πράξω τὰ πραξόμενα.

" ταῦτα εἰπὼν κελεύει Μάκρωνα, ὃσ Σηιανοῦ διάδοχοσ ἦν, τὸν Εὔτυχον ἀγαγεῖν. καὶ ὁ μὲν οὐδὲν εἰσ ἀναβολὰσ παρῆν. Τιβέριοσ δ’ αὐτὸν ἤρετο, τί καὶ ἔχοι λέγειν κατ’ ἀνδρὸσ ἐλευθερίαν αὐτῷ παρεσχηκότοσ. ὁ δέ φησιν, "ὦ δέσποτα, αἰωροῦντο μὲν ἐφ’ ἁμάξησ Γάιόσ τε οὗτοσ καὶ Ἀγρίππασ σὺν αὐτῷ καί σφων ἑζόμην παρὰ τοῖν ποδοῖν, λόγων δὲ πολλῶν ἀνακυκλουμένων Ἀγρίππασ φησὶ πρὸσ Γάιον·

εἰ γὰρ ἀφίκοιτό ποτε ἡμέρα, ᾗ μεταστὰσ ὁ γέρων οὗτοσ χειροτονοίη σε ἡγεμόνα τῆσ οἰκουμένησ· ἂν μακαρία κἀγὼ πρὸ αὐτῆσ.

" Τιβέριοσ δὲ πιστὰ ἡγησάμενοσ τὰ εἰρημένα καὶ ἅμα μῆνιν ἀναφέρων τῷ Ἀγρίππᾳ παλαιάν, διότι κελεύσαντοσ αὐτοῦ θεραπεύειν Τιβέριον υἱωνόν τε αὐτοῦ γεγονότα καὶ Δρούσου παῖδα ὄντα, ὁ Ἀγρίππασ ἀτίμωσ ἦγεν παρακροασάμενοσ τὰσ ἐπιστολὰσ καὶ πᾶσ ὡσ τὸν Γάιον μετεκάθιζεν, "τοῦτον μὲν δή, φησί, Μάκρων, δῆσον. " Μάκρων δὲ τὰ μὲν οὐ σαφῶσ ὅντινα προστάξειεν ἐξεπιστάμενοσ, τὰ δὲ οὐκ ἂν προσδοκῶν περὶ τῷ Ἀγρίππᾳ αὐτὸν κελεῦσαί τι τοιοῦτον, ἐπανεῖχεν ἀκριβωσόμενοσ τὰ εἰρημένα.

ἐπεὶ δ’ ὁ Καῖσαρ περιοδεύσασ τὸν ἱππόδρομον λαμβάνει τὸν Ἀγρίππαν ἑστηκότα, "καὶ μὴν δή, φησίν, Μάκρων, τοῦτον εἶπον δεθῆναι" .

τοῦ δὲ ἐπανερομένου ὅντινα, "Ἀγρίππαν γε" εἶπεν. καὶ ὁ Ἀγρίππασ τρέπεται μὲν κατὰ δεήσεισ, τοῦ τε παιδὸσ ᾧ συνετέθραπτο μνημονεύων καὶ τοῦ Τιβερίου τῆσ ἐκτροφῆσ, οὐ μὴν ἤνυέν γέ τι, ἀλλ’ ἦγον αὐτὸν ἐν πορφυρίσι δέσμιον.

καὶ καῦμά τε γὰρ σφοδρὸν ἦν καὶ ὑπὸ οἴνου τοῦ ἐπὶ σιτίοισ μὴ πολλοῦ γεγονότοσ δίψοσ ἐξέκαιεν αὐτόν, καί τι καὶ ἠγωνία καὶ τὸ παρ’ ἀξίαν προσελάμβανεν, θεασάμενόσ τινα τῶν Γαί̈ου παίδων Θαυμαστὸν ὄνομα ὕδωρ ἐν ἀγγείῳ κομίζοντα ᾔτησε πιεῖν.

καὶ ὀρέξαντοσ προθύμωσ πιών, "ἀλλ’ εἴπερ ἐπ’ ἀγαθοῖσ, φησίν, ὦ παῖ, τὰ τῆσδέ σου τῆσ διακονίασ γέγονεν, διαφυγῆσ μοι γενομένησ τῶνδε τῶν δεσμῶν οὐκ ἂν βραδύνοιμι ἐλευθερίαν εἰσπρασσόμενόσ σοι παρὰ Γαί̈ου, ὃσ καὶ δεσμώτῃ μοι γενομένῳ διακονεῖσθαι καθάπερ ἐν τῷ πρότερον καθεστηκότι σχήματι τῆσ περὶ ἐμὲ ἀξιώσεωσ οὐκ ἐνέλιπεσ.

" καὶ οὐκ ἐψεύσατο [ταῦτα εἰπών, ἀλλὰ δὴ ἠμείψατο]· ἐν ὑστέρῳ γὰρ βασιλεύσασ τὸν Θαυμαστὸν μειζόνωσ ἐλεύθερόν τε ἀφῆκε παρὰ Γαί̈ου Καίσαροσ γεγονότοσ λαβὼν καὶ τῆσ οὐσίασ ἐπίτροπον καθίστησι, τελευτῶν τε τῷ υἱεῖ Ἀγρίππᾳ καὶ Βερενίκῃ τῇ θυγατρὶ ἐπὶ τοῖσ ὁμοίοισ διακονησόμενον κατέλιπεν, ἐν τιμῇ τε ὢν ταύτῃ γηραιὸσ τελευτᾷ.

καὶ ταῦτα μὲν ὕστερον. Ἀγρίππασ δὲ τότε δεθεὶσ εἱστήκει πρὸ τοῦ βασιλείου πρόσ τινι δένδρῳ κλιθεὶσ ὑπὸ ἀθυμίασ μετὰ πολλῶν οἳ ἐδέδεντο.

καί τινοσ ὀρνέου καθίσαντοσ ἐπὶ τοῦ δένδρου, ᾧ Ἀγρίππασ προσεκέκλιτο, βουβῶνα δὲ οἱ Ῥωμαῖοι τὸν ὄρνιν τοῦτον καλοῦσιν, τῶν δεσμωτῶν τισ Γερμανὸσ θεασάμενοσ ἤρετο τὸν στρατιώτην, ὅστισ εἰή ὁ ἐν τῇ πορφυρίδι. καὶ μαθὼν μὲν Ἀγρίππαν ὄνομα αὐτῷ, Ιοὐδαῖον δὲ τὸ γένοσ καὶ τῶν ἐκείνῃ ἀξιολογωτάτων, ἠξίωσεν τὸν συνδεδεμένον αὐτῷ στρατιώτην πλησίον ἐλθεῖν διὰ λόγων·

βούλεσθαι γάρ τινα ἀμφὶ τῶν πατρίων ἔρεσθαι αὐτόν. καὶ τυχών, ἐπεὶ πλησίον ἵσταται, δι’ ἑρμηνέωσ "ὦ νεανία, φησίν, καταχθεῖ μέν σε τὸ αἰφνίδιον τῆσ μεταβολῆσ πολλήν τε οὕτωσ καὶ ἀθρόαν ἐπαγαγὸν τὴν τύχην, ἀπιστία δέ σοι λόγων, οἳ ἐπὶ διαφυγῇ κακοῦ τοῦ ἐφεστηκότοσ διαιροῖντο τοῦ θείου τὴν πρόνοιαν.

ἴσθι γε μήν, θεοὺσ τοὺσ ἐμοὶ πατρῴουσ καὶ τοὺσ τοῖσδε ἐγχωρίουσ, οἳ τόνδε ἐπρυτάνευσαν ἡμῖν τὸν σίδηρον, ἐπομνύμενοσ λέξω τὰ πάντα οὔτε ἡδονῇ γλωσσάργῳ διδοὺσ τὸν ἐπ’ αὐτοῖσ λόγον οὔτε διακενῆσ εὐθυμεῖν σε ἐσπουδακώσ.

αἱ γὰρ ἐπὶ τοιοῖσδε προαγορεύσεισ ὑστερηκότοσ τοῦ ἀποδείξοντοσ ἔργου χαλεπωτέραν προστίθενται τὴν ἀχθηδόνα τοῦ μηδ’ εἰ τὴν ἀρχὴν ἀκροάσαιτο αὐτῶν.

ἀλλὰ καὶ τὸ ἐμὸν κινδύνοισ παραβαλλόμενοσ δίκαιον ἡγησάμην σοι διασαφῆσαι τὴν προαγόρευσιν τῶν θεῶν. οὐκ ἔσθ’ ὅπωσ οὐκ εὐθέωσ ἀπαλλαγή τέ σοι τῶνδε τῶν δεσμῶν παρέσται καὶ πρόοδοσ ἐπὶ μήκιστον ἀξιώματόσ τε καὶ δυνάμεωσ, ζηλωτόσ τε ἂν γένοιο πᾶσιν, οἳ νῦν δι’ οἴκτου τὰσ τύχασ σου λαμβάνουσιν, εὐδαίμονά τε ἂν ποιοῖο τὴν τελευτὴν παισίν, οἷσ ἔσῃ τὸν βίον καταλειπόμενοσ.

μνημονεύειν δέ, ὁπότε εἰσαῦθισ τὸν ὄρνιν θεάσαιο τοῦτον, πέντε ἡμέραισ σοι τὴν τελευτὴν ἐσομένην. ταῦτα πεπράξεται μὲν ᾗπερ ἀποσημαίνει τοῦ θεοῦ τὸ ἐξαποστεῖλαν τουτονὶ τὸν ὄρνιν.

προγνώσει τε αὐτῶν σύνεσιν τὴν παραγενομένην ἀποστερεῖν σε ἄδικον ἡγησάμην, ὅπωσ ἐπιστάμενοσ ἀγαθοῦ μέλλοντοσ λυσιτελεῖν ἐν ὀλίγῳ τὴν ἀχθηδόνα τοῦ παρόντοσ τιθοῖο. μνήμην δὲ ποιεῖσθαι εἰσ χεῖράσ σου παραγενομένου τοῦ εὐδαίμονοσ καὶ τοῦ καθ’ ἡμᾶσ διαφευξομένου δυστυχίαν, ᾗ τανῦν σύνεσμεν. " καὶ ὁ μὲν Γερμανὸσ τοσάδε προειπὼν εἰσ τοσόνδε ὦφλεν τῷ Ἀγρίππᾳ γέλωτα, ἐφ’ ὅσον ἐν τοῖσ ὕστερον κατεφάνη τεθαυμάσθαι ἄξιοσ.

εὑρίσκετο δ’ αὐτῷ παρὰ τοῦ Μάκρωνοσ στρατιωτῶν τε μετρίων ἀνδρῶν οἳ παραφυλάξειαν αὐτὸν ἐν φροντίσιν καὶ ἑκατοντάρχου τοῦ ἐφεστηξομένου τε ἐκείνοισ καὶ συνδέτου ἐσομένου, λουτρά τε καθ’ ἡμέραν συγκεχωρῆσθαι καὶ ἀπελευθέρων καὶ φίλων εἰσόδουσ τήν τε ἄλλην ῥᾳστώνην, ἣ τῷ σώματι γένοιτ’ ἄν.

εἰσῄεσάν τε ὡσ αὐτὸν φίλοσ τε Σίλασ καὶ τῶν ἀπελευθέρων Μαρσύασ καὶ Στοιχεὺσ τροφὰσ εἰσκομίζοντεσ αἷσ ἔχαιρεν καὶ δι’ ἐπιμελείασ πάσησ ἔχοντεσ, ἱμάτιά τε κομίζοντεσ ἐπὶ προσποιήσει πράσεωσ ὁπότε νὺξ γένοιτο ὑπεστρώνυσαν αὐτῷ συμπράξει τῶν στρατιωτῶν Μάκρωνοσ προειρηκότοσ·

καὶ ταῦτα ἐπράσσετο ἐπὶ μῆνασ ἕξ. καὶ τὰ μὲν κατὰ Ἀγρίππαν ἐν τούτοισ ἦν. Τιβέριοσ δ’ ἐπανελθὼν εἰσ τὰσ Καπρέασ ἐμαλακίζετο τὰ μὲν πρῶτα μετρίωσ, ἐπιδούσησ δ’ εἰσ τὸ μᾶλλον τῆσ νόσου πονηρὰσ ἔχων περὶ αὐτῷ τὰσ ἐλπίδασ Εὐόδον, ὃσ ἦν αὐτῷ τιμιώτατοσ τῶν ἀπελευθέρων, κελεύει τὰ τέκνα προσαγαγεῖν πρὸσ αὐτόν·

χρῄζειν γὰρ ἀφικέσθαι σφίσι διὰ λόγων πρὶν ἢ τελευτᾶν. ἦσαν δ’ αὐτῷ παῖδεσ γνήσιοι μὲν οὐκέτι·

Δροῦσοσ γὰρ δὴ ὁ μόνοσ αὐτῷ γεγονὼσ ἐτύγχανεν τεθνεώσ· υἱὸσ δὲ τούτου κατελείπετο Τιβέριοσ ἐπικαλούμενοσ Γέμελλοσ, Γάιόσ τε Γερμανικοῦ παῖσ, ἀδελφοῦ υἱὸσ γεγονώσ, νεανίασ τε ἤδη καὶ παιδείαν ἐκπεπονηκὼσ ἐπὶ πλεῖστον εὐνοίᾳ τε τοῦ δήμου τιμώμενοσ διὰ τὴν Γερμανικοῦ τοῦ πατρὸσ ἀρετήν· ἐπὶ μέγιστον γὰρ δὴ οὗτοσ προῆλθεν παρὰ τοῖσ πλήθεσι τιμῆσ εὐσταθείᾳ τρόπου καὶ δεξιότητι τοῦ ὁμιλεῖν ἀνεπαχθὴσ ὢν καὶ τὴν ἀξίωσιν κτώμενοσ τῷ βούλεσθαι ἴσοσ πᾶσιν εἶναι.

ἐξ ὧν οὐ μόνον ὁ δῆμοσ καὶ ἡ βουλὴ μειζόνωσ ἦγον αὐτόν, ἀλλὰ καὶ τῶν ὑποτελῶν ἕκαστον ἐθνῶν, οἱ μὲν ὡμιληκότεσ ἁλισκόμενοι τῇ χάριτι τῆσ ἐντεύξεωσ, οἱ δὲ πύστει τῆσ ἐκείνων ἀφηγήσεωσ παραλαμβάνοντεσ.

πένθοσ τε αὐτοῦ τελευτήσαντοσ προυτέθη πᾶσιν οὐ θεραπείᾳ τῆσ ἀρχῆσ ἐπιψευδομένων τὴν συμφοράν, λύπῃ δὲ ἀληθεῖ οἰκειουμένων διὰ τὸ ἴδιον τυχεῖν ἑκάστοισ τὴν μετάστασιν αὐτοῦ ὑπειλῆφθαι·

οὕτωσ ἀνεπαχθῶσ ὡμίλησε τοῖσ ἀνθρώποισ.

ἐξ ὧν μέγα ὄφελοσ καὶ τῷ παιδὶ αὐτοῦ παρὰ πᾶσιν κατελέλειπτο τοῖσ τε ἄλλοισ καὶ μάλιστα τὸ στρατιωτικὸν ἦρτο, ἀρετὴν ἀριθμοῦντεσ τὸ περὶ τῆσ ἀρχῆσ ἐκείνῳ περιγενησομένησ, εἰ δεήσει, καὶ τελευτᾶν. Ὁ δὲ Τιβέριοσ Εὐόδῳ πρόσταγμα ποιησάμενοσ κατὰ τὴν ὑστεραίαν ὑπὸ τὴν ἑώ εἰσαγαγεῖν τοὺσ παῖδασ εὔχεται τοῖσ πατρίοισ θεοῖσ σημεῖόν τι πρόφαντον αὐτῷ δεῖξαι περὶ τοῦ τὴν ἡγεμονίαν διαδεξομένου, σπεύδων μὲν τῷ υἱεῖ τοῦ παιδὸσ αὐτὴν καταλιπεῖν, μεῖζον δὲ δόξησ τε καὶ βουλήσεωσ τῆσ αὐτοῦ πεπιστευκὼσ τοῦ θεοῦ τὸ ἐπ’ αὐτοῖσ ἀποφανούμενον.

οἰώνισμα δ’ οὖν αὐτῷ προύκειτο, εἰσ ἐκεῖνον ἥξειν τὴν ἡγεμονίαν, ὃσ ἂν κατὰ τὴν ἐπιοῦσαν ἀφίκοιτο πρότεροσ πρὸσ αὐτόν.

ταῦτα διανοηθεὶσ πέμπει παρὰ τοῦ υἱωνοῦ τὸν παιδαγωγὸν κελεύων ὑπὸ πρώτην ὡρ́αν ἄγειν τὸν παῖδα ὡσ αὐτόν, καταμελήσεσθαι στρατηγίασ τὸν θεὸν ὑπολαμβάνων· ὁ δ’ ἀντεψήφιζεν αὐτοῦ τὴν χειροτονίαν. ὁ μὲν δὴ ταῦτ’ ἐνθυμησάμενοσ, ἐπεὶ τάχιστα ἡμέρα ἦν, κελεύει τὸν Εὐόδον εἰσκαλεῖν τῶν παίδων τὸν παρόντα πρότερον.

ἐξελθὼν δ’ ἐκεῖνοσ καὶ τὸν Γάιον πρὸ τοῦ δωματίου καταλαβών, ὁ γὰρ Τιβέριοσ οὐ παρῆν μετεώρου τῆσ τροφῆσ αὐτῷ γενομένησ, ᾔδει δὲ οὐδὲν ὧν ἐβούλετο ὁ δεσπότησ, "καλεῖ σε, φησίν, ὁ πατήρ" , καὶ εἰσήγαγεν αὐτόν. Τιβέριον δὲ τὸν υἱωνόν, ὡσ τῆσ τε Ῥωμαίων ἀρχῆσ ὁμοῦ διαμάρτοι καὶ τῆσ σωτηρίασ κεχρημένον διὰ τὸ ἐπ’ ἄλλων κρειττόνων οὐκ ἀνεκτὸν εἰσηγησαμένω τὴν συναναστροφὴν κείσεσθαι τὴν σωτηρίαν αὐτῷ τοῦ συγγενοῦσ μὴ ὠφελεῖν δυναμένου, φόβῳ τε καὶ μίσει τοῦ ἐφεστηκότοσ χρησομένου πρὸσ αὐτόν, τὰ μὲν ὡσ προσεδρεύοντα τῇ ἀρχῇ, τὰ δὲ ὡσ ἀντεπιβουλεύειν ὑπέρ τε τῆσ σωτηρίασ καὶ τῆσ ἀντιλήψεωσ τῶν πραγμάτων μὴ ἀφησόμενον.

ἦν δὲ καὶ γενεθλιαλογίᾳ Τιβέριοσ μάλιστα προσκείμενοσ καὶ κατορθούμενα αὐτῇ μειζόνωσ τῶν εἰσ τόδε ἀνακειμένων ἑκόντων τὸν βίον ἐξηγμένοσ.

Γάλβαν οὖν ποτε θεασάμενοσ ὡσ αὐτὸν εἰσιόντα φησὶ πρὸσ τοὺσ ἐπιτηδειοτάτουσ αὐτῷ, ὡσ παραγίνοιτο ἀνὴρ τῇ Ῥωμαίων προτιμησόμενοσ ἡγεμονίᾳ. τά τε πάντα μαντειῶν ὁπόσα ἐχόμενα πιθανὰ ἡγούμενοσ ἡγεμόνων μάλιστα ἀνὴρ οὗτοσ ὑπὸ τοῦ ἐπαληθείοντοσ αὐτῶν ἐπὶ τοῖσ πράγμασιν ἐχρῆτο αὐταῖσ.

καὶ τότε ἐν χαλεποῖσ ἦν συντυχίᾳ τοῦ γεγονότοσ, ὡσ ἐπ’ ἀπολωλότι τῷ υἱεῖ τοῦ παιδὸσ ἀχθεινῶσ διατιθέμενοσ καὶ κατάμεμψιν αὐτοῦ ποιούμενοσ τοῦ κατὰ τὴν οἰώνισιν προμηθοῦσ·

παρὸν γὰρ [ἂν] αὐτῷ λύπησ ἀπηλλαγμένῳ τελευτᾶν ἀμαθίᾳ τῶν ἐσομένων, διατρίβεσθαι τῷ προεγνωκὼσ τὴν ἐσομένην δυστυχίαν τῶν φιλτάτων τελευτᾶν. καίπερ δὲ συντεταραγμένοσ τῇ παρὰ δόξαν τῆσ ἀρχῆσ εἰσ οὓσ οὐκ ἤθελεν περιόδῳ, ἄκων δὲ καὶ μὴ βουλόμενοσ φησὶ γοῦν πρὸσ τὸν Γάιον·

"ὦ παῖ, καίπερ μοι συγγενεστέρου Τιβερίου ἢ κατὰ σὲ ὄντοσ δόξῃ τε τῇ ἐμαυτοῦ καὶ τῷ ὁμοψήφῳ ἐπ’ αὐτῇ τῶν θεῶν σοὶ φέρων ἐγχειρίζω τὴν Ῥωμαίων ἡγεμονίαν. μήτε τοῦ πρὸσ Τιβέριον συγγενοῦσ, ἀλλ’ ἐπιστάμενον, ὡσ σύν τε τοῖσ θεοῖσ καὶ μετ’ αὐτοὺσ τοιῶνδέ σοι κατασταίην ἀγαθῶν ποριστήσ, ἀμείβεσθαί μου τὸ ἐπ’ αὐτοῖσ πρόθυμον καὶ ἅμα Τιβερίου φροντίζειν διὰ τὴν συγγένειαν, ἄλλωσ τε γινώσκειν, ὡσ τεῖχόσ σοι καὶ τῆσ ἀρχῆσ ὁμοῦ καὶ τῆσ σωτηρίασ περιὼν γίνοιτο ἂν Τιβέριοσ, φροίμιον δὲ τοῦ δυστυχοῦσ μεθιστάμενοσ.

αἵ τε γὰρ μονώσεισ ἐπικίνδυνοι τοῖσ εἰσ τηλικούτων πραγμάτων ὄγκον καταστᾶσιν καὶ θεοῖσ οὐκ ἀτιμώρητα ὁπόσα παρὰ δίκην πρασσόμενα ἀφανίζοι τοῦ νόμου τὸ ἑτέρωσ πράσσειν παρακαλοῦν.

οὐ μὴν πιθανὸσ ἦν Γαί̈ῳ καίπερ ὑπισχνουμένῳ, ἀλλὰ καταστὰσ εἰσ τὴν ἀρχὴν τόν τε Τιβέριον μαντείαισ ἀναιρεῖ ταῖσ ἐκείνου καὐτὸσ ἐπιβουλῶν ἐπ’ αὐτὸν συντεθεισῶν μετ’ οὐ πολὺ τελευτᾷ.

Τιβέριοσ δὲ τὸν Γάιον ἀποδείξασ διάδοχον τῆσ ἡγεμονίασ ὀλίγασ ἐπιβιοὺσ ἡμέρασ ἔθανεν σχὼν αὐτὸσ τὴν ἀρχὴν ἡμέρασ τρεῖσ καὶ πέντε μῆνασ πρὸσ ἐνιαυτοῖν δυοῖν καὶ εἴκοσι.

Γάιοσ δὲ ἦν αὐτοκράτωρ τέταρτοσ. Ῥωμαίοισ δ’ ἦν μὲν πύστισ τῆσ Τιβερίου τελευτῆσ εὐφραίνοντό τε τῷ ἀγαθῷ τῆσ ἀγγελίασ, οὐ μὴν πιστεύειν γε θάρσοσ ἦν αὐτοῖσ, οὐ τῷ μὴ βούλεσθαι, πρὸ πολλῶν γὰρ ἂν ἐτίμησαν χρημάτων τὸ ἐπαληθεῦσαν τῶν λόγων, δέει δὲ μὴ ψευδοῦσ τῆσ ἀγγελίασ γενομένησ προεξαναστάντεσ ἐπὶ δηλώσει τοῦ αὐτῶν χάρματοσ εἶτ’ ἀπολλύοιντο διαβολῆσ αὐτῶν γενομένησ·

πλεῖστα γὰρ ἀνὴρ εἷσ οὗτοσ Ῥωμαίων τοὺσ εὐπατρίδασ εἰργάσατο δεινὰ δυσόργητοσ ἐπὶ πᾶσιν ὢν καὶ ἀνήκεστοσ εἰσ τὸ ἐργάζεσθαι καταστάσ, εἰ καὶ χωρὶσ λόγου τὴν αἰτίαν ἐπανέλοιτο τοῦ μισεῖν, καὶ ἐπὶ πᾶσι μὲν οἷσ κρίνοιεν ἐξαγριοῦν φύσιν ἔχων, εἰσ θάνατον δὲ καὶ τῶν κουφοτάτων ἀνατιθεὶσ τὴν ζημίαν.

ὥστε ἡδονῇ τοῦ ἐπ’ αὐτῷ λόγου φέροντοσ τὴν ἀκρόασιν εἰσ ὅσον ἐβούλοντο ἀπολαύσματι χρῆσθαι ἐπεκεκώλυντο δείμασι κακῶν, ἃ προεωρᾶτο ψευσθεῖσι τῆσ ἐλπίδοσ.

Μαρσύασ δὲ τοῦ Ἀγρίππου ὁ ἀπελεύθεροσ πυθόμενοσ τοῦ Τιβερίου τὴν τελευτὴν ὠθεῖτο δρομαῖοσ τὸν Ἀγρίππαν εὐαγγελιούμενοσ, καὶ καταλαβὼν ἐν ἐξόδοισ ὄντα εἰσ τὸ βαλανεῖον συννεύσασ πρὸσ αὐτὸν γλώσσῃ τῇ Ἑβραίων "τέθνηκεν ὁ λέων" φησίν.

ὁ δὲ σύνεσίν τε τοῦ λόγου ποιησάμενοσ καὶ χάρματι τῷ ἐπ’ αὐτῷ περιενεχθείσ "ἀλλά σοι τῶν ἁπάντων καὶ τῆσ ἐπὶ τῷδε εὐαγγελίασ χάριτεσ ἐν ἐμοὶ παντοῖαι γίνοιντο, μόνον ἀληθῆ τὰ λεγόμενα εἰή.

ὅσπερ τῇ φυλακῇ ἐφειστήκει τοῦ Ἀγρίππου, θεώμενοσ τήν τε σπουδὴν μεθ’ οἱάσ ὁ Μαρσύασ ἀφίκετο καὶ τὸ ἐκ τῶν λόγων χάρμα τῷ Ἀγρίππᾳ συνελθόν, ὑποτοπήσασ καίνωσίν τινα γεγονέναι τῶν λόγων ἤρετό σφασ περὶ τοῦ λόγου τοῦ ἐφεστηκότοσ.

οἱ δὲ τέωσ μὲν παρέτρεπον, ἐγκειμένῳ δὲ ἀποσημαίνει ὁ Ἀγρίππασ, ἤδη γὰρ φίλοσ ἦν, μηδὲν ἐνδοιάσασ.

ὁ δὲ ἐκοινοῦτό τε τὴν ἡδονὴν τοῦ λόγου διὰ τὸ εἰσ ἀγαθὰ τῷ Ἀγρίππᾳ φέρειν προυτίθει τε αὐτῷ δεῖπνον. εὐωχουμένων δ’ αὐτῶν καὶ τοῦ πότου προϊόντοσ παρῆν τισ λέγων ζῆν τε τὸν Τιβέριον καὶ ὀλίγων ἡμερῶν ἐπανήξειν εἰσ τὴν πόλιν. καὶ ὁ ἑκατοντάρχησ δεινῶσ θορυβηθεὶσ τῷ λόγῳ διὰ τὸ εἰσ θάνατον ἀνακείμενα πεπραχέναι δεσμώτῃ τε καὶ ἐπ’ ἀγγελίᾳ θανάτου αὐτοκράτοροσ συνδιῃτῆσθαι μετὰ χάρματοσ, ἀπωθεῖταί τε τὸν Ἀγρίππαν τοῦ κλινιδίου καί "ἦπου, φησίν, λήσειν με ὑπονοεῖσ θάνατον τοῦ αὐτοκράτοροσ κατεψευσμένοσ, ἀλλ’ οὐ κεφαλῇ τῇ σῇ τοῦτον ἀναμαξόμενοσ τὸν λόγον;

ταῦτα εἰπὼν κελεύει δῆσαι τὸν Ἀγρίππαν λελυκὼσ πρότερον αὐτὸν φυλακήν τε ἀκριβεστέραν αὐτοῦ ἢ πρότερον καθίσταται.

καὶ νύκτα μὲν ἐκείνην ὁ Ἀγρίππασ ἐν τοιούτοισ ἦν τοῖσ κακοῖσ. τῇ δὲ ὑστεραίᾳ λόγοσ τε πλείων ἦν κατὰ τὴν πόλιν ἰσχυριζόμενοσ ἐπὶ τῇ τελευτῇ τοῦ Τιβερίου, ἐθάρρουν τε οἱ ἄνθρωποι φανερῶσ ἤδη θροεῖν καί τινεσ καὶ θυσίασ ἐπετέλουν, ἐπιστολαί τε ἀφίκοντο παρὰ τοῦ Γαί̈ου, ἡ μὲν πρὸσ τὴν σύγκλητον τοῦ Τιβερίου διασαφοῦσα τὴν τελευτὴν καὶ τὴν αὐτοῦ παράληψιν τῆσ ἡγεμονίασ γενομένην, ἡ δὲ πρὸσ Πείσωνα τὸν φύλακα τῆσ πόλεωσ τοῦτό τε ἀγορεύουσα, καὶ τὸν Ἀγρίππαν ἐκέλευεν ἐκ τοῦ στρατοπέδου μεταστῆσαι εἰσ τὴν οἰκίαν, ἐν ᾗ πρότερον ἢ δεθῆναι δίαιταν εἶχεν.

τότε ἐν θάρσει λοιπὸν ἦγεν τὰ περὶ αὐτῆσ·

φυλακὴ μὲν γὰρ καὶ τήρησισ ἦν, μετὰ μέντοι ἀνέσεωσ τῆσ εἰσ τὴν δίαιταν. Γάιοσ δὲ ὡσ ἐπὶ Ῥώμησ παρῆν ἄγων τοῦ Τιβερίου τὸ σῶμα, ταφάσ τε αὐτοῦ ποιεῖται πολυτελεῖσ νόμοισ τοῖσ πατρίοισ, Ἀγρίππαν τε αὐθημερὸν λύειν ὄντα πρόθυμον κώλυμα Ἀντωνία ἦν οὔ τι μίσει τῷ πρὸσ τὸν δεδεμένον προμηθείᾳ δὲ τοῦ Γαί̈ου εὐπρεποῦσ, μὴ δόξαν ἀπάγοιτο ἡδονῇ δεχομένου τὴν Τιβερίου τελευτὴν ἄνδρα ὑπ’ ἐκείνου δεδεμένον λύων ἐκ τοῦ ὀξέοσ.

διελθουσῶν μέντοι οὐ πολλῶν ἡμερῶν μεταπεμψάμενοσ αὐτὸν εἰσ τὸν οἶκον ἀποκείρει τε αὐτὸν καὶ μεταμφιέννυσιν, εἶτα δὲ τὸ διάδημα περιτίθησιν τῇ κεφαλῇ καὶ βασιλέα καθίστησιν αὐτὸν τῆσ Φιλίππου τετραρχίασ δωρησάμενοσ αὐτῷ καὶ τὴν Λυσανίου τετραρχίαν, ἀλλάττει τε σιδηρᾷ ἁλύσει χρυσῆν ἰσόσταθμον.

ἱππάρχην δὲ ἐπὶ τῆσ Ιοὐδαίασ ἐκπέμπει Μάρυλλον. Δευτέρῳ δὲ ἔτει τῆσ Γαί̈ου Καίσαροσ ἡγεμονίασ Ἀγρίππασ ἠξίου συγχώρησιν αὐτῷ γενέσθαι πλεύσαντι τήν τε ἀρχὴν καταστήσασθαι καὶ τὰ ἄλλα εἰσ δέον οἰκονομησαμένῳ ἐπανιέναι.

καὶ συγχωροῦντοσ τοῦ αὐτοκράτοροσ παρῆν παρ’ ἐλπίδασ τε ὤφθη πᾶσι βασιλεὺσ πολλήν τε τῆσ τύχησ ἐπεδείκνυεν ἐπὶ τοῖσ ἀνθρώποισ τὴν ἐξουσίαν τοῖσ θεωροῦσιν ἐκ λογισμῶν ἀπορίασ τε τῆσ πρότερον καὶ τοῦ ἐν τῷ παρόντι εὐδαίμονοσ.

καὶ οἱ μὲν ἐμακάριζον τοῦ μὴ διαμαρτίᾳ χρησαμένου τῶν ἐλπίδων, οἱ δ’ ἐν ἀπιστίᾳ περὶ τῶν γεγονότων ἦσαν. Ἡρωδιὰσ δὲ ἡ ἀδελφὴ τοῦ Ἀγρίππου συνοικοῦσα Ἡρώδῃ, τετράρχησ δὲ οὗτοσ ἦν Γαλιλαίασ καὶ Περαίασ, φθόνῳ τἀδελφοῦ τὴν ἐξουσίαν ἐδέχετο ὁρῶσα ἐν πολὺ μείζονι ἀξιώματι γεγενημένον ἀνδρὸσ τοῦ αὐτῆσ, διὰ τὸ φυγῇ μὲν ποιήσασθαι τὴν ἔξοδον διαλῦσαι τὰ χρέα μὴ δυνάμενον, κάθοδον δὲ μετ’ ἀξιώματοσ καὶ οὕτωσ πολλοῦ τοῦ εὐδαίμονοσ.

ἐλυπεῖτο οὖν καὶ βαρέωσ ἔφερεν τῇ ἐπὶ τοσοῦτον αὐτοῦ μεταβολῇ, καὶ μάλιστα ὁπότε θεάσαιτο μετὰ τῶν εἰωθότων παρασήμων τῆσ βασιλείασ ἐπιφοιτῶντά τε τοῖσ πλήθεσιν, ἐπικρύπτεσθαι οὐκ ἠνείχετο τὴν δυστυχίαν τοῦ φθόνου, ἀλλὰ τὸν ἄνδρα ἐξῆρεν κελεύουσα ἐπὶ τῆσ Ῥώμησ πλεῖν ἐπὶ μνηστείᾳ τῶν ἴσων·

οὐδὲ γὰρ ἀνεκτὸν εἶναι σφίσι τὸ ζῆν, εἰ Ἀγρίππασ Ἀριστοβούλου μὲν υἱὸσ ὢν θανεῖν ὑπὸ τοῦ πατρὸσ κατεγνωσμένου, πενίᾳ δὲ ἀπόρῳ συνιών, ὡσ τελέωσ αὐτῷ ἐπικουφίζεσθαι τἀναγκαῖα τοῦ ἐφ’ ἡμέρασ, φυγῇ δὲ τῶν δεδανεικότων τὸν πλοῦν πεποιημένοσ ἐπανεληλύθοι βασιλεύσ, αὐτὸσ δέ γε ὢν παῖσ βασιλέωσ καὶ τοῦ συγγενοῦσ τῆσ ἀρχῆσ καλοῦντοσ αὐτὸν ἐπὶ μεταποιήσει τῶν ἴσων καθέζοιτο ἀγαπῶν ἐν ἰδιωτείᾳ διαβιοῦν.

ἀλλ’ εἰ καὶ πρότερόν γε, Ἡρώδη, μηδὲν ἐλύπει σε τὸ ἐν ἐλάσσονι τιμῇ πατρὸσ οὗ γέγονασ εἶναι, νῦν γοῦν ὀρέχθητι συγγενοῦσ ἀξιώματοσ μηδὲ ὑπόμενε ἡσσᾶσθαι προύχοντι τιμῆσ ἀνδρὶ πλοῦτον τεθεραπευκότι τὸν σόν, μηδὲ πενίαν ἀποφήνῃσ τὴν ἐκείνου τῆσ ἡμετέρασ εὐπορίασ ἀρετῇ μᾶλλον χρῆσθαι δυναμένην, μηδὲ δευτερεύειν ἀνεπαίσχυντον ἡγοῦ τῶν χθέσ τε καὶ πρῴην ἐλέῳ τῷ σῷ διαβεβιωκότων.

ἀλλ’ ἐπὶ τῆσ Ῥώμησ ἰώμεν, καὶ μήτε πόνου φειδώ τισ ἔστω μήτε ἀργυρίου δαπάνησ καὶ χρυσίου, διὰ τὸ μὴ ἐπ’ οὐδαμινοῖσ ἐν βελτίοσιν γενέσθαι τὴν τήρησιν αὐτῶν ἀναλώσεωσ τῆσ ἐπὶ κτήσει βασιλείασ ἐσομένησ.

Ὁ δὲ τέωσ μὲν ἀπεμάχετο ἀγαπῶν τὴν ἡσυχίαν καὶ τῆσ Ῥώμησ τὸν ὄχλον δι’ ὑποψίασ λαμβάνων ἀναδιδάσκειν τε αὐτὴν ἐπειρᾶτο, ἡ δ’ ἐφ’ ὅσον ἐξαναχωροῦντα ἑώρα μειζόνωσ ἐπέκειτο κελεύουσα μὴ ἀνιέναι πάντα πράσσειν ἐπὶ τῇ βασιλείᾳ.

καὶ πέρασ οὐκ ἀνῆκεν ἑώσ ἐξενίκησεν αὐτὸν ὁμογνώμονα αὐτῇ ἀκουσίωσ γενέσθαι διὰ τὸ μὴ εἶναι ἄλλωσ ἀποφυγεῖν αὐτῆσ τὸ ἐπὶ τοιούτοισ ψηφισάμενον, παρασκευασάμενόσ τε ὡσ ἐνῆν πολυτελῶσ καὶ φειδοῖ μηδενὸσ χρώμενοσ ἀνήγετο ἐπὶ τῆσ Ῥώμησ ἅμα καὶ τὴν Ἡρωδιάδα ἀγόμενοσ.

Ἀγρίππασ δὲ τήν τε διάνοιαν αὐτῶν καὶ τὴν παρασκευὴν αἰσθόμενοσ καὶ αὐτὸσ παρεσκευάζετο, ἐπεί τε ἐκπεπλευκότασ ἀκούει, πέμπει καὶ αὐτὸσ ἐπὶ τῆσ Ῥώμησ Φορτουνᾶτον αὐτοῦ τῶν ἀπελευθέρων δῶρά τε κομίζοντα τῷ αὐτοκράτορι καὶ ἐπιστολὰσ κατὰ τοῦ Ἡρώδου τὰ δὲ καὶ αὐτὸν διδάξοντα ᾗ καιρὸσ τὸν Γάιον.

ὁ δὲ ἐπαναχθεὶσ τοῖσ ἀμφὶ τὸν Ἡρώδην καὶ δεξιῷ χρησάμενοσ τῷ πλῷ τοσόνδε ἀπελίπετο τοῦ Ἡρώδου, ὥστε τὸν μὲν ἐντυχεῖν Γαί̈ῳ, ὁ δὲ ἐπικατάγεται καὶ τὰσ ἐπιστολὰσ ἀπεδίδου.

καὶ προσέπλευσαν ἀμφότεροι Δικαιαρχείᾳ καὶ τὸν Γάιον ἐν Βαί̈αισ λαμβάνουσιν. πολύδριον δ’ ἐστὶ καὶ τοῦτο τῆσ Καμπανίασ ὅσον ἀπὸ σταδίων πέντε τῆσ Δικαιαρχείασ κείμενον, βασίλειοί τέ εἰσιν οἰκήσεισ αὐτόθι πολυτελέσι κεχρημέναι κατασκευαῖσ φιλοτιμηθέντοσ τῶν αὐτοκρατόρων ἑκάστου τοὺσ προγεγονότασ ὑπερβάλλεσθαι, λουτρά τε παρέχεται τὸ χωρίον θερμὰ γῆθεν αὐτόματα ἀνιέντα ἀγαθὰ ἐπί τε ἰάσει τοῖσ χρωμένοισ καὶ ἄλλωσ τῷ ἀνειμένῳ τῆσ διαίτησ συμφέροντα.

παράδειγμά τε ἦν αὐτῷ τοῦ λόγου μυριάσιν ἑπτὰ ὁπλιτῶν ἀρκέσουσα κατασκευὴ ἐν ταῖσ Ἡρώδου ὁπλοθήκαισ ἀποκειμένη, ἐκινεῖτό τε ὑπὸ τῶν εἰρημένων καὶ ἤρετο τὸν Ἡρώδην, εἰ ἀληθὴσ ὁ περὶ τῶν ὅπλων λόγοσ.

τοῦ δέ, οὐ γὰρ ἦν ἕτερα εἰπεῖν διὰ τὸ ἀντιφθέγξασθαι τὴν ἀλήθειαν, εἰπόντοσ εἶναι τὰ ὅπλα, πιστὰ ἡγούμενοσ εἶναι τὰ ἐπὶ τῇ ἀποστάσει κατηγορούμενα, τὴν τετραρχίαν ἀφελόμενοσ αὐτὸν προσθήκην τῇ Ἀγρίππου βασιλείᾳ ποιεῖται καὶ τὰ χρήματα ὁμοίωσ τῷ Ἀγρίππᾳ δίδωσιν, αὐτὸν δὲ φυγῇ ἀιδίῳ ἐζημίωσεν ἀποδείξασ οἰκητήριον αὐτοῦ Λούγδουνον πόλιν τῆσ Γαλλίασ.

Ἡρωδιάδα δὲ μαθὼν Ἀγρίππου ἀδελφὴν οὖσαν τά τε χρήματα ἐδίδου ὁπόσα ἐκείνῃ ἰδίᾳ ἦν καὶ τοῦ μὴ κοινωνεῖν νομίσασ τῷ ἀνδρὶ τῆσ συμφορᾶσ τεῖχοσ αὐτῇ τὸν ἀδελφὸν ἔλεγεν.

ἡ δέ "ἀλλὰ σὺ μέν, αὐτόκρατορ, εἶπεν, μεγαλοφρόνωσ τε καὶ ἀξιώματι τῷ σαυτοῦ πρεπόντωσ τάδε λέγεισ, κώλυμα δέ μοί ἐστιν χρῆσθαί σου τῇ χάριτι τῆσ δωρεᾶσ εὔνοια ἡ πρὸσ τὸν γεγαμηκότα, οὗ κοινωνόν με τῆσ εὐδαιμονίασ γενομένην οὐ δίκαιον ἐγκατα λιπεῖν τὸ ἐπὶ ταῖσ τύχαισ καθεσταμένον.

" ὁ δὲ ὀργῇ τοῦ μεγαλόφρονοσ αὐτὴν ποιησάμενοσ συνήλαυνεν καὶ αὐτὴν τῷ Ἡρώδῃ καὶ τὴν οὐσίαν αὐτῆσ τῷ Ἀγρίππᾳ δίδωσιν.

Ἡρωδιάδι μὲν δὴ φθόνου τοῦ πρὸσ τὸν ἀδελφὸν καὶ Ἡρώδῃ γυναικείων ἀκροασαμένῳ κουφολογιῶν δίκην ταύτην ἐπετίμησεν ὁ θεόσ. Γάιοσ δὲ τὸν μὲν πρῶτον ἐνιαυτὸν καὶ τὸν ἑξῆσ πάνυ μεγαλοφρόνωσ ἐχρῆτο τοῖσ πράγμασιν καὶ μέτριον παρέχων αὑτὸν εἰσ εὔνοιαν πολλὴν προυχώρει παρά τε Ῥωμαίοισ αὐτοῖσ καὶ τοῖσ ὑπηκόοισ.

προϊὼν δ’ ἐξίστατο τοῦ ἀνθρωπίνωσ φρονεῖν ὑπὸ μεγέθουσ τῆσ ἀρχῆσ ἐκθειάζων ἑαυτὸν καὶ τὰ πάντα ἐπ’ ἀτιμίᾳ τοῦ θείου πολιτεύειν ἦρτο. Καὶ δὴ στάσεωσ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ γενομένησ Ιοὐδαίων τε οἳ ἐνοικοῦσι καὶ Ἑλλήνων τρεῖσ ἀφ’ ἑκατέρασ τῆσ στάσεωσ πρεσβευταὶ αἱρεθέντεσ παρῆσαν ὡσ τὸν Γάιον.

καὶ ἦν γὰρ τῶν Ἀλεξανδρέων πρέσβεων εἷσ Ἀπίων, ὃσ πολλὰ εἰσ τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἐβλασφήμησεν ἄλλα τε λέγων καὶ ὡσ τῶν Καίσαροσ τιμῶν περιορῷεν· πάντων γοῦν ὁπόσοι τῇ Ῥωμαίων ἀρχῇ ὑποτελεῖσ εἰε͂ν βωμοὺσ τῷ Γαί̈ῳ καὶ νεὼσ ἱδρυμένων τά τε ἄλλα πᾶσιν αὐτὸν ὥσπερ τοὺσ θεοὺσ δεχομένων, μόνουσ τούσδε ἄδοξον ἡγεῖσθαι ἀνδριᾶσι τιμᾶν καὶ ὁρ́κιον αὐτοῦ τὸ ὄνομα ποιεῖσθαι.

πολλὰ δὲ καὶ χαλεπὰ Ἀπίωνοσ εἰρηκότοσ, ὑφ’ ὧν ἀρθῆναι ἤλπιζεν τὸν Γάιον καὶ εἰκὸσ ἦν, Φίλων ὁ προεστὼσ τῶν Ιοὐδαίων τῆσ πρεσβείασ, ἀνὴρ τὰ πάντα ἔνδοξοσ Ἀλεξάνδρου τε τοῦ ἀλαβάρχου ἀδελφὸσ ὢν καὶ φιλοσοφίασ οὐκ ἄπειροσ, οἱο͂́σ τε ἦν ἐπ’ ἀπολογίᾳ χωρεῖν τῶν κατηγορημένων.

περιοργήσ τε ὢν φανερὸσ ἦν ἐργασόμενόσ τι δεινὸν αὐτούσ.

ὁ δὲ Φίλων ἔξεισι περιυβρισμένοσ καί φησι πρὸσ τοὺσ Ιοὐδαίουσ, οἳ περὶ αὐτὸν ἦσαν, ὡσ χρὴ θαρρεῖν, Γαί̈ου λόγῳ μὲν αὐτοῖσ ὠργισμένου, ἔργῳ δὲ ἤδη τὸν θεὸν ἀντιπαρεξάγοντοσ. Γάιοσ δὲ ἐν δεινῷ φέρων εἰσ τοσόνδε ὑπὸ Ιοὐδαίων περιῶφθαι μόνων πρεσβευτὴν ἐπὶ Συρίασ ἐκπέμπει Πετρώνιον διάδοχον Οὐιτελλίῳ τῆσ ἀρχῆσ, κελεύων χειρὶ πολλῇ εἰσβαλόντι εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν, εἰ μὲν ἑκόντεσ δέχοιντο, ἱστᾶν αὐτοῦ ἀνδριάντα ἐν τῷ ναῷ τοῦ θεοῦ, εἰ δ’ ἀγνωμοσύνῃ χρῷντο, πολέμῳ κρατήσαντα τοῦτο ποιεῖν.

καὶ Πετρώνιοσ Συρίαν παραλαβὼν ἠπείγετο διακονεῖσθαι ταῖσ ἐπιστολαῖσ τοῦ Καίσαροσ, συμμαχίαν τε πλείστην ὅσην ἠδύνατο ἀθροίσασ καὶ τάγματα δύο τῆσ Ῥωμαίων δυνάμεωσ ἄγων ἐπὶ Πτολεμαί̈δοσ παρῆν αὐτόθι χειμάσων ὡσ πρὸσ ἐάρ τοῦ πολεμεῖν οὐκ ἀφεξόμενοσ, καὶ πρὸσ τὸν Γάιον ἔγραφεν περὶ τῶν ἐπεγνωσμένων.

ὁ δὲ ἐπῄνει τῆσ προθυμίασ αὐτὸν καὶ ἐκέλευεν μὴ ἀνιέναι πολεμεῖν δὲ μὴ πειθομένοισ ἐντεταμένωσ. Ιοὐδαίων δὲ πολλαὶ μυριάδεσ παρῆσαν ὡσ τὸν Πετρώνιον εἰσ Πτολεμαί̈δα κατὰ δεήσεισ μηδὲν ἐπὶ παρανομίᾳ σφᾶσ ἐπαναγκάζειν καὶ παραβάσει τοῦ πατρίου νόμου.

εἰ δέ σοι πάντωσ πρόκειται τὸν ἀνδριάντα φέρειν καὶ ἱστᾶν, ἡμᾶσ αὐτοὺσ πρότερον μεταχειρισάμενοσ πρᾶσσε τὰ δεδογμένα·

οὐδὲ γὰρ δυνάμεθα περιόντεσ θεωρεῖν πράγματα ἡμῖν ἀπηγορευμένα ἀξιώματί τε τοῦ νομοθέτου καὶ προπατόρων τῶν ἡμετέρων τῶν εἰσ ἀρετὴν ἀνήκειν αὐτὰ κεχειροτονηκότων. " Πετρώνιοσ δὲ ὀργὴν λαβὼν εἶπεν· "ἀλλ’ εἰ μὲν αὐτοκράτωρ ὢν βουλεύμασι χρῆσθαι τοῖσ ἐμαυτοῦ τάδε πράσσειν ἐπενόουν, κἂν δίκαιοσ ἦν ὑμῖν πρόσ με οὗτοσ ὁ λόγοσ.

νυνὶ δέ μοι Καίσαροσ ἐπεσταλκότοσ πᾶσα ἀνάγκη διακονεῖσθαι τοῖσ ἐκείνῳ προανεψηφισμένοισ διὰ τὸ εἰσ ἀνηκεστοτέραν φέρειν ζημίαν τὴν παρακρόασιν αὐτῶν. ὦ Πετρώνιε, φασὶν οἱ Ιοὐδαῖοι, ὡσ μὴ ἂν ἐπιστολὰσ τὰσ Γαί̈ου παρελθεῖν, οὐδ’ ἂν αὐτοὶ παραβαίημεν τοῦ νόμου τὴν προαγόρευσιν θεοῦ πεισθέντεσ ἀρετῇ καὶ προγόνων πόνοισ τῶν ἡμετέρων εἰσ νῦν ἀπαράβατοι μεμενηκότεσ, οὐδ’ ἂν τολμήσαιμεν ἐπὶ τοσοῦτον κακοὶ γενέσθαι, ὥστε ὁπόσα ἐκείνῳ δόξειεν μὴ πρασσόμενα ἀγαθοῦ ῥοπὴν ἡμῖν φέρειν αὐτοὶ παραβαίνειν ποτ’ ἂν θάνατον φοβηθέντεσ.

ἐκ δὲ τοῦ σοὶ πείθεσθαι πολλὴν μὲν λοιδορίαν τοῦ ἀνάνδρου προσκεισομένην ὡσ δι’ αὐτὸ παράβασιν τοῦ νομίμου προσποιουμένοισ, καὶ ἅμα πολλὴν ὀργὴν τοῦ θεοῦ, ὃσ καὶ παρὰ σοὶ δικαστῇ γένοιτ’ ἂν βελτίων Γαί̈ου.

Καὶ ὁ Πετρώνιοσ ἐκ τῶν λόγων θεασάμενοσ δυσνίκητον αὐτῶν τὸ φρονοῦν καὶ μὴ ἂν ἀμαχεὶ δύναμιν αὐτῷ γενέσθαι διακονήσασθαι Γαί̈ῳ τὴν ἀνάθεσιν τοῦ ἀνδριάντοσ πολὺν δὲ ἔσεσθαι φόνον, τούσ τε φίλουσ ἀναλαβὼν καὶ θεραπείαν, ἣ περὶ αὐτὸν ἦν, ἐπὶ Τιβεριάδοσ ἠπείγετο χρῄζων κατανοῆσαι τῶν Ιοὐδαίων τὰ πράγματα ὡσ ἔχοι.

καὶ Ιοὐδαῖοι μέγαν ἡγούμενοι τὸν ἐκ τοῦ πρὸσ Ῥωμαίουσ πολέμου κίνδυνον, πολὺ μείζονα δὲ κρίνοντεσ τὸν ἐκ τοῦ παρανομεῖν, αὖθισ πολλαὶ μυριάδεσ ὑπηντίαζον Πετρώνιον εἰσ τὴν Τιβεριάδα γενόμενον, καὶ ἱκετείᾳ χρώμενοι μηδαμῶσ εἰσ ἀνάγκασ τοιαύτασ αὐτοὺσ καθιστᾶν μηδὲ μιαίνειν ἀνδριάντοσ ἀναθέσει τὴν πόλιν, "πολεμήσετε ἄρα Καίσαρι, Πετρώνιοσ ἔφη, μήτε τὴν ἐκείνου παρασκευὴν λογιζόμενοι μήτε τὴν ὑμετέραν ἀσθένειαν;

οἱ δ’ "οὐδαμῶσ πολεμήσαιμεν, ἔφασαν, τεθνηξόμεθα δὲ πρότερον ἢ παραβῆναι τοὺσ νόμουσ.

" ἐπί τε τὰ πρόσωπα κείμενοι καὶ τὰσ σφαγὰσ προδεικνύντεσ ἕτοιμοι κτιννύεσθαι ἔλεγον εἶναι. καὶ ταῦτ’ ἐπράσσετο ἐπὶ ἡμέρασ τεσσαράκοντα, καὶ τοῦ γεωργεῖν ἀπερίοπτοι τὸ λοιπὸν ἦσαν καὶ ταῦτα τῆσ ὡρ́ασ οὔσησ πρὸσ σπόρῳ, πολλή τε ἦν προαίρεσισ αὐτοῖσ καὶ τοῦ θνήσκειν ἐπιθυμίασ πρόθεσισ, ἢ τὴν ἀνάθεσιν θεάσασθαι τοῦ ἀνδριάντοσ.

ἐπειδὴ τὴν προθυμίαν ὁρᾷ τῆσ πληθύοσ, μηδὲν εἰσ ἀπόνοιαν αὐτῆσ παρακινεῖν, ἀλλὰ γράφειν πρὸσ Γάιον τὸ ἀνήκεστον αὐτῶν πρὸσ τὴν ἀποδοχὴν τοῦ ἀνδριάντοσ, πῶσ τε ἀποστάντεσ τοῦ γεωργεῖν ἀντικαθέζονται, πολεμεῖν μὲν οὐ βουλόμενοι διὰ τὸ μηδ’ ἂν δύνασθαι, θανεῖν δ’ ἔχοντεσ ἡδονὴν πρὶν παραβῆναι τὰ νόμιμα αὐτοῖσ, ὥστε ἀσπόρου τῆσ γῆσ γενομένησ λῃστεῖαι ἂν φύοιντο ἀδυναμίᾳ καταβολῆσ τῶν φόρων.

ἴσωσ γὰρ ἂν ἐπικλασθέντα τὸν Γάιον μηδὲν ὠμὸν διανοηθῆναι μηδὲ ἐπ’ ἀναστάσει φρονῆσαι τοῦ ἔθνουσ·

ἐμμένοντοσ δὲ τῇ τότε βουλῇ τοῦ πολεμεῖν τότε δὴ καὐτὸν ἅπτεσθαι τοῦ πράγματοσ. καὶ οἱ μὲν ἀμφὶ τὸν Ἀριστόβουλον ἐπὶ τούτοισ τὸν Πετρώνιον παρεκάλουν.

τοῦτο δὲ τῶν Ιοὐδαίων θεώμενοσ τὴν ἀντιπαράταξιν τῆσ γνώμησ καὶ δεινὸν ἡγούμενοσ τοσαῖσδε ἀνθρώπων μυριάσιν μανίᾳ τῇ Γαί̈ου διακονούμενοσ ἐπαγαγὼν θάνατον ἐν αἰτίᾳ τὸ πρὸσ θεὸν σεβάσμιον ἔχειν καὶ μετὰ πονηρᾶσ τὸν μετὰ ταῦτα βίον ἐλπίδοσ διαιτᾶσθαι, πολὺ κρεῖσσον ἡγεῖτο ἐπιστείλασ τῷ Γαί̈ῳ τὸ ἀνήκεστον αὐτῶν ὀργὴν φέροντοσ μὴ ἐκ τοῦ ὀξέοσ δεδιακονημένου αὐτοῦ ταῖσ ἐπιστολαῖσ·

τάχα μὲν γὰρ καὶ πείσειν·

καὶ τῇ τὸ πρῶτον μανίᾳ τῆσ γνώμησ ἐπιμένοντοσ ἅψεσθαι πολέμου τοῦ πρὸσ αὐτούσ, εἰ δ’ ἄρα τι καὶ κατ’ αὐτοῦ τρέποι τῆσ ὀργῆσ, καλῶσ ἔχειν τοῖσ ἀρετῆσ μεταποιουμένοισ ὑπὲρ τοσῆσδε ἀνθρώπων πληθύοσ τελευτᾶν, ἔκρινε πιθανὸν ἡγεῖσθαι τῶν δεομένων τὸν λόγον. Συγκαλέσασ δὲ εἰσ τὴν Τιβεριάδα τοὺσ Ιοὐδαίουσ, οἱ δὲ ἀφίκοντο πολλαὶ μυριάδεσ, καταστὰσ ἐπ’ αὐτῶν τήν τε ἐν τῷ παρόντι στρατείαν οὐ γνώμησ ἀπέφαινε τῆσ αὐτοῦ τοῦ δὲ αὐτοκράτοροσ τῶν προσταγμάτων, τὴν ὀργὴν οὐδὲν εἰσ ἀναβολάσ, ἀλλ’ ἐκ τοῦ παραχρῆμα ἐπιφέρεσθαι τοῖσ πράγμασιν τοῖσ παρακροᾶσθαι θάρσοσ εἰσφερομένοισ·

ᾧ καλῶσ ἔχον ἐστὶν τόν γε τιμῆσ τοσαύτησ ἐπιτετευχότα συγχωρήσει τῇ ἐκείνου οὐδὲν ἐναντίον πράσσειν· οὐ μὴν δίκαιον ἡγοῦμαι ἀσφάλειάν τε καὶ τιμὴν τὴν ἐμαυτοῦ μὴ οὐχ ὑπὲρ τοῦ ὑμετέρου μὴ ἀπολουμένου τοσούτων ὄντων ἀναλοῦν διακονούμενον τῇ ἀρετῇ τοῦ νόμου, ὃν πάτριον ὄντα περιμάχητον ἡγεῖσθε, καὶ τῇ ἐπὶ πᾶσιν ἀξιώσει καὶ δυνάμει τοῦ θεοῦ, οὗ τὸν ναὸν οὐκ ἂν περιιδεῖν τολμήσαιμι ὕβρει πεσεῖν τῆσ τῶν ἡγεμονευόντων ἐξουσίασ.

στέλλω δὲ ὡσ Γάιον γνώμασ τε τὰσ ὑμετέρασ διασαφῶν καί πῃ καὶ συνηγορίᾳ χρώμενοσ ὑπὲρ τοῦ καθ’ ἡμᾶσ παρὰ γνώμην πεισομένην οἷσ προύθεσθε ἀγαθοῖσ.

καὶ συμπράσσοι μὲν ὁ θεόσ, βελτίων γὰρ ἀνθρωπίνησ μηχανῆσ καὶ δυνάμεωσ ἡ κατ’ ἐκεῖνον ἐξουσία, πρυτανεύων ὑμῖν τε τὴν τήρησιν τῶν πατρίων καὶ αὐτῷ τὸ μηδὲν ἀνθρωπείαισ παρὰ γνώμην βουλεύσεσι τιμῶν τῶν εἰωθυιῶν ἁμαρτεῖν. εἰ δ’ ἐκπικρανθεὶσ Γάιοσ εἰσ ἐμὲ τρέψει τὸ ἀνήκεστον τῆσ ὀργῆσ, τλήσομαι πάντα κίνδυνον καὶ πᾶσαν ταλαιπωρίαν συνιοῦσαν τῷ σώματι καὶ τῇ τύχῃ ὑπὲρ τοῦ μὴ ὑμᾶσ τοσούσδε ὄντασ ἐπὶ οὕτωσ ἀγαθαῖσ ταῖσ πράξεσι διολλυμένουσ θεωρεῖν.

ἄπιτε οὖν ἐπὶ ἔργα τὰ αὐτῶν ἕκαστοι καὶ τῇ γῇ ἐπιπονεῖτε.

πέμψω δ’ αὐτὸσ ἐπὶ Ῥώμησ καὶ τὰ πάντα ὑπὲρ ὑμῶν δι’ ἐμαυτοῦ καὶ τῶν φίλων οὐκ ἀποτραπήσομαι διακονεῖν. Ταῦτα εἰπὼν καὶ διαλύσασ τῶν Ιοὐδαίων τὸν σύλλογον προμηθεῖσθαι τῶν εἰσ τὴν γεωργίαν ἠξίου τοὺσ ἐν τέλει καὶ καθομιλεῖν τὸν λαὸν ἐλπίσι χρησταῖσ.

καὶ ὁ μὲν εὐθυμεῖν τὸ πλῆθοσ ἔσπευδεν. ὁ θεὸσ δὲ παρρησίαν ἐπεδείκνυτο τὴν αὐτοῦ Πετρωνίῳ καὶ τὴν ἐπὶ τοῖσ ὅλοισ σύλληψιν· ἅμα τε γὰρ ἐπαύετο τοῦ λόγου, ὃν πρὸσ τοὺσ Ιοὐδαίουσ εἶπεν, καὶ αὐτίκα ὑετὸν ἠφίει μέγαν παρ’ ἐλπίδα τοῖσ ἀνθρώποισ γενόμενον διὰ τὸ ἐκείνην τὴν ἡμέραν αἴθριον ἑώθεν οὖσαν οὐδὲν ὄμβριον ἀποσημαίνειν ἐκ τῶν περὶ τὸν οὐρανὸν καὶ τὸ πᾶν ἔτοσ αὐχμῷ μεγάλῳ κατεσχημένον ἐπ’ ἀπογνώσει ποιεῖν τοὺσ ἀνθρώπουσ ὕδατοσ τοῦ ἄνωθεν, εἰ καὶ σύννεφόν ποτε θεάσαιντο τὸν οὐρανόν.

ὥστε δὴ τότε πολλοῦ καὶ παρὰ τὸ εἰωθὸσ καὶ παρὰ τὸ ἑτέρῳ δόξαν ἀφιγμένου ὕδατοσ τοῖσ τε Ιοὐδαίοισ ἐλπὶσ ἦν ἐπ’ οὐδαμοῖσ ἀτυχήσειν Πετρώνιον ὑπὲρ αὐτῶν δεόμενον, ὅ τε Πετρώνιοσ κατεπέπληκτο μειζόνωσ ὁρῶν ἐναργῶσ τὸν θεὸν τῶν Ιοὐδαίων προμηθούμενον καὶ πολλὴν ἀποσημήναντα τὴν ἐπιφάνειαν, ὡσ μηδ’ ἂν τοῖσ ἔργῳ προθεμένοισ τἀναντία φρονεῖν ἰσχὺν ἀντιλέξεωσ καταλελεῖφθαι.

ὡσ δὲ καὶ πρὸσ τὸν Γάιον σὺν τοῖσ λοιποῖσ ὁπόσα ἔγραφεν, ἐπαγωγὰ δὲ ἦν τὰ πάντα καὶ παντοίωσ παρακαλοῦντα μὴ τοσαύτασ μυριάδασ ἀνθρώπων ἀπονοεῖν, ἃσ εἰ κτείνοι, οὐ γὰρ δίχα γε πολέμου παραχωρήσειν τοῦ νομίμου τῆσ θρησκείασ, προσόδου τε τῆσ ἀπ’ αὐτῶν ἀποστερεῖσθαι καὶ τῷ τροπαίῳ τῆσ ἀρᾶσ ὑποτίθεσθαι τὸν μέλλοντα αἰῶνα.

κἄλλωσ θείου τοῦ προεστηκότοσ αὐτῶν τὴν δύναμιν ὡσ ἀκραιφνῆ ἀπέφαινεν καὶ μηδὲν ἐνδοίαστον ἐπὶ δυνάμει τῇ αὐτῆσ ἐπιδείκνυσθαι καταλείπουσαν.

καὶ Πετρώνιοσ μὲν ἐν τούτοισ ἦν. Ἀγρίππασ δὲ ὁ βασιλεύσ, ἐτύγχανεν γὰρ ἐπὶ Ῥώμησ διαιτώμενοσ, προύκοπτε φιλίᾳ τῇ πρὸσ τὸν Γάιον μειζόνωσ.

καί ποτε προθεὶσ δεῖπνον αὐτῷ καὶ πρόνοιαν ἔχων πάντασ ὑπερβαλέσθαι τέλεσί τε τοῖσ εἰσ τὸ δεῖπνον καὶ παρασκευῇ τοῦ εἰσ ἡδονὴν φέροντοσ, ὡσ μὴ ὅπωσ ἄν τινα τῶν λοιπῶν, ἀλλὰ μηδ’ αὐτὸν Γάιον πιστεύειν ποτε ἰσωθῆναι θελήσοντα οὐχ ὅπωσ ὑπερβαλέσθαι· τοσοῦτον ὁ ἀνὴρ τῇ παρασκευῇ πάντασ ὑπερῆρεν καὶ τῷ τὰ πάντα ἢ Καίσαροσ ἐκφροντίσασ παρασχεῖν.

καὶ ὁ Γάιοσ ἐκθαυμάσασ τήν τε διάνοιαν αὐτοῦ καὶ τὴν μεγαλοπρέπειαν, ὡσ ἐπ’ ἀρεσκείᾳ τῇ αὐτοῦ βιάζοιτο καὶ ὑπὲρ δύναμιν τῶν χρημάτων εὐπορίᾳ χρήσασθαι, βουλόμενόσ τε μιμήσασθαι τὴν Ἀγρίππου φιλοτιμίαν ἐφ’ ἡδονῇ τῇ αὐτοῦ πρασσομένην, ἀνειμένοσ ὑπὸ οἴνου καὶ τὴν διάνοιαν εἰσ τὸ ἱλαρώτερον ἐκτετραμμένοσ, φησὶν ἐν συμποσίῳ παρακαλοῦντοσ εἰσ πότον·

"Ἀγρίππα, καὶ πρότερον μέν σοι τιμὴν συνῄδειν ᾗ ἐχρῶ τὰ πρὸσ ἐμὲ καὶ πολλὴν εὔνοιαν μετὰ κινδύνων ἀποδειχθεῖσαν, οἷσ ὑπὸ Τιβερίου περιέστησ δι’ αὐτήν, ἐπιλείπεισ τε οὐδὲν καὶ ὑπὲρ δύναμιν ἀρετῇ χρῆσθαι τῇ πρὸσ ἡμᾶσ.

ὅθεν, αἰσχρὸν γὰρ ἡσσᾶσθαί με ὑπὸ τῆσ σῆσ σπουδῆσ, ἀναλαβεῖν βούλομαι τὰ ἐλλελειμμένα πρότερον· ὀλίγον γὰρ πᾶν ὁπόσον σοι δωρεῶν ἐχόμενον ἀπεμοιρασάμην.

τὸ πᾶν, ὅπερ σοι ῥοπὴν ἂν προσθείη τοῦ εὐδαίμονοσ, δεδιακονήσεται γάρ σοι προθυμίᾳ τε καὶ ἰσχύι τῇ ἐμῇ. ὁ δὲ καίπερ τὰ πάντα ἐφ’ οἷσ αἰτήσαι παρασκευασάμενοσ οὐκ ἐφανέρου τὴν διάνοιαν, ἀλλ’ ἐκ τοῦ ὀξέοσ ἀμείβεται τὸν Γάιον, ὅτι μήτε πρότερον κέρδοσ τὸ ἀπ’ αὐτοῦ καραδοκῶν παρὰ τὰσ Τιβερίου ἐπιστολὰσ θεραπεύσειεν αὐτὸν οὔτε νῦν πράσσειν τι τῶν εἰσ χάριν τὴν ἐκείνου κερδῶν οἰκείων ἔν τισι λήψεσι.

μεγάλα δὲ εἶναι τὰ προδεδωρημένα καὶ περαιτέρω τοῦ θράσει χρωμένου τῶν ἐλπίδων·

καὶ γὰρ εἰ τῆσ σῆσ ἐλάττονα γέγονεν δυνάμεωσ, τῆσ γ’ ἐμοῦ τοῦ εἰληφότοσ διανοίασ τε καὶ ἀξιώ σεωσ μείζονα. " καὶ ὁ Γάιοσ ἐκπλαγεὶσ τὴν ἀρετὴν αὐτοῦ πλειόνωσ ἐνέκειτο εἰπεῖν, ὅ τι χαρίζοιτ’ ἂν αὐτῷ παρασχόμενοσ.

ὁ δέ, "ἐπεί περ, ὦ δέσποτα, προθυμίᾳ τῇ σῇ δωρεῶν ἄξιον ἀποφαίνεισ, αἰτήσομαι τῶν μὲν εἰσ ὄλβον φερόντων οὐδὲν διὰ τὸ μεγάλωσ με ἐνδιαπρέπειν οἷσ ἤδη παρέσχεσ· ὅ τι δ’ ἂν σοὶ δόξαν προσποιοῖ τοῦ εὐσεβοῦσ καὶ τὸ θεῖον σύμμαχον ἐφ’ οἷσ θελήσειασ παρακαλοῖ κἀμοὶ πρὸσ εὐκλείασ γένοιτο παρὰ τοῖσ πυνθανομένοισ, ὡσ μηθενὸσ ὧν χρησαίμην ὑπὸ τῆσ σῆσ ἐξουσίασ ἀτυχεῖν πώποτε γνόντι·

ἀξιῶ γάρ σοι τοῦ ἀνδριάντοσ τὴν ἀνάθεσιν, ἣν ποιήσασθαι κελεύεισ Πετρώνιον εἰσ τὸ Ιοὐδαίων ἱερόν, μηκέτι πράσσειν διανοεῖσθαι. Καὶ ὁ μὲν καίπερ ἐπικίνδυνον τοῦτο ἡγούμενοσ, εἰ γὰρ μὴ πιθανὰ ἔκρινε Γάιοσ, οὐδὲν ἄλλο ἢ ἐσ θάνατον ἔφερεν, διὰ τὸ μεγάλα νομίζειν τε καὶ εἶναι κύβον ἀναρριπτεῖν τὸν ἐπ’ αὐτοῖσ ἡγεῖτο.

ἅμα δὲ καὶ τοῦ Ἀγρίππου τὴν ἀρετὴν θαυμάσασ, ἐν ὀλίγῳ αὔξειν τὴν οἰκείαν ἀρχὴν ἤτοι προσόδοισ χρημάτων ἢ ἄλλῃ δυνάμει τοῦ κοινοῦ δὲ τῆσ εὐθυμίασ ἐπιμελοῖτο πρεσβεύων τοὺσ νόμουσ καὶ τὸ θεῖον, συνεχώρει καὶ γράφει πρὸσ τὸν Πετρώνιον, ἐκεῖνον τῆσ τε ἀθροίσεωσ τοῦ στρατεύματοσ ἐπαινῶν καὶ τοῦ πρὸσ αὐτὸν περὶ αὐτῶν ἐπεσταλκότοσ·

"νῦν οὖν εἰ μὲν φθάνεισ τὸν ἀνδριάντα ἑστακώσ, ἑστάτω·

εἰ δὲ μήπω πεποίησαι τὴν ἀνάθεσιν, μηδὲν περαιτέρω κακοπαθεῖν, ἀλλὰ τόν τε στρατὸν διάλυε καὶ αὐτὸσ ἐφ’ ἃ τὸ πρῶτόν σε ἔστειλα ἄπιθι· ἐκείνου καὶ οἷσ κελεύσειεν ἀντειπεῖν.

" Γάιοσ μὲν δὴ ταῦτα γράφει πρὸσ τὸν Πετρώνιον πρότερον ἢ ἐντυχεῖν ἐπὶ ἀποστάσει καταδόξασ αὐτοὺσ ἐπείγεσθαι, μηδὲν γὰρ ἕτερον ἀποσημαίνειν τὴν διάνοιαν αὐτῶν, ἀλλὰ πόλεμον ἄντικρυσ Ῥωμαίοισ ἀπειλεῖν. καὶ περιαλγήσασ ὡσ ἐπὶ πείρᾳ τῆσ ἡγεμονίασ αὐτοῦ τετολμηκότων, ἀνὴρ ἐπὶ πᾶσιν ἥσσων μὲν τοῦ αἰσχροῦ, κρείσσων δὲ τοῦ βελτίστου καὶ ἐφ’ οἷστισι κρίνειεν ὀργῇ χρῆσθαι παρ’ ὁντινοῦν ἐπειγόμενοσ παίδευσιν αὐτῆσ οὐδ’ ἡντινοῦν προστιθείσ, ἀλλ’ ἐφ’ ἡδονῇ τιθεὶσ τῇ ἐκείνησ τὴν κρίσιν τοῦ εὐδαίμονοσ, γράφει πρὸσ τὸν Πετρώνιον·

"ἐπειδὴ δῶρα ὁπόσα σοι οἱ Ιοὐδαῖοι παρέσχον ἐν μείζονι λόγῳ τῶν ἐμῶν πεποίησαι ἐντολῶν διακονεῖσθαι τὰ πάντα ἡδονῇ τῇ ἐκείνων ἀρθεὶσ ἐπὶ παραβάσει τῶν ἐμῶν ἐντολῶν, κελεύω σε σαυτῷ.

κριτὴν γενόμενον λογίσασθαι περὶ τοῦ ποιητέου σοι ὑποστάντα ὀργῇ τῇ ἐμῇ, ἐπεί τοι παράδειγμα ποιοῖντό σε οἵ τε νῦν πάντεσ καὶ ὁπόσοι ὕστεροι γένοιντ’ ἄν, μηδαμῶσ ἀκυροῦν αὐτοκράτοροσ ἀνδρὸσ ἐντολάσ. Ταύτην μὲν γράφει Πετρωνίῳ τὴν ἐπιστολήν, οὐ μὴν φθάνει γε ζῶντοσ Πετρώνιοσ δεξάμενοσ αὐτὴν βραδυνθέντοσ τοῦ πλοῦ τοῖσ φέρουσιν εἰσ τοσόνδε, ὥστε Πετρωνίῳ γράμματα πρὸ αὐτῆσ ἀφικέσθαι, δι’ ὧν μανθάνει τὴν Γαί̈ου τελευτήν.

θεὸσ γὰρ οὐκ ἄρ’ ἀμνημονήσειν ἔμελλε Πετρωνίῳ κινδύνων, οὓσ ἀνειλήφει ἐπὶ τῇ τῶν Ιοὐδαίων χάριτι καὶ τιμῇ τῇ αὐτοῦ, ἀλλὰ τὸν Γάιον ἀποσκευασάμενοσ ὀργῆσ ὧν ἐπὶ σεβασμῷ τῷ αὐτοῦ πράσσειν ἐτόλμησε, τὸν μισθὸν χρεολυτεῖν συνευεργετεῖν τῷ Πετρωνίῳ ἥ τε Ῥώμη καὶ πᾶσα ἡ ἀρχή, μάλιστα δ’ ὁπόσοι τῆσ βουλῆσ προύχοιεν ἀξιώματι, διὰ τὸ εἰσ ἐκείνουσ ἀκράτῳ τῇ ὀργῇ χρῆσθαι τὸν Γάιον.

καὶ τελευτᾷ μὲν οὐ μετὰ πολὺν χρόνον ἢ γράψαι τῷ Πετρωνίῳ τὴν ἐπὶ τῷ θανεῖν ἀνακειμένην ἐπιστολήν, τὴν δ’ αἰτίαν, ἐξ ἧσ τελευτᾷ, καὶ τῆσ ἐπιβουλῆσ τὸν τρόπον ἀφηγήσομαι προϊόντοσ τοῦ λόγου.

Πετρωνίῳ δὲ προτέρα μὲν παρῆν ἡ διασαφοῦσα τοῦ Γαί̈ου τὴν τελευτὴν ἐπιστολή, μετ’ οὐ πολὺ δὲ ἡ κελεύουσα αὐτὸν τελευτᾶν αὐτόχειρα, καὶ ἥσθη τε τῇ συντυχίᾳ τοῦ ὀλέθρου, ὃσ τὸν Γάιον κατέλαβεν, καὶ τοῦ θεοῦ τὴν πρόνοιαν ἐξεθαύμασεν οὐδὲν εἰσ ἀναβολὰσ ἀλλ’ ἐκ τοῦ ὀξέοσ μισθὸν αὐτῷ τιμῆσ τε τῆσ εἰσ τὸν ναὸσ καὶ βοηθείασ τῆσ Ιοὐδαίων σωτηρίασ παρασχομένου.

καὶ Πετρωνίῳ μὲν οὕτωσ μὴ ἂν τοπασθεὶσ διεφεύχθη ῥᾳδίωσ ὁ κίνδυνοσ τοῦ θανεῖν.

Γίνεται δὲ καὶ περὶ τοὺσ ἐν τῇ Μεσοποταμίᾳ καὶ μάλιστα τὴν Βαβυλωνίαν οἰκοῦντασ Ιοὐδαίουσ συμφορὰ δεινὴ καὶ οὐδεμιᾶσ ἧστινοσ ἐλάσσων φόνοσ τε αὐτῶν πολὺσ καὶ ὁπόσοσ οὐχ ἱστορημένοσ πρότερον.

περὶ ὧν δὴ τὰ πάντα ἐπ’ ἀκριβὲσ διηγησάμενοσ ἐκθήσομαι καὶ τὰσ αἰτίασ, ἀφ’ ὧν αὐτοῖσ τὸ πάθοσ συνέτυχεν. Νέερδα τῆσ Βαβυλωνίασ ἐστὶ πόλισ ἄλλωσ τε πολυανδροῦσα καὶ χώραν ἀγαθὴν καὶ πολλὴν ἔχουσα καὶ σὺν ἄλλοισ ἀγαθοῖσ καὶ ἀνθρώπων ἀνάπλεωσ.

ἔστιν δὲ καὶ πολεμίοισ οὐκ εὐέμβολοσ περιόδῳ τε τοῦ Εὐφράτου πᾶσαν ἐντὸσ αὐτὴν ἀπολαμβάνοντοσ καὶ κατασκευαῖσ τειχῶν. ἔστιν δὲ καὶ Νίσιβισ πόλισ κατὰ τὸν αὐτὸν τοῦ ποταμοῦ περίρρουν, ὅθεν Ιοὐδαῖοι τῇ φύσει τῶν χωρίων πεπιστευκότεσ τό τε δίδραχμον, ὃ τῷ θεῷ καταβάλλειν ἑκάστοισ πάτριον, ταύτῃ κατετίθεντο καὶ ὁπόσα δὲ ἄλλα ἀναθήματα, ἐχρῶντό τε ὥσπερ ταμιείῳ ταῖσδε ταῖσ πόλεσιν.

ἐντεῦθεν δὲ ἐπὶ Ιἑροσολύμων ἀνεπέμπετο ᾗ καιρόσ, πολλαί τε ἀνθρώπων μυριάδεσ τὴν κομιδὴν τῶν χρημάτων παρελάμβανον δεδιότεσ τὰσ Παρθυαίων ἁρπαγὰσ ὑποτελούσησ ἐκείνοισ τῆσ Βαβυλωνίασ.

καὶ ἦσαν γὰρ Ἀσιναῖοσ καὶ Ἀνιλαῖοσ Νεερδᾶται μὲν τὸ γένοσ, ἀλλήλων δὲ ἀδελφοί.

καὶ αὐτούσ, πατρὸσ δ’ ἦσαν ὀρφανοί, ἡ μήτηρ προσέταξεν ἱστῶν μαθήσει ποιήσεωσ, οὐκ ὄντοσ ἀπρεποῦσ τοῖσ ἐπιχωρίοισ ὥστε τοὺσ ἄνδρασ ταλασιουργεῖν παρ’ αὐτοῖσ. τούτοισ ὁ τοῖσ ἔργοισ ἐφεστώσ, καὶ γὰρ ἐμεμαθήκεσαν παρ’ αὐτῷ, βραδυτῆτα ἐπικαλέσασ τῆσ ἀφίξεωσ ἐκόλασε πληγαῖσ. οἱ δὲ ἐφ’ ὕβρει τὴν δικαίωσιν λογιζόμενοι, κατασπάσαντεσ τῶν ὅπλων πολλὰ ὁπόσα ἦν ἐπὶ τῆσ οἰκίασ φυλασσόμενα ᾤχοντο εἴσ τι χωρίον, διάρρηξιν μὲν ποταμῶν λεγόμενον, νομὰσ δὲ ἀγαθὰσ παρασχεῖν πεφυκὸσ καὶ χιλὸν ὁπόσοι εἰσ τὸν χειμῶνα ἀποτιθοῖντο.

συνῄεσάν τε ὡσ αὐτοὺσ τῶν νέων οἱ ἀπορώτατοι, καὶ τούτουσ τοῖσ ὅπλοισ φραγνύντεσ στρατηγοί τε ἦσαν καὶ τῶν κακῶν ἡγεμόνεσ οὐκ ἐκωλύοντο εἶναι. προελθόντεσ γὰρ ἐπὶ τὸ ἄμαχον καὶ κατασκευάσαντεσ ἀκρόπολιν διέπεμπον πρὸσ τοὺσ νέμοντασ φόρον αὐτοῖσ κελεύοντεσ καταβάλλειν τῶν βοσκημάτων, ἣ ἀρκοῦσα ἐπιτροφὴ γίνοιτ’ ἄν, προστιθέντεσ φιλίαν τε πειθομένοισ καὶ ἄμυναν τῶν ἀλλαχόθεν ποθὲν πολεμίων, σφαγὰσ δὲ τῶν ποιμνίων ἀπειθοῦσιν.

οἱ δέ, οὐ γὰρ ἦν ἕτερα παρ’ αὐτὰ ποιεῖν, ἠκροῶντο καὶ τῶν προβάτων ἔστελλον ὁπόσα κελευσθεῖεν, ὥστε δὴ καὶ πλείων αὐτοῖσ συνελέγετο ἰσχὺσ κύριοί τε ἦσαν ἐφ’ οἷσ βουλεύσειαν ἐκ τοῦ ὀξέοσ ἐλαύνοντεσ κακουργεῖν.

θεραπεύειν τε αὐτοὺσ ἦρκτο πᾶσ προστυγχάνων, καὶ ἦσαν φοβεροὶ καὶ τοῖσ πειρασομένοισ, ὥστ’ ἤδη προύκοπτε λόγοσ περὶ αὐτῶν κἀπὶ τοῦ Πάρθων βασιλέωσ. Ὁ δὲ τῆσ Βαβυλωνίασ σατράπησ μαθὼν ταῦτα καὶ βουληθεὶσ ἔτι φυομένουσ κωλῦσαι πρίν τι μεῖζον κακὸν ἐξ αὐτῶν ἀναστῆναι, συλλέξασ στρατὸν ὅσον ἐδύνατο πλεῖστον καὶ τῶν Παρθυαίων καὶ τῶν Βαβυλωνίων ἤλασε πρὸσ αὐτοὺσ, φθῆναι θέλων προσβαλὼν ἐξελεῖν πρὶν ἐξάγγελτοσ γενέσθαι κατασκευάζων τὸν στρατόν.

περικαθίσασ δὲ τὸ ἕλοσ ἡσύχαζεν, καὶ κατὰ τὴν ἐπιοῦσαν, ἦν δὲ σάββατον ἀργίασ παντὸσ χρήματοσ Ιοὐδαίοισ ἡμέρα, οἰόμενοσ οὐ τολμήσειν ἀντιστατήσειν αὐτῷ τοὺσ πολεμίουσ, ἀλλὰ ἀμαχεὶ λαβὼν ἄξειν δεδεμένουσ, κατὰ βραχὺ δὲ προσῄει χρῄζων αἰφνίδιον ποιεῖσθαι τὴν ἐπίπτωσιν.

Ἀσιναῖοσ δὲ ἐτύγχανε σὺν τοῖσ ἑταίροισ καθεζόμενοσ καὶ τὰ ὅπλα παρέκειτο αὐτοῖσ "ἄνδρεσ, φησί, χρεμετισμόσ μοι ἵππων προσέπεσεν οὐ φορβάδων, ἀλλ’ οἱο͂σ γένοιτ’ ἂν ἀνδρῶν αὐτοῖσ ἐπιβεβηκότων, ἐπεὶ καί τινοσ ἀνακρούσεωσ αἰσθάνομαι χαλινῶν·

δέδια, μὴ λελήθασιν ἡμᾶσ οἱ πολέμιοι περιστάντεσ. ἀλλά τισ προί̈τω κατόπτησ ἀπαγγελίαν ἡμῖν σαφῆ τῶν ἐνεστηκότων ποιησόμενοσ. εἰή δὲ ἐπὶ ψευδέσι μοι λελέχθαι τὰ εἰρημένα. καὶ ᾤχοντό τινεσ προσκοποῦντεσ τὸ γινόμενον καὶ ᾗ τάχοσ παρελθόντεσ, "καὶ οὔτε αὐτὸσ ψεύδῃ σαφὴσ εἰκαστὴσ εἶναι τῶν πρασσομένων τοῖσ πολεμίοισ οὔτε ἐκεῖνοι πλειόνωσ ἐπιτρέψειν ἤμελλον ἡμῖν ὑβριεῖν.

περιειλήμμεθα δόλῳ μηδὲν βοσκημάτων διαφέροντεσ·

ρεύσει τῶν πατρίων εἰσ τὸ ἀργεῖν.

" Ἀσιναῖοσ δὲ οὐκ ἄρα γνώμῃ τοῦ κατασκόπου κρίνειν ἔμελλεν ἐπὶ τοῖσ ποιητέοισ, ἀλλὰ νομιμώτερον ἡγησάμενοσ τοῦ ἐπ’ ἀπράκτοισ τελευτῶντασ εὐφραίνειν τοὺσ πολεμίουσ τὸ ἀλκῆσ δεξάμενοσ αὐτοὺσ ὑπὲρ τῆσ ἀνάγκησ εἰσ ἣν ἐνεπεπτώκει παρανομεῖν τιμωρίαν ἀπολαμβάνοι, εἰ δέοι τελευτᾶν, αὐτόσ τε ἀναλαμβάνει τὰ ὅπλα καὶ τοῖσ σὺν αὐτῷ θάρσοσ ἐνεποίει τῆσ ἐπὶ τὰ ὅμοια ἀρετῆσ. ὁμόσε ἰάσι τοῖσ πολεμίοισ, καὶ πολλοὺσ κτείναντεσ αὐτῶν διὰ τὸ καταφρονοῦντασ ὡσ ἐπὶ τὰ ἕτοιμα χωρεῖν εἰσ φυγὴν τρέπονται τὸ λοιπόν.

ὅτι βασιλεὺσ Ἀρτάβανοσ καίπερ ἠδικημένοσ ὑφ’ ὑμῶν ἐπιχειρήσεωσ αὐτοῦ τῇ ἀρχῇ γενομένησ ἐν ἐλάσσονι τὴν καθ’ αὑτὸν ὀργὴν τῆσ ὑμετέρασ ἀρετῆσ ποιησάμενοσ ἀπέστειλέν με δεξιάσ τε καὶ πίστιν δώσοντα ὑμῖν, συγχωρῶν ἄδειάν τε καὶ ἀσυλίαν ὁδῶν, χρῄζων ἐπὶ φιλίᾳ προσχωρεῖν πρὸσ αὐτὸν δόλου τε καὶ ἀπάτησ χωρίσ, δῶρά τε δώσειν ὑπισχνεῖται καὶ τιμήν, ἥτισ ὑμῖν πρὸσ τῇ νῦν οὔσῃ ἀρετῇ μελλήσει δυνάμει τῇ ἐκείνου ὠφελεῖν.

τὸν ἀδελφὸν δὲ Ἀνιλαῖον ἐκπέμπει μετὰ δώρων ὁπόσα πορίσαι ἦν.

καὶ ὁ μὲν ᾤχετο καὶ εἴσοδοσ αὐτῷ γίνεται παρὰ βασιλέα. Ἀρτάβανοσ δὲ ἐπεὶ θεᾶται τὸν Ἀνιλαῖον καταμόνασ ἥκοντα, ἤρετο τὴν αἰτίαν τοῦ καὶ τὸν Ἀσιναῖον ἐφυστερηκότοσ. ἐπεὶ δὲ πυνθάνεται αὐτὸν δείσαντα ἐν τῷ ἕλει ὑπομένειν, ὁ δὲ τούσ τε πατρῴουσ θεοὺσ ἐπώμνυτο μηδὲν κακὸν δράσειν αὐτοὺσ πίστει τῇ αὐτοῦ προσκεχωρηκότασ, καὶ τὴν δεξιὰν ἐδίδου, ὅπερ μέγιστον παρὰ πᾶσιν τοῖσ ἐκείνῃ βαρβάροισ παράδειγμα τοῦ θαρσεῖν γίνεται τοῖσ ὁμιλοῦσιν·

οὐ γὰρ ἂν ψεύσαιτό τισ δεξιῶν ὑπ’ αὐτοῦ δόσεων γενομένων οὐδὲ πιστεύειν ἐνδοιάσειεν, εἰ τοιᾶσδε ἀσφαλείασ δόσισ γίνοιτο παρὰ τῶν ἐν ὑποψίᾳ ἀδικήσειν καθεστηκότων.

ἔπρασσεν δὲ ταῦτα βασιλεὺσ χρῄζων ἐνστομισμάτων τῇ ἀρετῇ τῶν Ιοὐδαίων ἀδελφῶν εἰσ φιλίαν κτήσασθαι τῶν ἐκείνου σατραπειῶν ἐν ἀποστάσει τε οὐσῶν καὶ διανοίᾳ τοῦ ἀποστησομένου μέλλων ἐλάσειν ἐπ’ αὐτούσ.

ἐδεδίει γάρ, μὴ καὶ περιεχομένου πολέμῳ τῷ ἐκείνῃ κατὰ χείρωσιν τῶν ἀφεστηκότων αὐξηθῶσιν ἐπὶ μέγα οἱ περὶ τὸν Ἀσιναῖον καὶ τὴν Βαβυλωνίαν ἤτοι γε συστήσονται ἐπ’ ἀκροάσει τῇ αὐτῶν ἢ καὶ τούτου γε ἀποτυχόντεσ τοῦ κακῶσαι μειζόνωσ οὐ διαμάρτοιεν.

Ὁ μὲν δὴ ταῦτα διανοηθεὶσ ἐκπέμπει τὸν Ἀνιλαῖον, ὁ δὲ πιθανὸσ ἦν τῷ ἀδελφῷ τήν τε ἄλλην προθυμίαν εἰσηγούμενοσ τοῦ βασιλέωσ καὶ ὁρ́κιον τὸ γεγενημένον, ὥστε δὴ ἠπείγοντο ὡσ τὸν Ἀρτάβανον.

ὁ δὲ ἡδονῇ αὐτοὺσ δέχεται παραγενομένουσ ἐθαύμαζεν τε τὸν Ἀσιναῖον τοῦ ἐν ταῖσ πράξεσιν εὐψύχου, θεωρῶν παντελῶσ ὄντα ὀφθῆναι βραχύν τε καὶ τοῖσ τὸ πρῶτον ὄψει συνελθοῦσιν ἐνδοῦναι καταφρονήματοσ ἀφορμὰσ ὡσ οὐδενὶ κρίνοιεν αὐτόν, φησί τε πρὸσ τοὺσ φίλουσ, ὡσ μείζονα ἐν τῇ παραθέσει παρέχοιτο τὴν ψυχὴν τοῦ σώματοσ, παρά τε πότον δεικνὺσ τὸν Ἀσιναῖον Ἀβδαγάσῃ τῷ αὐτοῦ στρατοπεδάρχῃ τό τε ὄνομα διασαφεῖ καὶ τὴν πᾶσαν ἀρετήν, ᾗ χρῷτο εἰσ πόλεμον.

τοῦ δὲ Ἀβδαγάσου κελεύοντοσ συγχώρημα αὐτῷ γενέσθαι κτείναντα αὐτὸν ἄποινα ἀπολαβεῖν ὑπὲρ ὧν ὑβρίσειεν εἰσ τὴν Παρθυαίων ἀρχήν "ἀλλ’ οὐκ ἄν, εἶπεν ὁ βασιλεύσ, συγχώρημα διδοίην ἐπ’ ἀνδρὶ πίστει τῇ εἰσ ἐμὲ τεθαρρηκότι καὶ προσέτι δεξιάν τε πέμψασ καὶ θεῶν ὁρ́κοισ πιθανὸσ γενέσθαι σπουδάσασ.

εἰ δὲ ἀνὴρ τυγχάνεισ τὰ πολέμια ἀγαθόσ, μηδὲν ἐπιορκίασ χρῄζων τῆσ ἐμῆσ Παρθυαίων ἐκδίκει τὴν ἀρχὴν περιυβρισμένην·

περὶ σὲ καὶ μετ’ ἀγνοίασ τῆσ ἐμῆσ.

" ἑώθεν δὲ μετακαλέσασ τὸν Ἀσιναῖον "ὡρ́α σοι, φησίν, ὦ νεανία, χωρεῖν ἐπὶ τὰ σαυτοῦ, μὴ καὶ πλείοσιν τῶν ἐνθάδε στρατηγῶν τὴν ὀργὴν ἐρεθίσειασ ἐπιχειρεῖν σου τῇ σφαγῇ καὶ δίχα γνώμησ τῆσ ἐμῆσ. παρακαταθήκην δέ σοι δίδωμι τὴν Βαβυλωνίαν γῆν ἀλῄστευτόν τε καὶ ἀπαθῆ κακῶν ἐσομένην ὑπὸ τῶν σῶν φροντίδων.

ἄξιον δέ μοι τυγχάνειν σου χρηστοῦ ἀνεπίκλητόν σοι παρασχόμενοσ τὴν ἐμαυτοῦ πίστιν, οὐκ ἐπὶ κούφοισ ἀλλ’ ἐπὶ τοῖσ εἰσ σωτηρίαν ἀνακειμένοισ. " ταῦτα εἰπὼν καὶ δῶρα δοὺσ τοτηνίκα ἐκπέμπει τὸν Ἀσιναῖον.

ὁ δὲ εἰσ τὴν οἰκείαν παραγενόμενοσ φρούρια κατασκευάζει καὶ ὁπόσα πρότερον ὠχύρου, μέγασ τε ἐν ὀλίγῳ γεγόνει καὶ οἱο͂σ οὐκ ἄλλοσ τῶν πρότερον ἐκ τοιαύτησ ἀφορμῆσ ἅψασθαι πραγμάτων ἐν τόλμῃ γεγονότων, Παρθυαίων τε αὐτὸν ἐθεράπευον οἱ ταύτῃ καταπεμπόμενοι στρατηγοί· μικρὸν γὰρ ἐδόκει καὶ τῆσ κατ’ αὐτὸν ἧσσον ἀρετῆσ ἡ ἐκ Βαβυλωνίων προϊοῦσα τιμή.

ἦν τε ἐν ἀξιώματι καὶ δυνάμει, πάντα τε ἤδη τὰ ἐπὶ τῆσ Μεσοποταμίασ πρὸσ αὐτὸν ἦρτο πράγματα, προύκοπτέν τε αὐτῶν ἡ εὐδαιμονία ἐπὶ ἔτη πεντεκαίδεκα. ᾧ δὴ καὶ εἵπετο γαμετὴ τά τε ἄλλα καὶ εἰσ τὸ ἐπαινεῖσθαι προειληφυῖα πασῶν καὶ μείζονα ῥοπὴν ἐπ’ αὐτῷ λαμβάνουσα θαύματι τοῦ εὐπρεποῦσ.

ταύτησ εἴτε ἀκοῇ τῆσ εὐπρεπείασ ἐκμαθὼν εἴτε καὶ ἄλλωσ αὐτόπτησ γενόμενοσ Ἀνιλαῖοσ ὁ τοῦ Ἀσιναίου ἀδελφὸσ ἐραστήσ τε ἐγεγόνει καὶ πολέμιοσ, τὸ μὲν ὑπὸ τοῦ μὴ ἄλλωσ ἐλπίζειν ἐκπράσσεσθαι τὴν σύνοδον τῆσ γυναικὸσ μὴ τὴν ἐξουσίαν ὡσ ἐπ’ αὐτῇ κτηθείσῃ παραλαβών, τὸ δὲ ὑπὸ τοῦ δυσαντίλεκτον κρίνειν τὴν ἐπιθυμίαν.

ἅμα τε οὖν πολέμιοσ ἐπ’ αὐτῆσ ἀνὴρ κεχειροτόνητο κτείνων κιτιῶν καὶ μάχησ ἐπάκτου γενομένησ πεσόντοσ ἀνῃρημένου ἁλοῦσα ἐγεγάμητο τῷ ἐραστῇ.

οὐ μὴν δίχα γε μεγάλων δυστυχιῶν Ἀνιλαίῳ τε ἅμα αὐτῷ καὶ Ἀσιναίῳ ἡ γυνὴ ἀφίκετο εἰσ τὸν οἶκον αὐτῶν, ἀλλὰ σύν τινι μεγάλῳ κακῷ διὰ τοιαύτην αἰτίαν· ἐπεὶ γὰρ τἀνδρὸσ τεθνηκότοσ αἰχμάλωτοσ ἤγετο, τὰ ἀφιδρύματα τῶν θεῶν, ἅπερ τῷ ἀνδρὶ καὶ αὐτῇ πατρῷα ἦν, ἐπιχώριον δὲ τοῖσ ἐκείνῃ πᾶσίν ἐστιν ἐπί τε τῆσ οἰκίασ ἔχειν σεβάσματα καὶ ἰοῦσιν ἐπὶ ξένησ συνεπάγεσθαι, περιστέλλουσα καὶ ταύτῃ τοῦ πατρίου τὸ ἐπ’ αὐτοῖσ ἔθοσ συναπήγετο, καὶ τὸ μὲν πρῶτον λεληθότωσ αὐτῶν θρησκείαν ἐποιεῖτο, γαμετὴ δὲ ἀποδειχθεῖσα ἤδη τρόπῳ τῷ αὐτῆσ εἰωθότι καὶ μεθ’ οἱών νομίμων ἐπὶ τοῦ προτέρου ἀνδρὸσ ἐθεράπευεν αὐτούσ.

καὶ τῶν ἑταίρων οἱ μάλιστα τιμώμενοι παρ’ αὐτοῖσ τὸ μὲν πρῶτον οὐδαμῶσ πράσσοι Ἑβραϊκὰ οὐδὲ ὁπόσα νόμοισ τοῖσ αὐτῶν πρόσφορα γυναῖκα ἠγμένοσ ἀλλόφυλον καὶ παραβαίνουσαν θυσιῶν καὶ σεβασμῶν τῶν αὐτοῖσ εἰωθότων τὴν ἀκρίβειαν·

ὁρᾶν οὖν, μὴ τὰ πολλὰ τῇ ἡδονῇ τοῦ σώματοσ συγχωρῶν ἀπολέσειε τὴν ἀρχὴν τοῦ εὐπρεποῦσ καὶ τὴν εἰσ νῦν ὑπὸ τοῦ θείου προελθοῦσαν ἐξουσίαν. τοῖσ μὲν ὡσ ἡγεμόσι παρανομιῶν γεγονόσι, τοῖσ δέ, ὅτι μὴ βοηθοῖεν αὐτῷ τοιάδε πάσχοντι διὰ τὸ ἐκδικεῖν τοῖσ νόμοισ, οἱ δὲ ἐβαρύνοντο μέν, ἠνείχοντο δέ, μνημονεύοντεσ οὐκ ἐξ ἄλλησ αἰτίασ ἀλλ’ ἰσχύι τῇ ἐκείνων τῇ εὐδαιμονίᾳ συνελθόντεσ.

φάμενοι καλῶσ ἔχειν, εἰ μὴ πρότερον κατ’ αὐτὸν ἑώρα τὸ ὠφελοῦν ἀλλὰ νῦν γοῦν ἐπιστροφὴν ποιεῖσθαι τοῦ γεγονότοσ πρὶν ἢ τὴν ἁμαρτίαν ἐκείνῳ τε καὶ πᾶσι τοῖσ ἄλλοισ γενέσθαι εἰσ ὄλεθρον ἀνακειμένην, τόν τε γάμον τῆσ ἀνθρώπου λέγοντεσ οὐ μετ’ αὐτῶν οὐδ’ αὐτοῖσ εἰωθότων τεθεῖσθαι νόμων καὶ τὴν θρησκείαν ἣν ἐπιτηδεύοι ἡ γυνὴ ἐπ’ ἀτιμώσει θεοῦ τοῦ αὐτοῖσ σεβασμίου πράσσεσθαι.

ὁ δὲ καὐτὸσ ᾔδει μὲν τὴν ἁμαρτάδα τοῦ ἀδελφοῦ μεγάλων αἰτίαν οὖσαν κακῶν καὶ ἐσομένην, οὐ μὴν ἀπείχετό γε εὐνοίᾳ τοῦ συγγενοῦσ νικώμενοσ καὶ συγγνώμην νέμων ὡσ ὑπὸ κρείσσονοσ κακοῦ τῆσ ἐπιθυμίασ νικωμένου.

ἐπεὶ δὲ πλείουσ τε ὁσημέραι συνεστρέφοντο καὶ πλείουσ ἦσαν αἱ καταβοαί, τηνικαῦτα δή φησιν περὶ αὐτῶν πρὸσ Ἀνιλαῖον τοῖσ τε πρῶτον γεγονόσιν ἐπιτιμῶν καὶ παύσασθαι τὸ λοιπὸν κελεύων τὴν ἄνθρωπον ἀποπεμψάμενον εἰσ τοὺσ συγγενεῖσ.

ἐπράσσετο δὲ οὐδὲν ἐκ τῶν λόγων·

καὶ ἡ γυνὴ δὲ αἰσθανομένη μὲν τοῦ θροῦ τοῦ κατέχοντοσ τοὺσ λαοὺσ δι’ αὐτήν, δεδοικυῖα δὲ περὶ τοῦ Ἀνιλαίου, μὴ καί τι πάθοι ἔρωτι τῷ πρὸσ αὐτήν, φάρμακον τῷ Ἀσιναίῳ δοῦσα ἐν τοῖσ σιτίοισ μεθίστατο τὸν ἄνθρωπον ἀδεήσ τε ἦν ἐπὶ κριτῇ τῶν περὶ αὐτὴν πραχθησομένων τῷ ἐραστῇ γενομένη. Ἀνιλαῖοσ δὲ καταμόνασ ἤδη τὴν ἡγεμονίαν παραλαβὼν ἐξάγει στρατιὰν ἐπὶ τὰσ Μιθριδάτου κώμασ ἀνδρὸσ πρώτου ἐν τῇ Παρθυηνῇ καὶ βασιλέωσ Ἀρταβάνου τὴν θυγατέρα γεγαμηκότοσ, διὰ λείασ τε ἦγεν αὐτάσ, καὶ πολλὰ μὲν χρήματα καὶ ἀνδράποδα εὑρίσκεται, πολλὰ δὲ πρόβατα ἄλλα τε πολλὰ ὁπόσα ἐπὶ προσλήψει τοῦ εὐδαίμονοσ ὠφελεῖ τοῖσ ἔχουσιν.

Μιθριδάτησ δέ, ἐτύγχανε γὰρ τῇδε ὤν, ἐπειδὴ ἀκούει τῶν κωμῶν τὴν ἅλωσιν ἐν δεινῷ φέρων, ὁπότε μὴ προάρξαντοσ ἀδικεῖν Ἀνιλαῖοσ ἄρξαιτο καὶ παρόντοσ τοῦ ἀξιώματοσ ὑπεριδών, ἱππέασ συναγαγὼν πλείστουσ ὅσουσ ἐδύνατο καὶ τῶν πλείστων τοὺσ ἐν ἡλικίᾳ παρῆν ὡσ προσμίξων τοῖσ περὶ τὸν Ἀνιλαῖον καὶ ἔν τινι κώμῃ τῶν αὐτοῦ σχὼν ἡσύχαζεν, ὡσ τῇ ἐπιούσῃ μαχησόμενοσ διὰ τὸ εἶναι σαββάτων ἡμέραν τοῖσ Ιοὐδαίοισ ἐν ἀργίᾳ διαγομένην.

Ἀνιλαῖοσ δὲ ταῦτα πυθόμενοσ παρὰ ἀνδρὸσ Σύρου ἀλλοφύλου ἐξ ἑτέρασ κώμησ τέ τε ἄλλα φράζοντοσ ἀκριβῶσ καὶ τὸ χωρίον, ἔνθα Μιθριδάτησ ἤμελλεν δαίνυσθαι, δειπνοποιησάμενοσ καθ’ ὡρ́αν ἤλαυνε νυκτὸσ ἀμαθέσι τῶν ποιουμένων χρῄζων τοῖσ Παρθυαίοισ ἐπιπεσεῖν.

καὶ περὶ τετάρτην φυλακὴν ἐπιπεσὼν τοὺσ μὲν ἔτι κοιμωμένουσ ἀναιρεῖ τοὺσ δὲ εἰσ φυγὴν τρέπει, Μιθριδάτην δὲ ζωγρίᾳ λαβὼν ἦγεν ὡσ αὐτὸν ἐπὶ ὄνον γυμνὸν ἀναθέμενοσ, ἥπερ ἀτιμιῶν μεγίστη νομίζεται παρὰ Παρθυαίοισ.

καταγαγὼν δὲ εἰσ τὴν ὕλην μετὰ τοιοῦδε ὁρίσματοσ, [καὶ] κελευόντων τῶν φίλων ἀναιρεῖν τὸν Μιθριδάτην ἀνεδίδασκεν αὐτοὺσ σπεύδων αὐτὸσ ἐναντία·

μὴ γὰρ καλῶσ ἔχειν ἀναιρεῖν ἄνδρα γένουσ τε ὄντα τοῦ πρώτου παρὰ Παρθυαίοισ καὶ ἐπιγαμίᾳ τῇ πρὸσ τὸν βασιλέα μειζόνωσ τιμώμενον· νῦν μὲν γὰρ ἀνεκτὰ εἶναι τὰ πεπραγμένα·

παθόντοσ δέ τι ἀνήκεστον οὐκ ἀτρεμήσειν βασιλέα μὴ οὐ μεγάλην σφαγὴν Ιοὐδαίων τῶν ἐν Βαβυλῶνι ποιησάμενον, ὧν φείδεσθαι καλῶσ ἔχειν διά τε τὴν συγγένειαν καὶ διὰ τὸ μὴ ἀναστροφὴν εἶναι ἂν αὐτοῖσ πταίσματόσ τινοσ γενομένου τὸ κατ’ ἐκείνουσ ἀκμῆσ πληθύι χρώμενον.

καὶ ὁ μὲν ταῦτα διανοηθεὶσ καὶ φράσασ ἐν τῷ συλλόγῳ πιθανὸσ ἦν ἀφίεταί τε Μιθριδάτησ, ἐλθόντα δὲ αὐτὸν ὠνείδιζεν ἡ γυνή, εἰ μὴ προμηθήσεται βασιλέωσ τε γαμβρὸσ ὢν καὶ ταύτῃ τιμωρῶν τιμωρηθήσεσθαι τοὺσ ὑβρίσαντασ εἰσ αὐτὸν περιορώμενοσ, ἀγαπῶν δὲ τὴν σωτηρίαν μετὰ αἰχμαλωσίαν ὑπὸ Ιοὐδαίων ἀνδρῶν γενομένην·

καὶ νῦν ἐπανάδραμε τὴν ἀρετήν, ἢ θεοὺσ ἐπόμνυμι τοὺσ βασιλείουσ ἦ μὴν παραλυθήσεσθαι τῆσ πρὸσ σὲ ἐπὶ γάμῳ κοινωνίασ.

" ὁ δὲ αὖ τοῦτο μὲν τῶν ὀνειδῶν τὴν καθ’ ἡμέραν ἀχθηδόνα μὴ φέρων, τοῦτο δὲ τῆσ γυναικὸσ τὴν μεγαλοφροσύνην δεδιώσ, μὴ παραλύοιτο αὐτοῦ τῶν γάμων, ἄκων μὲν καὶ μὴ βουλόμενοσ συνάγει δ’ οὖν στρατὸν ὅσον ἐδύνατο πλεῖστον καὶ ἤλαυνεν οὐκ ἀνασχετὸν ὑπολαμβάνων ἔτι καὶ αὐτὸσ τὴν σωτηρίαν, εἰ Παρθυαῖοσ ὢν ὑπὸ Ιοὐδαίου περιωθοῖτο ἀντιπολεμοῦντοσ.

Ἀνιλαῖοσ δὲ ὡσ μανθάνει προσελαύνοντα δυνάμει πολλῇ τὸν Μιθριδάτην ἄδοξον ἡγησάμενοσ τὸ μένειν ἐν τοῖσ ἕλεσιν, ἀλλὰ μὴ φθάσασ ὑπαντιάζειν τοὺσ πολεμίουσ, εὐτυχίᾳ τε τῇ πρότερον ἐλπίζων ὅμοια πράξειν καὶ τήν τε ἀρετὴν τοῖσ τολμῶσι καὶ εἰωθόσιν θαρρεῖν παρατυγχάνειν, ἐξῆγε τὴν δύναμιν.

πολλοί τε πρὸσ τῷ οἰκείῳ στρατῷ προσεγεγόνεσαν αὐτῷ καθ’ ἁρπαγὴν τῶν ἀλλοτρίων τραπησόμενοι καὶ ὄψει πᾶν προεκπλήξοντεσ τοὺσ πολεμίουσ.

προϊοῦσι δὲ αὐτοῖσ εἰσ σταδίουσ ἐνενήκοντα καὶ διὰ τῆσ ἀνύδρου τῆσ πορείασ γενομένησ καὶ μεσημβρίασ τά τε ἄλλα περιῆν τότε τὸ δίψοσ καὶ Μιθριδάτησ ἐπιφανεὶσ προσέβαλε τεταλαιπωρημένοισ ἀπορίᾳ τοῦ πιεῖν καὶ δι’ αὐτὸ καὶ τὴν ὡρ́αν φέρειν τὰ ὅπλα μὴ δυναμένοισ.

τροπή τε οὖν γίνεται τῶν περὶ τὸν Ἀνιλαῖον διὰ τὸ ἀπηγορευκότασ ἀκραιφνέσι προσφέρεσθαι καὶ φόνοσ πολὺσ πολλαί τε μυριάδεσ ἔπεσον ἀνδρῶν, Ἀνιλαῖοσ δὲ καὶ ὅσον περὶ αὐτὸν ἦν συνεστηκὸσ ἐπὶ τῆσ ὕλησ ἐπανεχώρουν φυγῇ μεγάλην νίκησ τῆσ ἐπ’ αὐτοῖσ χαρὰν Μιθριδάτῃ παρεσχηκότεσ.

Ἀνιλαίῳ δὲ προσῄει πλῆθοσ ἄπορον ἀνδρῶν πονηρῶν ἐν ὀλίγῳ τὴν σωτηρίαν ποιουμένων ῥᾳστώνησ χάριτι τῆσ εἰσ τὸ παρόν, ὥστε ἀντανίσωμα τὴν τούτων πρόσοδον γενέσθαι πλῆθοσ τῶν ἀπολωλότων·

οὐ μὴν ὅμοιοί γε ἦσαν τοῖσ πεπτωκόσι διὰ τὸ ἀμελέτητον. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ταύταισ ἐπιφοιτᾷ ταῖσ κώμαισ τῶν Βαβυλωνίων ἀνάστατά τε ἦν πάντα ταῦτα ὑπὸ τῆσ Ἀνιλαίου ὕβρεωσ.

καὶ οἱ Βαβυλώνιοι καὶ οἱ ὄντεσ ἐν τῷ πολέμῳ πέμπουσιν ἐσ τὰ Νέερδα πρὸσ τοὺσ ἐν αὐτῇ Ιοὐδαίουσ Ἀνιλαῖον ἐξαιτούμενοι, καὶ μὴ δεξομένοισ τὸν λόγον τοῦτον, οὐδὲ γὰρ βουλομένοισ ἔκδοτον παρασχεῖν δυνηθῆναι, εἰρήνην προυκαλοῦντο·

οἱ δὲ καὐτοὶ χρῄζειν ἔλεγον τῶν ἐπὶ τῆσ εἰρήνησ συμβάσεων καὶ πέμπουσι μετὰ τῶν Βαβυλωνίων ἄνδρασ, οἳ διαλέξοιντο πρὸσ τὸν Ἀνιλαῖον. οἱ δὲ Βαβυλώνιοι κατοπτίασ αὐτοῖσ γενομένησ μαθόντεσ τὸ χωρίον, ἐν ᾧ ἱδρυμένοσ ὁ Ἀνιλαῖοσ ἦν, ἐπιπεσόντεσ κρύφα νυκτὸσ μεθύουσι καὶ καθ’ ὕπνον τετραμμένοισ κτείνουσιν ἀδεῶσ πάντασ ὅσουσ ἐγκατέλαβον καὶ Ἀνιλαῖον αὐτόν.

Βαβυλώνιοι δὲ ἀπαλλαγέντεσ τῆσ Ἀνιλαίου βαρύτητοσ, ἐπιστόμισμα γὰρ ἦν αὐτῶν μίσει τῷ πρὸσ τοὺσ Ιοὐδαίουσ, ἀεὶ γὰρ ὡσ ἐπὶ πολὺ διάφοροι καθεστήκεσαν αἰτίᾳ τῆσ ἐναντιώσεωσ τῶν νόμων καὶ ὁποτέροισ παραγένοιτο θαρρεῖν πρότεροι ἀλλήλων ἥπτοντο εἰ μὴ καὶ τότε οὖν ἀπολωλότων τῶν περὶ τὸν Ἀνιλαῖον ἐπετίθεντο τοῖσ Ιοὐδαίοισ οἱ Βαβυλώνιοι.

οἱ δ’ ἐν δεινῷ τιθέμενοι τὴν ὕβριν τὴν ἐκ τῶν Βαβυλωνίων καὶ μήτε ἀντιτάξασθαι μάχῃ δυνάμενοι μήτε ἀνεκτὸν ἡγούμενοι τὴν συνοικίαν ᾤχοντο εἰσ Σελεύκειαν τῶν ἐκείνῃ πόλιν ἀξιολογωτάτην Σελεύκου κτίσαντοσ αὐτὴν τοῦ Νικάτοροσ.

οἰκοῦσιν δ’ αὐτὴν πολλοὶ μὲν Μακεδόνων, πλεῖστοι δὲ Ἕλληνεσ, ἔστιν δὲ καὶ Σύρων οὐκ ὀλίγον τὸ ἐμπολιτευόμενον. εἰσ μὲν δὴ ταύτην καταφεύγουσιν οἱ Ιοὐδαῖοι καὶ ἐπὶ μὲν πέντε ἔτη ἀπαθεῖσ κακῶν ἦσαν, τῷ δὲ ἕκτῳ ἔτει μετὰ τὸ πρῶτον φθορὰ ἐν Βαβυλῶνι ἐγένετο αὐτῶν καὶ καιναὶ κτίσεισ ἐκ τῆσ πόλεωσ καὶ δι’ αὐτὴν ἄφιξισ εἰσ τὴν Σελεύκειαν ἐκδέχεται μείζων αὐτοὺσ συμφορὰ δι’ αἰτίαν, ἣν ἀφηγήσομαι.

Σελευκέων τοῖσ Ἕλλησι πρὸσ τοὺσ Σύρουσ ὡσ ἐπὶ πολὺ ἐν στάσει καὶ διχονοίᾳ ἐστὶν ὁ βίοσ καὶ κρατοῦσιν οἱ Ἕλληνεσ.

τότε οὖν συνοικούντων αὐτοῖσ Ιοὐδαίων γενομένων ἐστασίαζον, καὶ οἱ Σύροι καθυπέρτεροι ἦσαν ὁμολογίᾳ τῇ Ιοὐδαίων πρὸσ αὐτοὺσ φιλοκινδύνων τε ἀνδρῶν καὶ πολεμεῖν προθύμωσ ἐντεταγμένων. καὶ οἱ Ἕλληνεσ περιωθούμενοι τῇ στάσει καὶ μίαν ὁρῶντεσ αὐτοῖσ ἀφορμὴν τοῦ ἀνασώσασθαι τὸ πρότερον ἀξίωμα, εἰ δυνηθεῖεν παῦσαι ταὐτὸν λέγοντασ Ιοὐδαίουσ καὶ Σύρουσ, διελέγοντο ἕκαστοι πρὸσ τῶν Σύρων τοὺσ αὐτοῖσ συνήθεισ πρὸ τοῦ γεγονότασ εἰρήνην τε καὶ φιλίαν ὑπισχνούμενοι.

οἱ δὲ ἐπείθοντο ἄσμενοι.

ἐγίνοντο οὖν ἀφ’ ἑκατέρων λόγοι καὶ τῶν πρώτων παρ’ ἑκατέροισ ἀνδρῶν προασσόντων ἐπιδιαλλαγὰσ τάχιστα ἡ σύμβασισ ἐγένετο, ὁμονοήσαντέσ τε μέγα τεκμήριον ἑκάτεροι εὐνοίασ [παρ’] ἀλλήλοισ ἠξίουν παρασχεῖν τὸ πρὸσ τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἔχθοσ, ἐπιπεσόντεσ τε αἰφνίδιον αὐτοῖσ κτείνουσι μυριάδασ ὑπὲρ πέντε ἀνδρῶν, ἀπώλοντό τε πάντεσ πλὴν εἴ τινεσ ἐλέῳ φίλων ἢ γειτόνων ἐπιχωρηθὲν αὐτοῖσ ἔφυγον. τούτοισ δὲ ἦν εἰσ Κτησιφῶντα ἀποχώρησισ πόλιν Ἑλληνίδα καὶ τῆσ Σελευκείασ πλησίον κειμένην, ἔνθα χειμάζει τε ὁ βασιλεὺσ κατὰ πᾶν ἔτοσ καὶ πλείστη τῆσ ἀποσκευῆσ αὐτοῦ τῇδε ἀποκειμένη τυγχάνει.

ἀσύνετα δὲ ἦν αὐτοῖσ τὴν ἵδρυσιν πεποιημένοισ τιμῇ τῆσ βασιλείασ Σελευκέων πεφροντικότων. ἐφοβήθη δὲ καὶ πᾶν τὸ τῇδε Ιοὐδαίων ἔθνοσ τούσ τε Βαβυλωνίουσ καὶ τοὺσ Σελευκεῖσ, ἐπειδὴ καὶ ὁπόσον ἦν Σύρων ἐμπολιτεῦον τοῖσ τόποισ ταὐτὸν ἔλεγον τοῖσ Σελευκεῦσιν ἐπὶ πολέμῳ τῷ πρὸσ τοὺσ Ιοὐδαίουσ.

καὶ συνελέγησαν ὥστε πολὺ εἴσ τε τὰ Νέερδα καὶ τὴν Νίσιβιν ὀχυρότητι τῶν πόλεων κτώμενοι τὴν ἀσφάλειαν, καὶ ἄλλωσ πληθὺσ ἅπασα μαχίμων ἀνδρῶν κατοικεῖται.

καὶ τὰ μὲν κατὰ Ιοὐδαίουσ τοὺσ ἐν τῇ Βαβυλωνίᾳ κατῳκημένουσ τοιαῦτα ἦν.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION