호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기
Ἀλέξανδροσ μὲν οὖν ὁ τῶν Μακεδόνων βασιλεὺσ καταλύσασ τὴν Περσῶν ἡγεμονίαν καὶ τὰ κατὰ τὴν Ιοὐδαίαν τὸν προειρημένον καταστησάμενοσ τρόπον τελευτᾷ τὸν βίον. μεταπεσούσησ δ’ εἰσ πολλοὺσ τῆσ ἀρχῆσ Ἀντίγονοσ μὲν τῆσ Ἀσίασ ἐπικρατεῖ, Σέλευκοσ δὲ Βαβυλῶνοσ καὶ τῶν κεῖθι ἐθνῶν, Λυσίμαχόσ τε τὸν Ἑλλήσποντον διεῖπεν, τὴν δὲ Μακεδονίαν εἶχεν Κάσσανδροσ, Πτολεμαῖοσ δὲ ὁ Λάγου τὴν Αἴγυπτον εἰλήφει.
στασιαζόντων δὲ τούτων καὶ πρὸσ ἀλλήλουσ φιλοτιμουμένων ὑπὲρ τῆσ ἰδίασ ἀρχῆσ πολέμουσ τε συνεχεῖσ καὶ μακροὺσ συνέβη γίγνεσθαι καὶ τὰσ πόλεισ κακοπαθεῖν καὶ πολλοὺσ ἐν τοῖσ ἀγῶσιν ἀποβάλλειν τῶν οἰκητόρων, ὡσ καὶ τὴν Συρίαν ἅπασαν ὑπὸ Πτολεμαίου τοῦ Λάγου τότε Σωτῆροσ χρηματίζοντοσ τἀναντία παθεῖν αὐτοῦ τῇ ἐπικλήσει.
κατέσχε δὲ οὗτοσ καὶ τὰ Ιἑροσόλυμα δόλῳ καὶ ἀπάτῃ χρησάμενοσ·
ἐλθὼν γὰρ σαββάτοισ εἰσ τὴν πόλιν ὡσ θύσων, μήτε τῶν Ιοὐδαίων αὐτὸν ἀμυνομένων, οὐδὲν γὰρ ὑπενόουν πολέμιον, καὶ διὰ τὸ ἀνύποπτον καὶ τὴν ἡμέραν ἐν ἀργίᾳ καὶ ῥαθυμίᾳ τυγχανόντων, ἀπόνωσ ἐγκρατὴσ γίγνεται τῆσ πόλεωσ καὶ πικρῶσ ἦρχεν αὐτῆσ. μαρτυρεῖ δὲ τῷ λόγῳ τούτῳ καὶ Ἀγαθαρχίδησ ὁ Κνίδιοσ ὁ τὰσ τῶν διαδόχων πράξεισ συγγραψάμενοσ, ὀνειδίζων ἡμῖν δεισιδαιμονίαν ὡσ δι’ αὐτὴν ἀποβαλοῦσι τὴν ἐλευθερίαν, λέγων οὕτωσ·
"ἔστιν ἔθνοσ Ιοὐδαίων λεγόμενον, οἳ πόλιν ὀχυρὰν καὶ μεγάλην ἔχοντεσ Ιἑροσόλυμα ταύτην ὑπερεῖδον ὑπὸ Πτολεμαίῳ γενομένην ὅπλα λαβεῖν οὐ θελήσαντεσ, ἀλλὰ διὰ τὴν ἄκαιρον δεισιδαιμονίαν χαλεπὸν ὑπέμειναν ἔχειν δε σπότην.
" Ἀγαθαρχίδησ μὲν οὖν ταῦτα περὶ τοῦ ἔθνουσ ἡμῶν ἀπεφήνατο.
ὁ δὲ Πτολεμαῖοσ πολλοὺσ αἰχμαλώτουσ λαβὼν ἀπό τε τῆσ ὀρεινῆσ Ιοὐδαίασ καὶ τῶν περὶ Ιἑροσόλυμα τόπων καὶ τῆσ Σαμαρείτιδοσ καὶ τῶν ἐν Γαριζείν, κατῴκισεν ἅπαντασ εἰσ Αἴγυπτον ἀγαγών. ἐπεγνωκὼσ δὲ τοὺσ ἀπὸ τῶν Ιἑροσολύμων περί τε τὴν τῶν ὁρ́κων φυλακὴν καὶ τὰσ πίστεισ βεβαιοτάτουσ ὑπάρχοντασ ἐξ ὧν ἀπεκρίναντο Ἀλεξάνδρῳ πρεσβευσαμένῳ πρὸσ αὐτοὺσ μετὰ τὸ κρατῆσαι Δαρείου τῇ μάχῃ, πολλοὺσ αὐτῶν εἰσ τὰ φρούρια καταλοχίσασ καὶ τοῖσ Μακεδόσιν ἐν Ἀλεξανδρείᾳ ποιήσασ ἰσοπολίτασ ὁρ́κουσ ἔλαβεν παρ’ αὐτῶν, ὅπωσ τοῖσ ἐκγόνοισ τοῦ παραθεμένου τὴν πίστιν διαφυλάξωσιν.
οὐκ ὀλίγοι δ’ οὐδὲ τῶν ἄλλων Ιοὐδαίων εἰσ τὴν Αἴγυπτον παρεγίγνοντο τῆσ τε ἀρετῆσ τῶν τόπων αὐτοὺσ καὶ τῆσ τοῦ Πτολεμαίου φιλοτιμίασ προκαλουμένησ.
στάσεισ μέντοι γε τοῖσ ἐκγόνοισ αὐτῶν πρὸσ τοὺσ Σαμαρείτασ τὴν πάτριον ἀγωγὴν τῶν ἐθῶν ἀποσώζειν προαιρουμένοισ ἐγίγνοντο καὶ πρὸσ ἀλλήλουσ ἐπολέμουν, τῶν μὲν Ιἑροσολυμιτῶν τὸ παρ’ αὐτοῖσ ἱερὸν ἅγιον εἶναι λεγόντων καὶ τὰσ θυσίασ ἐκεῖ πέμπειν ἀξιούντων, τῶν δὲ Σικιμιτῶν εἰσ τὸ Γαριζεὶν ὄροσ κελευόντων.
Βασιλεύσαντοσ δὲ Ἀλεξάνδρου ἔτη δώδεκα καὶ μετ’ αὐτὸν Πτολεμαίου τοῦ Σωτῆροσ τεσσαράκοντα καὶ ἕν, ἔπειτα τὴν βασιλείαν τῆσ Αἰγύπτου παραλαβὼν ὁ Φιλάδελφοσ καὶ κατασχὼν αὐτὴν ἐπ’ ἔτη ἑνὸσ δέοντα τεσσαράκοντα τόν τε νόμον ἡρμήνευσε καὶ τοὺσ δουλεύοντασ ἐν Αἰγύπτῳ τῶν Ιἑροσολυμιτῶν ἀπέλυσε τῆσ δουλείασ ὄντασ περὶ δώδεκα μυριάδασ ἐξ αἰτίασ τοιαύτησ·
Δημήτριοσ ὁ Φαληρεύσ, ὃσ ἦν ἐπὶ τῶν βιβλιοθηκῶν τοῦ βασιλέωσ, σπουδάζων εἰ δυνατὸν εἰή πάντα τὰ κατὰ τὴν οἰκουμένην συναγαγεῖν βιβλία καὶ συνωνούμενοσ, εἴ τι που μόνον ἀκούσειε σπουδῆσ ἄξιον ὄν, τῇ τοῦ βασιλέωσ προαιρέσει, μάλιστα γὰρ τὰ περὶ τὴν συλλογὴν τῶν βιβλίων εἶχεν φιλοκάλωσ, συνηγωνίζετο.
ἐρομένου δ’ αὐτόν ποτε τοῦ Πτολεμαίου, πόσασ ἤδη μυριάδασ ἔχοι συνειλεγμένασ βιβλίων, τῶν μὲν ὑπαρχόντων εἶπεν εἶναι περὶ εἴκοσι, ὀλίγου δὲ χρόνου εἰσ πεντήκοντα συναθροίσειν.
μεμηνῦσθαι δ’ ἔλεγεν αὐτῷ πολλὰ εἶναι καὶ παρὰ Ιοὐδαίοισ τῶν παρ’ αὐτοῖσ νομίμων συγγράμματα σπουδῆσ ἄξια καὶ τῆσ βασιλέωσ βιβλιοθήκησ, ἃ τοῖσ ἐκείνων χαρακτῆρσιν καὶ τῇ διαλέκτῳ γεγραμμένα πόνον αὐτοῖσ οὐκ ὀλίγον παρέξειν εἰσ τὴν Ἑλληνικὴν μεταβαλλόμενα γλῶτταν.
δοκεῖ μὲν γὰρ εἶναι τῇ ἰδιότητι τῶν Συρίων γραμμάτων ἐμφερὴσ ὁ χαρακτὴρ αὐτῶν καὶ τὴν φωνὴν ὁμοίαν αὐτοῖσ ἀπηχεῖν, ἰδιότροπον δὲ αὐτὴν εἶναι συμβέβηκεν.
οὐδὲν οὖν ἔλεγεν κωλύειν καὶ ταῦτα μεταβαλόντα, δύνασθαι γὰρ τῆσ εἰσ αὐτὸ χορηγίασ εὐποροῦντα, ἔχειν ἐν τῇ βιβλιοθήκῃ καὶ τὰ παρ’ ἐκείνοισ. δόξασ οὖν ὁ βασιλεὺσ ἄριστα τὸν Δημήτριον φιλοτιμουμένῳ περὶ πλῆθοσ αὐτῷ βιβλίων ὑποτίθεσθαι γράφει τῷ τῶν Ιοὐδαίων ἀρχιερεῖ ταῦτα γίγνεσθαι.
καιρὸν δ’ ἐπιτήδειον τοῦτον εἶναι δοκιμάσασ τῆσ δεήσεωσ πρώτοισ περὶ τούτου διαλέγεται τοῖσ ἄρχουσι τῶν σωματοφυλάκων Σωσιβίῳ τῷ Ταραντίνῳ καὶ Ἀνδρέᾳ, συναγωνίσασθαι περὶ ὧν ἐντυγχάνειν μέλλει τῷ βασιλεῖ παρακαλῶν αὐτούσ.
προσλαβὼν δὲ καὶ τὴν τῶν προειρημένων γνώμην ὁ Ἀρισταῖοσ, προσελθὼν τῷ βασιλεῖ λόγουσ πρὸσ αὐτὸν τοιούτουσ ἐποιήσατο·
"οὐ χρῆν ἀπατωμένουσ ἡμᾶσ, ὦ βασιλεῦ, περιορᾶν, ἀλλὰ τἀληθὲσ ἀπελέγχειν·
τοὺσ γὰρ τῶν Ιοὐδαίων νόμουσ οὐ μεταγράψαι μόνον ἀλλὰ καὶ μεθερμηνεῦσαι διεγνωκότεσ εἰσ τὸ σοὶ κεχαρισμένον, τίνι καὶ λόγῳ χρώμενοι τοῦτο πράξαιμεν ἂν πολλῶν Ιοὐδαίων ἐν τῇ σῇ βασιλείᾳ δουλευόντων; οὓσ τῇ σαυτοῦ μεγαλοψυχίᾳ καὶ χρηστότητι ποιῶν ἀκολούθωσ ἀπόλυσον τῆσ ταλαιπωρίασ, τὴν βασιλείαν σου διέποντοσ τοῦ θεμένου τοὺσ νόμουσ αὐτοῖσ θεοῦ, καθὼσ ἐμοὶ πολυπραγμονήσαντι μαθεῖν ὑπῆρξεν.
τὸν γὰρ ἅπαντα συστησάμενον θεὸν καὶ οὗτοι καὶ ἡμεῖσ σεβόμεθα Ζῆνα καλοῦντεσ αὐτὸν ἐτύμωσ ἀπὸ τοῦ πᾶσιν ἐμφύειν τὸ ζῆν τὴν ἐπίκλησιν αὐτοῦ θέντεσ.
ὅθεν εἰσ τιμὴν τοῦ θεοῦ τοὺσ ἐξαίρετον τὴν εἰσ αὐτὸν θρησκείαν πεποιημένουσ ἀπόδοσ τοῖσ τὴν πατρίδα καὶ τὸν ἐν αὐτῇ βίον ἀπολελοιπόσιν. ἴσθι μέντοι γε, ὦ βασιλεῦ, ὡσ οὔτε γένει προσήκων αὐτοῖσ οὔτε ὁμόφυλοσ ὢν ταῦτα περὶ αὐτῶν ἀξιῶ, πάντων δὲ ἀνθρώπων δημιούργημα ὄντων τοῦ θεοῦ·
καὶ δὴ γιγνώσκων αὐτὸν ἡδόμενον τοῖσ εὖ ποιοῦσιν ἐπὶ τοῦτο καὶ σὲ παρακαλῶ. Ταῦτ’ εἰπόντοσ τοῦ Ἀρισταίου ἀναβλέψασ εἰσ αὐτὸν ὁ βασιλεὺσ ἱλαρῷ καὶ γεγηθότι τῷ προσώπῳ "πόσασ, εἶπεν, ὑπολαμβάνεισ τῶν ἀπολυθησομένων ἔσεσθαι μυριάδασ;
ὑποτυχόντοσ δὲ Ἀνδρέου, παρειστήκει γάρ, καὶ φήσαντοσ ὀλίγῳ πλείονασ ἔσεσθαι τῶν ἕνδεκα μυριάδων "ἦ μικρὰν ἄρα εἶπεν, ἡμᾶσ, Ἀρισταῖε, δωρεὰν αἰτεῖσ. ὡσ ἄξιον αὐτὸν δέοι τῆσ αὐτοῦ μεγαλοψυχίασ τῷ παρεσχηκότι τὴν βασιλείαν θεῷ ποιήσασθαι χαριστήριον, διαχυθεὶσ ὑπ’ αὐτῶν ἐκέλευσεν, ὅταν τοῖσ στρατιώταισ ἀποδιδῶσιν τὸ μισθοφορικόν, καὶ ὑπὲρ ἑκάστου τῶν παρ’ αὐτοῖσ αἰχμαλώτων καταβαλεῖν δραχμὰσ ἑκατὸν εἴκοσι.
καὶ περὶ ὧν ἠξίουν προθεῖναι γράμματα ὑπέσχετο μεγαλοπρεπῶσ τε ἔχοντα καὶ τὴν Ἀρισταίου προαίρεσιν βεβαιοῦντα καὶ πρὸ ταύτησ τὴν τοῦ θεοῦ βούλησιν, καθ’ ἣν οὐ μόνον τοὺσ ὑπὸ τοῦ πατρὸσ ἀχθέντασ αὐτοῦ καὶ τῆσ ἐκείνου στρατιᾶσ ἀπολύσειν ἔλεγεν, ἀλλὰ καὶ τοὺσ προϋπάρχοντασ ἐν τῇ βασιλείᾳ καὶ εἴ τινεσ αὖθισ ἐπεισήχθησαν.
πλειόνων δ’ ἢ τετρακοσίων ταλάντων τῆσ ἀπολυτρώσεωσ γενήσεσθαι φαμένων ταῦτά τε συνεχώρει καὶ τὸ ἀντίγραφον τοῦ προστάγματοσ εἰσ δήλωσιν τῆσ τοῦ βασιλέωσ μεγαλοφροσύνησ ἔγνωσαν διαφυλάξαι.
ἦν δὲ τοιοῦτον·
"ὅσοι τῶν συστρατευσαμένων ἡμῶν τῷ πατρὶ τήν τε Συρίαν καὶ Φοινίκην ἐπέδραμον καὶ τὴν Ιοὐδαίαν καταστρεψάμενοι σώματα λαβόντεσ αἰχμάλωτα διεκόμισαν εἴσ τε τὰσ πόλεισ ἡμῶν καὶ τὴν χώραν καὶ ταῦτα ἀπημπόλησαν, τούσ τε πρὸ αὐτῶν ὄντασ ἐν τῇ ἐμῇ βασιλείᾳ καὶ εἴ τινεσ νῦν εἰσήχθησαν, τούτουσ ἀπολυέτωσαν οἱ παρ’ αὐτοῖσ ἔχοντεσ ὑπὲρ ἑκάστου σώματοσ λαμβάνοντεσ δραχμὰσ ἑκατὸν εἴκοσι, οἱ μὲν στρατιῶται μετὰ καὶ τῶν ὀψωνίων, οἱ δὲ λοιποὶ ἀπὸ τῆσ βασιλικῆσ τραπέζησ κομιζόμενοι τὰ λύτρα. νομίζω γὰρ αὐτοὺσ καὶ παρὰ τὴν τοῦ πατρὸσ προαίρεσιν καὶ παρὰ τὸ δέον ᾐχμαλωτίσθαι, τήν τε χώραν αὐτῶν διὰ τὴν στρατιωτικὴν αὐθάδειαν κεκακῶσθαι, καὶ διὰ τὴν εἰσ Αἴγυπτον αὐτῶν μεταγωγὴν πολλὴν ὠφέλειαν ἐκ τούτου τοῖσ στρατιώταισ γεγονέναι.
τὸ δίκαιον οὖν σκοπῶν καὶ τοὺσ καταδεδυναστευμένουσ παρὰ τὸ προσῆκον ἐλεῶν ἀπολύειν κελεύω τοὺσ ἐν ταῖσ οἰκετείαισ ὄντασ Ιοὐδαίουσ τὸ προγεγραμμένον κομιζομένουσ ὑπὲρ αὐτῶν κεφάλαιον τοὺσ κεκτημένουσ, καὶ μηδένα περὶ τούτων κακουργεῖν, ἀλλ’ ὑπακούειν τοῖσ προστεταγμένοισ.
βούλομαι δὲ τὰσ ἀπογραφὰσ ἀφ’ ἧσ ἐξεπέμφθησαν ἐπὶ τρεῖσ ἡμέρασ ποιεῖσθαι πρὸσ τοὺσ ἐπ’ αὐτῶν ὑπάρχοντασ, παραδεικνύντασ εὐθὺσ καὶ τὰ σώματα·
τοῦτο γὰρ τοῖσ ἐμαυτοῦ πράγμασιν ἡγοῦμαι συμφέρειν. προσαγγελλέτω δὲ τοὺσ ἀπειθήσαντασ ὁ βουλόμενοσ, ὧν τὰσ οὐσίασ εἰσ τὴν βασιλικὴν κτῆσιν ἀνενεχθῆναι βούλομαι. " τούτου δὲ τοῦ προστάγματοσ ἀναγνωσθέντοσ τῷ βασιλεῖ καὶ τὰ μὲν ἄλλα ἔχοντοσ, μόνου δὲ λείποντοσ τοῦ περὶ τῶν πρότερον καὶ τῶν αὖθισ εἰσηγμένων Ιοὐδαίων μὴ διεστάλθαι, προσέθηκεν αὐτὸσ μεγαλοφρόνωσ καὶ τὸ περὶ τούτων φιλάνθρωπον, καὶ τὴν τῶν διαφόρων δόσιν οὖσαν ἀθρόαν ἐκέλευσεν τοῖσ ὑπηρέταισ τῶν πραγμάτων ἀπομερίσαι καὶ τοῖσ βασιλικοῖσ τραπεζίταισ.
γενομένου δὲ τούτου ταχέωσ ἐν ἑπτὰ ταῖσ πάσαισ ἡμέραισ τέλοσ εἰλήφει τὰ δοχθέντα τῷ βασιλεῖ, τάλαντα δ’ ὑπὲρ ἑξήκοντα καὶ τετρακόσια τῶν λύτρων ἐγένετο·
καὶ γὰρ ὑπὲρ τῶν νηπίων εἰσέπραττον οἱ δεσπόται τὰσ εἴκοσι καὶ ἑκατὸν δραχμάσ, ὡσ τοῦ βασιλέωσ καὶ ὑπὲρ τούτων διδόναι κελεύσαντοσ ἐν τῷ προγράψαι ὑπὲρ ἑκάστου σώματοσ λαμβάνειν τὸ προειρημένον. Ἐπειδὴ δὲ ταῦτ’ ἐγένετο κατὰ τὴν τοῦ βασιλέωσ βούλησιν μεγαλοπρεπῶσ, ἐκέλευσε τὸν Δημήτριον εἰσδοῦναι καὶ τὸ περὶ τῆσ τῶν Ιοὐδαϊκῶν βιβλίων ἀναγραφῆσ δόγμα·
οὐδὲν γὰρ εἰκῆ τοῖσ βασιλεῦσιν ᾠκονομεῖτο, πάντα δὲ μετὰ πολλῆσ ἐπιμελείασ ἐπράττετο. διὸ καὶ τὸ τῆσ εἰσδόσεωσ ἀντίγραφον καὶ τὸ τῶν ἐπιστολῶν κατατέτακται καὶ τὸ πλῆθοσ τῶν ἀπεσταλμένων ἀναθημάτων καὶ τὸ ἐφ’ ἑκάστου κατασκευασθέν, ὡσ ἀκριβεστάτην εἶναι τὴν τοῦ τεχνίτου τοῖσ ὁρῶσι μεγαλουργίαν, καὶ διὰ τὴν τῶν κατασκευασμάτων ἐξοχὴν τὸν ἑκάστου δημιουργὸν εὐθέωσ ποιήσειν γνώριμον.
τῆσ μέντοι γε εἰσδόσεωσ τὸ ἀντίγραφον ὑπῆρχε τοιοῦτον· "βασιλεῖ μεγάλῳ παρὰ Δημητρίου.
προστάξαντόσ σου, ὦ βασιλεῦ, περί τε τῶν ἔτι λειπόντων εἰσ ἀναπλήρωσιν τῆσ βιβλιοθήκησ συγγραμμάτων, ὅπωσ συναχθῇ, καὶ περὶ τῶν διαπεπτωκότων, ὅπωσ τῆσ δεούσησ ἐπιμελείασ τύχῃ, πάσῃ κεχρημένοσ περὶ ταῦτα σπουδῇ δηλῶ σοι τὰ τῆσ Ιοὐδαίων νομοθεσίασ βιβλία λείπειν ἡμῖν σὺν ἑτέροισ· χαρακτῆρσιν γὰρ Ἑβραϊκοῖσ γεγραμμένα καὶ φωνῇ τῇ ἐθνικῇ ἐστιν ἡμῖν ἀσαφῆ. συμβέβηκε δ’ αὐτὰ καὶ ἀμελέστερον ἢ ἔδει σεσημάνθαι διὰ τὸ βασιλικῆσ οὐ τετυχηκέναι προνοίασ.
ἔστι δ’ ἀναγκαῖον εἶναι καὶ ταῦτα παρὰ σοὶ διηκριβωμένα· φιλοσοφωτέραν γὰρ καὶ ἀκέραιον τὴν νομοθεσίαν εἶναι συμβέβηκεν ὡσ ἂν οὖσαν θεοῦ. διὸ καὶ τοὺσ ποιητὰσ αὐτῆσ καὶ τοὺσ συγγραφεῖσ τῶν ἱστοριῶν οὐκ ἐπιμνησθῆναί φησιν Ἑκαταῖοσ ὁ Ἀβδηρίτησ οὐδὲ τῶν κατ’ αὐτὴν πολιτευσαμένων ἀνδρῶν, ὡσ ἁγνῆσ οὔσησ καὶ μὴ δέον αὐτὴν βεβήλοισ στόμασιν διασαφεῖσθαι.
ἐὰν οὖν σοι δοκῇ, βασιλεῦ, γράψεισ τῷ τῶν Ιοὐδαίων ἀρχιερεῖ, ὅπωσ ἀποστείλῃ τῶν πρεσβυτέρων ἓξ ἀφ’ ἑκάστησ φυλῆσ τοὺσ ἐμπειροτάτουσ τῶν νόμων, παρ’ ὧν τὸ τῶν βιβλίων σαφὲσ καὶ σύμφωνον ἐκμαθόντεσ καὶ τὸ κατὰ τὴν ἑρμηνείαν ἀκριβὲσ λαβόντεσ τῶν πραγμάτων ἀξίωσ ταῦτα τῆσ σῆσ προαιρέσεωσ συναγάγωμεν.
Τοιαύτησ οὖν τῆσ εἰσδόσεωσ γενομένησ ὁ βασιλεὺσ ἐκέλευσεν τῷ ἀρχιερεῖ τῶν Ιοὐδαίων Ἐλεαζάρῳ γραφῆναι περὶ τούτων ἅμα καὶ τὴν ἄφεσιν τῶν δουλευόντων παρ’ αὐτοῖσ Ιοὐδαίων δηλοῦντασ αὐτῷ, καὶ πρὸσ κατασκευὴν δὲ κρατήρων καὶ φιαλῶν καὶ σπονδείων ἔπεμψε χρυσίου μὲν ὁλκῆσ τάλαντα πεντήκοντα, λίθων δὲ πολυτελῶν ἀσυλλόγιστόν τι πλῆθοσ.
προσέταξε δὲ καὶ τοὺσ φύλακασ τῶν κιβωτῶν, ἐν αἷσ ἐτύγχανον οἱ λίθοι, τὴν ἐκλογὴν τοῖσ τεχνίταισ αὐτοῖσ οὗπερ ἂν θελήσωσιν εἴδουσ ἐπιτρέπειν.
διετάξατο δὲ καὶ νομίσματοσ εἰσ θυσίασ καὶ τὰσ λοιπὰσ χρείασ πρὸσ ἑκατὸν τάλαντα τῷ ἱερεῖ δοθῆναι. διηγήσομαι δὲ τὰ κατασκευάσματα καὶ τὸν τρόπον τῆσ δημιουργίασ αὐτῶν μετὰ τὸ προεκθέσθαι τὸ ἀντίγραφον τῆσ ἐπιστολῆσ τῆσ γραφείσησ Ἐλεαζάρῳ τῷ ἀρχιερεῖ, ταύτην λαβόντι τὴν τιμὴν ἐξ αἰτίασ τοιαύτησ·
τελευτήσαντοσ Ὀνίου τοῦ ἀρχιερέωσ ὁ παῖσ αὐτοῦ Σίμων γίγνεται διάδοχοσ ὁ καὶ δίκαιοσ ἐπικληθεὶσ διά τε τὸ πρὸσ τὸν θεὸν εὐσεβὲσ καὶ τὸ πρὸσ τοὺσ ὁμοφύλουσ εὔνουν.
ἀποθανόντοσ δὲ τούτου καὶ νήπιον υἱὸν καταλιπόντοσ τὸν κληθέντα Ὀνίαν ὁ ἀδελφὸσ αὐτοῦ Ἐλεάζαροσ, περὶ οὗ τὸν λόγον ποιούμεθα, τὴν ἀρχιερωσύνην παρέλαβεν, ᾧ γράφει Πτολεμαῖοσ τοῦτον τὸν τρόπον·
"βασιλεὺσ Πτολεμαῖοσ Ἐλεαζάρῳ τῷ ἀρχιερεῖ χαίρειν.
τὴν ἀρχὴν ἐγὼ παραλαβὼν πᾶσι μὲν φιλανθρώπωσ ἐχρησάμην, μάλιστα δὲ τοῖσ σοῖσ πολίταισ, ὧν ὑπὲρ δέκα μὲν μυριάδασ αἰχμαλώτων δουλευόντων ἀπέλυσα τοῖσ δεσπόταισ αὐτῶν ἐκ τῶν ἐμῶν λύτρα καταβαλών.
τοὺσ δὲ ἀκμάζοντασ ταῖσ ἡλικίαισ εἰσ τὸν στρατιωτικὸν κατάλογον κατέταξα, τινὰσ δὲ τῶν περὶ ἡμᾶσ καὶ τὴν τῆσ αὐλῆσ πίστιν εἶναι δυναμένων ταύτησ ἠξίωκα, νομίζων ἡδὺ τῷ θεῷ τῆσ ὑπὲρ ἐμοῦ προνοίασ ἀνάθημα τοῦτο καὶ μέγιστον ἀναθήσειν.
βουλόμενοσ δὲ καὶ τούτοισ χαρίζεσθαι καὶ πᾶσι τοῖσ κατὰ τὴν οἰκουμένην Ιοὐδαίοισ τὸν νόμον ὑμῶν ἔγνων μεθερμηνεῦσαι, καὶ γράμμασιν Ἑλληνικοῖσ ἐκ τῶν Ἑβραϊκῶν μεταγραφέντα κεῖσθαι ἐν τῇ ἐμῇ βιβλιοθήκῃ.
καλῶσ οὖν ποιήσεισ ἐπιλεξάμενοσ ἄνδρασ ἀγαθοὺσ ἓξ ἀφ’ ἑκάστησ φυλῆσ ἤδη πρεσβυτέρουσ, οἳ καὶ διὰ τὸν χρόνον ἐμπείρωσ ἔχουσι τῶν νόμων καὶ δυνήσονται τὴν ἑρμηνείαν αὐτῶν ἀκριβῆ ποιήσασθαι·
νομίζω γὰρ τούτων ἐπιτελεσθέντων μεγίστην δόξαν ἡμῖν περιγενήσεσθαι. ἀπέσταλκα δέ σοι περὶ τούτων διαλεξομένουσ Ἀνδρέαν τὸν ἀρχισωματοφύλακα καὶ Ἀρισταῖον ἐμοὶ τιμιωτάτουσ, δι’ ὧν καὶ ἀπαρχὰσ ἀναθημάτων εἰσ τὸ ἱερὸν καὶ θυσιῶν καὶ τῶν ἄλλων ἀπέσταλκα τάλαντα ἀργυρίου ἑκατόν.
καὶ σὺ δ’ ἡμῖν ἐπιστέλλων περὶ ὧν ἂν θέλῃσ ποιήσεισ κεχαρισμένα. Τῆσ οὖν ἐπιστολῆσ τοῦ βασιλέωσ κομισθείσησ πρὸσ τὸν Ἐλεάζαρον ἀντιγράφει πρὸσ αὐτὴν ὡσ ἐνῆν μάλιστα φιλοτίμωσ.
"ἀρχιερεὺσ Ἐλεάζαροσ βασιλεῖ Πτολεμαίῳ χαίρειν. ἐρρωμένων σοῦ τε καὶ τῆσ βασιλίσσησ Ἀρσινόησ καὶ τῶν τέκνων καλῶσ ἡμῖν ἔχει πάντα. τὴν δ’ ἐπιστολὴν λαβόντεσ μεγάλωσ ἥσθημεν ἐπὶ τῇ προαιρέσει σου, καὶ συναθροίσαντεσ τὸ πλῆθοσ ἀνέγνωμεν αὐτὴν ἐμφανίζοντεσ αὐτῷ ἣν ἔχεισ πρὸσ τὸν θεὸν εὐσέβειαν.
ἐπεδείξαμεν δ’ αὐτῷ καὶ τὰσ φιάλασ ἃσ ἔπεμψασ χρυσᾶσ εἴκοσι καὶ ἀργυρᾶσ τριάκοντα καὶ κρατῆρασ πέντε καὶ τράπεζαν εἰσ ἀνάθεσιν, ἅ τε εἰσ θυσίαν καὶ εἰσ ἐπισκευὴν ὧν ἂν δέηται τὸ ἱερὸν τάλαντα ἑκατόν, ἅπερ ἐκόμισαν Ἀνδρέασ καὶ Ἀρισταῖοσ οἱ τιμιώτατοί σου τῶν φίλων, ἄνδρεσ ἀγαθοὶ καὶ παιδείᾳ διαφέροντεσ καὶ τῆσ σῆσ ἀρετῆσ ἄξιοι.
ἴσθι δ’ ἡμᾶσ τὸ σοὶ συμφέρον, κἂν ᾖ τι παρὰ φύσιν, ὑπομενοῦντασ·
ἀμείβεσθαι γὰρ ἡμᾶσ δεῖ τὰσ σὰσ εὐεργεσίασ πολυμερῶσ εἰσ τοὺσ ἡμετέρουσ πολίτασ κατατεθείσασ. εὐθὺσ οὖν ὑπὲρ σοῦ καὶ τῆσ ἀδελφῆσ σου καὶ τέκνων καὶ φίλων προσηγάγομεν θυσίασ, καὶ τὸ πλῆθοσ εὐχὰσ ἐποιήσατο γενέσθαι σοι τὰ κατὰ νοῦν καὶ φυλαχθῆναί σου τὴν βασιλείαν ἐν εἰρήνῃ, τήν τε τοῦ νόμου μεταγραφὴν ἐπὶ συμφέροντι τῷ σῷ λαβεῖν ὃ προαιρῇ τέλοσ.
ἐπελεξάμην δὲ καὶ πρεσβυτέρουσ ἄνδρασ ἓξ ἀπὸ φυλῆσ ἑκάστησ, οὓσ πεπόμφαμεν ἔχοντασ τὸν νόμον.
ἔσται δὲ τῆσ σῆσ εὐσεβείασ καὶ δικαιοσύνησ τὸ μεταγραφέντα τὸν νόμον εἰσ ἡμᾶσ ἀποπέμψαι μετ’ ἀσφαλείασ τῶν κομιζόντων. ἔρρωσο. Ταῦτα μὲν ὁ ἀρχιερεὺσ ἀντέγραψεν.
ἐμοὶ δ’ οὐκ ἀναγκαῖον ἔδοξεν εἶναι τὰ ὀνόματα τῶν ἑβδομήκοντα πρεσβυτέρων, οἳ τὸν νόμον ἐκόμιζον ὑπὸ Ἐλεαζάρου πεμφθέντεσ, δηλοῦν· ἦν γὰρ ταῦτα ὑπογεγραμμένα ἐν τῇ ἐπιστολῇ. τὴν μέντοι γε τῶν ἀναθημάτων πολυτέλειαν καὶ κατασκευήν, ἣν ἀπέστειλεν ὁ βασιλεὺσ τῷ θεῷ, οὐκ ἀνεπιτήδειον ἡγησάμην διελθεῖν, ὅπωσ ἅπασιν ἡ τοῦ βασιλέωσ περὶ τὸν θεὸν φιλοτιμία φανερὰ γένηται·
ἄφθονον γὰρ τὴν εἰσ ταῦτα δαπάνην χορηγῶν ὁ βασιλεὺσ καὶ παρὼν ἀεὶ τοῖσ τεχνίταισ καὶ τὰ ἔργα ἐπιβλέπων οὐδὲν ἀμελῶσ οὐδὲ ῥᾳθύμωσ εἰά γίγνεσθαι τῶν κατασκευασμάτων. ὧν ἕκαστον οἱο͂ν ἦν τὴν πολυτέλειαν διηγήσομαι, τῆσ μὲν ἱστορίασ ἴσωσ οὐκ ἀπαιτούσησ τὴν ἀπαγγελίαν, τὸ δὲ τοῦ βασιλέωσ φιλόκαλον καὶ μεγαλόφρον οὕτω συστήσειν τοῖσ ἐντευξομένοισ ὑπολαμβάνων.
Πρῶτον δὲ τὰ περὶ τῆσ τραπέζησ ἐκθήσομαι.
εἶχεν μὲν οὖν δι’ ἐννοίασ ὁ βασιλεὺσ ὑπερμεγεθέστατον τοῖσ μέτροισ ἀπεργάσασθαι τὸ κατασκεύασμα, προσέταξε δὲ μαθεῖν τὸ μέγεθοσ τῆσ ἀνακειμένησ ἐν τοῖσ Ιἑροσολύμοισ τραπέζησ πόσον τέ ἐστιν καὶ εἰ δύναται τούτου μεῖζον κατασκευασθῆναι. μαθὼν δὲ καὶ τὴν οὖσαν ἡλίκη τισ ἦν, καὶ ὅτι αὐτῆσ οὐδὲν κωλύει μείζονα γενέσθαι, φήσασ καὶ πενταπλασίονα τῆσ ὑπαρχούσησ τῷ μεγέθει βούλεσθαι κατασκευάσαι, φοβεῖσθαι δέ, μὴ πρὸσ τὰσ λειτουργίασ ἄχρηστοσ διὰ τὴν ὑπερβολὴν τοῦ μεγέθουσ γένηται·
βούλεσθαι γὰρ οὐκ ἀνακεῖσθαι μόνον εἰσ θέαν τἀναθήματα, ἀλλὰ καὶ πρὸσ τὰσ λειτουργίασ εὔχρηστα· καὶ διὰ τοῦτο λογισάμενοσ σύμμετρον κατεσκευάσθαι τὴν προτέραν τράπεζαν, ἀλλ’ οὐ διὰ σπάνιν χρυσοῦ, τῷ μεγέθει μὲν οὐκ ἔγνω τὴν προϋπάρχουσαν ὑπερβαλεῖν, τῇ δὲ ποικιλίᾳ καὶ τῷ κάλλει τῆσ ὕλησ ἀξιολογωτέραν κατασκευάσαι.
δεινὸσ δὲ ὢν συνιδεῖν πραγμάτων παντοδαπῶν φύσιν καὶ λαβεῖν ἐπίνοιαν ἔργων καινῶν καὶ παραδόξων καὶ ὅσα ἦν ἄγραφα τὴν εὑρ́εσιν αὐτὸσ παρέχων διὰ τὴν σύνεσιν καὶ ὑποδεικνὺσ τοῖσ τεχνίταισ, ἐκέλευσεν ταῦτα κατασκευάζεσθαι καὶ τὰ ἀναγεγραμμένα πρὸσ τὴν ἀκρίβειαν αὐτῶν ἀποβλέποντασ ὁμοίωσ ἐπιτελεῖν.
Ὑποστησάμενοι τοίνυν ποιήσασθαι τὴν τράπεζαν δύο μὲν καὶ ἡμίσουσ πηχῶν τὸ μῆκοσ, ἑνὸσ δὲ τὸ εὖροσ, τὸ δ’ ὕψοσ ἑνὸσ καὶ ἡμίσουσ, κατεσκεύαζον ἐκ χρυσοῦ τὴν ὅλην τοῦ ἔργου καταβολὴν ποιούμενοι.
τὴν μὲν οὖν στεφάνην παλαιστιαίαν εἰργάσαντο, τὰ δὲ κυμάτια στρεπτὰ τὴν ἀναγλυφὴν ἔχοντα σχοινοειδῆ τῇ τορείᾳ θαυμαστῶσ ἐκ τῶν τριῶν μερῶν μεμιμημένην. τριγώνων γὰρ ὄντων αὐτῶν ἑκάστη γωνία τὴν αὐτὴν τῆσ ἐκτυπώσεωσ εἶχεν διάθεσιν, ὡσ στρεφομένων αὐτῶν μίαν καὶ μὴ διάφορον τὴν ἰδέαν αὐτοῖσ συμπεριφέρεσθαι.
τῆσ δὲ στεφάνησ τὸ μὲν ὑπὸ τὴν τράπεζαν ἐκκεκλιμένον ὡραίαν εἶχεν τὴν ἀποτύπωσιν, τὸ δ’ ἔξωθεν περιηγμένον ἔτι μᾶλλον τῷ κάλλει τῆσ ἐργασίασ ἦν ἐκπεπονημένον, ὡσ ὑπ’ ὄψιν καὶ θεωρίαν ἐρχόμενον. διὸ καὶ τὴν μὲν ὑπεροχὴν ἀμφοτέρων τῶν μερῶν ὀξεῖαν συνέβαινε γίγνεσθαι, καὶ μηδεμίαν γωνίαν τριῶν οὐσῶν, ὡσ προειρήκαμεν, περὶ τὴν μεταγωγὴν τῆσ τραπέζησ ἐλάσσονα βλέπεσθαι.
ἐνδιέκειντο δὲ ταῖσ σχοινίσιν τῆσ τορείασ λίθοι πολυτελεῖσ παράλληλοι περόναισ χρυσαῖσ διὰ τρημάτων κατειλημμένοι. τὰ δ’ ἐκ πλαγίου τῆσ στεφάνησ καὶ πρὸσ ὄψιν ἀνατείνοντα ὠῶν ἐκ λίθου καλλίστου πεποιημένων θέσει κατακεκόσμητο ῥάβδοισ τὴν ἀναγλυφὴν ἐοικότων πυκναῖσ, αἳ περὶ τὸν κύκλον τῆσ τραπέζησ εἴληντο.
ὑπὸ δὲ τὴν τῶν ὠῶν διατύπωσιν στέφανον περιήγαγον οἱ τεχνῖται παντοίου καρποῦ φύσιν ἐντετορευμένον, ὡσ ἀποκρέμασθαί τε βότρυσ καὶ στάχυασ ἀναστῆναι καὶ ῥόασ ἀποκεκλεῖσθαι.
τοὺσ δὲ λίθουσ εἰσ πᾶν γένοσ τῶν προειρημένων καρπῶν, ὡσ ἑκάστου τὴν οἰκείαν ἐντετυπῶσθαι χρόαν, ἐξεργασάμενοι συνέδησαν τῷ χρυσῷ περὶ ὅλην τὴν τράπεζαν. ὑπὸ δὲ τὸν στέφανον ὁμοίωσ ἡ τῶν ὠῶν διάθεσισ πεποίητο καὶ ἡ τῆσ ῥαβδώσεωσ ἀναγλυφή, τῆσ τραπέζησ ἐπ’ ἀμφότερον μέροσ ἔχειν τὴν αὐτὴν τῆσ ποικιλίασ τῶν ἔργων καὶ γλαφυρότητοσ θέαν κατεσκευασμένησ, ὡσ καὶ τὴν τῶν ἄλλων κυμάτων θέσιν καὶ τὴν τῆσ στεφάνησ μηδὲ τῆσ τραπέζησ ἐφ’ ἕτερον μέροσ ἐναλλαττομένησ γίγνεσθαι διάφορον, τὴν δ’ αὐτὴν ἄχρι καὶ τῶν ποδῶν ὄψιν τῆσ ἐπιτεχνήσεωσ διατετάσθαι.
ἔλασμα γὰρ χρυσοῦ τὸ πλάτοσ τεσσάρων δακτύλων ποιήσαντεσ καθ’ ὅλου τοῦ τῆσ τραπέζησ πλάτουσ εἰσ τοῦτο τοὺσ πόδασ αὐτῆσ ἐνέθεσαν, ἔπειτα περόναισ καὶ κατακλεῖσιν αὐτοὺσ ἐνέσφιγγον τῇ τραπέζῃ κατὰ τὴν στεφάνην, ἵνα τὴν θέαν τῆσ καινουργίασ καὶ πολυτελείασ, ἐφ’ ᾧ τισ ἂν στήσῃ τὴν τράπεζαν μέρει, παρέχωσι τὴν αὐτήν.
ἐπὶ δὲ τῆσ τραπέζησ μαίανδρον ἐξέγλυψαν λίθουσ αὐτῷ κατὰ μέσον ἀξιολόγουσ ὥσπερ ἀστέρασ ποικίλησ ἰδέασ ἐνθέντεσ, τόν τε ἄνθρακα καὶ τὸν σμάραγδον ἥδιστον προσαυγάζοντασ αὐτῶν ἑκάτερον τοῖσ ὁρῶσιν, τῶν τε ἄλλων γενῶν ὅσοι περισπούδαστοι καὶ ζηλωτοὶ πᾶσιν διὰ τὴν πολυτέλειαν τῆσ φύσεωσ ὑπάρχουσιν.
μετὰ δὲ τὸν μαίανδρον πλέγμα τι σχοινοειδὲσ περιῆκτο ῥόμβῳ τὴν κατὰ μέσον ὄψιν ἐμφερέσ, ἐφ’ οὗ κρύσταλλόσ τε λίθοσ καὶ ἤλεκτρον ἐντετύπωτο τῇ παραλλήλῳ τῆσ ἰδέασ γειτνιάσει ψυχαγωγίαν θαυμαστὴν παρέχον τοῖσ βλέπουσιν.
τῶν δὲ ποδῶν ἦσαν αἱ κεφαλίδεσ εἰσ κρίνα μεμιμημέναι τὰσ ἐκφύσεισ τῶν πετάλων ὑπὸ τὴν τράπεζαν ἀνακλωμένων, εἰσ ὀρθὸν δὲ τὴν βλάστησιν ἔνδοθεν παρεχόντων ὁρᾶν.
ἡ δὲ βάσισ αὐτοῖσ ἦν ἐξ ἄνθρακοσ λίθου παλαιστιαία πεποιημένη σχῆμα κρηπῖδοσ ἀποτελοῦσα, τὸ δὲ πλάτοσ ὀκτὼ δακτύλων ἔχουσα, καθ’ οὗ τὸ πᾶν ἔλασμα τῶν ποδῶν ἐρήρειστο.
ἀνέγλυψαν δὲ λεπτομερεῖ καὶ φιλοπονωτάτῃ τορείᾳ τῶν ποδῶν ἕκαστον, κισσὸν αὐτοῖσ καὶ κλήματα ἀμπέλων σὺν καὶ βότρυσιν ἐκφύσαντεσ, ὡσ εἰκάσαι μηδὲν ἀποδεῖν τῆσ ἀληθείασ·
καὶ γὰρ πρὸσ τὸ πνεῦμα διὰ λεπτότητα καὶ τὴν ἐπ’ ἄκρον αὐτῶν ἔκτασιν κινούμενα φαντασίαν τῶν κατὰ φύσιν μᾶλλον ἢ τέχνησ μιμημάτων παρεῖχεν. ἐκαινούργησαν δὲ ὥστε τρίπτυχον οἱονεὶ τὸ σχῆμα τῆσ ὅλησ κατασκευάσαι τραπέζησ τῆσ ἁρμονίασ πρὸσ ἄλληλα τῶν μερῶν οὕτω συνδεδεμένησ, ὡσ ἀόρατον εἶναι καὶ μηδ’ ἐπινοεῖσθαι τὰσ συμβολάσ.
ἥμισυ δὲ πήχεωσ οὐκ ἔλασσον τῇ τραπέζῃ τὸ πάχοσ συνέβαινεν εἶναι. τὸ μὲν οὖν ἀνάθημα τοῦτο κατὰ πολλὴν τοῦ βασιλέωσ φιλοτιμίαν τοιοῦτο τῇ τε πολυτελείᾳ τῆσ ὕλησ καὶ τῇ ποικιλίᾳ τῆσ καλλονῆσ καὶ τῇ μιμήσει τῇ κατὰ τὴν τορείαν τῶν τεχνιτῶν συνετελέσθη, σπουδάσαντοσ εἰ καὶ μὴ τῷ μεγέθει τῆσ προανακειμένησ τῷ θεῷ τραπέζησ ἔμελλεν ἔσεσθαι διάφοροσ, τῇ μέντοι γε τέχνῃ καὶ τῇ καινουργίᾳ καὶ τῇ λαμπρότητι τῆσ κατασκευῆσ πολὺ κρείττονα καὶ περίβλεπτον ἀπεργάσασθαι.
Τῶν δὲ κρατήρων χρύσεοι μὲν ἦσαν δύο, φολιδωτὴν δ’ εἶχον ἀπὸ τῆσ βάσεωσ μέχρι τοῦ διαζώματοσ τὴν τορείαν λίθων ταῖσ σπείραισ ποικίλων ἐνδεδεμένων.
εἶτα ἐπ’ αὐτῇ μαίανδροσ πηχυαῖοσ τὸ ὕψοσ ἐξείργαστο κατὰ σύνθεσιν λίθων παντοίων τὴν ἰδέαν, κατ’ αὐτοῦ δὲ ῥάβδωσισ ἀναγέγλυπτο, καθ’ ἧσ πλέγμα ῥομβωτὸν δικτύοισ ἐμφερὲσ ἑώσ τοῦ χείλουσ ἀνείλκυστο·
τὰ δὲ μέσα λίθων ἀσπίδια τετραδακτύλων ἀνεπλήρου τὸ κάλλοσ.
περιεστέφετο δὲ τὰ χείλη τοῦ κρατῆροσ κρίνων σμίλαξι καὶ ἀνθεμίσι καὶ βοτρύων σχοινίαισ εἰσ κύκλον περιηγμέναισ. τοὺσ μὲν οὖν χρυσέουσ κρατῆρασ δύο χωροῦντασ ἑκάτερον ἀμφορέασ τοῦτον κατεσκεύασαν τὸν τρόπον, οἱ δ’ ἀργύρεοι τῶν ἐσόπτρων τὴν λαμπρότητα πολὺ διαυγέστεροι γεγόνεισαν, ὡσ τρανοτέρασ διὰ τούτων τὰσ τῶν προσφερομένων ὄψεισ ὁρᾶσθαι.
προσκατεσκεύασε δὲ τούτοισ ὁ βασιλεὺσ καὶ φιάλασ τριάκοντα, ὧν ὅσα χρυσὸσ ἦν ἀλλὰ μὴ λίθῳ πολυτελεῖ διείληπτο, σμίλαξι κισσοῦ καὶ πετάλοισ ἀμπέλων ἐσκίαστο φιλοτέχνωσ ἐντετορευμένων.
ταῦτα δ’ ἐγίγνετο μὲν καὶ διὰ τὴν ἐμπειρίαν τῶν ἐργαζομένων θαυμασίων ὄντων περὶ τὴν τέχνην, πολὺ δὲ μᾶλλον ὑπὸ τῆσ τοῦ βασιλέωσ σπουδῆσ καὶ φιλοτιμίασ διαφερόντωσ ἀπηρτίζετο·
οὐ γὰρ τῆσ χορηγίασ τὸ ἄφθονον καὶ μεγαλόψυχον τοῖσ τεχνίταισ παρεῖχεν μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ χρηματίζειν τοῖσ δημοσίοισ πράγμασιν ἀπειρηκὼσ αὐτὸσ τοῖσ κατασκευάζουσι παρῆν καὶ τὴν ὅλην ἐργασίαν ἐπέβλεπεν.
αἴτιον δ’ ἦν τοῦτο τῆσ τῶν τεχνιτῶν ἐπιμελείασ, οἳ πρὸσ τὸν βασιλέα καὶ τὴν τούτου σπουδὴν ἀποβλέποντεσ φιλοπονώτερον τοῖσ ἔργοισ προσελιπάρουν. Ταῦτα μὲν τὰ πεμφθέντα εἰσ Ιἑροσόλυμα ὑπὸ Πτολεμαίου ἀναθήματα.
ὁ δ’ ἀρχιερεὺσ Ἐλεάζαροσ ἀναθεὶσ αὐτὰ καὶ τιμήσασ τοὺσ κομίσαντασ καὶ δῶρα τῷ βασιλεῖ δοὺσ κομίζειν ἀπέλυσε πρὸσ τὸν βασιλέα. παραγενομένων δ’ εἰσ τὴν Ἀλεξάνδρειαν ἀκούσασ Πτολεμαῖοσ τὴν παρουσίαν αὐτῶν καὶ τοὺσ ἑβδομήκοντα τῶν πρεσβυτέρων ἐληλυθότασ, εὐθὺσ μεταπέμπεται τὸν Ἀνδρέαν καὶ τὸν Ἀρισταῖον τοὺσ πρέσβεισ.
οἱ δ’ ἀφικόμενοι τάσ τε ἐπιστολάσ, ἃσ ἐκόμιζον αὐτῷ παρὰ τοῦ ἀρχιερέωσ, ἀπέδοσαν καὶ ὅσα φράζειν ἀπὸ λόγων ὑπέθετο ταῦτα ἐδήλωσαν. σπεύδων δ’ ἐντυχεῖν τοῖσ ἀπὸ τῶν Ιἑροσολύμων [πρεσβύταισ] ἥκουσιν ἐπὶ τὴν ἑρμηνείαν τῶν νόμων, τοὺσ μὲν ἄλλουσ οὓσ χρειῶν ἕνεκα παρεῖναι συνέβαινεν ἐκέλευσεν ἀπολῦσαι, παράδοξον τοῦτο ποιῶν καὶ παρὰ τὸ ἔθοσ·
οἱ μὲν γὰρ ὑπὸ τοιούτων αἰτιῶν ἀχθέντεσ διὰ πέμπτησ ἡμέρασ αὐτῷ προσῄεσαν, οἱ δὲ πρεσβεύοντεσ διὰ μηνόσ·
τότε τοίνυν ἀπολύσασ ἐκείνουσ τοὺσ πεμφθέντασ ὑπὸ Ἐλεαζάρου περιέμενεν. ὡσ δὲ παρῆλθον μετὰ καὶ τῶν δώρων οἱ γέροντεσ, ἃ τῷ βασιλεῖ κομίσαι ὁ ἀρχιερεὺσ αὐτοῖσ ἔδωκεν, καὶ τῶν διφθερῶν, αἷσ ἐγγεγραμμένουσ εἶχον τοὺσ νόμουσ χρυσοῖσ γράμμασιν, ἐπηρώτησεν αὐτοὺσ περὶ τῶν βιβλίων.
ὡσ δ’ ἀποκαλύψαντεσ τῶν ἐνειλημάτων ἐπέδειξαν αὐτῷ, θαυμάσασ ὁ βασιλεὺσ τῆσ ἰσχνότητοσ τοὺσ ὑμένασ καὶ τῆσ συμβολῆσ τὸ ἀνεπίγνωστον, οὕτωσ γὰρ ἡρ́μοστο, καὶ τοῦτο ποιήσασ χρόνῳ πλείονι χάριν ἔχειν εἶπεν αὐτοῖσ τε ἐλθοῦσιν καὶ μείζονα τῷ πέμψαντι, πρὸ δὲ πάντων τῷ θεῷ, οὗ τοὺσ νόμουσ εἶναι συμβέβηκεν.
ἐκβοησάντων δ’ ὑφ’ ἓν καὶ τῶν πρεσβυτέρων καὶ τῶν συμπαρόντων γίγνεσθαι τὰ ἀγαθὰ τῷ βασιλεῖ δι’ ὑπερβολὴν ἡδονῆσ εἰσ δάκρυα προύπεσεν, φύσει τῆσ μεγάλησ χαρᾶσ πασχούσησ καὶ τὰ τῶν λυπηρῶν σύμβολα.
κελεύσασ δὲ τὰ βιβλία δοῦναι τοῖσ ἐπὶ τῆσ τάξεωσ τότε τοὺσ ἄνδρασ ἠσπάσατο, δίκαιον εἰπὼν εἶναι πρῶτον περὶ ὧν αὐτοὺσ μετεπέμψατο ποιησάμενον τοὺσ λόγουσ ἔπειτα κἀκείνουσ προσειπεῖν.
τὴν μέντοι γε ἡμέραν, καθ’ ἣν ἦλθον πρὸσ αὐτόν, ἐπιφανῆ ποιήσειν καὶ κατὰ πᾶν ἔτοσ ἐπίσημον εἰσ ὅλον τὸν τῆσ ζωῆσ χρόνον ἐπηγγέλλετο· ἔτυχεν γὰρ ἡ αὐτὴ εἶναι τῆσ παρουσίασ αὐτοῖσ καὶ τῆσ νίκησ, ἣν Ἀντίγονον ναυμαχῶν ἐνίκησεν·
συνεστιαθῆναί τε ἐκέλευσεν αὐτῷ καὶ καταλύσεισ προσέταξεν αὐτοῖσ δοθῆναι τὰσ καλλίστασ πρὸσ τῇ ἄκρᾳ. Ὁ δὲ ἐπὶ τῆσ τῶν ξένων ἀποδοχῆσ τεταγμένοσ Νικάνωρ Δωρόθεον καλέσασ, ὃσ εἶχεν τὴν περὶ τούτων πρόνοιαν, ἐκέλευεν ἑτοιμάζειν ἑκάστῳ τὰ δέοντα πρὸσ τὴν δίαιταν.
διετέτακτο δὲ τοῦτον ὑπὸ τοῦ βασιλέωσ τὸν τρόπον· κατὰ γὰρ πόλιν ἑκάστην, ὅσαι τοῖσ αὐτοῖσ χρῶνται περὶ τὴν δίαιταν, ἦν τούτων ἐπιμελόμενοσ καὶ κατὰ τὸ τῶν ἀφικνουμένων πρὸσ αὐτὸν ἔθοσ πάντ’ αὐτοῖσ παρεσκευάζετο, ἵνα τῷ συνήθει τρόπῳ τῆσ διαίτησ εὐωχούμενοι μᾶλλον ἥδωνται καὶ πρὸσ μηδὲν ὡσ ἀλλοτρίωσ ἔχοντεσ δυσχεραίνωσιν.
ὃ δὴ καὶ περὶ τούτουσ ἐγένετο Δωροθέου διὰ τὴν περὶ τὸν βίον ἀκρίβειαν ἐπὶ τούτοισ καθεστῶτοσ. συνέστρωσε δὲ πάντα δι’ αὐτοῦ τὰ πρὸσ τὰσ τοιαύτασ ὑποδοχὰσ καὶ διμερῆ τὴν κλισίαν ἐποίησεν οὑτωσὶ προστάξαντοσ τοῦ βασιλέωσ·
τοὺσ μὲν γὰρ ἡμίσεισ ἐκέλευσεν ἀνὰ χεῖρα κατακλιθῆναι, τοὺσ δὲ λοιποὺσ μετὰ τὴν αὐτοῦ κλισίαν, οὐδὲν ἀπολιπὼν τῆσ εἰσ τοὺσ ἄνδρασ τιμῆσ. ἐπεὶ δ’ οὕτωσ κατεκλίθησαν ἐκέλευσε τὸν Δωρόθεον, οἷσ ἔθεσι χρώμενοι διατελοῦσιν πάντεσ οἱ ἀπὸ τῆσ Ιοὐδαίασ πρὸσ αὐτὸν ἀφιγμένοι κατὰ ταῦτα ὑπηρετεῖν.
[διὸ] καὶ τοὺσ ἱεροκήρυκασ καὶ θύτασ καὶ τοὺσ ἄλλουσ, οἳ τὰσ κατευχὰσ ἐποιοῦντο, παρῃτήσατο, τῶν δὲ παραγενομένων ἕνα Ἐλισαῖον ὄνομα ὄντα ἱερέα παρεκάλεσεν ὁ βασιλεὺσ ποιήσασθαι κατευχάσ. ὁ δὲ στὰσ εἰσ μέσον ηὔχετο τῷ βασιλεῖ τὰ ἀγαθὰ καὶ τοῖσ ἀρχομένοισ ὑπ’ αὐτοῦ, εἶτα κρότοσ ἐξ ἁπάντων μετὰ χαρᾶσ καὶ βοῆσ ἤρθη καὶ παυσάμενοι πρὸσ εὐωχίαν καὶ τὴν ἀπόλαυσιν τῶν παρεσκευασμένων ἐτράπησαν.
ὡσ τῷ βουλομένῳ τὰ κατὰ μέροσ γνῶναι τῶν ἐν τῷ συμποσίῳ ζητηθέντων εἶναι μαθεῖν ἀναγνόντι τὸ Ἀρισταίου βιβλίον, ὃ συνέγραψεν διὰ ταῦτα.
Θαυμάζοντοσ δ’ αὐτοὺσ οὐ μόνον τοῦ βασιλέωσ, ἀλλὰ καὶ Μενεδήμου τοῦ φιλοσόφου προνοίᾳ διοικεῖσθαι πάντα φήσαντοσ καὶ διὰ τοῦτ’ εἰκὸσ καὶ τοῦ λόγου δύναμιν καὶ κάλλοσ εὑρῆσθαι, παύονται μὲν περὶ τούτων ἐπιζητοῦντεσ.
γεγενῆσθαι δ’ αὐτῷ τὰ μέγιστα τῶν ἀγαθῶν ὁ βασιλεὺσ ἔλεγεν ἤδη παρόντων αὐτῶν·
ὠφελῆσθαι γὰρ παρ’ αὐτῶν μεμαθηκότα, πῶσ δεῖ βασιλεύειν· κελεύει τε αὐτοῖσ ἀνὰ τρία δοθῆναι τάλαντα καὶ τοὺσ ἀποκαταστήσοντασ ἐπὶ τὴν κατάλυσιν. διελθουσῶν δὲ τριῶν ἡμερῶν παραλαβὼν αὐτοὺσ ὁ Δημήτριοσ καὶ διελθὼν τὸ ἑπταστάδιον χῶμα τῆσ θαλάσσησ πρὸσ τὴν νῆσον καὶ διαβὰσ πρὸσ τὴν γέφυραν, προελθὼν ἐπὶ τὰ βόρεια μέρη συνέδριον ἐποιήσατο ἐν τῷ παρὰ τὴν ᾐόνα κατεσκευασμένῳ οἴκῳ πρὸσ διάσκεψιν πραγμάτων ἠρεμίασ καλῶσ ἔχοντι.
ἀγαγὼν οὖν αὐτοὺσ ἐκεῖ παρεκάλει πάντων, ὧν ἂν δεηθεῖεν εἰσ τὴν ἑρμηνείαν τοῦ νόμου, παρόντων ἀκωλύτωσ ἐπιτελεῖν τὸ ἔργον.
ἔπειτ’ ἐπὶ τὴν τοῦ σώματοσ ἀπηλλάττοντο θεραπείαν ἀφθόνωσ αὐτοῖσ τῶν πρὸσ τὴν δίαιταν χορηγουμένων καὶ προσέτι τοῦ Δωροθέου πολλὰ καὶ τῶν παρασκευαζομένων τῷ βασιλεῖ, προσέταξε γάρ, αὐτοῖσ παρέχοντοσ.
πρωὶ̈ δὲ πρὸσ τὴν αὐλὴν παραγινόμενοι καὶ τὸν Πτολεμαῖον ἀσπαζόμενοι πάλιν ἐπὶ τὸν αὐτὸν ἀπῄεσαν τόπον καὶ τῇ θαλάσσῃ τὰσ χεῖρασ ἀπονιπτόμενοι καὶ καθαίροντεσ αὑτοὺσ οὕτωσ ἐπὶ τὴν τῶν νόμων ἑρμηνείαν ἐτρέποντο.
Μεταγραφέντοσ δὲ τοῦ νόμου καὶ τοῦ κατὰ τὴν ἑρμηνείαν ἔργου τέλοσ ἐν ἡμέραισ ἑβδομήκοντα καὶ δυσὶν λαβόντοσ, συναγαγὼν ὁ Δημήτριοσ τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἅπαντασ εἰσ τὸν τόπον, ἔνθα καὶ μετεβλήθησαν οἱ νόμοι, παρόντων καὶ τῶν ἑρμηνέων ἀνέγνω τούτουσ.
τὸ δὲ πλῆθοσ ἀπεδέξατο μὲν καὶ τοὺσ διασαφήσαντασ πρεσβυτέρουσ τὸν νόμον, ἐπῄνεσεν δὲ καὶ τὸν Δημήτριον τῆσ ἐπινοίασ ὡσ μεγάλων ἀγαθῶν αὐτοῖσ εὑρετὴν γεγενημένον, παρεκάλεσάν τε δοῦναι καὶ τοῖσ ἡγουμένοισ αὐτῶν ἀναγνῶναι τὸν νόμον, ἠξίωσάν τε [πάντεσ] ὅ τε ἱερεὺσ καὶ τῶν ἑρμηνέων οἱ πρεσβύτεροι καὶ τοῦ πολιτεύματοσ οἱ προεστηκότεσ, ἐπεὶ καλῶσ τὰ τῆσ ἑρμηνείασ ἀπήρτισται, καὶ διαμεῖναι ταῦθ’, ὡσ ἔχοι, καὶ μὴ μετακινεῖν αὐτά.
ἁπάντων δ’ ἐπαινεσάντων τὴν γνώμην ἐκέλευσαν, εἴ τισ ἢ περισσόν τι προσγεγραμμένον ὁρᾷ τῷ νόμῳ ἢ λεῖπον, πάλιν ἐπισκοποῦντα τοῦτο καὶ ποιοῦντα φανερὸν διορθοῦν, σωφρόνωσ τοῦτο πράττοντεσ, ἵνα τὸ κριθὲν ἅπαξ ἔχειν καλῶσ εἰσ ἀεὶ διαμένῃ.
Ἐχάρη μὲν οὖν ὁ βασιλεὺσ καὶ ἐπὶ τούτῳ τὴν αὐτοῦ προαίρεσιν εἴσ τι χρήσιμον ὁρῶν τετελειωμένην, μάλιστα [ὡσ] δὲ τῶν νόμων ἀναγνωσθέντων αὐτῷ καὶ τὴν διάνοιαν καὶ τὴν σοφίαν ἐξεπλάγη τοῦ νομοθέτου καὶ πρὸσ τὸν Δημήτριον ἤρξατο ποιεῖσθαι λόγουσ, πῶσ οὕτωσ θαυμαστῆσ οὔσησ τῆσ νομοθεσίασ οὐδεὶσ οὔτε τῶν ἱστορικῶν αὐτῆσ οὔτε τῶν ποιητῶν ἐπεμνήσθη.
ὁ δὲ Δημήτριοσ μηδένα τολμῆσαι τῆσ τῶν νόμων τούτων ἀναγραφῆσ ἅψασθαι διὰ τὸ θείαν αὐτὴν εἶναι καὶ σεμνὴν ἔφασκεν, καὶ ὅτι βλαβεῖεν ἤδη τινὲσ τούτοισ ἐγχειρήσαντεσ ὑπὸ τοῦ θεοῦ, δηλῶν ὡσ Θεόπομπόσ τε βουληθεὶσ ἱστορῆσαί τι περὶ τούτων ἐταράχθη τὴν διάνοιαν πλείοσιν ἢ τριάκοντα ἡμέραισ καὶ παρὰ τὰσ ἀνέσεισ ἐξιλάσκετο τὸν θεόν, ἐντεῦθεν αὐτῷ γενέσθαι τὴν παραφροσύνην ὑπονοῶν·
οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ὄναρ εἶδεν ὅτι τοῦτ’ αὐτῷ συμβαίη περιεργαζομένῳ τὰ θεῖα καὶ ταῦτ’ ἐκφέρειν εἰσ κοινοὺσ ἀνθρώπουσ θελήσαντι·
καὶ ἀποσχόμενοσ κατέστη τὴν διάνοιαν.
ἐδήλου δὲ καὶ περὶ Θεοδέκτου τοῦ τῶν τραγῳδιῶν ποιητοῦ ἀναφέρεσθαι, ὅτι βουληθεὶσ ἔν τινι δράματι τῶν ἐν τῇ ἱερᾷ βύβλῳ γεγραμμένων μνησθῆναι τὰσ ὄψεισ γλαυκωθείη καὶ συνιδὼν τὴν αἰτίαν ἀπαλλαγείη τοῦ πάθουσ ἐξευμενισάμενοσ τὸν θεόν. Παραλαβὼν δ’ ὁ βασιλεὺσ ταῦτα παρὰ τοῦ Δημητρίου, καθὼσ προείρηται, προσκυνήσασ αὐτοῖσ ἐκέλευσε πολλὴν ποιεῖσθαι τῶν βιβλίων τὴν ἐπιμέλειαν, ἵνα διαμείνῃ ταῦτα καθαρῶσ, τούσ τε ἑρμηνεύσαντασ παρεκάλεσεν συνεχῶσ πρὸσ αὐτὸν ἐκ τῆσ Ιοὐδαίασ παραγίγνεσθαι·
τοῦτο γὰρ αὐτοῖσ καὶ πρὸσ τιμὴν τὴν παρ’ αὐτοῦ καὶ πρὸσ τὰσ ἀπὸ τῶν δώρων ὠφελείασ λυσιτελήσειν·
νῦν μὲν γὰρ εἶναι δίκαιον αὐτοὺσ ἐκπέμπειν ἔλεγεν, ἑκουσίωσ δὲ πρὸσ αὐτὸν ἐλθόντασ τεύξεσθαι πάντων, ὧν ἥ τε αὐτῶν ἐστιν σοφία δικαία τυχεῖν καὶ ἡ ἐκείνου μεγαλοφροσύνη παρασχεῖν ἱκανή. τότε μὲν οὖν ἐξέπεμψεν αὐτοὺσ δοὺσ ἑκάστῳ στολὰσ ἀρίστασ τρεῖσ καὶ χρυσοῦ τάλαντα δύο καὶ κυλίκιον ταλάντου καὶ τὴν τοῦ συμποσίου στρωμνήν.
καὶ ταῦτα μὲν ἐκείνοισ ἔχειν ἐδωρήσατο.
τῷ δ’ ἀρχιερεῖ Ἐλεαζάρῳ δι’ αὐτῶν ἔπεμψεν κλίνασ ἀργυρόποδασ δέκα καὶ τὴν ἀκόλουθον αὐτῶν ἐπισκευὴν καὶ κυλίκιον ταλάντων τριάκοντα, πρὸσ τούτοισ δὲ καὶ στολὰσ δέκα καὶ πορφύραν καὶ στέφανον διαπρεπῆ καὶ βυσσίνησ ὀθόνησ ἱστοὺσ ἑκατόν, ἔτι γε μὴν φιάλασ καὶ τρύβλια καὶ σπονδεῖα καὶ κρατῆρασ χρυσοῦσ πρὸσ ἀνάθεσιν δύο. παρεκάλεσεν δ’ αὐτὸν καὶ διὰ τῶν ἐπιστολῶν, ὅπωσ εἰ τῶν ἀνδρῶν τούτων θελήσειάν τινεσ πρὸσ αὐτὸν ἐλθεῖν ἐπιτρέψῃ, περὶ πολλοῦ ποιούμενοσ τὴν μετὰ τῶν ἐν παιδείᾳ τυγχανόντων συνουσίαν καὶ τὸν πλοῦτον εἰσ τοὺσ τοιούτουσ ἡδέωσ ἔχων κατατίθεσθαι.
καὶ τὰ μὲν εἰσ δόξαν καὶ τιμὴν Ιοὐδαίοισ τοιαῦτα παρὰ Πτολεμαίου τοῦ Φιλαδέλφου συνέβη γενέσθαι. Ἔτυχον δὲ καὶ τῆσ παρὰ τῶν βασιλέων τῆσ Ἀσίασ τιμῆσ, ἐπειδὴ συνεστράτευσαν αὐτοῖσ·
καὶ γὰρ Σέλευκοσ ὁ Νικάτωρ ἐν αἷσ ἔκτισεν πόλεσιν ἐν τῇ Ἀσίᾳ καὶ τῇ κάτω Συρίᾳ καὶ ἐν αὐτῇ τῇ μητροπόλει Ἀντιοχείᾳ πολιτείασ αὐτοὺσ ἠξίωσεν καὶ τοῖσ ἐνοικισθεῖσιν ἰσοτίμουσ ἀπέφηνεν Μακεδόσιν καὶ Ἕλλησιν, ὡσ τὴν πολιτείαν ταύτην ἔτι καὶ νῦν διαμένειν· τεκμήριον δὲ τοῦτο·
τοὺσ Ιοὐδαίουσ μὴ βουλομένουσ ἀλλοφύλῳ ἐλαίῳ χρῆσθαι λαμβάνειν ὡρισμένον τι παρὰ τῶν γυμνασιάρχων εἰσ ἐλαίου τιμὴν ἀργύριον ἐκέλευσεν. καὶ μετὰ ταῦτα κρατήσαντοσ Οὐεσπασιανοῦ καὶ Τίτου τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ τῆσ οἰκουμένησ δεηθέντεσ οἱ Ἀλεξανδρεῖσ καὶ Ἀντιοχεῖσ, ἵνα τὰ δίκαια τὰ τῆσ πολιτείασ μηκέτι μένῃ τοῖσ Ιοὐδαίοισ, οὐκ ἐπέτυχον.
ἐξ οὗ τισ ἂν κατανοήσειεν τὴν Ῥωμαίων ἐπιείκειαν καὶ μεγαλοφροσύνην, μάλιστα δὲ τὴν Οὐεσπασιανοῦ καὶ Τίτου, ὅτι καίτοι πολλὰ πονήσαντεσ ἐν τῷ πρὸσ Ιοὐδαίουσ πολέμῳ καὶ πικρῶσ πρὸσ αὐτοὺσ ἔχοντεσ, ὅτι μὴ παρέδοσαν αὐτοῖσ τὰ ὅπλα μέχρισ δ’ ἐσχάτου πολεμοῦντεσ ὑπέμειναν, οὐδενὸσ αὐτοὺσ τῶν ὑπαρχόντων κατὰ τὴν προειρημένην πολιτείαν ἀφείλοντο·
ὥστε μηδὲν μήθ’ ὑπὸ τῆσ πρὸσ τούτουσ χάριτοσ μήθ’ ὑπὸ τῆσ πρὸσ τοὺσ πολεμηθέντασ μισοπονηρίασ ἐνδοῦναι πρὸσ τὸ λῦσαί τι τῶν ἀρχαίων τοῖσ Ιοὐδαίοισ φιλανθρώπων, ἀλλὰ τοὺσ ἀνταραμένουσ αὐτοῖσ ὅπλα καὶ χωρήσαντασ διὰ μάχησ δεδωκέναι τιμωρίαν φήσαντεσ τοὺσ οὐδὲν ἐξαμαρτόντασ οὐκ ἐδικαίουν ἀποστερεῖν τῶν ὑπαρχόντων.
Ὅμοιον δέ τι τούτῳ καὶ Μᾶρκον Ἀγρίππαν φρονήσαντα περὶ τῶν Ιοὐδαίων οἴδαμεν·
τῶν γὰρ Ιὤνων κινηθέντων ἐπ’ αὐτοὺσ καὶ δεομένων τοῦ Ἀγρίππου, ἵνα τῆσ πολιτείασ, ἣν αὐτοῖσ ἔδωκεν Ἀντίοχοσ ὁ Σελεύκου υἱωνὸσ ὁ παρὰ τοῖσ Ἕλλησιν Θεὸσ λεγόμενοσ, μόνοι μετέλθωσιν, ἀξιούντων δ’, εἰ συγγενεῖσ εἰσιν αὐτοῖσ Ιοὐδαῖοι, σέβεσθαι τοὺσ αὐτῶν θεούσ, καὶ δίκησ περὶ τούτων συστάσησ ἐνίκησαν οἱ Ιοὐδαῖοι τοῖσ αὐτῶν ἔθεσι χρῆσθαι συνηγορήσαντοσ αὐτοῖσ Νικολάου τοῦ Δαμασκηνοῦ· ὁ γὰρ Ἀγρίππασ ἀπεφήνατο μηδὲν αὐτῷ καινίζειν ἐξεῖναι.
τὸ δ’ ἀκριβὲσ εἴ τισ βούλεται καταμαθεῖν, ἀναγνώτω τοῦ Νικολάου τὴν ἑκατοστὴν καὶ εἰκοστὴν καὶ τρίτην καὶ τετάρτην.
περὶ μὲν οὖν τῶν ὑπ’ Ἀγρίππου κριθέντων οὐκ ἔστιν ἴσωσ θαυμάζειν· οὐ γὰρ ἐπολέμει τότε Ῥωμαίοισ τὸ ἡμέτερον ἔθνοσ· Οὐεσπασιανοῦ δ’ ἄν τισ καὶ Τίτου τὴν μεγαλοφροσύνην εἰκότωσ ἐκπλαγείη μετὰ πολέμουσ καὶ τηλικούτουσ ἀγῶνασ οὓσ ἔσχον πρὸσ ἡμᾶσ μετριοπαθησάντων.
ἐπανάξω δὲ τὸν λόγον ὅθεν ἐπὶ ταῦτ’ ἐξέβην. Τοὺσ γὰρ Ιοὐδαίουσ ἐπ’ Ἀντιόχου τοῦ μεγάλου βασιλεύοντοσ τῆσ Ἀσίασ ἔτυχεν αὐτούσ τε πολλὰ ταλαιπωρῆσαι τῆσ γῆσ αὐτῶν κακουμένησ καὶ τοὺσ τὴν κοίλην Συρίαν νεμομένουσ.
πολεμοῦντοσ γὰρ αὐτοῦ πρὸσ τὸν Φιλοπάτορα Πτολεμαῖον καὶ πρὸσ τὸν υἱὸν αὐτοῦ Πτολεμαῖον ἐπικληθέντα δὲ Ἐπιφανῆ, κακοπαθεῖν συνέβαινεν αὐτοῖσ καὶ νικῶντοσ καὶ πταίοντοσ ταὐτὰ πάσχειν, ὥστ’ οὐδὲν ἀπέλειπον χειμαζομένησ νεὼσ καὶ πονουμένησ ὑπὸ τοῦ κλύδωνοσ ἑκατέρωθεν μεταξὺ τῆσ εὐπραγίασ τῆσ Ἀντιόχου καὶ τῆσ ἐπὶ θάτερον αὐτοῦ τροπῆσ τῶν πραγμάτων κείμενοι.
νικήσασ μέντοι τὸν Πτολεμαῖον ὁ Ἀντίοχοσ τὴν Ιοὐδαίαν προσάγεται.
τελευτήσαντοσ δὲ τοῦ Φιλοπάτοροσ ὁ παῖσ αὐτοῦ μεγάλην ἐξέπεμψε δύναμιν καὶ στρατηγὸν Σκόπαν ἐπὶ τοὺσ ἐν τῇ κοίλῃ Συρίᾳ, ὃσ πολλάσ τε αὐτῶν πόλεισ ἔλαβεν καὶ τὸ ἡμέτερον ἔθνοσ· πολεμούμενον γὰρ αὐτῷ προσέθετο. μετ’ οὐ πολὺ δὲ τὸν Σκόπαν Ἀντίοχοσ νικᾷ συμβαλὼν αὐτῷ πρὸσ ταῖσ πηγαῖσ τοῦ Ιὀρδάνου καὶ πολλὴν αὐτοῦ τῆσ στρατιᾶσ διέφθειρεν.
ὕστερον δ’ Ἀντιόχου χειρωσαμένου τὰσ ἐν τῇ κοίλῃ Συρίᾳ πόλεισ, ἃσ ὁ Σκόπασ κατεσχήκει, καὶ τὴν Σαμάρειαν, ἑκουσίωσ αὐτῷ προσέθεντο οἱ Ιοὐδαῖοι καὶ τῇ πόλει δεξάμενοι πᾶσαν αὐτοῦ τῇ τε στρατιᾷ καὶ τοῖσ ἐλέφασιν ἀφθονίαν παρέσχον καὶ τοὺσ ὑπὸ Σκόπα καταλειφθέντασ ἐν τῇ ἄκρᾳ τῶν Ιἑροσολύμων φρουροὺσ πολιορκοῦντι προθύμωσ συνεμάχησαν.
ὁ οὖν Ἀντίοχοσ δίκαιον ἡγησάμενοσ τὴν τῶν Ιοὐδαίων πρὸσ αὐτὸν σπουδὴν καὶ φιλοτιμίαν ἀμείψασθαι γράφει τοῖσ τε στρατηγοῖσ αὐτοῦ καὶ τοῖσ φίλοισ μαρτυρῶν τοῖσ Ιοὐδαίοισ ὑπὲρ ὧν εὖ πάθοι πρὸσ αὐτῶν καὶ τὰσ δωρεὰσ ἃσ ὑπὲρ τούτων διέγνω παρασχεῖν αὐτοῖσ ἐμφανίζων.
παραθήσομαι δὲ τὰσ ἐπιστολὰσ τὰσ τοῖσ στρατηγοῖσ περὶ αὐτῶν γραφείσασ προδιελθών, ὡσ μαρτυρεῖ τούτοισ ἡμῶν τοῖσ λόγοισ Πολύβιοσ ὁ Μεγαλοπολίτησ·
ἐν γὰρ τῇ ἑξκαιδεκάτῃ τῶν ἱστοριῶν αὐτοῦ φησιν οὕτωσ· "ὁ δὲ τοῦ Πτολεμαίου στρατηγὸσ Σκόπασ ὁρμήσασ εἰσ τοὺσ ἄνω τόπουσ κατεστρέψατο ἐν τῷ χειμῶνι τὸ Ιοὐδαίων ἔθνοσ. ὡσ τοῦ Σκόπα νικηθέντοσ ὑπ’ Ἀντιόχου τὴν μὲν Βατανέαν καὶ Σαμάρειαν καὶ Ἄβιλα καὶ Γάδαρα παρέλαβεν Ἀντίοχοσ, μετ’ ὀλίγον δὲ προσεχώρησαν αὐτῷ καὶ τῶν Ιοὐδαίων οἱ περὶ τὸ ἱερὸν τὸ προσαγορευόμενον Ιἑροσόλυμα κατοικοῦντεσ, ὑπὲρ οὗ καὶ πλείω λέγειν ἔχοντεσ καὶ μάλιστα περὶ τῆσ γενομένησ περὶ τὸ ἱερὸν ἐπιφανείασ, εἰσ ἕτερον καιρὸν ὑπερθησόμεθα τὴν διήγησιν.
" καὶ Πολύβιοσ μὲν ταῦτα ἱστόρησεν.
ἡμεῖσ δ’ ἐπανάξομεν τὸν λόγον ἐπὶ τὴν διήγησιν παραθέμενοι πρῶτον τὰσ ἐπιστολὰσ τοῦ βασιλέωσ Ἀντιόχου. Βασιλεὺσ Ἀντίοχοσ Πτολεμαίῳ χαίρειν.
ἠξιώσαμεν καὶ αὐτοὶ τούτων αὐτοὺσ ἀμείψασθαι καὶ τὴν πόλιν αὐτῶν ἀναλαβεῖν κατεφθαρμένην ὑπὸ τῶν περὶ τοὺσ πολέμουσ συμπεσόντων καὶ συνοικίσαι τῶν διεσπαρμένων εἰσ αὐτὴν πάλιν συνελθόντων.
πρῶτον δ’ αὐτοῖσ ἐκρίναμεν διὰ τὴν εὐσέβειαν παρασχεῖν εἰσ τὰσ θυσίασ σύνταξιν κτηνῶν τε θυσίμων καὶ οἴνου καὶ ἐλαίου καὶ λιβάνου ἀργυρίου μυριάδασ δύο καὶ σεμιδάλεωσ ἀρτάβασ ἱερᾶσ κατὰ τὸν ἐπιχώριον νόμον πυρῶν μεδίμνουσ χιλίουσ τετρακοσίουσ ἑξήκοντα καὶ ἁλῶν μεδίμνουσ τριακοσίουσ ἑβδομηκονταπέντε.
τελεῖσθαι δ’ αὐτοῖσ ταῦτα βούλομαι, καθὼσ ἐπέσταλκα, καὶ τὸ περὶ τὸ ἱερὸν ἀπαρτισθῆναι ἔργον τάσ τε στοὰσ κἂν εἴ τι ἕτερον οἰκοδομῆσαι δέοι·
ἡ δὲ τῶν ξύλων ὕλη κατακομιζέσθω ἐξ αὐτῆσ τε τῆσ Ιοὐδαίασ καὶ ἐκ τῶν ἄλλων ἐθνῶν καὶ ἐκ τοῦ Λιβάνου μηδενὸσ πρασσομένου τέλοσ. ὁμοίωσ δὲ καὶ τοῖσ ἄλλοισ, ἐν οἷσ ἂν ἐπιφανεστέραν γίγνεσθαι τὴν τοῦ ἱεροῦ ἐπισκευὴν δέῃ. πολιτευέσθωσαν δὲ πάντεσ οἱ ἐκ τοῦ ἔθνουσ κατὰ τοὺσ πατρίουσ νόμουσ, ἀπολυέσθω δ’ ἡ γερουσία καὶ οἱ ἱερεῖσ καὶ γραμματεῖσ τοῦ ἱεροῦ καὶ ἱεροψάλται ὧν ὑπὲρ τῆσ κεφαλῆσ τελοῦσιν καὶ τοῦ στεφανιτικοῦ φόρου καὶ τοῦ περὶ τῶν ἄλλων.
ἵνα δὲ θᾶττον ἡ πόλισ κατοικισθῇ, δίδωμι τοῖσ τε νῦν κατοικοῦσιν καὶ κατελευσομένοισ ἑώσ τοῦ Ὑπερβερεταίου μηνὸσ ἀτελέσιν εἶναι μέχρι τριῶν ἐτῶν.
ἀπολύομεν δὲ καὶ εἰσ τὸ λοιπὸν αὐτοὺσ τοῦ τρίτου μέρουσ τῶν φόρων, ὥστε αὐτῶν ἐπανορθωθῆναι τὴν βλάβην.
καὶ ὅσοι ἐκ τῆσ πόλεωσ ἁρπαγέντεσ δουλεύουσιν, αὐτούσ τε τούτουσ καὶ τοὺσ ὑπ’ αὐτῶν γεννηθέντασ ἐλευθέρουσ ἀφίεμεν καὶ τὰσ οὐσίασ αὐτοῖσ ἀποδίδοσθαι κελεύομεν. Ἡ μὲν οὖν ἐπιστολὴ ταῦτα περιεῖχεν.
σεμνύνων δὲ καὶ τὸ ἱερὸν πρόγραμμα κατὰ πᾶσαν τὴν βασιλείαν ἐξέθηκεν περιέχον τάδε· μηδενὶ ἐξεῖναι ἀλλοφύλῳ εἰσ τὸν περίβολον εἰσιέναι τοῦ ἱεροῦ τὸν ἀπηγορευμένον τοῖσ Ιοὐδαίοισ, εἰ μὴ οἷσ ἁγνισθεῖσίν ἐστιν ἔθιμον κατὰ τὸν πάτριον νόμον. μηδ’ εἰσ τὴν πόλιν εἰσφερέσθω ἵππεια κρέα μηδὲ ἡμιόνεια μηδὲ ἀγρίων ὄνων καὶ ἡμέρων παρδάλεών τε καὶ ἀλωπέκων καὶ λαγῶν καὶ καθόλου δὲ πάντων τῶν ἀπηγορευμένων ζῴων τοῖσ Ιοὐδαίοισ·
μηδὲ τὰσ δορὰσ εἰσφέρειν ἐξεῖναι, ἀλλὰ μηδὲ τρέφειν τι τούτων ἐν τῇ πόλει· μόνοισ δὲ τοῖσ προγονικοῖσ θύμασιν, ἀφ’ ὧν καὶ τῷ θεῷ δεῖ καλλιερεῖν, ἐπιτετράφθαι χρῆσθαι. ὁ δέ τι τούτων παραβὰσ ἀποτινύτω τοῖσ ἱερεῦσιν ἀργυρίου δραχμὰσ τρισχιλίασ. Ἔγραψε δὲ μαρτυρῶν ἡμῖν εὐσέβειάν τε καὶ πίστιν, ἡνίκα νεωτερίζοντα τὰ κατὰ τὴν Φρυγίαν ἐπύθετο καὶ Λυδίαν καθ’ ὃν ἦν καιρὸν ἐν ταῖσ ἄνω σατραπείαισ, κελεύων Ζεῦξιν τὸν αὐτοῦ στρατηγὸν καὶ ἐν τοῖσ μάλιστα φίλον πέμψαι τινὰσ τῶν ἡμετέρων ἐκ Βαβυλῶνοσ εἰσ Φρυγίαν.
γράφει δ’ οὕτωσ·
"βασιλεὺσ Ἀντίοχοσ Ζεύξιδι τῷ πατρὶ χαίρειν. εἰ ἔρρωσαι, εὖ ἂν ἔχοι, ὑγιαίνω δὲ καὶ αὐτόσ. πυνθανόμενοσ τοὺσ ἐν Λυδίᾳ καὶ Φρυγίᾳ νεωτερίζοντασ μεγάλησ ἐπιστροφῆσ ἡγησάμην τοῦτό μοι δεῖσθαι, καὶ βουλευσαμένῳ μοι μετὰ τῶν φίλων, τί δεῖ ποιεῖν, ἔδοξεν εἰσ τὰ φρούρια καὶ τοὺσ ἀναγκαιοτάτουσ τόπουσ τῶν ἀπὸ τῆσ Μεσοποταμίασ καὶ Βαβυλωνίασ Ιοὐδαίων οἴκουσ δισχιλίουσ σὺν ἐπισκευῇ μεταγαγεῖν.
πέπεισμαι γὰρ εὔνουσ αὐτοὺσ ἔσεσθαι τῶν ἡμετέρων φύλακασ διὰ τὴν πρὸσ τὸν θεὸν εὐσέβειαν, καὶ μαρτυρουμένουσ δ’ αὐτοὺσ ὑπὸ τῶν προγόνων εἰσ πίστιν οἶδα καὶ προθυμίαν εἰσ ἃ παρακαλοῦνται·
βούλομαι τοίνυν καίπερ ἐργώδουσ ὄντοσ τοῦ μεταγαγεῖν ὑποσχομένουσ νόμοισ αὐτοὺσ χρῆσθαι τοῖσ ἰδίοισ. ὅταν δ’ αὐτοὺσ ἀγάγῃσ εἰσ τοὺσ προειρημένουσ τόπουσ, εἴσ τ’ οἰκοδομίασ οἰκιῶν αὐτοῖσ δώσεισ τόπον ἑκάστῳ καὶ χώραν εἰσ γεωργίαν καὶ φυτείαν ἀμπέλων, καὶ ἀτελεῖσ τῶν ἐκ τῆσ γῆσ καρπῶν ἀνήσεισ ἐπὶ ἔτη δέκα.
μετρείσθωσαν δὲ καὶ ἄχρισ ἂν τοὺσ παρὰ τῆσ γῆσ καρποὺσ λαμβάνωσιν σῖτον εἰσ τὰσ τῶν θεραπόντων διατροφάσ·
διδόσθω δὲ καὶ τοῖσ εἰσ τὰσ χρείασ ὑπηρετοῦσιν τὸ αὔταρκεσ, ἵνα τῆσ παρ’ ἡμῶν τυγχάνοντεσ φιλανθρωπίασ προθυμοτέρουσ παρέχωσιν αὑτοὺσ περὶ τὰ ἡμέτερα. πρόνοιαν δὲ ποιοῦ καὶ τοῦ ἔθνουσ κατὰ τὸ δυνατόν, ὅπωσ ὑπὸ μηδενὸσ ἐνοχλῆται.
" περὶ μὲν οὖν τῆσ Ἀντιόχου φιλίασ τοῦ μεγάλου πρὸσ Ιοὐδαίουσ ταῦτα ἡμῖν ἀποχρώντωσ εἰρήσθω μαρτύρια. Μετὰ δὲ ταῦτα φιλίαν καὶ σπονδὰσ πρὸσ Πτολεμαῖον Ἀντίοχοσ ἐποιήσατο καὶ δίδωσιν αὐτῷ τὴν θυγατέρα Κλεοπάτραν πρὸσ γάμον παραχωρήσασ αὐτῷ τῆσ κοίλησ Συρίασ καὶ Σαμαρείασ καὶ Ιοὐδαίασ καὶ Φοινίκησ φερνῆσ ὀνόματι.
καὶ διαιρεθέντων εἰσ ἀμφοτέρουσ τοὺσ βασιλέασ τῶν φόρων τὰσ ἰδίασ ἕκαστοι τῶν ἐπισήμων ὠνοῦντο πατρίδασ φορολογεῖν καὶ συναθροίζοντεσ τὸ προστεταγμένον κεφάλαιον τοῖσ βασιλεῦσιν ἐτέλουν.
ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ Σαμαρεῖσ εὖ πράσσοντεσ πολλὰ τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἐκάκωσαν τήν τε χώραν αὐτῶν τεμόντεσ καὶ σώματα διαρπάσαντεσ·
ἐγένετο δὲ ταῦτα ἐπὶ ἀρχιερέωσ Ὀνίου. τελευτήσαντοσ γὰρ Ἐλεαζάρου τὴν ἀρχιερωσύνην ὁ θεῖοσ αὐτοῦ Μανασσῆσ παρέλαβεν, μεθ’ ὃν καταστρέψαντα τὸν βίον Ὀνίασ τὴν τιμὴν ἐξεδέξατο Σίμωνοσ υἱὸσ ὢν τοῦ δικαίου κληθέντοσ·
Σίμων δ’ ἦν ἀδελφὸσ Ἐλεαζάρου, καθὼσ προεῖπον. οὗτοσ ὁ Ὀνίασ βραχὺσ ἦν τὴν διάνοιαν καὶ χρημάτων ἥττων καὶ διὰ τοῦτο τὸν ὑπὲρ τοῦ λαοῦ φόρον, ὃν τοῖσ βασιλεῦσιν οἱ πατέρεσ αὐτοῦ ἐτέλουν ἐκ τῶν ἰδίων, τάλαντα εἴκοσιν ἀργυρίου μὴ δούσ, εἰσ ὀργὴν ἐκίνησεν τὸν βασιλέα Πτολεμαῖον [τὸν Εὐεργέτην, ὃσ ἦν πατὴρ τοῦ Φιλοπάτοροσ].
καὶ πέμψασ εἰσ Ιἑροσόλυμα πρεσβευτὴν ᾐτιᾶτο τὸν Ὀνίαν ὡσ οὐκ ἀποδιδόντα τοὺσ φόρουσ καὶ ἠπείλει κληρουχήσειν αὐτῶν τὴν γῆν οὐκ ἀπολαβὼν καὶ πέμψειν τοὺσ ἐνοικήσοντασ στρατιώτασ.
ἀκούσαντεσ δὲ τὰ παρὰ τοῦ βασιλέωσ οἱ Ιοὐδαῖοι συνεχύθησαν, τὸν δὲ Ὀνίαν τούτων ἐδυσώπει διὰ τὴν φιλοχρηματίαν οὐδέν. ἐλθὼν εἰσ τὴν πόλιν ἐπέπληττε τῷ Ὀνίᾳ μὴ προνοουμένῳ τῆσ ἀσφαλείασ τῶν πολιτῶν, ἀλλ’ εἰσ κινδύνουσ τὸ ἔθνοσ βουλομένῳ περιστῆσαι διὰ τὴν τῶν χρημάτων ἀποστέρησιν, δι’ ἃ καὶ τοῦ λαοῦ τὴν προστασίαν λαβεῖν αὐτὸν ἔλεγεν καὶ τῆσ ἀρχιερατικῆσ τιμῆσ ἐπιτυχεῖν.
εἰ δ’ ἐρωτικῶσ οὕτωσ ἔχοι τῶν χρημάτων, ὡσ δι’ αὐτὰ καὶ τὴν πατρίδα κινδυνεύουσαν ἰδεῖν ὑπομεῖναι καὶ πᾶν ὁτιοῦν παθόντασ αὐτοῦ τοὺσ πολίτασ, συνεβούλευσεν ἀπελθόντα πρὸσ τὸν βασιλέα δεηθῆναι αὐτοῦ ἢ πάντων αὐτῷ παραχωρῆσαι τῶν χρημάτων ἢ μέρουσ.
τοῦ δὲ Ὀνίου μήτε ἄρχειν θέλειν ἀποκριναμένου καὶ τὴν ἀρχιερωσύνην δ’ εἰ δυνατόν ἐστιν ἑτοίμωσ ἔχειν ἀποθέσθαι λέγοντοσ μήτε ἀναβήσεσθαι πρὸσ τὸν βασιλέα, μέλειν γὰρ αὐτῷ περὶ τούτων οὐδέν, εἰ πρεσβεύειν αὐτῷ συγχωρεῖ πρὸσ τὸν Πτολεμαῖον ὑπὲρ τοῦ ἔθνουσ ἐπηρώτησεν.
φήσαντοσ δὲ ἐπιτρέπειν ἀναβὰσ εἰσ τὸ ἱερὸν ὁ Ιὤσηποσ καὶ συγκαλέσασ τὸ πλῆθοσ εἰσ ἐκκλησίαν μηδὲν ταράσσεσθαι μηδὲ φοβεῖσθαι παρῄνει διὰ τὴν Ὀνίου τοῦ θείου περὶ αὐτῶν ἀμέλειαν, ἀλλ’ ἐν ἀδείᾳ τῶν ἀπὸ τῆσ σκυθρωποτέρασ ἐλπίδοσ τὴν διάνοιαν αὐτοὺσ ἔχειν ἠξίου·
πρεσβεύσειν γὰρ αὐτὸσ ἐπηγγέλλετο πρὸσ τὸν βασιλέα καὶ πείσειν αὐτόν, ὅτι μηδὲν ἀδικοῦσιν. καὶ τὸ μὲν πλῆθοσ τούτων ἀκοῦσαν εὐχαριστεῖ τῷ Ιὠσήπῳ, καταβὰσ δ’ αὐτὸσ ἐκ τοῦ ἱεροῦ ξενίᾳ τε ὑποδέχεται τὸν παρὰ τοῦ Πτολεμαίου πεπρεσβευκότα καὶ δωρησάμενοσ αὐτὸν πολυτελέσι δωρεαῖσ καὶ ἐπὶ πολλὰσ ἑστιάσασ φιλοτίμωσ ἡμέρασ προέπεμψε πρὸσ τὸν βασιλέα, φράσασ αὐτῷ καὶ αὐτὸσ ἀκολουθήσειν·
καὶ γὰρ ἔτι μᾶλλον γεγόνει πρόθυμοσ πρὸσ τὴν ἄφιξιν τὴν παρὰ τὸν βασιλέα τοῦ πρεσβευτοῦ προτρεψαμένου καὶ παρορμήσαντοσ εἰσ Αἴγυπτον ἐλθεῖν καὶ πάντων ὧν ἂν δέηται παρὰ Πτολεμαίου τυχεῖν αὐτὸν ποιήσειν ὑποσχομένου·
τὸ γὰρ ἐλευθέριον αὐτοῦ καὶ τὸ σεμνὸν τοῦ ἤθουσ λίαν ἠγάπησεν. Καὶ ὁ μὲν πρεσβευτὴσ ἐλθὼν εἰσ Αἴγυπτον ἀπήγγειλεν τῷ βασιλεῖ τὴν τοῦ Ὀνίου ἀγνωμοσύνην καὶ περὶ τῆσ τοῦ Ιὠσήπου χρηστότητοσ ἐδήλου, καὶ ὅτι μέλλοι πρὸσ αὐτὸν ἥξειν παραιτησόμενοσ τῶν ἁμαρτημάτων τὸ πλῆθοσ·
εἶναι γὰρ αὐτοῦ προστάτην· ἀμέλει τοσαύτῃ [περὶ] τῶν ἐγκωμίων τῶν περὶ τοῦ νεανίσκου διετέλεσε χρώμενοσ περιουσίᾳ, ὥστε καὶ τὸν βασιλέα καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ Κλεοπάτραν προδιέθηκεν οἰκείωσ ἔχειν πρὸσ τὸν Ιὤσηπον οὔπω παρόντα. ὁ δὲ Ιὤσηποσ διαπέμψασ πρὸσ τοὺσ φίλουσ εἰσ Σαμάρειαν καὶ δανεισάμενοσ ἀργύριον καὶ τὰ πρὸσ τὴν ἀποδημίαν ἑτοιμασάμενοσ ἐσθῆτάσ τε καὶ ἐκπώματα καὶ ὑποζύγια, καὶ ταῦθ’ ὡσ περὶ δισμυρίασ δραχμὰσ παρασκευασάμενοσ εἰσ Ἀλεξάνδρειαν παρεγένετο.
ἔτυχεν δὲ κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν πάντασ ἀναβαίνειν τοὺσ ἀπὸ τῶν πόλεων τῶν τῆσ Συρίασ καὶ Φοινίκησ πρώτουσ καὶ τοὺσ ἄρχοντασ ἐπὶ τὴν τῶν τελῶν ὠνήν·
κατ’ ἔτοσ δὲ αὐτὰ τοῖσ δυνατοῖσ τῶν ἐν ἑκάστῃ πόλει ἐπίπρασκεν ὁ βασιλεύσ. ὁρῶντεσ οὖν οὗτοι κατὰ τὴν ὁδὸν τὸν Ιὤσηπον ἐχλεύαζον ἐπὶ πενίᾳ καὶ λιτότητι.
ὡσ δ’ εἰσ τὴν Ἀλεξάνδρειαν ἀφικόμενοσ ἐν Μέμφει τὸν Πτολεμαῖον ἤκουσεν ὄντα, ὑπαντησάμενοσ συνέβαλεν αὐτῷ. καθεζομένου δὲ τοῦ βασιλέωσ ἐπ’ ὀχήματοσ μετὰ τῆσ γυναικὸσ καὶ μετὰ Ἀθηνίωνοσ φίλου, οὗτοσ δ’ ἦν ὁ πρεσβεύσασ εἰσ Ιἑροσόλυμα καὶ παρὰ Ιὠσήπῳ ξενισθείσ, θεασάμενοσ αὐτὸν ὁ Ἀθηνίων εὐθὺσ ἐποίει τῷ βασιλεῖ γνώριμον, τοῦτον εἶναι λέγων, περὶ οὗ παραγενόμενοσ ἐξ Ιἑροσολύμων ἀπήγγειλεν, ὡσ ἀγαθόσ τε εἰή καὶ φιλότιμοσ νεανίσκοσ.
ὁ δὲ Πτολεμαῖοσ πρῶτόσ τε αὐτὸν ἠσπάσατο καὶ δὴ ἀναβῆναι ἐπὶ τὸ ὄχημα παρεκάλεσεν καὶ καθεσθέντοσ ἤρξατο περὶ τῶν Ὀνίᾳ πραττομένων ἐγκαλεῖν.
ὁ δέ "συγγίνωσκε, φησίν, αὐτῷ διὰ τὸ γῆρασ· οὐ γὰρ λανθάνει σε πάντωσ, ὅτι καὶ τοὺσ πρεσβύτασ καὶ τὰ νήπια τὴν αὐτὴν διάνοιαν ἔχειν συμβέβηκεν. παρὰ δ’ ἡμῶν ἔσται σοι τῶν νέων ἅπαντα, ὥστε μηδὲν αἰτιᾶσθαι. " ἡσθεὶσ δ’ ἐπὶ τῇ χάριτι καὶ τῇ εὐτραπελίᾳ τοῦ νεανίσκου μᾶλλον αὐτὸν ὡσ ἤδη καὶ πεπειραμένοσ ἀγαπᾶν ἤρξατο, ὡσ ἔν τε τοῖσ βασιλείοισ αὐτὸν κελεῦσαι διαιτᾶσθαι καὶ καθ’ ἡμέραν ἐπὶ τῆσ ἑστιάσεωσ τῆσ ἰδίασ ἔχειν.
γενομένου δ’ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ τοῦ βασιλέωσ ἰδόντεσ οἱ πρῶτοι τῆσ Συρίασ συγκαθεζόμενον αὐτῷ τὸν Ιὤσηπον ἀηδῶσ ἔφερον.
Ἐνστάσησ δὲ τῆσ ἡμέρασ, καθ’ ἣν ἔμελλεν τὰ τέλη πιπράσκεσθαι τῶν πόλεων, ἠγόραζον οἱ τοῖσ ἀξιώμασιν ἐν ταῖσ πατρίσιν διαφέροντεσ.
εἰσ ὀκτακισχίλια δὲ τάλαντα συναθροιζομένων τῶν τῆσ κοίλησ Συρίασ τελῶν καὶ τῆσ Φοινίκησ καὶ Ιοὐδαίασ σὺν τῇ Σαμαρείᾳ, προσελθὼν Ιὤσηποσ τοὺσ μὲν ὠνουμένουσ διέβαλλεν ὡσ συνθεμένουσ ὀλίγην αὐτῷ τιμὴν ὑφίστασθαι τῶν τελῶν, αὐτὸσ δὲ διπλασίονα δώσειν ὑπισχνεῖτο καὶ τῶν ἁμαρτόντων εἰσ τὸν οἶκον αὐτοῦ τὰσ οὐσίασ ἀναπέμψειν αὐτῷ· καὶ γὰρ τοῦτο τοῖσ τέλεσι συνεπιπράσκετο.
τοῦ δὲ βασιλέωσ ἡδέωσ ἀκούσαντοσ καὶ ὡσ αὔξοντι τὴν πρόσοδον αὐτοῦ κατακυροῦν τὴν ὠνὴν τῶν τελῶν ἐκείνῳ φήσαντοσ, ἐρομένου δὲ εἰ καὶ τοὺσ ἐγγυησομένουσ αὐτὸν ἔχει, σφόδρ’ ἀστείωσ ἀπεκρίνατο·
"δώσω γὰρ εἶπεν ἀνθρώπουσ ἀγαθοὺσ καὶ καλούσ, οἷσ οὐκ ἀπιστήσετε. " λέγειν δὲ τούτουσ οἵτινεσ εἰε͂ν εἰπόντοσ, "αὐτόν, εἶπεν, ὦ βασιλεῦ, σέ τε καὶ τὴν γυναῖκα τὴν σὴν ὑπὲρ ἑκατέρου μέρουσ ἐγγυησομένουσ δίδωμί σοι.
" γελάσασ δ’ ὁ Πτολεμαῖοσ συνεχώρησεν αὐτῷ δίχα τῶν ὁμολογούντων ἔχειν τὰ τέλη. τοῦτο σφόδρα τοὺσ ἀπὸ τῶν πόλεων εἰσ τὴν Αἴγυπτον ἐλθόντασ ἐλύπησεν ὡσ παρευδοκιμηθέντασ.
καὶ οἱ μὲν ἐπανῆκον εἰσ τὰσ ἰδίασ ἕκαστοι πατρίδασ μετ’ αἰσχύνησ. Ὁ δὲ Ιὤσηποσ λαβὼν παρὰ τοῦ βασιλέωσ πεζῶν μὲν στρατιώτασ δισχιλίουσ, ἠξίωσε γὰρ βοήθειάν τινα λαβεῖν, ἵνα τοὺσ ἐν ταῖσ πόλεσι καταφρονοῦντασ ἔχῃ βιάζεσθαι, καὶ δανεισάμενοσ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ παρὰ τῶν τοῦ βασιλέωσ φίλων τάλαντα πεντακόσια εἰσ Συρίαν ἐξώρμησεν.
γενόμενοσ δὲ ἐν Ἀσκάλωνι τοὺσ φόρουσ ἀπαιτῶν τοὺσ Ἀσκαλωνίτασ, ἐπεὶ μηδὲν ἐβούλοντο διδόναι, ἀλλὰ καὶ προσύβριζον αὐτόν, συλλαβὼν αὐτῶν τοὺσ πρωτεύοντασ ὡσ εἴκοσιν ἀπέκτεινε καὶ τὰσ οὐσίασ αὐτῶν εἰσ χίλια τάλαντα ἀθροισθείσασ ἔπεμψε τῷ βασιλεῖ, δηλῶν αὐτῷ καὶ τὰ γεγενημένα.
θαυμάσασ δ’ αὐτὸν ὁ Πτολεμαῖοσ τοῦ φρονήματοσ καὶ τῶν πεπραγμένων ἐπαινέσασ ἐφίησιν αὐτῷ ποιεῖν ὅ τι βούλεται.
ταῦτ’ ἀκούσαντεσ οἱ Σύροι κατεπλάγησαν καὶ παράδειγμα τῆσ ἀπειθείασ χαλεπὸν ἔχοντεσ τοὺσ τῶν Ἀσκαλωνιτῶν ἄνδρασ ἀνῃρημένουσ ἀνοίγοντεσ τὰσ πύλασ ἐδέχοντο προθύμωσ τὸν Ιὤσηπον καὶ τοὺσ φόρουσ ἐτέλουν. ἐπιχειρούντων δὲ καὶ Σκυθοπολιτῶν ὑβρίζειν αὐτὸν καὶ μὴ παρέχειν τοὺσ φόρουσ αὐτῷ, οὓσ μηδὲν ἀμφισβητοῦντεσ ἐτέλουν, καὶ τούτων ἀποκτείνασ τοὺσ πρώτουσ τὰσ οὐσίασ αὐτῶν ἀπέστειλε τῷ βασιλεῖ.
συναγαγὼν δὲ πολλὰ χρήματα καὶ κέρδη μεγάλα ποιήσασ ἐκ τῆσ ὠνῆσ τῶν τελῶν, εἰσ τὸ διαμεῖναι τὴν ὑπάρχουσαν αὐτῷ δύναμιν τοῖσ οὖσι κατεχρήσατο, τὴν ἀφορμὴν αὐτῷ καὶ τὴν ὑπόθεσιν τῆσ τότε εὐτυχίασ τηρεῖν φρόνιμον ἡγούμενοσ ἐξ αὐτῶν ὧν αὐτὸσ ἐκέκτητο·
πολλὰ γὰρ ὑπὸ χεῖρα τῷ βασιλεῖ καὶ τῇ Κλεοπάτρᾳ δῶρα ἔπεμπεν καὶ τοῖσ φίλοισ αὐτῶν καὶ πᾶσιν τοῖσ περὶ τὴν αὐλὴν δυνατοῖσ ὠνούμενοσ διὰ τούτων τὴν εὔνοιαν τὴν παρ’ αὐτῶν.
Ἀπέλαυσε δὲ ταύτησ τῆσ εὐτυχίασ ἐπὶ ἔτη εἴκοσι καὶ δύο, πατὴρ μὲν γενόμενοσ ἐκ μιᾶσ γυναικὸσ παίδων ἑπτά, ποιησάμενοσ δὲ καὶ ἐκ τῆσ τοῦ ἀδελφοῦ Σολυμίου θυγατρὸσ ἕνα Ὑρκανὸν ὄνομα.
γαμεῖ δὲ ταύτην ἐξ αἰτίασ τοιαύτησ·
τἀδελφῷ ποτε συνελθὼν εἰσ Ἀλεξάνδρειαν ἄγοντι καὶ τὴν θυγατέρα γάμων ὡρ́αν ἔχουσαν, ὅπωσ αὐτὴν συνοικίσῃ τινὶ τῶν ἐπ’ ἀξιώματοσ Ιοὐδαίων, καὶ δειπνῶν παρὰ τῷ βασιλεῖ, ὀρχηστρίδοσ εἰσελθούσησ εἰσ τὸ συμπόσιον εὐπρεποῦσ ἐρασθεὶσ τῷ ἀδελφῷ τοῦτο μηνύει παρακαλῶν αὐτόν, ἐπεὶ καὶ νόμῳ κεκώλυται παρὰ Ιοὐδαίοισ ἀλλοφύλῳ πλησιάζειν γυναικί, συγκρύψαντα τὸ ἁμάρτημα καὶ διάκονον ἀγαθὸν γενόμενον παρασχεῖν αὐτῷ ὥστ’ ἐκπλῆσαι τὴν ἐπιθυμίαν. ὁ δὲ ἀδελφὸσ ἀσμένωσ δεξάμενοσ τὴν διακονίαν, κοσμήσασ τὴν αὐτοῦ θυγατέρα νυκτὸσ ἤγαγε πρὸσ αὐτὸν καὶ συγκατεκοίμισεν.
ὁ δ’ ὑπὸ μέθησ ἀγνοήσασ τἀληθὲσ συνέρχεται τῇ τοῦ ἀδελφοῦ θυγατρί, καὶ τούτου γενομένου πολλάκισ ἤρα σφοδρότερον. ἔφη δὲ καὶ πρὸσ τὸν ἀδελφόν, ὡσ κινδυνεύει τῷ ζῆν ἐρῶν ὀρχηστρίδοσ, ἧσ ἴσωσ οὐκ ἂν αὐτῷ παραχωρήσειν τὸν βασιλέα. τοῦ δὲ ἀδελφοῦ μηδὲν ἀγωνιᾶν παρακαλοῦντοσ, ἀπολαύειν δ’ ἧσ ἐρᾷ μετ’ ἀδείασ καὶ γυναῖκα ἔχειν αὐτὴν φήσαντοσ καὶ τἀληθὲσ αὐτῷ φανερὸν ποιήσαντοσ, ὡσ ἕλοιτο μᾶλλον τὴν ἰδίαν ὑβρίσαι θυγατέρα ἢ περιιδεῖν ἐκεῖνον ἐν αἰσχύνῃ γενόμενον, ἐπαινέσασ αὐτὸν Ιὤσηποσ τῆσ φιλαδελφίασ συνῴκησεν αὐτοῦ τῇ θυγατρὶ καὶ παῖδα ἐξ αὐτῆσ ἐγέννησεν Ὑρκανόν, ὡσ προειρήκαμεν.
ἔτι δὲ ὢν τρισκαίδεκα ἐτῶν οὗτοσ ὁ παῖσ νεώτεροσ ἐπεδείκνυτο τὴν φυσικὴν ἀνδρείαν καὶ σύνεσιν, ὡσ ζηλοτυπηθῆναι δεινῶσ αὐτὸν ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν ὄντα πολὺ κρείττονα καὶ φθονηθῆναι δυνάμενον.
δοὺσ αὐτῷ τριακόσια ζεύγη βοῶν, ἐξέπεμψεν ὁδὸν ἡμερῶν δύο εἰσ τὴν ἐρημίαν σπεροῦντα τὴν γῆν ἀποκρύψασ τοὺσ ζευκτῆρασ ἱμάντασ.
ὁ δὲ γενόμενοσ ἐν τῷ τόπῳ καὶ τοὺσ ἱμάντασ οὐκ ἔχων, τῆσ μὲν τῶν βοηλατῶν γνώμησ κατηλόγησεν συμβουλευόντων πέμπειν πρὸσ τὸν πατέρα κομιοῦντάσ τινασ τοὺσ ἱμάντασ, τὸν δὲ καιρὸν ἡγησάμενοσ μὴ δεῖν ἀπολλύναι περιμένοντα τοὺσ ἀποσταλησομένουσ ἐπενόησέν τι στρατηγικὸν καὶ τῆσ ἡλικίασ πρεσβύτερον.
κατασφάξασ γὰρ δέκα ζεύγη τὰ μὲν κρέα τοῖσ ἐργάταισ διένειμεν, τεμὼν δὲ τὰσ δορὰσ αὐτῶν καὶ ποιήσασ ἱμάντασ ἐνέδησεν τούτοισ τὰ ζυγά, καὶ τοῦτον τὸν τρόπον σπείρασ ἣν ὁ πατὴρ αὐτῷ προσέταξε γῆν ὑπέστρεψε πρὸσ αὐτόν.
ἐλθόντα δ’ ὁ πατὴρ ὑπερηγάπησεν τοῦ φρονήματοσ, καὶ τὴν ὀξύτητα τῆσ διανοίασ καὶ τὸ ἐπ’ αὐτῇ τολμηρὸν ἐπαινέσασ ὡσ μόνον ὄντα γνήσιον ἔτι μᾶλλον ἔστεργεν ἀχθομένων ἐπὶ τούτῳ τῶν ἀδελφῶν.
Ὡσ δ’ ἀπήγγειλέ τισ αὐτῷ κατὰ τοῦτον τὸν καιρὸν υἱὸν τῷ βασιλεῖ Πτολεμαίῳ γεγενῆσθαι, καὶ πάντεσ οἱ πρῶτοι τῆσ Συρίασ καὶ τῆσ ὑπηκόου χώρασ ἑορτάζοντεσ τὴν γενέσιον ἡμέραν τοῦ παιδίου μετὰ μεγάλησ παρασκευῆσ εἰσ τὴν Ἀλεξάνδρειαν ἐξώρμων, αὐτὸσ μὲν ὑπὸ γήρωσ κατείχετο, τῶν δὲ υἱῶν ἀπεπειρᾶτο εἴ τισ αὐτῶν ἀπελθεῖν βούλεται πρὸσ τὸν βασιλέα.
τῶν δὲ πρεσβυτέρων παραιτησαμένων καὶ πρὸσ τὰσ τοιαύτασ συνουσίασ ἀγροικότερον ἔχειν φησάντων, τὸν δ’ ἀδελφὸν Ὑρκανὸν πέμπειν συμβουλευσάντων, ἡδέωσ ἀκούσασ καλεῖ τὸν Ὑρκανὸν καὶ εἰ δύναται πρὸσ τὸν βασιλέα βαδίσαι καὶ πρόθυμόσ ἐστιν ἀνέκρινεν.
ἐπαγγειλαμένου δὲ πορεύσεσθαι καὶ δεῖσθαι χρημάτων οὐ πολλῶν φήσαντοσ εἰσ τὴν ὁδόν, ζήσεσθαι γὰρ ἐπιεικῶσ ὥστε ἀρκέσειν αὐτῷ δραχμὰσ μυρίασ, ἥσθη τοῦ παιδὸσ τῇ σωφροσύνῃ.
διαλιπὼν δὲ ὀλίγον ὁ παῖσ συνεβούλευε τῷ πατρὶ δῶρα μὲν αὐτόθεν μὴ πέμπειν τῷ βασιλεῖ, δοῦναι δὲ ἐπιστολὴν πρὸσ τὸν ἐν Ἀλεξανδρείᾳ οἰκονόμον, ὅπωσ αὐτῷ παρέχῃ πρὸσ ὠνὴν ὧν ἂν εὑρ́ῃ καλλίστων καὶ πολυτελῶν χρήματα.
ὁ δὲ νομίζων δέκα ταλάντων ἔσεσθαι τὴν εἰσ τὰσ δωρεὰσ τῷ βασιλεῖ δαπάνην καὶ τὸν υἱὸν ἐπαινέσασ ὡσ παραινοῦντα καλῶσ, γράφει τῷ οἰκονόμῳ Ἀρίονι, ὃσ ἅπαντα τὰ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ χρήματα αὐτοῦ διῴκει οὐκ ὄντα ἐλάσσω τρισχιλίων ταλάντων·
ὁ γὰρ Ιὤσηποσ τὰ ἀπὸ τῆσ Συρίασ χρήματα ἔπεμπεν εἰσ Ἀλεξάνδρειαν καὶ τῆσ προθεσμίασ ἐνισταμένησ, καθ’ ἣν ἔδει τῷ βασιλεῖ τοὺσ φόρουσ ἀπαριθμεῖν, ἔγραφεν τῷ Ἀρίονι τοῦτο ποιεῖν.
πρὸσ οὖν τοῦτον ἀπαιτήσασ τὸν πατέρα ἐπιστολήν, λαβὼν εἰσ τὴν Ἀλεξάνδρειαν ὡρ́μησεν.
ἐξελθόντοσ δ’ αὐτοῦ γράφουσιν οἱ ἀδελφοὶ πᾶσι τοῖσ τοῦ βασιλέωσ φίλοισ, ἵν’ αὐτὸν διαφθείρωσιν. Ὡσ δὲ παραγενόμενοσ εἰσ τὴν Ἀλεξάνδρειαν ἀπέδωκε τῷ Ἀρίονι τὴν ἐπιστολήν, ἐπερωτήσαντοσ αὐτοῦ, πόσα βούλεται τάλαντα λαβεῖν, ἤλπισε δ’ αὐτὸν αἰτήσειν δέκα ἢ βραχεῖ τούτων πλέον, εἰπόντοσ χιλίων χρῄζειν ὀργισθεὶσ ἐπέπληττεν αὐτῷ ὡσ ἀσώτωσ ζῆν διεγνωκότι, καὶ πῶσ ὁ πατὴρ αὐτοῦ συναγάγοι τὴν οὐσίαν [ὡσ] πονῶν καὶ ταῖσ ἐπιθυμίαισ ἀντέχων ἐδήλου καὶ μιμητὴν αὐτὸν ἠξίου γενέσθαι τοῦ γεγεννηκότοσ·
δώσειν δ’ οὐδὲν πλέον ταλάντων δέκα καὶ ταῦτα εἰσ δωρεὰσ τῷ βασιλεῖ. παροξυνθεὶσ δ’ ὁ παῖσ εἰσ δεσμὰ τὸν Ἀρίονα ἐνέβαλεν.
τῆσ δὲ τοῦ Ἀρίονοσ γυναικὸσ τοῦτο δηλωσάσησ τῇ Κλεοπάτρᾳ καὶ δεηθείσησ, ὅπωσ ἐπιπλήξῃ τῷ παιδί, σφόδρα γὰρ ἦν ὁ Ἀρίων ἐν τιμῇ παρ’ αὐτῇ, φανερὸν τῷ βασιλεῖ τοῦτο ἐποίησεν ἡ Κλεοπάτρα. ὁ δὲ Πτολεμαῖοσ πέμψασ πρὸσ τὸν Ὑρκανὸν θαυμάζειν ἔλεγεν, πῶσ ἀποσταλεὶσ πρὸσ αὐτὸν ὑπὸ τοῦ πατρὸσ οὔτε ὀφθείη αὐτῷ καὶ προσέτι δήσειεν τὸν οἰκονόμον·
ἐλθόντα οὖν τὴν αἰτίαν αὐτῷ μηνύειν ἐκέλευσεν.
τὸν δέ φασιν ἀποκρίνασθαι τῷ παρὰ τοῦ βασιλέωσ λέγειν αὐτῷ, ὅτι νόμοσ ἐστὶ παρ’ αὐτῷ κωλύων τὸν γεννηθέντα γεύσασθαι θυσιῶν, πρὶν εἰσ τὸ ἱερὸν ἔλθῃ καὶ θύσῃ τῷ θεῷ· κατὰ δὴ τοῦτον τὸν λογισμὸν οὐδ’ αὐτὸσ ἐλθεῖν πρὸσ αὐτὸν περιμένων τὰ δῶρα κομίσαι τοῦ πατρὸσ εὐεργέτῃ γεγενημένῳ. τὸν δὲ δοῦλον κολάσαι παρακούσαντα ὧν προσέταξεν·
διαφέρειν γὰρ οὐδὲν ἢ μικρὸν εἶναί τινα δεσπότην ἢ μέγαν· ἂν οὖν μὴ κολάζωμεν τοὺσ τοιούτουσ, καὶ σὺ προσδόκα ὑπὸ τῶν ἀρχομένων καταφρονηθήσεσθαι. " ταῦτ’ ἀκούσασ ὁ Πτολεμαῖοσ εἰσ γέλωτα ἐτράπη καὶ τὴν μεγαλοφροσύνην τοῦ παιδὸσ ἐθαύμασεν. Μαθὼν δὲ ὁ Ἀρίων, ὅτι τοῦτον ὁ βασιλεὺσ διετέθη τὸν τρόπον καὶ μηδεμία βοήθειά ἐστιν αὐτῷ, δοὺσ τὰ χίλια τάλαντα τῷ παιδὶ τῶν δεσμῶν ἀπελύθη.
καὶ τρεῖσ διαλιπὼν ἡμέρασ ὁ Ὑρκανὸσ ἠσπάσατο τοὺσ βασιλέασ. οἱ δὲ ἀσμένωσ αὐτὸν εἶδον καὶ φιλοφρόνωσ εἱστίασαν διὰ τὴν πρὸσ τὸν πατέρα τιμήν.
λάθρα δὲ πρὸσ τοὺσ ἐμπόρουσ ἀπελθὼν ὠνεῖται παρ’ αὐτῶν παῖδασ μὲν ἑκατὸν γράμματα ἐπισταμένουσ καὶ ἀκμαιοτάτουσ, ἑνὸσ ἕκαστον ταλάντου, ἑκατὸν δὲ παρθένουσ τῆσ αὐτῆσ τιμῆσ ἑκάστην. κληθεὶσ δ’ ἐφ’ ἑστίασιν πρὸσ τὸν βασιλέα μετὰ τῶν πρώτων τῆσ χώρασ ὑποκατακλίνεται πάντων, καταφρονηθεὶσ ὡσ παῖσ ἔτι τὴν ἡλικίαν ὑπὸ τῶν τοὺσ τόπουσ κατὰ τὴν ἀξίαν διανεμόντων.
τῶν δὲ συγκατακειμένων πάντων τῶν μερῶν τὰ ὀστᾶ, ἀφῄρουν γὰρ αὐτοὶ τὰσ σάρκασ, σωρευόντων ἔμπροσθεν τοῦ Ὑρκανοῦ, ὡσ πληρῶσαι τὴν παρακειμένην αὐτῷ τράπεζαν, Τρύφων ὃσ ἦν τοῦ βασιλέωσ ἄθυρμα καὶ πρὸσ τὰ σκώμματα καὶ τοὺσ ἐν τοῖσ πότοισ γέλωτασ ἀπεδέδεικτο, παρακαλεσάντων αὐτὸν τῶν κατακειμένων τῇ τραπέζῃ παρεστὼσ τῷ βασιλεῖ, "ὁρᾷσ, εἶπεν, ὦ δέσποτα, τὰ παρακείμενα Ὑρκανῷ ὀστᾶ;
ἐκ τούτου στόχασαι, ὅτι καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ τὴν Συρίαν ἅπασαν περιέδυσεν ὡσ οὗτοσ ταῦτα τῶν σαρκῶν ἐγύμνωσεν.
" γελάσαντοσ δὲ πρὸσ τὸν τοῦ Τρύφωνοσ λόγον τοῦ βασιλέωσ καὶ ἐρομένου τὸν Ὑρκανόν, ὅτι τοσαῦτ’ αὐτῷ παράκειται ὀστᾶ, "εἰκότωσ, εἶπεν, ὦ δέσποτα·
τοὺσ μὲν γὰρ κύνασ τὰ ὀστᾶ σὺν τοῖσ κρέασιν κατεσθίειν, ὥσπερ οὗτοι" πρὸσ τοὺσ κατακειμένουσ ἐπιβλέπων, ὅτι μηθὲν ἔμπροσθεν αὐτῶν ἔκειτο, "οἱ δὲ ἄνθρωποι τὸ κρέασ ἐσθίουσιν, τὰ δ’ ὀστᾶ ῥίπτουσιν, ὅπερ ἄνθρωποσ ὢν κἀγὼ νῦν πεποίηκα. " ὁ δὲ βασιλεὺσ θαυμάζει τὴν ἀπόκρισιν αὐτοῦ σοφὴν οὕτωσ γενομένην καὶ πάντασ ἐκέλευσεν ἀνακροτῆσαι τῆσ εὐτραπελίασ ἀποδεχόμενοσ αὐτόν.
τῇ δ’ ἐπιούσῃ πρὸσ ἕκαστον τῶν τοῦ βασιλέωσ φίλων πορευόμενοσ καὶ τῶν περὶ τὴν αὐλὴν δυνατῶν τοὺσ μὲν ἠσπάζετο, παρὰ δὲ τῶν οἰκετῶν ἀπεπυνθάνετο, τί μέλλουσιν διδόναι τῷ βασιλεῖ δῶρον ἐν τῇ τοῦ παιδὸσ αὐτοῦ γενεσίῳ.
τῶν δὲ ἀνὰ δέκα τάλαντα μέλλειν διδόναι φησάντων τοὺσ μέν, τοὺσ δὲ ἐν ἀξίᾳ κατὰ τὸ μέγεθοσ τῆσ οὐσίασ ἕκαστον αὐτῶν, ὑπεκρίνετο λυπεῖσθαι διὰ τὸ μὴ δύνασθαι τοιαύτην προσενεγκεῖν δωρεάν·
πλέον γὰρ πέντε ταλάντων οὐκ ἔχειν. οἱ δὲ θεράποντεσ ταῦτ’ ἀκούσαντεσ ἀπήγγελλον τοῖσ δεσπόταισ. χαιρόντων δ’ αὐτῶν ὡσ καταγνωσθησομένου τοῦ Ιὠσήπου καὶ προσκρούσοντοσ τῷ βασιλεῖ διὰ τὴν βραχύτητα τῆσ δωρεᾶσ, ἐνστάσησ τῆσ ἡμέρασ οἱ μὲν ἄλλοι προσέφερον τῷ βασιλεῖ ταλάντων οἱ λίαν μεγαλοδωρεῖσθαι νομίζοντεσ οὐ πλεῖον εἴκοσι, ὁ δ’ Ὑρκανὸσ οὓσ ὠνήσατο παῖδασ ἑκατὸν καὶ παρθένουσ τοσαύτασ ἀνὰ τάλαντον ἑκάστῳ φέρειν δοὺσ προσήγαγεν τοὺσ μὲν τῷ βασιλεῖ, τὰσ δὲ τῇ Κλεοπάτρᾳ.
πάντων δὲ θαυμασάντων τὴν παρ’ ἐλπίδα τῶν δώρων πολυτέλειαν καὶ τῶν βασιλέων αὐτῶν, καὶ τοῖσ φίλοισ ἔτι καὶ τοῖσ περὶ τὴν θεραπείαν τοῦ βασιλέωσ οὖσιν πολλῶν ἄξια ταλάντων δῶρα ἔδωκεν, ὡσ διαφυγεῖν τὸν ἐξ αὐτῶν κίνδυνον·
τούτοισ γὰρ ἐγεγράφεισαν αὐτοῦ οἱ ἀδελφοὶ διαχρήσασθαι τὸν Ὑρκανόν. Πτολεμαῖοσ δὲ τὴν μεγαλοψυχίαν ἀγασάμενοσ τοῦ μειρακίου προσέταξεν αὐτῷ δωρεὰν ἣν βούλεται λαμβάνειν.
ὁ δ’ οὐδὲν πλέον ἠξίωσεν αὐτῷ γενέσθαι παρ’ αὐτοῦ ἢ γράψαι τῷ πατρὶ καὶ τοῖσ ἀδελφοῖσ περὶ αὐτοῦ. τιμήσασ οὖν αὐτὸν φιλοτιμότατα καὶ δωρεὰσ δοὺσ λαμπρὰσ καὶ τῷ τε πατρὶ γράψασ καὶ τοῖσ ἀδελφοῖσ καὶ πᾶσι τοῖσ ἡγεμόσιν αὐτοῦ καὶ ἐπιτρόποισ ἐξέπεμψεν.
ἀκούσαντεσ δὲ οἱ ἀδελφοὶ τούτων τετυχηκότα τὸν Ὑρκανὸν παρὰ τοῦ βασιλέωσ καὶ μετὰ μεγάλησ ἐπανερχόμενον τιμῆσ, ἐξῆλθον ὑπαντησόμενοι καὶ διαφθεροῦντεσ αὐτὸν καὶ τοῦ πατρὸσ εἰδότοσ·
ὀργιζόμενοσ γὰρ αὐτῷ ἕνεκεν τῶν εἰσ τὰσ δωρεὰσ χρημάτων οὐκ ἐφρόντιζεν τῆσ σωτηρίασ αὐτοῦ. τὴν ὀργὴν μέντοι τὴν πρὸσ τὸν υἱὸν ὁ Ιὤσηποσ ἀπεκρύπτετο φοβούμενοσ τὸν βασιλέα. συμβαλόντων δ’ αὐτῷ τῶν ἀδελφῶν εἰσ μάχην ἄλλουσ τε τῶν σὺν αὐτοῖσ πολλοὺσ ἀπέκτεινεν καὶ δύο τῶν ἀδελφῶν, οἱ δὲ λοιποὶ διεσώθησαν εἰσ Ιἑροσόλυμα πρὸσ τὸν πατέρα.
παραγενόμενον δ’ αὐτὸν εἰσ τὴν πόλιν ἐπεὶ μηδεὶσ ἐδέχετο, δείσασ ἀνεχώρησεν εἰσ τὴν πέραν τοῦ Ιὀρδάνου ποταμοῦ κἀκεῖ διέτριβεν φορολογῶν τοὺσ βαρβάρουσ. Ἐβασίλευσεν δὲ κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν τῆσ Ἀσίασ Σέλευκοσ ὁ Σωτὴρ ἐπικαλούμενοσ υἱὸσ ὢν Ἀντιόχου τοῦ μεγάλου.
τελευτᾷ δὲ καὶ ὁ τοῦ Ὑρκανοῦ πατὴρ Ιὤσηποσ ἀνὴρ ἀγαθὸσ γενόμενοσ καὶ μεγαλόφρων, καὶ τὸν τῶν Ιοὐδαίων λαὸν ἐκ πτωχείασ καὶ πραγμάτων ἀσθενῶν εἰσ λαμπροτέρασ ἀφορμὰσ τοῦ βίου καταστήσασ, εἴκοσι ἔτη καὶ δύο τὰ τέλη τῆσ Συρίασ καὶ τῆσ Φοινίκησ καὶ Σαμαρείασ κατασχών.
ἀπέθανεν δὲ καὶ ὁ θεῖοσ αὐτοῦ Ὀνίασ τὴν ἀρχιερωσύνην Σίμωνι τῷ παιδὶ καταλιπών. Τελευτήσαντοσ δὲ καὶ τούτου ὁ υἱὸσ αὐτοῦ διάδοχοσ τῆσ τιμῆσ Ὀνίασ γίνεται, πρὸσ ὃν ὁ Λακεδαιμονίων βασιλεὺσ Ἄρειοσ πρεσβείαν τε ἔπεμψεν καὶ ἐπιστολάσ, ὧν τὸ ἀντίγραφόν ἐστι τοιοῦτο·
"βασιλεὺσ Λακεδαιμονίων Ἄρειοσ Ὀνίᾳ χαίρειν. ἐντυχόντεσ γραφῇ τινι εὑρ́ομεν, ὡσ ἐξ ἑνὸσ εἰε͂ν γένουσ Ιοὐδαῖοι καὶ Λακεδαιμόνιοι καὶ ἐκ τῆσ πρὸσ Ἄβραμον οἰκειότητοσ.
δίκαιον οὖν ἐστιν ἀδελφοὺσ ὑμᾶσ ὄντασ διαπέμπεσθαι πρὸσ ἡμᾶσ περὶ ὧν ἂν βούλησθε. ποιήσομεν δὲ καὶ ἡμεῖσ τοῦτο, καὶ τά τε ὑμέτερα ἴδια νομιοῦμεν καὶ τὰ αὑτῶν κοινὰ πρὸσ ὑμᾶσ ἕξομεν.
Δημοτέλησ ὁ φέρων τὰ γράμματα διαπέμπει τὰσ ἐπιστολάσ. τὰ γεγραμμένα ἐστὶν τετράγωνα· ἡ σφραγίσ ἐστιν ἀετὸσ δράκοντοσ ἐπειλημμένοσ. Ἡ μὲν οὖν ἐπιστολὴ ἡ πεμφθεῖσα ὑπὸ τοῦ Λακεδαιμονίων βασιλέωσ τοῦτον περιεῖχε τὸν τρόπον.
ἀποθανόντοσ δὲ Ιὠσήπου τὸν λαὸν συνέβη στασιάσαι διὰ τοὺσ παῖδασ αὐτοῦ. τῶν γὰρ πρεσβυτέρων πόλεμον ἐξενεγκαμένων πρὸσ Ὑρκανόν, ὃσ ἦν νεώτατοσ τῶν Ιὠσήπου τέκνων, διέστη τὸ πλῆθοσ. καὶ οἱ μὲν πλείουσ τοῖσ πρεσβυτέροισ συνεμάχουν καὶ ὁ ἀρχιερεὺσ Σίμων διὰ τὴν συγγένειαν·
ὁ δὲ Ὑρκανὸσ ἐπανελθεῖν μὲν οὐκέτι ἔγνω εἰσ Ιἑροσόλυμα, προσκαθίσασ δὲ τοῖσ πέραν τοῦ Ιὀρδάνου συνεχῶσ ἐπολέμει τοὺσ Ἄραβασ, ὡσ πολλοὺσ αὐτῶν καὶ ἀποκτεῖναι καὶ λαβεῖν αἰχμαλώτουσ. ᾠκοδόμησεν δὲ βᾶριν ἰσχυρὰν ἐκ λίθου λευκοῦ κατασκευάσασ πᾶσαν μέχρι καὶ τῆσ στέγησ ἐγγλύψασ ζῷα παμμεγεθέστατα, περιήγαγεν δ’ αὐτῇ εὔριπον μέγαν καὶ βαθύν.
ἐκ δὲ τῆσ καταντικρὺ τοῦ ὄρουσ πέτρασ διατεμὼν αὐτῆσ τὸ προέχον σπήλαια πολλῶν σταδίων τὸ μῆκοσ κατεσκεύασεν.
ἔπειτα οἴκουσ ἐν αὐτῇ τοὺσ μὲν εἰσ συμπόσια τοὺσ δ’ εἰσ ὕπνον καὶ δίαιταν ἐποίησεν, ὑδάτων δὲ διαθεόντων πλῆθοσ, ἃ καὶ τέρψισ ἦν καὶ κόσμοσ τῆσ αὐλῆσ, εἰσήγαγεν. τὰ μέντοι στόμια τῶν σπηλαίων ὥστε ἕνα δι’ αὐτῶν εἰσδῦναι καὶ μὴ πλείουσ βραχύτερα ἤνοιξεν·
καὶ ταῦτ’ ἐπίτηδεσ ἀσφαλείασ ἕνεκα τοῦ μὴ πολιορκηθεὶσ ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν καὶ κινδυνεῦσαι ληφθεὶσ κατεσκεύασεν. προσῳκοδόμησε δὲ καὶ αὐλὰσ τῷ μεγέθει διαφερούσασ καὶ παραδείσοισ ἐκόσμησε παμμήκεσι.
καὶ τοιοῦτον ἀπεργασάμενοσ τὸν τόπον Τύρον ὠνόμασεν. οὗτοσ ὁ τόποσ ἐστὶ μεταξὺ τῆσ Ἀραβίασ καὶ τῆσ Ιοὐδαίασ πέραν τοῦ Ιὀρδάνου οὐ πόρρω τῆσ Ἐσσεβωνίτιδοσ. ἦρξε δ’ ἐκείνων τῶν μερῶν ἐπὶ ἔτη ἑπτά, πάντα τὸν χρόνον ὃν Σέλευκοσ τῆσ Συρίασ ἐβασίλευσεν.
ἀποθανόντοσ δὲ τούτου μετ’ αὐτὸν ὁ ἀδελφὸσ Ἀντίοχοσ ὁ κληθεὶσ Ἐπιφανὴσ τὴν βασιλείαν κατέσχεν. τελευτᾷ δὲ καὶ Πτολεμαῖοσ ὁ τῆσ Αἰγύπτου βασιλεὺσ καὶ αὐτὸσ ἐπικαλούμενοσ Ἐπιφανήσ, καταλιπὼν δύο παῖδασ ἔτι βραχεῖσ τὴν ἡλικίαν, ὧν ὁ μὲν πρεσβύτεροσ Φιλομήτωρ ἐκαλεῖτο, Φύσκων δὲ ὁ νεώτεροσ.
Ὑρκανὸσ δὲ ὁρῶν μεγάλην δύναμιν ἔχοντα τὸν Ἀντίοχον καὶ δείσασ, μὴ συλληφθεὶσ ὑπ’ αὐτοῦ κολασθῇ διὰ τὰ πρὸσ τοὺσ Ἄραβασ αὐτῷ πεπραγμένα, τελευτᾷ τὸν βίον αὐτόχειρ αὐτοῦ γενόμενοσ.
τὴν δ’ οὐσίαν αὐτοῦ πᾶσαν Ἀντίοχοσ λαμβάνει. Ὑπὸ δὲ τὸν αὐτὸν καιρὸν ἀποθανόντοσ καὶ Ὀνίου τοῦ ἀρχιερέωσ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ [Ιἠσοῦ] τὴν ἀρχιερωσύνην Ἀντίοχοσ δίδωσιν·
ὁ γὰρ παῖσ, ὃν Ὀνίασ καταλελοίπει, ἔτι νήπιοσ ἦν. δηλώσομεν δὲ τὰ περὶ τοῦ παιδὸσ τούτου κατὰ χώραν ἕκαστα. Ιἠσοῦσ δέ, οὗτοσ γὰρ ἦν ὁ τοῦ Ὀνίου ἀδελφόσ, τὴν ἀρχιερωσύνην ἀφῃρέθη προσοργισθέντοσ αὐτῷ τοῦ βασιλέωσ καὶ δόντοσ αὐτὴν τῷ νεωτάτῳ αὐτοῦ ἀδελφῷ Ὀνίᾳ τοὔνομα.
Σίμωνι γὰρ οὗτοι τρεῖσ ἐγένοντο παῖδεσ, καὶ εἰσ τοὺσ τρεῖσ ἧκεν ἡ ἀρχιερωσύνη, καθὼσ δεδηλώκαμεν. ὁ μὲν οὖν Ιἠσοῦσ Ιἄσονα αὑτὸν μετωνόμασεν, ὁ δὲ Ὀνίασ ἐκλήθη Μενέλαοσ.
τὸ δὲ πλέον τοῦ λαοῦ τῷ Ιἄσονι συνελάμβανεν, ὑφ’ οὗ καὶ πονούμενοι ὅ τε Μενέλαοσ καὶ οἱ παῖδεσ οἱ τοῦ Τωβίου πρὸσ Ἀντίοχον ἀνεχώρησαν δηλοῦντεσ αὐτῷ, ὅτι βούλονται τοὺσ πατρίουσ νόμουσ καταλιπόντεσ καὶ τὴν κατ’ αὐτοὺσ πολιτείαν ἕπεσθαι τοῖσ βασιλικοῖσ καὶ τὴν Ἑλληνικὴν πολιτείαν ἔχειν.
παρεκάλεσαν οὖν αὐτὸν ἐπιτρέψαι αὐτοῖσ οἰκοδομῆσαι γυμνάσιον ἐν Ιἑροσολύμοισ.
συγχωρήσαντοσ δὲ καὶ τὴν τῶν αἰδοίων περιτομὴν ἐπεκάλυψαν, ὡσ ἂν εἰε͂ν καὶ τὰ περὶ τὴν ἀπόδυσιν Ἕλληνεσ, τά τε ἄλλα πάνθ’ ὅσα ἦν αὐτοῖσ πάτρια παρέντεσ ἐμιμοῦντο τὰ τῶν ἄλλων ἐθνῶν ἔργα. Ἀντίοχοσ δὲ τῆσ βασιλείασ αὐτῷ χωρούσησ κατὰ τρόπον ἐπὶ τὴν Αἴγυπτον διέγνω στρατεύσασθαι, πόθον αὐτῆσ λαβὼν καὶ διὰ τὸ τῶν Πτολεμαίου παίδων καταφρονεῖν ἀσθενῶν ἔτι τυγχανόντων καὶ μηδέπω πράγματα τηλικαῦτα διέπειν δυναμένων.
γενόμενοσ οὖν μετὰ πολλῆσ δυνάμεωσ κατὰ τὸ Πηλούσιον καὶ δόλῳ τὸν Φιλομήτορα Πτολεμαῖον ἐκπεριελθὼν καταλαμβάνει τὴν Αἴγυπτον, καὶ γενόμενοσ ἐν τοῖσ περὶ Μέμφιν τόποισ καὶ κατασχὼν ταύτην ὡρ́μησεν ἐπὶ τὴν Ἀλεξάνδρειαν, ὡσ πολιορκίᾳ παραστησόμενοσ αὐτὴν καὶ τὸν ἐκεῖ βασιλεύοντα χειρωσόμενοσ Πτολεμαῖον.
ἀπεκρούσθη δ’ οὐ τῆσ Ἀλεξανδρείασ μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆσ ὅλησ Αἰγύπτου, Ῥωμαίων αὐτῷ παραγγειλάντων ἀπέχεσθαι τῆσ χώρασ, καθὼσ ἤδη που καὶ πρότερον ἐν ἄλλοισ δεδηλώκαμεν.
διηγήσομαι δὲ κατὰ μέροσ τὰ περὶ τοῦτον τὸν βασιλέα, ὡσ τήν τε Ιοὐδαίαν ἐχειρώσατο καὶ τὸν ναόν·
ἐν γὰρ τῇ πρώτῃ μου πραγματείᾳ κεφαλαιωδῶσ αὐτῶν ἐπιμνησθεὶσ ἀναγκαῖον ἡγησάμην νῦν εἰσ τὴν ἐπ’ ἀκριβὲσ αὐτῶν ἐπανελθεῖν ὑφήγησιν. Ὑποστρέψασ ἀπὸ τῆσ Αἰγύπτου διὰ τὸ παρὰ Ῥωμαίων δέοσ ὁ βασιλεὺσ Ἀντίοχοσ ἐπὶ τὴν Ιἑροσολυμιτῶν πόλιν ἐξεστράτευσεν, καὶ γενόμενοσ ἐν αὐτῇ ἔτει ἑκατοστῷ καὶ τεσσαρακοστῷ καὶ τρίτῳ μετὰ τοὺσ ἀπὸ Σελεύκου βασιλεῖσ ἀμαχητὶ λαμβάνει τὴν πόλιν ἀνοιξάντων αὐτῷ τὰσ πύλασ ὅσοι τῆσ ἐκείνου προαιρέσεωσ ἦσαν.
ἐγκρατὴσ δ’ οὕτωσ τῶν Ιἑροσολύμων γενόμενοσ πολλοὺσ ἀπέκτεινεν τῶν τἀναντία φρονούντων καὶ χρήματα πολλὰ συλήσασ ὑπέστρεψεν εἰσ Ἀντιόχειαν.
Συνέβη δὲ μετὰ ἔτη δύο τῷ ἑκατοστῷ καὶ τεσσαρακοστῷ καὶ πέμπτῳ ἔτει μηνὸσ πέμπτῃ καὶ εἰκάδι, ὃσ καλεῖται κατὰ μὲν ἡμᾶσ Ἐξελέουσ, κατὰ δὲ Μακεδόνασ Ἀπελλαῖοσ, ὀλυμπιάδι ἑκατοστῇ καὶ πεντηκοστῇ καὶ τρίτῃ μετὰ πολλῆσ δυνάμεωσ ἀναβῆναι τὸν βασιλέα εἰσ Ιἑροσόλυμα καὶ προσποιησάμενον εἰρήνην ἀπάτῃ περιγενέσθαι τῆσ πόλεωσ.
ἐφείσατο δὲ τότε οὐδὲ τῶν εἰσδεξαμένων αὐτὸν διὰ τὸν ἐν τῷ ναῷ πλοῦτον, ἀλλ’ ὑπὸ πλεονεξίασ, χρυσὸν γὰρ ἑώρα πολὺν ἐν τῷ ἱερῷ καὶ τὸν ἄλλον τῶν ἀναθημάτων κόσμον πολυτελέστατον, ἵνα συλήσῃ τοῦτον, ὑπέμεινε τὰσ πρὸσ ἐκείνουσ αὐτῷ σπονδὰσ παραβῆναι.
περιδύσασ οὖν τὸν ναόν, ὡσ καὶ τὰ σκεύη τοῦ θεοῦ βαστάσαι λυχνίασ χρυσᾶσ καὶ βωμὸν χρύσεον καὶ τράπεζαν καὶ τὰ θυσιαστήρια, καὶ μηδὲ τῶν καταπετασμάτων ἀποσχόμενοσ, ἅπερ ἦν ἐκ βύσσου καὶ κόκκου πεποιημένα, κενώσασ δὲ καὶ τοὺσ θησαυροὺσ τοὺσ ἀποκρύφουσ καὶ μηδὲν ὅλωσ ὑπολιπών, εἰσ μέγα τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἐπὶ τούτοισ πένθοσ ἐνέβαλεν.
καὶ γὰρ τὰσ καθημερινὰσ θυσίασ, ἃσ προσέφερον τῷ θεῷ κατὰ τὸν νόμον, ἐκώλυσεν αὐτοὺσ προσφέρειν, καὶ διαρπάσασ πᾶσαν τὴν πόλιν τοὺσ μὲν ἀπέκτεινεν τοὺσ δ’ αἰχμαλώτουσ γυναιξὶν ἅμα καὶ τέκνοισ ἔλαβεν, ὡσ τῶν ζωγρηθέντων περὶ μυρίουσ γενέσθαι τὸ πλῆθοσ.
ἐνέπρησε δ’ αὐτῆσ τὰ κάλλιστα καὶ καταβαλὼν τὰ τείχη τὴν ἐν τῇ κάτω πόλει ᾠκοδόμησεν ἄκραν·
ἦν γὰρ ὑψηλὴ καὶ ὑπερκειμένη τὸ ἱερόν· καὶ διὰ τοῦτο αὐτὴν ὀχυρώσασ τείχεσιν ὑψηλοῖσ καὶ πύργοισ φρουρὰν Μακεδονικὴν ἐγκατέστησεν. ἔμενον δ’ οὐδὲν ἧττον ἐν τῇ ἄκρᾳ καὶ τοῦ πλήθουσ οἱ ἀσεβεῖσ καὶ πονηροὶ τὸν τρόπον, ὑφ’ ὧν πολλὰ καὶ δεινὰ τοὺσ πολίτασ συνέβη παθεῖν. ἐποικοδομήσασ δὲ καὶ τῷ θυσιαστηρίῳ βωμὸν ὁ βασιλεὺσ σύασ ἐπ’ αὐτοῦ κατέσφαξε, θυσίαν οὐ νόμιμον οὐδὲ πάτριον τῇ Ιοὐδαίων θρησκείᾳ ταύτην ἐπιτελῶν.
ἠνάγκασε δ’ αὐτοὺσ ἀφεμένουσ τὴν περὶ τὸν αὐτῶν θεὸν θρησκείαν τοὺσ ὑπ’ αὐτοῦ νομιζομένουσ σέβεσθαι, οἰκοδομήσαντασ δὲ ἐν ἑκάστῃ πόλει καὶ κώμῃ τεμένη αὐτῶν καὶ βωμοὺσ καθιδρύσαντασ θύειν ἐπ’ αὐτοῖσ σῦσ καθ’ ἡμέραν. ἐκέλευσε δὲ καὶ μὴ περιτέμνειν αὐτοὺσ τὰ τέκνα, κολάσειν ἀπειλήσασ εἴ τισ παρὰ ταῦτα ποιῶν εὑρεθείη.
κατέστησε δὲ καὶ ἐπισκόπουσ, οἳ προσαναγκάσουσιν αὐτοὺσ τὰ ἐπεσταλμένα ποιεῖν. καὶ πολλοὶ μὲν τῶν Ιοὐδαίων οἱ μὲν ἑκοντὶ οἱ δὲ καὶ δι’ εὐλάβειαν τῆσ ἐπηγγελμένησ τιμωρίασ κατηκολούθουν οἷσ ὁ βασιλεὺσ διετέτακτο, οἱ δὲ δοκιμώτατοι καὶ τὰσ ψυχὰσ εὐγενεῖσ οὐκ ἐφρόντισαν αὐτοῦ, τῶν δὲ πατρίων ἐθῶν πλείονα λόγον ἔσχον ἢ τῆσ τιμωρίασ, ἣν οὐ πειθομένοισ ἠπείλησεν αὐτοῖσ, καὶ διὰ τοῦτο κατὰ πᾶσαν ἡμέραν αἰκιζόμενοι καὶ πικρὰσ βασάνουσ ὑπομένοντεσ ἀπέθνησκον.
καὶ γὰρ μαστιγούμενοι καὶ τὰ σώματα λυμαινόμενοι ζῶντεσ ἔτι καὶ ἐμπνέοντεσ ἀνεσταυροῦντο, τὰσ δὲ γυναῖκασ καὶ τοὺσ παῖδασ αὐτῶν, οὓσ περιέτεμνον παρὰ τὴν τοῦ βασιλέωσ προαίρεσιν, ἀπῆγχον ἐκ τῶν τραχήλων αὐτοὺσ τῶν ἀνεσταυρωμένων γονέων ἀπαρτῶντεσ.
ἠφανίζετο δ’ εἴ που βίβλοσ εὑρεθείη ἱερὰ καὶ νόμοσ, καὶ παρ’ οἷσ εὑρέθη καὶ αὐτοὶ κακοὶ κακῶσ ἀπώλλυντο. Ταῦτα βλέποντεσ οἱ Σαμαρεῖται πάσχοντασ τοὺσ Ιοὐδαίουσ οὐκέθ’ ὡμολόγουν αὑτοὺσ εἶναι συγγενεῖσ αὐτῶν οὐδὲ τὸν ἐν Γαριζεὶν ναὸν τοῦ μεγίστου θεοῦ, τῇ φύσει ποιοῦντεσ ἀκόλουθα, ἣν δεδηλώκαμεν, καὶ λέγοντεσ αὑτοὺσ Μήδων ἀποίκουσ καὶ Περσῶν·
καὶ γάρ εἰσιν τούτων ἄποικοι. πέμψαντεσ οὖν πρὸσ τὸν Ἀντίοχον πρέσβεισ καὶ ἐπιστολὴν ἐδήλουν τὰ ὑπογεγραμμένα·
"βασιλεῖ Ἀντιόχῳ θεῷ ἐπιφανεῖ ὑπόμνημα παρὰ τῶν ἐν Σικίμοισ Σιδωνίων. οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι διά τινασ αὐχμοὺσ τῆσ χώρασ παρακολουθήσαντεσ ἀρχαίᾳ τινὶ δεισιδαιμονίᾳ ἔθοσ ἐποίησαν σέβειν τὴν παρὰ τοῖσ Ιοὐδαίοισ λεγομένην σαββάτων ἡμέραν, ἱδρυσάμενοι δὲ ἀνώνυμον ἐν τῷ Γαριζεὶν λεγομένῳ ὄρει ἱερὸν ἔθυον ἐπ’ αὐτοῦ τὰσ καθηκούσασ θυσίασ.
σοῦ δὲ τοῖσ Ιοὐδαίοισ τῆσ πονηρίασ αὐτῶν ἀξίωσ χρησαμένου, οἱ τὰ βασιλικὰ διοικοῦντεσ οἰόμενοι κατὰ συγγένειαν ἡμᾶσ ταὐτὰ ποιεῖν ἐκείνοισ ταῖσ ὁμοίαισ αἰτίαισ περιάπτουσιν, ὄντων ἡμῶν τὸ ἀνέκαθεν Σιδωνίων, καὶ τοῦτο φανερόν ἐστιν ἐκ τῶν πολιτικῶν ἀναγραφῶν.
ἀξιοῦμεν οὖν σε τὸν εὐεργέτην καὶ σωτῆρα προστάξαι Ἀπολλωνίῳ τῷ μεριδάρχῃ καὶ Νικάνορι τῷ τὰ βασιλικὰ πράττοντι μηδὲν ἡμῖν ἐνοχλεῖν προσάπτουσι τὰσ τῶν Ιοὐδαίων αἰτίασ, ἡμῶν καὶ τῷ γένει καὶ τοῖσ ἔθεσιν ἀλλοτρίων ὑπαρχόντων, προσαγορευθῆναι δὲ τὸ ἀνώνυμον ἱερὸν Διὸσ Ἑλληνίου·
γενομένου γὰρ τούτου παυσόμεθα μὲν ἐνοχλούμενοι, τοῖσ δ’ ἔργοισ μετὰ ἀδείασ προσανέχοντεσ μείζονάσ σοι ποιήσομεν τὰσ προσόδουσ. " ταῦτα τῶν Σαμαρέων δεηθέντων ἀντέγραψεν αὐτοῖσ ὁ βασιλεὺσ τάδε·
"βασιλεὺσ Ἀντίοχοσ Νικάνορι. οἱ ἐν Σικίμοισ Σιδώνιοι ἐπέδωκαν τὸ κατακεχωρισμένον ὑπόμνημα. ἐπεὶ οὖν συμβουλευομένοισ ἡμῖν μετὰ τῶν φίλων παρέστησαν οἱ πεμφθέντεσ ὑπ’ αὐτῶν, ὅτι μηδὲν τοῖσ τῶν Ιοὐδαίων ἐγκλήμασι προσήκουσιν, ἀλλὰ τοῖσ Ἑλληνικοῖσ ἔθεσιν αἱροῦνται χρώμενοι ζῆν, ἀπολύομέν τε αὐτοὺσ τῶν αἰτιῶν, καὶ τὸ παρ’ αὐτοῖσ ἱερόν, καθάπερ ἠξιώκασι, προσαγορευθήτω Διὸσ Ἑλ ληνίου.
" ταῦτα δὲ καὶ Ἀπολλωνίῳ τῷ μεριδάρχῃ ἐπέστειλεν ἕκτῳ ἔτει καὶ τεσσαρακοστῷ μηνὸσ Ἑκατομβαιῶνοσ Ὑρκανίου ὀκτωκαιδεκάτῃ.
Κατὰ δὲ τὸν αὐτὸν καιρὸν ἦν τισ οἰκῶν ἐν Μωδαὶ̈ κώμῃ τῆσ Ιοὐδαίασ, ὄνομα Ματταθίασ, υἱὸσ Ιωἄννου τοῦ Συμεῶνοσ τοῦ Ἀσαμωναίου, ἱερεὺσ ἐξ ἐφημερίδοσ Ιὤαβοσ, Ιἑροσολυμίτησ.
ἦσαν δ’ αὐτῷ υἱοὶ πέντε, Ιωἄννησ ὁ καλούμενοσ Γάδδησ καὶ Σίμων ὁ κληθεὶσ Θάτισ καὶ Ιοὔδασ ὁ καλούμενοσ Μακαβαῖοσ καὶ Ἐλεάζαροσ ὁ κληθεὶσ Αὐρὰν καὶ Ιὠνάθησ ὁ κληθεὶσ Ἀφφοῦσ.
οὗτοσ οὖν ὁ Ματταθίασ ἀπωδύρετο τοῖσ τέκνοισ τὴν κατάστασιν τῶν πραγμάτων καὶ τήν τε τῆσ πόλεωσ διαρπαγὴν καὶ τοῦ ναοῦ τὴν σύλησιν καὶ τοῦ πλήθουσ τὰσ συμφοράσ, ἔλεγέν τε κρεῖττον αὐτοῖσ εἶναι ὑπὲρ τῶν πατρίων νόμων ἀποθανεῖν ἢ ζῆν οὕτωσ ἀσεβῶσ.
κατακολουθήσειν γὰρ αὐτῷ καὶ τοὺσ πολίτασ, καὶ διὰ τοῦτο τιμηθήσεσθαι πρὸσ τοῦ βασιλέωσ, ὁ Ματταθίασ οὐκ ἔφασκεν ποιήσειν, οὐδ’ εἰ τὰ πάντα ἔθνη τοῖσ Ἀντιόχου προστάγμασιν ἢ διὰ φόβον ἢ δι’ εὐαρέστησιν ὑπακούει, πεισθήσεσθαί ποτ’ αὐτὸσ μετὰ τῶν τέκνων τὴν πάτριον θρησκείαν ἐγκαταλιπεῖν.
καὶ τὸν βωμὸν καθελὼν ἀνέκραγεν, "εἴ τισ ζηλωτήσ ἐστιν τῶν πατρίων ἐθῶν καὶ τῆσ τοῦ θεοῦ θρησκείασ, ἑπέσθω, φησίν, ἐμοί," καὶ ταῦτ’ εἰπὼν μετὰ τῶν τέκνων εἰσ τὴν ἔρημον ἐξώρμησεν καταλιπὼν ἅπασαν τὴν αὐτοῦ κτῆσιν ἐν τῇ κώμῃ.
τὸ δ’ αὐτὸ καὶ ἄλλοι ποιήσαντεσ μετὰ τέκνων καὶ γυναικῶν ἔφυγον εἰσ τὴν ἔρημον καὶ ἐν τοῖσ σπηλαίοισ διῆγον.
ἀκούσαντεσ δὲ ταῦθ’ οἱ τοῦ βασιλέωσ στρατηγοὶ καὶ τὴν δύναμιν ὅσην εἶναι συνέβαινεν ἐν τῇ ἀκροπόλει τῶν Ιἑροσολύμων ἀναλαβόντεσ ἐδίωξαν εἰσ τὴν ἔρημον τοὺσ Ιοὐδαίουσ. καὶ καταλαβόντεσ τὸ μὲν πρῶτον αὐτοὺσ ἐπεχείρουν πείθειν μετανοήσαντασ αἱρεῖσθαι τὰ συμφέροντα καὶ μὴ προσάγειν αὐτοῖσ ἀνάγκην, ὥστ’ αὐτοῖσ χρήσασθαι πολέμου νόμῳ·
μὴ προσδεχομένων δὲ τοὺσ λόγουσ, ἀλλὰ τἀναντία φρονούντων, συμβάλλουσιν αὐτοῖσ εἰσ μάχην σαββάτων ἡμέρᾳ, καὶ ὡσ εἶχον οὕτωσ ἐν τοῖσ σπηλαίοισ αὐτοὺσ κατέφλεξαν οὐδὲ ἀμυνομένουσ ἀλλ’ οὐδὲ τὰσ εἰσόδουσ ἐμφράξαντασ·
τοῦ δὲ ἀμύνασθαι διὰ τὴν ἡμέραν ἀπέσχοντο μηδ’ ἐν κακοῖσ παραβῆναι τὴν τοῦ σαββάτου τιμὴν θελήσαντεσ· ἀργεῖν γὰρ ἡμῖν ἐν αὐτῇ νόμιμόν ἐστιν. ἀπέθανον μὲν οὖν σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοισ ἐμπνιγέντεσ τοῖσ σπηλαίοισ ὡσεὶ χίλιοι, πολλοὶ δὲ καὶ διασωθέντεσ τῷ Ματταθίᾳ προσέθεντο κἀκεῖνον ἄρχοντα ἀπέδειξαν.
ὁ δὲ καὶ σαββάτοισ αὐτοὺσ ἐδίδαξε μάχεσθαι λέγων, ὡσ εἰ μὴ ποιήσουσι τοῦτο φυλαττόμενοι τὸ νόμιμον, αὐτοῖσ ἔσονται πολέμιοι, τῶν μὲν ἐχθρῶν κατ’ ἐκείνην τὴν ἡμέραν αὐτοῖσ προσβαλλόντων, αὐτῶν δ’ οὐκ ἀμυνομένων, κωλύσειν τε μηδὲν οὕτωσ ἀμαχητὶ πάντασ ἀπολέσθαι.
ταῦτ’ εἰπὼν ἔπεισεν αὐτούσ, καὶ ἄχρι δεῦρο μένει παρ’ ἡμῖν τὸ καὶ σαββάτοισ, εἴ ποτε δεήσειεν, μάχεσθαι.
ποιήσασ οὖν δύναμιν πολλὴν περὶ αὐτὸν Ματταθίασ τούσ τε βωμοὺσ καθεῖλεν καὶ τοὺσ ἐξαμαρτάνοντασ ἀπέκτεινεν, ὅσουσ λαβεῖν ὑποχειρίουσ ἠδυνήθη·
πολλοὶ γὰρ δι’ εὐλάβειαν διεσπάρησαν εἰσ τὰ πέριξ ἔθνη· τῶν τε παίδων τοὺσ οὐ περιτετμημένουσ ἐκέλευσε περιτέμνεσθαι τοὺσ ἐπὶ τῷ κωλύειν καθεσταμένουσ ἐκβαλών. ἀλλ’ ἀξιῶ παῖδασ ὄντασ ἐμοὺσ ἐμμεῖναι καὶ βίασ ἁπάσησ καὶ ἀνάγκησ ἐπάνω γενέσθαι, τὰσ ψυχὰσ οὕτω παρασκευασαμένουσ, ὥστ’ ἀποθανεῖν ὑπὲρ τῶν νόμων, ἂν δέῃ, λογιζομένουσ τοῦθ’, ὅτι τὸ θεῖον τοιούτουσ ὑμᾶσ ὁρῶν οὐχ ὑπερόψεται, τῆσ δ’ ἀρετῆσ ἀγασάμενον ἀποδώσει πάλιν ὑμῖν αὐτοὺσ καὶ τὴν ἐλευθερίαν, ἐν ᾗ ζήσεσθε μετ’ ἀδείασ τῶν ἰδίων ἀπολαύοντεσ ἐθῶν, ἀποκαταστήσει·
θνητὰ μὲν γὰρ τὰ σώματα ἡμῶν καὶ ἐπίκηρα, τῇ δὲ τῶν ἔργων μνήμῃ τάξιν ἀθανασίασ λαμβάνομεν, ἧσ ἐρασθέντασ ὑμᾶσ βούλομαι διώκειν τὴν εὔκλειαν καὶ τὰ μέγιστα ὑφισταμένουσ μὴ ὀκνεῖν ὑπὲρ αὐτῶν ἀπολιπεῖν τὸν βίον.
μάλιστα δ’ ὑμῖν ὁμονοεῖν παραινῶ καὶ πρὸσ ὅ τισ ὑμῶν πέφυκεν ἀμείνων θατέρου πρὸσ τοῦτ’ εἴκοντασ ἀλλήλοισ οἰκείαισ χρῆσθαι ταῖσ ἀρεταῖσ.
καὶ Σίμωνα μὲν τὸν ἀδελφὸν συνέσει προύχοντα πατέρα ἡγεῖσθε καὶ οἷσ ἂν οὗτοσ συμβουλεύσῃ πείθεσθε, Μακαβαῖον δὲ τῆσ στρατιᾶσ δι’ ἀνδρείαν καὶ ἰσχὺν στρατηγὸν ἕξετε· τὸ γὰρ ἔθνοσ οὗτοσ ἐκδικήσει καὶ ἀμυνεῖται τοὺσ πολεμίουσ.
προσίεσθε δὲ καὶ τοὺσ δικαίουσ καὶ θεοσεβεῖσ καὶ τὴν δύναμιν αὐτῶν αὔξετε. Ταῦτα διαλεχθεὶσ τοῖσ παισὶν καὶ τὸν θεὸν εὐξάμενοσ σύμμαχον αὐτοῖσ γενέσθαι καὶ τῷ λαῷ τὴν ἰδίαν ἀνασῶσαι πάλιν τοῦ βίου συνήθειαν, μετ’ οὐ πολὺ τελευτᾷ, καὶ θάπτεται μὲν ἐν Μωδαὶ̈ πένθοσ ἐπ’ αὐτῷ μέγα παντὸσ τοῦ λαοῦ ποιησαμένου, διεδέξατο δὲ τὴν προστασίαν τῶν πραγμάτων ὁ παῖσ αὐτοῦ Ιοὔδασ ὁ καὶ Μακκαβαῖοσ ἑκατοστῷ ἔτει καὶ τεσσαρακοστῷ καὶ ἕκτῳ.
συναραμένων δ’ αὐτῷ προθύμωσ τῶν ἀδελφῶν καὶ τῶν ἄλλων τούσ τε πολεμίουσ ἐξέβαλεν ἐκ τῆσ χώρασ καὶ τοὺσ παρανομήσαντασ τῶν ὁμοφύλων εἰσ τὰ πάτρια διεχρήσατο καὶ ἐκαθάρισεν ἀπὸ παντὸσ μιάσματοσ τὴν γῆν.
Ταῦτ’ ἀκούσασ Ἀπολλώνιοσ ὁ τῆσ Σαμαρείασ στρατηγὸσ ἀναλαβὼν τὴν δύναμιν ὡρ́μησεν ἐπὶ τὸν Ιοὔδαν.
ὁ δὲ ἀπήντησεν αὐτῷ καὶ συμβαλὼν κρατεῖ τῇ μάχῃ καὶ πολλοὺσ μὲν αὐτῶν ἀπέκτεινεν, ἐν οἷσ καὶ τὸν στρατηγὸν Ἀπολλώνιον, οὗ καὶ τὴν μάχαιραν, ᾗ χρῆσθαι συνέβαινεν ἐκεῖνον, σκυλεύσασ αὐτὸσ εἶχεν, πλείουσ δὲ τραυματίασ ἐποίησεν καὶ πολλὴν λείαν ἐκ τοῦ στρατοπέδου λαβὼν τῶν πολεμίων ἀνεχώρησεν. Σήρων δ’ ὁ τῆσ κοίλησ Συρίασ στρατηγόσ, ἀκούσασ ὅτι πολλοὶ προσκεχωρήκασιν τῷ Ιοὔδᾳ καὶ δύναμιν ἤδη περιβέβληται πρὸσ ἀγῶνασ καὶ πολέμουσ ἀξιόλογον, ἐπ’ αὐτὸν ἔγνω στρατεύσασθαι προσήκειν ὑπολαμβάνων τοὺσ εἰσ τὰ τοῦ βασιλέωσ προστάγματα παρανομοῦντασ πειρᾶσθαι κολάζειν.
συναγαγὼν οὖν δύναμιν ὅση παρῆν αὐτῷ, προσκαταλέξασ δὲ καὶ τῶν Ιοὐδαίων τοὺσ φυγάδασ καὶ ἀσεβεῖσ ἐπὶ τὸν Ιοὔδαν παρεγίγνετο·
προελθὼν δὲ ἄχρι Βαιθώρων κώμησ τῆσ Ιοὐδαίασ αὐτόθι στρατοπεδεύεται. ὁ δὲ Ιοὔδασ ἀπαντήσασ αὐτῷ καὶ συμβαλεῖν προαιρούμενοσ, ἐπεὶ τοὺσ στρατιώτασ ἑώρα πρὸσ τὴν μάχην διά τε τὴν ὀλιγότητα καὶ δι’ ἀσιτίαν, νενηστεύκεσαν γάρ, ὀκνοῦντασ, παρεθάρσυνεν λέγων οὐκ ἐν τῷ πλήθει τὸ νικᾶν εἶναι καὶ κρατεῖν τῶν πολεμίων, ἀλλ’ ἐν τῷ πρὸσ τὸ θεῖον εὐσεβεῖν.
καὶ τούτου σαφέστατον ἔχειν παράδειγμα τοὺσ προγόνουσ, οἳ διὰ δικαιοσύνην καὶ τὸ περὶ τῶν ἰδίων νόμων καὶ τέκνων ἀγωνίζεσθαι πολλὰσ πολλάκισ ἥττησαν μυριάδασ·
τὸ γὰρ μηδὲν ἀδικεῖν ἰσχυρὰ δύναμισ. ταῦτ’ εἰπὼν πείθει τοὺσ σὺν αὐτῷ καταφρονήσαντασ τοῦ πλήθουσ τῶν ἐναντίων ὁμόσε χωρῆσαι τῷ Σήρωνι, καὶ συμβαλὼν τρέπει τοὺσ Σύρουσ·
πεσόντοσ γὰρ τοῦ στρατηγοῦ πάντεσ φεύγειν ὡρ́μησαν, ὡσ ἐν τούτῳ τῆσ σωτηρίασ αὐτοῖσ ἀποκειμένησ. ἐπιδιώκων δ’ ἄχρι τοῦ πεδίου κτείνει τῶν πολεμίων ὡσεὶ ὀκτακοσίουσ· οἱ δὲ λοιποὶ διεσώθησαν εἰσ τὴν παραλίαν. Ταῦτα ἀκούσασ ὁ βασιλεὺσ Ἀντίοχοσ μεγάλωσ ὠργίσθη τοῖσ γεγενημένοισ, καὶ πᾶσαν τὴν οἰκείαν δύναμιν ἀθροίσασ καὶ πολλοὺσ ἐκ τῶν νήσων μισθοφόρουσ παραλαβὼν ἡτοιμάζετο περὶ τὴν ἀρχὴν τοῦ ἐάροσ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἐμβαλεῖν.
ἐπεὶ δὲ τὸ στρατιωτικὸν διανείμασ ἑώρα τοὺσ θησαυροὺσ ἐπιλείποντασ καὶ χρημάτων ἔνδειαν οὖσαν, οὔτε γὰρ οἱ φόροι πάντεσ ἐτελοῦντο διὰ τὰσ τῶν ἐθνῶν στάσεισ μεγαλόψυχόσ τε ὢν καὶ φιλόδωροσ οὐκ ἠρκεῖτο τοῖσ οὖσιν, ἔγνω πρῶτον εἰσ τὴν Περσίδα πορευθεὶσ τοὺσ φόρουσ τῆσ χώρασ συναγαγεῖν.
τρέφειν μὲν Ἀντίοχον τὸν υἱὸν αὐτοῦ μετὰ πάσησ φροντίδοσ ἐνετείλατο ἑώσ ἂν οὗ παραγένηται, καταστρεψάμενον δὲ τὴν Ιοὐδαίαν καὶ τοὺσ οἰκοῦντασ αὐτὴν ἐξανδραποδισάμενον ἀφανίσαι τὰ Ιἑροσόλυμα καὶ τὸ γένοσ αὐτῶν ἀπολέσαι.
καὶ ταῦτα μὲν ἐπιστείλασ τῷ Λυσίᾳ ὁ βασιλεὺσ Ἀντίοχοσ ἐξήλασεν εἰσ τὴν Περσίδα τῷ ἑκατοστῷ καὶ τεσσαρακοστῷ καὶ ἑβδόμῳ ἔτει, καὶ περαιωσάμενοσ τὸν Εὐφράτην ἀνέβαινεν πρὸσ τοὺσ ἄνω σατράπασ.
Ὁ δὲ Λυσίασ ἐπιλεξάμενοσ Πτολεμαῖον τὸν Δορυμένουσ καὶ Νικάνορα καὶ Γοργίαν, ἄνδρασ δυνατοὺσ τῶν φίλων τῶν τοῦ βασιλέωσ, καὶ παραδοὺσ αὐτοῖσ πεζῆσ μὲν δυνάμεωσ μυριάδασ τέσσαρασ, ἱππεῖσ δὲ ἑπτακισχιλίουσ, ἐξέπεμψεν ἐπὶ τὴν Ιοὐδαίαν.
οἱ δὲ ἄχρισ Ἐμμαοῦ πόλεωσ ἐλθόντεσ ἐπὶ τῇ πεδινῇ καταστρατοπεδεύονται. προσγίγνονται δ’ αὐτοῖσ σύμμαχοι ἀπό τε τῆσ Συρίασ καὶ τῆσ πέριξ χώρασ καὶ πολλοὶ τῶν πεφευγότων Ιοὐδαίων, ἔτι γε μὴν καὶ τῶν ἐμπόρων τινὲσ ὡσ ὠνησόμενοι τοὺσ αἰχμαλωτισθησομένουσ, πέδασ μὲν κομίζοντεσ αἷσ δήσουσιν τοὺσ ληφθησομένουσ, ἄργυρον δὲ καὶ χρυσὸν τιμὴν αὐτῶν καταθησόμενοι.
τὸ δὲ στρατόπεδον καὶ τὸ πλῆθοσ τῶν ἐναντίων Ιοὔδασ κατανοήσασ ἔπειθε τοὺσ οἰκείουσ στρατιώτασ θαρρεῖν καὶ παρεκελεύετο τὰσ ἐλπίδασ τῆσ νίκησ ἔχοντασ ἐν τῷ θεῷ τοῦτον ἱκετεύειν τῷ πατρίῳ νόμῳ σάκκουσ περιθεμένουσ, καὶ τὸ σύνηθεσ αὐτῷ σχῆμα τῆσ ἱκεσίασ παρὰ τοὺσ μεγάλουσ κινδύνουσ ἐπιδείξαντασ τούτῳ δυσωπῆσαι παρασχεῖν αὐτοῖσ τὸ κατὰ τῶν ἐχθρῶν κράτοσ.
διατάξασ δὲ τὸν ἀρχαῖον αὐτοὺσ τρόπον καὶ πάτριον κατὰ χιλιάρχουσ καὶ ταξιάρχουσ καὶ τοὺσ νεογάμουσ ἀπολύσασ καὶ τοὺσ τὰσ κτήσεισ νεωστὶ πεποιημένουσ, ὅπωσ μὴ διὰ τὴν τούτων ἀπόλαυσιν φιλοζωοῦντεσ ἀτολμότερον μάχωνται, καταστὰσ τοιούτοισ παρώρμα λόγοισ πρὸσ τὸν ἀγῶνα τοὺσ αὐτοῦ στρατιώτασ·
"καιρὸσ μὲν [οὖν] ὑμῖν οὐκ ἄλλοσ ἀναγκαιότεροσ τοῦ παρόντοσ, ὦ ἑταῖροι, εἰσ εὐψυχίαν καὶ κινδύνων καταφρόνησιν καταλείπεται·
νῦν γὰρ ἔστιν ἀνδρείωσ ἀγωνισαμένοισ τὴν ἐλευθερίαν ἀπολαβεῖν, ἣν καὶ δι’ αὐτὴν ἅπασιν ἀγαπητὴν οὖσαν ὑμῖν ὑπὲρ ἐξουσίασ τοῦ θρησκεύειν τὸ θεῖον ποθεινοτέραν εἶναι συμβέβηκεν. ὡσ οὖν ἐν τῷ παρόντι κειμένων ὑμῖν ταύτην τε ἀπολαβεῖν καὶ τὸν εὐδαίμονα καὶ μακάριον βίον ἀνακτήσασθαι, οὗτοσ δ’ ἦν ὁ κατὰ τοὺσ νόμουσ καὶ τὴν πάτριον συνήθειαν, ἢ τὰ αἴσχιστα παθεῖν καὶ μηδὲ σπέρμα τοῦ γένουσ ὑμῶν ὑπολειφθῆναι κακῶν ἐν τῇ μάχῃ γενομένων, οὕτωσ ἀγωνίζεσθε, τὸ μὲν ἀποθανεῖν καὶ μὴ πολεμοῦσιν ὑπάρξον ἡγούμενοι, τὸ δ’ ὑπὲρ τηλικούτων ἐπάθλων, ἐλευθερίασ πατρίδοσ νόμων εὐσεβείασ, αἰώνιον τὴν εὔκλειαν κατασκευάσειν πεπιστευκότεσ·
ἑτοιμάζεσθε τοιγαροῦν οὕτωσ τὰσ ψυχὰσ ὡσ αὔριον ἅμ’ ἡμέρᾳ συμβαλοῦντεσ τοῖσ πολεμίοισ.
Καὶ ὁ μὲν Ιοὔδασ ταῦτα παραθαρσύνων τὴν στρατιὰν ἔλεξεν.
τῶν δὲ πολεμίων πεμψάντων Γοργίαν μετὰ πεντακισχιλίων πεζῶν καὶ χιλίων ἱππέων, ὅπωσ διὰ τῆσ νυκτὸσ ἐπιπέσῃ τῷ Ιοὔδᾳ, καὶ πρὸσ τοῦτο ὁδηγοὺσ ἔχοντοσ αὐτοῦ τινασ τῶν πεφευγότων Ιοὐδαίων, αἰσθόμενοσ ὁ τοῦ Ματταθίου παῖσ ἔγνω καὶ αὐτὸσ τοῖσ ἐν τῇ παρεμβολῇ τῶν πολεμίων ἐπιπεσεῖν καὶ ταῦτα διῃρημένησ αὐτῶν τῆσ δυνάμεωσ. καθ’ ὡρ́αν οὖν δειπνοποιησάμενοσ καὶ πολλὰ πυρὰ καταλιπὼν ἐπὶ τοῦ στρατοπέδου δι’ ὅλησ ὥδευε τῆσ νυκτὸσ ἐπὶ τοὺσ ἐν Ἐμμαοῖ τῶν πολεμίων.
οὐχ εὑρὼν δ’ ἐν τῷ στρατοπέδῳ τοὺσ ἐχθροὺσ ὁ Γοργίασ, ἀλλ’ ὑπονοήσασ ἀναχωρήσαντασ αὐτοὺσ ἐν τοῖσ ὄρεσι κεκρύφθαι, πορευθεὶσ ἔγνω ζητεῖν, ὅπου ποτ’ εἰε͂ν. περὶ δὲ τὸν ὄρθρον ἐπιφαίνεται τοῖσ ἐν Ἐμμαοῖ πολεμίοισ ὁ Ιοὔδασ μετὰ τρισχιλίων φαύλωσ ὡπλισμένων διὰ πενίαν, καὶ θεασάμενοσ τοὺσ ἐχθροὺσ ἄριστα πεφραγμένουσ καὶ μετ’ ἐμπειρίασ πολλῆσ ἐστρατοπεδευμένουσ, προτρεψάμενοσ τοὺσ ἰδίουσ, ὡσ καὶ γυμνοῖσ τοῖσ σώμασιν μάχεσθαι δεῖ καὶ τὸ θεῖον ἤδη που καὶ τοῖσ οὕτωσ ἔχουσιν τὸ κατὰ τῶν πλειόνων καὶ ὡπλισμένων κράτοσ ἔδωκεν ἀγασάμενον αὐτοὺσ τῆσ εὐψυχίασ, ἐκέλευσε σημῆναι τοὺσ σαλπιγκτάσ.
ἔπειτ’ ἐμπεσὼν ἀπροσδοκήτοισ τοῖσ πολεμίοισ καὶ ἐκπλήξασ αὐτῶν τὴν διάνοιαν καὶ ταράξασ πολλοὺσ μὲν ἀπέκτεινεν ἀνθισταμένουσ, τοὺσ δὲ λοιποὺσ διώκων ἦλθεν ἄχρι Γαζάρων καὶ τῶν πεδίων τῆσ Ἰδουμαίασ καὶ Ἀζώτου καὶ Ιἀμνείασ·
ἔπεσόν τε αὐτῶν ὡσ περὶ τρισχιλίουσ. Ιοὔδασ δὲ τῶν μὲν σκύλων παρεκελεύετο μὴ ἐπιθυμεῖν τοὺσ αὐτοῦ στρατιώτασ·
ἔτι γὰρ αὐτοῖσ ἀγῶνά τινα καὶ μάχην [εἶναι] πρὸσ Γοργίαν καὶ τὴν σὺν αὐτῷ δύναμιν· κρατήσαντασ δὲ καὶ τούτων τότε σκυλεύσειν ἐπ’ ἀδείασ ἔλεγεν τοῦτο μόνον ἔχοντασ καὶ μηδὲν ἕτερον ἐκδεχομένουσ. ἔτι δὲ αὐτοῦ διαλεγομένου ταῦτα πρὸσ τοὺσ στρατιώτασ ὑπερκύψαντεσ οἱ τοῦ Γοργίου τὴν μὲν στρατιὰν ἣν ἐν τῇ παρεμβολῇ κατέλιπον ὁρῶσιν τετραμμένην, τὸ δὲ στρατόπεδον ἐμπεπρησμένον·
ὁ γὰρ καπνὸσ αὐτοῖσ πόρρωθεν οὖσιν τοῦ συμβεβηκότοσ δήλωσιν ἔφερεν. ὡσ οὖν ταῦθ’ οὕτωσ ἔχοντα ἔμαθον οἱ σὺν Γοργίᾳ καὶ τοὺσ μετὰ Ιοὔδου πρὸσ παράταξιν ἑτοίμουσ κατενόησαν, καὶ αὐτοὶ δείσαντεσ εἰσ φυγὴν ἐτράπησαν.
ὁ δὲ Ιοὔδασ ὡσ ἀμαχητὶ τῶν μετὰ Γοργίου στρατιωτῶν ἡττημένων ὑποστρέψασ ἀνῃρεῖτο τὰ σκῦλα, πολὺν δὲ χρυσὸν καὶ ἄργυρον καὶ πορφύραν καὶ ὑάκινθον λαβὼν εἰσ τὴν οἰκείαν ὑπέστρεψε χαίρων καὶ ὑμνῶν τὸν θεὸν ἐπὶ τοῖσ κατωρθωμένοισ·
οὐ μικρὰ γὰρ αὐτοῖσ ἡ νίκη πρὸσ τὴν ἐλευθερίαν συνεβάλλετο. Λυσίασ δὲ συγχυθεὶσ ἐπὶ τῇ τῶν ἐκπεμφθέντων ἥττῃ τῷ ἐχομένῳ ἔτει μυριάδασ ἀνδρῶν ἐπιλέκτων ἀθροίσασ ἓξ καὶ πεντακισχιλίουσ λαβὼν ἱππεῖσ ἐνέβαλεν εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν, καὶ ἀναβὰσ εἰσ τὴν ὀρεινὴν ἐν Βεθσούροισ κώμῃ τῆσ Ιοὐδαίασ ἐστρατοπεδεύσατο.
ἀπήντησε δὲ μετὰ μυρίων Ιοὔδασ, καὶ τὸ πλῆθοσ ἰδὼν τῶν πολεμίων σύμμαχον ἐπ’ αὐτῷ γενέσθαι τὸν θεὸν εὐξάμενοσ, συμβαλὼν τοῖσ προδρόμοισ τῶν πολεμίων νικᾷ τούτουσ καὶ φονεύσασ αὐτῶν ὡσ πεντακισχιλίουσ τοῖσ λοιποῖσ ἦν ἐπίφοβοσ.
ἀμέλει κατανοήσασ ὁ Λυσίασ τὸ φρόνημα τῶν Ιοὐδαίων, ὡσ ἕτοιμοι τελευτᾶν εἰσιν, εἰ μὴ ζήσουσιν ἐλεύθεροι, καὶ δείσασ αὐτῶν τὴν ἀπόγνωσιν ὡσ ἰσχύν, ἀναλαβὼν τὴν λοιπὴν δύναμιν ὑπέστρεψεν εἰσ Ἀντιόχειαν καὶ διέτριβεν ἐκεῖ ξενολογῶν καὶ παρασκευαζόμενοσ μετὰ μείζονοσ στρατιᾶσ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἐμβαλεῖν.
Τοσαυτάκισ οὖν ἡττημένων ἤδη τῶν Ἀντιόχου τοῦ βασιλέωσ στρατηγῶν ὁ Ιοὔδασ ἐκκλησιάσασ ἔλεγεν μετὰ πολλὰσ νίκασ, ἃσ ὁ θεὸσ αὐτοῖσ ἔδωκεν, ἀναβῆναι δεῖν εἰσ Ιἑροσόλυμα καὶ τὸν ναὸν καθαρίσαι καὶ τὰσ νενομισμένασ θυσίασ προσφέρειν.
ὡσ δὲ παραγενόμενοσ μετὰ παντὸσ τοῦ πλήθουσ εἰσ Ιἑροσόλυμα τὸν ναὸν ἔρημον εὑρ͂εν καὶ καταπεπρησμένασ τὰσ πύλασ καὶ φυτὰ διὰ τὴν ἐρημίαν αὐτόματα ἐν τῷ ἱερῷ ἀναβεβλαστηκότα, θρηνεῖν ἤρξατο μετὰ τῶν ἰδίων ἐπὶ τῇ ὄψει τοῦ ναοῦ συγχυθείσ.
ἐπιλεξάμενοσ δέ τινασ τῶν αὐτοῦ στρατιωτῶν προσέταξε τούτοισ ἐκπολεμῆσαι τοὺσ τὴν ἄκραν φυλάττοντασ, ἄχρι τὸν ναὸν αὐτὸσ ἁγνίσειεν.
καὶ καθάρασ ἐπιμελῶσ αὐτὸν εἰσεκόμισε καινὰ σκεύη, λυχνίαν τράπεζαν βωμόν, ἐκ χρυσοῦ πεποιημένα, ἀπήρτησεν δὲ καὶ τὰ ἐμπετάσματα τῶν θυρῶν καὶ τὰσ θύρασ αὐτὰσ ἐπέθηκεν, καθελὼν δὲ καὶ τὸ θυσιαστήριον καινὸν ἐκ λίθων συμμίκτων ᾠκοδόμησεν οὐ λελαξευμένων ὑπὸ σιδήρου. πέμπτῃ δὲ καὶ εἰκάδι τοῦ Ἐξελέου μηνόσ, ὃν οἱ Μακεδόνεσ Ἀπελλαῖον καλοῦσιν, ἧψάν τε φῶτα ἐπὶ τῆσ λυχνίασ καὶ ἐθυμίασαν ἐπὶ τοῦ βωμοῦ καὶ ἄρτουσ ἐπὶ τὴν τράπεζαν ἐπέθεσαν καὶ ὡλοκαύτησαν ἐπὶ τοῦ καινοῦ θυσιαστηρίου.
ἔτυχεν δὲ ταῦτα κατὰ τὴν αὐτὴν ἡμέραν γίνεσθαι, καθ’ ἣν καὶ μετέπεσεν αὐτῶν ἡ ἅγιοσ θρησκεία εἰσ βέβηλον καὶ κοινὴν συνήθειαν μετὰ ἔτη τρία·
τὸν γὰρ ναὸν ἐρημωθέντα ὑπὸ Ἀντιόχου διαμεῖναι τοιοῦτον ἔτεσι συνέβη τρισίν· ἔτει γὰρ πέμπτῳ καὶ τεσσαρακοστῷ καὶ ἑκατοστῷ ταῦτα περὶ τὸν ναὸν ἐγένετο, πέμπτῃ δὲ καὶ εἰκάδι τοῦ Ἀπελλαίου μηνὸσ ὀλυμπιάδι ἑκατοστῇ καὶ πεντηκοστῇ καὶ τρίτῃ, ἀνενεώθη δὲ κατὰ τὴν αὐτὴν ἡμέραν πέμπτῃ καὶ εἰκοστῇ τοῦ Ἀπελλαίου μηνὸσ ὀγδόῳ καὶ τεσσαρακοστῷ καὶ ἑκατοστῷ ἔτει ὀλυμπιάδι ἑκατοστῇ καὶ πεντηκοστῇ καὶ τετάρτῃ.
τὴν δ’ ἐρήμωσιν τοῦ ναοῦ συνέβη γενέσθαι κατὰ τὴν Δανιήλου προφητείαν πρὸ τετρακοσίων καὶ ὀκτὼ γενομένην ἐτῶν·
ἐδήλωσεν γάρ, ὅτι Μακεδόνεσ καταλύσουσιν αὐτόν. Εὥρταζε δὲ ὁ Ιοὔδασ μετὰ τῶν πολιτῶν τὴν ἀνάκτησιν τῆσ περὶ τὸν ναὸν θυσίασ ἐφ’ ἡμέρασ ὀκτὼ μηδὲν ἀπολιπὼν ἡδονῆσ εἶδοσ, ἀλλὰ πολυτελέσι μὲν καὶ λαμπραῖσ ταῖσ θυσίαισ κατευωχῶν αὐτούσ, ὕμνοισ δὲ καὶ ψαλμοῖσ τὸν μὲν θεὸν τιμῶν αὐτοὺσ δὲ τέρπων.
τοσαύτῃ δ’ ἐχρήσαντο τῇ περὶ τὴν ἀνανέωσιν τῶν ἐθῶν ἡδονῇ μετὰ χρόνον πολὺν ἀπροσδοκήτωσ ἐν ἐξουσίᾳ γενόμενοι τῆσ θρησκείασ, ὡσ νόμον θεῖναι τοῖσ μετ’ αὐτοὺσ ἑορτάζειν τὴν ἀνάκτησιν τῶν περὶ τὸν ναὸν ἐφ’ ἡμέρασ ὀκτώ.
καὶ ἐξ ἐκείνου μέχρι τοῦ δεῦρο τὴν ἑορτὴν ἄγομεν καλοῦντεσ αὐτὴν φῶτα ἐκ τοῦ παρ’ ἐλπίδασ οἶμαι ταύτην ἡμῖν φανῆναι τὴν ἐξουσίαν τὴν προσηγορίαν θέμενοι τῇ ἑορτῇ.
τειχίσασ δ’ ἐν κύκλῳ τὴν πόλιν καὶ πρὸσ τὰσ ἐπιδρομὰσ τῶν πολεμίων πύργουσ οἰκοδομησάμενοσ ὑψηλοὺσ φύλακασ ἐν αὐτοῖσ ἐγκατέστησεν, καὶ τὴν Βεθσούραν δὲ πόλιν ὠχύρωσεν, ὅπωσ ἀντὶ φρουρίου αὐτῇ πρὸσ τὰσ ἀπὸ τῶν πολεμίων ἀνάγκασ ἔχῃ χρῆσθαι.
Τούτων οὕτωσ γενομένων τὰ πέριξ ἔθνη πρὸσ τὴν ἀναζωπύρησιν καὶ τὴν ἰσχὺν τῶν Ιοὐδαίων χαλεπῶσ διακείμενα πολλοὺσ ἐπισυνιστάμενα διέφθειρεν ἐνέδραισ καὶ ἐπιβουλαῖσ αὐτῶν ἐγκρατῆ γιγνόμενα.
πρὸσ τούτουσ πολέμουσ συνεχεῖσ ἐκφέρων ὁ Ιοὔδασ ἐπέχειν αὐτοὺσ τῆσ καταδρομῆσ καὶ ὧν ἐποίουν κακῶσ τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἐπειρᾶτο. καὶ τοῖσ Ἠσαῦ υἱοῖσ Ἰδουμαίοισ ἐπιπεσὼν κατὰ τὴν Ἀκραβατηνὴν πολλοὺσ αὐτῶν ἀπέκτεινεν καὶ ἐσκύλευσεν.
συγκλείσασ δὲ καὶ τοὺσ υἱοὺσ τοῦ Βαάνου λοχῶντασ τοὺσ Ιοὐδαίουσ περικαθίσασ ἐπολιόρκει καὶ τούσ τε πύργουσ αὐτῶν ἐνεπίμπρα καὶ τοὺσ ἄνδρασ διέφθειρεν. ἔπειτ’ ἐκεῖθεν ἐπὶ τοὺσ Ἀμμανίτασ ἐξώρμησεν δύναμιν μεγάλην καὶ πολυάνθρωπον ἔχοντασ, ὧν ἡγεῖτο Τιμόθεοσ.
χειρωσάμενοσ δὲ καὶ τούτουσ τὴν Ιἀζωρῶν ἐξαιρεῖ πόλιν, καὶ τάσ τε γυναῖκασ αὐτῶν καὶ τὰ τέκνα λαβὼν αἰχμαλώτουσ καὶ τὴν πόλιν ἐμπρήσασ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ὑπέστρεψεν. μαθόντα δ’ αὐτὸν τὰ γειτονεύοντα τῶν ἐθνῶν ἀνεστροφότα συναθροίζεται εἰσ τὴν Γαλαδηνὴν ἐπὶ τοὺσ ἐν τοῖσ ὁρ́οισ αὐτῶν Ιοὐδαίουσ.
οἱ δὲ καταφυγόντεσ εἰσ Διάθημα τὸ φρούριον πέμψαντεσ πρὸσ Ιοὔδαν ἐδήλουν αὐτῷ, ὅτι λαβεῖν ἐσπούδακεν Τιμόθεοσ τὸ χωρίον, εἰσ ὃ συνεπεφεύγεσαν. ἀναγινωσκομένων δὲ τῶν ἐπιστολῶν τούτων κἀκ τῆσ Γαλιλαίασ ἄγγελοι παραγίγνονται σημαίνοντεσ ἐπισυνῆχθαι τοὺσ ἐκ Πτολεμαί̈δοσ καὶ Τύρου καὶ Σιδῶνοσ καὶ τῶν ἄλλων ἐθνῶν τῆσ Γαλιλαίασ.
Πρὸσ οὖν ἀμφοτέρασ τὰσ τῶν ἠγγελμένων χρείασ σκεψάμενοσ Ιοὔδασ ὅ τι χρὴ ποιεῖν, Σίμωνα μὲν τὸν ἀδελφὸν προσέταξεν ὡσ τρισχιλίουσ τῶν ἐπιλέκτων λαβόντα τοῖσ ἐν Γαλιλαίᾳ βοηθὸν ἐξελθεῖν Ιοὐδαίοισ.
αὐτὸσ δὲ καὶ Ιὠνάθησ ὁ ἕτεροσ ἀδελφὸσ μετ’ ὀκτακισχιλίων στρατιωτῶν ὡρ́μησαν εἰσ τὴν Γαλαδῖτιν·
κατέλιπεν δ’ ἐπὶ τῶν ὑπολοίπων τῆσ δυνάμεωσ Ιὤσηπόν τε τὸν Ζαχαρία καὶ Ἀζαρίαν προστάξασ αὐτοῖσ φυλάττειν ἐπιμελῶσ τὴν Ιοὐδαίαν καὶ συνάπτειν πόλεμον πρὸσ μηδένα, ἑώσ ἂν αὐτὸσ ἐπανέλθῃ. ὁ μὲν οὖν Σίμων παραγενόμενοσ εἰσ τὴν Γαλιλαίαν καὶ συμβαλὼν τοῖσ ἐχθροῖσ εἰσ φυγὴν αὐτοὺσ ἔτρεψεν καὶ μέχρι τῶν πυλῶν τῆσ Πτολεμαί̈δοσ διώξασ ἀπέκτεινεν αὐτῶν ὡσ περὶ τρισχιλίουσ, καὶ τά τε σκῦλα λαβὼν τῶν ἀνῃρημένων καὶ τοὺσ αἰχμαλώτουσ Ιοὐδαίουσ καὶ τὴν ἀποσκευὴν αὐτῶν ἐπαγόμενοσ εἰσ τὴν οἰκείαν πάλιν ἀνέστρεψεν.
Ιοὔδασ δὲ ὁ Μακαβαῖοσ καὶ ὁ ἀδελφὸσ αὐτοῦ Ιὠνάθησ διαβάντεσ τὸν Ιὀρδάνην ποταμὸν καὶ ὁδὸν ἀπ’ αὐτοῦ τριῶν ἀνύσαντεσ ἡμερῶν τοῖσ Ναβαταίοισ εἰρηνικῶσ ὑπαντῶσιν περιτυγχάνουσιν.
ὧν διηγησαμένων τὰ περὶ τοὺσ ἐν τῇ Γαλάτιδι, ὡσ πολλοὶ κακοπαθοῦσιν αὐτῶν ἐν τοῖσ φρουρίοισ ἀπειλημμένοι καὶ ταῖσ πόλεσιν τῆσ Γαλάτιδοσ, καὶ παραινεσάντων αὐτῷ σπεύδειν ἐπὶ τοὺσ ἀλλοφύλουσ καὶ ζητεῖν ἀπ’ αὐτῶν σώζειν τοὺσ ὁμοεθνεῖσ, πεισθεὶσ ὑπέστρεψεν εἰσ τὴν ἔρημον, καὶ προσπεσὼν πρώτοισ τοῖσ τὴν Βοσόραν κατοικοῦσιν καὶ λαβὼν αὐτὴν καταβαλὼν πᾶν τὸ ἄρρεν καὶ μάχεσθαι δυνάμενον διέφθειρεν καὶ τὴν πόλιν ὑφῆψεν.
ἐπιγενομένησ δὲ νυκτὸσ οὐδ’ οὕτωσ ἐπέσχεν, ἀλλ’ ὁδεύσασ δι’ αὐτῆσ ἐπὶ τὸ φρούριον, ἔνθα τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἐγκεκλεῖσθαι συνέβαινεν περικαθεζομένου τὸ χωρίον Τιμοθέου μετὰ τῆσ δυνάμεωσ, ἑώθεν ἐπ’ αὐτὸ παραγίνεται.
καὶ καταλαβὼν ἤδη τοῖσ τείχεσι προσβεβληκότασ τοὺσ πολεμίουσ καὶ τοὺσ μὲν κλίμακασ, ὥστε ἀναβαίνειν ἐπ’ αὐτά, τοὺσ δὲ μηχανήματα προσφέροντασ, κελεύσασ τὸν σαλπικτὴν σημῆναι καὶ παρορμήσασ τοὺσ στρατιώτασ ὑπὲρ ἀδελφῶν καὶ συγγενῶν διακινδυνεῦσαι προθύμωσ, εἰσ τρία διελὼν τὸν στρατὸν ἐπιπίπτει κατὰ νώτου τοῖσ πολεμίοισ.
οἱ δὲ περὶ τὸν Τιμόθεον αἰσθόμενοι, ὅτι Μακαβαῖοσ εἰή, πεῖραν ἤδη καὶ πρότερον αὐτοῦ τῆσ ἀνδρείασ καὶ τῆσ ἐν τοῖσ πολέμοισ εὐτυχίασ εἰληφότεσ φυγῇ χρῶνται·
ἐφεπόμενοσ δὲ μετὰ τοῦ στρατεύματοσ ὁ Ιοὔδασ ἀναιρεῖ μὲν αὐτῶν ὡσ ὀκτακισχιλίουσ, ἀπονεύσασ δ’ εἰσ Μελλὰ πόλιν οὕτωσ λεγομένην τῶν ἀλλοφύλων λαμβάνει καὶ ταύτην καὶ τοὺσ μὲν ἄρρενασ ἅπαντασ ἀποκτείνει, τὴν δὲ πόλιν αὐτὴν ἐμπίπρησιν. ἄρασ δ’ ἐκεῖθεν τήν τε Χασφομάκη καὶ Βοσὸρ καὶ πολλὰσ ἄλλασ πόλεισ τῆσ Γαλάτιδοσ καταστρέφεται.
Χρόνῳ δ’ ὕστερον οὐ πολλῷ Τιμόθεοσ δύναμιν μεγάλην παρασκευασάμενοσ καὶ συμμάχουσ ἄλλουσ τε παραλαβὼν καὶ Ἀράβων τινὰσ μισθῷ πείσασ αὐτῷ συστρατεύειν ἧκεν ἄγων τὴν στρατιὰν πέραν τοῦ χειμάρρου Ῥομφῶν ἄντικρυσ·
πόλισ δ’ ἦν αὕτη· καὶ παρεκελεύετο τοὺσ στρατιώτασ, εἰ συμβάλοιεν εἰσ μάχην τοῖσ Ιοὐδαίοισ, προθύμωσ ἀγωνίζεσθαι καὶ κωλύειν αὐτοὺσ διαβαίνειν τὸν χείμαρρον·
διαβάντων γὰρ ἧτταν αὐτοῖσ προύλεγεν. Ιοὔδασ δ’ ἀκούσασ παρεσκευάσθαι τὸν Τιμόθεον πρὸσ μάχην ἀναλαβὼν ἅπασαν τὴν οἰκείαν δύναμιν ἔσπευδεν ἐπὶ τὸν πολέμιον, καὶ περαιωσάμενοσ τὸν χείμαρρον ἐπιπίπτει τοῖσ ἐχθροῖσ καὶ τοὺσ μὲν αὐτῶν ὑπαντιάζοντασ ἀνῄρει, τοὺσ δ’ εἰσ δέοσ ἐμβαλὼν ῥίψαντασ τὰ ὅπλα φεύγειν ἠνάγκασεν.
καὶ τινὲσ μὲν αὐτῶν διέδρασαν, οἱ δ’ εἰσ τὸ καλούμενον ἐγκρανὰσ τέμενοσ συμφυγόντεσ ἤλπισαν τεύξεσθαι σωτηρίασ.
Ιοὔδασ δὲ τὴν πόλιν καταλαβόμενοσ αὐτούσ τε ἀπέκτεινεν καὶ τὸ τέμενοσ ἐνέπρησεν ποικίλῃ χρησάμενοσ ἰδέᾳ τῆσ ἀπωλείασ τῶν πολεμίων. Ταῦτα διαπραξάμενοσ καὶ συναγαγὼν τοὺσ ἐν τῇ Γαλάτιδι Ιοὐδαίουσ μετὰ τέκνων καὶ γυναικῶν καὶ τῆσ ὑπαρχούσησ αὐτοῖσ ἀποσκευῆσ οἱο͂́σ τε ἦν εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἐπαναγαγεῖν.
ὡσ δ’ ἧκεν ἐπί τινα πόλιν Ἐμφρὼν ὄνομα ἐπὶ τῆσ ὁδοῦ κειμένην καὶ οὔτε ἄλλην αὐτῷ τραπομένῳ βαδίζειν δυνατὸν ἦν οὔτε ἀναστρέφειν ἤθελεν, πέμψασ πρὸσ τοὺσ ἐν αὐτῇ παρεκάλει τὰσ πύλασ ἀνοίξαντασ ἐπιτρέπειν αὐτῷ διὰ τῆσ πόλεωσ ἀπελθεῖν·
τάσ τε γὰρ πύλασ λίθοισ ἐμπεφράκεσαν καὶ τὴν διέξοδον ἀπετέμοντο. μὴ πειθομένων δὲ τῶν Ἐμφραίων παρορμήσασ τοὺσ μεθ’ ἑαυτοῦ κυκλωσάμενοσ ἐπολιόρκει, καὶ δι’ ἡμέρασ καὶ νυκτὸσ προσκαθίσασ ἐξαιρεῖ τὴν πόλιν καὶ πᾶν ὅσον ἄρρεν ἦν ἐν αὐτῇ κτείνασ καὶ καταπρήσασ ἅπασαν αὐτὴν ὁδὸν ἔσχεν·
τοσοῦτον δ’ ἦν τὸ τῶν πεφονευμένων πλῆθοσ, ὡσ ἐπ’ αὐτῶν βαδίζειν τῶν νεκρῶν. διαβάντεσ δὲ τὸν Ιὀρδάνην ἧκον εἰσ τὸ μέγα πεδίον, οὗ κεῖται κατὰ πρόσωπον πόλισ Βεθσάνη καλουμένη πρὸσ Ἑλλήνων Σκυθόπολισ.
κἀκεῖθεν ὁρμηθέντεσ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν παρεγένοντο ψάλλοντέσ τε καὶ ὑμνοῦντεσ καὶ τὰσ συνήθεισ ἐν τοῖσ ἐπινικίοισ παιδιὰσ ἄγοντεσ, ἔθυσάν τε χαριστηρίουσ ὑπέρ τε τῶν κατωρθωμένων θυσίασ καὶ ὑπὲρ τῆσ τοῦ στρατεύματοσ σωτηρίασ·
οὐδεὶσ γὰρ ἐν τούτοισ τοῖσ πολέμοισ τῶν Ιοὐδαίων ἀπέθανεν. Ιὤσηποσ δὲ ὁ Ζαχαρίου καὶ Ἀζαρίασ, οὓσ κατέλιπεν στρατηγοὺσ ὁ Ιοὔδασ καθ’ ὃν καιρὸν Σίμων μὲν ὑπῆρχεν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ πολεμῶν τοὺσ ἐν τῇ Πτολεμαί̈δι, αὐτὸσ δὲ ὁ Ιοὔδασ καὶ ὁ ἀδελφὸσ αὐτοῦ Ιὠνάθησ ἐν τῇ Γαλάτιδι, βουληθέντεσ καὶ αὐτοὶ δόξαν περιποιήσασθαι στρατηγῶν τὰ πολεμικὰ γενναίων τὴν ὑπ’ αὐτοῖσ δύναμιν ἀναλαβόντεσ ἦλθον εἰσ Ιἄμνειαν.
Γοργίου δὲ τοῦ τῆσ Ιἀμνείασ στρατηγοῦ ὑπαντήσαντοσ συμβολῆσ γενομένησ δισχιλίουσ ἀποβάλλουσι τῆσ στρατιᾶσ καὶ φεύγοντεσ ἄχρι τῶν τῆσ Ιοὐδαίασ ὁρ́ων [διώκονται].
συνέβη δ’ αὐτοῖσ τὸ πταῖσμα τοῦτο παρακούσασιν ὧν αὐτοῖσ Ιοὔδασ ἐπέστειλεν, μὴ συμβαλεῖν εἰσ μάχην μηδενὶ πρὸ τῆσ ἐκείνου παρουσίασ·
πρὸσ γὰρ τοῖσ ἄλλοισ αὐτοῦ στρατηγήμασιν καὶ τὸ κατὰ τοὺσ περὶ τὸν Ιὤσηπον καὶ τὸν Ἀζαρίαν πταῖσμα θαυμάσειεν ἄν τισ, ὃ συνῆκεν εἰ παρακινήσουσίν τι τῶν ἐπεσταλμένων αὐτοῖσ ἐσόμενον. ὁ δὲ Ιοὔδασ καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ πολεμοῦντεσ τοὺσ Ἰδουμαίουσ οὐκ ἀνίεσαν, ἀλλ’ ἐνέκειντο πανταχόθεν αὐτοῖσ, τήν τε Χεβρῶνα πόλιν καταλαβόμενοι ὅσον ὀχυρὸν αὐτῆσ καθεῖλον καὶ τοὺσ πύργουσ ἐμπρήσαντεσ ἐδῄουν τὴν ἀλλόφυλον χώραν καὶ Μάρισαν πόλιν, εἴσ τε Ἄζωτον ἐλθόντεσ καὶ λαβόντεσ αὐτὴν διήρπασαν.
πολλὰ δὲ σκῦλα καὶ λείαν κομίζοντεσ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ὑπέστρεψαν. Ὑπὸ δὲ τὸν αὐτὸν καιρὸν καὶ ὁ βασιλεὺσ Ἀντίοχοσ τὴν ἄνω χώραν ἐπερχόμενοσ ἀκούει πόλιν ἐν τῇ Περσίδι πλούτῳ διαφέρουσαν Ἐλυμαί̈δα τοὔνομα καὶ πολυτελὲσ ἱερὸν Ἀρτέμιδοσ ἐν αὐτῇ καὶ παντοδαπῶν ἀναθημάτων πλῆρεσ εἶναι ἔτι γε μὴν ὅπλα καὶ θώρακασ, ἃ καταλιπεῖν ἐπυνθάνετο τὸν υἱὸν τὸν Φιλίππου βασιλέα δὲ Μακεδόνων Ἀλέξανδρον.
κινηθεὶσ οὖν ὑπὸ τούτων ὡρ́μησεν ἐπὶ τὴν Ἐλυμαί̈δα καὶ προσβαλὼν αὐτὴν ἐπολιόρκει.
τῶν δ’ ἐν αὐτῇ μὴ καταπλαγέντων τὴν ἔφοδον αὐτοῦ μηδὲ τὴν πολιορκίαν, ἀλλὰ καρτερῶσ ἀντισχόντων ἀποκρούεται τῆσ ἐλπίδοσ· ἀπωσάμενοι γὰρ ἀπὸ τῆσ πόλεωσ καὶ ἐπεξελθόντεσ ἐδίωξαν, ὥστ’ αὐτὸν ἐλθεῖν εἰσ Βαβυλῶνα φεύγοντα καὶ πολλοὺσ ἀποβαλόντα τῆσ στρατιᾶσ. λυπουμένῳ δ’ ἐπὶ τῇ διαμαρτίᾳ ταύτῃ προσαγγέλλουσίν τινεσ καὶ τὴν τῶν στρατηγῶν ἧτταν, οὓσ πολεμήσοντασ τοῖσ Ιοὐδαίοισ καταλελοίπει, καὶ τὴν ἰσχὺν ἤδη τὴν τῶν Ιοὐδαίων.
προσγενομένησ οὖν καὶ τῆσ περὶ τούτων φροντίδοσ τῇ προτέρᾳ συγχυθεὶσ ὑπὸ ἀθυμίασ εἰσ νόσον κατέπεσεν, ἧσ μηκυνομένησ καὶ αὐξανόντων τῶν παθῶν συνείσ, ὅτι μέλλοι τελευτᾶν, συγκαλεῖ τοὺσ φίλουσ καὶ τήν τε νόσον αὐτοῖσ χαλεπὴν οὖσαν ἐμήνυε καὶ ὅτι ταῦτα πάσχει κακώσασ τὸ τῶν Ιοὐδαίων ἔθνοσ παρεδήλου συλήσασ τὸν ναὸν καὶ τοῦ θεοῦ καταφρονήσασ, καὶ ταῦτα λέγων ἐξέπνευσεν.
ὥστε θαυμάζειν Πολύβιον τὸν Μεγαλοπολίτην, ὃσ ἀγαθὸσ ὢν ἀνὴρ ἀποθανεῖν λέγει τὸν Ἀντίοχον βουληθέντα τὸ τῆσ ἐν Πέρσαισ Ἀρτέμιδοσ ἱερὸν συλῆσαι·
τὸ γὰρ μηκέτι ποιῆσαι τὸ ἔργον βουλευσάμενον οὐκ ἔστιν τιμωρίασ ἄξιον. εἰ δὲ διὰ τοῦτο Πολυβίῳ δοκεῖ καταστρέψαι τὸν βίον Ἀντίοχον οὕτωσ, πολὺ πιθανώτερον διὰ τὴν ἱεροσυλίαν τοῦ ἐν Ιἑροσολύμοισ ναοῦ τελευτῆσαι τὸν βασιλέα.
ἀλλὰ περὶ μὲν τούτου οὐ διαφέρομαι τὴν ὑπὸ τοῦ Μεγαλοπολίτου λεγομένην αἰτίαν ταύτην ὑφ’ ἡμῶν ἀληθῆ νομιζόντων. Ὁ δ’ Ἀντίοχοσ πρὶν ἢ τελευτᾶν καλέσασ Φίλιππον ἕνα τῶν ἑταίρων τῆσ βασιλείασ αὐτὸν ἐπίτροπον καθίστησιν, καὶ δοὺσ αὐτῷ τὸ διάδημα καὶ τὴν στολὴν καὶ τὸν δακτύλιον Ἀντιόχῳ τῷ παιδὶ αὐτοῦ ταῦτα ἐκέλευσε κομίσαντα δοῦναι, δεηθεὶσ προνοῆσαι τῆσ ἀνατροφῆσ αὐτοῦ καὶ τηρῆσαι τὴν βασιλείαν ἐκείνῳ.
ἀπέθανεν δὲ Ἀντίοχοσ ἐνάτῳ καὶ τεσσαρακοστῷ καὶ ἑκατοστῷ ἔτει.
Λυσίασ δὲ τὸν θάνατον αὐτοῦ δηλώσασ τῷ πλήθει τὸν υἱὸν αὐτοῦ Ἀντίοχον, αὐτὸσ γὰρ εἶχεν τὴν ἐπιμέλειαν, ἀποδείκνυσι βασιλέα καλέσασ αὐτὸν Εὐπάτορα. Ἐν δὲ τούτῳ τῷ καιρῷ οἱ ἐν τῇ ἄκρᾳ τῶν Ιἑροσολύμων φρουροὶ καὶ φυγάδεσ τῶν Ιοὐδαίων πολλὰ τοὺσ Ιοὐδαίουσ εἰργάσαντο·
τοὺσ γὰρ ἀναβαίνοντασ εἰσ τὸ ἱερὸν καὶ θῦσαι βουλομένουσ ἐξαίφνησ ἐκτρέχοντεσ οἱ φρουροὶ διέφθειραν· ἐπέκειτο γὰρ τῷ ἱερῷ ἡ ἄκρα. τούτων οὖν συμβαινόντων αὐτοῖσ Ιοὔδασ ἐξελεῖν διέγνω τὴν φρουράν, καὶ συναγαγὼν τὸν λαὸν ἅπαντα τοὺσ ἐν τῇ ἄκρᾳ καρτερῶσ ἐπολιόρκει.
ἔτοσ ἦν τοῦτο τῆσ ἀρχῆσ τοῖσ ἀπὸ Σελεύκου ἑκατοστὸν καὶ πεντηκοστόν. κατασκευάσασ οὖν μηχανήματα καὶ χώματα ἐγείρασ φιλοπόνωσ προσέκειτο τῇ τῆσ ἄκρασ αἱρέσει. πολλοὶ δὲ τῶν ἐν αὐτῇ φυγάδων νύκτωρ ἐξελθόντεσ εἰσ τὴν χώραν καί τινασ τῶν ὁμοίων καὶ ἀσεβῶν συναγαγόντεσ ἧκον πρὸσ Ἀντίοχον τὸν βασιλέα, οὐκ ἀξιοῦντεσ ἑαυτοὺσ ὑπερορᾶσθαι δεινὰ πάσχοντασ ὑπὸ τῶν ὁμοφύλων καὶ ταῦθ’ ὑπομένοντασ διὰ τὸν πατέρα αὐτοῦ, τὴν μὲν πάτριον αὐτῶν καταλύσαντασ θρησκείαν, ἣν δὲ προσέταξεν ταύτησ ἀντιποιουμένουσ·
κινδυνεύειν οὖν ὑπὸ Ιοὔδου καὶ τῶν σὺν αὐτῷ τὴν ἀκρόπολιν αἱρεθῆναι καὶ τοὺσ φρουροὺσ τοὺσ ὑπὸ τοῦ βασιλέωσ κατασταθέντασ, εἰ μή τισ παρ’ αὐτοῦ βοήθεια πεμφθείη.
ταῦτ’ ἀκούσασ ὁ παῖσ Ἀντίοχοσ ὠργίσθη καὶ τοὺσ ἡγεμόνασ καὶ φίλουσ μεταπεμψάμενοσ ἐκέλευσε μισθοφόρουσ συναγαγεῖν καὶ ἐκ τῆσ βασιλείασ τοὺσ στρατεύσιμον ἡλικίαν ἔχοντασ.
καὶ συνήχθη στρατὸσ πεζῶν μὲν ὡσεὶ δέκα μυριάδεσ, ἱππεῖσ δὲ δισμύριοι, ἐλέφαντεσ δὲ δύο καὶ τριάκοντα. Ταύτην οὖν ἀναλαβὼν τὴν δύναμιν ἐξώρμησεν ἐκ τῆσ Ἀντιοχείασ μετὰ Λυσίου πάσησ τῆσ στρατιᾶσ ἔχοντοσ τὴν ἡγεμονίαν.
καὶ παραγενόμενοσ εἰσ τὴν Ἰδουμαίαν ἐκεῖθεν εἰσ Βηθσοῦραν ἀναβαίνει πόλιν σφόδρα ἐχυρὰν καὶ δυσάλωτον καὶ περικαθίσασ ἐπολιόρκει τὴν πόλιν. ἰσχυρῶσ δὲ ἀντεχόντων τῶν Βηθσουραίων καὶ τὴν παρασκευὴν αὐτοῦ τῶν μηχανημάτων ἐμπρησάντων, ἐπεξῆλθον γὰρ αὐτῷ, χρόνοσ ἐτρίβετο πολὺσ περὶ τὴν πολιορκίαν.
Ιοὔδασ δὲ τὴν ἔφοδον τοῦ βασιλέωσ ἀκούσασ ἀφίσταται μὲν τοῦ τὴν ἄκραν πολιορκεῖν, ἀπαντήσασ δὲ τῷ βασιλεῖ βάλλεται στρατόπεδον ἐπὶ τῶν στενῶν ἔν τινι τόπῳ Βεθζαχαρίᾳ λεγομένῳ σταδίουσ ἀπέχοντι τῶν πολεμίων ἑβδομήκοντα.
ὁ δὲ βασιλεὺσ ὁρμήσασ ἀπὸ τῆσ Βεθσούρασ ἤγαγε τὴν δύναμιν ἐπὶ τὰ στενὰ καὶ τὸ τοῦ Ιοὔδα στρατόπεδον, ἅμ’ ἡμέρᾳ δὲ πρὸσ μάχην διέτασσε τὴν στρατιάν.
τοὺσ μὲν οὖν ἐλέφαντασ ἐποίησεν ἀλλήλοισ ἕπεσθαι διὰ τὴν στενοχωρίαν οὐ δυναμένων αὐτῶν ἐπὶ πλάτοσ τετάχθαι, εἰσ δὲ κύκλον ἐλέφαντοσ ἑκάστου συμπροῇσαν πεζοὶ μὲν χίλιοι, ἱππεῖσ δὲ πεντακόσιοι·
ἔφερον δὲ οἱ ἐλέφαντεσ πύργουσ τε ὑψηλοὺσ καὶ τοξότασ· τὴν δὲ λοιπὴν δύναμιν ἑκατέρωθεν ἐποίησεν ἀναβαίνειν ἐπὶ τὰ ὄρη φίλουσ αὐτῆσ προτάξασ. κελεύσασ δὲ ἀλαλάξαι τὴν στρατιὰν προσβάλλει τοῖσ πολεμίοισ, γυμνώσασ τάσ τε χρυσᾶσ καὶ χαλκᾶσ ἀσπίδασ, ὥστε αὐγὴν ἀπ’ αὐτῶν ἀφίεσθαι λαμπράν·
συνεπήχει δὲ τὰ ὄρη κεκραγότων αὐτῶν. ταῦτα ὁρῶν ὁ Ιοὔδασ οὐ κατεπλάγη, δεξάμενοσ δὲ γενναίωσ τοὺσ πολεμίουσ τῶν προδρόμων περὶ ἑξακοσίουσ ἀναιρεῖ. Ἐλεάζαροσ δ’ ὁ ἀδελφὸσ αὐτοῦ, ὃν Αὐρὸν ἐκάλουν, ἰδὼν τὸν ὑψηλότατον τῶν ἐλεφάντων ὡπλισμένον θώραξι βασιλικοῖσ καὶ νομίζων ἐπ’ αὐτοῦ τὸν βασιλέα εἶναι παρεβάλετο σφόδρα εὐκαρδίωσ ἐπ’ αὐτὸν ὁρμήσασ, καὶ πολλοὺσ μὲν τῶν περὶ τὸν ἐλέφαντα κτείνασ τοὺσ ἄλλουσ διεσκέδασεν, ὑποδὺσ δὲ ὑπὸ τὴν γαστέρα καὶ πλήξασ ἀπέκτεινε τὸν ἐλέφαντα.
ὁ δ’ ἐπικατενεχθεὶσ τῷ Ἐλεαζάρῳ διαφθείρει τὸν ἄνδρα ὑπὸ τοῦ βάρουσ.
καὶ οὗτοσ μὲν εὐψύχωσ πολλοὺσ τῶν ἐχθρῶν ἀπολέσασ τῷ τρόπῳ τούτῳ τὸν βίον κατέστρεψεν. Ὁ δὲ Ιοὔδασ ὁρῶν τὴν τῶν πολεμίων ἰσχὺν ἀνεχώρησεν εἰσ Ιἑροσόλυμα καὶ πρὸσ πολιορκίαν παρεσκευάζετο·
Ἀντίοχοσ δὲ τὸ μέν τι τῆσ στρατιᾶσ εἰσ Βεθσοῦραν ἔπεμψεν πολεμήσων αὐτήν, τῷ δὲ λοιπῷ τῆσ δυνάμεωσ αὐτὸσ ἧκεν εἰσ Ιἑροσόλυμα. οἱ μὲν οὖν Βεθσουρῖται τὴν ἰσχὺν καταπλαγέντεσ καὶ σπανίζοντα βλέποντεσ τὰ ἐπιτήδεια παραδιδόασιν ἑαυτοὺσ ὁρ́κουσ λαβόντεσ ὑπὲρ τοῦ μηδὲν πείσεσθαι κακὸν ὑπὸ τοῦ βασιλέωσ.
Ἀντίοχοσ δὲ λαβὼν τὴν πόλιν ἄλλο μὲν αὐτοὺσ οὐδὲν διέθηκεν, μόνον δὲ γυμνοὺσ ἐξέβαλεν, φρουρὰν δὲ κατέστησεν ἰδίαν ἐν τῇ πόλει. πολλῷ δὲ χρόνῳ τὸ ἱερὸν πολιορκῶν τὸ ἐν Ιἑροσολύμοισ προσεκαθέζετο καρτερῶσ τῶν ἔνδοθεν ἀμυνομένων·
πρὸσ ἕκαστον γὰρ ὧν ὁ βασιλεὺσ ἐπ’ αὐτοὺσ ἔστησε μηχάνημα κἀκεῖνοι πάλιν ἀντεμηχανῶντο. τροφὴ δ’ αὐτοὺσ ἐπιλελοίπει, τοῦ μὲν ὄντοσ ἀπανηλωμένου καρποῦ, τῆσ δὲ γῆσ ἐκείνῳ τῷ ἔτει μὴ γεωργημένησ, ἀλλὰ διὰ τὸ εἶναι τὸ ἕβδομον ἔτοσ, καθ’ ὃ νόμοσ ἡμῖν ἀργὴν ἐᾶν τὴν χώραν, ἀσπόρου μεμενηκυίασ.
πολλοὶ τοιγαροῦν τῶν πολιορκουμένων ἀπεδίδρασκον διὰ τὴν τῶν ἀναγκαίων ἀπορίαν, ὡσ ὀλίγουσ ἐν τῷ ἱερῷ καταλειφθῆναι. Καὶ τοῖσ μὲν πολιορκουμένοισ ἐν τῷ ἱερῷ τοιαῦτα συνέβαινεν εἶναι τὰ πράγματα.
καὶ ὡσ δοκεῖ πολὺ κρεῖττον εἶναι σπονδὰσ ποιησαμένουσ πρὸσ τοὺσ πολιορκουμένουσ καὶ φιλίαν πρὸσ ὅλον αὐτῶν τὸ ἔθνοσ ἐπιτρέψαντασ αὐτοῖσ χρῆσθαι τοῖσ πατρίοισ νόμοισ, ὧν ἀφαιρεθέντεσ νῦν ἐξεπολεμώθησαν, χωρεῖν ἐπὶ τὰ οἰκεῖα.
ταῦτα τοῦ Λυσίου φήσαντοσ ἠρέσθη τό τε στράτευμα καὶ οἱ ἡγεμόνεσ τῇ γνώμῃ. Καὶ πέμψασ ὁ βασιλεὺσ πρὸσ τὸν Ιοὔδαν καὶ τοὺσ σὺν αὐτῷ πολιορκουμένουσ εἰρήνην τε ἐπηγγείλατο καὶ συγχωρεῖν τοῖσ πατρίοισ νόμοισ χρωμένουσ ζῆν.
οἱ δὲ ἀσμένωσ δεξάμενοι τοὺσ λόγουσ λαβόντεσ ὁρ́κουσ τε καὶ πίστεισ ἐξῆλθον ἐκ τοῦ ἱεροῦ. εἰσελθὼν δὲ Ἀντίοχοσ εἰσ αὐτὸ καὶ θεασάμενοσ ὀχυρὸν οὕτωσ τὸ χωρίον παρέβη τοὺσ ὁρ́κουσ καὶ κελεύει τὴν δύναμιν παραστᾶσαν καθελεῖν τὸ τεῖχοσ εἰσ ἔδαφοσ.
καὶ ταῦτα ποιήσασ ἀνέστρεψεν εἰσ Ἀντιόχειαν ἐπαγόμενοσ Ὀνίαν τὸν ἀρχιερέα, ὃσ καὶ Μενέλαοσ ἐκαλεῖτο. Λυσίασ γὰρ συνεβούλευσεν τῷ βασιλεῖ τὸν Μενέλαον ἀνελεῖν, εἰ βούλεται τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἠρεμεῖν καὶ μηδὲν ἐνοχλεῖν αὐτῷ·
τοῦτον γὰρ ἄρξαι τῶν κακῶν πείσαντ’ αὐτοῦ τὸν πατέρα τοὺσ Ιοὐδαίουσ ἀναγκάσαι τὴν πάτριον θρησκείαν καταλιπεῖν. πέμψασ οὖν τὸν Μενέλαον ὁ βασιλεὺσ εἰσ Βέροιαν τῆσ Συρίασ διέφθειρεν ἀρχιερατεύσαντα μὲν ἔτη δέκα, πονηρὸν δὲ γενόμενον καὶ ἀσεβῆ καὶ ἵνα αὐτὸσ ἄρχῃ τὸ ἔθνοσ ἀναγκάσαντα τοὺσ ἰδίουσ παραβῆναι νόμουσ.
ἀρχιερεὺσ δὲ ἐγένετο μετὰ τὸν Μενελάου θάνατον Ἄλκιμοσ ὁ καὶ Ιἄκιμοσ κληθείσ. ὁ δὲ βασιλεὺσ Ἀντίοχοσ ὁρῶν ἤδη τὸν Φίλιππον κρατοῦντα τῶν πραγμάτων ἐπολέμει πρὸσ αὐτὸν καὶ λαβὼν αὐτὸν ὑποχείριον ἀπέκτεινεν.
ὁ δὲ τοῦ ἀρχιερέωσ υἱὸσ Ὀνίασ, ὃν προείπομεν ἔτι παῖδα τελευτήσαντοσ ἀφίεσθαι τοῦ πατρόσ, ἰδὼν ὅτι τὸν θεῖον αὐτοῦ Μενέλαον ὁ βασιλεὺσ ἀνελὼν τὴν ἀρχιερωσύνην Ἀλκίμῳ δέδωκεν οὐκ ὄντι τῆσ τῶν ἀρχιερέων γενεᾶσ, ἀλλ’ ὑπὸ Λυσίου πεισθεὶσ μεταθεῖναι τὴν τιμὴν ἀπὸ ταύτησ τῆσ οἰκίασ εἰσ ἕτερον οἶκον, φεύγει πρὸσ Πτολεμαῖον τὸν Αἰγύπτου βασιλέα.
καὶ τιμῆσ ἀξιωθεὶσ ὑπό τε αὐτοῦ καὶ τῆσ γυναικὸσ Κλεοπάτρασ λαμβάνει τόπον ἀξιώσασ ἐν τῷ νομῷ τῷ Ἡλιοπολίτῃ, ἐν ᾧ καὶ ὅμοιον τῷ ἐν Ιἑροσολύμοισ ᾠκοδόμησεν ἱερόν.
περὶ τούτου μὲν οὖν εὐκαιρότερον ἡμῖν ἔσται διελθεῖν. Ὑπὸ δὲ τὸν αὐτὸν καιρὸν φυγὼν Δημήτριοσ ἀπὸ Ῥώμησ ὁ Σελεύκου υἱὸσ καὶ καταλαβόμενοσ τῆσ Συρίασ Τρίπολιν περιτίθησιν μὲν ἑαυτῷ διάδημα, συναγαγὼν δέ τινασ περὶ αὐτὸν μισθοφόρουσ εἰσ τὴν βασιλείαν εἰσῆλθεν, πάντων αὐτὸν ἡδέωσ προσδεχομένων καὶ παραδιδόντων αὑτούσ.
συλλαβόντεσ δὲ καὶ Ἀντίοχον τὸν βασιλέα καὶ Λυσίαν ζῶντασ ἀνάγουσιν αὐτῷ.
καὶ οὗτοι μὲν κελεύσαντοσ Δημητρίου παραχρῆμα διεφθάρησαν βασιλεύσαντοσ Ἀντιόχου ἔτη δύο, καθὼσ ἤδη που καὶ ἐν ἄλλῳ δεδήλωται. λέγοντεσ ὡσ τοὺσ φίλουσ αὐτοῦ πάντασ ἀπεκτόνασιν καὶ ὅσοι τὰ ἐκείνου φρονοῦντεσ καὶ περιμένοντεσ αὐτὸν ὑπῆρχον ἐν τῇ βασιλείᾳ τούτουσ ἀπολωλέκασιν αὐτούσ τε τῆσ οἰκείασ γῆσ ἐκβαλόντεσ ἀλλοτρίασ ἐπήλυδασ πεποιήκασιν, ἠξίουν τε πέμψαντα τῶν ἰδίων τινὰ φίλων γνῶναι δι’ αὐτοῦ τὰ ὑπὸ τῶν περὶ Ιοὔδαν τετολμημένα.
Ὁ δὲ Δημήτριοσ παροξυνθεὶσ ἐκπέμπει Βακχίδην φίλον Ἀντιόχου τοῦ Ἐπιφανοῦσ βασιλέωσ, ἄνδρα χρηστὸν καὶ τὴν Μεσοποταμίαν ἅπασαν πεπιστευμένον, δοὺσ αὐτῷ δύναμιν καὶ τὸν ἀρχιερέα παραθέμενοσ αὐτῷ Ἄλκιμον ἐντειλάμενοσ ἀποκτεῖναι Ιοὔδαν καὶ τοὺσ σὺν αὐτῷ.
ἐξορμήσασ δὲ ἀπὸ τῆσ Ἀντιοχείασ ὁ Βακχίδησ μετὰ τῆσ δυνάμεωσ καὶ παραγενόμενοσ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἔπεμψε πρὸσ τὸν Ιοὔδαν καὶ τοὺσ ἀδελφοὺσ αὐτοῦ περὶ φιλίασ καὶ εἰρήνησ διαλεγόμενοσ·
δόλῳ γὰρ αὐτὸν ἐβούλετο λαβεῖν. ὁ δ’ οὐκ ἐπίστευσεν·
ἑώρα γάρ, ὅτι μετὰ στρατιᾶσ πάρεστιν τοσαύτησ, μεθ’ ὅσησ ἐπὶ πόλεμόν τισ, ἀλλ’ οὐκ ἐπ’ εἰρήνην ἔρχεται. τινὲσ μέντοι γε τῶν ἐκ τοῦ δήμου προσέχοντεσ οἷσ ὁ Βακχίδησ ἐπεκηρυκεύσατο καὶ νομίσαντεσ οὐδὲν αὐτοὺσ ὑπὸ Ἀλκίμου πείσεσθαι δεινὸν ὄντοσ ὁμοφύλου πρὸσ αὐτοὺσ ἀνεχώρησαν, καὶ λαβόντεσ ὁρ́κουσ παρ’ ἀμφοτέρων μήτε αὐτούσ τι παθεῖν μήτε τοὺσ ἐκ τῆσ αὐτῆσ ὄντασ προαιρέσεωσ ἐπίστευσαν αὑτοὺσ ἐκείνοισ. ὁ δὲ Βακχίδησ ὀλιγωρήσασ τῶν ὁρ́κων ἑξήκοντα μὲν αὐτῶν ἀπέκτεινεν, τοὺσ δὲ ἄλλουσ, ὅσοι διενοοῦντο πρὸσ αὐτὸν ἀναχωρεῖν, ἐπέστρεψεν τοῖσ πρώτοισ τὴν πίστιν μὴ φυλάξασ.
ἐπεὶ δ’ ἐκ τῶν Ιἑροσολύμων ἀπελθὼν κατὰ κώμην Βηρζηθὼ λεγομένην ἐγένετο, πέμψασ συλλαμβάνει πολλοὺσ τῶν αὐτομολούντων καί τινασ τοῦ λαοῦ καὶ πάντασ ἀποκτείνασ προσέταξεν τοῖσ ἐν τῇ χώρᾳ πᾶσιν ὑπακούειν Ἀλκίμῳ, καὶ μετὰ στρατιᾶσ τινοσ, ἵν’ ἔχῃ τηρεῖν τὴν χώραν αὐτοῦ, καταλιπὼν αὐτὸν εἰσ Ἀντιόχειαν πρὸσ τὸν βασιλέα Δημήτριον ὑπέστρεψεν.
Ἄλκιμοσ δὲ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ βουλόμενοσ βεβαιώσασθαι καὶ συνείσ, ὅτι κατασκευάσασ εὔνουν τὸ πλῆθοσ ἀσφαλέστερον ἄρξει, χρηστοῖσ ἅπαντασ ὑπήγετο λόγοισ καὶ πρὸσ ἡδονὴν ἑκάστῳ καὶ χάριν ὁμιλῶν ταχὺ δὴ μάλα χεῖρα πολλὴν καὶ δύναμιν περιεβάλετο·
τούτων δ’ ἦσαν οἱ πλείουσ ἐκ τῶν ἀσεβῶν καὶ πεφυγαδευμένων, οἷσ ὑπηρέταισ καὶ στρατιώταισ χρώμενοσ ἐπήρχετο τὴν χώραν καὶ ὅσουσ ἐν αὐτῇ τὰ Ιοὔδα φρονοῦντασ ηὑρ́ισκεν ἐφόνευεν.
ὁρῶν δὲ τὸν Ἄλκιμον ἤδη μέγαν ὁ Ιοὔδασ γινόμενον καὶ πολλοὺσ διεφθαρκότα τῶν ἀγαθῶν καὶ ὁσίων τοῦ ἔθνουσ, καὶ αὐτὸσ ἐπιπορευόμενοσ τὴν χώραν διέφθειρεν τοὺσ ταὐτὰ ἐκείνῳ φρονοῦντασ.
βλέπων δὲ ἑαυτὸν Ἄλκιμοσ ἀντέχειν τῷ Ιοὔδᾳ μὴ δυνάμενον, ἀλλ’ ἡττώμενον αὐτοῦ τῆσ ἰσχύοσ, ἐπὶ τὴν παρὰ Δημητρίου τοῦ βασιλέωσ συμμαχίαν ἔγνω τραπέσθαι. παραγενόμενοσ οὖν εἰσ Ἀντιόχειαν παρώξυνεν αὐτὸν ἐπὶ τὸν Ιοὔδαν, κατηγορῶν ὡσ πολλὰ μὲν ὑπ’ αὐτοῦ πεπόνθοι κακά, πλείω δὲ γένοιτ’ ἄν, εἰ μὴ προκαταληφθείη καὶ δοίη δίκην δυνάμεωσ ἐπ’ αὐτὸν ἰσχυρᾶσ ἀποσταλείσησ.
Ὁ δὲ Δημήτριοσ τοῦτ’ ἤδη καὶ τοῖσ ἰδίοισ αὐτοῦ πράγμασιν ἐπισφαλὲσ ἡγησάμενοσ εἶναι τὸ περιιδεῖν Ιοὔδαν ἐν ἰσχύι τοσαύτῃ γενόμενον, ἐκπέμπει Νικάνορα τὸν εὐνούστατον αὐτῷ καὶ πιστότατον τῶν φίλων, οὗτοσ γάρ ἐστιν ὁ καὶ ἀπὸ τῆσ Ῥωμαίων πόλεωσ αὐτῷ συμφυγών, καὶ δοὺσ δύναμιν ὅσην ὑπέλαβεν ἀρκέσειν αὐτῷ πρὸσ τὸν Ιοὔδαν ἐκέλευσεν μηδεμίαν φειδὼ ποιεῖσθαι τοῦ ἔθνουσ.
ὁ δὲ Νικάνωρ παραγενόμενοσ εἰσ Ιἑροσόλυμα πολεμεῖν μὲν εὐθὺσ οὐ διέγνω τῷ Ιοὔδᾳ, δόλῳ δ’ ὑποχείριον λαβεῖν κρίνασ προσπέμπει λόγουσ εἰρηνικοὺσ αὐτῷ, μηδεμίαν μὲν ἀνάγκην εἶναι φάσκων πολεμεῖν καὶ κινδυνεύειν, ὁρ́κουσ δ’ αὐτῷ διδόναι περὶ τοῦ μηδὲν πείσεσθαι δεινόν·
ἥκειν γὰρ μετὰ φίλων ἐπὶ τῷ ποιῆσαι φανερὰν αὐτοῖσ τὴν Δημητρίου τοῦ βασιλέωσ διάνοιαν, ὡσ περὶ τοῦ γένουσ αὐτῶν φρονεῖ. ταῦτα διαπρεσβευσαμένου τοῦ Νικάνοροσ ὁ Ιοὔδασ καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ πεισθέντεσ καὶ μηδεμίαν ἀπάτην ὑποπτεύσαντεσ διδόασιν πίστεισ αὐτῷ καὶ δέχονται τὸν Νικάνορα μετὰ τῆσ δυνάμεωσ.
ὁ δὲ ἀσπασάμενοσ τὸν Ιοὔδαν [καὶ] μεταξὺ προσομιλῶν δίδωσι τοῖσ οἰκείοισ τι σημεῖον, ὅπωσ συλλάβωσι τὸν Ιοὔδαν. ὁ δὲ συνεὶσ τὴν ἐπιβουλὴν ἐκπηδήσασ πρὸσ τοὺσ ἰδίουσ συνέφυγεν.
φανερᾶσ δὲ τῆσ προαιρέσεωσ αὐτοῦ καὶ τῆσ ἐνέδρασ ὁ Νικάνωρ γενομένησ πολεμεῖν ἔκρινεν τῷ Ιοὔδᾳ, καὶ συγκροτήσασ καὶ παρασκευασάμενοσ τὰ πρὸσ τὴν μάχην συμβάλλει κατά τινα κώμην Καφαρσαλαμὰ καὶ νικήσασ ἀναγκάζει τὸν Ιοὔδαν ἐπὶ τὴν ἐν τοῖσ Ιἑροσολύμοισ ἄκραν φεύγειν. Ἔτι δ’ αὐτῷ κατιόντι ἀπὸ τῆσ ἄκρασ εἰσ τὸ ἱερὸν ἀπαντήσαντεσ τῶν ἱερέων τινὲσ καὶ πρεσβυτέρων ἠσπάζοντο καὶ τὰσ θυσίασ ἐπεδείκνυον, ἃσ ὑπὲρ τοῦ βασιλέωσ ἔλεγον ἐπιφέρειν τῷ θεῷ.
ὁ δὲ βλασφημήσασ αὐτοὺσ ἠπείλησεν, εἰ μὴ παραδοίη τὸν Ιοὔδαν ὁ λαὸσ αὐτῷ, καθαιρήσειν ὅταν ἐπανέλθῃ τὸν ναόν. καὶ ὁ μὲν ταῦτ’ ἀπειλήσασ ἐξῆλθεν ἀπὸ τῶν Ιἑροσολύμων, οἱ δ’ ἱερεῖσ εἰσ δάκρυα διὰ τὴν ἐπὶ τοῖσ εἰρημένοισ λύπην προέπεσον καὶ τὸν θεὸν ἱκέτευον ῥύσασθαι ἐκ τῶν πολεμίων αὐτούσ.
ὁ δὲ Νικάνωρ, ὡσ ἐκ τῶν Ιἑροσολύμων ἐξελθὼν ἐγένετο κατά τινα κώμην Βηθωρου λεγομένην, αὐτόθι στρατοπεδεύεται προσγενομένησ αὐτῷ καὶ ἄλλησ ἀπὸ Συρίασ δυνάμεωσ·
Ιοὔδασ δὲ ἐν Ἀδασοῖσ ἑτέρᾳ κώμῃ σταδίουσ ἀπεχούσῃ τριάκοντα τῆσ Βηθωροῦ στρατοπεδεύεται δισχιλίουσ στρατιώτασ ἔχων. τούτουσ παρορμήσασ μὴ καταπλαγῆναι τὸ τῶν ἐναντίων πλῆθοσ, μηδὲ λογίζεσθαι πρὸσ πόσουσ ἀγωνίζεσθαι μέλλουσιν, ἀλλὰ τίνεσ ὄντεσ καὶ περὶ οἱών ἐπάθλων κινδυνεύουσιν ἐνθυμουμένουσ εὐψύχωσ ὁμόσε χωρῆσαι τοῖσ πολεμίοισ, ἐπὶ τὴν μάχην ἐξάγει, καὶ συμβαλὼν τῷ Νικάνορι καὶ καρτερᾶσ τῆσ μάχησ γενομένησ κρατεῖ τῶν ἐναντίων καὶ πολλούσ τε αὐτῶν ἀπέκτεινεν καὶ τελευταῖον αὐτὸσ ὁ Νικάνωρ λαμπρῶσ ἀγωνιζόμενοσ ἔπεσεν.
οὗ πεσόντοσ οὐδὲ τὸ στράτευμα ἔμεινεν, ἀλλὰ τὸν στρατηγὸν ἀπολέσαντεσ εἰσ φυγὴν ἐτράπησαν ῥίψαντεσ τὰσ πανοπλίασ.
ἐπιδιώκων δὲ ὁ Ιοὔδασ ἐφόνευσεν καὶ ταῖσ σάλπιγξι ταῖσ πέριξ κώμαισ ἐσήμαινεν, ὅτι νικῴη τοὺσ πολεμίουσ. οἱ δ’ ἐν αὐταῖσ ἀκούσαντεσ ἐξεπήδων ὡπλισμένοι καὶ τοῖσ φεύγουσιν ὑπαντῶντεσ ἔκτεινον αὐτοὺσ γενόμενοι κατὰ πρόσωπον, ὥστ’ ἐκ τῆσ μάχησ ταύτησ οὐδεὶσ διέφυγεν ὄντων αὐτῶν ἐννακισχιλίων.
τὴν δὲ νίκην συνέβη γενέσθαι ταύτην τῇ τρισκαιδεκάτῃ τοῦ μηνὸσ τοῦ λεγομένου παρὰ μὲν Ιοὐδαίοισ Ἄδαρ κατὰ δὲ Μακεδόνασ Δύστρου.
ἄγουσιν δ’ ἐν τούτῳ τὰ νικητήρια κατὰ πᾶν ἔτοσ καὶ ἑορτὴν νομίζουσι τὴν ἡμέραν. ἐξ ἐκείνου μέντοι τοῦ χρόνου πρὸσ ὀλίγον τὸ τῶν Ιοὐδαίων ἔθνοσ τῶν πολέμων ἀναπαυσάμενον καὶ εἰρήνησ ἀπολαῦον ἔπειτα εἰσ ἀγῶνασ πάλιν καὶ κινδύνουσ κατέστη. Τῷ δ’ ἀρχιερεῖ τῷ Ἀλκίμῳ βουληθέντι καθελεῖν τὸ τεῖχοσ τοῦ ἁγίου παλαιὸν ὂν καὶ κατεσκευασμένον ὑπὸ τῶν ἀρχαίων προφητῶν, πληγή τισ αἰφνίδιοσ ἐκ τοῦ θεοῦ προσέπεσεν, ὑφ’ ἧσ ἄφωνόσ τε ἐπὶ τὴν γῆν κατηνέχθη καὶ βασανισθεὶσ ἐπὶ συχνὰσ ἡμέρασ ἀπέθανεν ἀρχιερατεύσασ ἔτη τέσσαρα.
τελευτήσαντοσ δὲ τούτου τὴν ἀρχιερωσύνην ὁ λαὸσ τῷ Ιοὔδᾳ δίδωσιν, ὃσ ἀκούσασ περὶ τῆσ Ῥωμαίων δυνάμεωσ καὶ ὅτι καταπεπολεμήκασιν τήν τε Γαλατίαν καὶ τὴν Ἰβηρίαν καὶ Καρχηδόνα τῆσ Λιβύησ καὶ πρὸσ τούτοισ τὴν Ἑλλάδα κεχείρωνται καὶ τοὺσ βασιλεῖσ Περσέα καὶ Φίλιππον καὶ τὸν μέγαν Ἀντίοχον, ἔγνω φιλίαν ποιήσασθαι πρὸσ αὐτούσ.
πέμψασ οὖν εἰσ τὴν Ῥώμην τῶν αὐτοῦ φίλων Εὐπόλεμον τὸν Ιωἄννου υἱὸν καὶ Ιἄσονα τὸν Ἐλεαζάρου παρεκάλει δι’ αὐτῶν συμμάχουσ εἶναι καὶ φίλουσ, καὶ Δημητρίῳ γράψαι, ὅπωσ μὴ πολεμῇ τοὺσ Ιοὐδαίουσ.
ἐλθόντασ δὲ εἰσ τὴν Ῥώμην τοὺσ παρὰ τοῦ Ιοὔδα πρεσβευτὰσ ἡ σύγκλητοσ δέχεται καὶ διαλεχθεῖσα περὶ ὧν ἐπέμφθησαν τὴν συμμαχίαν ἐπινεύει.
ποιήσασα δὲ περὶ τούτου δόγμα τὸ μὲν ἀντίγραφον εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἀπέστειλεν, αὐτὸ δ’ εἰσ τὸ Καπετώλιον εἰσ χαλκᾶσ ἐγγράψαντεσ δέλτουσ ἀνέθεσαν. ἦν δὲ τοιοῦτον·
"δόγμα συγκλήτου περὶ συμμαχίασ καὶ εὐνοίασ τῆσ πρὸσ τὸ ἔθνοσ τὸ Ιοὐδαίων. μηδένα τῶν ὑποτεταγμένων Ῥωμαίοισ πολεμεῖν τῷ Ιοὐδαίων ἔθνει μηδὲ τοῖσ πολεμοῦσι χορηγεῖν ἢ σῖτον ἢ πλοῖα ἢ χρήματα. ἐὰν δὲ ἐπίωσί τινεσ Ιοὐδαίοισ, βοηθεῖν Ῥωμαίουσ αὐτοῖσ κατὰ τὸ δυνατόν, καὶ πάλιν, ἂν τῇ Ῥωμαίων ἐπίωσίν τινεσ, Ιοὐδαίουσ αὐτοῖσ συμμαχεῖν.
ἂν δέ τι πρὸσ ταύτην τὴν συμμαχίαν θελήσῃ τὸ τῶν Ιοὐδαίων ἔθνοσ ἢ προσθεῖναι ἢ ἀφελεῖν, τοῦτο κοινῇ γινέσθω γνώμῃ τοῦ δήμου τοῦ Ῥωμαίων, ὃ δ’ ἂν προστεθῇ τοῦτ’ εἶναι κύριον. ἐγράφη τὸ δόγμα ὑπὸ Εὐπολέμου τοῦ Ιωἄννου παιδὸσ καὶ ὑπὸ Ιἄσονοσ τοῦ Ἐλεαζάρου ἐπ’ ἀρχιερέωσ μὲν τοῦ ἔθνουσ Ιοὔδα, στρατηγοῦ δὲ Σίμωνοσ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ.
" καὶ τὴν μὲν πρώτην Ῥωμαίοισ πρὸσ Ιοὐδαίουσ φιλίαν καὶ συμμαχίαν οὕτωσ συνέβη γενέσθαι. Δημήτριοσ δ’ ἀπαγγελθείσησ αὐτῷ τῆσ Νικάνοροσ τελευτῆσ καὶ τῆσ ἀπωλείασ τοῦ σὺν αὐτῷ.
στρατεύματοσ πάλιν τὸν Βακχίδην μετὰ δυνάμεωσ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἐξέπεμψεν. ὃσ ἐκ τῆσ Ἀντιοχείασ ἐξορμήσασ καὶ παραγενόμενοσ εἰσ τὴν Ιοὐδαίαν ἐν Ἀρβήλοισ πόλει τῆσ Γαλιλαίασ στρατοπεδεύεται, καὶ τοὺσ ἐν τοῖσ ἐκεῖ σπηλαίοισ ὄντασ, πολλοὶ γὰρ εἰσ αὐτὰ συμπεφεύγεσαν, ἐκπολιορκήσασ καὶ λαβὼν ἄρασ ἐκεῖθεν ἐπὶ τὰ Ιἑροσόλυμα σπουδὴν ἐποιεῖτο.
μαθὼν δὲ τὸν Ιοὔδαν ἔν τινι κώμῃ Ζηθῶ τοὔνομα κατεστρατοπεδευμένον ἐπ’ αὐτὸν ἠπείγετο μετὰ πεζῶν μὲν δισμυρίων, ἱππέων δὲ δισχιλίων·
τῷ Ιοὔδᾳ δ’ ἦσαν οἱ πάντεσ χίλιοι. οὗτοι τὸ Βακχίδου πλῆθοσ θεωρήσαντεσ ἔδεισαν καὶ τὴν παρεμβολὴν καταλιπόντεσ ἔφυγον πάντεσ πλὴν ὀκτακοσίων. Ιοὔδασ δὲ καταλειφθεὶσ ὑπὸ τῶν οἰκείων στρατιωτῶν [καὶ] τῶν πολεμίων ἐπικειμένων καὶ μηδένα καιρὸν αὐτῷ πρὸσ συλλογὴν τῆσ δυνάμεωσ ἐπιτρεπόντων οἱο͂́σ τ’ ἦν μετὰ τῶν ὀκτακοσίων συμβαλεῖν τοῖσ τοῦ Βακχίδου, [καὶ] προτρεπόμενόσ τε τούτουσ εὐψύχωσ ὑφίστασθαι τὸν κίνδυνον παρεκάλει χωρεῖν ἐπὶ τὴν μάχην.
τῶν δὲ λεγόντων, ὡσ οὐκ εἰσὶ πρὸσ τοσοῦτο μέγεθοσ στρατιᾶσ ἀξιόμαχοι, συμβουλευόντων δὲ νῦν μὲν ἀναχωρεῖν καὶ σώζειν αὐτούσ, αὖθισ δὲ συναγαγόντασ τοὺσ ἰδίουσ τοῖσ ἐχθροῖσ συμβαλεῖν, "μὴ τοῦτ’, εἶπεν, ἥλιοσ ἐπίδοι γενόμενον, ἵν’ ἐγὼ τὰ νῶτά μου δείξω τοῖσ πολεμίοισ.
ἀλλ’ εἰ καὶ τελευτὴν ὁ παρών μοι καιρὸσ φέρει καὶ δεῖ πάντωσ ἀπολέσθαι μαχόμενον, στήσομαι γενναίωσ πᾶν ὑπομένων τὸ μέλλον ἢ τοῖσ ἤδη κατωρθωμένοισ καὶ τῇ περὶ αὐτῶν δόξῃ προσβαλῶ τὴν ἐκ τῆσ νῦν φυγῆσ ὕβριν.
" καὶ ὁ μὲν ταῦτα πρὸσ τοὺσ ὑπολειφθέντασ παρακαλῶν τοῦ κινδύνου καταφρονήσαντασ ὁμόσε χωρῆσαι τοῖσ πολεμίοισ ἔλεγεν. Ὁ δὲ Βακχίδησ ἐξαγαγὼν ἐκ τοῦ στρατοπέδου τὴν δύναμιν πρὸσ μάχην παρετάσσετο, καὶ τοὺσ μὲν ἱππεῖσ ἐξ ἑκατέρων τῶν κεράτων ἔταξε, τοὺσ δὲ ψιλοὺσ καὶ τοξότασ προέστησεν πάσησ τῆσ φάλαγγοσ, αὐτὸσ δ’ ἦν ἐπὶ τοῦ δεξιοῦ.
οὕτωσ δὲ συντάξασ τὴν στρατιὰν ἐπεὶ προσέμιξεν τῷ τῶν πολεμίων στρατοπέδῳ, σημῆναι τὸν σαλπικτὴν ἐκέλευσεν καὶ τὴν στρατιὰν ἀλαλάξασαν προσιέναι.
τὸ δ’ αὐτὸ ποιήσασ ὁ Ιοὔδασ συμβάλλει τοῖσ πολεμίοισ, καὶ καρτερῶσ ἀμφοτέρων ἀγωνιζομένων καὶ τῆσ μάχησ μέχρι δυσμῶν παρατεινομένησ, ἰδὼν ὁ Ιοὔδασ τὸν Βακχίδην καὶ τὸ κρατερὸν τῆσ στρατιᾶσ ἐν τῷ δεξιῷ κέρατι τυγχάνον, παραλαβὼν τοὺσ εὐψυχοτάτουσ ὡρ́μησεν ἐπ’ ἐκεῖνο τὸ μέροσ τῆσ τάξεωσ, καὶ προσβαλὼν τοῖσ ἐκεῖ διέσπα αὐτῶν τὴν φάλαγγα.
ὠσάμενοσ δ’ εἰσ μέσουσ εἰσ φυγὴν ἐβιάσατο αὐτούσ, καὶ διώκει μέχρι Ἐζᾶ ὄρουσ οὕτω λεγομένου.
θεασάμενοι δὲ τὴν τροπὴν τῶν ἐν τῷ δεξιῷ κέρατι οἱ τὸ εὐώνυμον ἔχοντεσ ἐκυκλώσαντο τὸν Ιοὔδαν διώκοντα καὶ λαμβάνουσι μέσον αὐτὸν κατόπιν γενόμενοι. ὁ δὲ φυγεῖν οὐ δυνάμενοσ, ἀλλὰ περιεσχημένοσ ὑπὸ τῶν πολεμίων, στὰσ ἐμάχετο μετὰ τῶν σὺν αὐτῷ.
πολλοὺσ δὲ κτείνασ τῶν ἀντιπάλων καὶ κατάκοποσ γενόμενοσ καὶ αὐτὸσ ἔπεσεν, ἐπὶ καλοῖσ μὲν πρότερον γεγενημένοισ, ἐφ’ ὁμοίοισ δὲ ὅτε ἀπέθνησκεν τὴν ψυχὴν ἀφείσ. πεσόντοσ δὲ Ιοὔδα πρὸσ μηδένα τὸ λοιπὸν ἀφορᾶν ἔχοντεσ οἱ σὺν αὐτῷ στρατηγοῦ δὲ τοιούτου στερηθέντεσ ἔφυγον.
λαβόντεσ δὲ τὸ σῶμα παρὰ τῶν πολεμίων ὑπόσπονδον Σίμων καὶ Ιὠνάθησ ἀδελφοὶ τοῦ Ιοὔδα, κομίσαντεσ εἰσ τὴν Μωδεεῖν κώμην, ὅπου καὶ ὁ πατὴρ αὐτῶν τέθαπτο, κηδεύουσιν πενθήσαντοσ ἐπὶ συχνὰσ αὐτὸν τοῦ πλήθουσ ἡμέρασ καὶ τιμήσαντοσ κοινῇ τοῖσ νενομισμένοισ.
καὶ τέλοσ μὲν τοιοῦτον κατέσχεν Ιοὔδαν, ἄνδρα γενναῖον καὶ μεγαλοπόλεμον γενόμενον καὶ τῶν τοῦ πατρὸσ ἐντολῶν Ματταθίου μνήμονα καὶ πάνθ’ ὑπὲρ τῆσ τῶν πολιτῶν ἐλευθερίασ καὶ δρᾶσαι καὶ παθεῖν ὑποστάντα.
τοιοῦτοσ οὖν τὴν ἀρετὴν ὑπάρξασ μέγιστον αὐτοῦ κλέοσ καὶ μνημεῖον κατέλιπεν, ἐλευθερώσασ τὸ ἔθνοσ καὶ τῆσ ὑπὸ Μακεδόσιν ἐξαρπάσασ αὐτὸ δουλείασ.
τὴν δ’ ἀρχιερωσύνην ἔτοσ τρίτον κατασχὼν ἀπέθανεν.
이 저작물은 크리에이티브 커먼즈 저작자표시-비영리 4.0 국제 라이선스에 따라 이용할 수 있습니다.
bab2min@gmail.com
호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기