헬라어 문장 검색 - ΦλαϝιύΑντιθυί15́

(플라비우스 요세푸스, Antiquitates Judaicae, Book 15)

Σόσσιοσ μὲν οὖν καὶ Ἡρώδησ ὡσ κατὰ κράτοσ ἔλαβον Ιἑροσόλυμα καὶ πρὸσ τούτοισ αἰχμάλωτον Ἀντίγονον, ἡ πρὸ ταύτησ ἡμῖν ἐδήλωσεν βίβλοσ· τὰ δ’ ἐκείνῃ συνεχῆ νῦν ἐροῦμεν. ἐπειδὴ γὰρ τῆσ ὅλησ Ιοὐδαίασ ἐνεχειρίσθη τὴν ἀρχὴν Ἡρώδησ, τοῦ κατὰ τὴν πόλιν πλήθουσ ὅσοι μὲν ἦσαν ἰδιωτεύοντεσ ἔτι τἀκείνου φρονοῦντεσ ἐν προαγωγῇ τούτουσ ἐποιεῖτο, τοὺσ δὲ τὰ τῶν ἐναντίων ἑλομένουσ οὐκ ἐπέλιπε τιμωρούμενοσ καὶ κολάζων καθ’ ἑκάστην ἡμέραν.

ἐτιμῶντο δὲ μάλιστα παρ’ αὐτῷ Πολλίων ὁ Φαρισαῖοσ καὶ Σαμαίασ ὁ τούτου μαθητήσ·

πολιορκουμένων γὰρ τῶν Ιἑροσολύμων οὗτοι συνεβούλευον τοῖσ πολίταισ δέξασθαι τὸν Ἡρώδην, ἀνθ’ ὧν καὶ τὰσ ἀμοιβὰσ ἀπελάμβανον. ὁ δὲ Πολλίων οὗτοσ καὶ κρινομένου ποτὲ Ἡρώδου τὴν ἐπὶ θανάτῳ προεῖπεν ὀνειδίζων Ὑρκανῷ καὶ τοῖσ δικάζουσιν, ὡσ περισωθεὶσ Ἡρώδησ ἅπαντασ αὐτοὺσ ἐπεξελεύσεται·

καὶ τοῦτο χρόνῳ προύβη τοῦ θεοῦ τοὺσ λόγουσ αὐτοῦ τελειώσαντοσ. Ἐν δὲ τῷ τότε κρατήσασ τῶν Ιἑροσολύμων πάντα συνεφόρει τὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ κόσμον ἔτι καὶ τοὺσ εὐπόρουσ ἀφαιρούμενοσ, καὶ συναγαγὼν πλῆθοσ ἀργυρίου καὶ χρυσίου παντὶ τούτῳ τὸν Ἀντώνιον ἐδωρεῖτο καὶ τοὺσ περὶ αὐτὸν φίλουσ.

ἀπέκτεινε δὲ τεσσαρακονταπέντε τοὺσ πρώτουσ ἐκ τῆσ αἱρέσεωσ Ἀντιγόνου φύλακασ περιστήσασ ταῖσ πύλαισ τῶν τειχῶν, ἵνα μή τισ συνεκκομισθῇ τοῖσ τεθνεῶσι, καὶ τοὺσ νεκροὺσ ἠρεύνων, καὶ πᾶν τὸ εὑρισκόμενον ἀργύριον ἢ χρυσίον ἤ τι κειμήλιον ἀνεφέρετο τῷ βασιλεῖ, πέρασ τε κακῶν οὐδὲν ἦν·

τὰ μὲν γὰρ ἡ πλεονεξία τοῦ κρατοῦντοσ ἐν χρείᾳ γεγενημένου διεφόρει, τὴν δὲ χώραν μένειν ἀγεώργητον τὸ ἑβδοματικὸν ἠνάγκαζεν ἔτοσ·

ἐνεστήκει γὰρ τότε, καὶ σπείρειν ἐν ἐκείνῳ τὴν γῆν ἀπηγορευμένον ἐστὶν ἡμῖν. Ἀντώνιοσ δὲ λαβὼν αἰχμάλωτον τὸν Ἀντίγονον δέσμιον ἔγνω μέχρι θριάμβου φυλάττειν, ἐπεὶ δ’ ἤκουσεν νεωτερίζειν τὸ ἔθνοσ κἀκ τοῦ πρὸσ Ἡρώδην μίσουσ εὔνουν Ἀντιγόνῳ διαμένον, ἔγνω τοῦτον ἐν Ἀντιοχείᾳ πελεκίσαι·

σχεδὸν γὰρ οὐδαμῶσ ἠρεμεῖν ἠδύναντο οἱ Ιοὐδαῖοι. μαρτυρεῖ δέ μου τῷ λόγῳ Στράβων ὁ Καππάδοξ λέγων οὕτωσ·

"Ἀντώνιοσ δὲ Ἀντίγονον τὸν Ιοὐδαῖον ἀχθέντα εἰσ Ἀντιόχειαν πελεκίζει. καὶ ἔδοξε μὲν οὗτοσ πρῶτοσ Ῥωμαίων βασιλέα πελεκίσαι, οὐκ οἰηθεὶσ ἕτερον τρόπον μεταθεῖναι ἂν τὰσ γνώμασ τῶν Ιοὐδαίων, ὥστε δέξασθαι τὸν ἀντ’ ἐκείνου καθεσταμένον Ἡρώδην· οὐδὲ γὰρ βασανιζόμενοι βασιλέα ἀναγορεύειν αὐτὸν ὑπέμειναν· οὕτωσ μέγα τι ἐφρόνουν περὶ τοῦ πρώτου βασιλέωσ.

τὴν οὖν ἀτιμίαν ἐνόμισε μειώσειν τῆσ πρὸσ αὐτὸν μνήμησ, μειώσειν δὲ καὶ τὸ πρὸσ Ἡρώδην μῖσοσ. " ταῦτα μὲν ὁ Στράβων. Κατασχόντοσ δὲ τὴν βασιλείαν Ἡρώδου πυθόμενοσ Ὑρκανὸσ ὁ ἀρχιερεύσ, ἦν δὲ παρὰ Πάρθοισ αἰχμάλωτοσ, ἀφικνεῖται πρὸσ Ἡρώδην τῆσ αἰχμαλωσίασ ἀπολυθεὶσ τρόπῳ τοιούτῳ·

Βαζαφράνησ καὶ Πάκοροσ οἱ τῶν Πάρθων στρατηγοί, λαβόντεσ αἰχμαλώτουσ Ὑρκανὸν τὸν πρῶτον ἀρχιερέα γενόμενον εἶτα βασιλέα καὶ τὸν ἀδελφὸν Ἡρώδου Φασάηλον εἰσ Πάρθουσ ἀνῆγον.

καὶ Φασάηλοσ μὲν οὐ φέρων τὴν ἐν τοῖσ δεσμοῖσ αἰσχύνην, πάσησ δὲ ζωῆσ κρείττονα τὸν μετὰ δόξησ ἡγούμενοσ θάνατον αὐτὸσ ἑαυτοῦ γίνεται φονεύσ, καθὼσ προεῖπον.

Ὑρκανῷ δ’ ἀναχθέντι Φραάτησ ὁ τῶν Πάρθων βασιλεὺσ ἐπ’ αὐτὸν ἐπιεικέστερον προσηνέχθη, τὸ τῆσ εὐγενείασ αὐτοῦ διάσημον προπεπυσμένοσ.

διὰ τοῦτο δεσμῶν μὲν ἀφῆκεν, ἐν Βαβυλῶνι δὲ κατάγεσθαι παρεῖχεν, ἔνθα καὶ πλῆθοσ ἦν Ιοὐδαίων. οὗτοι τὸν Ὑρκανὸν ἐτίμων ὡσ ἀρχιερέα καὶ βασιλέα καὶ πᾶν τὸ μέχρισ Εὐφράτου νεμόμενον Ιοὐδαίων ἔθνοσ·

τῷ δ’ ἦν ἀγαπητὰ ταῦτα. πυθόμενοσ δὲ τὸν Ἡρώδην παρειληφέναι τὴν βασιλείαν ἀντιμετεχώρει ταῖσ ἐλπίσιν ἐξ ἀρχῆσ τε φιλοστόργωσ διακείμενοσ καὶ τῆσ χάριτοσ ἀπομνησθήσεσθαι προσδοκῶν, κρινόμενον ὅτι καὶ μέλλοντα θανάτῳ ζημιοῦσθαι τοῦ κινδύνου καὶ τῆσ κολάσεωσ ἐρρύσατο.

λόγουσ οὖν προσέφερε τοῖσ Ιοὐδαίοισ ἰέναι παρ’ αὐτὸν ἐσπουδακώσ. οἱ δὲ περιείχοντο καὶ μένειν ἠξίουν τὰσ ὑπουργίασ ἅμα καὶ τὰσ τιμὰσ λέγοντεσ, ὡσ οὐδὲν ἐνδεὲσ αὐτῷ τῆσ εἰσ τοὺσ ἀρχιερεῖσ ἢ βασιλεῖσ τιμῆσ ἐξ αὐτῶν εἰή, καὶ τὸ μεῖζον, ὅτι μηδὲ ἐκεῖ τούτων μεταλαβεῖν δύναται κατὰ λώβην τοῦ σώματοσ, ἣν ὑπ’ Ἀντιγόνου πάθοι, τάσ τε χάριτασ οὐχ ὁμοίωσ ἀποδίδοσθαι παρὰ τῶν βασιλέων, ἃσ ἔλαβον ἰδιωτεύοντεσ, ἐξαλλαττούσησ αὐτοὺσ οὐκ ἀλόγωσ τῆσ τύχησ.

Τοιαῦτα κατὰ τὸ συμφέρον ὑποτεινόντων Ὑρκανὸσ πόθον εἶχεν ἀπιέναι, καὶ γράφων Ἡρώδησ παρεκάλει δεῖσθαι Φραάτου καὶ τῶν ἐκεῖ Ιοὐδαίων μὴ φθονῆσαι δυνάμει κοινὴν ἕξοντι τὴν βασιλείαν·

ἄρτι γὰρ εἶναι καιρὸν αὐτῷ μὲν ἐκτῖσαι τὰσ χάριτασ ὧν εὖ πάθοι καὶ τραφεὶσ ὑπ’ αὐτοῦ καὶ περισωθείσ, ἐκείνῳ δὲ κομίζεσθαι. ταῦτα γράφων Ὑρκανῷ πέμπει καὶ παρὰ τὸν Φραάτην πρεσβευτὴν Σαραμάλλαν καὶ δῶρα πλείω, μὴ διακωλῦσαι τὰσ εἰσ τὸν εὐεργέτην αὐτοῦ χάριτασ ὁμοίωσ φιλανθρωπευόμενον.

ἦν δ’ οὐκ ἐντεῦθεν ἡ σπουδή, διὰ δὲ τὸ μὴ κατ’ ἀξίαν αὐτὸσ ἄρχειν δεδοίκει τὰσ ἐξ εὐλόγων μεταβολὰσ καὶ τὸν Ὑρκανὸν ὑποχείριον ἔχειν ἔσπευδεν ἢ καὶ παντάπασιν ἐκποδὼν ποιήσασθαι·

τοῦτο γὰρ ἔπραξεν ἐν ὑστέρῳ. Τότε μέντοι γε ἐπειδὴ παρῆν πεπεισμένοσ ἐφέντοσ τε τοῦ Πάρθου καὶ τῶν Ιοὐδαίων χρήματα παρασχομένων, ἁπάσῃ τιμῇ δεξάμενοσ αὐτὸν ἔν τε τοῖσ συλλόγοισ τὸν πρῶτον ἔνεμε τόπον καὶ παρὰ τὰσ ἑστιάσεισ προκατακλίνων ἐξηπάτα πατέρα καλῶν καὶ παντοδαπῶσ τὸ τῆσ ἐπιβουλῆσ ἀνύποπτον πραγματευόμενοσ.

ὑποκαθίστατο δὲ καὶ τἆλλα πρὸσ τὸ συμφέρον τῆσ ἀρχῆσ, ἐξ ὧν αὐτῷ καὶ τὰ περὶ τὴν οἰκίαν ἐστασιάσθη·

φυλαττόμενοσ γάρ τινα τῶν ἐπισήμων ἀποδεικνύειν ἀρχιερέα τοῦ θεοῦ, μεταπεμψάμενοσ ἐκ τῆσ Βαβυλῶνοσ ἱερέα τῶν ἀσημοτέρων Ἀνάνηλον ὀνόματι τούτῳ τὴν ἀρχιερωσύνην δίδωσιν. Εὐθὺσ οὖν οὐκ ἤνεγκεν Ἀλεξάνδρα τὴν ἐπήρειαν, θυγάτηρ μὲν Ὑρκανοῦ, γυνὴ δὲ Ἀλεξάνδρου τοῦ Ἀριστοβούλου βασιλέωσ, ἐξ Ἀλεξάνδρου παῖδασ ἔχουσα τὸν μὲν ὡρ́ᾳ κάλλιστον Ἀριστόβουλον καλούμενον, τὴν δὲ Ἡρώδῃ συνοικοῦσαν Μαριάμμην εὐμορφίᾳ διάσημον.

ἐτετάρακτο δὲ καὶ χαλεπῶσ ἔφερεν τὴν ἀτιμίαν τοῦ παιδόσ, εἰ περιόντοσ ἐκείνου τῶν ἐπικλήτων τισ ἀξιοῦται τῆσ ἀρχιερωσύνησ, καὶ γράφει Κλεοπάτρᾳ μουσουργοῦ τινοσ αὐτῇ συμπραγματευομένου τὰ περὶ τὴν κομιδὴν τῶν γραμμάτων αἰτεῖσθαι παρ’ Ἀντωνίου τῷ παιδὶ τὴν ἀρχιερωσύνην.

Ἀντωνίου δὲ ῥαθυμότερον ὑπακούοντοσ, ὁ φίλοσ αὐτοῦ Δέλλιοσ εἰσ Ιοὐδαίαν ἐλθὼν ἐπί τινασ χρείασ ὡσ εἶδεν τὸν Ἀριστόβουλον, ἠγάσθη τε τῆσ ὡρ́ασ καὶ τὸ μέγεθοσ καὶ κάλλοσ τοῦ παιδὸσ ἐθαύμασεν, οὐχ ἧττον δὲ τὴν Μαριάμμην συνοικοῦσαν τῷ βασιλεῖ, καὶ δῆλοσ ἦν καλλίπαιδά τινα τὴν Ἀλεξάνδραν διειληφώσ.

ἐκείνησ δὲ εἰσ λόγουσ ἐλθούσησ αὐτῷ πείθει γραψαμένην ἀμφοτέρων εἰκόνασ Ἀντωνίῳ διαπέμψασθαι·

θεασαμένου γὰρ οὐδενὸσ ἀτευκτήσειν ὧν ἀξιοῖ. τούτοισ ἐπαρθεῖσα τοῖσ λόγοισ Ἀλεξάνδρα πέμπει τὰσ εἰκόνασ Ἀντωνίῳ·

καὶ Δέλλιοσ ἐτερατεύετο λέγων οὐκ ἐξ ἀνθρώπων αὐτῷ δοκεῖν, ἀλλά τινοσ θεοῦ γενέσθαι τοὺσ παῖδασ. ἐπραγματεύετο δὲ δι’ ἑαυτοῦ πρὸσ τὰσ ἡδονὰσ ἑλκύσαι τὸν Ἀντώνιον. ὁ δὲ τὴν μὲν κόρην ᾐδέσθη μεταπέμπεσθαι γεγαμημένην Ἡρώδῃ καὶ τὰσ εἰσ Κλεοπάτραν ἐκ τοῦ τοιούτου διαβολὰσ φυλαττόμενοσ, ἐπέστελλε δὲ πέμπειν τὸν παῖδα σὺν εὐπρεπείᾳ προστιθείσ, εἰ μὴ βαρὺ δοκοίη.

τούτων ἀπενεχθέντων πρὸσ Ἡρώδην οὐκ ἀσφαλὲσ ἔκρινεν ὡρ́ᾳ τε κάλλιστον ὄντα τὸν Ἀριστόβουλον ἑκκαιδεκαέτησ γὰρ ὢν ἐτύγχανεν, καὶ γένει προύχοντα πέμπειν παρὰ τὸν Ἀντώνιον, ἰσχύοντα μὲν ὡσ οὐκ ἄλλοσ ἐν τῷ τότε Ῥωμαίων, ἕτοιμον δὲ τοῖσ ἐρωτικοῖσ αὐτὸν ὑποθεῖναι καὶ τὰσ ἡδονὰσ ἀπαρακαλύπτωσ ἐκ τοῦ δύνασθαι ποριζόμενον.

ἀντέγραψεν οὖν ὡσ, εἰ μόνον ἐξέλθοι τῆσ χώρασ τὸ μειράκιον, ἅπαντα πολέμου καὶ ταραχῆσ ἀναπλησθήσεται Ιοὐδαίων ἐλπισάντων μεταβολὴν καὶ νεωτερισμὸν ἐπ’ ἄλλῳ βασιλεῖ.

κρύφα τε ἐπιβουλεῦσαι λέγων τῇ βασιλείᾳ καὶ διὰ τῆσ Κλεοπάτρασ πράττειν, ὅπωσ αὐτὸσ μὲν ἀφαιρεθῇ τὴν ἀρχήν, τὸ δὲ μειράκιον ἀντ’ αὐτοῦ παραλάβῃ τὰ πράγματα δι’ Ἀντωνίου.

καὶ ταῦτα βούλεσθαι μὲν ἐκείνην οὐ δικαίωσ, ὁπότε καὶ τὴν θυγατέρα συναποστεροίη τῆσ οὔσησ αὐτῇ τιμῆσ καὶ ταραχὰσ ἐπὶ τῇ βασιλείᾳ πραγματεύοιτο, πολλὰ πονήσαντοσ αὐτοῦ καὶ κτησαμένου κινδύνοισ οὐ τοῖσ τυχοῦσιν.

οὐ μὴν ἀπομνημονεύσασ αὐτὸσ ὧν οὐ καλῶσ ἐκείνη πράξειεν ἀποστήσεσθαι τοῦ δίκαιοσ εἶναι περὶ αὐτούσ, ἀλλὰ καὶ νῦν ἔφη διδόναι τῷ παιδὶ τὴν ἀρχιερωσύνην καὶ πάλαι προκαταστήσασθαι τὸν Ἀνάνηλον παιδίου παντάπασιν ὄντοσ Ἀριστοβούλου.

περὶ μὲν τῆσ ἱερωσύνησ φαμένη πᾶν ὁτιοῦν ὑπ’ ἀδοξίασ σπουδάσαι, βασιλείᾳ δὲ μήτε ἐπιτίθεσθαι μήτ’ ἄν, εἰ καὶ προσίοι, βούλεσθαι λαβεῖν, καὶ νῦν ἀποχρώντωσ τιμῆσ ἔχουσα διὰ τὴν ἀρχὴν τὴν ἐκείνου καὶ τὴν ἀσφάλειαν τὴν ἐκ τοῦ δύνασθαι μᾶλλον ἑτέρων ἄρχειν αὐτὸν ἅπαντι τῷ γένει περιοῦσαν.

νῦν τε νενικημένη ταῖσ εὐεργεσίαισ δέχεσθαι μὲν εἰσ τὸν υἱὸν τὴν τιμήν, ἔσεσθαι δὲ πρὸσ πᾶν ὑπήκοοσ, παραιτεῖσθαι δὲ κἂν εἴ τι διὰ γένοσ καὶ τὴν οὖσαν αὐτῇ παρρησίαν προπετέστερον ὑπ’ ἀναξιοπαθείασ δράσειεν.

οὕτωσ ἀλλήλοισ ὁμιλήσαντεσ καὶ σπουδαιότερον ἢ θᾶττον ἐν δεξιαῖσ διελύοντο πάσησ ὑποψίασ, ὡσ ἐδόκουν, ἐξῃρημένησ.

Ὁ δὲ βασιλεὺσ Ἡρώδησ εὐθὺσ μὲν ἀφαιρεῖται τὴν ἀρχιερωσύνην Ἀνάνηλον ὄντα μέν, ὡσ καὶ πρότερον εἴπομεν, οὐκ ἐπιχώριον, ἀλλὰ τῶν ὑπὲρ Εὐφράτην ἀπῳκισμένων Ιοὐδαίων·

οὐ γὰρ ὀλίγαι μυριάδεσ τοῦδε τοῦ λαοῦ περὶ τὴν Βαβυλωνίαν ἀπῳκίσθησαν. ἔνθεν ἦν Ἀνάνηλοσ ἀρχιερατικοῦ γένουσ καὶ πάλαι κατὰ συνήθειαν Ἡρώδῃ σπουδαζόμενοσ.

τοῦτον αὐτὸσ μὲν ἐτίμησεν, ὅτε τὴν βασιλείαν παρέλαβεν, αὐτὸσ δὲ κατέλυσεν ἐπὶ τῷ παῦσαι τὰσ οἰκείασ ταραχὰσ παράνομα ποιῶν· οὐ γὰρ ἄλλοσ γέ τισ ἀφῃρέθη τὴν τιμὴν ἅπαξ παραλαβών. ἀλλὰ πρῶτοσ μὲν Ἀντίοχοσ ὁ Ἐπιφανὴσ ἔλυσε τὸν νόμον ἀφελόμενοσ μὲν Ιἠσοῦν, καταστήσασ δὲ τὸν ἀδελφὸν Ὀνίαν, δεύτεροσ δὲ Ἀριστόβουλοσ Ὑρκανὸν ἀφείλετο τὸν ἀδελφόν, Ἡρώδησ δὲ τρίτοσ ἀντιπαρέδωκεν τὴν ἀρχὴν Ἀριστοβούλῳ τῷ παιδί.

Καὶ τότε μὲν ἐδόκει τεθεραπευκέναι τὰ περὶ τὴν οἰκίαν.

οὐ μὴν ὅπερ εἰκὸσ ἦν ἐν διαλλαγαῖσ ἀνυπόπτωσ διετέλει, τὴν Ἀλεξάνδραν ἐπί τε τοῖσ ἐγχειρηθεῖσιν ἤδη καὶ καιρὸν εἰ λάβοιτο νεωτέρων πραγμάτων ἠξιωκὼσ δεδοικέναι. προσέταττεν οὖν ἔν τε τοῖσ βασιλείοισ διατρίβειν καὶ μηδὲν ἀπ’ ἐξουσίασ δρᾶν, ἐπιμελεῖσ τε ἦσαν φυλακαί, λανθάνοντοσ οὐδ’ εἴ τι πρὸσ τὴν καθ’ ἡμέραν δίαιταν ἐπιτηδεύοιτο.

ταῦτα πάντα κατὰ μικρὸν ἐξηγρίου αὐτὴν καὶ μῖσοσ ἐπεφύετο·

φρονήματοσ γὰρ ἔμπλεωσ οὖσα γυναικείου τὰσ ἐκ τῆσ ὑποψίασ ἐπιμελείασ ἀνηξιοπάθει, παντὸσ οὑτινοσοῦν ἀξιοῦσα μᾶλλον ἢ τῆσ παρρησίασ στερομένη τιμῆσ εὐπρεπείᾳ μετὰ δουλείασ καὶ φόβων καταζῆν. ἔπεμπεν οὖν παρὰ τὴν Κλεοπάτραν ἐν οἷσ εἰή συνεχὲσ ὀδυρομένη καὶ παρακαλοῦσα προσβοηθεῖν αὐτῇ κατὰ δύναμιν.

ἡ δὲ λαθοῦσαν ἐκέλευσεν ἐπ’ Αἰγύπτου σὺν τῷ παιδὶ πρὸσ αὐτὴν ἀποδιδράσκειν. ἐδόκει ταῦτα καὶ τεχνάζεται τοιάδε·

δύο λάρνακασ ὡσ εἰσ ἐκκομιδὴν νεκρῶν παρασκευασαμένη ταύταισ αὐτὴν καὶ τὸν υἱὸν ἐνέβαλεν, ἐπιτάξασα τῶν οἰκετῶν τοῖσ συνειδόσιν διὰ νυκτὸσ ἐκφέρειν. ἦν δὲ τοὐντεῦθεν ἐπὶ θάλατταν ὁδὸσ αὐτοῖσ καὶ πλοῖον, ὃ διαπλεύσειν εἰσ τὴν Αἴγυπτον ἔμελλεν, παρεσκευασμένον. ταῦτα Σαββίωνι τῶν ἐκείνησ φίλων Αἴσωποσ οἰκέτησ αὐτῆσ ἀπαγγέλλει προπεσὼν ὡσ εἰδότι φράσαι.

πυθόμενοσ δὲ Σαββίων, καὶ γὰρ ἦν ἐχθρὸσ Ἡρώδου [πρότερον], ὅτι τῶν ἐπιβουλευσάντων Ἀντιπάτρῳ κατὰ τὴν φαρμακείαν εἷσ ἐνομίζετο, τὸ μῖσοσ ὑπαλλάξεσθαι τῇ περὶ τὴν μήνυσιν εὐνοίᾳ προσεδόκησεν καὶ καταλέγει τῷ βασιλεῖ τὴν τῆσ Ἀλεξάνδρασ ἐπιβουλήν. ὁ δὲ τὴν μὲν ἑώσ τῆσ ἐγχειρήσεωσ ἐάσασ προελθεῖν ἐπ’ αὐτοφώρῳ τοῦ δρασμοῦ συνέλαβεν, παρῆκεν δὲ τὴν ἁμαρτίαν, χαλεπὸν μὲν οὐδέν, εἰ καὶ σφόδρα βουλομένῳ ἦν αὐτῷ, διαθεῖναι τολμήσασ, οὐ γὰρ ἂν ἀνασχέσθαι Κλεοπάτραν αἰτίαν ἐπὶ τῷ πρὸσ αὐτὸν μίσει λαβοῦσαν, ἐμφαίνων δὲ μεγαλοψυχίαν μᾶλλον ἐξ ἐπιεικείασ αὐτοῖσ συνεγνωκέναι.

προύκειτο μέντοι παντάπασιν αὐτῷ τὸ μειράκιον ἐκποδὼν ποιεῖσθαι, τὸ δὲ μὴ ταχὺ μηδ’ ἅμα τοῖσ πεπραγμένοισ ἐδόκει πιθανώτερον εἰσ τὸ λανθάνειν.

Καὶ τῆσ σκηνοπηγίασ ἐπεχούσησ, ἑορτὴ δέ ἐστιν αὕτη παρ’ ἡμῖν εἰσ τὰ μάλιστα τηρουμένη, ταύτασ τὰσ ἡμέρασ ὑπερεβάλλετο καὶ πρὸσ εὐφροσύναισ αὐτόσ τε καὶ τὸ λοιπὸν πλῆθοσ ἦν.

ἐκίνησεν δ’ αὐτὸν ὅμωσ κἀκ τῶν τοιούτων ἐπισπεῦσαι τὰ περὶ τὴν προαίρεσιν ἐμφανῶσ παροξύνων ὁ φθόνοσ. ὁρμή τε τῷ πλήθει πρὸσ αὐτὸν εὐνοίασ ἐγένετο καὶ τῶν Ἀριστοβούλῳ τῷ πάππῳ πεπραγμένων ἐναργὴσ ἡ μνήμη παρέστη, νικώμενοί τε κατὰ μικρὸν ἐξηλέγχοντο τὰσ διαθέσεισ χαίροντεσ ὁμοῦ καὶ συγχεόμενοι καὶ φωνὰσ εὐφήμουσ εἰσ αὐτὸν ἀφιέντεσ εὐχαῖσ μεμιγμένασ, ὡσ ἐμφανῆ γενέσθαι τὴν εὔνοιαν τῶν ὄχλων καὶ προπετεστέραν ἐν βασιλείᾳ δοκεῖν τὴν ὧν πεπόνθεσαν ὁμολογίαν.

ἐπὶ τούτοισ ἅπασιν Ἡρώδησ ἔγνω τὴν προαίρεσιν, ἣν εἶχεν εἰσ τὸ μειράκιον, ἐξεργάσασθαι.

καὶ τῆσ ἑορτῆσ παρελθούσησ εἱστιᾶτο μὲν ἐν Ιἑριχοῦντι δεχομένησ αὐτοὺσ τῆσ Ἀλεξάνδρασ, φιλοφρονούμενοσ δὲ τὸ μειράκιον καὶ προέλκων εἰσ ἀδεῆ πότον ἕτοιμοσ ἦν συμπαίζειν καὶ νεανιεύεσθαι κεχαρισμένωσ ἐκείνῳ. τοῦ δὲ περὶ τὸν τόπον ἰδιώματοσ θερινωτέρου τυγχάνοντοσ συνειλεγμένοι τάχιον ἐξῆλθον ἀλύοντεσ, καὶ ταῖσ κολυμβήθραισ ἐπιστάντεσ, αἳ μεγάλαι περὶ τὴν αὐλὴν ἐτύγχανον, ἀνέψυχον τὸ θερμότατον τῆσ μεσημβρίασ.

καὶ πρῶτον μὲν ἑώρων τοὺσ νέοντασ τῶν οἰκετῶν καὶ φίλων, ἔπειτα προαχθέντοσ καὶ τοῦ μειρακίου τῷ καὶ τὸν Ἡρώδην παροξῦναι, τῶν φίλων οἷσ ταῦτα ἐπιτέτακτο σκότουσ ἐπέχοντοσ βαροῦντεσ ἀεὶ καὶ βαπτίζοντεσ ὡσ ἐν παιδιᾷ νηχόμενον οὐκ ἀνῆκαν, ἑώσ καὶ παντάπασιν ἀποπνῖξαι.

καὶ διεφθάρη μὲν οὕτωσ Ἀριστόβουλοσ, ὀκτωκαίδεκα μὲν οὐ πάντα βιοὺσ ἔτη, τὴν δ’ ἱερωσύνην κατασχὼν ἐνιαυτόν, ἣν Ἀνάνηλοσ ἐκομίσατο πάλιν.

Ἐξαγγελθέντοσ δὲ τοῦ πάθουσ ταῖσ γυναιξὶν εὐθὺσ μὲν ἐκ μεταβολῆσ θρῆνοσ ἦν ἐπὶ προκειμένῳ τῷ νεκρῷ καὶ πένθοσ ἄσχετον, ἥ τε πόλισ τοῦ λόγου διαδοθέντοσ ὑπερήλγει πάσησ ἑστίασ οἰκειουμένησ τὴν συμφορὰν ὡσ οὐκ ἐπ’ ἀλλοτρίῳ γενομένην.

Ἀλεξάνδρα δὲ καὶ μᾶλλον ἐκπαθὴσ ἦν συνέσει τῆσ ἀπωλείασ, τὸ μὲν ἀλγοῦν ἐκ τοῦ γινώσκειν ὅπωσ ἐπράχθη πλεῖον ἔχουσα, τὸ δ’ ἐγκαρτερεῖν ἀναγκαῖον ἐπὶ μείζονοσ κακοῦ προσδοκίᾳ ποιουμένη.

καὶ πολλάκισ μὲν ἦλθεν αὐτοχειρίᾳ περιγράψασθαι τὸν βίον, ἐπέστη δ’ ὅμωσ, εἰ δύναιτο ζῶσα προσαρκέσαι τῷ κατ’ ἐπιβουλὰσ ἀνόμωσ διεφθαρμένῳ, τό τε πλέον ἐντεῦθεν αὐτῇ παρεκρότει τὸν βίον, καὶ τὸ μηδεμίαν ὑποψίαν ἐνδοῦναι τοῦ κατὰ πρόνοιαν ἀπολέσθαι τὸν υἱὸν ἱκανὸν εἰσ εὐκαιρίαν ἀμύνησ ἐνόμιζε.

κἀκείνη μὲν ἐγκρατῶσ ἔφερε τὴν ὑποψίαν.

Ἡρώδησ δὲ πᾶσι τοῖσ ἔξωθεν πιθανῶσ ἀπεσκευάζετο, μὴ μετὰ προνοίασ γενέσθαι τῷ παιδὶ τὸν θάνατον, οὐχ ὅσα πρὸσ πένθοσ ἐπιτηδεύων μόνον, ἀλλὰ καὶ δάκρυσι χρώμενοσ καὶ σύγχυσιν τῆσ ψυχῆσ ἐμφαίνων ἀληθινήν, τάχα μὲν καὶ τοῦ πάθουσ ἀπονικῶντοσ αὐτὸν ἐν ὄψει τῆσ τε ὡρ́ασ καὶ τοῦ κάλλουσ, εἰ καὶ πρὸσ ἀσφάλειαν ὁ θάνατοσ τοῦ παιδὸσ ἐνομίζετο, δῆλον δ’ ὡσ ἀπολογίαν αὐτὰ πραγματευόμενοσ. τά γε μὴν εἰσ τὴν πολυτέλειαν τῆσ ἐκφορᾶσ καὶ μᾶλλον ἐπεδείξατο, πολλὴν μὲν τὴν παρασκευὴν περί τε τὰσ θήκασ καὶ τὸ πλῆθοσ τῶν θυμιαμάτων ποιησάμενοσ, πολὺν δὲ συγκαταθάπτων κόσμον, ὡσ ἐκπλῆξαι τὸ λυπηρὸν τῆσ ἐν ταῖσ γυναιξὶν ἀλγηδόνοσ καὶ παραμυθήσασθαι τούτῳ τῷ μέρει.

Τὴν δ’ Ἀλεξάνδραν ἥττησε μὲν οὐδὲν τῶν τοιούτων, ἀεὶ δὲ καὶ μᾶλλον ἡ μνήμη τοῦ κακοῦ παρέχουσα τὴν ὀδύνην ὀδυρτικὴν ἐποίει καὶ φιλόνεικον, καὶ γράφει τὴν ἐπιβουλὴν Ἡρώδου τῇ Κλεοπάτρᾳ καὶ τὴν ἀπώλειαν τοῦ παιδόσ.

ἡ δὲ καὶ πάλαι σπεύδουσα προσαρκέσαι δεομένῃ καὶ τὰσ ἀτυχίασ οἰκτείρουσα τῆσ Ἀλεξάνδρασ αὐτῆσ ἐποιεῖτο τὸ πᾶν πρᾶγμα καὶ Ἀντώνιον οὐκ ἀνίει τίσασθαι τὸν φόνον τοῦ παιδὸσ παροξύνουσα·

οὐ γὰρ ἄξιον Ἡρώδην δι’ αὐτοῦ καταστάντα βασιλέα τῆσ οὐδὲν προσηκούσησ ἀρχῆσ εἰσ τοὺσ ὄννωσ βασιλεῖσ τοιαύτασ ἐπιδείκνυσθαι παρανομίασ. τούτοισ ἀναπειθόμενοσ Ἀντώνιοσ ὡσ ἐπὶ Λαοδικείασ ἐστάλη, πέμπει κελεύων Ἡρώδην ἐλθόντα τῶν εἰσ Ἀριστόβουλον ἀπολύσασθαι·

πεπρᾶχθαι γὰρ οὐκ ὀρθῶσ τὴν ἐπιβουλήν, εἰ δι’ αὐτοῦ γέγονεν. ὁ δὲ τήν τε αἰτίαν δεδοικὼσ καὶ τὴν Κλεοπάτρασ δυσμένειαν, ὡσ οὐκ ἀνῆκεν ἐξεργαζομένη κακῶσ αὐτῷ τὸν Ἀντώνιον ἔχειν, ἔγνω μὲν ὑπακούειν, οὐδὲ γὰρ ἄλλο τι πράττειν ἐνῆν, καταλιπὼν δὲ τὸν θεῖον αὐτοῦ Ιὤσηπον ἐπίτροπον τῆσ ἀρχῆσ καὶ τῶν ἐκεῖ πραγμάτων ἐνετείλατο λεληθότωσ, εἰ πάθοι τι παρ’ Ἀντωνίῳ, παραχρῆμα καὶ τὴν Μαριάμμην ἀνελεῖν·

αὐτόσ τε γὰρ ἔχειν φιλοστόργωσ πρὸσ τὴν γυναῖκα καὶ δεδοικέναι τὴν ὕβριν, εἰ καὶ τεθνηκότοσ ἐκείνη κατ’ εὐμορφίαν ἄλλῳ τινὶ σπουδάζοιτο.

τὸ δὲ σύμπαν ἐνέφαινεν ὁρμὴν Ἀντωνίου περὶ τὴν ἄνθρωπον, ὅτι καὶ πάλαι παρακηκοὼσ ὑπὲρ τῆσ εὐμορφίασ ἐτύγχανεν.

Ἡρώδησ μὲν [οὖν] ἐπιστείλασ ταῦτα καὶ τὰσ ἐλπίδασ οὐκ ἀσφαλεῖσ ἔχων ὑπὲρ τῶν ὅλων ἀπῄει πρὸσ Ἀντώνιον. Ὁ δὲ Ιὤσηποσ ἐπὶ τῆσ διοικήσεωσ ὢν τῶν ἐν τῇ βασιλείᾳ πραγμάτων καὶ διὰ τοῦτο συνεχὲσ ἐντυγχάνων τῇ Μαριάμμῃ περί τε τὰσ πραγματείασ καὶ τιμῆσ ἕνεκεν, ἣν ἔδει βασιλευούσῃ παρ’ αὐτοῦ γενέσθαι, καθίει συνεχεῖσ ὁμιλίασ ὑπὲρ τῆσ Ἡρώδου πρὸσ αὐτὴν εὐνοίασ καὶ φιλοστοργίασ.

ἐξειρωνευομένων δὲ γυναικείωσ τοὺσ λόγουσ καὶ μάλιστα τῆσ Ἀλεξάνδρασ, ὑπερεσπουδακὼσ ὁ Ιὤσηποσ ἐπιδεῖξαι τὴν διάνοιαν τοῦ βασιλέωσ προήχθη καὶ τὰ περὶ τὴν ἐντολὴν εἰπεῖν, πίστιν αὐτὰ ποιούμενοσ ὡσ οὐδὲ χωρὶσ ἐκείνησ ζῆν δύναται κἂν εἰ πάσχοι δεινόν τι οὐκ ἀξιοῦντοσ οὐδὲ θανάτῳ διεζεῦχθαι.

ταῦτα μὲν Ιὤσηποσ.

αἱ δὲ γυναῖκεσ, ὡσ εἰκόσ, οὐ τὸ φιλόστοργον τῆσ περὶ τὸν Ἡρώδην διαθέσεωσ, τὸ δὲ χαλεπόν, εἰ μηδ’ ἀποθνήσκοντοσ ὑστερήσειεν ἀπωλείασ καὶ θανάτου τυραννικοῦ, προλαμβάνουσαι χαλεπὴν τὴν ὑπόνοιαν τοῦ ῥηθέντοσ εἶχον. Ἐν δὲ τούτῳ καὶ λόγοσ ἐγένετο κατὰ τὴν πόλιν τῶν Ιἑροσολυμιτῶν παρὰ τῶν ἐν ἔχθει τὸν Ἡρώδην ἐχόντων, ὡσ Ἀντώνιοσ αἰκισάμενοσ αὐτὸν ἀποκτείνειεν.

ἡ δὲ φήμη πάντασ μὲν ἐτάραξεν, ὡσ εἰκόσ, τοὺσ περὶ τὸ βασίλειον, μάλιστα δὲ καὶ τὰσ γυναῖκασ. Ἀλεξάνδρα δὲ καὶ τὸν Ιὤσηπον ἀναπείθει τῶν βασιλείων ἐξελθόντα σὺν αὐταῖσ προσφυγεῖν τοῖσ σημείοισ τοῦ Ῥωμαϊκοῦ τάγματοσ, ὃ τότε περὶ τὴν πόλιν ἐπὶ φρουρᾷ τῆσ βασιλείασ ἐστρατοπέδευεν ἡγουμένου υἱοῦ ἰούδα·

διὰ γὰρ τοῦτο πρῶτον μέν, εἰ καί τισ ἀπαντήσειεν ταραχὴ περὶ τὴν αὐλήν, ἐν ἀσφαλεστέρῳ διάξειν αὐτοὶ Ῥωμαίουσ εὐμενεῖσ ἔχοντεσ·

ἔπειτα καὶ τεύξεσθαι παντὸσ ἠλπικέναι τὴν Μαριάμμην Ἀντωνίου θεασαμένου, δι’ οὗ καὶ τὴν ἀρχὴν ἀναλήψεσθαι καὶ μηδενὸσ ὑστερήσειν ὧν εἰκὸσ τοῖσ ἐν εὐγενείᾳ βασιλικῇ γεγονόσιν. Ἐπὶ τούτων δὲ τῶν λογισμῶν τετυχηκόσιν αὐτοῖσ γράμματα παρ’ Ἡρώδου περὶ τῶν ὅλων ἀφίκετο τῆσ φήμησ ἐναντία καὶ τῶν προλαληθέντων.

ἐπειδὴ γὰρ ἐγένετο παρ’ Ἀντωνίῳ, ταχὺ μὲν αὐτὸν ἀνεκτήσατο τοῖσ δώροισ ἃ φέρων ἧκεν ἐκ τῶν Ιἑροσολύμων, ταχὺ δὲ ταῖσ ὁμιλίαισ παρεστήσατο χαλεπῶσ ἔχειν εἰσ αὐτόν, οἵ τε τῆσ Κλεοπάτρασ λόγοι πρὸσ τὴν ἐξ ἐκείνου θεραπείαν ἧττον ἠδυνήθησαν·

οὐ γὰρ ἔφη καλῶσ ἔχειν Ἀντώνιοσ βασιλέα περὶ τῶν κατὰ τὴν ἀρχὴν γεγενημένων εὐθύνασ ἀπαιτεῖν·

οὕτωσ γὰρ ἂν οὐδὲ βασιλεὺσ εἰή· δόντασ δὲ τὴν τιμὴν καὶ τῆσ ἐξουσίασ καταξιώσαντασ ἐᾶν αὐτῇ χρῆσθαι. τὸ δ’ αὐτὸ καὶ τῇ Κλεοπάτρᾳ μὴ πολυπραγμονεῖσθαι τὰ περὶ τὰσ ἀρχὰσ συμφέρειν. ὑπὲρ τούτων Ἡρώδησ ἔγραφεν καὶ τὰσ ἄλλασ διεξῄει τιμάσ, ἃσ ἔχοι παρ’ Ἀντωνίῳ συνθακῶν ἐν ταῖσ διαγνώσεσιν καὶ συνεστιώμενοσ ἐφ’ ἑκάστησ ἡμέρασ, καὶ τούτων ὅπωσ τυγχάνοι χαλεπῆσ εἰσ τὰσ διαβολὰσ αὐτῷ τῆσ Κλεοπάτρασ οὔσησ·

πόθῳ γὰρ τῆσ χώρασ ἐξαιτουμένη τὴν βασιλείαν αὐτῇ προσγενέσθαι πάντα τρόπον ἐκποδὼν αὐτὸν ἐσπουδάκει ποιεῖσθαι. δικαίου μέντοι τυγχάνων Ἀντωνίου μηδὲν ἔτι δυσχερὲσ προσδοκᾶν, ἀλλὰ καὶ θᾶττον ἥξειν βεβαιοτέραν τὴν εὔνοιαν τὴν παρ’ αὐτοῦ προσειληφὼσ τῇ βασιλείᾳ καὶ τοῖσ πράγμασιν.

καὶ τῇ Κλεοπάτρᾳ μηκέτι προσεῖναι τὴν ἐλπίδα τῆσ πλεονεξίασ Ἀντωνίου δόντοσ ἀνθ’ ὧν ἠξίου τὴν κοίλην Συρίαν καὶ διὰ τούτου παρηγορήσαντοσ ὁμοῦ καὶ ἀποσκευασαμένου τὰσ ἐντεύξεισ, ἃσ ὑπὲρ τῆσ Ιοὐδαίασ ἐποιεῖτο.

ἡ δὲ Σαλώμη καὶ κατὰ τἀνδρὸσ Ιὠσήπου λόγον εἶπεν τὸ ἐν διαβολῇ ποιοῦσα καὶ τῇ Μαριάμμῃ συγγενόμενον διατελεῖν.

ἔλεγεν δὲ ταῦτα χαλεπῶσ ἔχουσα πρὸσ αὐτὴν ἐκ πλείονοσ, ὅτι κατὰ τὰσ διαφορὰσ φρονήματι χρωμένη μείζονι τὴν ἐκείνων ἐξωνείδιζεν δυσγένειαν. Ἡρώδησ δὲ θερμῶσ ἀεὶ καὶ ἐρωτικῶσ πρὸσ τὴν Μαριάμμην ἔχων εὐθὺσ ἐξετετάρακτο καὶ τὴν ζηλοτυπίαν οὐκ ἔφερεν, ἐπικρατούμενοσ δ’ ἀεὶ τοῦ μὴ προπετέσ τι ποιῆσαι διὰ τὸν ἔρωτα, συντόνῳ τῷ πάθει καὶ τῷ ζήλῳ παρωξυμμένοσ ἰδίᾳ τὴν Μαριάμμην ἀνέκρινεν ὑπὲρ τῶν πρὸσ τὸν Ιὤσηπον.

ἀπομνυμένησ δ’ ἐκείνησ καὶ πάνθ’ ὅσα τῇ μηδὲν ἁμαρτούσῃ προσῆν εἰσ ἀπολογίαν καταλογιζομένησ, ἀνεπείθετο κατὰ μικρὸν ὁ βασιλεὺσ καὶ μετέβαινεν ἐκ τῆσ ὀργῆσ ἡττώμενοσ τῆσ περὶ τὴν γυναῖκα φιλοστοργίασ, ὡσ ἀπολογεῖσθαι περὶ ὧν ἔδοξεν ἀκούσασ πεπιστευκέναι καὶ περὶ τῆσ κοσμιότητοσ αὐτῇ πολλὴν ὁμολογεῖν χάριν.

αὐτόσ τε ὅπωσ ἔχοι στοργῆσ καὶ εὐνοίασ πρὸσ αὐτὴν ἀνωμολογεῖτο καὶ τέλοσ, ὡσ ἐν τοῖσ ἐρωτικοῖσ φιλεῖ, προύπιπτον εἰσ δάκρυα μετὰ πολλῆσ σπουδῆσ ἐμπεφυκότεσ ἀλλήλοισ.

ἀεὶ δὲ καὶ μᾶλλον τοῦ βασιλέωσ πιστουμένου τὴν αὐτοῦ διάθεσιν "οὐ φιλοῦντοσ, εἶπεν ἡ Μαριάμμη, τὸ κατὰ τὴν ἐντολήν, εἰ πάσχοι τι χαλεπὸν ὑπ’ Ἀντωνίου, κἀμὲ συναπολέσθαι τὴν οὐδενὸσ αἰτίαν" .

τούτου προπεσόντοσ τοῦ λόγου περιπαθήσασ ὁ βασιλεὺσ εὐθὺσ μὲν ἐκ τῶν χειρῶν αὐτὴν ἀφῆκεν, ἐβόα δὲ καὶ τῶν αὐτὸσ ἑαυτοῦ τριχῶν ἐδράττετο, περιφανὲσ φώριον ἔχειν τῆσ τοῦ Ιὠσήπου πρὸσ αὐτὴν κοινωνίασ λέγων·

οὐ γὰρ ἂν ἐξειπεῖν ἃ κατ’ ἰδίαν ἤκουσεν μὴ μεγάλησ αὐτοῖσ πίστεωσ ἐγγενομένησ.

οὕτωσ δ’ ἔχων ὀλίγου μὲν ἀπέκτεινε τὴν γυναῖκα, νικώμενοσ δὲ τῷ πρὸσ αὐτὴν ἔρωτι ταύτησ μὲν τῆσ ὁρμῆσ ἐκράτησεν ἑαυτοῦ διακαρτερήσασ ὀδυνηρῶσ καὶ δυσχερῶσ, τὸν μέντοι Ιὤσηπον οὐδ’ εἰσ ὄψιν ἐλθόντα διαχρήσασθαι προσέταξεν καὶ τὴν Ἀλεξάνδραν ὡσ ἁπάντων παραιτίαν δήσασ ἐφύλαττεν. Ἐν δὲ τούτῳ καὶ τὰ περὶ τὴν Συρίαν ταραχὰσ εἶχεν οὐκ ἀνιείσησ τῆσ Κλεοπάτρασ τὸν Ἀντώνιον μὴ πᾶσιν ἐπιχειρεῖν·

ἔπειθεν γὰρ ἀφαιρούμενον ἑκάστων τὰσ δυναστείασ αὐτῇ διδόναι καὶ πλεῖστον ἴσχυεν ἐκ τῆσ ἐκείνου πρὸσ αὐτὴν ἐπιθυμίασ. φύσει δὲ πλεονεξίᾳ χαίρουσα παρανομίασ οὐδὲν ἔλιπεν, τὸν μὲν ἀδελφόν, ᾧ τὴν βασιλείαν ᾔδει γενησομένην, προανελοῦσα φαρμάκοισ πεντεκαιδέκατον ἔτοσ ἔχοντα, τὴν δ’ ἀδελφὴν Ἀρσινόην ἱκετεύουσαν ἐν Ἐφέσῳ πρὸσ τῷ τῆσ Ἀρτέμιδοσ ἀποκτείνασα δι’ Ἀντωνίου·

χρημάτων μὲν γὰρ εἵνεκεν, εἴ που μόνον ἐλπισθείη, καὶ ναοὶ καὶ τάφοι παρενομήθησαν, οὔθ’ ἱεροῦ τινοσ οὕτωσ ἀσύλου δόξαντοσ, ὡσ μὴ περιαιρεθῆναι τὸν ἐν αὐτῷ κόσμον, οὔτε βεβήλου μὴ πᾶν ὁτιοῦν τῶν ἀπηγορευμένων παθόντοσ, εἰ μέλλοι μόνον εἰσ εὐπορίαν τῇ τῆσ ἀδικούσησ πλεονεξίᾳ.

τὸ δ’ ὅλον οὐδὲν αὔταρκεσ ἦν γυναικὶ καὶ πολυτελεῖ καὶ δουλευούσῃ ταῖσ ἐπιθυμίαισ, μὴ καὶ τὰ πάντα πρὸσ τὴν ἐπίνοιαν ἐνδεῖν ὧν ἐσπουδάκει.

διὰ ταῦτα καὶ τὸν Ἀντώνιον ἤπειγεν ἀεί τι τῶν ἄλλων ἀφαιρούμενον αὐτῇ χαρίζεσθαι, καὶ διαβᾶσα σὺν ἐκείνῳ τὴν Συρίαν ἐπενόει κτῆμα ποιήσασθαι. Λυσανίαν μὲν οὖν τὸν Πτολεμαίου Πάρθουσ αἰτιασαμένη τοῖσ πράγμασιν ἐπάγειν ἀποκτίννυσιν, ᾔτει δὲ παρ’ Ἀντωνίου τήν τε Ιοὐδαίαν καὶ τὴν τῶν Ἀράβων ἀξιοῦσα τοὺσ βασιλεύοντασ αὐτῶν ἀφελέσθαι.

τῷ δ’ Ἀντωνίῳ τὸ μὲν ὅλον ἡττᾶσθαι συνέβαινεν τῆσ γυναικόσ, ὡσ μὴ μόνον ἐκ τῆσ ὁμιλίασ, ἀλλὰ καὶ φαρμάκοισ δοκεῖν ὑπακούειν εἰσ ὅ τι ἂν ἐκείνη θέλῃ, τὸ μέντοι περιφανὲσ τῆσ ἀδικίασ ἐξεδυσώπει μὴ μέχρι τοσούτου κατήκοον γινόμενον ἐπὶ μεγίστοισ ἁμαρτάνειν.

ἵν’ οὖν μήτ’ ἀρνηθῇ παντάπασιν μήθ’ ὅσα προσέταττεν ἐκείνη διαπραξάμενοσ ἐκ φανεροῦ δόξῃ κακόσ, μέρη τῆσ χώρασ ἑκατέρου παρελόμενοσ τούτοισ αὐτὴν ἐδωρήσατο.

δίδωσιν δὲ καὶ τὰσ ἐντὸσ Ἐλευθέρου ποταμοῦ πόλεισ ἄχρισ Αἰγύπτου χωρὶσ Τύρου καὶ Σιδῶνοσ, ἐκ προγόνων εἰδὼσ ἐλευθέρασ, πολλὰ λιπαρούσησ αὐτῆσ αὐτῇ δοθῆναι.

Τούτων ἡ Κλεοπάτρα τυχοῦσα καὶ παραπέμψασα μέχρισ Εὐφράτου τὸν Ἀντώνιον ἐπ’ Ἀρμενίαν στρατευόμενον ἀνέστρεφεν καὶ γίνεται μὲν ἐν Ἀπαμείᾳ καὶ Δαμασκῷ, παρῆλθεν δὲ καὶ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν Ἡρώδου συντυχόντοσ αὐτῇ καὶ τῆσ τε Ἀραβίασ τὰ δοθέντα καὶ τὰσ περὶ τὸν Ιἑριχοῦντα προσόδουσ [Ἡρώδου] μισθωσαμένου·

φέρει δ’ ἡ χώρα τὸ βάλσαμον, ὃ τιμιώτατον τῶν ἐκεῖ καὶ παρὰ μόνοισ φύεται, τόν τε φοίνικα πολὺν καὶ καλόν. ἐν τούτοισ οὖσα καὶ πλείονοσ αὐτῇ συνηθείασ πρὸσ τὸν Ἡρώδην γινομένησ διεπείραζεν εἰσ συνουσίαν ἐλθεῖν τῷ βασιλεῖ, φύσει μὲν ἀπαρακαλύπτωσ ταῖσ ἐντεῦθεν ἡδοναῖσ χρωμένη, τάχα δέ τι καὶ παθοῦσα πρὸσ αὐτὸν ἐρωτικὸν ἢ καὶ τὸ πιθανώτερον ἀρχὴν ἐνέδρασ τὴν ἐπ’ αὐτῇ γενησομένην ὕβριν ὑποκατασκευάζουσα·

τὸ δὲ σύμπαν ἐξ ἐπιθυμίασ ἡττῆσθαι διέφαινεν. Ἡρώδησ δὲ καὶ πάλαι μὲν οὐκ εὔνουσ ἦν τῇ Κλεοπάτρᾳ χαλεπὴν εἰσ ἅπαντασ ἐπιστάμενοσ, τότε δὲ καὶ μισεῖν ἀξιῶν, εἰ δι’ ἀσέλγειαν εἰσ τοῦτο πρόεισιν, καὶ φθῆναι τιμωρούμενοσ, εἰ ἐνεδρεύουσα τοιούτοισ ἐγχειροίη, τοὺσ μὲν λόγουσ αὐτῆσ διεκρούσατο, βουλὴν δ’ ἐποιήσατο σὺν τοῖσ φίλοισ ὑποχείριον ἔχων ἀποκτεῖναι·

πολλῶν γὰρ ἀπαλλάξειν κακῶν ἅπαντασ οἷσ ἐγένετό τε ἤδη χαλεπὴ καὶ προσεδοκᾶτο·

τὸ δ’ αὐτὸ τοῦτο καὶ Ἀντωνίῳ λυσιτελήσειν οὐδ’ ἐκείνῳ πιστῆσ ἐσομένησ, εἴ τισ αὐτὸν καιρὸσ ἢ χρεία κατάσχοι τοιούτων δεησόμενον. ταῦτα βουλευόμενον ἐκώλυον οἱ φίλοι, πρῶτον μὲν διδάσκοντεσ, ὡσ οὐκ ἄξιον μείζω πράττοντα κινδύνων τὸν φανερώτατον ἀναλαμβάνειν, ἐγκείμενοι δὲ καὶ δεόμενοι μηδὲν ἐκ προπετείασ ἐπιτηδεύειν·

οὐ γὰρ ἂν ἀνασχέσθαι τὸν Ἀντώνιον, οὐδ’ εἰ σφόδρα τισ αὐτῷ τὸ συμφέρον στήσειε πρὸ τῶν ὀμμάτων·

τόν τε γὰρ ἔρωτα μᾶλλον ὑπεκκαύσειν τὸ δοκεῖν βίᾳ καὶ κατ’ ἐπιβουλὴν αὐτῆσ στέρεσθαι, μέτριον δὲ οὐδὲν εἰσ τὴν ἀπολογίαν φανεῖσθαι, τοῦ μὲν ἐπιχειρήματοσ εἰσ γυναῖκα γεγενημένου μέγιστον ἀξίωμα τῶν κατ’ ἐκεῖνον ἐσχηκυῖαν τὸν χρόνον, τῆσ δ’ ὠφελείασ, εἰ καὶ ταύτην τισ οἰηθείη, σὺν αὐθαδείᾳ καὶ καταγνώσει τῆσ ἐκείνου διαθέσεωσ φανουμένησ. ἐξ ὧν οὐκ ἄδηλον, ὡσ μεγάλων καὶ ἀπαύστων κακῶν ἀναπλησθήσεται τὰ περὶ τὴν ἀρχὴν αὐτῷ καὶ τὸ γένοσ, ἐξὸν ἀποκρουσάμενον τὴν ἁμαρτίαν, εἰσ ἣν ἐκείνη παρακαλεῖ, θέσθαι τὸν καιρὸν εὐσχημόνωσ.

τοιαῦτα δεδιττόμενοι καὶ τὸ κινδυνῶδεσ ἐξ εἰκότοσ παραδηλοῦντεσ ἐπέσχον αὐτὸν τῆσ ἐπιχειρήσεωσ.

ὁ δὲ τὴν Κλεοπάτραν δωρεαῖσ θεραπεύσασ ἐπ’ Αἰγύπτου προύπεμψεν. Ἀντώνιοσ δὲ τὴν Ἀρμενίαν λαβὼν Ἀρταβάζην τὸν Τιγράνου σὺν τοῖσ παισὶν σατράπαισ δέσμιον εἰσ Αἴγυπτον ἀποπέμπει, δωρούμενοσ τούτοισ τὴν Κλεοπάτραν καὶ τῷ παντὶ κόσμῳ τῆσ βασιλείασ, ὃν ἐξ αὐτῆσ ἔλαβεν.

Ἀρμενίασ δὲ ἐβασίλευσεν Ἀρταξίασ ὁ πρεσβύτατοσ τῶν ἐκείνου παίδων διαδρὰσ ἐν τῷ τότε.

καὶ τοῦτον Ἀρχέλαοσ καὶ Νέρων Καῖσαρ ἐκβαλόντεσ Τιγράνην τὸν νεώτερον ἀδελφὸν ἐπὶ τὴν βασιλείαν κατήγαγον. ταῦτα μὲν οὖν ἐν ὑστέρῳ. Περὶ δὲ τοὺσ φόρουσ, οὓσ ἔδει τελεῖν τῆσ ὑπ’ Ἀντωνίου δοθείσησ χώρασ, ὁ μὲν Ἡρώδησ δίκαιοσ ἦν οὐκ ἀσφαλὲσ ἡγούμενοσ διδόναι τῇ Κλεοπάτρᾳ μίσουσ αἰτίαν.

ὁ δ’ Ἄραψ Ἡρώδου τὴν φορὰν ἐπιδεξαμένου χρόνον μέν τινα παρεῖχεν ἐκείνῳ τὰ διακόσια τάλαντα, μετὰ ταῦτα δὲ κακοήθησ ἦν καὶ βραδὺσ εἰσ τὰσ ἀποδόσεισ καὶ μόλισ εἰ καὶ μέρη τινὰ διαλύσειεν οὐδὲ ταῦτα διδόναι δοκῶν ἀζημίωσ.

Ἡρώδησ δὲ τοῦτον τὸν τρόπον ἀγνωμονοῦντοσ καὶ τὸ τελευταῖον οὐδὲν ἔτι τῶν δικαίων ποιεῖν ἐθέλοντοσ εἶχεν μὲν ὡσ ἐπεξελευσόμενοσ, προθεσμίᾳ δὲ ἐχρήσατο τῷ Ῥωμαϊκῷ πολέμῳ.

τῆσ γὰρ ἐπ’ Ἀκτίῳ μάχησ προσδοκωμένησ, ἣν ἐπὶ τῆσ ἑβδόμησ καὶ ὀγδοηκοστῆσ πρὸσ ταῖσ ἑκατὸν ὀλυμπιάδοσ συνέβη γενέσθαι, Καῖσαρ μὲν Ἀντωνίῳ περὶ τῶν ὅλων ἔμελλεν ἀγωνιεῖσθαι πραγμάτων, Ἡρώδησ δὲ καὶ τῆσ χώρασ εὐβοτουμένησ αὐτῷ πολὺν ἤδη χρόνον καὶ προσόδων καὶ δυνάμεωσ εὑρημένων, Ἀντωνίῳ συμμαχίαν κατέλεξεν ἐπιμελέστατα ταῖσ παρασκευαῖσ χρησάμενοσ.

Ἀντώνιοσ δὲ τῆσ μὲν ἐκείνου συμμαχίασ οὐδὲν ἔφη δεῖσθαι, τὸν δὲ Ἄραβα, καὶ γὰρ ἀκηκόει παρ’ αὐτοῦ καὶ τῆσ Κλεοπάτρασ τὴν ἀπιστίαν, ἐπεξελθεῖν προσέταττεν.

ἠξίου γὰρ ἡ Κλεοπάτρα ταῦτα λυσιτελεῖν αὐτῇ τὸν ἕτερον ὑπὸ θατέρου κακῶσ πάσχειν ἡγουμένη. τούτων αὐτῷ παρ’ Ἀντωνίου λεχθέντων ὑποστρέψασ Ἡρώδησ συνεῖχεν τὸ στρατιωτικὸν ὡσ εὐθὺσ εἰσ τὴν Ἀραβίαν ἐμβαλῶν, καὶ παρασκευασθέντοσ ἱππικοῦ καὶ πεζῆσ δυνάμεωσ εἰσ Διόσπολιν ἀφικνεῖται τῶν Ἀράβων ἐκεῖ συναντώντων·

οὐ γὰρ ἐλελήθει τὰ περὶ τὸν πόλεμον αὐτούσ· καὶ μάχησ καρτερᾶσ γενομένησ ἐκράτησαν οἱ Ιοὐδαῖοι. μετὰ δὲ ταῦτα πολλὴ στρατιὰ τῶν Ἀράβων εἰσ Κάνατα συνῄει·

χωρία δ’ ἐστὶ ταῦτα τῆσ κοίλησ Συρίασ· Ἡρώδησ τε προπεπυσμένοσ ἧκεν ἄγων ἐπ’ αὐτοὺσ τὸ πλεῖστον ἧσ εἶχεν δυνάμεωσ, καὶ πλησιάσασ ἐν καλῷ στρατοπεδεύεσθαι διεγνώκει χάρακά τε βαλόμενοσ ἐξ εὐκαίρου ταῖσ μάχαισ ἐπιχειρεῖν. ταῦτα δὲ αὐτοῦ διατάττοντοσ ἐβόα τὸ πλῆθοσ τῶν Ιοὐδαίων παρελόμενον τῆσ τριβῆσ ἄγειν ἐπὶ τοὺσ Ἄραβασ·

ὡρ́μητο δὲ καὶ τῷ συντετάχθαι πιστεύειν καλῶσ καὶ ταῖσ προθυμίαισ ἄμεινον ἐχόντων ὅσοι τὴν πρώτην μάχην νενικήκεσαν οὐδ’ εἰσ χεῖρασ ἐλθεῖν ἐπιτρέψαντεσ τοῖσ ἐναντίοισ. θορυβούντων οὖν καὶ πᾶσαν ἐπιδεικνυμένων σπουδὴν ἔγνω τῇ προθυμίᾳ τοῦ πλήθουσ ὁ βασιλεὺσ ἀποχρήσασθαι, καὶ προειπών, ὡσ οὐ λελείψεται τῆσ ἐκείνων ἀρετῆσ, πρῶτοσ ἐν τοῖσ ὅπλοισ ἡγήσατο πάντων κατ’ οἰκεῖα τέλη συνακολουθησάντων.

ἔκπληξισ δ’ εὐθὺσ ἐμπίπτει τοῖσ Ἄραψιν·

ἀντιστάντεσ γὰρ εἰσ ὀλίγον ὡσ ἑώρων ἀμάχουσ ὄντασ καὶ μεστοὺσ φρονήματοσ, ἔφευγον οἱ πλείουσ ἐγκλίναντεσ κἂν διεφθάρησαν Ἀθηνίωνοσ μὴ κακώσαντοσ Ἡρώδην καὶ τοὺσ Ιοὐδαίουσ. οὗτοσ γὰρ ὢν στρατηγὸσ μὲν Κλεοπάτρασ ἐπὶ τῶν ἐκεῖ, διάφοροσ δὲ Ἡρώδῃ, τὸ μέλλον οὐκ ἀπαρασκεύωσ ἐσκόπει, δρασάντων μέν τι λαμπρὸν τῶν Ἀράβων ἐγνωκὼσ ἡσυχίαν ἄγειν, ἡττωμένων δέ, ὃ καὶ συνέβη, τοῖσ ἀπὸ τῆσ χώρασ συνεληλυθόσι τῶν οἰκείων παρεσκευασμένοσ ἐπιτίθεσθαι τοῖσ Ιοὐδαίοισ.

καὶ τότε κεκμηκόσι τε καὶ νικᾶν οἰομένοισ ἀπροσδοκήτωσ ἐπιπεσὼν πολὺν ἐποίει φόνον·

τάσ τε γὰρ προθυμίασ εἰσ τοὺσ ὁμολογουμένουσ ἐχθροὺσ ἐκδαπανήσαντεσ οἱ Ιοὐδαῖοι καὶ τῷ νικᾶν ἐπ’ ἀδείασ χρώμενοι ταχὺ τῶν ἐπιχειρησάντων ἡττῶντο καὶ πολλὰσ ἐλάμβανον πληγὰσ ἐν χωρίοισ ἀφίπποισ καὶ πετρώδεσιν, ὧν πλείω τὴν ἐμπειρίαν εἶχον οἱ τὴν ἐπίθεσιν ποιησάμενοι. κακῶσ δὲ πασχόντων οἵ τε Ἄραβεσ αὑτοὺσ ἀνειλήφεσαν καὶ πάλιν ὑποστρέψαντεσ ἔκτεινον ἤδη τετραμμένουσ.

ἐγένοντο δὲ παντοδαπαὶ κτιννυμένων ἀπώλειαι, καὶ τῶν διαπιπτόντων οὐ πολλοὶ συνέφευγον εἰσ τὸ στρατόπεδον. ὁ δὲ βασιλεὺσ Ἡρώδησ ἀπεγνωκὼσ τὰ κατὰ τὴν μάχην ἀφιππάζεται βοήθειαν ἄξων·

οὐ μὴν ἔφθη καίπερ ἐσπουδακὼσ ἐπαρκεῖν, ἀλλὰ τὸ μὲν στρατόπεδον ἥλω τῶν Ιοὐδαίων, οἱ δ’ Ἄραβεσ οὐδὲ μετρίωσ εὐτυχήκεσαν ἐκ παραλόγου νίκην τε ἧσ πλεῖστον ἀπεδέησαν ἀνειληφότεσ καὶ πολλὴν τῶν ἐναντίων ἀφῃρημένοι δύναμιν. τοὐντεῦθεν ὁ μὲν Ἡρώδησ λῃστείαισ ἐχρῆτο καὶ τὰ πολλὰ κατατρέχων τὴν τῶν Ἀράβων ἐκάκου ταῖσ ἐπιδρομαῖσ στρατοπεδευόμενοσ ἐπὶ τῶν ὁρ́ων, καὶ τὸ μὲν σύμπαν ἐξίστατο κατὰ τοὐμφανὲσ εἰσ χεῖρασ ἐλθεῖν, οὐκ ἀζήμιοσ δὲ γινόμενοσ τῇ συνεχείᾳ καὶ τῷ φιλοπόνῳ τῶν τε οἰκείων ἐπεμελεῖτο παντὶ τρόπῳ τὸ πταῖσμα διορθούμενοσ.

Ἐν τούτῳ καὶ τῆσ ἐπ’ Ἀκτίῳ μάχησ συνεσταμένησ Καίσαρι πρὸσ Ἀντώνιον ἑβδόμου δ’ ὄντοσ Ἡρώδῃ τῆσ βασιλείασ ἔτουσ σεισθεῖσα ἡ γῆ τῶν Ιοὐδαίων, ὡσ οὐκ ἄλλοτε ἐδόκει, τῶν ἐν τῇ χώρᾳ κτηνῶν πολὺν φθόρον ἐποίησεν.

ἐφθάρησαν δὲ καὶ τῶν ἀνθρώπων ὑπὸ ταῖσ πεπτωκυίαισ οἰκίαισ περὶ τρισμυρίουσ·

τὸ μέντοι στρατιωτικὸν ἐν ὑπαίθρῳ διαιτώμενον οὐδὲν ὑπὸ τοῦ πάθουσ κατεβλάβη. ταῦτα πυνθανομένοισ τοῖσ Ἄραψιν καὶ μᾶλλον ἢ κατ’ ἀλήθειαν ἐξαγγελλόντων αὐτοῖσ ὅσοι τοὺσ ὑπὲρ τῶν γεγονότων λόγουσ τῷ μίσει τῶν ἀκουσομένων ἐχαρίζοντο μεῖζον ἐπῄει φρονεῖν, ὡσ τῆσ τε χώρασ ἀνατετραμμένησ τοῖσ πολεμίοισ καὶ διεφθορότων τῶν ἀνθρώπων μηδὲν ἔτι μηδ’ εἰσ αὐτοὺσ ἀντίπαλον καταλελεῖφθαι δοκεῖν.

καὶ τῶν τε Ιοὐδαίων τοὺσ πρέσβεισ, ἧκον γὰρ ἐπὶ τοῖσ γεγενημένοισ, συλλαβόντεσ ἀπέκτειναν καὶ μετὰ πάσησ προθυμίασ ἐχώρουν ἐπὶ τὸ στρατιωτικὸν αὐτῶν.

οἱ δ’ οὔτε τὴν ἔφοδον ἐξεδέξαντο καὶ πρὸσ τὰσ συμφορὰσ ἀθύμωσ διακείμενοι προί̈εντο τὰ πράγματα, πλεῖστον ἀπογνώσεωσ ἐπ’ αὐτοῖσ πεπονθότεσ·

οὐ γὰρ ἦν οὔτε ἰσοτιμίασ ἐλπὶσ προηττημένοισ ἐν ταῖσ μάχαισ οὔτε βοηθείασ κεκακωμένων αὐτοῖσ τῶν οἴκοι πραγμάτων. οὕτωσ οὖν ἐχόντων ἐπῆγεν ὁ βασιλεὺσ λόγῳ τε πείθων τοὺσ ἡγεμόνασ καὶ πειρώμενοσ ἀναλαμβάνειν αὐτῶν πεπτωκότα τὰ φρονήματα.

προδιακινήσασ δὲ καὶ παραθαρρύνασ τινὰσ τῶν ἀμεινόνων ἐτόλμησεν ἤδη καὶ τῷ πλήθει διαλέγεσθαι πρότερον ὀκνῶν αὐτό, μὴ καὶ χαλεπῷ χρήσηται διὰ τὰσ ἀτυχίασ. παρεκάλει δὲ τοιούτουσ ποιούμενοσ εἰσ τὸν ὄχλον τοὺσ λόγουσ· "Οὐκ ἀγνοῶ μὲν, ἄνδρεσ, ὅτι πολλὰ παρὰ τόνδε τὸν καιρὸν γεγένηται πρὸσ τὰσ πράξεισ ἡμῖν ἐναντιώματα, καὶ θαρρεῖν εἰκὸσ ἐν τοῖσ τοιούτοισ οὐδὲ τοὺσ πλεῖστον ἀνδραγαθίᾳ διενηνοχότασ.

ἀλλ’ ἐπειδὴ κατεπείγει τε πολεμεῖν καὶ τῶν γεγονότων οὐδέν ἐστιν τοιοῦτον, ὃ μὴ δι’ ἑνὸσ ἔργου καλῶσ πραχθέντοσ ἐπανορθώσεται, παρακαλέσαι προειλόμην ὑμᾶσ ἅμα καὶ διδάξαι δι’ ὧν ἂν ἐμμείναιτε τοῖσ οἰκείοισ φρονήμασιν.

βούλομαι δὲ πρῶτον μὲν ὑπὲρ τοῦ πολεμεῖν ὡσ δικαίωσ αὐτὸ ποιοῦμεν ἐπιδεῖξαι, διὰ τὴν ὕβριν τῶν ἐναντίων ἠναγκασμένοι·

μέγιστον γὰρ εἰ μάθοιτε τοῦτο προθυμίασ ὑμῖν αἴτιον ἔσται· μετὰ δὲ τοῦτο δεῖξαι, διότι καὶ τῶν ἐν ἡμῖν δεινὸν οὐδέν ἐστιν καὶ πλείστασ εἰσ τὸ νικᾶν ἔχομεν τὰσ ἐλπίδασ. ἄρξομαι δ’ ἀπὸ τοῦ πρώτου μάρτυρασ ὑμᾶσ ποιούμενοσ ὧν λέγω·

τὴν γὰρ τῶν Ἀράβων παρανομίαν ἴστε μὲν δήπου καὶ πρὸσ τοὺσ ἄλλουσ ἅπαντασ οὕτωσ ἀπίστωσ διακειμένων, ὡσ εἰκὸσ ἔχειν τὸ βάρβαρον καὶ ἀνεννόητον θεοῦ, πλεῖστα μέντοι προσέκρουσαν ἡμῖν πλεονεξίᾳ καὶ φθόνῳ καὶ ταῖσ ταραχαῖσ ἐφεδρεύοντεσ ἐξ ὑπογύου. καὶ τὰ μὲν πολλὰ τί δεῖ λέγειν;

ἀλλὰ κινδυνεύοντασ αὐτοὺσ τῆσ οἰκείασ ἀρχῆσ ἐκπεσεῖν καὶ δουλεύειν Κλεοπάτρᾳ τίνεσ ἄλλοι τοῦ δέουσ ἀπήλλαξαν; ἡ γὰρ ἐμὴ πρὸσ Ἀντώνιον φιλία κἀκείνου πρὸσ ἡμᾶσ διάθεσισ αἰτία γεγένηται μηδὲ τούτουσ ἀνήκεστόν τι παθεῖν, φυλαττομένου τἀνδρὸσ μηδὲν ἐπιτηδεύειν, ὃ δύναιτ’ ἂν ὕποπτον ἡμῖν γενέσθαι. βουληθέντοσ δὲ ὅμωσ Κλεοπάτρᾳ μέρη τινὰ παρασχεῖν ἀφ’ ἑκατέρασ τῆσ ἀρχῆσ, καὶ τοῦτο διῳκησάμην ἐγώ, καὶ πολλὰ δῶρα δοὺσ ἰδίᾳ τὸ μὲν ἀσφαλὲσ ἀμφοτέροισ ἐπορισάμην, τὰσ δὲ δαπάνασ αὐτὸσ ἀνέλαβον, διακόσια μὲν δοὺσ τάλαντα, διακοσίων δ’ ἐγγυητὴσ γενόμενοσ, ἃ τῇ μὲν προσοδευομένῃ γέγονεν, αὐτοὶ δ’ ὑπὸ τούτων ἀπεστερήμεθα.

καίτοι γε ἄξιον ἦν μηδενὶ τῶν ὄντων Ιοὐδαίουσ φόρον ἢ τῆσ χώρασ ἀπόμοιραν τελεῖν, εἰ δ’ οὖν, ἀλλ’ οὐχ ὑπέρ γε τούτων οὓσ αὐτοὶ σεσώκαμεν, οὐδὲ τοὺσ Ἄραβασ ὁμολογήσαντασ ἐντεύξεωσ καὶ χάριτοσ ὅτι τὴν ἀρχὴν ἐδόκουν τυγχάνειν ἀδικεῖν ἡμᾶσ ἀποστεροῦντασ, καὶ ταῦτα οὐ πολεμίουσ ὄντασ, ἀλλὰ φίλουσ.

ὡσ ἥ γε πίστισ ἔχουσα καὶ πρὸσ τοὺσ πολεμιωτάτουσ τόπον τοῖσ γε φίλοισ ἀναγκαιοτάτη τετηρῆσθαι, ἀλλ’ οὐ παρὰ τούτοισ, οἳ τὸ μὲν κερδαίνειν ἐκ παντὸσ τρόπου κάλλιστον ὑπειλήφασιν, τὸ δ’ ἄδικον οὐκ ἐπιζήμιον, εἰ μόνον κερδαίνειν δυνηθεῖεν.

ἔστιν οὖν ἔτι ζήτησισ ὑμῖν, εἰ δεῖ τοὺσ ἀδίκουσ τιμωρεῖσθαι, τοῦτο καὶ τοῦ θεοῦ βουλομένου καὶ παραγγέλλοντοσ ἀεὶ μισεῖν τὴν ὕβριν καὶ τὴν ἀδικίαν, καὶ ταῦτα οὐ μόνον δίκαιον, ἀλλὰ καὶ ἀναγκαῖον πόλεμον ἐξιόντων;

ἃ γὰρ ὁμολογεῖται παρανομώτατα τοῖσ τε Ἕλλησιν καὶ τοῖσ βαρβάροισ, ταῦτα ἔπραξαν εἰσ τοὺσ ἡμετέρουσ πρέσβεισ ἀποσφάξαντεσ αὐτούσ, τῶν μὲν Ἑλλήνων ἱεροὺσ καὶ ἀσύλουσ εἶναι φαμένων τοὺσ κήρυκασ, ἡμῶν δὲ τὰ κάλλιστα τῶν δογμάτων καὶ τὰ ὁσιώτατα τῶν ἐν τοῖσ νόμοισ δι’ ἀγγέλων παρὰ τοῦ θεοῦ μαθόντων·

τοῦτο γὰρ τὸ ὄνομα καὶ ἀνθρώποισ θεὸν εἰσ ἐμφάνειαν ἄγει καὶ πολεμίουσ πολεμίοισ διαλλάττειν δύναται. ποῖον οὖν μεῖζον ἂν γένοιτο ἀσέβημα ἢ πρέσβεισ ἀποκτεῖναι τοὺσ ὑπὲρ τοῦ δικαίου διαλεγομένουσ;

πῶσ δ’ ἂν ἔτι δύναιντο ἢ περὶ τὸν βίον εὐσταθεῖν ἢ περὶ τὸν πόλεμον εὐτυχεῖν τοιούτων αὐτοῖσ πεπραγμένων; ἐμοὶ μὲν οὐδαμῶσ δοκοῦσιν. ἴσωσ τοίνυν τὸ μὲν ὅσιον καὶ δίκαιόν ἐστιν μεθ’ ἡμῶν, ἀνδρειότεροι δὲ ἢ πλείουσ ἐκεῖνοι τετυχήκασιν.

ἀλλὰ πρῶτον μὲν ἀνάξιον ὑμῖν ταῦτα λέγειν· μεθ’ ὧν γὰρ τὸ δίκαιόν ἐστιν μετ’ ἐκείνων ὁ θεόσ, θεοῦ δὲ παρόντοσ καὶ πλῆθοσ καὶ ἀνδρεία πάρεστιν. ἵνα δὲ καὶ τὰ καθ’ αὑτοὺσ ἐξετάσωμεν, ἐνικήσαμεν τῇ πρώτῃ μάχῃ·

συμβαλόντεσ τὴν δευτέραν οὐδὲ ἀντέσχον ἡμῖν, ἀλλ’ ἔφυγον εὐθὺσ οὐχ ὑπομείναντεσ τὴν ἔφοδον καὶ τὰ φρονήματα· νικῶσιν ἡμῖν Ἀθηνίων ἐπέθετο πόλεμον ἀκήρυκτον ἐπάγων. πότερον ἀνδραγαθία τοῦτ’ ἔστιν ἐκείνων ἢ δευτέρα παρανομία καὶ ἐνέδρα;

τί οὖν ἔλαττον φρονοῦμεν ἐφ’ οἷσ μείζουσ ἔχειν δεῖ τὰσ ἐλπίδασ; πῶσ δ’ ἂν καταπλαγείημεν τοὺσ ὅταν μὲν ἐξ ἀληθείασ ἀγωνίζωνται πάντοτε νικωμένουσ, ὅταν δὲ κρατεῖν νομισθῶσιν ἐξ ἀδικίασ αὐτὸ ποιοῦντασ; πῶσ δ’ ἄν, εἰ καὶ γενναίουσ ἡγεῖταί τισ αὐτούσ, οὐ παρ’ αὐτὸ τοῦτο καὶ μᾶλλον ὁρμηθείη;

τὸ γὰρ εὔψυχον οὐκ ἐν τῷ τοῖσ ἀσθενεστέροισ ἐπιχειρεῖν, ἀλλ’ ἐν τῷ δύνασθαι καὶ τῶν ἰσχυροτέρων κρατεῖν. εἰ δέ τινα καταπλήξεται τὰ οἰκεῖα πάθη καὶ τὰ περὶ τὸν σεισμὸν συμβεβηκότα, πρῶτον μὲν ἐννοηθήτω, διότι τοῦτ’ αὐτὸ καὶ τοὺσ Ἄραβασ ἐξαπατᾷ μείζω τὰ γενόμενα τῆσ ἀληθείασ ὑπειληφότασ, ἔπειτα ὡσ οὐ καλὸν ἐκείνοισ τε τόλμησ καὶ ἡμῖν δειλίασ τὴν αὐτὴν αἰτίαν γενέσθαι·

οἱ μὲν γὰρ οὐκ ἐξ οἰκείου τινὸσ ἀγαθοῦ τὸ εὔψυχον ἔχουσιν, ἀλλ’ ἐκ τῆσ περὶ ἡμᾶσ ὡσ κάμνοντασ ἤδη τοῖσ κακοῖσ ἐλπίδοσ, ἡμεῖσ δὲ χωρήσαντεσ ἐπ’ αὐτοὺσ παραιρησόμεθα μὲν ἐκείνων τὸ μεῖζον φρονεῖν, ἀναληψόμεθα δ’ αὐτοὶ τὸ μηκέτι θαρροῦσιν μάχεσθαι.

καὶ γὰρ οὔτε κεκακώμεθα τοσοῦτον οὔθ’, ὅπερ οἰόνταί τινεσ, ὀργὴν θεοῦ παρέχει τὸ γεγονόσ, ἀλλὰ ταῦτα συμπτώματα γίνεται καὶ πάθη τινά.

καὶ εἰ κατὰ θεοῦ γνώμην πέπρακται, δῆλον ὡσ καὶ πέπαυται κατὰ τὴν ἐκείνου γνώμην ἀρκουμένου τοῖσ γεγονόσιν· βουλόμενοσ γὰρ ἔτι μᾶλλον ἀδικεῖν, οὐκ ἂν μετεβάλετο. τὸν δὲ πόλεμον ὅτι καὶ θέλει τοῦτον ἐνεργεῖσθαι καὶ δίκαιον οἶδεν, δεδήλωκεν αὐτόσ·

ἐνίων γὰρ ἐν τῷ σεισμῷ περὶ τὴν χώραν ἀπολομένων οὐδεὶσ οὐδὲν ἔπαθεν τῶν ἐν τοῖσ ὅπλοισ, ἀλλὰ πάντεσ ἐσώθητε, φανερὸν ποιοῦντοσ τοῦ θεοῦ, διότι κἂν εἰ πανδημεὶ μετὰ τέκνων καὶ γυναικῶν ἐστρατεύεσθε, περιῆν ἂν ὑμῖν μηδὲν ἀνήκεστον παθεῖν. ταῦτα ἐνθυμηθέντεσ καὶ τὸ μεῖζον ὅτι παρὰ πάντα καιρὸν προϊστάμενον ἔχετε τὸν θεόν, ἐπεξέλθετε δικαίαισ ἀνδραγαθίαισ τοὺσ ἀδίκουσ μὲν πρὸσ φιλίαν, ἀσπόνδουσ δὲ ἐν ταῖσ μάχαισ, ἀνοσίουσ δὲ εἰσ πρέσβεισ, ἀεὶ δὲ τῆσ ὑμετέρασ ἀρετῆσ ἡττημένουσ.

Ταῦτα ἀκούσαντεσ οἱ Ιοὐδαῖοι πολὺ τὰσ ψυχὰσ ἀμείνουσ ἐγίνοντο πρὸσ τὴν μάχην.

Ἡρώδησ δὲ θυσίασ κατὰ τὰ νομιζόμενα ποιήσασ καὶ μετὰ σπουδῆσ ἀναλαβὼν αὐτοὺσ ἦγεν ἐπὶ τοὺσ Ἄραβασ διαβὰσ τὸν Ιὀρδάνην ποταμὸν καὶ τῶν πολεμίων στρατοπεδεύεται πλησίον. ἐδόκει δ’ αὐτῷ φρούριον ἐν μέσῳ κείμενον καταλαβεῖν·

οὕτωσ γὰρ αὐτὸσ μὲν ὠφεληθήσεσθαι καὶ πρὸσ τὸ θᾶττον συνάψαι τὴν μάχην καὶ εἰ παρέλκειν δέοι ἐρυμνὸν αὐτῷ πεπορισμένοσ τὸ στρατόπεδον. τὸ δ’ αὐτὸ καὶ τῶν Ἀράβων προνοούντων ἅμιλλα γίνεται περὶ τοῦ χωρίου καὶ πρῶτον μὲν ἀκροβολισμοῖσ, εἶτα δὴ καὶ πλείουσ εἰσ χεῖρασ ἐρχόμενοι παρ’ ἀμφοτέρων ἑώσ ἡττηθέντεσ οἱ παρὰ τῶν Ἀράβων ἀπεχώρουν.

τοῦτο εὐθὺσ εἰσ ἐλπίδασ τοῖσ Ιοὐδαίοισ οὐ μικρὸν ἐγεγόνει.

καὶ τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἐννοούμενον πάντα μᾶλλον ἢ πρὸσ μάχην ἰέναι βουλόμενον θρασύτερον ἐπεχείρησεν αὐτῶν τὸν χάρακα διασπᾶν καὶ τοῦ στρατοπέδου προσάγων ἅπτεσθαι· τούτοισ γὰρ ἐκβιασθέντεσ προῄεσαν ἄτακτοι καὶ προθυμίασ ἢ τῆσ εἰσ τὸ νικᾶν ἐλπίδοσ οὐδ’ ὁτιοῦν ἐσχηκότεσ. ὅμωσ δ’ οὖν εἰσ χεῖρασ ᾔεσαν πλείουσ τε ὄντεσ καὶ διὰ τὸ κατεπείγειν ἐπὶ τὸ τολμηρὸν ὑπὸ τῆσ ἀνάγκησ στρατηγούμενοι, καὶ μάχη γίνεται καρτερὰ πιπτόντων ἑκατέρωθεν οὐκ ὀλίγων, τέλοσ δὲ τραπέντεσ οἱ Ἄραβεσ ἔφευγον.

ἦν δὲ φόνοσ ἐγκλινάντων, ὡσ μὴ μόνον ὑπὸ τῶν πολεμίων θνήσκειν, ἀλλὰ καὶ σφίσιν αὐτοῖσ παραιτίουσ γίνεσθαι τῶν κακῶν, ὑπό τε πλήθουσ καὶ φορᾶσ ἀτάκτου συμπατουμένων καὶ περιπιπτόντων τοῖσ οἰκείοισ ὅπλοισ·

πεντακισχίλιοι γοῦν αὐτῶν ἐγένοντο νεκροί.

τὸ δ’ ἄλλο πλῆθοσ ἔφθη μὲν εἰσ τὸ χαράκωμα συμφυγεῖν, εἶχεν δ’ οὐκ ἐν βεβαίῳ τὴν ἐλπίδα τῆσ σωτηρίασ ἀπορίᾳ τῶν ἐπιτηδείων καὶ μᾶλλον ὕδατοσ. περικαθεζόμενοι δὲ τῷ χάρακι καὶ παρατηροῦντεσ εἰσόδου τε τοὺσ ἐπαρκοῦντασ καὶ ἐξόδου φυγεῖν βουλομένουσ εἶργον.

Ἐν τοιούτοισ οὖν ὄντεσ οἱ Ἄραβεσ ἐπρεσβεύοντο πρὸσ τὸν Ἡρώδην, τὸ μὲν πρῶτον ὑπὲρ διαλύσεωσ, ἔπειτα, τὸ γὰρ δίψοσ ἤπειγεν, πᾶν ὁτιοῦν ὑφιστάμενοι καὶ τυχεῖν εἰσ τὸ παρὸν ἀδείασ ἠξιωκότεσ.

ὁ δ’ οὔτε πρέσβεισ οὔτε λύτρα τῶν ἡλωκότων οὔτ’ ἄλλο τι μέτριον προσίετο φιλόνεικοσ ὢν ἐκδικῆσαι τὰσ παρανομίασ τὰσ εἰσ αὐτοὺσ ἐξ ἐκείνων γεγενημένασ.

[καὶ] πέντε μὲν ἡμέραισ τετρακισχίλιοι τὸ πλῆθοσ οὕτωσ ἑάλωσαν, τῇ δ’ ἕκτῃ πάντεσ οἱ λοιποὶ διέγνωσαν ἐξιέναι πολέμου νόμῳ χωρήσαντεσ ἐπὶ τοὺσ ἐναντίουσ ἐγχειρεῖν, καὶ εἰ δέοι τι πάσχειν, αἱρούμενοι καὶ μὴ διαφθείρεσθαι κατ’ ὀλίγουσ ἀδόξωσ.

ταῦτα δὲ γνόντεσ ἐξῆλθον μὲν τοῦ χαρακώματοσ, διήρκεσαν δ’ οὐδαμῶσ τῇ μάχῃ, λαμπρῶσ μὲν ἀγωνίσασθαι κεκακωμένοι καὶ τὰσ ψυχὰσ καὶ τὰ σώματα τόπον οὐκ ἔχοντεσ, κέρδοσ δ’ εἰ θνήσκοιεν ἐν συμφορᾷ τὸ ζῆν ποιούμενοι, καὶ πίπτουσιν αὐτῶν ἐν τῇ προτέρᾳ μάχῃ περὶ ἑπτακισχιλίουσ.

τοιαύτῃ δὲ πληγῇ χρησαμένων φρονήματοσ μὲν ὅσον ἦν πρότερον αὐτοῖσ ἀφῄρηντο, τεθαυμακότεσ δὲ ἐν ταῖσ οἰκείαισ συμφοραῖσ τὴν Ἡρώδου στρατηγίαν εἴσ τε τὸ λοιπὸν εἶξαν καὶ προστάτην ἀπεφήναντο τοῦ ἔθνουσ.

ὁ δὲ πλεῖστον ἐπὶ τοῖσ εὐημερήμασιν ἠξιωκὼσ φρονεῖν ἀνέστρεψεν εἰσ τὴν οἰκείαν, προσειληφὼσ ἀξίωμα καὶ διὰ ταύτην τὴν ἀνδραγαθίαν.

Τὰ μὲν οὖν ἄλλα καλῶσ εἶχεν αὐτῷ δυσεπιχειρήτῳ κατὰ πάντα γεγενημένῳ, κίνδυνοσ δ’ ἐμπίπτει τὴν ὑπὲρ τῶν ὅλων κρίσιν ἐξάγων Ἀντώνιον Καίσαροσ ἐν τῇ κατ’ Ἄκτιον μάχῃ νενικηκότοσ·

τότε γὰρ ἀπέγνωστο αὐτῷ τε Ἡρώδῃ τὰ πράγματα καὶ τοῖσ περὶ αὐτὸν ὁμοίωσ ἐχθροῖσ τε καὶ φίλοισ·

οὐ γὰρ ἦν εἰκὸσ ἀτιμώρητον μενεῖν τοσαύτησ αὐτῷ φιλίασ πρὸσ Ἀντώνιον γεγενημένησ. ἦν οὖν τοῖσ μὲν φίλοισ ἀπόγνωσισ τῶν κατ’ αὐτὸν ἐλπίδων, ὅσοι δ’ ἐχθρῶσ εἶχον ἐδόκουν μὲν ἐξ ἐμφανοῦσ συνάχθεσθαι, πάθοσ δὲ λεληθὸσ ἐφηδομένων εἶχον ὡσ ἀμείνονοσ τευξόμενοι τῆσ μεταβολῆσ.

αὐτόσ τε Ἡρώδησ τὸν Ὑρκανὸν ὁρῶν μόνον ἐπ’ ἀξιώματοσ βασιλικοῦ συμφέρειν ᾤετο μηκέτ’ ἐμποδὼν ἐᾶν, εἰ μὲν περισωθείη καὶ διαφύγοι τὸν κίνδυνον, ἀσφαλὲσ ἡγούμενοσ πρὸσ τὸ μὴ τοῖσ τοιούτοισ αὐτοῦ καιροῖσ ἐφορμεῖν ἄνδρα τυχεῖν τῆσ βασιλείασ ἀξιώτερον, εἰ δὲ καὶ πάσχοι τι διὰ Καίσαροσ, φθόνῳ τὸν μόνον ἐπὶ τῆσ βασιλείασ γενησόμενον ἐπιθυμῶν ἐξελεῖν.

Ταῦτα δ’ αὐτοῦ δι’ ἐννοίασ ἔχοντοσ ἐνεδόθη τι καὶ παρ’ ἐκείνων·

ὁ μὲν γὰρ Ὑρκανὸσ ἐπιεικείᾳ τρόπου καὶ τότε καὶ τὸν ἄλλον χρόνον οὐκ ἠξίου πολυπραγμονεῖν οὐδὲ νεωτέρων ἅπτεσθαι, συγχωρῶν τῇ τύχῃ πᾶν τὸ δι’ ἐκείνησ γινόμενον ἠγαπηκέναι. φιλόνεικοσ δ’ ἦν Ἀλεξάνδρα καὶ τὴν ἐλπίδα τῆσ μεταβολῆσ ἀκρατῶσ φέρουσα λόγουσ ἐποιεῖτο πρὸσ τὸν πατέρα, μὴ μέχρι παντὸσ ἀναμεῖναι τὴν Ἡρώδου παρανομίαν εἰσ τὸν αὐτῶν οἶκον, ἀλλὰ προλαβεῖν ἀσφαλείᾳ τὰσ αὖθισ ἐλπίδασ, καὶ γράφειν ἠξίου περὶ τούτων Μάλχῳ τῷ τὴν ἀραβαρχίαν ἔχοντι δέξασθαί τε αὐτὸν καὶ δι’ ἀσφαλείασ ἔχειν·

ὑπεξελθόντων γὰρ εἰ τὰ περὶ τὸν Ἡρώδην οὕτωσ χωρήσειεν, ὡσ εἰκὸσ ἐν ἔχθρᾳ Καίσαροσ, αὐτοὺσ ἔσεσθαι τοὺσ τὴν ἀρχὴν ἀπολαμβάνοντασ μόνουσ καὶ διὰ τὸ γένοσ καὶ διὰ τὴν εὔνοιαν τῶν ὄχλων.

ταῦτα πειθούσησ ὁ μὲν Ὑρκανὸσ διωθεῖτο τοὺσ λόγουσ, φιλόνεικον δέ τι καὶ γυναικεῖον αὐτῆσ πεπονθυίασ καὶ μήτε νύκτα μήθ’ ἡμέραν ἀπολειπομένησ, ἀλλ’ ἀεὶ περὶ τούτων καὶ τῆσ Ἡρώδου πρὸσ αὐτοὺσ ἐπιβουλῆσ διαλεγομένησ, ἀνεπείσθη τέλοσ ἐπιστολὴν δοῦναι Δοσιθέῳ τινὶ τῶν περὶ αὐτὸν φίλων, ἐν ᾗ συντέτακτο πέμπειν αὐτῷ τὸν Ἄραβα τοὺσ ἀναληψομένουσ καὶ παραπέμψοντασ ἱππέασ ἐπὶ τὴν Ἀσφαλτῖτιν λίμνην·

αὕτη δ’ ἀπέχει τῶν Ιἑροσολυμιτῶν ὁρ́ων σταδίουσ τριακοσίουσ. ἐπίστευεν δὲ τῷ Δοσιθέῳ θεραπεύοντοσ αὐτοῦ καὶ αὐτὸν καὶ τὴν Ἀλεξάνδραν καὶ τῆσ πρὸσ Ἡρώδην δυσνοίασ οὐ μικρὰσ αἰτίασ ἔχοντοσ·

Ιὠσήπου τε γάρ, ὃν ἐκεῖνοσ ἀνῃρήκει, συγγενὴσ ἦν καὶ τῶν ἐν Τύρῳ φονευθέντων ὑπ’ Ἀντωνίου πρότερον ἀδελφόσ. οὐ μὴν ἐπήγαγεν ταῦτα τὸν Δοσίθεον Ὑρκανῷ πιστὸν εἰσ τὴν ὑπηρεσίαν γενέσθαι, προτιμήσασ δὲ τῶν ἐκείνου τὰσ ἐκ τοῦ βασιλεύοντοσ ἐλπίδασ ἐπιδίδωσιν Ἡρώδῃ τὴν ἐπιστολήν.

ὁ δὲ τῆσ εὐνοίασ ἀποδεξάμενοσ ἔτι καὶ τοῦτο προσυπουργῆσαι παρεκελεύετο, πτύξαντα τὴν ἐπιστολὴν καὶ κατασημηνάμενον ἀποδοῦναι τῷ Μάλχῳ καὶ τὰ παρ’ ἐκείνου γράμματα λαβεῖν·

οὐ γὰρ μικρὸν τὸ διάφορον καὶ τὴν ἐκείνου γνώμην αὐτὸν εἰδέναι. ταῦτα δὲ τοῦ Δοσιθέου προθύμωσ ὑπουργήσαντοσ ὁ μὲν Ἄραψ ἀντεπέστελλεν αὐτόν τε Ὑρκανὸν δέχεσθαι καὶ τοὺσ σὺν αὐτῷ πάντασ καὶ Ιοὐδαίων ὅσοι τὰ ἐκείνου φρονοῦσιν, δύναμίν τε πέμψειν τὴν μετ’ ἀσφαλείασ αὐτοὺσ κομιοῦσαν καὶ πρὸσ μηδὲν ἐνδεήσειν ὧν ἠξίου.

ὡσ δὲ καὶ ταύτην Ἡρώδησ ἐδέξατο τὴν ἐπιστολήν, εὐθύσ τε μεταπέμπεται τὸν Ὑρκανὸν καὶ περὶ τῶν γενομένων αὐτῷ συνθηκῶν πρὸσ τὸν Μάλχον ἀνέκρινεν.

ἀρνησαμένου δὲ τὰσ ἐπιστολὰσ δείξασ τῷ συνεδρίῳ διεχειρίσατο τὸν ἄνδρα. Ταῦτα δὲ γράφομεν ἡμεῖσ, ὡσ ἐν τοῖσ ὑπομνήμασιν τοῖσ τοῦ βασιλέωσ Ἡρώδου περιείχετο.

τοῖσ δ’ ἄλλοισ οὐ κατὰ ταῦτα συμφωνεῖ· τὸν γὰρ Ἡρώδην οὐκ ἐπὶ τοιούτοισ δοκοῦσιν, ἀλλ’ ἐξ ἐπιβουλῆσ μᾶλλον Ὑρκανῷ τὴν αἰτίαν ἐπάγοντα κατὰ τὸν αὐτοῦ τρόπον ἀποκτεῖναι· γράφουσι γὰρ οὕτωσ, ἐν συμποσίῳ τινὶ μηδὲν ὑποψίασ ἐνδιδόντα λόγον Ὑρκανῷ προσφέρειν, εἴ τινασ ἐπιστολὰσ παρὰ τοῦ Μάλχου λάβοι, καὶ τὸν μὲν ὁμολογῆσαι προσαγορευτικὰ γράμματα κομίσασθαι, τὸν δ’, εἰ καί τινα δωρεὰν εἰληφὼσ εἰή, πάλιν ἐπερέσθαι·

τοῦ δὲ μηδὲν πλέον ἢ κτηνῶν ἀναβατικῶν τέτταρα πέμψαντοσ αὐτῷ λαβεῖν, εἰσ αἰτίαν τὸ τοιοῦτον ἐπαναφέροντα δωροδοκίασ καὶ προδοσίασ ἀπάγχειν προστάξαι τὸν ἄνδρα.

τεκμήρια δὲ τοῦ μηδὲν ἁμαρτόντα τοιούτῳ τέλει περιπεσεῖν καταλογίζονται τὴν ἐπιείκειαν τοῦ τρόπου καὶ τὸ μήτ’ ἐν νεότητι θράσουσ ἢ προπετείασ ἐπίδειξιν πεποιῆσθαι μήθ’ ὅτε τὴν βασιλείαν αὐτὸσ εἶχεν, ἀλλὰ κἀν ταύτῃ τὰ πλεῖστα τῶν κατὰ τὴν διοίκησιν Ἀντιπάτρῳ παρακεχωρηκέναι.

τότε δ’ ἐντῶ πλείω μὲν ἢ ὀγδοήκοντα γεγονὼσ ἐτύγχανεν ἔτη, κρατοῦντα δὲ μετὰ πάσησ ἀσφαλείασ τὸν Ἡρώδην ἠπίστατο, διαβεβήκει δὲ καὶ τὸν Εὐφράτην τοὺσ ἐν τῷ πέραν τιμῶντασ αὐτὸν καταλιπὼν ὡσ ὅλοσ ἐπ’ ἐκείνῳ γενησόμενοσ·

ἐγχειρεῖν οὖν τι καὶ καινοτέρων ἅπτεσθαι πάντων ἀπιθανώτατον καὶ οὐ πρὸσ τῆσ ἐκείνου φύσεωσ, ἀλλὰ ταῦτα σκῆψιν Ἡρώδου γενέσθαι. Τοῦτο μὲν τὸ τέλοσ Ὑρκανῷ συνέπεσεν τοῦ βίου ποικίλαισ καὶ πολυτρόποισ χρησαμένῳ ταῖσ ἐν τῷ ζῆν τύχαισ·

εὐθὺσ μὲν [γὰρ] ἐν ἀρχῇ βασιλευούσησ αὐτῷ τῆσ μητρὸσ Ἀλεξάνδρασ ἀρχιερεὺσ καταστὰσ τοῦ Ιοὐδαίων ἔθνουσ ἔτεσιν ἐννέα τὴν τιμὴν κατέσχεν. παραλαβὼν δὲ τὴν βασιλείαν ἀποθανούσησ τῆσ μητρὸσ αὐτῷ καὶ ταύτην κατασχὼν τρεῖσ μῆνασ ἐκπίπτει μὲν ὑπ’ Ἀριστοβούλου τοῦ ἀδελφοῦ, κατάγεται δ’ αὖθισ ὑπὸ Πομπηίου καὶ πάσασ τὰσ τιμὰσ ἀπολαβὼν ἔτη τεσσαράκοντα διετέλεσεν ἐν αὐτοῖσ.

ἀφαιρεθεὶσ δὲ τὸ δεύτερον ὑπ’ Ἀντιγόνου καὶ λωβηθεὶσ τὸ σῶμα παρὰ Πάρθοισ αἰχμάλωτοσ ἐγένετο.

κἀκεῖθεν εἰσ τὴν οἰκείαν ἐπανῄει χρόνῳ διὰ τὰσ ἐξ Ἡρώδου προτεινομένασ ἐλπίδασ, ὧν οὐδὲν αὐτῷ κατὰ προσδοκίαν ἀπήντα πολυπαθείᾳ βίου χρησαμένῳ, τὸ δυσχερέστατον δέ, ὡσ προειρήκαμεν, ἐν γήρᾳ τέλουσ οὐκ ἀξίου τυχεῖν· δοκεῖ γὰρ ἐπιεικὴσ καὶ μέτριοσ ἐν πᾶσιν γενέσθαι καὶ τὰ πλεῖστα τῆσ ἀρχῆσ ὑπὸ διοικηταῖσ ἄγειν, οὐ πολυπράγμων οὐδὲ δεινὸσ ὢν βασιλείασ ἐπιστατεῖν, Ἀντιπάτρῳ τε καὶ Ἡρώδῃ μέχρι τοῦδε προελθεῖν ἐγένετο διὰ τὴν ἐπιείκειαν τὴν ἐκείνου, καὶ τὸ πέρασ οὔτε δίκαιον οὔτ’ εὐσεβὲσ ἐξ αὐτῶν εὑρ́ατο τοιούτου τέλουσ.

Ὁ δὲ Ἡρώδησ ὡσ καὶ τὸν Ὑρκανὸν ἐκποδὼν ἐποιήσατο, σπεύδων πρὸσ Καίσαρα καὶ μηδὲν ἐλπίσαι περὶ τῶν αὐτοῦ πραγμάτων δυνάμενοσ χρηστὸν ἐκ τῆσ γενομένησ αὐτῷ πρὸσ Ἀντώνιον φιλίασ, ὕποπτον μὲν εἶχεν τὴν Ἀλεξάνδραν, μὴ τῷ καιρῷ συνεπιθεμένη τὸ πλῆθοσ ἀποστήσῃ καὶ στασιάσῃ τὰ περὶ τὴν βασιλείαν πράγματα.

παρετίθετο δὲ πάντα Φερώρᾳ τἀδελφῷ, καὶ τὴν μητέρα Κύπρον καὶ τὴν ἀδελφὴν καὶ τὴν γενεὰν ἅπασαν ἐν Μασάδοισ κατεστήσατο παρακελευσάμενοσ, εἴ τι περὶ αὐτὸν ἀκούσαιεν δυσχερέσ, ἔχεσθαι τῶν πραγμάτων.

Μαριάμμην δὲ τὴν αὐτοῦ γυναῖκα, δυνατὸν γὰρ οὐκ ἦν ἐν διαφορᾷ τῇ πρὸσ τὴν ἀδελφὴν καὶ τὴν μητέρα τὴν ἐκείνου δίαιταν τὴν αὐτὴν ἔχειν, ἐν Ἀλεξανδρείῳ σὺν Ἀλεξάνδρᾳ τῇ μητρὶ κατεστήσατο Ιὤσηπον τὸν ταμιαίαν καὶ τὸν Ἰτουραῖον Σόαιμον ἐπ’ αὐτῶν καταλιπών, πιστοτάτουσ μὲν ἐξ ἀρχῆσ γενομένουσ αὐτῷ, τότε δὲ προφάσει τιμῆσ φρουρεῖν ἀπολειφθέντασ τὰσ γυναῖκασ.

ἦν δὲ κἀκείνοισ ἐντολὴ μαθόντασ τι περὶ αὐτοῦ δυσχερὲσ ἐξ αὐτῆσ ἀμφοτέρασ μεταχειρίσασθαι, τὴν δὲ βασιλείαν εἰσ δύναμιν τοῖσ παισὶν αὐτοῦ σὺν τἀδελφῷ Φερώρᾳ διατηρεῖν.

Ταύτασ δοὺσ τὰσ ἐντολὰσ αὐτὸσ εἰσ Ῥόδον ἠπείγετο Καίσαρι συντυχεῖν.

οὔτ’ εἰσ ἱκεσίαν, ὡσ εἰκὸσ ἐπὶ τοιούτοισ, τραπόμενοσ οὔτε δέησίν τινα προτείνων ὡσ ἐφ’ ἡμαρτημένοισ, ἀποδοὺσ δὲ τὸν λογισμὸν τῶν πεπραγμένων ἀνυποτιμήτωσ.

ἔλεγεν γὰρ τῷ Καίσαρι καὶ φιλίαν αὐτῷ γενέσθαι μεγίστην πρὸσ Ἀντώνιον καὶ πάντα πρᾶξαι κατὰ τὴν αὐτοῦ δύναμιν, ὡσ ἐπ’ ἐκείνῳ γενήσεται τὰ πράγματα, στρατείασ μὲν οὐ κοινωνήσασ κατὰ περιολκὰσ τῶν Ἀράβων, πέμψασ δὲ καὶ χρήματα καὶ σῖτον ἐκείνῳ.

καὶ ταῦτ’ εἶναι μετριώτερα τῶν ἐπιβαλλόντων αὐτῷ γενέσθαι·

μηδὲ συμμεταβῆναι ταῖσ ἐλπίσιν φανερῶσ ἤδη μεταβαινούσησ καὶ τῆσ τύχησ, φυλάξαι δ’ αὑτὸν, εἰ καὶ μὴ συναγωνιστὴν ἀξιόχρεων, ἀλλὰ σύμβουλόν γε δεξιώτατον Ἀντωνίῳ τὴν μίαν αἰτίαν τοῦ κἂν σώζεσθαι καὶ μὴ τῶν πραγμάτων ἐκπεσεῖν ὑποδεικνύντα, Κλεοπάτραν ἐπανελέσθαι·

προανῃρημένησ γὰρ ἐκείνησ αὐτῷ τε τῶν πραγμάτων ἄρχειν ὑπεῖναι καὶ τὰσ πρὸσ σὲ συμβάσεισ ῥᾷον εὑρίσκεσθαι τῆσ ἔχθρασ.

ὧν οὐδὲν ἐκεῖνοσ ἐννοηθεὶσ ἀλυσιτελῶσ μὲν αὐτῷ, συμφερόντωσ δὲ σοὶ προετίμησεν τὴν ἀβουλίαν. νῦν οὖν εἰ μὲν τῇ πρὸσ Ἀντώνιον ὀργῇ κρίνεισ καὶ τὴν ἐμὴν προθυμίαν, οὐκ ἂν εἰή μοι τῶν πεπραγμένων ἄρνησισ οὐδ’ ἀπαξιώσω τὴν ἐμαυτοῦ πρὸσ ἐκεῖνον εὔνοιαν ἐκ τοῦ φανεροῦ λέγειν, εἰ δὲ τὸ πρόσωπον ἀνελών, τίσ εἰμι πρὸσ τοὺσ εὐεργέτασ καὶ ποῖοσ φίλοσ ἐξετάζοισ, ἐνέσται σοι πείρᾳ τῶν ἤδη γεγενημένων ἡμᾶσ εἰδέναι·

τοῦ γὰρ ὀνόματοσ ὑπαλλαγέντοσ οὐδὲν ἔλαττον αὐτὸ τὸ τῆσ φιλίασ βέβαιον ἐν ἡμῖν εὐδοκιμεῖν δυνήσεται. Τοιαῦτα λέγων καὶ παράπαν ἐμφαίνων τὸ τῆσ ψυχῆσ ἐλευθέριον οὐ μετρίωσ ἐπεσπᾶτο τὸν Καίσαρα φιλότιμον ὄντα καὶ λαμπρόν, ὥστ’ αὐτῷ τὰσ τῶν ἐγκλημάτων αἰτίασ σύστασιν ἤδη τῆσ πρὸσ ἐκεῖνον εὐνοίασ πραγματεύεσθαι.

καὶ τό τε διάδημα πάλιν ἀποκαθίστησιν αὐτῷ καὶ προτρεψάμενοσ μηδὲν ἐλάττω περὶ αὐτὸν ἢ πρότερον ἦν περὶ τὸν Ἀντώνιον φαίνεσθαι, διὰ πάσησ ἦγε τιμῆσ, προσθεὶσ ὅτι καιταιδιοσ γράψειεν, ἁπάσῃ προθυμίᾳ τὰ πρὸσ τοὺσ μονομάχουσ αὐτῷ συλλαβέσθαι τὸν Ἡρώδην.

τοσαύτησ ἀποδοχῆσ ἠξιωμένοσ καὶ παρ’ ἐλπίδασ ὁρῶν αὐτῷ πάλιν ἐξ ὑπαρχῆσ βεβαιοτέραν τὴν βασιλείαν δόσει Καίσαροσ καὶ δόγματι Ῥωμαίων, ὅπερ ἐκεῖνοσ αὐτῷ πρὸσ τὸ βέβαιον ἐπραγματεύσατο, παρέπεμψεν ἐπ’ Αἰγύπτου Καίσαρα, δωρησάμενοσ ὑπὲρ δύναμιν αὐτόν τε καὶ τοὺσ φίλουσ καὶ πᾶσαν ἐμφαίνων μεγαλοψυχίαν.

ᾐτεῖτο δὲ καὶ τῶν Ἀντωνίῳ συνήθων Ἀλέξανδρον ὡσ μηδὲν ἀνήκεστον παθεῖν, ἀλλὰ τούτου μὲν οὐκ ἔτυχεν ὁρ́κῳ προκατειλημμένου Καίσαροσ·

ἐπανῄει δὲ πάλιν εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν πλείονί τε τιμῇ καὶ παρρησίᾳ καὶ τοῖσ τὰ ἐναντία προσδοκήσασιν ἔκπληξιν παρέσχεν ὡσ ἀεὶ τὸ λαμπρότερον ἐκ τῶν κινδύνων κατ’ εὐμένειαν τοῦ θεοῦ προσεπικτώμενοσ.

εὐθὺσ οὖν περὶ τὴν ὑποδοχὴν ἐγεγόνει Καίσαροσ ἀπὸ Συρίασ εἰσ Αἴγυπτον εἰσβαλεῖν μέλλοντοσ. κἀπειδὴ παρῆν, δέχεται μὲν αὐτὸν ἐν Πτολεμαί̈δι πάσῃ τῇ βασιλικῇ θεραπείᾳ, παρέσχεν δὲ καὶ τῷ στρατεύματι ξένια καὶ τῶν ἐπιτηδείων ἀφθονίαν.

κἀν τοῖσ εὐνουστάτοισ ἐξητάζετο τάσ τε δυνάμεισ ἐκτάττοντοσ συνιππαζόμενοσ καὶ δεχόμενοσ αὐτὸν καὶ φίλουσ ἀνδρῶσιν ἑκατὸν καὶ πεντήκοντα πᾶσιν εἰσ πολυτέλειαν καὶ πλοῦτον ὑπηρεσίασ ἠσκημένοισ. παρέσχεν δὲ καὶ τὴν ἄνυδρον διερχομένοισ τὴν τῶν ἐπειγόντων χορηγίαν, ὡσ μήτε οἴνου μήτε ὕδατοσ, ὃ καὶ μᾶλλον ἦν ἐν χρείᾳ τοῖσ στρατιώταισ, ὑστερηθῆναι.

αὐτόν γε μὴν Καίσαρα ταλάντοισ ὀκτακοσίοισ ἐδωρήσατο καὶ παρέστησεν ἅπασιν ἔννοιαν λαβεῖν, ὅτι τῆσ βασιλείασ ἧσ εἶχεν πολὺ μείζω καὶ λαμπρότερα κατὰ τὰσ ὑπουργίασ ἐπεδείκνυτο. τοῦτ’ αὐτὸν καὶ μᾶλλον εἰσ πίστιν εὐνοίασ καὶ προθυμίασ ἐπισυνίστη καὶ πλεῖστον ἠνέγκατο τῇ χρείᾳ τοῦ καιροῦ τὸ μεγαλόψυχον ἁρμόσασ.

ὁ δὲ καὶ πάλιν ἐπανιόντων ἀπ’ Αἰγύπτου τῶν πρώτων οὐδενὸσ τὰσ ὑπηρεσίασ ἥττων ἐφάνη. Τότε μέντοι γενόμενοσ ἐν τῇ βασιλείᾳ τεταραγμένην αὐτῷ τὴν οἰκίαν καταλαμβάνει καὶ χαλεπῶσ ἐχούσασ τήν τε γυναῖκα Μαριάμμην καὶ τὴν μητέρα τὴν ἐκείνησ Ἀλεξάνδραν.

οἰηθεῖσαι γάρ, ὅπερ ἦν ὕποπτον, οὐκ εἰσ ἀσφάλειαν τῶν σωμάτων εἰσ ἐκεῖνο κατατεθῆναι τὸ χωρίον, ἀλλ’ ὡσ φρουρᾷ μηθενὸσ μήτε τῶν ἄλλων μήθ’ αὑτῶν ἐξουσίαν ἔχοιεν, χαλεπῶσ ἔφερον.

ἥ τε Μαριάμμη τὸν μὲν ἔρωτα τοῦ βασιλέωσ ὑπόκρισιν ἄλλωσ καὶ πρὸσ τὸ συμφέρον αὐτῷ γινομένην ἀπάτην ὑπελάμβανεν, ἤχθετο δὲ τῷ μηδ’ εἰ πάσχοι τι δεινὸν ἐκεῖνοσ ἐλπίδα τοῦ βιώσεσθαι δι’ αὐτὸν ἐσχηκέναι καὶ τὰσ Ιὠσήπῳ δοθείσασ ἐντολὰσ ἀνεμνημόνευεν, ὥστ’ ἤδη διὰ θεραπείασ εἶχεν τοὺσ φρουροὺσ καὶ μᾶλλον τὸν Σόαιμον, ἐν ἐκείνῳ τὸ πᾶν ἐπισταμένη.

Σόαιμοσ δὲ κατὰ μὲν τὰσ ἀρχὰσ πιστὸσ ἦν οὐδὲν ὧν Ἡρώδησ ἐνετέταλτο παριείσ, λόγοισ δὲ καὶ δωρεαῖσ λιπαρέστερον τῶν γυναικῶν ἐκθεραπευουσῶν αὐτὸν ἡττᾶτο κατὰ μικρὸν ἤδη καὶ τέλοσ ἐξεῖπεν ἁπάσασ τὰσ ἐντολὰσ τοῦ βασιλέωσ, μάλιστα μὲν οὐδ’ ἐλπίσασ αὐτὸν ἐπὶ τῆσ αὐτῆσ ὑποστρέψειν ἐξουσίασ·

ἐν ᾧ καὶ μᾶλλον ἐκφυγὼν τὸν ἀπ’ αὐτοῦ κίνδυνον οὐ μικρὰ χαριεῖσθαι ταῖσ γυναιξὶν ὑπελάμβανεν, αἷσ ἦν εἰκὸσ οὐκ ἀποτεύξεσθαι τοῦ περιόντοσ ἀξιώματοσ, ἀλλὰ καὶ πλέον εἰσ τὴν ἀμοιβὴν ἕξειν εἰ βασιλευούσασ ἢ τοῦ βασιλεύοντοσ ἀγχοῦ γενησομένασ.

ἐπήλπιζε δ’ αὐτὸν οὐχ ἧττον, εἰ καὶ πάντα κατὰ νοῦν πράξασ ὑποστρέψειεν Ἡρώδησ, μηδὲν ὅτι τῇ γυναικὶ δυνήσεσθαι βουλομένῃ γε ἀντειπεῖν·

ἠπίστατο γὰρ τὸν πρὸσ τὴν Μαριάμμην ἔρωτα μείζονα λόγου τῷ βασιλεῖ. ταῦτα προσεκλύσαντα τὰσ ἐντολὰσ ἐξαγγεῖλαι Μαριάμμη χαλεπῶσ ἤκουσεν, εἰ μηδὲν πέρασ αὐτῇ τῶν ἐξ Ἡρώδου κινδύνων ἔσται, χαλεπῶσ δὲ διέκειτο, μηδενὸσ μὲν τυχεῖν αὐτὸν τῶν ἴσων εὐχομένη, δυσύποιστον δ’ εἰ τύχοι τὸν μετ’ αὐτοῦ βίον κρίνουσα.

καὶ τοῦτο διέδειξεν ἐν ὑστέρῳ μηδὲν ἐπικρυψαμένη τοῦ κατ’ αὐτὴν πάθουσ. Ὁ μὲν γὰρ ἐπὶ μεγάλοισ οἷσ παρ’ ἐλπίδασ εὐτυχήκει καταπεπλευκὼσ πρώτῃ μέν, ὡσ εἰκόσ, τῇ γυναικὶ περὶ τούτων εὐηγγελίζετο, μόνην δὲ ἐκ πάντων διὰ τὸν ἔρωτα καὶ τὴν οὖσαν αὐτῷ συνήθειαν προτιμῶν ἠσπάζετο.

τῇ δ’ οὔτε τὰσ εὐημερίασ διηγουμένου χαίρειν μᾶλλον ἢ χαλεπῶσ φέρειν συνέβαινεν οὔτ’ ἐπικρύπτεσθαι τὸ πάθοσ δυνατὸν ἦν.

ἀλλ’ ὑπ’ ἀδοξίασ καὶ τῆσ περιούσησ εὐγενείασ πρὸσ μὲν τοὺσ ἀσπασμοὺσ ἀνέστενεν, τοῖσ δὲ διηγήμασιν ἄχθεσθαι μᾶλλον ἢ συγχαίρειν ἐνέφαινεν, ὡσ οὐχ ὕποπτα μόνον ἀλλὰ καὶ καταφανῆ γινόμενα τὸν Ἡρώδην ἐπιταράττειν. ἠδημόνει μὲν γὰρ ὁρῶν τὸ παράλογον τῆσ γυναικὸσ εἰσ αὐτὸν μῖσοσ οὐκ ἀποκεκρυμμένον, ἤχθετο δὲ τῷ πράγματι καὶ τὸν ἔρωτα φέρειν ἀδυνατῶν ταῖσ τε ὀργαῖσ καὶ ταῖσ διαλλαγαῖσ οὐκ ἐνέμενεν, ἀεὶ δὲ ἀπὸ θατέρου μεταβαίνων εἰσ θάτερον ἐφ’ ἑκατέρῳ πολλὴν εἶχεν ἀπορίαν.

οὕτωσ οὖν ἐν μέσῳ τοῦ στυγεῖν καὶ στέργειν ἀποληφθεὶσ καὶ πολλάκισ ἕτοιμοσ ὢν ἀμύνασθαι τῆσ ὑπερηφανίασ αὐτὴν διὰ τὸ προκατειλῆφθαι τὴν ψυχὴν ἀσθενέστεροσ εἰσ τὸ μεταστήσασθαι τὴν ἄνθρωπον ἐγίνετο.

τὸ δὲ σύμπαν ἡδέωσ ἂν ἐκείνην κολάσασ ἐδεδοίκει, μὴ λάθοι μείζονα παρ’ αὐτοῦ τὴν τιμωρίαν ἀποθανούσησ εἰσπραττόμενοσ. Συνιδοῦσαι δ’ οὕτωσ αὐτὸν ἔχοντα πρὸσ τὴν Μαριάμμην ἥ τε ἀδελφὴ καὶ ἡ μήτηρ κάλλιστον ᾠήθησαν τὸν καιρὸν τοῦ πρὸσ ἐκείνην μίσουσ εἰληφέναι καὶ διελάλουν οὐ μικρῶσ παροξύνουσαι τὸν Ἡρώδην διαβολαῖσ μῖσοσ ὁμοῦ καὶ ζηλοτυπίαν ἐμποιεῖν δυνησομέναισ.

ὁ δ’ οὔτε τῶν τοιούτων ἀηδῶσ ἤκουσεν λόγων οὔτε δρᾶν τι κατὰ τῆσ γυναικὸσ ὡσ πεπιστευκὼσ ἀπεθάρρει, χεῖρον μέντοι πρὸσ αὐτὴν εἶχεν ἀεὶ καὶ τὸ πάθοσ ἀντεξεκαίετο, τῆσ μὲν οὐκ ἀποκρυπτομένησ τὴν διάθεσιν, τοῦ δὲ τὸν ἔρωτα πρὸσ ὀργὴν ἀεὶ μεταλαμβάνοντοσ.

κἂν εὐθὺσ ἐπράχθη τι τῶν ἀνηκέστων·

νῦν δὲ Καίσαροσ ἀγγελθέντοσ κρατεῖν τῷ πολέμῳ καὶ τεθνηκότων Ἀντωνίου καὶ Κλεοπάτρασ ἔχειν Αἴγυπτον, ἐπειγόμενοσ εἰσ τὸ Καίσαρι ἀπαντᾶν κατέλιπεν ὡσ εἶχεν τὰ περὶ τὴν οἰκίαν. ἐξιόντι δὲ Μαριάμμη παραστησομένη τὸν Σόαιμον πολλήν τε χάριν τῆσ ἐπιμελείασ ὡμολόγει καὶ μεριδαρχίαν αὐτῷ παρὰ τοῦ βασιλέωσ ᾐτήσατο.

κἀκεῖνοσ μὲν τυγχάνει τῆσ τιμῆσ.

Ἡρώδησ δὲ γενόμενοσ ἐν Αἰγύπτῳ Καίσαρί τε μετὰ πλείονοσ παρρησίασ εἰσ λόγουσ ἦλθεν ὡσ ἤδη φίλοσ καὶ μεγίστων ἠξιώθη· τῶν τε γὰρ Κλεοπάτραν δορυφορούντων Γαλατῶν τετρακοσίοισ αὐτὸν ἐδωρήσατο καὶ τὴν χώραν ἀπέδωκεν αὐτῷ πάλιν, ἣν δι’ ἐκείνησ ἀφῃρέθη. προσέθηκεν δὲ καὶ τῇ βασιλείᾳ Γάδαρα καὶ Ἵππον καὶ Σαμάρειαν ἔτι δὲ τῆσ παραλίου Γάζαν καὶ Ἀνθηδόνα καὶ Ιὄπην καὶ Στράτωνοσ πύργον. Ἐπιτυχὼν δὲ καὶ τούτων λαμπρότεροσ ἦν, καὶ τὸν μὲν Καίσαρα παρέπεμψεν ἐπ’ Ἀντιοχείασ, αὐτὸσ δ’ ἐπανελθὼν ὅσον ᾤετο τὰ πράγματα αὐτῷ διὰ τῶν ἔξωθεν ἐπιδιδόναι πρὸσ εὐδαιμονίαν, τοσοῦτον ἔκαμνεν τοῖσ οἰκείοισ καὶ μάλιστα περὶ τὸν γάμον, ἐν ᾧ καὶ μᾶλλον εὐτυχεῖν ἐδόκει πρότερον·

ἔρωτα γὰρ οὐδενὸσ ἐλάττω τῶν ἱστορουμένων ἐπεπόνθει μετὰ τοῦ δικαίου τῆσ Μαριάμμησ. ἀναφανδὸν δὲ τήν τε μητέρα καὶ τὴν ἀδελφὴν ἐπὶ δυσγενείᾳ διεχλεύαζεν καὶ κακῶσ ἔλεγεν, ὥστ’ ἤδη στάσιν ἐν ταῖσ γυναιξὶν εἶναι καὶ μῖσοσ ἄσπονδον, ἐν δὲ τῷ τότε καὶ διαβολὰσ μείζονασ.

ἥ τε ὑποψία τρεφομένη παρέτεινεν ἐνιαυτοῦ μῆκοσ ἐξ οὗ παρὰ Καίσαροσ Ἡρώδησ ὑπεστρόφει.

τέλεον μέντοι προοικονομούμενον ἐκ πλείονοσ ἐξερράγη τοιαύτησ ἀφορμῆσ ἐγγενομένησ· κατακλινόμενοσ ὁ βασιλεὺσ ὡσ ἀναπαύσασθαι μεσημβρίασ οὔσησ ἐκάλει τὴν Μαριάμμην ὑπὸ φιλοστοργίασ, ἧσ ἀεὶ περὶ αὐτὴν εἶχεν.

ἡ δὲ εἰσῆλθεν μέν, οὐ μὴν καὶ κατεκλίθη σπουδάζοντοσ ἐκφαυλίσασα καὶ προσλοιδορηθεῖσα, τόν τε πατέρα καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτῆσ ὡσ ἀπεκτόνοι. χαλεπῶσ δ’ ἐκείνου τὴν ὕβριν ἐνηνοχότοσ καὶ γεγονότοσ εἰσ προπέτειαν ἑτοίμου, τῆσ ταραχῆσ αἰσθομένη μείζονοσ ἡ τοῦ βασιλέωσ ἀδελφὴ Σαλώμη παρεσκευασμένον ἐκ πλείστου τὸν οἰνοχόον εἰσπέμπει κελεύουσα λέγειν, ὡσ πείθοι Μαριάμμη φίλτρον αὐτῇ συγκατασκευάσαι τῷ βασιλεῖ.

κἂν ταραχθῇ καὶ πυνθάνηται, τί ποτε τοῦτ’ ἦν, λέγειν ὅτι φάρμακον ἐκείνησ μὲν ἐχούσησ αὐτοῦ δὲ διακονῆσαι παρακαλουμένου, μὴ κινηθέντοσ δ’ ἐπὶ τῷ φίλτρῳ τὸν λόγον ἀργὸν ἐᾶν·

οὐδένα γὰρ αὐτῷ κίνδυνον φέρειν. τοιαῦτα προδιδάξασα κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν εἰσπέμπει διαλεξόμενον. ὁ δὲ πιθανῶσ ἅμα καὶ μετὰ σπουδῆσ εἰσῄει, δῶρα μὲν αὐτῷ τὴν Μαριάμμην παρεσχῆσθαι λέγων, ἀναπείθειν δὲ φίλτρον αὐτῷ διδόναι.

πρὸσ τοῦτο διακινηθέντοσ καὶ τί τὸ φίλτρον εἰή ἐρωτήσαντοσ, φάρμακον εἶπεν ὑπ’ ἐκείνησ διδόμενον, οὗ τὴν δύναμιν αὐτὸσ οὐκ εἰδέναι, διὸ καὶ προσαγγεῖλαι τοῦτ’ ἀσφαλέστερον αὐτῷ καὶ τῷ βασιλεῖ διειληφότα. τοιούτων ἀκούσασ Ἡρώδησ λόγων καὶ πρότερον κακῶσ διακείμενοσ ἔτι μᾶλλον ἠρεθίσθη, τόν τ’ εὐνοῦχον, ὃσ ἦν τῇ Μαριάμμῃ πιστότατοσ, ἐβασάνιζεν ὑπὲρ τοῦ φαρμάκου γινώσκων, ὡσ οὐ χωρὶσ ἐκείνου τι δυνατὸν ἦν οὔτε μεῖζον οὔτε ἔλαττόν τι πεπρᾶχθαι.

γενόμενοσ δὲ ἐν ταῖσ ἀνάγκαισ ὁ ἄνθρωποσ, οὐδὲν μὲν ὧν ἕνεκεν ἐβασανίζετο λέγειν εἶχεν, τὸ μέντοι τῆσ γυναικὸσ ἔχθοσ εἰσ αὐτὸν ἔφη γενέσθαι διὰ τοὺσ λόγουσ, οὓσ ὁ Σόαιμοσ αὐτῇ φράσαι.

ταῦτα δ’ ἔτι λέγοντοσ μέγα βοήσασ ὁ βασιλεὺσ οὐκ ἂν ἔφη Σόαιμον πιστότατον ὄντα τόν γε ἄλλον χρόνον αὐτῷ καὶ τῇ βασιλείᾳ καταπροδοῦναι τὰσ ἐντολάσ, εἰ μὴ καὶ περαιτέρω προεληλύθει τῆσ πρὸσ τὴν Μαριάμμην κοινωνίασ.

καὶ τὸν μὲν Σόαιμον εὐθὺσ ἐκέλευσεν ἀποκτεῖναι συλλαβόντασ·

τῇ δὲ γυναικὶ κρίσιν ἀπεδίδου συναγαγὼν τοὺσ οἰκειοτάτουσ αὐτῷ καὶ τὴν κατηγορίαν ἐσπουδασμένην ποιούμενοσ ὑπὲρ τῶν κατὰ τὰσ διαβολὰσ φίλτρων καὶ φαρμάκων. ἦν δὲ ἀκρατὴσ ἐν τῷ λόγῳ καὶ κρίσεωσ ὀργιλαίτεροσ, καὶ τέλοσ οὕτωσ ἔχοντα γινώσκοντεσ αὐτὸν οἱ παρόντεσ θάνατον αὐτῆσ κατεψηφίσαντο. διενεχθείσησ δὲ τῆσ γνώμησ ὑπεγίνετο μέν τι καὶ τοιοῦτον αὐτῷ τε καί τισιν τῶν παρόντων μὴ προπετῶσ οὕτωσ ἀναιρεῖν, καταθέσθαι δὲ εἰσ ἕν τι τῶν ἐν τῇ βασιλείᾳ φρουρίων.

ἐσπουδάσθη δὲ ταῖσ περὶ τὴν Σαλώμην ἐκποδὼν ποιήσασθαι τὴν ἄνθρωπον καὶ μᾶλλον ἔπεισαν τὸν βασιλέα τὰσ ταραχὰσ τοῦ πλήθουσ, εἰ ζῶσα τύχοι, φυλάξασθαι συμβουλεύουσαι.

Μαριάμμη μὲν οὖν οὕτωσ ἤγετο τὴν ἐπὶ θανάτῳ. Συνθεωρήσασα δὲ τὸν καιρὸν ἡ Ἀλεξάνδρα, καὶ διότι μικρὰσ ἐλπίδασ ἔχοι μὴ καὶ αὐτὴ τῶν ὁμοίων ἐξ Ἡρώδου τυχεῖν, ἐναντίωσ πρὸσ τὸ πρῶτον θράσοσ καὶ λίαν ἀπρεπῶσ μετεβάλετο·

βουλομένη γὰρ ἐμφῆναι τὴν ἄγνοιαν ὧν ἐκείνη τὰσ αἰτίασ εἶχεν, ἐκπηδήσασα καὶ λοιδορουμένη τῇ θυγατρὶ πάντων ἀκουόντων ἐβόα κακὴν πρὸσ τὸν ἄνδρα καὶ ἀχάριστον γενέσθαι καὶ δίκαια πάσχειν ἐπὶ τοῖσ τοιούτοισ τολμήσασαν·

οὐ γὰρ ἀμείψασθαι δεόντωσ τὸν πάντων αὐτῶν εὐεργέτην. τοιαῦτα μεταξὺ καθυποκρινομένησ ἀσχημόνωσ καὶ τολμώσησ ἐφάπτεσθαι καὶ τῶν τριχῶν, πολλὴ μέν, ὡσ εἰκόσ, καὶ παρὰ τῶν ἄλλων ἡ κατάγνωσισ ἦν τῆσ ἀπρεποῦσ προσποιήσεωσ, μᾶλλον δὲ ἐνεφάνη παρ’ αὐτῆσ τῆσ ἀπολλυμένησ·

οὔτε γὰρ λόγον δοῦσα τὴν ἀρχὴν οὔτε ταραχθεῖσα πρὸσ τὴν ἐκείνησ δυσχέρειαν ἐπέβλεπεν ἀλλ’ ὡσ ὑπὸ φρονήματοσ τὴν ἁμαρτίαν καὶ μᾶλλον ἄχθεσθαι περιφανῶσ ἀσχημονούσησ ἐνέφηνεν.

αὐτή γε μὴν ἀτρεμαίῳ τῷ καταστήματι καὶ τῇ χρόᾳ τῆσ σαρκὸσ ἀμεταβλήτῳ πρὸσ τὸν θάνατον ἀπῄει, τὴν εὐγένειαν οὐδ’ ἐν τοῖσ ἐσχάτοισ ἄδηλον τοῖσ ἐπιθεωροῦσιν αὐτὴν ἐμφαίνουσα.

Κἀκείνη μὲν οὕτωσ ἀπέθανεν γυνὴ καὶ πρὸσ ἐγκράτειαν καὶ πρὸσ μεγαλοψυχίαν ἄριστα γεγενημένη, τὸ δ’ ἐπιεικὲσ ἔλιπεν αὐτῇ καὶ πλεῖον ἦν ἐν τῇ φύσει τὸ φιλόνεικον·

κάλλει δὲ σώματοσ καὶ τῷ περὶ τὰσ ἐντεύξεισ ἀξιώματι μειζόνωσ φράσαι τὰσ κατ’ αὐτὴν ὑπερῆγεν, ἥ τε πλείων ἀφορμὴ τοῦ μὴ κεχαρισμένωσ τῷ βασιλεῖ μηδὲ πρὸσ ἡδονὴν ζῆν ἐντεῦθεν ἐγεγόνει· θεραπευομένη γὰρ διὰ τὸν ἔρωτα καὶ δυσχερὲσ οὐδὲν ἐξ ἐκείνου προσδοκῶσα τὴν παρρησίαν ἀσύμμετρον εἶχεν.

ἠνία δ’ αὐτὴν καὶ τὰ περὶ τοὺσ οἰκείουσ καὶ ταῦτα πάντα πρὸσ ἐκεῖνον ὡσ ἐπεπόνθει λέγειν ἠξίου, καὶ πέρασ ἐξενίκησεν ἐχθρὰσ αὐτῇ γενέσθαι τήν τε μητέρα καὶ τὴν ἀδελφὴν τοῦ βασιλέωσ κἀκεῖνον αὐτόν, ᾧ μόνῳ τὸ μὴ παθεῖν τι δυσχερὲσ ἀπεπίστευεν.

Ἀναιρεθείσησ δ’ αὐτῆσ τότε καὶ μᾶλλον ἐξήφθη τὰ περὶ τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ βασιλέωσ ἔχοντοσ μὲν οὕτωσ, ὡσ καὶ πρότερον ἐδηλώσαμεν·

οὐ γὰρ ἀπαθὴσ οὐδ’ οἱο͂σ ἂν ἐκ συνηθείασ ἦν ὁ πρὸσ αὐτὴν ἔρωσ, ἀλλὰ καὶ πρότερον ἦρξεν ἐνθουσιαστικῶσ καὶ τῇ παρρησίᾳ τῆσ συμβιώσεωσ οὐκ ἀπενικήθη μὴ πλείων ἀεὶ γίνεσθαι· τότε μέντοι καὶ μᾶλλον ἐδόκει κατὰ νέμεσίν τινα τῆσ κατὰ τὴν Μαριάμμην ἀπωλείασ ἐπιθέσθαι, καὶ πολλάκισ μὲν ἀνακλήσεισ ἦσαν αὐτῆσ, πολλάκισ δὲ καὶ θρῆνοσ ἀσχήμων, ἐπενόει δὲ πᾶν εἴ τι δυνατὸν εἰσ ψυχαγωγίαν πότουσ καὶ συνουσίασ αὐτῷ πραγματευόμενοσ, καὶ τούτων οὐδὲν ἤρκει.

τὰσ οὖν διοικήσεισ τῶν κατὰ τὴν βασιλείαν παρῃτεῖτο καὶ τοσοῦτον ἥττητο τοῦ πάθουσ, ὥστ’ αὐτὸν ἤδη καὶ καλεῖν τὴν Μαριάμμην προστάξαι τοῖσ ὑπηρέταισ ὡσ ζῶσαν ἔτι καὶ δυναμένην ὑπακούειν.

οὕτωσ δὲ ἔχοντοσ ἐπιγίνεται λοιμώδησ νόσοσ, ἣ καὶ τῶν ὄχλων τοὺσ πλείουσ καὶ τῶν φίλων αὐτοῦ τοὺσ ἐντιμοτάτουσ διέφθειρεν καὶ παρέσχεν ἅπασιν ἐξυπονοῆσαι κατὰ μῆνιν τοῦτο συνενεχθῆναι τῶν κατὰ τὴν γενομένην παρανομίαν ἐπὶ τῇ Μαριάμμῃ.

χεῖρον οὖν διετίθει καὶ τοῦτ’ αὐτὸ τὸν βασιλέα, καὶ τέλοσ εἰσ τὰσ ἐρημίασ αὑτὸν διδοὺσ καὶ προφάσει κυνηγεσίων ταύταισ ἐναδημονῶν οὐκ ἔφθη πλείουσ διενεγκεῖν ἡμέρασ καὶ περιπίπτει νόσῳ δυσχερεστάτῃ·

φλόγωσισ γὰρ ἦν καὶ πεῖσισ ἰνίου καὶ τῆσ διανοίασ παραλλαγή·

τῶν τε θεραπευμάτων οὐδὲν ὅ τι καὶ πρὸσ ὠφέλειαν ἐξήνυεν, ἀλλ’ ἐναντιούμενα τέωσ εἰσ ἀπόγνωσιν ἦγεν. ὅσοι τε περὶ αὐτὸν ἦσαν ἰατροὶ τὰ μὲν οἷσ αὐτοὶ προσέφερον βοηθήμασιν οὐδὲν ὑπεικούσησ τῆσ νόσου, τὰ δὲ καὶ τοῦ βασιλέωσ οὐκ ἔχοντοσ ἄλλωσ ἢ κατὰ τὸ βιαζόμενον τῆσ ἀρρωστίασ διαιτᾶσθαι, πάνθ’ οἷσ ἐκεῖνοσ ἐπενεχθείη παρέχειν ἠξίουν, τὸ δύσελπι τῆσ σωτηρίασ ἐν ἐξουσίᾳ τῆσ διαίτησ ἀνατιθέντεσ τῇ τύχῃ.

κἀκεῖνοσ μὲν ἐν Σαμαρείᾳ τῇ κληθείσῃ Σεβαστῇ τοῦτον τὸν τρόπον ἐνοσηλεύετο. Διατρίβουσα δὲ ἐν τοῖσ Ιἑροσολύμοισ Ἀλεξάνδρα καὶ πυνθανομένη τὰ κατ’ αὐτὸν ἐσπουδάκει τῶν περὶ τὴν πόλιν φρουρίων ἐγκρατὴσ γενέσθαι.

δύο δ’ ἦν, ἓν μὲν αὐτῆσ τῆσ πόλεωσ, ἕτερον δὲ τοῦ ἱεροῦ, καὶ τούτων οἱ κρατοῦντεσ ὑποχείριον τὸ πᾶν ἔθνοσ ἐσχήκασιν·

τὰσ μὲν γὰρ θυσίασ οὐκ ἄνευ τούτων οἱο͂́ν τε γενέσθαι, τὸ δὲ μὴ ταύτασ συντελεῖν οὐδενὶ Ιοὐδαίων δυνατὸν τοῦ ζῆν ἑτοιμότερον ἂν παραχωρησάντων ἢ τῆσ θρησκείασ, ἣν εἰσ τὸν θεὸν εἰώθασιν συντελεῖν. τοῖσ οὖν ἐπὶ τούτων τῶν φυλακτηρίων Ἀλεξάνδρα προσήνεγκεν τοὺσ λόγουσ, ὡσ δέον αὐτῇ καὶ τοῖσ ἐξ Ἡρώδου παιδίοισ παραδοῦναι, μὴ καὶ φθῇ τισ ἐκείνου μεταλλάξαντοσ ἕτεροσ ἀντιλαμβάνεσθαι τῶν πραγμάτων·

ῥωσθέντι μὲν γὰρ οὐδεὶσ ἀσφαλέστερον τῶν οἰκειοτάτων διατηρήσει. τούτουσ τοὺσ λόγουσ αὐτῆσ οὐκ ἐπιεικῶσ ἤνεγκαν, ἀλλὰ πιστοὶ καὶ τὸν ἔμπροσθεν χρόνον ὄντεσ ἔτι μᾶλλον ἐν τῷ τότε διέμειναν μίσει τε τῆσ Ἀλεξάνδρασ καὶ τῷ μηδ’ ὅσιον ὑπολαμβάνειν ζῶντα τὸν Ἡρώδην ἀπεγνωκέναι·

φίλοι γὰρ ἄνωθεν ἦσαν, εἷσ δ’ αὐτῶν καὶ ἀνεψιὸσ τοῦ βασιλέωσ Ἀχίαβοσ. εὐθὺσ οὖν ἐξήγγειλαν πέμψαντεσ ἐκείνῳ τὴν γνώμην τῆσ Ἀλεξάνδρασ.

ὁ δὲ τὴν μὲν οὐδὲν ἀναβαλλόμενοσ ἀποκτεῖναι προσέταξεν, αὐτὸσ δὲ μόλισ καὶ σὺν κακοπαθείᾳ διαφυγὼν τὴν νόσον χαλεπὸσ ἦν ψυχῇ καὶ σώματι κεκακωμένοσ ὁμοῦ πρὸσ τὸ δυσάρεστον καὶ πάσαισ ταῖσ αἰτίαισ ἑτοιμοτέρωσ εἰσ τιμωρίαν τῶν ὑποπεσόντων ἐχρῆτο. φονεύει δὲ καὶ τοὺσ ἀναγκαιοτάτουσ αὐτῷ φίλουσ Κοστόβαρον καὶ Λυσίμαχον καὶ τὸν Γαδία καλούμενον Ἀντίπατρον ἔτι δὲ Δοσίθεον ἐξ αἰτίασ τοιαύτησ·

Κοστόβαροσ ἦν γένει μὲν Ἰδουμαῖοσ, ἀξιώματοσ τῶν πρώτων παρ’ αὐτοῖσ καὶ προγόνων ἱερατευσάντων τῷ Κωζαι·

θεὸν δὲ τοῦτον Ἰδουμαῖοι νομίζουσιν. Ὑρκανοῦ δὲ τὴν πολιτείαν αὐτῶν εἰσ τὰ Ιοὐδαίων ἔθη καὶ νόμιμα μεταστήσαντοσ Ἡρώδησ παραλαβὼν τὴν βασιλείαν ἄρχοντα τῆσ Ἰδουμαίασ καὶ Γάζησ ἀποδείκνυσιν τὸν Κοστόβαρον καὶ δίδωσιν αὐτῷ τὴν ἀδελφὴν Σαλώμην Ιὤσηπον ἀνελὼν τὸν εἰληφότα πρότερον αὐτήν, ὡσ ἐδηλώσαμεν.

Κοστόβαροσ δὲ τούτων τυχὼν ἀσμένωσ καὶ παρὰ δόξαν ἤρθη μᾶλλον ὑπὸ τῆσ εὐτυχίασ καὶ κατὰ μικρὸν ἐξέβαινεν, οὔθ’ αὑτῷ καλὸν ἡγούμενοσ ἄρχοντοσ Ἡρώδου τὸ προσταττόμενον ποιεῖν οὔτε τοῖσ Ἰδουμαίοισ τὰ Ιοὐδαίων μεταλαβοῦσιν ὑπ’ ἐκείνοισ εἶναι.

καὶ διαπέμπεται πρὸσ Κλεοπάτραν τὴν Ἰδουμαίαν φάμενοσ ἀεὶ τῶν ἐκείνησ προγόνων γεγενῆσθαι, καὶ διὰ τοῦτ’ εἶναι δίκαιον αἰτεῖσθαι παρ’ Ἀντωνίου τὴν χώραν·

αὐτὸσ γὰρ ἕτοιμοσ εἶναι μεταφέρειν τὴν εὔνοιαν εἰσ ἐκείνην. ἔπραττεν δὲ ταῦτα τῇ Κλεοπάτρᾳ μὲν οὐδέν τι μᾶλλον εἰσ τὴν ἀρχὴν ἀρεσκόμενοσ, εἰ δὲ παραιρεθείη τῶν πλειόνων Ἡρώδησ, εὐεπιχείρητον ἤδη νομίζων καὶ κατ’ αὐτὸν ἄρξαι τοῦ τῶν Ἰδουμαίων γένουσ καὶ μεῖζον πράξειν·

ἐπιδιέβαινεν γὰρ ταῖσ ἐλπίσιν οὐκ ὀλίγασ ἀφορμὰσ ἔχων γένουσ καὶ χρημάτων, ἃ μετὰ διηνεκοῦσ αἰσχροκερδείασ ἐπεπόριστο, καὶ μικρὸν οὐδὲν ἐπενόει. Κλεοπάτρα μὲν οὖν Ἀντωνίου δεηθεῖσα περὶ τῆσ χώρασ ταύτησ ἀποτυγχάνει.

λέγονται δὲ πρὸσ Ἡρώδην οἱ λόγοι κἀκεῖνοσ ἕτοιμοσ ὢν ἀποκτεῖναι τὸν Κοστόβαρον ὅμωσ τῆσ ἀδελφῆσ αὐτοῦ δεηθείσησ καὶ τῆσ μητρὸσ ἀφίησιν καὶ συγγνώμησ ἠξίωσεν, οὐκ ἀνύποπτον αὐτὸν εἰσ τὸ λοιπὸν ἔχων τῆσ ἐπιχειρήσεωσ τῆσ τότε. Χρόνου δὲ διελθόντοσ ἐπισυνέβη τὴν Σαλώμην στασιάσαι πρὸσ τὸν Κοστόβαρον, καὶ πέμπει μὲν εὐθὺσ αὐτῷ γραμμάτιον ἀπολυομένη τὸν γάμον οὐ κατὰ τοὺσ Ιοὐδαίων νόμουσ·

ἀνδρὶ μὲν γὰρ ἔξεστιν παρ’ ἡμῖν τοῦτο ποιεῖν, γυναικὶ δὲ οὐδὲ διαχωρισθείσῃ καθ’ αὑτὴν γαμηθῆναι μὴ τοῦ πρότερον ἀνδρὸσ ἐφιέντοσ. οὐ μὴν ἡ Σαλώμη τὸν ἐγγενῆ νόμον, ἀλλὰ τὸν ἀπ’ ἐξουσίασ ἑλομένη τήν τε συμβίωσιν προαπηγόρευσεν καὶ πρὸσ τὸν ἀδελφὸν Ἡρώδην ἔλεγεν ὑπὸ τῆσ εἰσ ἐκεῖνον εὐνοίασ ἀποστῆναι τἀνδρόσ·

ἐγνωκέναι γὰρ αὐτὸν μετ’ Ἀντιπάτρου καὶ Λυσιμάχου καὶ Δοσιθέου νεωτέρων ἐφιέμενον. καὶ πίστιν παρεῖχεν τοῦ λόγου τοὺσ Σάββα παῖδασ, ὅτι διασώζοιντο παρ’ αὐτῷ χρόνον ἐνιαυτῶν ἤδη δεκαδύο. τοῦτο δὲ εἶχεν οὕτωσ καὶ πολλὴν ἔκπληξιν ἐνεποίησεν τῷ βασιλεῖ παρ’ ἐλπίδασ ἀκουσθέν, ἐκεκίνητό τε μᾶλλον ἐπὶ τῷ παραδόξῳ τοῦ λόγου·

τὰ γὰρ περὶ τοὺσ Σάββα παῖδασ ἐσπουδάσθη μὲν αὐτῷ πρότερον ἐπεξελθεῖν αὐτοὺσ δυσμενεῖσ γενομένουσ τῇ διαθέσει, τότε δὲ διὰ τὸ μῆκοσ τοῦ χρόνου καὶ τῆσ μνήμησ ἐξεληλύθεσαν. ἡ δὲ ἔχθρα πρὸσ αὐτοὺσ καὶ τὸ μῖσοσ ἀπὸ τοιούτων ἦν·

Ἀντιγόνου τὴν βασιλείαν ἔχοντοσ Ἡρώδησ μὲν ἐπολιόρκει δυνάμει τὴν τῶν Ιἑροσολυμιτῶν πόλιν, ὑπὸ δὲ χρείασ κακῶν, ὅσα τοῖσ πολιορκουμένοισ παρίσταται, πλείουσ ἦσαν οἱ τὸν Ἡρώδην ἐπικαλούμενοι καὶ πρὸσ ἐκεῖνον ἀπονεύοντεσ ἤδη ταῖσ ἐλπίσιν. ὄντεσ δὲ ἐπ’ ἀξιώματοσ οἱ τοῦ Σάββα παῖδεσ καὶ παρὰ τῷ πλήθει δυνατοί, πιστοὶ διετέλουν Ἀντιγόνῳ τόν τε Ἡρώδην διέβαλλον ἀεὶ καὶ συμφυλάττειν τοῖσ βασιλεῦσιν τὴν ἐκ γένουσ ἀρχὴν προύτρεπον.

ἐκεῖνοι μὲν οὖν ἅμα καὶ συμφέρειν αὐτὰ νομίζοντεσ ἐπὶ τοιούτων ἐπολιτεύοντο. τῆσ δὲ πόλεωσ ἁλισκομένησ καὶ κρατοῦντοσ τῶν πραγμάτων Ἡρώδου Κοστόβαροσ ἀποδειχθεὶσ τὰσ διεκβολὰσ ἀναφράττειν καὶ φρουρεῖν τὴν πόλιν, ὡσ μὴ διαπίπτειν ἐξ αὐτῆσ τοὺσ ὑπόχρεωσ τῶν πολιτῶν ἢ τἀναντία τῷ βασιλεῖ πολιτευομένουσ, εἰδὼσ ἐν ὑπολήψει καὶ τιμῇ τοὺσ Σάββα τῷ παντὶ πλήθει καὶ νομίζων μέγα μέροσ αὐτῷ γενήσεσθαι πρὸσ τὰσ μεταβολὰσ τῶν πραγμάτων τὴν ἐκείνων σωτηρίαν ὑπεξέθετο καὶ κατέκρυψεν ἐν οἰκείοισ χωρίοισ.

καὶ τότε μὲν Ἡρώδην, διεληλύθει γὰρ ἡ τῆσ ἀληθείασ ὑποψία, πιστωσάμενοσ ὁρ́κοισ ἦ μὴν οὐδὲν εἰδέναι τῶν κατ’ ἐκείνουσ ἀφεῖτο τῆσ ὑπονοίασ.

αὖθισ δὲ κηρύγματα καὶ μήνυτρα τοῦ βασιλέωσ ἐκτιθέντοσ καὶ πάντα τρόπον ἐρεύνησ ἐπινοοῦντοσ οὐκ ἦλθεν εἰσ ὁμολογίαν, ἀλλὰ τῷ τὸ πρῶτον ἔξαρνοσ γενέσθαι τὸ φωραθῆναι τοὺσ ἄνδρασ οὐκ ἀνυποτίμητον αὐτῷ πεπεισμένοσ οὐ μόνον ἐκ τῆσ εὐνοίασ, ἀλλὰ καὶ τῆσ ἀνάγκησ ἤδη τοῦ λανθάνειν αὐτοὺσ περιείχετο. περὶ τούτων ἐξαγγελθέντων αὐτῷ διὰ τῆσ ἀδελφῆσ ὁ βασιλεὺσ πέμψασ εἰσ τοὺσ τόπουσ, ἐν οἷσ διατρίβειν ἐμηνύθησαν, ἐκείνουσ τε καὶ τοὺσ συγκαταιτιαθέντασ ἀπέκτεινεν, ὥστ’ εἶναι μηδὲν ὑπόλοιπον ἐκ τῆσ Ὑρκανοῦ συγγενείασ, ἀλλὰ τὴν βασιλείαν αὐτεξούσιον αὐτῷ μηδενὸσ ὄντοσ ἐπ’ ἀξιώματοσ ἐμποδὼν ἵστασθαι τοῖσ παρανομουμένοισ.

Διὰ τοῦτο καὶ μᾶλλον ἐξέβαινεν τῶν πατρίων ἐθῶν καὶ ξενικοῖσ ἐπιτηδεύμασιν ὑποδιέφθειρεν τὴν πάλαι κατάστασιν ἀπαρεγχείρητον οὖσαν, ἐξ ὧν οὐ μικρὰ καὶ πρὸσ τὸν αὖθισ χρόνον ἠδικήθημεν ἀμεληθέντων ὅσα πρότερον ἐπὶ τὴν εὐσέβειαν ἦγεν τοὺσ ὄχλουσ·

πρῶτον μὲν γὰρ ἀγῶνα πενταετηρικὸν ἀθλημάτων κατεστήσατο Καίσαρι καὶ θέατρον ἐν Ιἑροσολύμοισ ᾠκοδόμησεν, αὖθίσ τ’ ἐν τῷ πεδίῳ μέγιστον ἀμφιθέατρον, περίοπτα μὲν ἄμφω τῇ πολυτελείᾳ, τοῦ δὲ κατὰ τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἔθουσ ἀλλότρια·

χρῆσίσ τε γὰρ αὐτῶν καὶ θεαμάτων τοιούτων ἐπίδειξισ οὐ παραδίδοται. τὴν μέντοι πανήγυριν ἐκεῖνοσ ἐπιφανεστάτην τὴν τῆσ πενταετηρίδοσ συνετέλει καταγγείλασ τε τοῖσ πέριξ καὶ συγκαλῶν ἀπὸ τοῦ παντὸσ ἔθνουσ.

οἱ δ’ ἀθληταὶ καὶ τὰ λοιπὰ τῶν ἀγωνισμάτων ἀπὸ πάσησ γῆσ ἐκαλοῦντο κατ’ ἐλπίδα τῶν προκειμένων καὶ τῆσ νίκησ εὐδοξίᾳ, συνελέγησάν τε οἱ κορυφαιότατοι τῶν ἐν τοῖσ ἐπιτηδεύμασιν· οὐ γὰρ μόνον τοῖσ περὶ τὰσ γυμνικὰσ ἀσκήσεισ, ἀλλὰ καὶ τοῖσ ἐν τῇ μουσικῇ διαγινομένοισ καὶ θυμελικοῖσ καλουμένοισ προυτίθει μέγιστα νικητήρια·

καὶ διεσπούδαστο πάντασ τοὺσ ἐπισημοτάτουσ ἐλθεῖν ἐπὶ τὴν ἅμιλλαν. προύθηκεν δὲ καὶ τεθρίπποισ καὶ συνωρίσιν καὶ κέλησιν οὐ μικρὰσ δωρεάσ, καὶ πάνθ’, ὅσα κατὰ πολυτέλειαν ἢ σεμνοπρέπειαν παρ’ ἑκάστοισ ἐσπούδαστο φιλοτιμίᾳ τοῦ διάσημον αὐτῷ γενέσθαι τὴν ἐπίδειξιν ἐξεμιμήσατο.

τό γε μὴν θέατρον ἐπιγραφαὶ κύκλῳ περιεῖχον Καίσαροσ καὶ τρόπαια τῶν ἐθνῶν, ἃ πολεμήσασ ἐκεῖνοσ ἐκτήσατο, χρυσοῦ τε ἀπέφθου καὶ ἀργύρου πάντων αὐτῷ πεποιημένων.

τὰ δ’ εἰσ ὑπηρεσίαν οὐδὲν οὕτωσ ἦν οὔτ’ ἐσθῆτοσ τίμιον οὔτε σκευῆσ λίθων, ὃ μὴ τοῖσ ὁρωμένοισ ἀγωνίσμασιν συνεπεδείκνυτο.

παρασκευὴ δὲ καὶ θηρίων ἐγένετο λεόντων τε πλείστων αὐτῷ συναχθέντων καὶ τῶν ἄλλων, ὅσα καὶ τὰσ ἀλκὰσ ὑπερβαλλούσασ ἔχει καὶ τὴν φύσιν ἐστὶν σπανιώτερα· τούτων αὐτῶν τε πρὸσ ἄλληλα συμπλοκαὶ καὶ μάχαι πρὸσ αὐτὰ τῶν κατεγνωσμένων ἀνθρώπων ἐπετηδεύοντο, τοῖσ μὲν ξένοισ ἔκπληξισ ὁμοῦ τῆσ δαπάνησ καὶ ψυχαγωγία τῶν περὶ τὴν θέαν κινδύνων, τοῖσ δ’ ἐπιχωρίοισ φανερὰ κατάλυσισ τῶν τιμωμένων παρ’ αὐτοῖσ ἐθῶν·

ἀσεβὲσ μὲν γὰρ ἐκ προδήλου κατεφαίνετο θηρίοισ ἀνθρώπουσ ὑπορρίπτειν ἐπὶ τέρψει τῆσ ἀνθρώπων θέασ, ἀσεβὲσ δὲ ξενικοῖσ ἐπιτηδεύμασιν ἐξαλλάττειν τοὺσ ἐθισμούσ.

πάντων δὲ μᾶλλον ἐλύπει τὰ τρόπαια·

δοκοῦντεσ γὰρ εἰκόνασ εἶναι τὰσ τοῖσ ὅπλοισ περιειλημμένασ, ὅτι μὴ πάτριον ἦν αὐτοῖσ τὰ τοιαῦτα σέβειν, οὐ μετρίωσ ἐδυσχέραινον. Ἐλάνθανον δ’ οὐδὲ τὸν Ἡρώδην ἐκταραττόμενοι·

καὶ βίαν μὲν ἐπάγειν ἄκαιρον ᾤετο, καθωμίλει δ’ ἐνίουσ καὶ παρηγόρει τῆσ δεισιδαιμονίασ ἀφαιρούμενοσ. οὐ μὴν ἔπειθεν, ἀλλ’ ὑπὸ δυσχερείασ ὧν ἐδόκουν ἐκεῖνον πλημμελεῖν ὁμοθυμαδὸν ἐξεβόων, εἰ καὶ πάντα δοκοῖεν οἰστά, μὴ φέρειν εἰκόνασ ἀνθρώπων ἐν τῇ πόλει, τὰ τρόπαια λέγοντεσ· οὐ γὰρ εἶναι πάτριον αὐτοῖσ. Ἡρώδησ δὲ τεταραγμένουσ ὁρῶν καὶ μὴ ῥᾳδίωσ ἂν μεταπεσόντασ, εἰ μὴ τύχοιεν παρηγορίασ, καλέσασ αὐτῶν τοὺσ ἐπιφανεστάτουσ εἰσ τὸ θέατρον παρήγαγεν καὶ δείξασ τὰ τρόπαια, τί ποτ’ ἔστιν ὃ δοκεῖ ταῦτα αὐτοῖσ ἐπύθετο.

τῶν δὲ ἐκβοησάντων ἀνθρώπων εἰκόνεσ, ἐπιτάξασ ἀφαιρεθῆναι τὸν περιθέσιμον κόσμον ἐπιδείκνυσιν αὐτοῖσ γυμνὰ τὰ ξύλα.

τὰ δ’ εὐθὺσ ἦν ἀποσυληθέντα γέλωσ καὶ πλεῖστον εἰσ διάχυσιν ἐδυνήθη τὸ καὶ πρότερον αὐτοὺσ ἐν εἰρωνείᾳ τίθεσθαι τὰσ κατασκευὰσ τῶν ἀγαλμάτων. τινὲσ δ’ αὐτῶν ἐπέμενον τῇ δυσχερείᾳ τῶν οὐκ ἐξ ἔθουσ ἐπιτηδευμάτων, καὶ τὸ καταλύεσθαι τὰ πάτρια μεγάλων ἡγούμενοι ἀρχὴν κακῶν ὅσιον ᾠήθησαν ἀποκινδυνεῦσαι μᾶλλον ἢ δοκεῖν ἐξαλλαττομένησ αὐτοῖσ τῆσ πολιτείασ περιορᾶν Ἡρώδην πρὸσ βίαν ἐπεισάγοντα τὰ μὴ δι’ ἔθουσ ὄντα, καὶ λόγῳ μὲν βασιλέα, τῷ δ’ ἔργῳ πολέμιον φαινόμενον τοῦ παντὸσ ἔθνουσ.

ἦν δ’ αὐτοῖσ δι’ ἀναξιοπάθειαν ὧν ἤκουεν καὶ τῶν διεφθορότων τισ τοὺσ ὀφθαλμοὺσ συνομωμοσμένοσ, οὐχ ὡσ ἐνεργῆσαί τι καὶ δρᾶν εἰσ τὴν ἐπιχείρησιν ἱκανόσ, ἀλλ’ ἐν ἑτοίμῳ κατατιθεὶσ αὑτὸν παθεῖν εἴ τι κἀκείνοισ συμβαίνοι δυσχερέσ, ὥστε μὴ μετρίαν τὴν ὁρμὴν τοῖσ ἐπιχειροῦσι δι’ αὐτὸν γενέσθαι, ταῦτα γνόντεσ ἀπὸ συνθήματοσ εἰσ τὸ θέατρον ἐχώρουν, ἐλπίσαντεσ μὲν οὐδ’ αὐτὸν Ἡρώδην διαφευξεῖσθαι προσπεσόντων ἐξ ἀφανοῦσ, πολλοὺσ δ’, εἰ καὶ μὴ τυγχάνοιεν ἐκείνου, τῶν περὶ αὐτὸν ἀναιρήσειν οἰόμενοι·

καὶ ταῦτ’ αὐτοῖσ ἀρκέσειν, εἰ καὶ θνήσκοιεν, εἰσ ἔννοιαν ὧν ὁ βασιλεὺσ ἐξυβρίζειν ἐδόκει τὸ πλῆθοσ καὶ αὐτὸν ἐκεῖνον ἀγαγεῖν.

ἐκεῖνοι μὲν οὖν προκαταστάντεσ ἐπὶ τοιαύτησ ἦσαν προθυμίασ·

εἷσ δὲ τῶν ὑφ’ Ἡρώδου πολυπραγμονεῖν καὶ διαγγέλλειν τὰ τοιαῦτα τεταγμένων ἐξευρηκὼσ ὅλην τὴν ἐπίθεσιν εἰσ τὸ θέατρον εἰσιέναι μέλλοντι τῷ βασιλεῖ κατεμήνυσεν. ὁ δ’, οὐ γὰρ ἀνοίκειον ᾠήθη τὸν λόγον εἴσ τε τὸ μῖσοσ ἀφορῶν, ὃ συνῄδει παρὰ τῶν πλειόνων αὐτῷ, καὶ τὰσ ταραχὰσ τὰσ ἐπὶ τοῖσ καθ’ ἕκαστα γινομένοισ παρυφισταμένασ, ἀναχωρήσασ εἰσ τὸ βασίλειον ὀνομαστὶ τοὺσ ἐν ταῖσ αἰτίαισ ἐκάλει.

προσπιπτόντων δ’ αὐτοῖσ τῶν ὑπηρετῶν αὐτόφωροι λαμβανόμενοι τὸ μὲν ὡσ οὐκ ἂν διαφύγοιεν ᾔδεσαν, ἐπεκόσμησαν δὲ τὴν ἀναγκαίαν καταστροφὴν τοῦ τέλουσ τῷ μηδὲν ὑφιέναι τοῦ φρονήματοσ·

οὐ γὰρ ἐντραπέντεσ οὐδ’ ἀρνησάμενοι τὴν πρᾶξιν ἀνέδειξαν μὲν ἤδη κρατούμενα τὰ ξίφη, διωμολογήσαντο δὲ καλῶσ καὶ σὺν εὐσεβείᾳ τὴν συνωμοσίαν αὐτοῖσ γενέσθαι, κέρδουσ μὲν οὐδενὸσ οὐδ’ οἰκείων ἕνεκεν παθῶν, τὸ δὲ πλέον ὑπὲρ τῶν κοινῶν ἐθῶν, ἃ καὶ πᾶσιν ἢ φυλάττειν ἢ θνήσκειν πρὸ αὐτῶν ἄξιον.

τοιαῦτα μὲν ἐκεῖνοι τῇ προαιρέσει τῆσ ἐπιβουλῆσ ἐμπαρρησιασάμενοι περιστάντων αὐτοῖσ τῶν βασιλικῶν ἤγοντο καὶ πᾶσαν αἰκίαν ὑπομείναντεσ διεφθάρησαν.

μετ’ οὐ πολὺ δὲ καὶ τὸν ταῦτα μηνύσαντα κατὰ μῖσοσ ἁρπασάμενοί τινεσ οὐκ ἀπέκτειναν μόνον, ἀλλὰ καὶ μελιστὶ διελόντεσ προύθεσαν κυσίν. ἑωρᾶτο δὲ πολλοῖσ τῶν πολιτῶν τὰ γινόμενα καὶ κατεμήνυσεν οὐδείσ, ἑώσ Ἡρώδου πικροτέραν καὶ φιλόνεικον ποιουμένου τὴν ἔρευναν ἐκβασανισθεῖσαι γυναῖκέσ τινεσ ὡμολόγησαν ἃ πραχθέντα εἶδον.

ἡ δ’ ἐπιμονὴ τοῦ πάθουσ καὶ τὸ τῆσ ὑπὲρ τῶν νόμων πίστεωσ ἀκατάπληκτον οὐ ῥᾴδιον ἐποίει τὸν Ἡρώδην, εἰ μὴ μετὰ πάσησ ἀσφαλείασ κρατοίη, καὶ διέγνω πάντοθεν περιειληφέναι τὸ πλῆθοσ, ὡσ μὴ νεωτεριζόντων φανερὰν γενέσθαι τὴν ἀπόστασιν.

Ἐξωχυρωμένησ οὖν αὐτῷ τῆσ πόλεωσ μὲν ὑπὸ τῆσ αὐλῆσ, ἐν ᾗ διῃτᾶτο, τοῦ δὲ ἱεροῦ τῇ περὶ τὸ φρούριον ὀχυρότητι τὸ καλούμενον Ἀντωνίαν κατασκευασθὲν δι’ αὐτοῦ, τρίτον παντὶ τῷ λαῷ τὴν Σαμάρειαν ἐνόησεν ἐπιτείχισμα, καλέσασ μὲν αὐτὴν Σεβαστήν, οἰόμενοσ δὲ κατὰ τῆσ χώρασ οὐδὲν ἔλαττον ἰσχυροποιεῖν τὸν τόπον, ἀπέχοντα μὲν Ιἑροσολύμων μιᾶσ ὁδὸν ἡμέρασ, εὔχρηστον δ’ ὄντα καὶ κοινὸν ἐπί τε τοῖσ ἐν τῇ πόλει καὶ τῇ χώρᾳ γενησόμενον.

τῷ δὲ ἔθνει παντὶ φρούριον ἐνῳκοδόμησεν τὸ πάλαι μὲν καλούμενον Στράτωνοσ πύργον, Καισάρειαν δ’ ὑπ’ αὐτοῦ προσαγορευθέν.

ἔν τε τῷ μεγάλῳ πεδίῳ τῶν ἐπιλέκτων ἱππέων περὶ αὐτὸν ἀποκληρώσασ χωρίον συνέκτισεν ἐπί τε τῇ Γαλιλαίᾳ Γάβα καλούμενον καὶ τῇ Περαίᾳ τὴν Ἐσεβωνῖτιν.

ταῦτα μὲν οὖν ἐν τοῖσ κατὰ μέροσ αἰεί τι πρὸσ ἀσφάλειαν ἐπεξευρίσκων καὶ διαλαμβάνων φυλακαῖσ τὸ πᾶν ἔθνοσ, ὡσ ἥκιστα μὲν ἀπ’ ἐξουσίασ εἰσ ταραχὰσ προπίπτειν, αἷσ καὶ μικροῦ κινήματοσ ἐγγενομένου συνεχὲσ ἐχρῶντο, λανθάνειν δὲ μηδ’ εἰ παρακινοῖεν ἐφεστηκότων αἰεί τινων πλησίον, οἳ καὶ γινώσκειν καὶ κωλύειν ἐδύναντο.

τότε δὲ τὴν Σαμάρειαν ὡρμημένοσ τειχίζειν πολλοὺσ μὲν τῶν συμμαχησάντων αὐτῷ κατὰ τοὺσ πολέμουσ, πολλοὺσ δὲ τῶν ὁμόρων συμπολίζειν ἐπετήδευεν, ὑπό τε φιλοτιμίασ τοῦ νέον ἐγείρειν καὶ δι’ αὐτοῦ πρότερον οὐκ ἐν ταῖσ ἐπισήμοισ οὖσαν, καὶ μᾶλλον ὅτι πρὸσ ἀσφάλειαν αὐτῷ τὸ φιλότιμον ἐπετηδεύετο, τήν τε προσηγορίαν ὑπήλλαττε Σεβαστὴν καλῶν καὶ τῆσ χώρασ ἀρίστην οὖσαν τὴν πλησίον κατεμέριζεν τοῖσ οἰκήτορσιν, ὡσ εὐθὺσ ἐν εὐδαιμονίᾳ συνιόντασ οἰκεῖν, καὶ τείχει καρτερῷ τὴν πόλιν περιέβαλεν τό τε τοῦ χωρίου πρόσαντεσ εἰσ ἐρυμνότητα κατασκευαζόμενοσ καὶ μέγεθοσ οὐχ ὡσ τὸ πρῶτον ἀλλ’ ὥστε μηδὲν ἀποδεῖν τῶν ἐλλογιμωτάτων πόλεων περιλαμβάνων·

στάδιοι γὰρ ἦσαν εἴκοσιν.

ἐντὸσ δὲ καὶ κατὰ μέσην τριῶν ἡμισταδίων τέμενοσ ἀνῆκεν παντοίωσ κεκοσμημένον καὶ ναὸν ἐν αὐτῷ μεγέθει καὶ κάλλει τῶν ἐλλογιμωτάτων ἤγειρεν, ἔν τε τοῖσ κατὰ μέροσ διὰ πάντων ἐκόσμει τὴν πόλιν, τὸ μὲν ἀναγκαῖον τῆσ ἀσφαλείασ ὁρῶν καὶ τῇ τῶν περιβόλων ἐρυμνότητι φρούριον αὐτὴν ποιούμενοσ ἐπὶ τῇ μείζονι, τὸ δ’ εὐπρεπὲσ ὡσ ἂν ἐκ τοῦ φιλοκαλεῖν καὶ μνημεῖα φιλανθρωπίασ ἀπολιπεῖν ἐν ὑστέρῳ.

Κατὰ τοῦτον μὲν οὖν τὸν ἐνιαυτὸν τρισκαιδέκατον ὄντα τῆσ Ἡρώδου βασιλείασ πάθη μέγιστα τὴν χώραν ἐπέλαβεν, εἴτε δὴ τοῦ θεοῦ μηνίσαντοσ ἢ καὶ κατὰ περιόδουσ οὕτωσ ἀπαντήσαντοσ τοῦ κακοῦ·

πρῶτον μὲν γὰρ αὐχμοὶ διηνεκεῖσ ἐγένοντο, καὶ διὰ τὸ τοιοῦτον ἄκαρποσ ἡ γῆ μηδ’ ὅσα κατ’ αὐτὴν ἀναβλαστάνειν, ἔπειτα καὶ τῆσ διαίτησ κατὰ τὴν ἔνδειαν τῶν σιτίων ἐξαλλαττομένησ νόσοι τῶν σωμάτων καὶ πάθοσ ἤδη λοιμικὸν ἐκράτει, διηνεκῶσ ἀντεφοδιαζομένων αὐτοῖσ τῶν κακῶν.

τό τε γὰρ ἠπορῆσθαι θεραπείασ καὶ τροφῆσ ἐπέτεινεν εἰσ πλέον ἀρξαμένην ἰσχυρῶσ τὴν λοιμώδη νόσον ἥ τε φθορὰ τῶν οὕτωσ ἀπολλυμένων ἀφῃρεῖτο καὶ τοὺσ περιόντασ εὐθυμίασ, ἐπεὶ προσαρκεῖν ταῖσ ἀπορίαισ ἐξ ἐπιμελείασ [οὐκ] ἐδύναντο.

φθαρέντων γε μὴν τῶν ἐπ’ ἔτοσ καρπῶν καὶ τῶν ὅσοι πρότερον ἀπέκειντο δεδαπανημένων, οὐδὲν εἰσ ἐλπίδα χρηστὴν ὑπελείπετο μᾶλλον ἢ κατὰ προσδοκίαν ἐπιτείνοντοσ τοῦ κακοῦ καὶ οὐδὲ κατ’ ἐκεῖνον τὸν ἐνιαυτὸν μόνον, ὥστ’ αὐτοῖσ εἶναι μὲν οὐδὲν ὑπόλοιπον, ἀπολωλέναι δὲ καὶ τῶν περιόντων τὰ σπέρματα μηδὲ τὸ δεύτερον ἀνείσησ τῆσ γῆσ.

ἥ τε ἀνάγκη πολλὰ διὰ τὰσ χρείασ ἐκαινούργει.

καὶ τὰσ ἀπορίασ οὐκ ἐλάττουσ εἶναι συνέβαινεν αὐτῷ τῷ βασιλεῖ, τῶν τε φόρων, οὓσ ἐλάμβανεν ἀπὸ τῆσ γῆσ, ἀφῃρημένῳ καὶ τὰ χρήματα δεδαπανηκότι πρὸσ φιλοτιμίαν ὧν τὰσ πόλεισ ἐπεσκεύαζεν. ἦν δὲ οὐδὲν ὅ τι καὶ βοηθείασ ἄξιον ἐδόκει προκατειληφότοσ τοῦ κακοῦ καὶ μῖσοσ εἰσ αὐτὸν ἐκ τῶν ἀρχομένων·

τὸ γὰρ οὐκ εὖ πράττειν φιλαίτιον αἰεὶ κατὰ τῶν προεστηκότων. Ἐν τοιούτοισ διενοεῖτο βοηθεῖν τῷ καιρῷ·

χαλεπὸν δ’ ἦν οὔτε τῶν πλησίον ἐχόντων ἀποδόσθαι σιτία τῷ μηδ’ αὐτοὺσ ἐλάττω πεπονθέναι, χρημάτων τε οὐκ ὄντων, εἰ καὶ δυνατὸν ὀλίγων ἐπὶ πολλοῖσ εὐπορηθῆναι. καλῶσ μέντοι νομίζων ἔχειν πάντωσ εἰσ τὴν βοήθειαν [μὴ] ἀμελεῖν, τὸν ὄντα κόσμον ἐν τοῖσ βασιλείοισ αὐτοῦ συνέκοψεν ἀργύρου καὶ χρυσοῦ, μήτε τῆσ ἐν ταῖσ κατασκευαῖσ ἐπιμελείασ μήτ’ εἴ τι τέχνῃ τίμιον ἦν τούτου φεισάμενοσ.

ἔπεμπε δ’ ἐπ’ Αἰγύπτου τὰ χρήματα Πετρωνίου τὴν ἐπαρχίαν ἀπὸ Καίσαροσ εἰληφότοσ.

οὗτοσ οὐκ ὀλίγων ἐπ’ αὐτὸν καταπεφευγότων διὰ τὰσ αὐτὰσ χρείασ, ἰδίᾳ τε φίλοσ ὢν Ἡρώδῃ καὶ διασώσασθαι θέλων τοὺσ ὑπ’ αὐτῷ, πρώτοισ μὲν ἔδωκεν ἐξάγειν τὸν σῖτον, εἰσ ἅπαντα δὲ κατὰ τὴν ὠνὴν καὶ τὸν ἔκπλουν συνήργησεν, ὡσ μέγα μέροσ ἢ τὸ πᾶν γενέσθαι ταύτησ τῆσ βοηθείασ. ὁ γὰρ Ἡρώδησ, τούτων ἀφικομένων ἐν ἀφορμῇ τὴν ἐπιμέλειαν τὴν αὐτοῦ προστιθεὶσ οὐ μόνον ἀντιμετέστησεν τὰσ γνώμασ τῶν πρότερον χαλεπῶσ ἐχόντων, ἀλλὰ καὶ μεγίστην ἐποιήσατο τὴν ἐπίδειξιν τῆσ εὐνοίασ καὶ τῆσ προστασίασ.

πρῶτον μὲν γὰρ ὅσοισ οἱο͂́ν τε δι’ αὐτῶν τὰ περὶ τὰσ τροφὰσ ἐκπονεῖν ἔνειμε τοῦ σίτου τὴν ἔκταξιν ἀκριβεστάτην ποιούμενοσ, ἔπειτα πολλῶν ὄντων, οἳ κατὰ γῆρασ ἤ τινα προσοῦσαν ἄλλην ἀσθένειαν οὐχ ἱκανῶσ εἶχον αὐτοῖσ παρασκευάζειν τὰ σιτία, προυνόει καταστήσασ ἀρτοποιοὺσ καὶ παρέχων ἑτοίμασ τὰσ τροφάσ.

ἐπιμέλειαν δὲ καὶ τοῦ μὴ διαχειμάσαι μετὰ κινδύνων αὐτοὺσ ἐποιήσατο συγκατειληφυίασ καὶ τῆσ περὶ τὰσ ἐσθῆτασ ἀπορίασ, ἐφθαρμένων καὶ παντάπασιν ἐξαναλωθέντων τῶν βοσκημάτων, ὡσ οὔτε ἐρίων εἶναι χρῆσιν οὔτε τῶν ἄλλων σκεπασμάτων.

ἐκπορισθέντων δὲ αὐτῷ καὶ τούτων ταῖσ πλησίον ἤδη πόλεσιν ἐπεβάλλετο τὰσ ὠφελείασ παρέχειν σπέρματα τοῖσ ἐν Συρίᾳ διαδούσ.

καὶ τοῦτ’ ὤνησεν οὐχ ἧττον αὐτὸν εὐστοχηθείσησ εἰσ εὐφορίαν τῆσ χάριτοσ, ὡσ ἅπασιν ἱκανὰ τὰ περὶ τὰσ τροφὰσ γενέσθαι. τὸ δὲ σύμπαν ἀμήτου περὶ τὴν γῆν ὑποφανέντοσ οὐκ ἔλαττον ἢ πέντε μυριάδασ ἀνθρώπων, οὓσ αὐτὸσ ἔθρεψεν καὶ περιεποίησεν, εἰσ τὴν χώραν διέπεμψεν, καὶ τοῦτον τὸν τρόπον κακωθεῖσαν αὐτῷ τὴν βασιλείαν ὑπὸ πάσησ φιλοτιμίασ καὶ σπουδῆσ ἀναλαβὼν οὐχ ἥκιστα καὶ τοὺσ πέριξ ἐν ταῖσ αὐταῖσ κακοπαθείαισ ὄντασ ἐπεκούφισεν.

οὐ γὰρ ἔσθ’ ὅστισ ὑπὸ χρείασ ἐντυχὼν ἀπελείφθη μὴ βοήθειαν εὑρ́ασθαι κατὰ τὴν ἀξίαν.

ὥστε γενέσθαι λογιζομένων τοὺσ μὲν ἔξω τῆσ ἀρχῆσ δοθέντασ σίτου κόρουσ μυρίουσ, ὁ δὲ κόροσ δύναται μεδίμνουσ Ἀττικοὺσ δέκα, τοὺσ δ’ εἰσ αὐτὴν τὴν βασιλείαν περὶ ὀκτάκισ μυρίουσ.

ταύτην δ’ αὐτοῦ τὴν ἐπιμέλειαν καὶ τὴν τῆσ χάριτοσ εὐκαιρίαν οὕτωσ ἐν αὐτοῖσ τε τοῖσ Ιοὐδαίοισ ἰσχῦσαι συνέβη καὶ διαβοηθῆναι παρὰ τοῖσ ἄλλοισ, ὥστε τὰ μὲν πάλαι μίση κινηθέντα διὰ τὸ παραχαράττειν ἔνια τῶν ἐθῶν καὶ τῆσ βασιλείασ ἐξαιρεθῆναι καὶ τοῦ παντὸσ ἔθνουσ, ἀντικατάλλαγμα δὲ φαίνεσθαι τὴν ἐν τῇ βοηθείᾳ τῶν δεινοτάτων φιλοτιμίαν.

εὔκλεια δὲ καὶ παρὰ τῶν ἔξωθεν ἦν, καὶ δοκεῖ τὰ δυσχερῆ συμβῆναι μὲν αὐτῷ μείζω λόγου, κακώσαντα δὲ τὴν βασιλείαν οὐχ ἥκιστα πρὸσ εὐδοξίαν ὠφελῆσαι·

τὸ γὰρ ἐν ταῖσ ἀπορίαισ μεγαλόψυχον παρὰ δόξαν ἐπιδειξάμενοσ ἀντιμετέστησε τοὺσ πολλούσ, ὡσ ἐξ ὑπαρχῆσ δοκεῖν οὐχ οἱο͂ν ἡ πεῖρα τῶν πάλαι γεγενημένων, ἀλλ’ οἱο͂ν ἡ μετὰ τῆσ χρείασ ἐπιμέλεια παρεστήσατο. Περὶ δὲ τὸν χρόνον ἐκεῖνον καὶ συμμαχικὸν ἔπεμψεν Καίσαρι πεντακοσίουσ ἐπιλέκτουσ τῶν σωματοφυλάκων, οὓσ Γάλλοσ Αἴλιοσ ἐπὶ τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν ἦγεν εἰσ πολλὰ χρησίμουσ αὐτῷ γενομένουσ.

πάλιν οὖν αὐτῷ τῶν πραγμάτων πρὸσ ἐπίδοσιν εὐθηνουμένων βασίλειον ἐξῳκοδόμει περὶ τὴν ἄνω πόλιν ὑπερμεγέθεισ οἴκουσ ἐγείρων καὶ κόσμῳ κατασκευάζων πολυτελεστάτῳ χρυσοῦ καὶ λίθων καὶ περιαλειμμάτων ὡσ ἕκαστον αὐτῶν κλισίασ μὲν ἔχειν παμπόλλουσ ἄνδρασ ὑποδέχεσθαι κατὰ μέτρα δὲ καὶ τὰσ προσηγορίασ·

ὁ μὲν γὰρ Καίσαροσ, ὁ δὲ Ἀγρίππα κέκλητο. προσέλαβεν δὲ καὶ γάμον αὐτῷ κινηθεὶσ ἐξ ἐρωτικῆσ ἐπιθυμίασ μηδένα τοῦ κατὰ τὴν οἰκείαν ἡδονὴν ζῆν ὑπολογισμὸν ποιούμενοσ.

ἀρχὴ δ’ αὐτῷ τῶν γάμων ἐγένετο τοιάδε· Σίμων ἦν Ιἑροσολυμίτησ υἱὸσ Βοηθοῦ τινοσ Ἀλεξανδρέωσ, ἱερεὺσ ἐν τοῖσ γνωρίμοισ, εἶχεν δὲ θυγατέρα καλλίστην τῶν τότε νομιζομένην.

ὄντοσ οὖν λόγου παρὰ τοῖσ Ιἑροσολυμίταισ αὐτῆσ τὸ μὲν πρῶτον ὑπὸ τῆσ ἀκοῆσ τὸν Ἡρώδη κεκινῆσθαι συνέβαινεν, ὡσ δὲ καὶ θεασάμενον ἡ τῆσ παιδὸσ ἐξέπληξεν ὡρ́α, τὸ μὲν ἀπ’ ἐξουσίασ χρώμενον διατελεῖν ἅπαν ἀπεδοκίμαζεν ὑποπτεύων ὅπερ ἦν, εἰσ βίαν καὶ τυραννίδα διαβληθήσεσθαι, βέλτιον δ’ ᾤετο γάμῳ τὴν κόρην λαβεῖν.

καὶ τοῦ Σίμωνοσ ὄντοσ ἀδοξοτέρου μὲν ἢ πρὸσ οἰκειότητα, μείζονοσ δὲ ἢ καταφρονεῖσθαι, τὸν ἐπιεικέστερον τρόπον μετῄει τὴν ἐπιθυμίαν αὔξων αὐτοὺσ καὶ τιμιωτέρουσ ἀποφαίνων·

αὐτίκα γοῦν Ιἠσοῦν μὲν τὸν τοῦ Φοαβιτοσ ἀφαιρεῖται τὴν ἀρχιερωσύνην, Σίμωνα δὲ καθίστησιν ἐπὶ τῆσ τιμῆσ καὶ τὸ κῆδοσ πρὸσ αὐτὸν συνάπτεται. Τελεσθέντοσ δ’ αὐτῷ τοῦ γάμου προσκατεσκευάσατο φρούριον ἐπὶ τῶν τόπων, ἐν οἷσ ἐνίκα Ιοὐδαίουσ, ὅτε τῆσ ἀρχῆσ ἐκπεσόντοσ Ἀντίγονοσ ἐπὶ τῶν πραγμάτων ἦν.

τοῦτο δὲ τὸ φρούριον ἀπέχει μὲν Ιἑροσολύμων περὶ ἑξήκοντα σταδίουσ, φύσει δὲ ἐχυρὸν καὶ πρὸσ κατασκευὴν ἐπιτηδειότατόν ἐστιν ἐγγὺσ ἐπιεικῶσ κολωνὸσ εἰσ ὕψοσ ἀνιὼν χειροποίητον, ὡσ εἶναι μαστοειδὴσ τὴν περιφοράν, διείληπται δὲ κυκλοτερέσι πύργοισ ὀρθίαν ἔχων ἄνοδον ξεσταῖσ βαθμίσιν ἐξῳκοδομημένην εἰσ διακοσίουσ.

ἐντὸσ δ’ αὐτοῦ καταγωγαὶ βασίλειοι πολυτελεῖσ εἰσ ἀσφάλειαν ὁμοῦ καὶ κόσμον πεποιημέναι· περὶ δὲ τὴν βάσιν τοῦ λόφου διατριβαὶ κατασκευῆσ ἀξιοθεάτου τά τε ἄλλα καὶ τῆσ εἰσαγωγῆσ τῶν ὑδάτων, οὐ γὰρ οὗτοσ ὁ τόποσ ἔσχηκεν, ἐκ μακροῦ καὶ διὰ πλειόνων ἀναλωμάτων πεποιημένησ.

τὰ δ’ ἐπίπεδα περιῳκοδόμηται πόλισ οὐδεμιᾶσ ἐλάσσων τὸν λόφον ἀκρόπολιν ἔχουσα τῆσ ἄλλησ οἰκήσεωσ. Πάντων δ’ αὐτῷ προκεχωρηκότων εἰσ δέον ὧν ἠλπίκει τὰσ μὲν ἐν αὐτῇ τῇ βασιλείᾳ ταραχὰσ οὐδ’ ὁπωσοῦν δι’ ὑποψίασ εἶχεν ἑκατέρωθεν ὑπηκόουσ παραστησάμενοσ, φόβῳ μὲν ὧν ἀπαραίτητοσ εἰσ τὰσ τιμωρίασ, τὴν ἐπιμέλειαν δὲ ὧν μεγαλόψυχοσ ἐν ταῖσ περιπετείαισ εὑρίσκετο.

περιεβάλλετο δὲ τὴν ἔξωθεν ἀσφάλειαν ὥσπερ ἐπιτείχισμα καὶ τοῦτο τοῖσ ἀρχομένοισ ποιούμενοσ·

πόλεσίν τε γὰρ ὡμίλει δεξιῶσ καὶ φιλανθρώπωσ καὶ τοὺσ δυνάστασ ἐθεράπευεν εὐκαιρίαισ ὧν ἑκάστουσ ἐδωρεῖτο μείζουσ τὰσ χάριτασ ἐμποιῶν καὶ τὸ μεγαλόψυχον φύσει πρὸσ τὴν βασιλείαν εὐπρεπὲσ ἔχων, ὥστ’ αὐτῷ πάντα διὰ πάντων αὔξεσθαι πρὸσ τὸ πλεῖον ἀεὶ προχωρούντων. οὐδὲ γὰρ ἂν ἠνέσχοντο τῶν τοιούτων ἀπηγορευμένων ἡμῖν ὡσ ἀγάλματα καὶ τύπουσ μεμορφωμένουσ τιμᾶν πρὸσ τὸν Ἑλληνικὸν τρόπον, τὴν δ’ ἔξω χώραν καὶ τὰ πέριξ οὕτωσ κατεσκευάζετο, Ιοὐδαίοισ μὲν ἀπολογούμενοσ μὴ καθ’ αὑτὸν, ἀλλ’ ἐξ ἐντολῆσ καὶ προσταγμάτων αὐτὰ ποιεῖν, Καίσαρι δὲ καὶ Ῥωμαίοισ τὸ μηδὲ τῶν οἰκείων ἐθῶν ὅσον τῆσ ἐκείνων τιμῆσ ἐστοχάσθαι χαριζόμενοσ, αὐτὸσ μέντοι τὸ σύμπαν αὐτοῦ στοχαζόμενοσ ἢ καὶ φιλοτιμούμενοσ μείζω τὰ μνημεῖα τῆσ ἀρχῆσ τοῖσ αὖθισ ὑπολιπέσθαι.

ὅθεν καὶ περὶ τὰσ ἐπισκευὰσ τῶν πόλεων ἐκεκίνητο καὶ πλείστασ εἰσ τοῦτο τὰσ δαπάνασ ἐποιεῖτο.

τὸ δὲ μέγιστον καὶ πλείστην ἐργασίαν παρασχόν, ἀκλύστῳ λιμένι, μέγεθοσ μὲν κατὰ τὸν Πειραιᾶ, καταγωγὰσ δ’ ἔνδον ἔχοντι καὶ δευτέρουσ ὑφόρμουσ, τῇ δὲ δομήσει περίβλεπτον, ὅτι μηδ’ ἐκ τοῦ τόπου τὴν ἐπιτηδειότητα τῆσ μεγαλουργίασ εἶχεν, ἀλλ’ ἐπεισάκτοισ καὶ πολλαῖσ ἐξετελειώθη ταῖσ δαπάναισ.

κεῖται μὲν γὰρ ἡ πόλισ ἐν τῇ Φοινίκῃ κατὰ τὸν εἰσ Αἴγυπτον παράπλουν Ιὄππησ μεταξὺ καὶ Δώρων, πολισμάτια ταῦτ’ ἐστὶν παράλια δύσορμα διὰ τὰσ κατὰ λίβα προσβολάσ, αἳ ἀεὶ τὰσ ἐκ τοῦ πόντου θῖνασ ἐπὶ τὴν ᾐόνα σύρουσαι καταγωγὴν οὐ διδόασιν, ἀλλ’ ἔστιν ἀναγκαῖον ἀποσαλεύειν τὰ πολλὰ τοὺσ ἐμπόρουσ ἐπ’ ἀγκύρασ.

τοῦτο τὸ δυσδιάθετον τῆσ χώρασ διορθούμενοσ καὶ περιγράψασ τὸν κύκλον τοῦ λιμένοσ ἐφ’ ὅσον ἦν αὔταρκεσ πρὸσ τῇ χέρσῳ μεγάλοισ στόλοισ ἐνορμεῖσθαι λίθουσ ὑπερμεγέθεισ καθίει εἰσ τὸ βάθοσ εἰσ ὀργυιὰσ εἴκοσι.

πεντήκοντα ποδῶν ἦσαν οἱ πλείουσ τὸ μῆκοσ καὶ πλάτοσ οὐκ ἔλαττον δεκαοκτώ, βάθοσ δὲ ἐννέα, τούτων δὲ οἱ μὲν μείζουσ οἱ δὲ ἐλάττουσ. ἡ δὲ ἐνδόμησισ ὅσον ἦν ἐβάλλετο κατὰ τῆσ θαλάσσησ διακοσίουσ πόδασ.

τούτων τὸ μὲν ἥμισυ προβέβλητο κυματωγαῖσ, ὡσ ἀπομάχεσθαι περικλώμενον ἐκεῖ τὸν κλύδωνα· προκυμία γοῦν ἐκαλεῖτο· ὧν ὁ μέγιστοσ Δρούσιον ὀνομάζεται, πάνυ καλόν τι χρῆμα, τὴν προσηγορίαν εἰληφὼσ ἀπὸ Δρούσου τοῦ Καίσαροσ προγόνου τελευτήσαντοσ νέου.

ψαλίδεσ δὲ ἐμπεποίηνται συνεχεῖσ καταγωγαὶ τοῖσ ναυτίλοισ, τὸ δὲ πρὸ αὐτῶν ἀπόβασισ πλατεῖα κύκλῳ περιεστεφάνωκεν τὸν πάντα λιμένα, περίπατοσ τοῖσ ἐθέλουσιν ἥδιστοσ.

ὁ δ’ εἴσπλουσ καὶ τὸ στόμα πεποίηται πρὸσ βορέαν ἀνέμων αἰθριώτατον. βάσισ δὲ τοῦ περιβόλου παντὸσ ἐν ἀριστερᾷ μὲν εἰσπλεόντων πύργοσ νενασμένοσ ἐπὶ πολὺ στερρῶσ ἀντέχειν, κατὰ δεξιὰν δὲ δύο λίθοι μεγάλοι καὶ τοῦ κατὰ θάτερα πύργου μείζουσ, ὀρθοὶ καὶ συνεζευγμένοι.

περίκεινται δὲ ἐν κύκλῳ τὸν λιμένα λειοτάτου λίθου κατασκευὴ συνεχεῖσ οἰκήσεισ κἀν τῷ μέσῳ κολωνόσ τισ, ἐφ’ οὗ νεὼσ Καίσαροσ ἄποπτοσ τοῖσ εἰσπλέουσιν ἄγαλμά τε τὸ μὲν Ῥώμησ, τὸ δὲ Καίσαροσ·

ἥ τε πόλισ αὐτὴ Καισάρεια καλεῖται καλλίστησ καὶ τῆσ ὕλησ καὶ τῆσ κατασκευῆσ τετυχηκυῖα. τὰ δ’ ὑπ’ αὐτὴν ὑπόνομοί τε καὶ λαῦραι πραγματείαν οὐκ ἐλάττω τῶν ὑπερῳκοδομημένων ἔχουσαι.

τούτων αἱ μὲν κατὰ σύμμετρα διαστήματα φέρουσιν εἰσ τὸν λιμένα καὶ τὴν θάλατταν, μία δ’ ἐγκαρσία πάσασ ὑπέζωκεν, ὡσ τούσ τε ὄμβρουσ εὐμαρῶσ καὶ τὰ λύματα τῶν οἰκητόρων συνεκδίδοσθαι τήν τε θάλατταν, ὅταν ἔξωθεν ἐπείγηται, διαρρεῖν καὶ τὴν σύμπασαν ὑποκλύζειν πόλιν. κατεσκεύαζεν δ’ ἐν αὐτῇ καὶ θέατρον καὶ πρὸσ τῷ νοτίῳ τοῦ λιμένοσ ὄπισθεν ἀμφιθέατρον πολὺν ὄχλον ἀνθρώπων δέχεσθαι δυνάμενον καὶ κείμενον ἐπιτηδείωσ ἀποπτεύειν εἰσ τὴν θάλασσαν.

ἡ μὲν δὴ πόλισ οὕτωσ ἐξετελέσθη δωδεκαετεῖ χρόνῳ καὶ ταῖσ ἐργασίαισ οὐκ ἐγκαμόντοσ καὶ ταῖσ δαπάναισ ἐπαρκέσαντοσ τοῦ βασιλέωσ. Ἐπὶ τοιούτοισ δὲ ὢν καὶ τῆσ Σεβαστῆσ ἤδη πεπολισμένησ ἔγνω τοὺσ παῖδασ αὐτοῦ πέμπειν εἰσ Ῥώμην Ἀλέξανδρον καὶ Ἀριστόβουλον, συντευξομένουσ Καίσαρι.

τούτοισ ἀνελθοῦσιν καταγωγὴ μὲν ἦν Πολλίωνοσ οἶκοσ ἀνδρὸσ τῶν μάλιστα σπουδασάντων περὶ τὴν Ἡρώδου φιλίαν, ἐφεῖτο δὲ κἀν τοῖσ Καίσαροσ κατάγεσθαι·

καὶ γὰρ ἐξεδέξατο μετὰ πάσησ φιλανθρωπίασ τοὺσ παῖδασ· καὶ δίδωσιν Ἡρώδῃ τὴν βασιλείαν ὅτῳ βούλεται βεβαιοῦν τῶν ἐξ αὐτοῦ γεγονότων, καὶ χώραν ἔτι τόν τε Τράχωνα καὶ Βαταναίαν καὶ Αὐρανῖτιν· ἔδωκεν δὲ διὰ τοιαύτην αἰτίαν παραλαβών. Ζηνόδωρόσ τισ ἐμεμίσθωτο τὸν οἶκον τὸν Λυσανίου.

τούτῳ τὰ μὲν κατὰ τὰσ προσόδουσ οὐκ ἤρκει, τὰ λῃστήρια δὲ ἔχων ἐν τῷ Τράχωνι πλείω τὴν πρόσοδον ἔφερεν· οἰκοῦσι γὰρ ἄνδρεσ ἐξ ἀπονοίασ ζῶντεσ τοὺσ τόπουσ, οἳ τὰ Δαμασκηνῶν ἐλῄζοντο, καὶ Ζηνόδωροσ οὔτ’ εἶργεν αὐτόσ τε τῶν ὠφελειῶν ἐκοινώνει. κακῶσ δὲ πάσχοντεσ οἱ πλησιόχωροι Οὐάρρωνοσ κατεβόων τοῦ τότε ἡγεμονεύοντοσ καὶ γράφειν ἠξίουν Καίσαρι τοῦ Ζηνοδώρου τὴν ἀδικίαν.

Καῖσαρ δὲ ἀνενεχθέντων τούτων ἀντέγραφεν ἐξελεῖν τὰ λῃστήρια τήν τε χώραν Ἡρώδῃ προσένειμεν, ὡσ διὰ τῆσ ἐπιμελείασ τῆσ ἐκείνου μηκέτ’ ἂν ὀχληρῶν τῶν περὶ τὸν Τράχωνα γενησομένων τοῖσ πλησίον· οὐδὲ γὰρ ῥᾴδιον ἦν ἐπισχεῖν αὐτοὺσ ἐν ἔθει τὸ λῃστεύειν πεποιημένουσ καὶ βίον οὐκ ἄλλοθεν ἔχοντασ·

οὔτε γὰρ πόλεισ αὐτοῖσ οὔτε κτήσεισ ἀγρῶν, ὑποφυγαὶ δὲ κατὰ τῆσ γῆσ καὶ σπήλαια καὶ κοινὴ μετὰ τῶν βοσκημάτων δίαιτα. μεμηχάνηνται δὲ καὶ συναγωγὰσ ὑδάτων καὶ προπαρασκευὰσ σιτίων αἳ δύνανται πλεῖστον ἐξ ἀφανοῦσ ἀντέχειν. αἵ γε μὴν εἴσοδοι στεναὶ καὶ καθ’ ἕνα παρερχομένων, τὰ δ’ ἔνδον ἀπίστωσ μεγάλα πρὸσ εὐρυχωρίαν ἐξειργασμένων·

τὸ δ’ ὑπὲρ τὰσ οἰκήσεισ ἔδαφοσ οὐχ ὑψηλόν, ἀλλ’ οἱο͂ν ἐξ ἐπιπέδου. πέτρα δὲ τὸ σύμπαν σκληρὰ καὶ δύσοδοσ, εἰ μὴ τρίβῳ χρῷτό τισ ἐξ ὁδηγίασ· οὐδὲ γὰρ αὗται κατ’ ὀρθὸν ἀλλὰ πολλὰσ ἕλικασ ἐξελίττονται.

τούτοισ ἐπειδὴ τῶν εἰσ τοὺσ πλησίον κακουργημάτων ἐκωλύοντο, καὶ κατ’ ἀλλήλων ἦν ὁ τῆσ λῃστείασ τρόποσ, ὡσ μηδὲν ἀνομίασ ἐν τούτῳ λελεῖφθαι. λαβὼν δὲ τὴν χάριν Ἡρώδησ παρὰ Καίσαροσ καὶ παρελθὼν εἰσ τὴν χώραν ὁδηγῶν ἐμπειρίᾳ τούσ τε πονηρευομένουσ αὐτῶν κατέπαυσεν καὶ τοῖσ πέριξ ἀδεῆ τὴν εἰρήνην παρέσχεν. Ὁ δὲ Ζηνόδωροσ ἀχθόμενοσ πρῶτον μὲν ἐπὶ τῇ τῆσ ἐπαρχίασ ἀφαιρέσει, μᾶλλον δὲ καὶ φθόνῳ τὴν ἀρχὴν Ἡρώδου μετειληφότοσ, ἀνῆλθεν εἰσ Ῥώμην κατηγορήσων αὐτοῦ.

κἀκεῖνοσ μὲν ἄπρακτοσ ἀναστρέφει. πέμπεται δ’ Ἀγρίππασ τῶν πέραν Ιὀνίου διάδοχοσ Καίσαρι·

καὶ τούτῳ περὶ Μιτυλήνην χειμάζοντι συντυχὼν Ἡρώδησ, ἦν γὰρ εἰσ τὰ μάλιστα φίλοσ καὶ συνήθησ, πάλιν εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἀνέστρεφεν. Γαδαρέων δέ τινεσ ἐπ’ Ἀγρίππαν ἦλθον κατηγοροῦντεσ αὐτοῦ, καὶ τούτουσ ἐκεῖνοσ οὐδὲ λόγον αὐτοῖσ δοὺσ ἀναπέμπει τῷ βασιλεῖ δεσμίουσ.

οἵ τε Ἄραβεσ καὶ πάλαι δυσμενῶσ ἔχοντεσ πρὸσ τὴν ἀρχὴν τὴν Ἡρώδου διεκεκίνηντο καὶ στασιάζειν ἐπεχείρουν αὐτῷ τὰ πράγματα τότε καὶ μετ’ αἰτίασ, ὡσ ἐδόκουν, εὐλογωτέρασ· ὁ γὰρ Ζηνόδωροσ ἀπογινώσκων ἤδη τῶν καθ’ αὑτὸν ἔφθη τῆσ ἐπαρχίασ μέροσ τι τὴν Αὐρανῖτιν αὐτοῖσ ἀποδόσθαι ταλάντων πεντήκοντα.

ταύτησ ἐμπεριεχομένησ τῇ δωρεᾷ Καίσαροσ ὡσ μὴ δικαίωσ ἀφαιρούμενοι διημφισβήτουν, πολλάκισ μὲν ταῖσ καταδρομαῖσ καὶ τῷ βιάζεσθαι θέλειν, ἄλλοτε δὲ καὶ πρὸσ δικαιολογίαν ἰόντεσ. ἀνέπειθον δὲ καὶ τοὺσ ἀπόρουσ τῶν στρατιωτῶν καὶ δυσμενεῖσ, ἦσαν δ’ ἐπελπίζοντεσ ἀεὶ καὶ πρὸσ τὸν νεωτερισμὸν ἐνδιδόντεσ, ᾧ μάλιστα χαίρουσιν οἱ κακῶσ πράττοντεσ τῷ βίῳ.

ταῦτα δὲ ἐκ μακροῦ πραττόμενα γινώσκων Ἡρώδησ ὅμωσ οὐκ εἰσ τὸ δυσμενέσ, ἀλλ’ ἐξ ἐπιλογισμοῦ παρηγόρει ταῖσ ταραχαῖσ οὐκ ἀξιῶν ἀφορμὰσ ἐνδιδόναι. Ἤδη δ’ αὐτοῦ τῆσ βασιλείασ ἑπτακαιδεκάτου προελθόντοσ ἔτουσ Καῖσαρ εἰσ Συρίαν ἀφίκετο.

καὶ τότε τῶν Γάδαρα κατοικούντων οἱ πλεῖστοι κατεβόων Ἡρώδου βαρὺν αὐτὸν ἐν τοῖσ ἐπιτάγμασιν καὶ τυραννικὸν εἶναι. ταῦτα δὲ ἀπετόλμων μάλιστα μὲν ἐγκειμένου καὶ διαβάλλοντοσ αὐτὸν Ζηνοδώρου καὶ παρασχόντοσ ὁρ́κουσ, ὡσ οὐκ ἐγκαταλείψει μὴ πάντα τρόπον ἀφελέσθαι μὲν τῆσ Ἡρώδου βασιλείασ, προσθήσειν δὲ τῇ διοικήσει τῇ Καίσαροσ.

τούτοισ ἀναπεισθέντεσ οἱ Γαδαρεῖσ οὐ μικρὰν καταβοὴν ἐποιήσαντο θράσει τοῦ μηδὲ τοὺσ ὑπὸ Ἀγρίππα παραδοθέντασ ἐν τιμωρίᾳ γενέσθαι διιέντοσ Ἡρώδου καὶ μηδὲν κακὸν εἰργασμένου·

καὶ γὰρ εἴ τισ καὶ ἄλλοσ ἐδόκει δυσπαραίτητοσ μὲν ἐπὶ τοῖσ οἰκείοισ, μεγαλόψυχοσ δὲ ἐπὶ τοῖσ ἀλλοτρίοισ ἁμαρτόντασ ἀφιέναι. κατηγορούντων οὖν ὕβρεισ καὶ ἁρπαγὰσ καὶ κατασκαφὰσ ἱερῶν ὁ μὲν Ἡρώδησ ἀταρακτήσασ ἕτοιμοσ ἦν εἰσ τὴν ἀπολογίαν, ἐδεξιοῦτο δὲ Καῖσαρ αὐτὸν οὐδὲν ὑπὸ τῆσ ταραχῆσ τοῦ πλήθουσ μεταβαλὼν τῆσ εὐνοίασ.

καὶ κατὰ μὲν τὴν πρώτην ἡμέραν οἱ περὶ τούτων ἐρρέθησαν λόγοι, ταῖσ δ’ ἑξῆσ οὐ προῆλθεν ἡ διάγνωσισ·

οἱ γὰρ Γαδαρεῖσ ὁρῶντεσ τὴν ῥοπὴν αὐτοῦ τε Καίσαροσ καὶ τοῦ συνεδρίου καὶ προσδοκήσαντεσ ὅπερ ἦν εἰκὸσ ἐκδοθήσεσθαι τῷ βασιλεῖ, κατὰ φόβον αἰκίασ οἱ μὲν ἀπέσφαττον αὑτοὺσ ἐν τῇ νυκτί, τινὲσ δὲ καθ’ ὕψουσ ἠφίεσαν, ἄλλοι δ’ εἰσ τὸν ποταμὸν ἐμπίπτοντεσ ἑκοντὶ διεφθείροντο. ταῦτα δὲ ἐδόκει κατάγνωσισ τῆσ προπετείασ καὶ ἁμαρτίασ, ἔνθεν οὐδὲ μελλήσασ ὁ Καῖσαρ ἀπέλυεν τῶν αἰτιῶν Ἡρώδην.

ἐπισυμπίπτει δὲ οὐ μέτριον εὐτύχημα τοῖσ ἤδη γεγονόσιν· ὁ γὰρ Ζηνόδωροσ ῥαγέντοσ αὐτῷ τοῦ σπλάγχνου καὶ πολλοῦ κατὰ τὴν ἀσθένειαν ὑποχωροῦντοσ αἵματοσ ἐν Ἀντιοχείᾳ τῆσ Συρίασ ἐκλείπει τὸν βίον. Καῖσαρ δὲ καὶ τὴν τούτου μοῖραν οὐκ ὀλίγην οὖσαν Ἡρώδῃ δίδωσιν, ἣ μεταξὺ τοῦ Τράχωνοσ ἦν καὶ τῆσ Γαλιλαίασ, Οὐλάθαν καὶ Πανιάδα καὶ τὴν πέριξ χώραν.

ἐγκαταμίγνυσιν δ’ αὐτὴν τοῖσ ἐπιτροπεύουσιν τῆσ Συρίασ ἐντειλάμενοσ μετὰ τῆσ ἐκείνου γνώμησ τὰ πάντα ποιεῖν. τό τε σύνολον εἰσ τοῦτο προῆλθεν εὐτυχίασ, ὥστε δύο τούτων τὴν ἀρχὴν Ῥωμαίων διεπόντων τοσήνδε τὸ μέγεθοσ οὖσαν, Καίσαροσ καὶ μετ’ αὐτὸν Ἀγρίππου, κατὰ τὴν πρὸσ αὐτὸν εὔνοιαν Καῖσαρ μὲν οὐδένα μετὰ Ἀγρίππαν Ἡρώδου προετίμησεν, Ἀγρίππασ δὲ μετὰ Καίσαρα πρῶτον ἀπεδίδου φιλίασ τόπον Ἡρώδῃ.

τοσαύτησ δὲ ἐχόμενοσ παρρησίασ τῷ μὲν ἀδελφῷ Φερώρᾳ παρὰ Καίσαροσ ᾐτήσατο τετραρχίαν αὐτὸσ ἀπονείμασ ἐκ τῆσ βασιλείασ πρόσοδον ἑκατὸν ταλάντων, ὡσ εἰ καί τι πάσχοι, τὰ κατ’ ἐκεῖνον ἀσφαλῶσ ἔχειν καὶ μὴ τοὺσ υἱεῖσ αὐτῆσ κρατεῖν.

Καίσαρα δ’ ἐπὶ θάλατταν προπέμψασ ὡσ ἐπανῆκεν, ἐν τῇ Ζηνοδώρου περικαλλέστατον αὐτῷ ναὸν ἐγείρει πέτρασ λευκῆσ πλησίον τοῦ Πανίου καλουμένου.

σπήλαιον ἐν ὄρει περικαλλέσ ἐστιν, ὑπ’ αὐτὸ δὲ γῆσ ὀλίσθημα καὶ βάθοσ ἀπερρωγὸσ ἄβατον ὕδατοσ ἀκινήτου πλέον, καθύπερθε δ’ ὄροσ παμμέγεθεσ, ὑπὸ δὲ τὸ σπήλαιον ἀνατέλλουσιν αἱ πηγαὶ τοῦ Ιὀρδάνου ποταμοῦ.

τοῦτον ἐπισημότατον ὄντα τὸν τόπον καὶ τῷ ναῷ προσεκόσμησεν, ὃν ἀφιέρου Καίσαρι. Τότε καὶ τὸ τρίτον μέροσ ἀφῆκε τῶν φόρων τοῖσ ἐν τῇ βασιλείᾳ, πρόφασιν μὲν ὡσ ἀναλάβοιεν ἐκ τῆσ ἀφορίασ, τὸ δὲ πλέον ἀνακτώμενοσ ἔχοντασ δυσμενῶσ·

κατὰ γὰρ τὴν ἐξεργασίαν τῶν τοιούτων ἐπιτηδευμάτων ὡσ ἂν λυομένησ αὐτοῖσ τῆσ εὐσεβείασ καὶ μεταπιπτόντων τῶν ἐθῶν χαλεπῶσ ἔφερον, καὶ λόγοι δὲ πόντων ἐγίνοντο παροξυνομένων ἀεὶ καὶ ταραττομένων. ὁ δὲ καὶ πρὸσ τὸ τοιοῦτον πολλὴν τὴν ἐπιμέλειαν ἐπῆγεν, ἀφαιρούμενοσ μὲν τὰσ εὐκαιρίασ, ἐπιτάττων δ’ ἀεὶ γίνεσθαι πρὸσ τοῖσ πόνοισ, ἦν δ’ οὔτε σύνοδοσ ἐφειμένη τοῖσ περὶ τὴν πόλιν οὔτε κοινωνία περιπάτου καὶ διαίτησ, ἀλλ’ ἐτετήρητο τὰ πάντα.

καὶ χαλεπαὶ τῶν φωραθέντων ἦσαν αἱ κολάσεισ, πολλοί τε καὶ φανερῶσ καὶ λεληθότωσ εἰσ τὸ φρούριον ἀναγόμενοι τὴν Ὑρκανίαν ἐκεῖ διεφθείροντο, κἀν τῇ πόλει κἀν ταῖσ ὁδοιπορίαισ ἦσαν οἱ τοὺσ συνιόντασ εἰσ ταὐτὸν ἐπισκοποῦντεσ. ἤδη δέ φασιν οὐδ’ αὐτὸν ἀμελεῖν τοῦ τοιούτου μέρουσ, ἀλλὰ πολλάκισ ἰδιώτου σχῆμα λαμβάνοντα καταμίγνυσθαι νύκτωρ εἰσ τοὺσ ὄχλουσ, καὶ πεῖραν αὐτῶν, ἣν ἔχουσιν ὑπὲρ τῆσ ἀρχῆσ, λαμβάνειν.

τοὺσ μὲν οὖν παντάπασιν ἐξαυθαδιζομένουσ πρὸσ τὸ μὴ συμπεριφέρεσθαι τοῖσ ἐπιτηδεύμασιν πάντασ ἐπεξῄει τοὺσ τρόπουσ, τὸ δ’ ἄλλο πλῆθοσ ὁρ́κοισ ἠξίου πρὸσ τὴν πίστιν ὑπάγεσθαι καὶ συνηνάγκαζεν ἐνώμοτον αὐτῷ τὴν εὔνοιαν ἦ μὴν διαφυλάξειν ἐπὶ τῆσ ἀρχῆσ ὁμολογεῖν.

οἱ μὲν οὖν πολλοὶ κατὰ θεραπείαν καὶ δέοσ εἶκον οἷσ ἠξίου, τοὺσ δὲ φρονήματοσ μεταποιουμένουσ καὶ δυσχεραίνοντασ ἐπὶ τῷ καταναγκάζεσθαι πάντα τρόπον ἐκποδὼν ἐποιεῖτο.

συνέπειθεν δὲ καὶ τοὺσ περὶ Πολλίωνα τὸν Φαρισαῖον καὶ Σαμαίαν καὶ τῶν ἐκείνοισ συνδιατριβόντων τοὺσ πλείστουσ ὀμνύειν·

οἱ δ’ οὔτε συνεχώρησαν οὔθ’ ὁμοίωσ τοῖσ ἀρνησαμένοισ ἐκολάσθησαν ἐντροπῆσ διὰ τὸν Πολλίωνα τυχόντεσ. ἀφείθησαν δὲ ταύτησ τῆσ ἀνάγκησ καὶ οἱ παρ’ ἡμῖν Ἐσσαῖοι καλούμενοι·

γένοσ δὲ τοῦτ’ ἔστιν διαίτῃ χρώμενον τῇ παρ’ Ἕλλησιν ὑπὸ Πυθαγόρου καταδεδειγμένῃ. περὶ τούτων μὲν οὖν ἐν ἄλλοισ σαφέστερον διέξειμι.

τοὺσ δὲ Ἐσσηνοὺσ ἀφ’ οἱάσ αἰτίασ ἐτίμα μεῖζόν τι φρονῶν ἐπ’ αὐτοῖσ ἢ κατὰ τὴν θνητὴν φύσιν, εἰπεῖν ἄξιον· οὐ γὰρ ἀπρεπὴσ ὁ λόγοσ φανεῖται τῷ τῆσ ἱστορίασ γένει παραδηλῶν καὶ τὴν ὑπὲρ τούτων ὑπόληψιν. Ἦν τισ τῶν Ἐσσηνῶν Μανάημοσ ὄνομα καὶ τἆλλα κατὰ τὴν προαίρεσιν τοῦ βίου καλοκαγαθίαν μαρτυρούμενοσ καὶ πρόγνωσιν ἐκ θεοῦ τῶν μελλόντων ἔχων.

οὗτοσ ἔτι παῖδα τὸν Ἡρώδην εἰσ διδασκάλου φοιτῶντα κατιδὼν βασιλέα Ιοὐδαίων προσηγόρευσεν. ὁ δ’ ἀγνοεῖν ἢ κατειρωνεύεσθαι νομίζων αὐτὸν ἀνεμίμνησκεν ἰδιώτησ ὤν.

Μανάημοσ δὲ μειδιάσασ ἠρέμα καὶ τύπτων τῇ χειρὶ κατὰ τῶν γλουτῶν "ἀλλά τοι καὶ βασιλεύσεισ, ἔφη, καὶ τὴν ἀρχὴν εὐδαιμόνωσ ἀπάξεισ· ἠξίωσαι γὰρ ἐκ θεοῦ. καὶ μέμνησο τῶν Μαναήμου πληγῶν, ὥστε σοι καὶ τοῦτο σύμβολον εἶναι τῶν κατὰ τὴν τύχην μεταπτώσεων. ἄριστοσ γὰρ ὁ τοιοῦτοσ λογισμόσ, εἰ καὶ δικαιοσύνην ἀγαπήσειασ καὶ πρὸσ τὸν θεὸν εὐσέβειαν ἐπιείκειαν δὲ πρὸσ τοὺσ πολίτασ·

ἀλλ’ οὐ γὰρ οἶδά σε τοιοῦτον ἔσεσθαι τὸ πᾶν ἐπιστάμενοσ. εὐτυχίᾳ μὲν γὰρ ὅσον οὐκ ἄλλοσ διοίσεισ καὶ τεύξῃ δόξησ αἰωνίου, λήθην δ’ εὐσεβείασ ἕξεισ καὶ τοῦ δικαίου.

ταῦτα δ’ οὐκ ἂν λάθοι τὸν θεὸν ἐπὶ τῇ καταστροφῇ τοῦ βίου τῆσ ἀντ’ αὐτῶν ὀργῆσ ἀπομνημονευομένησ. " τούτοισ αὐτίκα μὲν ἥκιστα τὸν νοῦν προσεῖχεν ἐλπίδι λειπόμενοσ αὐτῶν Ἡρώδησ, κατὰ μικρὸν δὲ ἀρθεὶσ ἑώσ καὶ τοῦ βασιλεύειν καὶ εὐτυχεῖν ἐν τῷ μεγέθει τῆσ ἀρχῆσ μεταπέμπεται τὸν Μανάημον καὶ περὶ τοῦ χρόνου πόσον ἄρξει διεπυνθάνετο.

Μανάημοσ δὲ τὸ μὲν σύμπαν οὐκ εἶπεν·

ὡσ δὲ σιωπῶντοσ αὐτοῦ, μόνον εἰ δέκα γενήσονται βασιλείασ ἐνιαυτοὶ προσεπύθετο καὶ εἴκοσι καὶ τριάκοντα εἰπὼν τὸν ὁρ́ον οὐκ ἐπέθηκε τῷ τέλει τῆσ προθεσμίασ, Ἡρώδησ δὲ καὶ τούτοισ ἀρκεσθεὶσ τόν τε Μανάημον ἀφῆκεν δεξιωσάμενοσ καὶ πάντασ ἀπ’ ἐκείνου τοὺσ Ἐσσηνοὺσ τιμῶν διετέλει. ταῦτα μὲν οὖν εἰ καὶ παράδοξα δηλῶσαι τοῖσ ἐντυγχάνουσιν ἠξιώσαμεν καὶ περὶ τῶν παρ’ ἡμῖν ἐμφῆναι, διότι πολλοὶ [διὰ] τοιούτων ὑπὸ καλοκαγαθίασ καὶ τῆσ τῶν θείων ἐμπειρίασ ἀξιοῦνται.

Τότε δ’ οὖν ὀκτωκαιδεκάτου τῆσ Ἡρώδου βασιλείασ γεγονότοσ ἐνιαυτοῦ μετὰ τὰσ προειρημένασ πράξεισ ἔργον οὐ τὸ τυχὸν ἐπεβάλετο, τὸν νεὼν τοῦ θεοῦ δι’ αὐτοῦ κατασκευάσασθαι μείζω τε τὸν περίβολον καὶ πρὸσ ὕψοσ ἀξιοπρεπέστερον ἐγείρειν, ἡγούμενοσ ἁπάντων αὐτῷ τῶν πεπραγμένων περισημότερον, ὥσπερ ἦν, ἐκτελεσθήσεσθαι τοῦτο καὶ πρὸσ αἰώνιον μνήμην ἀρκέσειν.

οὐχ ἕτοιμον δὲ τὸ πλῆθοσ ἐπιστάμενοσ οὐδὲ ῥᾴδιον ἔσεσθαι πρὸσ τὸ μέγεθοσ τῆσ ἐπιχειρήσεωσ ἠξίου λόγῳ προκαταστησάμενοσ ἐγχειρῆσαι τῷ παντί, καὶ συγκαλέσασ αὐτοὺσ ἔλεγε τοιάδε·

"τὰ μὲν ἄλλα μοι τῶν κατὰ τὴν βασιλείαν πεπραγμένων, ἄνδρεσ ὁμόφυλοι, περισσὸν ὑπολαμβάνω λέγειν.

καίτοι τοῦτον ἐγένετο τὸν τρόπον, ὡσ ἐλάττω μὲν ἐμοὶ τὸν ἀπ’ αὐτῶν κόσμον, πλείω δὲ ὑμῖν τὴν ἀσφάλειαν φέρειν. οὔτε γὰρ ἐν τοῖσ δυσχερεστάτοισ ἀμελήσασ τῶν εἰσ τὰσ ὑμετέρασ χρείασ διαφερόντων οὔτε ἐν τοῖσ κατασκευάσμασιν ἐπιτηδεύσασ ἐμαυτῷ μᾶλλον ἢ καὶ πᾶσιν ὑμῖν τὸ ἀνεπηρέαστον, οἶμαι σὺν τῇ τοῦ θεοῦ βουλήσει πρὸσ εὐδαιμονίαν ὅσον οὐ πρότερον ἀγηοχέναι τὸ Ιοὐδαίων ἔθνοσ.

τὰ μὲν οὖν κατὰ μέροσ ἐξεργασθέντα περὶ τὴν χώραν καὶ πόλεισ ὅσασ ἐν αὐτῇ καὶ τοῖσ ἐπικτήτοισ ἐγείραντεσ κόσμῳ τῷ καλλίστῳ τὸ γένοσ ἡμῶν ηὐξήσαμεν, περίεργά μοι δοκεῖ λέγειν εἰδόσιν.

τὸ δὲ τῆσ ἐπιχειρήσεωσ, ᾗ νῦν ἐπιχειρεῖν ἐπιβάλλομαι, παντὸσ εὐσεβέστατον καὶ κάλλιστον ἐφ’ ἡμῶν γενέσθαι νῦν ἐκφανῶ· τὸν γὰρ ναὸν τοῦτον ᾠκοδόμησαν μὲν τῷ μεγίστῳ θεῷ πατέρεσ ἡμέτεροι μετὰ τὴν ἐκ Βαβυλῶνοσ ἐπάνοδον, ἐνδεῖ δ’ αὐτῷ πρὸσ τὸ μέγεθοσ εἰσ ὕψοσ ἑξήκοντα πήχεισ·

τοσοῦτον γὰρ ὑπερεῖχεν ὁ πρῶτοσ ἐκεῖνοσ, ὃν Σολομῶν ἀνῳκοδόμησεν. καὶ μηδεὶσ ἀμέλειαν εὐσεβείασ τῶν πατέρων καταγνώτω·

γέγονεν γὰρ οὐ παρ’ ἐκείνουσ ἐλάττων ὁ ναόσ, ἀλλὰ ταῦτα καὶ Κῦροσ καὶ Δαρεῖοσ ὁ Ὑστάσπου τὰ μέτρα τῆσ δομήσεωσ ἔδοσαν, οἷσ ἐκεῖνοι καὶ τοῖσ ἀπογόνοισ δουλεύσαντεσ καὶ μετ’ ἐκείνουσ Μακεδόσιν οὐκ ἔσχον εὐκαιρίαν τὸ πρῶτον τῆσ εὐσεβείασ ἀρχέτυπον εἰσ ταὐτὸν ἀναγαγεῖν μέγεθοσ. ἐπειδὴ δὲ νῦν ἐγὼ μὲν ἄρχω θεοῦ βουλήσει, περίεστιν δὲ καὶ μῆκοσ εἰρήνησ καὶ κτῆσισ χρημάτων καὶ μέγεθοσ προσόδων, τὸ δὲ μέγιστον φίλοι καὶ δι’ εὐνοίασ οἱ πάντων ὡσ ἔποσ εἰπεῖν κρατοῦντεσ Ῥωμαῖοι, πειράσομαι τὸ παρημελημένον ἀνάγκῃ καὶ δουλείᾳ τοῦ πρότερον χρόνου διορθούμενοσ τελείαν ἀποδοῦναι τῷ θεῷ τὴν ἀνθ’ ὧν ἔτυχον τῆσδε τῆσ βασιλείασ εὐσέβειαν.

Ὁ μὲν Ἡρώδησ ταῦτ’ εἶπεν, ἐξέπληξε δὲ τοὺσ πολλοὺσ ὁ λόγοσ παρὰ δόξαν ἐμπεσών.

καὶ τὸ μὲν τῆσ ἐλπίδοσ ἄπιστον οὐκ ἐπήγειρεν αὐτούσ, ἠδημόνουν δέ, μὴ φθάσασ καταλῦσαι τὸ πᾶν ἔργον οὐκ ἐξαρκέσει πρὸσ τέλοσ ἀγαγεῖν τὴν προαίρεσιν· ὅ τε κίνδυνοσ αὐτοῖσ μείζων ἐφαίνετο καὶ δυσεγχείρητον ἐδόκει τὸ μέγεθοσ τῆσ ἐπιβολῆσ. οὕτωσ δ’ αὐτῶν διακειμένων παρεθάρρυνεν ὁ βασιλεύσ, οὐ πρότερον καθαιρήσειν φάμενοσ τὸν ναὸν μὴ πάντων αὐτῷ τῶν εἰσ συντέλειαν παρεσκευασμένων.

καὶ ταῦτα προειπὼν οὐκ ἐψεύσατο· χιλίασ γὰρ εὐτρεπίσασ ἁμάξασ, αἳ βαστάσουσι τοὺσ λίθουσ, ἐργάτασ δὲ μυρίουσ τοὺσ ἐμπειροτάτουσ ἐπιλεξάμενοσ καὶ ἱερεῦσιν τὸν ἀριθμὸν χιλίοισ ἱερατικὰσ ὠνησάμενοσ στολάσ, καὶ τοὺσ μὲν διδάξασ οἰκοδόμουσ, ἑτέρουσ δὲ τέκτονασ, ἥπτετο τῆσ κατασκευῆσ ἁπάντων αὐτῷ προθύμωσ προευτρεπισμένων.

Ἀνελὼν δὲ τοὺσ ἀρχαίουσ θεμελίουσ καὶ καταβαλόμενοσ ἑτέρουσ ἐπ’ αὐτῶν ναὸν ἤγειρεν μήκει μὲν ἑκατὸν ὄντα πηχῶν, τὸ δ’ ὕψοσ εἴκοσι περιττοῖσ, οὓσ τῷ χρόνῳ συνιζησάντων τῶν θεμελίων ὑπέβη.

καὶ τοῦτο μὲν κατὰ τοὺσ Νέρωνοσ καιροὺσ ἐπεγείρειν ἐγνώκειμεν. ᾠκοδομήθη δὲ ὁ ναὸσ ἐκ λίθων λευκῶν τε καὶ κραταιῶν τὸ μέγεθοσ ἑκάστων περὶ πέντε καὶ εἴκοσι πήχεισ ἐπὶ μῆκοσ, ὀκτὼ δὲ ὕψοσ, εὖροσ δὲ περὶ δώδεκα.

καὶ παντὸσ αὐτοῦ καθότι καὶ τῆσ βασιλείου στοᾶσ τὸ μὲν ἔνθεν καὶ ἔνθεν ταπεινότατον, ὑψηλότατον δὲ τὸ μεσαίτατον, ὡσ περίοπτον ἐκ πολλῶν σταδίων εἶναι τοῖσ τὴν χώραν νεμομένοισ, μᾶλλον δ’ εἴ τινεσ κατ’ ἐναντίον οἰκοῦντεσ ἢ προσιόντεσ τύχοιεν.

θύρασ δὲ ἐπὶ τῆσ εἰσόδου σὺν τοῖσ ὑπερθυρίοισ ἴσον ἐχούσασ τῷ ναῷ ποικίλοισ ἐμπετάσμασιν κεκόσμητο, τὰ μὲν ἄνθη ἁλουργέσιν, κίονασ δὲ ἐνυφασμένουσ.

καθύπερθε δ’ αὐτῶν ὑπὸ τοῖσ τριχώμασιν ἄμπελοσ διετέτατο χρυσῆ τοὺσ βότρυασ ἀπαιωρουμένουσ ἔχουσα, θαῦμα καὶ τοῦ μεγέθουσ καὶ τῆσ τέχνησ τοῖσ ἰδοῦσιν, οἱο͂ν ἐν πολυτελείᾳ τῆσ ὕλησ τὸ κατασκευασθὲν ἦν.

περιελάμβανεν δὲ καὶ στοαῖσ μεγίσταισ τὸν ναὸν ἅπαντα πρὸσ τὴν ἀναλογίαν ἐπιτηδεύων καὶ τὰσ δαπάνασ τῶν πρὶν ὑπερβαλλόμενοσ, ὡσ οὐκ ἄλλοσ τισ δοκεῖ ἐπικεκοσμηκέναι τὸν ναόν.

ἄμφω δ’ ἦσαν μετὰ τοῦ τείχουσ, αὐτὸ δὲ τὸ τεῖχοσ ἔργον μέγιστον ἀνθρώποισ ἀκουσθῆναι. λόφοσ ἦν πετρώδησ ἀνάντησ ἠρέμα πρὸσ τοῖσ ἑῴοισ μέρεσιν τῆσ πόλεωσ ὑπτιούμενοσ ἐπὶ τὴν κορυφὴν ἄκραν.

ὥστ’ ἄπειρον εἶναι τό τε μέγεθοσ τῆσ δομῆσ καὶ τὸ ὕψοσ τετραγώνου γεγενημένησ, ὡσ τὰ μὲν μεγέθη τῶν λίθων ἀπὸ μετώπου κατὰ τὴν ἐπιφάνειαν ὁρᾶσθαι, τὰ δ’ ἐντὸσ σιδήρῳ διησφαλισμένα συνέχειν τὰσ ἁρμογὰσ ἀκινήτουσ τῷ παντὶ χρόνῳ.

τῆσ δ’ ἐργασίασ οὕτω συναπτούσησ εἰσ ἄκρον τὸν λόφον ἀπεργασάμενοσ αὐτοῦ τὴν κορυφὴν καὶ τὰ κοῖλα τῶν περὶ τὸ τεῖχοσ ἐμπλήσασ ἰσόπεδον τοῖσ κατὰ τὴν ἐπιφάνειαν τὴν ἄνω καὶ λεῖον ἐποίησεν.

τοῦτ’ ἦν τὸ πᾶν περίβολοσ τεττάρων σταδίων τὸν κύκλον ἔχων, ἑκάστησ γωνίασ στάδιον μῆκοσ ἀπολαμβανούσησ. ἐνδοτέρω δὲ τούτου καὶ παρ’ αὐτὴν τὴν ἄκραν ἄλλο τεῖχοσ ἄνω λίθινον περιθεῖ, κατὰ μὲν ἑῴαν ῥάχιν ἰσομήκη τῷ τείχει στοὰν ἔχον διπλῆν, ἐν μέσῳ τοῦ νεὼ τετυχηκότοσ ἀφορῶσαν εἰσ τὰσ θύρασ αὐτοῦ.

ταύτην πολλοὶ βασιλεῖσ οἱ πρόσθεν κατεσκεύασαν.

τοῦ δ’ ἱεροῦ παντὸσ ἦν ἐν κύκλῳ πεπηγμένα σκῦλα βαρβαρικά, καὶ ταῦτα πάντα βασιλεὺσ Ἡρώδησ ἀνέθηκεν προσθεὶσ ὅσα καὶ τῶν Ἀράβων ἔλαβεν. Κατὰ δὲ τὴν βόρειον πλευρὰν ἀκρόπολισ ἐγγώνιοσ εὐερκὴσ ἐτετείχιστο διάφοροσ ἐχυρότητι.

ταύτην οἱ πρὸ Ἡρώδου τοῦ Ἀσαμωναίων γένουσ βασιλεῖσ καὶ ἀρχιερεῖσ ᾠκοδόμησαν καὶ βᾶριν ἐκάλεσαν, ὡσ ἐκεῖ τὴν ἱερατικὴν αὐτοῖσ ἀποκεῖσθαι στολήν, ἣν ὅταν δέῃ θύειν τότε μόνον ὁ ἀρχιερεὺσ ἀμφιέννυται. ταύτην Ἡρώδησ ὁ βασιλεὺσ ἐφύλαξεν ἐν τῷ τόπῳ καὶ μετὰ τὴν ἐκείνου τελευτὴν ὑπὸ Ῥωμαίοισ ἦν μέχρι τῶν Τιβερίου Καίσαροσ χρόνων.

ἐπὶ τούτου δὲ Οὐιτέλλιοσ ὁ τῆσ Συρίασ ἡγεμὼν ἐπιδημήσασ τοῖσ Ιἑροσολύμοισ, δεξαμένου τοῦ πλήθουσ αὐτὸν λαμπρότατα πάνυ θέλων αὐτοὺσ τῆσ εὐποιίασ ἀμείψασθαι, ἐπεὶ παρεκάλεσαν τὴν ἱερὰν στολὴν ὑπὸ τὴν αὐτῶν ἐξουσίαν ἔχειν, ἔγραψεν περὶ τούτων Τιβερίῳ Καίσαρι κἀκεῖνοσ ἐπέτρεψεν, καὶ παρέμεινεν ἡ ἐξουσία τῆσ στολῆσ τοῖσ Ιοὐδαίοισ μέχρισ ἐτελεύτησεν ὁ βασιλεὺσ Ἀγρίππασ.

μετὰ τοῦτον δὲ Κάσσιοσ Λογγῖνοσ ὁ τὴν Συρίαν τότε διοικῶν καὶ Κούσπιοσ Φᾶδοσ ὁ τῆσ Ιοὐδαίασ ἐπίτροποσ κελεύουσιν τοὺσ Ιοὐδαίουσ εἰσ τὴν Ἀντωνίαν καταθέσθαι τὴν στολήν·

Ῥωμαίουσ γὰρ αὐτῆσ εἶναι δεῖν κυρίουσ, καθὼσ καὶ πρότερον ἦσαν. πέμπουσιν οὖν Ιοὐδαῖοι πρέσβεισ πρὸσ Κλαύδιον Καίσαρα περὶ τούτων παρακαλέσοντασ.

ὧν ἀναβάντων ὁ νεώτεροσ βασιλεὺσ Ἀγρίππασ ἐν Ῥώμῃ τυγχάνων αἰτησάμενοσ παρὰ τοῦ αὐτοκράτοροσ τὴν ἐξουσίαν ἔλαβεν ἐντειλαμένου Οὐιτελλίῳ τῷ τῆσ Συρίασ ἀντιστρατήγῳ. πρότερον δ’ ἦν ὑπὸ σφραγῖδα τοῦ ἀρχιερέωσ καὶ τῶν γαζοφυλάκων, καὶ πρὸ μιᾶσ ἡμέρασ τῆσ ἑορτῆσ ἐπὶ τὸν Ῥωμαίων φρούραρχον ἀναβαίνοντεσ οἱ γαζοφύλακεσ καὶ καταμανθάνοντεσ τὴν ἑαυτῶν σφραγῖδα τὴν στολὴν ἐλάμβανον.

εἶτ’ αὖθισ τῆσ ἑορτῆσ παρελθούσησ εἰσ τὸν αὐτὸν κομίσαντεσ τόπον καὶ τῷ φρουράρχῳ δείξαντεσ σύμφωνον τὴν σφραγῖδα κατετίθεντο. ταῦτα μὲν οὖν ὑπὸ τοῦ πάθουσ τῶν ἐπισυμβεβηκότων παρεδηλώθη.

τότε δ’ οὖν ὁ τῶν Ιοὐδαίων βασιλεὺσ Ἡρώδησ καὶ ταύτην τὴν βᾶριν ὀχυρωτέραν κατασκευάσασ ἐπ’ ἀσφαλείᾳ καὶ φυλακῇ τοῦ ἱεροῦ, χαριζόμενοσ Ἀντωνίῳ φίλῳ μὲν αὐτοῦ Ῥωμαίων δὲ ἄρχοντι προσηγόρευσεν Ἀντωνίαν. Ἐν δὲ τοῖσ ἑσπερίοισ μέρεσιν τοῦ περιβόλου πύλαι τέτταρεσ ἐφέστασαν, ἡ μὲν εἰσ τὰ βασίλεια τείνουσα τῆσ ἐν μέσῳ φάραγγοσ εἰσ δίοδον ἀπειλημμένησ, αἱ δύο δὲ εἰσ τὸ προάστειον, ἡ λοιπὴ δ’ εἰσ τὴν ἄλλην πόλιν βαθμίσιν πολλαῖσ κάτω τε εἰσ τὴν φάραγγα διειλημμένη καὶ ἀπὸ ταύτησ ἄνω πάλιν ἐπὶ τὴν πρόσβασιν·

ἄντικρυσ γὰρ ἡ πόλισ ἔκειτο τοῦ ἱεροῦ θεατροειδὴσ οὖσα περιεχομένη βαθείᾳ φάραγγι κατὰ πᾶν τὸ νότιον κλίμα. τὸ δὲ τέταρτον αὐτοῦ μέτωπον τὸ πρὸσ μεσημβρίαν εἶχε μὲν καὶ αὐτὸ πύλασ κατὰ μέσον, ἐπ’ αὐτοῦ δὲ τὴν βασίλειον στοὰν τριπλῆν κατὰ μῆκοσ διιοῦσαν ἀπὸ τῆσ ἑῴασ φάραγγοσ ἐπὶ τὴν ἑσπέριον·

οὐ γὰρ ἦν ἐκτεῖναι προσωτέρω δυνατόν. ἔργον δ’ ἦν ἀξιαφηγητότατον τῶν ὑφ’ ἡλίῳ·

μεγάλου γὰρ ὄντοσ τοῦ τῆσ φάραγγοσ ἀναλήμματοσ καὶ οὐδ’ ἀνεκτοῦ κατιδεῖν, εἴ τισ ἄνωθεν εἰσ τὸν βυθὸν εἰσκύπτοι, παμμέγεθεσ ὕψοσ ἐν αὐτῷ τὸ τῆσ στοᾶσ ἀνέστηκεν, ὡσ εἴ τισ ἀπ’ ἄκρου τοῦ ταύτησ τέγουσ ἄμφω συντιθεὶσ τὰ βάθη διοπτεύοι, σκοτοδινιᾶν οὐκ ἐξικνουμένησ τῆσ ὄψεωσ εἰσ ἀμέτρητον τὸν βυθόν. κίονεσ δ’ ἐφέστασαν κατ’ ἀντίστοιχον ἀλλήλοισ ἐπὶ μῆκοσ τέτραχα, συνεδέδετο γὰρ ὁ τέταρτοσ στοῖχοσ λιθοδομήτῳ τείχει, καὶ πάχοσ ἦν ἑκάστου κίονοσ εἰσ τρεῖσ ἐπισυναπτόντων ἀλλήλοισ τὰσ ὀργυιὰσ περιλαβεῖν, μῆκοσ δὲ ποδῶν ἑπτὰ καὶ εἴκοσι διπλῆσ σπείρασ ὑπειλημένησ.

πλῆθοσ δὲ συμπάντων δύο καὶ ἑξήκοντα καὶ ἑκατὸν κιονοκράνων αὐτοῖσ κατὰ τὸν Κορίνθιον τρόπον ἐπεξειργασμένων γλυφαῖσ ἔκπληξιν ἐμποιούσαισ διὰ τὴν τοῦ παντὸσ μεγαλουργίαν.

τεττάρων δὲ στίχων ὄντων τρεῖσ ἀπολαμβάνουσι τὰσ διὰ μέσου χώρασ ταῖσ στοαῖσ.

τῶν δὲ αἱ μὲν δύο παράλληλοι τὸν αὐτὸν γεγόνασι τρόπον, εὖροσ ἑκατέρασ πόδεσ τριάκοντα, μῆκοσ δὲ στάδιον, ὕψοσ δὲ πόδεσ ὑπὲρ πεντήκοντα· τῆσ δὲ μέσησ εὖροσ μὲν ἡμιόλιον, ὕψοσ δὲ διπλάσιον· ἀνεῖχεν γὰρ πλεῖστον παρὰ τὰσ ἑκατέρωθεν. αἱ δ’ ὀροφαὶ ξύλοισ ἐξήσκηντο γλυφαῖσ πολυτρόποισ σχημάτων ἰδέαισ, καὶ τὸ τῆσ μέσησ βάθοσ ἐπὶ μεῖζον ἠγείρετο περιδεδομημένου τοῖσ ἐπιστυλίοισ προμετωπιδίου τοίχου κίονασ ἔχοντοσ ἐνδεδομημένουσ καὶ ξεστοῦ παντὸσ ὄντοσ, ὡσ ἄπιστα τοῖσ οὐκ εἰδόσιν καὶ σὺν ἐκπλήξει θεατὰ τοῖσ ἐντυγχάνουσιν εἶναι.

τοιοῦτοσ μὲν ὁ πρῶτοσ περίβολοσ ἦν.

ἐν μέσῳ δὲ ἀπέχων οὐ πολὺ δεύτεροσ, προσβατὸσ βαθμίσιν ὀλίγαισ, ὃν περιεῖχεν ἑρκίον λιθίνου δρυφάκτου γραφῇ κωλῦον εἰσιέναι τὸν ἀλλοεθνῆ θανατικῆσ ἀπειλουμένησ τῆσ ζημίασ. εἶχεν δ’ ὁ μὲν ἐντὸσ περίβολοσ κατὰ μὲν τὸ νότιον καὶ βόρειον κλίμα τριστοίχουσ πυλῶνασ ἀλλήλων διεστῶτασ, κατὰ δὲ ἡλίου βολὰσ ἕνα τὸν μέγαν, δι’ οὗ παρῄειμεν ἁγνοὶ μετὰ γυναικῶν.

ἐσωτέρω δὲ κἀκείνου γυναιξὶν ἄβατον ἦν τὸ ἱερόν.

ἐκείνου δ’ ἐνδοτέρω τρίτον, ὅπου τοῖσ ἱερεῦσιν εἰσελθεῖν ἐξὸν ἦν μόνοισ. [ὁ ναὸσ ἐν τούτῳ] καὶ πρὸ αὐτοῦ βωμὸσ ἦν, ἐφ’ οὗ τὰσ θυσίασ ὡλοκαυτοῦμεν τῷ θεῷ. τούτων εἰσ οὐδένα τῶν τριῶν ὁ βασιλεὺσ Ἡρώδησ παρῆλθεν·

ἐκεκώλυτο γὰρ οὐκ ὢν ἱερεύσ. ἀλλὰ κἀν τοῖσ ἔργοισ τὰ περὶ τὰσ στοὰσ καὶ τοὺσ ἔξω περιβόλουσ ἐπραγματεύετο καὶ ταῦτ’ ᾠκοδόμησεν ἔτεσιν ὀκτώ. Τοῦ δὲ ναοῦ διὰ τῶν ἱερέων οἰκοδομηθέντοσ ἐνιαυτῷ καὶ μησὶν πέντε ἅπασ ὁ λαὸσ ἐπληρώθη χαρᾶσ καὶ τοῦ τάχουσ πρῶτον μὲν τῷ θεῷ τὰσ εὐχαριστηρίουσ ἐποιοῦντο, μετὰ δὲ καὶ τῆσ προθυμίασ τοῦ βασιλέωσ ἑορτάζοντεσ καὶ κατευφημοῦντεσ τὴν ἀνάκτισιν.

ὁ δὲ βασιλεὺσ τριακοσίουσ ἔθυσε τῷ θεῷ βοῦσ καὶ τῶν ἄλλων οἱ κατὰ δύναμιν, ὧν οὐχ οἱο͂́ν τε τὸν ἀριθμὸν εἰπεῖν·

ἐκφεύγει γὰρ τὸ δύνασθαι πρὸσ ἀλήθειαν εἰπεῖν· συνεπεπτώκει γὰρ τῇ προθεσμίᾳ τοῦ περὶ τὸν ναὸν ἔργου καὶ τὴν ἡμέραν τῷ βασιλεῖ τῆσ ἀρχῆσ, ἣν ἐξ ἔθουσ ἑώρταζον, ἐσ ταὐτὸν ἐλθεῖν, καὶ περισημοτάτην ἐξ ἀμφοῖν τὴν ἑορτὴν γενέσθαι.

Κατεσκευάσθη δὲ καὶ κρυπτὴ διώρυξ τῷ βασιλεῖ, φέρουσα μὲν ἀπὸ τῆσ Ἀντωνίασ μέχρι τοῦ ἔσωθεν ἱεροῦ πρὸσ τὴν ἀνατολικὴν θύραν, ἐφ’ ἧσ αὐτῷ καὶ πύργον κατεσκεύασεν, ἵν’ ἔχῃ διὰ τῶν ὑπογέων εἰσ αὐτὸν ἀνιέναι, τὸν ἐκ τοῦ δήμου νεωτερισμὸν ἐπὶ τοῖσ βασιλεῦσι φυλαττόμενοσ.

λέγεται δὲ κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν οἰκοδομουμένου τοῦ ναοῦ τὰσ μὲν ἡμέρασ οὐχ ὑείν, ἐν δὲ ταῖσ νυξὶ γίνεσθαι τοὺσ ὄμβρουσ, ὡσ μὴ κωλυσιεργεῖν.

καὶ τοῦτον τὸν λόγον οἱ πατέρεσ ἡμῖν παρέδωκαν, οὐδ’ ἐστὶν ἄπιστον, εἰ καὶ πρὸσ τὰσ ἄλλασ ἀπίδοι τισ ἐμφανείασ τοῦ θεοῦ. τὰ μὲν οὖν περὶ τὸν ναὸν ἐξῳκοδομήθη τοῦτον τὸν τρόπον.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Flavius Josephus, Antiquitates Judaicae, Book 15

(플라비우스 요세푸스, Antiquitates Judaicae, Book 15)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION