헬라어 문장 검색 - ΔιοΞηρ́Ορατιον́14́

(디오, 크리소토모스, 연설, ΡΟΔΙΑΚΟΣ.)

εἰκὸσ μέν ἐστιν, ὦ ἄνδρεσ Ῥόδιοι, τοὺσ πολλοὺσ ὑμῶν ἐμὲ νομίζειν ὑπὲρ ἰδίου τινὸσ πράγματοσ ἐντευξόμενον ὑμῖν ἀφῖχθαι· ὥστε ἐπειδὰν αἴσθησθε τῶν ὑμετέρων τι κοινῶν ἐγχειροῦντα ἐπανορθοῦν, δυσχερανεῖτε ἴσωσ, εἰ μήτε πολίτησ ὢν μήτε κληθεὶσ ὑφ’ ὑμῶν ἔπειτα ἀξιῶ συμβουλεύειν, καὶ ταῦτα ὑπὲρ οὐδενὸσ ὧν σκεψόμενοι συνεληλύθατε. ἐγὼ δὲ ἂν μὲν ὑμῖν ἀκούσασιν περί τινοσ τῶν μὴ πάνυ ἀναγκαίων φανῶ λέγων, δικαίωσ ἂν ἀμφότερά φημι δόξειν, ἅμα εὐήθησ καὶ περίεργοσ·

ἐὰν δ’ ὡσ οἱο͂́ν τε καὶ περὶ μεγίστου πράγματοσ, καὶ τούτου σφόδρα φαύλωσ ἔχοντοσ, ὥστε δημοσίᾳ τὴν πόλιν ἀπ’ αὐτοῦ διαβεβλῆσθαι καὶ πάντασ ὑμᾶσ ἐπὶ πᾶσι τοῖσ ἄλλοισ εὐδοκιμοῦντασ καθ’ ἒν τοῦτο δόξησ οὐ προσηκούσησ τυγχάνειν, εἰκότωσ ἄν μοι χάριν ἔχοιτε καὶ νομίζοιτε εὔνουν ἑαυτοῖσ. δῆλον γὰρ ὡσ εἰ μὴ πάνυ τισ ὑμᾶσ ἀγαπᾷ, τοῖσ γε ἄλλοισ οὐθὲν μέλει δήπου τῶν ὑμῖν τινα φερόντων αἰσχύνην ἢ βλάβην. οὐκοῦν , εἰ μὲν ἀργύριόν τισ ὑμῖν ἐχαρίζετο ἀφ’ ἑαυτοῦ, ξένοσ ἢ μέτοικοσ, τοῦτον μὲν οὐκ ἂν ἡγεῖσθε περίεργον, ὅτι μηδὲν προσήκειν δοκῶν ἐφιλοτιμεῖτο μηδ’ ὑμῶν ἀπαιτούντων·

συμβουλεύοντοσ δέ τι τῶν χρησίμων δυσχερέστερον ἀκούσεσθε, ὃσ ἂν μὴ τύχῃ κληθεὶσ ἢ μὴ πολίτησ ὑπάρχῃ; καίτοι χρημάτων μὲν οὔθ’ ὑμεῖσ σφόδρα ἴσωσ ἐν τῷ παρόντι δεῖσθε, καὶ μυρίουσ ἔστιν εὑρεῖν, οἷσ μᾶλλον ἀφελοῦσι τῶν ὄντων συνέφερε· γνώμησ δὲ ἀγαθῆσ οὐκ ἔστιν οὐδεὶσ ὁ μὴ δεόμενοσ ἐν παντὶ καιρῷ καὶ πρὸσ ἅπαντα τὸν βίον, οὐδ’ ὁ κάλλιστα πράττειν δοκῶν.

εἰ μὲν οὖν περί τινοσ τῶν προκειμένων ἔλεγον, οὐθὲν ἂν ὑπ’ ἐμοῦ τηλικοῦτον ὠφελεῖσθε·

εἰκὸσ γὰρ ἦν καὶ καθ’ αὐτοὺσ ὑμᾶσ τὸ δέον εὑρεῖν σκοποῦντάσ γε ἅπαξ· ἐπεὶ δὲ ὑπὲρ οὗ μηδὲ ζητεῖτε τὴν ἀρχὴν ὅπωσ ποτὲ ἔχει, τοῦτό φημι δείξειν αἴσχισταγιγνόμενον, πῶσ οὐκ ἂν εἰήν παντελῶσ ὑμῖν χρήσιμον πρᾶγμα πεποιηκώσ, ἐὰν ἄρα μὴ φανῶ ψευδόμενοσ; νομίζω δ’ ἔγωγε πάντα μὲν προσήκειν ἀποδέχεσθαι τῶν δι’ εὔνοιαν ὁτιοῦν λεγόντων καὶ μηδένα ὀχληρὸν ἡγεῖσθαι τῶν τοιούτων, μάλιστα δὲ ὑμᾶσ, ἄνδρεσ Ῥόδιοι. δῆλον γὰρ ὅτι τούτου χάριν σύνιτε βουλευόμενοικαθ’ ἡμέραν, καὶ οὐ καθάπερ ἄλλοι δυσκόλωσ καὶ διὰ χρόνου καὶ τῶν ἐλευθέρων τινὲσ εἶναι δοκούντων, ὅπωσ ὑμῖν ᾖ σχολὴ περὶ πάντων ἀκούειν καὶ μηδὲν ἀνεξέταστον παραλίπητε. ταυτὶ μὲν οὖν ἦν ἀναγκαῖον προειπεῖν, ὥστε τὴν ἀρχὴν ὑμᾶσ ἐπὶ τοῦ πράγματοσ γενέσθαι·

νυνὶ δὲ ἐπ’ αὐτὸ βαδιοῦμαι, τοσοῦτονὑπειπὼν, ὅτι μοι προσήκειν δοκεῖ πάντα μὲν πράττειν δικαίωσ καὶ καλῶσ τὰ κατὰ τὸν βίον, ἄλλωσ τε καὶ δημοσίᾳ ποιοῦντασ ὁτιοῦν, οὐ μόνον ἐπειδὴ τὰ κοινὰ ὑπάρχει φανερώτερα, ὧν ἂν ἕκαστοσ ἰδίᾳ πράττῃ μὴ δέον, ἀλλὰ καὶ δι’ ἐκεῖνο ὅτι τὰ μὲν τῶν ἰδιωτῶν ἁμαρτήματα οὐκ εὐθὺσ ἀποφαίνει τὴν πόλιν φαύλην, ἐκδὲ τῶν δημοσίᾳ γιγνομένων οὐχ ὃν προσήκει τρόπον ἀνάγκη δοκεῖν καὶ τοὺσ καθ’ ἕνα μοχθηρούσ. ὁποῖοι γὰρ ἂν ὦσιν οἱ πλείουσ ἐν δημοκρατίᾳ, τοιοῦτον φαίνεται καὶ τὸ κοινὸν ἦθοσ·

τὰ γὰρ τούτοισ ἀρέσκοντα ἰσχύει δήπουθεν, οὐχ ἕτερα. μάλιστα δ’ ἂν φαίην ἔγωγε τοῖσ καλλίστοισ καὶ σεμνοτάτοισ οἰκεῖον εἶναι χρῆσθαι προσέχοντασ· ἐμφαίνει τῆσ πόλεωσ τῶν τε ἄλλων οὐδὲν οἱο͂́ν τε ἐπιτηδείωσ πράττεσθαι.

καὶ μὴν ὅτι γε τῶν πρὸσ τοὺσ θεοὺσ ἐξῃρημένων, ἃ δεῖ μέγιστα ἡγεῖσθαι, τῶν λοιπῶν οὐδέν ἐστι κάλλιον οὐδὲ δικαιότερον ἢ τιμᾶν τοὺσ ἀγαθοὺσ ἄνδρασ καὶ τῶν εὖ ποιησάντων μεμνῆσθαινομίζω μηδὲ λόγου δεῖσθαι·

καίτοι καὶ τὸ συμφέρον οὐχ ἥκιστα ἐν τούτῳ τισ ἂν ἴδοι. τοὺσ γὰρ σπουδαίουσ ὄντασ περὶ τοὺσ εὐεργέτασ καὶ τοῖσ ἠγαπηκόσι δικαίωσ χρωμένουσ πάντεσ ἡγοῦνται χάριτοσ ἀξίουσ καὶ βούλοιτ’ ἂν ἕκαστοσ ὠφελεῖν κατὰ τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν· ἐκ δὲ τοῦ πολλοὺσ ἔχειν τοὺσ εὐνοοῦντασ καὶ συμπράττοντασ, ὅταν ᾖ καιρόσ, καὶ πόλισ πᾶσα καὶ ἰδιώτησ ἀσφαλέστερον διάγει. ταῦτα τοίνυν ἡγεῖσθε, ἄνδρεσ Ῥόδιοι, πάνυ φαύλωσ παρ’ ὑμῖν ἔχοντα καὶ τῆσ πόλεωσ οὐκ ἀξίωσ, τὰ περὶ τοὺσ εὐεργέτασ λέγω καὶ τὰσ τιμὰσ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν, οὐκ ἀρχῆθεν ὑμῶν οὕτω τῷ πράγματι χρωμένων·

πόθεν; τοὐναντίον γὰρ ὥσπερ ἄλλ’ ἄττα τῶν ὑμετέρων διαφερόντωσ ἄν τισ ἀποδέξαιτο καὶ θαυμάσειεν, οὕτω μοι δοκεῖτε καὶ τιμῆσ μάλιστα προνοῆσαι· γνοίη δ’ ἄν τισ εἰσ τὸ τῶν εἰκόνων πλῆθοσ ἀπιδών· μοχθηροῦ δὲ ἄλλωσ κατεσχηκότοσ ἔθουσ ἔκ τινοσ χρόνου, καὶ μήτε τιμωμένου λοιπὸν παρ’ ὑμῖν μηδενόσ, εἰ βούλεσθε τἀληθὲσ εἰδέναι, τῶν τε πρότερον γενναίων ἀνδρῶν καὶ περὶ τὴν πόλιν προθύμων, οὐκ ἰδιωτῶν μόνον, ἀλλὰ καὶ βασιλέων ὑβριζομένων καὶ τὰσ τιμὰσ ἀποστερουμένων. ὅταν γὰρ ψηφίσησθε ἀνδριάντα τινί·

ῥᾳδίωσ δὲ ὑμῖν ἔπεισι τοῦτο νῦν ὡσ ἂν ἄφθονον ὑπάρχον· ἐκεῖνο μὲν οὐκ ἂν αἰτιασαίμην, τὸ χρόνον τινὰ καὶ διατριβὴν προσεῖναι· τοὐναντίον γὰρ εὐθὺσ ἕστηκεν ὃν ἂν εἴπητε, μᾶλλον δὲ καὶ πρότερον ἢ ψηφίσασθαι· συμβαίνει δὲ πρᾶγμα ἀτοπώτατον· ὁ γὰρ στρατηγὸσ ὃν ἂν αὐτῷ φανῇ τῶν ἀνακειμένων τούτων ἀνδριάντων ἀποδείκνυσιν· λυσιτελῶσ οὑτωσὶ σκοπουμένοισ ὥστε θαυμαστὴν εἶναι τὴν εὐπορίαν καὶ τὸ πρᾶγμα εὐχῆσ ἄξιον, εἰ μόνοισ ὑμῖν ἔστιν ὃν ἂν βούλήσθε ἱστάναι χαλκοῦν δίχα ἀναλώματοσ καὶ μηδεμίαν δραχμὴν μήτε ὑμῶν καταβαλόντων μήτε τῶν τιμωμένων.

τίσ γὰρ οὐκ ἂν οὕτωσ ἀγασθείη τῆσ σοφίασ τὴν πόλιν;

ἀλλ’ οἶμαι πολλὰ τῶν ἐν τῷ βίῳ γιγνομένων μετὰ πόνου πλείονοσ καὶ δαπάνησ οὐ σμικρᾶσ ἔστι προῖκα καὶ πάνυ ῥᾳδίωσ ποιεῖν, εἴ τισ ἀμελεῖ τοῦ προσήκοντοσ καὶ τοῦ πράττειν ἀληθῶσ. οἱο͂ν εὐθὺσ τὰσ θυσίασ, ἃσ ἑκάστοτε τελοῦμεν τοῖσ θεοῖσ, ἔστι μὴ θύσαντασ φάσκειν τεθυκέναι, μόνον, ἂν δοκῇ, στεφανωσαμένουσ καὶ τῷ βωμῷ προσελθόντασ . τί δ’; οὐχὶ ταὐτὸ ἱερεῖον ἅπασιν ἐν κύκλῳ τοῖσ ἀγάλμασιπροσάγοντασ, τῷ τοῦ Διόσ, τῷ τοῦ Ἡλίου, τῷ τῆσ Ἀθηνᾶσ, καὶ πανταχῇ κατασπείσαντασ πᾶσιν οἰέσθαι τεθυκέναι τοῖσ θεοῖσ οὐ ῥᾴδιον; τίσ δ’ ὁ κωλύσων; ἐὰν δὲ δὴ βωμὸν ἢ ναὸν νῦν τινοσ ἱδρύσασθαι θελήσωμεν·

καὶ γὰρ εἰ πάντων εἰσὶ παρ’ ὑμῖν , οὐκ ἀδύνατον οἶμαι καὶ κρείττω κατασκευάσαι τοῦπρότερον καὶ διὰ πλειόνων τιμᾶν προελέσθαι τὸν αὐτόν· ἆρ’ οὐχ ἕτοιμον ἐξοικίσαι τινὰ τῶν ἄλλων θεῶν ἢ μετενεγκεῖν τι τῶν ἤδη καθιερωμένων; ἢ καὶ τὴν ἐπιγραφὴν ἀλλάξαι μόνον, ὃ νῦν ποιοῦμεν; καίτοι τὸν μὲν Ἀπόλλω καὶ τὸν Ἥλιον καὶ τὸν Διόνυσον ἔνιοί φασιν εἶναι τὸν αὐτόν, καὶ ὑμεῖσ οὕτω νομίζετε, πολλοὶ δὲκαὶ ἁπλῶσ τοὺσ θεοὺσ πάντασ εἰσ μίαν τινὰ ἰσχὺν καὶ δύναμιν συνάγουσιν, ὥστε μηδὲν διαφέρειν τὸ τοῦτον ἢ ἐκεῖνον τιμᾶν. ἐπὶ δὲ τῶν ἀνθρώπων οὐθέν ἐστι τοιοῦτον· ἀλλ’ ὁ διδοὺσ τὰ τοῦδε ἑτέρῳ τοῦτον ἀφῄρηται τῶν ἑαυτοῦ. νὴ Δία, ἀλλ’ οὐχ ὅμοιον τὸ παραβαίνειν τὰ πρὸσ τοὺσ θεοὺσ καὶ τὰ πρὸσ τοὺσ ἀνθρώπουσ.

οὐδ’ ἐγώ φημι. ὅ φησιν ὄντωσ διδούσ, ἀλλὰ τοὺσ μὲν ἀποστερῶν τῆσ δωρεᾶσ, τοὺσ δὲ ὥσπερ ἐνεδρεύων καὶ παραλογιζόμενοσ.

ἡ μὲν οὖν φύσισ τοῦπράγματοσ ὁμοία καὶ τὸ ποιεῖν ὁτιοῦν μετὰ ἀπάτησ καὶ φενακισμοῦ καὶ τῆσ ἐσχάτησ μικρολογίασ ταὐτό·

διαφέρει δ’, ὅτι τὰ μὲν περὶ τοὺσ θεοὺσ γιγνόμενα μὴ δεόντωσ ἀσεβήματα καλεῖται, τὰ δὲ πρὸσ ἀλλήλουσ τοῖσ ἀνθρώποισ ἀδικήματα. τούτων τὴν μὲν ἀσέβειαν ἔστω μὴ προσεῖναι τῷ νῦν ἐξεταζομένῳ πράγματι· τὸ λοιπὸν δέ, εἰ μὴ δοκεῖ φυλακῆσ ὑμῖν ἄξιον, ἀφείσθω. καίτοι καὶ τὴν ἀσέβειαν εὑρ́οι τισ ἂν ἴσωσ τῷ τοιούτῳ προσοῦσαν·

λέγω δὲ οὐ περὶ ὑμῶν οὐδὲ περὶ τῆσ πόλεωσ· οὔτε γὰρ ὑμῖν ποτε ἔδοξεν οὔτε δημοσίᾳ γέγονεν· ἀλλ’ αὐτὸ σκοπῶν κατ’ ἰδίαν τὸ πρᾶγμα. τὰ γὰρ περὶ τοὺσ κατοιχομένουσ γιγνόμενα οὐκ ὀρθῶσ ἀσεβήματα κέκληται καὶ τῆσ προσηγορίασ ταύτησ τυγχάνει παρὰ τοῖσ νόμοισ, εἰσ οὓσ ἄν ποτε ᾖ. τὸ δ’ εἰσ ἄνδρασ ἀγαθοὺσ καὶ τῆσ πόλεωσ εὐεργέτασ ὑβρίζειν καὶ τὰσ τιμὰσ αὐτῶν καταλύειν καὶ τὴν μνήμην ἀναιρεῖν ἐγὼ μὲν οὐχ ὁρῶ πῶσ ἂν ἄλλωσ ὀνομάζοιτο· ἐπεὶ καὶ τοὺσ ζῶντασ εὐεργέτασ οἱ ἀδικοῦντεσ οὐκ ἂν εὐλόγωσ εἰε͂ν ἀπηλλαγμένοι τοῦδε τοῦ ὀνείδουσ. οἱ γοῦν περὶ τοὺσ γονεῖσ ἐξαμαρτάνοντεσ, ὅτι τῆσ πρώτησ καὶ μεγίστησ ὑπῆρξαν εὐεργεσίασ εἰσ ἡμᾶσ, εἰκότωσ ἀσεβεῖν δοκοῦσιν.

καὶ τὸ μὲν τῶν θεῶν ἴστε δήπουθεν, ὅτι κἂν σπείσῃ τισ αὐτοῖσ κἂν θυμιάσῃ μόνον κἂν προσάψηται, μεθ’ ἧσ μέντοι προσήκει διανοίασ, οὐθὲν ἔλαττον πεποίηκεν· οὐδὲ γὰρ δεῖται τῶν τοιούτων οὐθενὸσ ἴσωσ ὁ θεὸσ οἱο͂ν ἀγαλμάτων ἢ θυσιῶν· ἄλλωσ δὲ οὐ μάτην γίγνεται ταῦτα, τὴν προθυμίαν ἡμῶν καὶ τὴν διάθεσιν ἐμφαινόντων πρὸσ αὐτούσ. οἱ δὲ ἄνθρωποι δέονται καὶ στεφάνου καὶ εἰκόνοσ καὶ προεδρίασ καὶ τοῦ μνημονεύεσθαι.

καὶ πολλοὶ καὶ διὰ ταῦτα ἤδη τεθνήκασιν, ὅπωσ ἀνδριάντοσ τύχωσι καὶ κηρύγματοσ ἢ τιμῆσ ἑτέρασ καὶ τοῖσ αὖθισ καταλίπωσι δόξαν τινὰ ἐπιεικῆ καὶ μνήμην ἑαυτῶν. ἁπάντων τῶν τοιούτων ἀνῃρημένων καὶ μηδεμιᾶσ εἰσ ὕστερον μνήμησ ἀπολειπομένησ μηδὲ ἐπαίνου τῶν εὖ πραχθέντων, εἰ καὶ πολλοστὸν ἡγεῖσθε μέροσ ἂν γεγονέναι τῶν θαυμαζομένων παρὰ πᾶσιν ἀνδρῶν ἢ τῶν ἐν πολέμῳ ποτὲ προθύμωσ ἠγωνισμένων ἢ τῶν τυράννουσ καθῃρηκότων ἢ τῶν ἑαυτοὺσ ἢ τέκνα προειμένων ἕνεκα κοινῆσ σωτηρίασ ἢ τῶν πόνουσ μεγάλουσ πονησάντων ὑπὲρ τῆσ ἀρετῆσ, ὥσπερ Ἡρακλέα φασὶ καὶ Θησέα καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἡμιθέουσ ποτὲ καὶ ἡρ́ωασ, οὐκ ἂν οὐθένα εἰπεῖν οἶμαι.

τὸ γὰρ προκαλούμενον ἕκαστον καὶ κινδύνων καταφρονεῖν καὶ πόνουσ ὑπομένειν καὶ τὸν μεθ’ ἡδονῆσ καὶ ῥᾳθυμίασ ὑπερορᾶν βίον οὐκ ἂν ἄλλο τισ εὑρ́οι παρά γε τοῖσ πλείοσι.

τοῦτό ἐστι τὸ ποιοῦν ἐν ταῖσ μάχαισ τοὺσ ἀγαθοὺσ ἄνδρασ ἔμπροσθεν εὑρίσκεσθαι τετρωμένουσ καὶ μὴ μεταστραφέντασ οἴχεσθαι, πολλάκισ ἑτοίμου τῆσ σωτηρίασ ἀποκειμένησ. διὰ τοῦτό φησιν ὁ ποιητὴσ τὸν Ἀχιλλέα μὴ θελῆσαι γηράσαντα ἀποθανεῖν οἴκοι, καὶ τὸν Ἕκτορα μόνον στῆναι πρὸ τῆσ πόλεωσ, εἰ δέοι, πᾶσι μαχούμενον. τοῦτο ἦν τὸ ποιῆσαν Λακεδαιμονίων τινὰσ ἐν τοῖσ στενοῖσ ἀντιτάξασθαι πρὸσ τοσαύτασ Περσῶν μυριάδασ.

τοῦτο ἐποίησε τοὺσ ὑμετέρουσ προγόνουσ ἅπασαν γῆν καὶ θάλατταν ἐμπλῆσαι τροπαίων καὶ τῆσ λοιπῆσ Ἑλλάδοσ τρόπον τινὰ ἐσβεσμένησ μόνουσ ὑμᾶσ ἐφ’ αὑτοῖσ διαφυλάξαι τὸ κοινὸνἀξίωμα τῶν Ἑλλήνων εἰσ τὸν νῦν παρόντα χρόνον. ὅθεν εἰκότωσ μοι δοκεῖτε μεῖζον ἁπάντων ἐκείνων φρονεῖν. οἱ μὲν γὰρ ἐν ἀρχῇ τὰ πρὸσ τοὺσ βαρβάρουσ εὐτυχήσαντεσ καὶ λαμπροὶ φανέντεσ τὰ λοιπὰ ἐξήμαρτον, φθόνου μᾶλλον καὶ ἀνοίασ καὶ φιλονικίασ ἤπερ ἀρετῆσ ἐπίδειξιν ποιούμενοι, μέχρι μηδενὸσ ἔξωθεν ἐνοχλοῦντοσαὐτοὶ παρείθησαν καὶ πάντα ἤδη τὸν βουλόμενον εἶναι δεσπότην ἐκάλουν.

ὑμεῖσ δὲ τοσούτουσ πολέμουσ κατωρθωκότεσ ἅπαντασ οὐχ ἧττον καλῶσ ἀνείλεσθε ἢ γενναίωσ ἐπολεμήσατε· πλὴν ἐκεῖνό γε δῆλόν ἐστιν ὅτι μήτε ὑμεῖσ μήτε ἄλλοι τινέσ, οἳ δοκοῦσιν Ἑλλήνων ἢ βαρβάρων μεγάλοι γενέσθαι, δι’ ἄλλο τι προῆλθον εἰσ δόξανκαὶ δύναμιν ἢ τῶν κατὰ μέροσ φιλοτίμων τυχόντεσ καὶ περὶ πλείονοσ τοῦ ζῆν ἡγουμένων τὴν ὕστερον εὐφημίαν.

ἡ γὰρ στήλη καὶ τὸ ἐπίγραμμα καὶ τὸ χαλκοῦν ἑστάναι μέγα δοκεῖ τοῖσ γενναίοισ ἀνδράσι, καὶ μισθὸσ οὗτοσ ἄξιοσ τῆσ ἀρετῆσ τὸ μὴ μετὰ τοῦ σώματοσ ἀνῃρῆσθαι τὸ ὄνομα μηδ’ εἰσ ἴσον καταστῆναι τοῖσ μὴ γενομένοισ,ἀλλὰ ἴχνοσ τι λιπέσθαι καὶ σημεῖον, ὡσ ἂν εἴποι τισ, τῆσ ἀνδραγαθίασ.

τοὺσ ἀγωνιστὰσ τούτουσ ὁρᾶτε ὅσα πάσχουσι γυμναζόμενοι, δαπανῶντεσ, τὸ τελευταῖον ἀποθνῄσκειν αἱρούμενοι πολλάκισ ἐν αὐτοῖσ τοῖσ ἄθλοισ.

τί οὖν; εἴ τισ ἀνέλοι τὸν στέφανον, οὗ χάριν φιλοτιμοῦνται, καὶ τὴν ἐπιγραφὴν τὴν ἐσομένηνὈλυμπίασιν ἢ Πυθοῖ τῆσ νίκησ, ἆρ’ οἰέσθε μίαν ἡμέραν αὐτοὺσ ἀνέξεσθαι τὸν ἥλιον μόνον, οὐχ ὅπωσ τἄλλα ὅσα τῷ πράγματι πρόσεστιν ἀηδῆ καὶ χαλεπά; τί δ’; ἐὰν γένηται δῆλον αὐτοῖσ ὅτι τὴν εἰκόνα, ἣν ἂν στήσωσιν, ἕτεροσ αὑτοῦ ποιήσεται, τὸ μὲν τοῦ θέντοσ ὄνομα ἀνελών, αὑτὸν δὲ ἐπιγράψασ, ἔτι θεασόμενον ἡγεῖσθε ἐλθεῖν ἄν τινα ἐκεῖσε, οὐχ ὅπωσ ἀγωνιούμενον; ὅθεν οἶμαι καὶ βασιλεῖσ ἐπιδικάζονται τῆσ τοιαύτησ μαρτυρίασ. ἅπασι γάρ ἐστι περὶ πολλοῦ τὰ τῆσ ἀρετῆσ σύμβολα, καὶ οὐδεὶσ αἱρεῖται τῶν πολλῶν, ὅ,τι ἂν οἰήται καλὸν αὑτῷ πεπρᾶχθαι, μηδένα δὲ εἰδέναι.

πρὸσ τοῦ Διόσ, ἆρα ἀγνοεῖτε τοῦτο τὸ ἔργον οὐκ ἐκείνουσ μόνον ἀτίμουσ ποιοῦν, ἀλλὰ καὶ τὴν πόλιν ἔρημον τῶν εὐνοησόντων καὶ προθυμησομένων ὑπὲρ αὐτῆσ; μηδὲ γὰρ ἐκεῖνο εἰσέλθῃ μηδένα ὑμῶν ὅτι εἴπερ ἄρα μίαν τιμὴν καταλύσετε τὴν τῶν εἰκόνων, αἱ λοιπαὶ δέ εἰσιν ἀναφαίρετοι. πρῶτον μὲν γὰρ οἱ τὴν μεγίστην ἀναιροῦντεσ καὶ ἧσ μάλιστα ἕκαστοσ ἐπιθυμεῖ τυγχάνειν ὁμολογοῦσι δήπουθεν ἐκ τοῦ πλείονοσ μέρουσ τὴν πόλιν βλάπτειν, εἴ γέ φασι βλαβερὸν εἶναι τὸ πάσασ αὐτὰσ καταλελύσθαι. πρὸσ τούτῳ δὲ κἀκεῖνό ἐστιν ὅτι παρ’ οἷσ ἂν ἕν τι κινηθῇ, παρ’ ἐκείνοισ κεκίνηται πάντα ὁμοίωσ καὶ τῶν παραπλησίων βέβαιον οὐθέν ἐστιν.

οἱ γὰρ τὴν αἰτίαν παραβάντεσ, καθ’ ἣν οὐκ ἂν ἐδόκει τι συμβῆναι, καὶ ταύτην παρ’ οὐδὲν ἡγησάμενοι, πάντα λελύκασιν ἃ τὴν αὐτὴν εἶχε πρόφασιν τοῦ μένειν βέβαια. οἱο͂ν εἴ τισ μίαν λύσαι τῶν τιμωριῶν ἡντιναοῦν, οὐδὲ τῶν ἄλλων οὐδεμίαν ἰσχυρὰν καταλέλοιπεν. εἰ δέ τισ τὴν μεγίστην ἀνέλοι, φυγὴν ἢ θάνατον, τά γε ἐλάττω τῶν ἐπιτιμίων λοιπὸν ἀνάγκη μηδὲ γεγράφθαι δοκεῖν.

ὥσπερ οὖν οἱ παραχαράττοντεσ τὸ νόμισμα, κἂν μέροσ λυμήνωνται, τὸ σύμπαν διεφθαρκέναι δοκοῦσιν ὑπαίτιον ποιήσαντεσ, ὁμοίωσ οἱ τῶν τιμῶν τινασ ἢ τῶν τιμωριῶν ἀναιροῦντεσ ὅλον τὸ πρᾶγμα καταλύουσι καὶ τοῦ μηδενὸσ ἄξιον δεικνύουσι. καὶ μὴν εἴ τίσ με ἔροιτο, τὴν μεγίστην ὡσ οἱο͂́ν τε ἑκατέρων βλάβην φερόντων, τοῦ τε τὰσ τιμὰσ ἀπίστωσ ἔχειν καὶ τοῦ τὰσ τιμωρίασ ἀσθενῶσ, εἰ μὴ δυνατὸν ἀμφότερα εὐλαβηθῆναι, πότερον αὐτῶν ἐπιεικέστερον κρίνω καὶ μετριωτέρων ἀνθρώπων, οὐκ ἂν διστάσασ τὸ περὶ τὰσ τιμωρίασ εἴποιμι·

εἴ γε τοῦτο μὲν ἔστιν ἀνενεγκεῖν εἰσ φιλανθρωπίαν, εἰσ ἔλεον, εἰσ ἄλλα τοιαῦτα, ἅπερ ἐστὶν οἰκεῖα τοῖσ χρηστοῖσ· τὸ δὲ τῶν ἀρίστων ἀνδρῶν ἐπιλανθάνεσθαι καὶ τὰ τῆσ ἀρετῆσ ἆθλα ἀποστερεῖν οὐκ ἔνι τυγχάνειν οὐδεμιᾶσ εὐπρεποῦσ προφάσεωσ,ἀλλ’ ἀχαριστίᾳ, φθόνῳ, μικρολογίᾳ, πᾶσι τοῖσ αἰσχίστοισ ἀνάγκη προσήκειν. ἔτι δὲ οἱ μὲν τοὺσ ὄντασ πονηροὺσ ἧττον κατείργουσι, τὰσ κολάσεισ ἀνιέντεσ· οἱ δὲ αὐτοὶ τὰ μέγιστα ἐξαμαρτάνουσι περὶ τοὺσ εὐεργέτασ. τοσούτῳ δὲ τοῦτο ἐκείνου κάκιον ὅσῳ τὸ αὐτὸν ἀδικεῖν τοῦ μὴ σφόδρα κωλύειν ἕτερον. οὐ τοίνυν οὐδὲ ἐκεῖνοἔστιν εἰπεῖν ὅτι μὴ τοῦτο ὑπάρχει μέγιστον τῶν δεδομένων τισί·

δίχα γὰρ τοῦ πᾶσιν εἶναι φανερὸν ἑαυτοῖσ ἐναντία ἐροῦσιν οἱ λέγοντεσ. τῶν ἡγουμένων, οἷσ ἅπασιν εἰκόνασ εἰ δεήσει κατασκευάζεσθαι, μεγάλην τινὰ ἔσεσθαι τὴν δαπάνην, ὡσ τάσ γε ἄλλασ τιμὰσ οὐκοὔσασ κατ’ αὐτοὺσ οὐδὲ ἀποδεξομένων αὐτῶν ὡσ πολὺ ἐλάττουσ.

τὸ μὲν δὴ τῆσ δαπάνησ οἱο͂́ν ἐστιν ὄψεσθε μετὰ μικρόν·

τὸ δὲ μεγίστην εἶναι τῶν τιμῶν, ἣν ἀφαιροῦνται τοὺσ εἰληφότασ πρότερον ἐκ τούτων ὡμολόγηται. καὶ μὴν ἀτόπου γε ὄντοσ τοῦ τινα παρεῖναι τῶν ἀξίων τιμῆσκαὶ μηδεμίαν παρασχεῖν ἀμοιβὴν τῆσ εὐεργεσίασ, ὡσ πάντων μάλιστα ἀνάγκη τούτοισ ὁμολογεῖν, οἳ καὶ τὸ μετριώτερον τιμῆσαί τινα τῆσ ἀξίασ δεινὸν οἰόνται, τὸ τιμήσαντασ, ἔπειτα δ’ οὐδὲν αἰτιωμένουσ ἀφαιρεῖσθαι τὰ δοθέντα πῶσ οὐχ ὑπερβολὴν ἀδικίασ ἔχει; τὸ μὲν γὰρ ἀχαριστεῖν ἐστι τοῖσ εὐεργέταισ, τὸ δὲ ὑβρίζεινεἰσ αὐτούσ, καὶ τὸ μέν ἐστι μὴ τιμᾶν τοὺσ ἀγαθοὺσ ἄνδρασ, τὸ δὲ ἀτιμάζειν. οἱ μὲν γὰρ ἃ δοκοῦσι τοῖσ ἐπιεικέσιν ὀφείλειν οὐ παῥ̣

̣ ̓χουσιν, οἱ δὲ ἃ σύνηθέσ ἐστι γίγνεσθαι κατὰ τῶν ἄκρωσ πονηρῶν, ταῦτα πράττουσι κατ’ αὐτῶν. εἰ γοῦν τισ τῶν ποτε νομισθέντων μετρίων αὖθισ ἀνήκεστον ἁμάρτοι τι καὶ χαλεπόν, οἱο͂νεἰ προδοσίαν βουλεύσειεν ἢ τυραννίδα, τῶν τοιούτων ἔθοσ ἐστὶ τὰσ τιμὰσ ἀναιρεῖσθαι, κἂν ἐπιγραφῆσ τινοσ πρότερον ὦσι τετευχότεσ. εἶτ’ οὐκ αἰσχρὸν τῶν αὐτῶν ἀξιοῦν ὑμᾶσ τοὺσ ὁμολογουμένωσ ἀρίστουσ, ὧν τοὺσ ἀσεβεῖσ καὶ τοὺσ ἀνοσίουσ τυγχάνειν οἱ νόμοι κελεύουσιν, οἷσ οὐδὲ ταφῆσ μέτεστιν; ὥστε μοι δοκοῦσιν, ὅσην παρ’ ἑτέροισ ἔχουσι τοῦ τιμᾶσθαι πάντεσ ἐπιθυμίαν, τοσαύτην ἢ καὶ πλείονα ἕξειν παρ’ ὑμῖν, ὅπωσ μηδέποτε τεύξονται τῶν τοιούτων μηδενόσ·

ὅσῳ τὴν ὕβριν ἕκαστοσ καὶ τὸ προπηλακισθῆναι μεῖζον ἡγεῖται κακὸν ἢ τὴν τιμὴν ἀγαθὸν νενόμικεν. ἐᾶν αὑτόν.

τοὺσ γοῦν τυράννουσ ἢ τοὺσ βασιλέασ, ὧν αὖθισ οἱ βιαίωσ ἀρχθέντεσ καὶ παρανόμωσ τὰσ εἰκόνασ ἀνεῖλον καὶ τὰ ὀνόματα ἠφάνισαν, ὅπερ οἶμαι καὶ ἐφ’ ὑμῶν συμβέβηκε, διατεινάμενοσ εἴποιμ’ ἄν, εἰ προῄδεσαν τοῦτο ἐσόμενον, μήτ’ ἂν εἰκόνασ ἑαυτῶν ἐᾶσαί τινα στῆσαι μήτε ὀνόματα ἐγγράψαι. καίτοι τοῦτο οὐ μόνον ἐκείνουσ ἀδικουμένουσ καὶ δεινὰ πάσχοντασ, ἀλλὰ καὶ τὴν πρόφασιν δείκνυσι κενήν, δι’ ἣν ἴσωσ ὑμᾶσ τινεσ ἀξιώσουσι τοῦτο ποιεῖν, μᾶλλον δὲ κατὰ τοῦ πράγματοσ οὖσαν.

εἰ γὰρ ἀναγκαῖον ἅμα καὶ συμφέρον φήσουσιν εἶναι τὸ ἑτέρουσ τιμᾶν, πῶσ οὐχ ὑπεναντίον ἐστὶ τούτῳ τοὺσ πρότερον οὕτω τετιμημένουσ ὑβρίζειν; ὃ γὰρ τῶν πρότερόν τισ οὐκ ἂν εἵλετο λαβεῖν, εἰδὼσ τοῦτο ἐσόμενον, πῶσ εἰκόσ ἐστι τῶν νῦν τινα ἡδέωσ λαμβάνειν ὁρῶντα τὸ γιγνόμενον; ὥστ’ εἰ μὴ καὶ δι’ ἐκείνουσ τοὺσ θᾶττον εὐεργέτασ, ἀλλὰ τούτουσ γε, οὓσ νῦν τιμῶμεν, εἰκὸσ ἦν φυλάξασθαι τὸ πρᾶγμα. πάντεσ μὲν γὰρ ὑπόπτωσ ἔχουσι πρὸσ τὰ ὑπὸ τούτων διδόμενα οὓσ ἴσασι τῶν πρότερόν ἐπαινεθέντων καὶ δοξάντων φίλων οὕτωσ ἀμελοῦντασ, μάλιστα δὲ οἱ τῶν αὐτῶν τυγχάνοντεσ, ὧν τοὺσ εἰληφότασ ὁρῶσιν ἀπεστερημένουσ.

εἰ δὲ δὴ καὶ ὅπωσ αὐτοὶ λάβωσι τοῦτο γίγνοιτο, μᾶλλον δὲ ὅπωσ δοκῶσιν εἰληφέναι, παντελῶσ ἤδη τὸ πρᾶγμα εἰρωνείαν καὶ χλεύην νομίζουσιν. πολὺ δὲ βέλτιον ἦν λέγειν τοῖσ βουλομένοισ μικρὰ φροντίζειν ὑμᾶσ τῶν τάχιον τετιμημένων, ὅτι μηκέτι μηδεμία χρεία τοῦ τιμᾶν τινά ἐστιν, ̣̔ ̣ ̓ τοὐναντίον οὗ τὴν μεγίστην φασὶν εἶναι τῇ πόλει χρείαν καὶ πρὸσ πλείονασ νῦν ἢ πρότερον, τοῦτο διαβάλλειν. καίτοι μὰ τὸν Δία καὶ τοὺσ θεοὺσ οὐδ’ εἰ τὴν ἀνωτάτην χάριν ὑμῖν ἕξειν ἔμελλον οἱ δοκοῦντεσ νῦν τῶν εἰκόνων τυγχάνειν καὶ σφόδρα ἐπαινέσειντὸν δῆμον, οὐδ’ οὕτωσ ἐχρῆν αὐτὸ γίγνεσθαι.

τὸ γὰρ μόνον ζητεῖν ἐξ ὧν ἄν τισ ἀρέσαι τινὰ ποιήσασ καὶ προσαγάγοιτο, εἰ δ’ ἄλλον ὃν οὐ προσῆκεν ἀδικήσει τοῦτο ποιῶν ἢ καθόλου τι μὴ δέον πράξει μὴ σκοπεῖν, οὔτε μὰ τοὺσ θεοὺσ ἐλευθέρων ἐστὶν ἀνθρώπων οὔτε μετρίων τὸ ἦθοσ. οὐδεὶσ γὰρ οὐδὲ τῶν πάνυ πονηρῶνπροαιρεῖταί τι φαῦλον, ὃ μὴ συμφέρειν ἑαυτῷ νομίζει πρὸσ τὸ παρόν, ἀλλ’ ἔστιν αὐτὸ τοῦτο ἡ μοχθηρία τὸ κέρδουσ ἕνεκα καὶ χρείασ μηδενὸσ αἰσχροῦ μηδὲ ἀδίκου πράγματοσ ἐπιστρέφεσθαι μηδὲ φροντίζειν ποῖον τὸ γιγνόμενον, ἀλλὰ μόνον εἰ λυσιτελέσ.

οὐκοῦν ὁ τὸν μὲν παρόντα θεραπεύων, ὀλιγωρῶν δὲ τοῦ θᾶττονφίλου, καὶ τῆσ μὲν γεγενημένησ χρείασ ἐπιλελησμένοσ, τὴν δ’ ἐλπιζομένην ὠφέλειαν περὶ πλείστου ποιούμενοσ, ἆρ’ οὐκ ἴστε ἧστινοσ τυγχάνει προσηγορίασ;

οὐ κόλαξ ὁ τοιοῦτοσ ὀνομάζεται παρὰ πᾶσιν; οὐκ ἀγεννήσ, οὐκ ἄπιστοσ δοκεῖ; νῦν τοίνυν οὐδὲ τοῦτο περιγίγνεται τῇ πόλει, τὸ θεραπεύεσθαί τινασ ὑπὸ αὐτῆσ καὶ μεγάλουτινὸσ οἰέσθαι τυγχάνειν ὧν ἂν τὰ ὀνόματα ἐπιγράφηται. τοὐναντίον γὰρ δυσχεραίνουσι καὶ μέμφονται παρ’ αὑτοῖσ, εἰ καὶ σιωπῶσιν ἄλλωσ, προσκρούειν οὐ θέλοντεσ. ἢ νόμισμα μὲν εἴ τῳ χαρίζοισθε κίβδηλον, οὐδεὶσ ἂν ἑκὼν λάβοι, μᾶλλον δὲ ὕβριν ἡγοῖτο ἢ δωρεὰν τὸ γιγνόμενον· τιμὴν δὲ κίβδηλον καὶ μηδὲν ἔχουσαν ὑγιὲσ νομίζετε δέχεσθαι τοὺσ νοῦν ἔχοντασ; ἀλλ’ ἐὰν μὲν οἰκέτην τισ ἀλλότριον ἢ σκεῦοσ ἀποδῶται ψευσάμενοσ ὡσ ἑαυτοῦ, σφόδρα ἕκαστοσ ἀγανακτεῖ τῶν ἠπατημένων, καὶ θαυμάζοιμ’ ἄν, εἰ μὴ ἐζημιοῦτε τοῦτον ὑμεῖσ·

εἰ δ’ ἀλλοτρίαν τισ εἰκόνα καὶ μηδὲν αὐτῷ προσήκουσαν ἐξαπατηθεὶσ λάβοι παρὰ τῶν μὴ κυρίων· ὃ γὰρ ἂν ἄλλῳ δῷ τισ, τούτου κύριοσ οὐκέτ’ ἐστὶν ἑτέρῳ διδόναι· χάριν αὐτὸν οἰέσθε τοῖσ παρακρουσαμένοισ ἔχειν; δέομαι δέ, ἂν οἱ λόγοι φαίνωνται πικρότεροι, μηθὲν ἐμοὶ δυσχεραίνειν.

οὐδὲ γὰρ ὑμᾶσ φημι τοῦτο ποιεῖν, τρόπον δέ τινα ἀκούσησ τῆσ πόλεωσ αὐτὸ γίγνεσθαι. τὸ δὲ πρᾶγμα εἰ τοιοῦτόν ἐστιν ὥστε πάναισχρον δοκεῖν ἐξεταζόμενον, τοσούτῳ προθυμότερον ὑμᾶσ ἀκούειν δεῖ τοῦ λέγοντοσ, ὥστε ἀπηλλάχθαι τὸ λοιπὸν τῆσ αἰσχύνησ. οὐδὲ γὰρ τὰ ἐν τοῖσ σώμασι δυσχερῆ χωρὶσ ὀδύνησ ἔστιν ἰάσασθαι, πολλάκισ δὲ αὐτὸ τοῦτο σημεῖον ὑπάρχει τοῦ σφόδρα ἐπείγειν τὴν θεραπείαν, τὸ σφόδρα ἀλγεῖν τὸ θεραπευόμενον.

ὃ τοίνυν ἀρχόμενοσ εἶπον, οὐδ’ ἂν νῦν ὀκνήσαιμι εἰπεῖν, ὅτι πανταχοῦ μὲν οἰκεῖόν ἐστι φαίνεσθαι τοὺσ ἀγαθοὺσ ἄνδρασ ὑγιεῖσ καὶ μηδὲν παλίμβολον ἔχοντασ μηδὲ δυσχερέσ, μάλιστα δὲ οἶμαι περὶ τὸ τιμᾶν καὶ τὰσ δωρεάσ.

τὸ γὰρ αἰσχύνην τινὰ προσάπτειν τοῖσ καλοῖσ καὶ τὸ ἀδίκωσ ποιεῖν τὸ πάντων δικαιότατον οὐδ’ αἰσθανομένων ἐστὶν ἀνθρώπων τῆσ ἑκάστου φύσεωσ. ὥσπερ οὖν οἱ παρανομοῦντεσ εἰσ τὰ ἱερὰ τῶν εἰσ ἄλλ’ ὁτιοῦν ἁμαρτανόντων χείρουσ εἰσίν, οὕτωσ οἱ περὶ ταῦτα ἄδικοι καὶ πονηροὶ φαινόμενοι. τί γάρ ἐστιν ἱερώτερον τιμῆσ ἢ χάριτοσ;

οὐκ ἴστε ὅτι καὶ θεὰσ νομίζουσιν οἱ πλεῖστοι τῶν ἀνθρώπων τὰσ Χάριτασ; ἐὰν οὖν τὰ ἀγάλματα αὐτῶν περικόπτῃ τισ ἢ τοὺσ βωμοὺσ ἀνατρέπῃ, τοῦτον ἡγεῖσθε ἀσεβεῖν· ἐὰν δὲ αὐτὸ λυμήνηται καὶ διαφθείρῃ τὸ πρᾶγμα, ἀφ’ οὗ καὶ τὰσ θεὰσ ὠνομάσθαι συμβέβηκε, μὴ ὃν δεῖ τρόπον χαριζόμενοσ, ἀλλ’ ἀγεννῶσ καὶ ἀνελευθέρωσ καὶ μετὰ τέχνησ τοῖσ εὐεργέταισ ἀχαριστῶν, αὐτὸν φρονεῖν φήσομεν καὶ τῶν ἄλλων εἶναι συνετώτερον; ἀλλὰ τοὺσ μὲν καπήλουσ τοὺσ ἐν τοῖσ μέτροισ κακουργοῦντασ, οἷσ ὁ βίοσ ἐστὶν αὐτόθεν ἀπὸ αἰσχροκερδείασ, μισεῖτε καὶ κολάζετε, τὴν δὲ πόλιν, εἰ δόξει περὶ τοὺσ ἐπαίνουσ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν πανουργεῖν καὶ τὰσ δωρεὰσ καπηλεύειν, οὐκ αἰσχύνεσθε, παλίμβολα καὶ παλίμπρατα ποιοῦσαν τὰ σεμνά; καὶ οὐδὲ ἐκεῖνο ἐνθυμεῖσθε ὅτι μηδὲ τοῖσ καπήλοισ μηδεὶσ ἔτι ῥᾳδίωσ πρόσεισι, παρ’ οἷσ ἂν πονηρὰ ᾖ τὰ μέτρα.

καὶ μὴν ὅτι φύσει τὸ πρᾶγμα τοιοῦτόν ἐστιν, οὐχ ὁ λόγοσ αὐτὸ ἐξονειδίζει, θεάσασθε οὕτωσ. εἰ γάρ τισ πύθοιτο ὑμῶν πότερα βούλεσθε τοὺσ τιμωμένουσ ὑφ’ ὑμῶν, οἷσ οἰέσθε διδόναι τὰσ εἰκόνασ, ἐπίστασθαι τἀληθὲσ καὶ τὸ γιγνόμενον οἱο͂́ν ἐστιν ἢ λανθάνειν αὐτούσ, οὐκ ἄδηλόν ἐστιν ὃ ἂν εἴποιτε εὖ φρονοῦντεσ.

τί γὰρ ἐκώλυεν εὐθὺσ ἐν τῷ ψηφίσματι γράφειν ὥσπερ τἄλλα καὶτοῦτο, εἶναι δὲ τὴν εἰκόνα αὐτοῖσ μίαν τῶν ἀνακειμένων ἢ τὴν τοῦ δεῖνοσ, εἰ κἀκείνουσ ἐβούλεσθε γιγνώσκειν; ἀλλ’ οὐδέποτε οἶμαι τοῦτο ἐγγράφετε. οὐκοῦν ὅτι μὲν τὰ γιγνόμενα ὀρθῶσ καὶ μηθὲν ἔχοντα ἄτοπον οὐδεὶσ περιστέλλει δῆλόν ἐστιν.

ὅτι δὲ ἥκιστ’ ἄν τισ φυλάξαιτο τοὺσ εὖ πάσχοντασ εἰδέναι τίνα τρόπον τῆσ χάριτοστυγχάνουσι καὶ τῶν γιγνομένων περὶ τὴν τιμὴν ὁτιοῦν, εἴ γέ τισ ἁπλῶσ αὐτὸ πράττοι καὶ δικαίωσ, ἔτι μοι δοκεῖ τοῦ πρώτου φανερώτερον· ὥστε ἀνάγκη τὸ συμβαῖνον εἶναι πανταχῇ φαῦλον καὶ μηδενὶ μηδὲ ἰδιώτῃ πρέπον. ὁ γὰρ ἐν αὐτοῖσ οἷσ τινασ εὖ ποιεῖ, παθὼν πρότεροσ ἢ νὴ Δία κατάρχων καὶ προκαλούμενοσ εἰσ φιλίαν,παρακρουόμενοσ καὶ φενακίζων, τί ἂν οὗτοσ ἄλλωσ ποιήσειεν; ἐπίστασθε τοίνυν ὅτι μηδένα λανθάνει τὸ γιγνόμενον, ἀλλ’ ἔστι διαβόητον καὶ τῶν παρὰ πᾶσι θρυλουμένων, οὐ μόνον ἐπειδὴ λίαν κατακόρωσ καὶ ἀνέδην αὐτῷ κέχρηνταί τινεσ, ἀλλὰ καὶ ὅτι παρ’ ὑμῖν πράττεται. τὸ γὰρ ἀξίωμα τῆσ πόλεωσ καὶ τὸ μέγεθοσ οὐδὲνἄγνωστον ἐᾷ τῶν ἐν αὐτῇ, καὶ τὸ σεμνότερον ὑμᾶσ ἁπάντων ἐν τοῖσ ἄλλοισ ἑαυτοὺσ ἄγειν, ἔτι δὲ οἶμαι τὸ πράττειν ἄριστα τῶν Ἑλλήνων, φθόνον κινεῖ καὶ ζηλοτυπίαν, ὥστε πολλοὺσ εἶναι τοὺσ ἐξετάζοντασ, ἐάν τι δοκῆτε ἁμαρτάνειν.

οὐκοῦν οἱ μὲν ὅπωσ ὅ,τι πράττουσιν ἀγνοεῖσθαι μᾶλλον ἐθέλοντεσ κακίασ τοῦτο σημεῖον ἐκ‐ φέρουσιν· οἱ δ’ ἅ μηδεὶσ ἀγνοεῖ λανθάνειν νομίζοντεσ εὐηθείασ· οἷσ ἀμφοτέροισ οὐκ ἂν ἕλοισθε ἔνοχον εἷναι τὴν πόλιν. νὴ Δία, ἀλλὰ δαπανήσομεν, εἰ μὴ τοῖσ οὖσι χρησόμεθα καὶ πολλῶν δεήσει χρημάτων, ἐὰν πᾶσι κατασκευάζωμεν ἀνδριάντασ ὅσοισ ψηφιζόμεθα.

καὶ πόσῳ κρεῖττον ἐλάττοσι διδόναι τὴν δωρεὰν ἢ πλείουσ ἐξαπατᾶν, μέλλοντάσ γε ὑπὸ πλειόνων καταγιγνώσκεσθαι καὶ μισεῖσθαι, σαφῶσ εἰδότων ὃ ποιεῖτε;

καὶ γὰρ εἰ μὲν οὐ σφόδρα ἐπιεικεῖσ εἰσιν, οὓσ ὁπωσδήποτε ἵστατε νῦν, ὃ μηδαμῇ φρονοῦντεσ εἴποιτ’ ἄν, ὁρᾶτε τὸ γιγνόμενον· διὰ γὰρ τοὺσ φαύλουσ ἀδικεῖτε τοὺσ χρηστούσ. ὅτι γὰρ ὑμῶν οἱ πρόγονοι μὴ ἐθαύμαζον εἰκῇ μηδὲ ἀνάξιόν τινα ἐγὼ διαβεβαιωσαίμην ἄν. εἰ δὲ ἀγαθοὺσ τιμᾶτε, τούσ γε τοιούτουσ εἰκὸσ ἄχθεσθαι τῷ πράγματι. τίσ γὰρ ἂν μέτριοσ ἄνθρωποσ βούλοιτο ἕτερον κακῶσ πάσχειν καὶ τῶν δικαίωσ δεδομένων ἀποστερεῖσθαι δι’ αὑτόν;

ἢ πῶσ οὐκ ἂν ὀργίζοιτο ἐπὶ τούτῳ γιγνομένῳ μᾶλλον ἤπερ εἰδείη χάριν; ἢ γυναῖκα μὲν οὐδεὶσ ἂν ὑπομείνειε χρηστὸσ ὢν διὰ μοιχείαν λαβεῖν, ὅτι τὸν πρότερον ἔχοντα ἠδίκησε· μᾶλλον δὲ οὐδ’ ἂν ὅλωσ λάβοι τισ ἡδέωσ παρὰ ἀνδρὸσ ἑτέρου· καίτοι πολλάκισ γίγνεται τοῦτο οὐ μετὰ πονηρᾶσ αἰτίασ· τιμὴν δέ, ἣν οὐκ ἔστι δικαίωσ ἀπ’ ἄλλου λαβεῖν οὐδὲ χωρὶσ ὕβρεωσ τῆσ εἰσ ἐκεῖνον, ἀγαπᾶν τινα οἰέσθε, καὶ ταῦτα μηδ’ αὐτὸν ἐλπίζοντα ὡσ οὐθὲν ἂν πάθοι τοιοῦτον; ἀλλ’ ἀνδράποδον μέν τισ ὠνούμενοσ εἴ ποτε ἀπέδρα σκοπεῖ καὶ εἰ μὴ παρέμενε τῷ πρώτῳ δεσπότῃ· δωρεὰν δὲ καὶ χάριν, ἣν ἄπιστον ἡγεῖται καὶ σαφῶσ οἶδε μηδὲν ἔχουσαν βέβαιον, ἑκὼν ἂν πρόσοιτο; Ῥωμαῖοι γάρ εἰσιν οἱ πλείουσ αὐτῶν, καὶ τίσ ἂν τούτων ἅψαιτο;

οἱ δέ γε παρεστῶτεσ αὐτοῖσ Μακεδόνεσ, οἱδὶ δὲ Λακεδαιμόνιοι· καὶ νὴ Δία τούτων ἁπτόμεθα. καίτοι τοὺσ μὲν πρότερον κειμένουσ πάντασ ἢ τούσ γε πλείστουσ δι’ εὐεργεσίαν φήσετε τεθῆναι, τῶν δὲ νῦν τιμωμένων πολλοὺσ δι’ ἰσχὺν θεραπεύεσθαι. τὸ μὲν δὴ ποτέρουσ αὐτῶν δικαιότερόν ἐστι ποιεῖσθαι περὶ πλείονοσ ἐάσω· τὸ δέ, εἰ μὴ πᾶσι τὰ δοθέντα δικαίωσ ὑπάρξει, ποτέρουσ μᾶλλον εἰκὸσ ἐπ’ ἀδήλῳ λαμβάνειν οὐδ’ αὐτοὺσ τούτουσλανθάνει. πάντεσ γὰρ οἴδασιν ὅσῳ βεβαιότερόν ἐστιν εὐεργεσία δυνάμεωσ. ἰσχὺν μὲν γὰρ οὐκ ἔστιν ἥντινα οὐκ ἀναιρεῖ χρόνοσ, εὐεργεσίαν δὲ οὐδεμίαν. ἵν’ οὖν τὴν ὑπερβολὴν ἐκείνην ἀφῇ τισ, ἀληθῆ τρόπον τινὰ οὖσαν, τὸ πρὸσ τὴν πόλιν ἀηδέστερον ἔχειν τοὺσ οὕτω τιμᾶσθαι ζητοῦντασ καὶ τὸ συμβαῖνον εἰσ ὕβριν λαμβάνεινκαὶ καταφρόνησιν ἑαυτῶν·

ἀλλὰ τοῦτό γε εἰδέναι φημὶ βεβαίωσ ὅτι μηδὲ χάριν ὑμῖν μηδεμίαν οἴδασι μηδ’ οἰόνται τυγχάνειν μηδενόσ, τὸ γιγνόμενον εἰδότεσ καὶ τὴν ῥᾳδιουργίαν τὴν ἐν αὐτῷ. πρὸσ τοῦ Διόσ, εἶθ’ ἃ καὶ τούτων δεχομένων οὐκ εἰκὸσ ἦν ἀφαιρεῖσθαι τοὺσ ἔμπροσθεν εἰληφότασ, ταῦτα ἀφαιρώμεθα τοὺσ ἔχοντασ οὐδὲ ἑτέροισ διδόντεσ; καὶ μὴν εἴ γε ἐν οἷσ ἡ πόλισ δοκεῖ τινοσ δεῖσθαι, τὴν δαπάνην μόνον ὀψόμεθα καὶ τὸ πῶσ ἂν εὐχερέστατα γένοιτο, μηθὲν ἄλλο ἐξετάζοντεσ, τί κωλύει μὴ μόνον ταύτην ὑπάρχειν ἐν ἑτοίμῳ τὴν δωρεάν, ἀλλὰ κἂν ἄλλο τι θέλητε χαρίσασθαί τινι, γῆν, ἀργύριον, οἰκίαν, τοὺσ ἔχοντασ ἀφαιρουμένουσ;

ἢ τί δεῖ πόρουσ ζητεῖν καὶ τὰ κοινὰ ἀναλίσκειν, ὅταν ᾖ καιρὸσ ἢ τεῖχοσ ἐπισκευάζειν ἢ ναῦσ, ἀλλὰ μὴ τὰ τοῦ δεῖνοσ λαβεῖν ἢ τῶν πολιτῶν τινοσ ἢ τῶν ἐνοικούντων παρ’ ὑμῖν; ἀλλὰ νὴ Δία βοήσονται καὶ δεινὰ φήσουσι πάσχειν. οὐκοῦν ἐξέσται δήπουθεν μὴ προσέχειν αὐτοῖσ. καὶ γὰρ εἰ νῦν εἰσιν, ἐφ’ οὓσἂν ἔλθοιεν ὑμῶν ταῦτα ποιούντων, πρότερόν γε οὐκ ἦν ἕτεροσ οὐδεὶσ τοῦ δήμου κυριώτεροσ.

ἆρ’ οὖν οἱ τότε ὄντεσ οὕτω προσεφέροντο τοῖσ κατὰ μέροσ; πόθεν; οἳ τοῦτο πάντων ἡγοῦντο χαλεπώτατον, καὶ τοῖσ θεοῖσ ἐπεύχοντο μηδέποτε συμβῆναι τοιοῦτον καιρόν, ἐν ᾧ δεήσει κατ’ ἄνδρα ἕκαστον ἀπὸ τῶν ἰδίων εἰσενεγκεῖν· καὶ τὸ τοιοῦτον σπανίωσ ποτὲ παρ’ ὑμῖν γενέσθαι φασίν, οὐδὲ ἐν ἅπασι τοῖσ πολέμοισ, ἀλλ’ εἴ ποτε ἐσχάτωσ ἡ πόλισ ἐκινδύνευσεν. ἴσωσ οὖν ἐρεῖ τισ ὡσ οἵ γε ἀνδριάντεσ τῆσ πόλεώσ εἰσιν.

καὶ γὰρ ἡ χώρα τῆσ πόλεωσ, ἀλλ’ οὐθὲν ἧττον τῶν κεκτημένων ἕκαστοσ κύριόσ ἐστι τῶν ἑαυτοῦ. καὶ κοινῇ μὲν ἐὰν πυνθάνηταί τισ τίνοσ ἐστὶν ἡ νῆσοσ ἢ τίνοσ ἡ Καρία, φήσουσι Ῥοδίων. ἐὰν δὲ ἄλλωσ ἐρωτᾷσ, τουτὶ τὸ χωρίον ἢ τόνδε τὸν ἀγρόν, δῆλον ὅτι πεύσῃ τοῦ δεσπότου τὸ ὄνομα.

οὕτωσ καὶ τὰσ εἰκόνασ ἁπλῶσ μὲν πάσασ Ῥοδίων εἶναι λέγουσιν, ἰδίᾳ δὲ ἑκάστην τοῦ δεῖνοσ ἢ τοῦ δεῖνοσ, ᾧ ἄν ποτε ᾖ δεδομένη. καίτοι τὰ μὲν χωρία καὶ τὰσ οἰκίασ καὶ τἄλλα κτήματα οὐκ ἂν εἰδείησ ὧν ἐστιν, εἰ μὴ πυθόμενοσ· ἡ δὲ εἰκὼν ἐπιγέγραπται, καὶ οὐ μόνον τὸ ὄνομα, ἀλλὰ καὶ τὸν χαρακτῆρα σῴζει τοῦ λαβόντοσ, ὥστ’ εὐθὺσ εἶναι προσελθόντα εἰδέναι τίνοσ ἐστίν. λέγω δὲ ἐφ’ ὧν ἔτι μένει τἀληθέσ.

καὶ μὴν τό γε ἐν κοινῷ κεῖσθαι γελοιότατόν ἐστιν, εἴ τισ ἄρα σημεῖον ἡγεῖται τοῦ μὴ τῶν εἰληφότων αὐτὰσ ὑπάρχειν, ἀλλὰ τῆσ πόλεωσ. οὕτω μὲν γὰρ ἐξέσται. λέγειν καὶ τὰ ἐν μέσῳ τῆσ ἀγορᾶσ πιπρασκόμενα τοῦ δήμου εἶναι, καὶ τὰ πλοῖα δήπουθεν οὐχὶ τῶν κεκτημένων, ἀλλὰ τῆσ πόλεωσ, ἐπείπερ ἐν τοῖσ λιμέσιν ἕστηκεν. ὅ τοίνυν ἤκουσά τινοσ ὑπὲρ τούτου λέγοντοσ ὡσ ἰσχυρότατον, οὐκ ἂν ἀποκρυψαίμην, ὅτι δημοσίᾳ τοὺσ ἀνδριάντασ ἀπεγράψασθε ὑμεῖσ. τί οὖν τοῦτό ἐστιν; καὶ γὰρ τὴν ἄντικρυσ χώραν καὶ Κάρπαθον ταύτην καὶ , ἑτέρασ νήσουσ καὶ καθόλου πολλὰ ἔστιν εὑρεῖν, ἃ κοινῇ μὲν ἀπεγράψατο ἡ πόλισ, διῄρηται δὲ εἰσ τοὺσ κατὰ μέροσ. ὅλωσ δὲ οὐκ εἰ μὴ τοῦτον τὸν τρόπον ἕκαστοσ τὴν εἰκόνα ἔχει τῶν τιμηθέντων, καθάπερ ἂν ἄλλο τι κτησάμενοσ, διὰ τοῦτο ἂν ἔλαττον αὐτῷ προσήκειν λέγοιτο ἢ μηδὲν ἀδικεῖσθαι διδόντων ὑμῶν ἑτέρῳ τὴν ἐκείνου.

μυρίουσ γὰρ εὑρήσετε τρόπουσ, καθ’ οὓσ ἑκάστου τί φαμεν εἶναι, καὶ πλεῖστον διαφέροντασ, οἱο͂ν ἱερωσύνην, ἀρχήν, γάμον, πολιτείαν· ὧν οὔτε ἀποδόσθαι τι ἔξεστι τοῖσ ἔχουσιν οὔτε ὅπωσ ἄν τισ ἐθέλῃ χρῆσθαι. κοινὸν δ’ οὖν ἐπὶ πᾶσιν ὡρ́ισται δίκαιον, τὸ πάνθ’ ὅσα δικαίωσ τισ ἔλαβεν, ἄν τε καθάπαξ τύχῃ λαβὼν ἄν τε εἴσ τινα χρόνον, καθάπερ οἶμαι τὰσ ἀρχάσ, βεβαίωσ ἔχειν καὶ μηδένα ἀφαιρεῖσθαι.

πῶσ οὖν δικαιότερον ἔστιν ὁτιοῦν ἔχειν ἢ εἴ τισ ἀνὴρ ἀγαθὸσ γενόμενοσ καὶ χάριτοσ ἄξιοσ ἀντὶ πολλῶν καὶ καλῶν τύχοι τιμῆσ;

ἢ παρὰ τίνοσ κυριωτέρου καὶ μείζονοσ ἢ παρὰ τοῦ Ῥοδίων δήμου καὶ τῆσ ὑμετέρασ πόλεωσ; καὶ γὰρ τοῦτο οὐ σμικρόν ἐστι, τὸ μὴ Καλυμνίουσ εἶναιτοὺσ δεδωκότασ ἢ τοὺσ κακοβούλουσ τούτουσ Καυνίουσ. ὥσπερ ἐπὶ τῶν ἰδιωτικῶν, ὅσῳ τισ ἂν κρείττω καὶ πιστότερον δεικνύῃ, παρ’ οὗ τυγχάνει τι κτησάμενοσ, τοσούτῳ κρατεῖ καὶ οὐδεὶσ ἂν ἀμφισβητήσειεν αὐτῷ. καίτοι πᾶσα πόλισ, ἣν ἂν εἴπῃ τισ, ἑνὸσ ἀνδρὸσ ἰδιώτου, κἂν ὁ σεμνότατοσ ᾖ, πιστοτέρα τῷ παντὶ καὶ κρείττων,καὶ τὰ κοινῇ γιγνόμενα τῶν κατ’ ἰδίαν πραττομένων ἰσχυρότερα. σκοπεῖτε δὲ ὅτι πάντεσ ἡγοῦνται κυριώτερα ταῦτα ἔχειν, ὅσα ἂν δημοσίᾳ συμβάλωσι διὰ τῶν τῆσ πόλεωσ γραμμάτων·

καὶ οὐκ ἔνι λυθῆναι τῶν οὕτω διῳκημένων οὐδέν, οὔτ’ εἴ τισ ὠνήσαιτο παρά του χωρίον ἢ πλοῖον ἢ ἀνδράποδον, οὔτ’ εἴ τῳ δανείσειεν, οὔτἀ̓̀ν οἰκέτην ἀφῇ τισ ἐλεύθερον οὔτ’ ἂν δῷ τινα δωρεάν. τί δήποτ’ οὖν συμβέβηκε ταῦτ’ εἶναι βεβαιότερα τῶν ἄλλων; ὅτι τὴν πόλιν μάρτυρα ἐποιήσατο τοῦ πράγματοσ ὁ τοῦτον τὸν τρόπον οἰκονομήσασ τι τῶν ἑαυτοῦ. πρὸσ τοῦ Διόσ, εἶθ’ ὧν μὲν ἄν τισ παρ’ ἰδιώτου τύχῃ διὰ τῆσ πόλεωσ, οὐκ ἔστιν ὅπωσ ἀφαιρεθήσεται τούτων·

ἃδέ τισ εἴληφεν οὐ δημοσίᾳ μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῦ δήμου δεδωκότοσ, οὐκ ἔσται βέβαια; καὶ τὸ μὲν ὑπ’ ἄλλων γενόμενον τοῦτον τὸν τρόπον οὐ λυθήσεται διὰ τὴν πόλιν· ἃ δ’ ἡ πόλισ αὐτὴ πεποίηκε, ῥᾳδίωσ οὕτωσ ἀνελεῖ; καὶ ταῦτα οὐχ ὡσ ἔδωκεν, ὁμοίωσ ἀφαιρουμένη κατὰ κοινόν, ἀλλ’ ἑνὸσ ἀνδρόσ, ἂν τύχῃ στρατηγῶν, ἐξουσίαν ἔχοντοσ τοῦτο ποιεῖν; καὶ μὴν καὶ γράμματά ἐστιν ἐν κοινῷ περὶ τούτων, ὑπὲρ ὧν ἔφην.

τὰ γὰρ ψηφίσματα γέγραπται δήπουθεν τὰ τῶν τιμῶν καὶ δημοσίᾳ μένει τὸν ἅπαντα χρόνον. τὸ μὲν γὰρ ἀποδοῦναι χάριν οὕτωσ ἀκριβῶσ γίγνεται παρ’ ὑμῖν, τὸ δ’ ἀφελέσθαι τοὺσ εἰληφότασ πάνυ ῥᾳδίωσ. εἶτα τὸ μὲν οὐχ οἱο͂́ν τε γενέσθαι δίχα ψηφίσματοσ, ἁπάντων ὑμῶν πεισθέντων, τὸ δὲ ἔθει τινὶ συμβαίνει, κἂν ἑνὶ δόξῃ μόνον; πλὴν ὅ γε ἔφην ὅτι δημοσίᾳ ταῦτα ἀναγέγραπται, καὶ οὐ μόνον ἐν τοῖσ ψηφίσμασιν, ἀλλὰ καὶ ἐπ’ αὐτῶν τῶν εἰκόνων, τό τε ὄνομα τοῦ τιμηθέντοσ καὶ τὸ δεδωκέναι τὸν δῆμον, καὶ τούτων πάλιν ἐν τῷ δημοσίῳ κειμένων.

ὅτι τοίνυν οὐθέν ἐστι τὸ τῆσ ἀπογραφῆσ οὐδὲ τὸ ἐν κοινῷ κεῖσθαι πρὸσ τὸ μὴ τῶν εἰληφότων εἶναι τοὺσ ἀνδριάντασ πάλαι μὲν ἴσωσ ὑπάρχει δῆλον·

ἀλλ’ ὥστε μηδ’ ἐπιχειρῆσαι μηδένα ἀντειπεῖν, ἐκεῖνο ὑμῖν ἐρῶ. ἴστε που τοὺσ Ἐφεσίουσ, ὅτι πολλὰ χρήματα παρ’ αὐτοῖσ ἐστι, τὰ μὲν ἰδιωτῶν, ἀποκείμενα ἐν τῷ νεῲ τῆσ Ἀρτέμιδοσ, οὐκ Ἐφεσίων μόνον, ἀλλὰ καὶ ξένων καὶ τῶν ὁπόθεν δήποτε ἀνθρώπων, τὰ δὲ καὶ δήμων καὶ βασιλέων, ἃ τιθέασι πάντεσ οἱ τιθέντεσ ἀσφαλείασ χάριν, οὐδενὸσ οὐδεπώποτε τολμήσαντοσ ἀδικῆσαι τὸν τόπον, καίτοι καὶ πολέμων ἤδη μυρίων γεγονότων καὶ πολλάκισ ἁλούσησ τῆσ πόλεωσ. οὐκοῦν ὅτι μὲν ἐν κοινῷ κεῖται τὰ χρήματα δῆλόν ἐστιν· ἀλλὰ καὶ δημοσίᾳ κατὰ τὰσ ἀπογραφὰσ ἔθοσ αὐτὰ τοῖσ Ἐφεσίοισ ἀπογράφεσθαι. τί οὖν;

ἆρά γε καὶ λαμβάνουσιν ἐξ αὐτῶν, ὅταν ᾖ χρεία τισ, ἢ δανείζονται γοῦν, ὃ τάχα δόξει μηδὲν εἶναι δεινόν; ἀλλ’ οἶμαι πρότερον ἂν περιέλοιεν τὸν κόσμον τῆσ θεοῦ πρὶν ἢ τούτων ἅψασθαι. καίτοι τοὺσ Ἐφεσίουσ οὐκ ἂν εἴποιτε εὐπορωτέρουσ αὑτῶν. τοὐναντίον γὰρ ὑμεῖσ μὲν καὶ πρότερον ἦτε πλουσιώτατοι τῶν Ἑλλήνων καὶ νῦν ἔτι μᾶλλόν ἐστε· ἐκείνουσ δὲ πολλῶν ἔστιν ἰδεῖν καταδεέστερον πράττοντασ. μὴ τοίνυν εἰ ἐκεῖνα μὲν ἔστιν ἀνελέσθαι τοῖσ θεῖσι, τῆσ εἰκόνοσ δὲ οὐθεὶσ οὕτωσ ἐστὶ τῆσ ἑαυτοῦ κύριοσ, καὶ τὸ πρᾶγμα ἀνόμοιον ἡγήσησθε·

τὸ γὰρ μὴ πάντ’ εὐθὺσ τῆσ πόλεωσ εἶναι τὰ ἐν κοινῷ κείμενα καὶ δημοσίασ ἀπογραφῆσ τυχόντα δεῖξαι βουλόμενοσ ὡσ τύπῳ κατὰ τοῦτο ἐχρησάμην. τὸ μέντοι μηθένα πρὸσ ἄλλο τι τὴν εἰκόνα ἔχειν ἢ τὸ ἑστάναι παρ’ ὑμῖν, ᾧ μόνῳ διαφέρουσιν οὗτοι τοι τῶν ἐκεῖ τὰ χρήματα τιθέντων, ἔτι μᾶλλον ὑπὲρ αὐτῶν ἐστιν. ἃ γὰρ μηδὲ τοῖσ λαβοῦσιν ἔξεστιν ἀνελεῖν, ἦπου γε τοῖσ δεδωκόσιν ἐξεῖναι προσήκει;

καθόλου δὲ ἄλλωσ ἔγωγε φιλονικεῖν ἐοίκα πρὸσ τὸν εἰπόντα δὴ ὡσ τῆσ πόλεωσ πάντεσ εἰσὶν οἱ ἀνδριάντεσ.

ἐπεὶ τοῦτό γε οὐθέν ἐστι σημεῖον ὡσ οὐκ ἔστιν ἄτοπον τὸ γιγνόμενον. τὰ γοῦν ἐν τοῖσ ἱεροῖσ ἀναθήματα, ἃ κατασκευάσασα ἡπόλισ ἐκ τῶν ἰδίων ἀνατέθεικεν, οὐκ ἂν οὐδεὶσ ἀμφισβητήσειεν ὡσ οὐ δημόσιά ἐστιν. ἆρ’ οὖν οὐχὶ δεινόν, εἰ καταχρησόμεθα τούτοισ πρὸσ ἄλλο τι; νὴ Δία, ταῦτα γάρ ἐστιν ἀναθήματα. αἱ δ’ εἰκόνεσ τιμαί· κἀκεῖνα δέδοται τοῖσ θεοῖσ, ταῦτα δὲ τοῖσ ἀγαθοῖσ ἀνδράσιν, οἵπερ εἰσὶν ἔγγιστα αὐτῶν. καίτοι καὶ θεοφιλεῖσ ἅπαντεσ οἱχρηστοὶ λέγονται καὶ εἰσίν. εἶτα ἡμᾶσ μὲν οὐχ ὁ τῶν κτημάτων τι τῶν ἡμετέρων ἀφαιρούμενοσ, ἀλλ’ ἂν τοὺσ φίλουσ βλάπτῃ τισ τοὺσ ἡμετέρουσ ἀδικεῖ τῷ παντὶ πλέον· τοὺσ δέ γε θεοὺσ φήσομεν, ὡσ ἐοίκε, τῶν φίλων μᾶλλον ὀλιγωρεῖν ἢ τῶν κτημάτων;

ἀλλὰ πάντα μὲν προσήκει βεβαίωσ ἔχειν τοὺσ κτησαμένουσ,καὶ ταῦτα ἐν δημοκρατίᾳ καὶ παρ’ ὑμῖν, οἳ μέγιστον φρονεῖτε ἐπὶ τῷ νομίμωσ καὶ δικαίωσ διοικεῖν τὰ παρ’ ἑαυτοῖσ, μάλιστα δὲ οἶμαι τὰσ τιμὰσ καὶ τὰσ χάριτασ· οὐ μόνον, ἐπειδὴ τὰ μὲν ἄλλα καὶ φαῦλοσ ὤν τισ ἂν ἔχοι, χρήματα, οἰκίασ, ἀνδράποδα, χώρασ, ταῦτα δὲ μόνοισ ὑπάρχει τοῖσ ἐπιεικέσιν· ἀλλὰ καὶ δι’ ἐκεῖνο, ὅτι ταῦταμὲν ἔστι κεκτῆσθαι καὶ δι’ ἑτέρου τρόπου, κληρονομήσαντα ἢ πριάμενον· τῶν δὲ τοιούτων διὰ μόνησ ἀρετῆσ ἐστιν ἡ κτῆσισ.

καὶ μὴν ὧν γέ τισ τὴν τιμὴν κατέβαλε τοῖσ κυρίοισ, οὐδ’ ἀμφισβητεῖ δήπουθεν οὐδεὶσ ὡσ οὐ δικαιόν ἐστιν ἐᾶν ἔχειν αὐτόν, τοσούτῳ μᾶλλον ὅσῳπερ ἂν πλείονα ᾖ δεδωκώσ. οὐκοῦν ἅπαντεσ οὗτοι δεδώκασιτιμὴν ἕκαστοσ τῆσ εἰκόνοσ τῆσ ἑαυτοῦ, καὶ ταύτην οὐδὲ μετρίαν, οἱ μὲν στρατηγίασ λαμπρὰσ ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ, οἱ δὲ πρεσβείασ, οἱ δὲ καὶ τρόπαια ἀπὸ τῶν πολεμίων, οἱ δέ τινεσ καὶ χρήματα ἴσωσ, οὐ μὰ Δία χιλίασ δραχμὰσ οὐδὲ πεντακοσίασ, ὅσων ἔστιν εἰκόνα ἀναστῆσαι. τί οὖν;

οὐχὶ νενόμισται παρά γε τοῖσ μὴ παντάπασιν ἀδίκοισ τὸν ἀποστερούμενόν ὃ γοῦν κατατέθεικε κομίζεσθαι παρὰ τῶν εἰληφότων; ἆρ’ οὖν ἐθέλοιτ’ ἂν ἀποδοῦναι τὰσ χάριτασ, ἀνθ’ ὧν ἐψηφίσασθε ἐκείνοισ τοὺσ ἀνδριάντασ;

λυσιτελεῖ γοῦν ὑμῖν ἐκτίνουσιν, ἐπειδὴ τὸ λυσιτελὲσ οἰόνται δεῖν τινεσ ὁρᾶν ἐξ ἅπαντοσ. ἐὰν οὖν ἢ πόλεμον ᾖ τισ κατωρθωκώσ, ὃν εἰ μὴ συνέβη κατορθῶσαι τοῖσ τότε, ἡμεῖσ οἱ νῦν οὐκ ἂν εἴχομεν τὴν πόλιν, ἢ τὴν ἐλευθερίαν ἡμῖν κεκομισμένοσ ἢ τῶν οἰκιστῶν ὑπάρχῃ τισ·

οὐ γὰρ ἔχομεν σαφῶσ εἰπεῖν τίνεσ εἰσὶν οἷσ συμβέβηκεν ἢ συμβήσεται, τοῦ πράγματοσ εἰκῇ γιγνομένου καὶ μόνον ἔθει τινί· μὴ δυσχερὲσ εἰπεῖν ᾖ τὸ μετὰ ταῦτα ὅτι καὶ τῆσ πόλεωσ αὐτῆσ ἀποστῆναι δεήσει βουλομένουσ γε τὰ δίκαια ποιεῖν. εἰ δὲ δή τισ εἰή τι τοιοῦτον δεδωκὼσ ὃ μηδὲ βουληθέντασ ἀποδοῦναι δυνατόν· μυρίοι δ’ εἰσὶν οἱ τὰσ ψυχὰσ προειμένοι ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ καὶ τοῦ ζῆν ἐωνημένοι τὴν εἰκόνα καὶ τὴν ἐπιγραφήν, καθάπερ εἶπον καὶ πρότερον· ἆρ’ οὐ δεινὰ πάσχουσιν; οὐ τοίνυν οὐδὲ ἐκεῖνο ἔστιν εἰπεῖν, ὅτι οὐχὶ ἡμεῖσ ἐσμεν οἱ ταῦτ’ εἰληφότεσ.

πρῶτον μὲν γὰρ ἅπαντα ὀφείλουσι τὰ τῶν προγόνων οὐχ ἧττον αὐτῶν ἐκείνων εἰσ οὓσ ἄν ποτε καθήκῃ τὸ γένοσ. οὐ γὰρ ἀφίστασθαί γε φήσετε τῆσ διαδοχῆσ. εἶτα πάνθ’ ὅσα ἐξ ὧν τότε ἐκείνουσ τινὲσ εὐηργετήκασι καὶ προυθυμοῦντο πάσχοντεσ ἢ δρῶντεσ ὑπὲρ αὐτῶν συνήχθη χρήσιμα καὶ μεγάλα, ὑμῖν ἔστι νῦν· ἡ δόξα τῆσ πόλεωσ, τὸ μέγεθοσ, τὸ χωρὶσ μιᾶσ αὐτὴν πασῶν τῶν ἄλλων ὑπερέχειν. εἰ τοίνυν, ὅτι παρ’ ὑμῶν εἰλήφασι, διὰ τοῦτο ἔλαττον ἀδικεῖν οἰέσθε, ἢ εἴ τι τῶν ἄλλωσ ὑπαρχόντων τινὸσ ἀφῃρεῖσθε, τῶν ἄγαν τι φανερῶν ἀγνοεῖτε·

πρῶτον μὲν ὅτι πάντεσ οἵ τινα ἀποστεροῦντεσ ὁτιοῦν κἀκεῖνον ἀδικοῦσιν οὐχ ἧττον, παρ’ οὗ ποτ’ ἂν τοῦτο εἰληφὼσ τύχῃ· οἱο͂ν οἱ τῶν δημοσίων τι καταλύοντνσ οἰκοδομημάτων, ὅ τισ τῶν καθ’ ἕνα ἐποίησε χαριζόμενοσ ὑμῖν, μᾶλλον ἂν δόξειαν τὸν ποιήσαντα ἀδικεῖν ἢ τὴν πόλιν. οὐκοῦν ὁ αὐτὸσ λόγοσ κἂν ἡ πόλισ ᾖ τι τῶν ἰδιωτῶν τινι δεδωκυῖα πρὸσ τὸν ἀφαιρούμενον τοῦτο.

τοιγαροῦν ὑμεῖσ πρὸσ ἐκείνοισ, ὧν τὰσ εἰκόνασ ἀνεστήσατε, καὶ τὴν πόλιν οἶμαι τὴν δεδωκυῖαν ἀδικεῖτε, τοῦτ’ ἔστιν ἑαυτούσ. ἀλλ’ ὁ μὲν εἰσ ἄλλον ἁμαρτὼν ὥστε ἑαυτὸν ὠφελῆσαι κακίᾳ μόνον ἐστὶν ἔνοχοσ τοῖσ πολλοῖσ·

ὁ δ’ ἑαυτὸν ἀδικῶν ἐν οἷσ ἕτερον τῆσ μὲν πονηρίασ ὑπερβολήν τινα ἔδειξεν, ἐκ περιττοῦ δὲ ἀνόητοσ δοκεῖ. πρὸσ τούτῳ δ’ ἂν ἴδοι τισ καὶ ἕτερον. ὁ μὲν ἀφαιρούμενοσ ἁπλῶσ ὅ τισ ἔχει δικαίωσ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κτησάμενοσ κατ’ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ἁμαρτάνει, φύσει τι ποιῶν ἄτοπον· ὁ δὲ τῶν ὑφ’ ἑαυτοῦ δεδομένωνἐν μέρει τιμῆσ καὶ χάριτόσ τινα ἀποστερῶν οὐ μόνον τὸ κοινὸν τοῦτο παραβαίνει, καθ’ ὃ προσήκει μηδένα βλάπτειν, ἀλλὰ καὶ χρηστὸν ἄνδρα ἀδικεῖ, καὶ τοῦτον ὃν ἥκιστα αὐτῷ προσῆκεν. οὐδαμῇ γὰρ ἰδεῖν ἔστι τοῖσ φαύλοισ τὰσ τιμὰσ διδομένασ οὐδὲ ὑφ’ ὧν μηδὲν εὖ πεπόνθασιν. ὅσῳ δὴ χεῖρον τὸ τοὺσ ἀγαθοὺσ ἀφαιρεῖσθαιτιμὰσ ἢ τὸ τοὺσ ἄλλουσ καὶ τὸ τοὺσ εὐεργέτασ βλάπτειν τοῦ τὸν τυχόντα ἀδικεῖν οὐδένα λανθάνει.

καὶ τοίνυν καὶ τοὺσ Ἐφεσίουσ, εἴ τισ ἀφέλοι τὸ πρὸσ τὴν θεόν, κατ’ αὐτὸ τοῦτο φαίη τισ ἂν ἧττον ἁμαρτάνειν λαβόντασ ἀπ’ ἐκείνων τῶν χρημάτων ἢ τοὺσ οὕτω προσφερομένουσ ταῖσ εἰκόσιν, οὐ μόνον διὰ τὰ νῦνεἰρημένα δήπουθεν, ὅτι μηδὲν προσήκοντασ ἀνθρώπουσ ἔμελλον ἀδικεῖν, ὧν τοὺσ πολλοὺσ οὐδὲ ἔγνωσαν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν ἀπὸ τοῦ πράγματοσ αἰτίαν. τοῖσ μὲν γὰρ παρακαταθήκην τινὰ μὴ φυλάξασιν οὐδεὶσ ἂν οὐδὲν ἔτι τῶν ἑαυτοῦ πιστεύσειεν· τοὺσ δὲ ὑβρίζοντασ εἰσ τοὺσ εὐεργέτασ οὐδεὶσ κρινεῖ χάριτοσ ἀξίουσ. ὥσθ’ ὁ κίνδυνοσὑμῖν μὲν ἐν τῷ μηκέτ’ εὖ πάσχειν ὑπὸ μηδενόσ, ἐκείνοισ δὲ ἐν τῷ μηκέτι φυλάττειν τὰ ἀλλότρια. βούλομαι τοίνυν ὑμέτερόν τι ἔργον εἰπεῖν οὐ πάλαι μὲν γεγονόσ, εὐδοκιμοῦν δὲ παρὰ πᾶσιν οὐχ ἧττον τῶν πάνυ παλαιῶν, ἵν’ εἰδῆτε παραθέντεσ, εἰ καθόλου τοὺσ τοιούτουσ ἄξιόν ἐστι τοιοῦτόν τι ποιεῖν.

μετὰ γὰρ τὸν συνεχῆ καὶ μακρὸν ἐκεῖνον Ῥωμαίων πόλεμον, ὃν πρὸσ ἀλλήλουσ ἐπολέμησαν, ὅτε ὑμῖν ἀτυχῆσαι συνέβη διὰ τὴν πρὸσ τὸν δῆμον εὔνοιαν, ἐπειδὴ πέρασ εἶχε τὰ δεινὰ καὶ πάντεσ ᾤοντο σεσῶσθαι, καθάπερ ἐν ταῖσ μεγάλαισ νόσοισ πολλάκισ δεινοῦ τινοσ ἐδέησε βοηθήματοσ, καὶ τότε ἔδοξε τὰ πράγματα ζητεῖν τοιαύτην ἐπανόρθωσιν. ὅθεν πᾶσιν ἐδόθη τοῖσ ἔξωθεν χρεῶν ἄφεσισ.

ἀσμένωσ δὲ αὐτῶν προσεμένων καὶ τὸ πρᾶγμα δωρεὰν ἡγησαμένων, μόνοι τῶν ἄλλων ὑμεῖσ οὐκ ἐδέξασθε, καίτοι τῆσ ἁλώσεωσ ὑμῖν, ὅπερ ἔφην, ἄρτι γεγενημένησ καὶ τῶν πολεμίων ἐν τῇ πόλει τὰσ οἰκίασ μόνον εἰακότων·

ἀλλ’ ὅμωσ δεινὸν ὑμῖν ἔδοξε τὸ ἐν ὁποίῳ δήποτε καιρῷ παραβῆναί τι τῶν δικαίων καὶ διὰ τὰσ συμφορὰσ τὰσ καταλαβούσασ ἔτι καὶ τὴν πίστιν ἀνελεῖν τῆν παρ’ αὑτοῖσ· καὶ τἄλλα πάντα Ῥωμαίοισ παραχωροῦντεσ οὐκ ἠξιώσατε καθ’ ἓν τοῦτο παραχωρῆσαι, τὸ μηδὲν αἰσχρὸν αἱρεῖσθαι κέρδουσ ἕνεκα. ὧν γὰρ οἶμαι τὴν ἐκείνων πόλιν ἑωρᾶτε μὴ δεηθεῖσαν δἰ ἀρετὴν ἅμα καὶ εὐτυχίαν, τούτου τὴν ὑμετέραν ἀπεφήνατε μὴ δεομένην διὰ μόνην τὴν ἀρετὴν.

οὐ τοίνυν φήσετε ἔλαττον, ὦ ἄνδρεσ Ῥόδιοι, τὴν χάριν ὀφείλεσθαι τοῖσ εὖ πεποιηκόσιν ἢ τοῖσ συμβαλοῦσι τὸ χρέοσ. εἶτα τὸ μὲν μὴ ἑκόντασ ἐκτίνειν τὰ ὀφειλόμενα δεινὸν ὑμῖν ἔδοξε, τὸ δὲ ἀποδόντασ ἀφαιρεῖσθαι μέτριον. οὐ γὰρ δὴ τὸ μετὰ πάντων ἀσχημονεῖν τοῦ μόνουσ αἴσχιον ὑπειλήφατε. καίτοι τοσαύτησ μεταβολῆσ καθ’ ὃν εἴρηκα καιρὸν γενομένησ καὶ περὶ πάντα συγχύσεωσ, τά γε δοθέντα ὑπῆρχε βεβαίωσ ἔχειν τοῖσ προειληφόσι, καὶ οὐδεὶσ ἐτόλμησεν εἰσπράττειν τοὺσ ἤδη τι κεκομισμένουσ. τότε τοῖσ ἄλλοισ, καὶ ταῦτα ἐπταικότεσ, νῦν εὐτυχοῦντεσ πράττετε ὃ μηδὲ ἐκείνων τότε μηδὲ εἷσ.

καίτοι τὸ μὲν τῶν χρεῶν γεγονὸσ εὑρ́οι τισ ἂν καὶ ἐν ἄλλῳ χρόνῳ καὶ Σόλωνα λέγεται παρὰ Ἀθηναίοισ ποτὲ ποιῆσαι.

δίχα γὰρ τοῦ πολλάκισ ἀναγκαίωσ αὐτὸ συμβαίνειν ἐκ τῆσ ἀπορίασ τῶν δεδανεισμένων ἔσθ’ ὅτε οὐδὲ ἀδίκωσ γίγνεται διὰ τὸ μέγεθοσ τῶν τόκων, ὅταν τινὲσ πολλάκισ ὦσιν ἐν τούτοισ τὰ ἀρχαῖα κεκομισμένοι. τὸ δὲ τὰσ χάριτασ τὰσ ἀντὶ τῶν εὐεργεσιῶν ἀποστερεῖσθαι τοὺσ εἰληφότασ οὔτε ἀφορμὴν οὐδεμίαν δύναται παρασχεῖν εὔλογον οὔτε εἰσηγήσατο οὐδεὶσ πώποτε, ἀλλὰ μόνου τούτου σχεδὸν ἁπάντων οὐδέποτε καιρὸσ γέγονε. καὶ μὴν δύο ταῦτα ὁμοίωσ τῆσ μεγίστησ φυλακῆσ ἐν τοῖσ νόμοισ ἠξίωται καὶ ἀρᾶσ καὶ ἐπιτιμίων τῶν ἐσχάτων, ἐάν τισ εἰσάγῃ χρεῶν ἀποκοπὰσ ἢ ὡσ τὴν γῆν ἀναδάσασθαι προσήκει.

τούτων τοίνυν τὸ μὲν παρ’ ὑμῖν οὐ γέγονε· τὸ δὲ λοιπόν, ὃ μηδ’ ὅλωσ ἴσμεν εἴ ποτεσυνέβη, σκέψασθε παραθέντεσ τῷ νῦν ἐξεταζομένῳ πράγματι. τῆσ μέν γε χώρασ ἄνωθεν διαιρουμένησ τοῦτο ἂν εἰή δεινότατον, τὸ ἐξ ἴσου γίγνεσθαι τὸν ἔχοντα πρότερον τῷ μὴ κεκτημένῳ· τῆσ δὲ εἰκόνοσ ἑτέρῳ δοθείσησ οὐδαμῶσ ἴσοσ ἐστὶν ὁ ἀφαιρεθεὶσ τῷ λαβόντι. ὁ μὲν γὰρ τέτευχεν, εἴπερ ἄρα, τῆσ τιμῆσ, τῷ δὲ οὐθὲν περίεστι. φέρε τοίνυν, εἴ τισ ἔροιτο τὸν στρατηγὸν ὑμῶν ἐφεστῶτα καὶ κελεύοντα ἐκχαράττειν τὴν ἐπιγραφήν, ἕτερον δ’ ἐγγράφειν, τί ἐστι τὸ γιγνόμενον;

ἦ νὴ Δία πέφηνέ τι δεινὸν εἰργασμένοσ τὴν πόλιν τοσούτοισ ἔτεσιν ὕστερον οὗτοσ ἁνήρ; πρὸσ τοῦ Διὸσ οὐκ ἂν ὑμῖν δοκεῖ διατραπῆναι, καὶ ταῦτα ἐὰν ᾖ μέτριοσ; ἐγὼ μὲν γὰρ οἶμαικαὶ τὸν τεχνίτην ἐρυθριάσειν. εἰ δὲ δὴ παῖδεσ ἢ συγγενεῖσ τινεσ παρατύχοιεν τἀνδρὸσ ἐκείνου, πόσα οἰέσθε ἀφήσειν αὐτοὺσ δάκρυα, ἐπειδὰν ἄρξηταί τισ ἀφανίζειν τὸ ὄνομα; οὐμενοῦν·

ἀλλὰ ἐνστήσονται πάντεσ εἰσ ὑμᾶσ παριόντεσ, εἰσ τὸν δῆμον βοῶντεσ. ἆρ’ οὖν, οὐδ’ ἂν τοιοῦτον συμβῇ, κωλύσετε οὐδὲ ἐπιστραφήσεσθε; ἐγὼμὲν οὐδὲν ἂν τοιοῦτον περὶ ὑμῶν ὑπολάβοιμι, μᾶλλον δὲ καὶ νῦν φημι λανθάνειν αὐτὸ γιγνόμενον, ἀλλ’ οὐκ ἐάσετε γνόντεσ· οὐκοῦν νῦν γε ἐπίστασθε δήπουθεν τὸ πρᾶγμα ὅλον, ὥστε καθάπαξ κωλῦσαι προσήκει.

νὴ Δία, ἀλλ’ οὐχ ὅμοιόν ἐστι, πολλῶν ὄντων οἷσ μηδεὶσ προσήκεικαὶ τοῦ πράγματοσ συμβαίνοντοσ ἐπ’ οὐδενὶ τῶν γνωρίμων. ἐγὼ δ’ ὅτι μὲν οὐκ εἴ τινεσ ἀγνοοῦσι προσήκοντασ ἑαυτοῖσ ἐνίουσ τούτων, ὅπερ εἰκόσ, διὰ τοῦτο ἔλαττον ἀδικοῦνται τῶν προγόνων ἀτιμαζομένων, ἀφίημι·

χαλεπώτερον δὲ ἄλλωσ εἶναί μοι δοκεῖ τὸ γιγνόμενον εἰσ ἐκείνουσ, οἷσ μηδὲ ἔστιν οἰκεῖοσ μηδὲ εἷσ ἔτι. καὶ γὰρ τῶν ζώντων δοκεῖ δεινότερον εἶναι τούτουσ ἀδικεῖν οἷσ μηδὲ εἷσ ἔστιν ὁ βοηθῶν ἔτι. ἐπεὶ κατά γε τοῦτο λεγέτωσαν μηδὲν εἶναι χαλεπὸν μηδὲ τὸ τοὺσ ὀρφανοὺσ βλάπτειν τοὺσ παντάπασιν ἐρήμουσ, οἳ μήτε ἑαυτοῖσ ἀμύνειν δύνανται μήτε ἄλλον ἔχουσι τὸν κηδόμενον. ἀλλὰ ὑμεῖσ τοὐναντίον καὶ μᾶλλον ἐπὶ τούτοισ ἀγανακτεῖτε καὶ δημοσίᾳ καθίστασθε ἐπιτρόπουσ, ὅπωσ μηδὲν ἀδικῶνται. καθόλου δὲ πάντων ὧν μέλλουσιν ἐρεῖν λόγων οὐδενὸσ ἔχοντοσ ἐπιεικὲσ οὐδέν, ὁ τοιοῦτόσ ἐστιν ἀτοπώτατοσ, ὡσ ἄρα οὐδενὸσ ἅπτονται τῶν γνωρίμων ἀνδριάντων οὐδὲ οὓσ ἐπίσταταί τισ ὧν εἰσιν, ἀλλὰ ἀσήμοισ τισὶ καὶ σφόδρα παλαιοῖσ καταχρῶνται.

καθάπερ εἴ τισ λέγοι μηδένα τῶν ἐπιφανῶν ἀδικεῖν πολιτῶν, ἀλλὰ τοὺσ δημοτικοὺσ καὶ οὓσ μηδεὶσ οἶδεν. καίτοι μὰ τὸν Δία οὐχ ὅμοιον. ἐν μὲν γὰρ τοῖσ ζῶσι καὶ δι’ εὐγένειαν καὶ δι’ ἀρετὴν ἄλλοσ ἄλλου φανερώτερόσ ἐστι, καὶ διὰ πλοῦτον τοῦτο συμβαίνει καὶ δι’ ἑτέρασ προφάσεισ ἀξιολόγουσ· ἐπὶ δὲ τῶν εἰκόνων μὴ τοὐναντίον λέγοι τισ ἂν ὥσ εἰσιν αὗται βελτιόνων ἀνδρῶν. οὐ γὰρ δἰ ἀγένειαν ἢ κακίαν τινὰ οὐκ ἐπιστάμεθα αὐτούσ, οἵ γε τῶν αὐτῶν τοῖσ λαμπροτάτοισ τετεύχασιν, ἀλλὰ διὰ μῆκοσ χρόνου τοῦτο γέγονεν. ὅσῳ τοίνυν τοὺσ πρότερον ἀεὶ τῶν ἐπιγιγνομένων πάντεσ ἡγοῦνται φύσει κρείττουσ, καὶ πάλαι τὸ τυχεῖν τινασ τούτου σπανιώτερον ὑπῆρχε, τοσούτῳ περὶ ἀμείνουσ ἄνδρασ καὶ μειζόνων ἀγαθῶν αἰτίουσ ὁμολογοῦσιν ἁμαρτάνειν.

ὅτι δ’ ἀληθῆ ταῦτα ἀμφότερα δῆλον.

τούσ τε γὰρ σφόδρα ἀρχαίουσ ἡμιθέουσ ὄντασ ἐπιστάμεθα καὶ τοὺσ μετ’ αὐτοὺσ οὐ πολὺ ἐκείνων χείρονασ· ἔπειτα τοὺσ ἐφεξῆσ ἐλάττονασ ἀεὶ κατὰ τὸν χρόνον, καὶ τέλοσ τοὺσ νῦν ὁποίουσ ἡμᾶσ αὐτοὺσ οἴδαμεν. καὶ πρότερον μὲν οὐδὲ τοῖσ ἀποθνῄσκουσι πᾶσιν ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ ἦν ἑστάναι χαλκοῖσ, ἀλλ’ εἰ μή τισ ὑπερφυᾶ καὶ θαυμαστὰ πράξειε· νῦν δὲ τοὺσ καταπλέοντασ τιμῶμεν, ὥστ’, εἴπερ ἄρα, τοὺσ ὕστερον μᾶλλον καὶ τοὺσ ἔγγιστα νῦν ἀνακειμένουσ μεταποιητέον. οὐδὲ γὰρ ἐκεῖνο ἀγνοεῖτε δήπουθεν ὅτι πάντεσ οἱ νοῦν ἔχοντεσ τοὺσ παλαιοὺσ τῶν φίλων μᾶλλον ἀγαπῶσι καὶ περὶ πλείονοσ ποιοῦνται τῶν δι’ ὀλίγου γεγονότων, καὶ τούσ γε πατρικοὺσ τῷ παντὶ πλέον ἢ τοὺσ ὑφ’ αὑτῶν ἐγνωσμένουσ.

οἱ μὲν γὰρ τὰ πρὸσ τούτουσ παραβαίνοντεσ μόνουσ αὐτοὺσ ἀδικοῦσιν· οἱ δὲ τῶν πρὸσ ἐκείνουσ τι λύοντεσ καὶ τῶν κτησαμένων αὐτοὺσ ὀλιγωροῦσιν. καθόλου δέ, ὥσπερ ὅταν τῶν ζώντων τισ ἐξετάζηται παρ’ ὑμῖν, ὃν αὐτοὶ μὴ σφόδρα οἴδατε ἢ παντάπασιν ἀγνοεῖτε, τοῖσ ἐπισταμένοισ αὐτοὺσ προσέχετε καὶ τίθεσθε τὴν ψῆφον κατὰ τοὺσ μάρτυρασ, ἄλλωσ τε ἂν ὦσιν οὗτοι μὴ πονηροί, ταὐτὸ καὶ νῦν ποιήσατε·

ἐπεὶ καὶ περὶ ἀνδρῶν ὁ λόγοσ ἐστίν,οὕσ φασι μηδένα εἰδέναι τῶν ζώντων· παρὰ τῶν ἐγνωκότων αὐτοὺσ μάθετε. οἱ τοίνυν τότε ὄντεσ καὶ σαφέστατα ἐκείνουσ εἰδότεσ εὐεργέτασ ἡγοῦντο τῆσ πόλεωσ καὶ τῶν μεγίστων ἠξίουν. οἷσ οὐ θεμιτὸν ὑμᾶσ ἀπιστεῖν, ὑμετέροισ γε οὖσι προγόνοισ, οὐδὲ φῆσαι πονηρούσ. οὐ τοίνυν οὐδὲ τοιοῦτον οὐδὲν ἔστιν εἰπεῖν, ὡσ κατὰπολὺν χρόνον ἐσχήκασι τὰσ τιμάσ·

οὐ γὰρ ἔσθ’ ὅπωσ δείξουσι πλείονα ἐκείνουσ χρόνον τιμωμένουσ ὑπὸ τῆσ πόλεωσ ἢ τὴν πόλιν ὑπ’ αὐτῶν εὖ πεπονθυῖαν. ὥσπερ οὖν ὁ χρέοσ πάλαι μὲν ὀφείλων, πάλαι δὲ ἀποδούσ, οὐθὲν πλέον τι πεποίηκε τοῦ νῦν ἀποδιδόντοσ ὅ, τι εἴληφεν, ὁμοίωσ οὐδ’ εἴ τισ πάνυ πρὸ πολλοῦ τινα ἠμείψατο τότε εὖ παθών. ἄλλωσ τε εἰ μὲν ἀτέλειαν ἢ χρήματα ἢ γῆν ἢ τοιοῦτόν τι δεδωκότεσ ἀφῃρεῖσθε, μᾶλλον ἂν ἴσωσ ἠδικοῦντο οἱ μετὰ ταῦτα εἰληφότεσ· ὁ γὰρ χρόνον τινὰ κατασχὼν τὰ τοιαῦτα ὠφέληταί τι καὶ προείληφεν·

ἐπὶ δὲ τῆσ τιμῆσ οὐδέν ἐστι τοιοῦτον. οἱ μὲν γάρ εἰσιν εὐπορώτεροι καὶ τὸν ἄλλον χρόνον· ἃ γὰρ ἐκτήσαντο ἀπὸ τούτων ἔχουσιν· τοῖσ δὲ τοὐναντίον ἀτιμοτέροισ ὑπάρχει γεγονέναι. ὅπου μὲν γὰρ ἐλάττων ἡ ζημία τοῖσ πολὺν χρόνον καρπωσαμένοισ, ὅπου δὲ ἡ ἀτιμία μείζων τοῖσ σφόδρα παλαιᾶσ τιμῆσ ἀφαιρουμένοισ. ὅτι τοίνυν οὐδὲ ἀσεβείασ ἀπήλλακται τὸ γιγνόμενον μάλιστα, ὃν οὗτοί φασι τρόπον, κἂν ὑπερβολῆσ ἕνεκα δόξω τισὶ λέγειν, οὐχ, ὡσ πρότερον εἶπον, ὅτι πάντα ἁπλῶσ ἀσεβήματά ἐστι τὰ περὶ τοὺσ τεθνεῶτασ γιγνόμενα, ἀλλὰ ὅτι καὶ πάντεσ ἡρ́ωασ νομίζουσι τοὺσ σφόδρα παλαιοὺσ ἄνδρασ, κἂν μηδὲν ἐξαίρετον ἔχωσι, δι’ αὐτὸν οἶμαι τὸν χρόνον.

τοὺσ δὲ δὴ σεμνοὺσ οὕτωσ καὶ τῶν μεγίστων ἠξιωμένουσ, ὧν ἔνιοι καὶ τελετὰσ ἐσχήκασιν ἡρώων, τοὺσ τοσαῦτα ἔτη κειμένουσ, ὥστε καὶ τὴν μνήμην ἐπιλελοιπέναι, πῶσ ἔνι τῆσ αὐτῆσ τυγχάνειν προσηγορίασ ἧσ οἱ τεθνηκότεσ ἐφ’ ἡμῶν ἢ μικρὸν ἔμπροσθεν, ἄλλωσ δὲ μηδενὸσ ἄξιοι φανέντεσ; καὶ μὴν τά γε εἰσ τοὺσ ἡρ́ωασ ἀσεβήματα οὐδ’ ἂν ἀμφισβητήσειεν οὐδεὶσ ὡσ οὐχὶ τὴν αὐτὴν ἔχει τάξιν ἣν τὰ περὶ τοὺσ θεούσ.

τί οὖν; οὐκ ἀδίκημά ἐστι τὸ τὴν μνήμην ἀναιρεῖν; τὸ τὴν τιμὴν ἀφαιρεῖσθαι; τὸ ἐκκόπτειν τὸ ὄνομα; δεινόν γε καὶ σχέτλιον, ὦ Ζεῦ. ἀλλ’ ἐὰν μὲν στέφανόν τισ ἀφέλῃ τὸν μίαν ἴσωσ ἢ δευτέραν μενοῦντα ἡμέραν, ἢ κηλῖδά τινα τῷ χαλκῷ προσβάλῃ, τοῦτον ἡγήσεσθε ἀσεβεῖν· τὸν δὲ ὅλωσ ἀφανίζοντα καὶ μετατιθέντα καὶ καταλύοντα τὴν δόξαν οὐδὲν ποιεῖν ἄτοπον; ἀλλ’ ἐὰν μὲν δοράτιον ἐξέλῃ τισ ἐκ τῆσ χειρὸσ ἢ κράνουσ ἀπορρήξῃ τὸν λόφον ἢ τὴν ἀσπίδα τοῦ βραχίονοσ ἢ χαλινὸν ἵππου, τῷ δημοσίῳ τοῦτον εὐθὺσ παραδώσετε, καὶ τὴν αὐτὴν ὑπομενεῖ τιμωρίαν τοῖσ ἱεροσύλοισ, ὥσπερ ἀμέλει καὶ πολλοὶ τεθνήκασι διὰ τοιαύτασ αἰτίασ, καὶ πλέον οὐδὲν λέγουσιν αὐτοῖσ ὅτι τῶν ἀνωνύμων τινὰ καὶ σφόδρα παλαιῶν ἐλωβήσαντο εἰκόνων·

δημοσίᾳ δὲ ἡ πόλισ τῷ παντὶ χείρων καὶ φαυλοτέρα φανεῖται περὶ τοὺσ ἡρ́ωασ;

καὶ τοίνυν ἐὰν εἴπῃ τισ εἰσελθὼν ὅτι πεφώραταί τισ ξένοσ ἢ καὶ πολίτησ ἢ χεῖρα ἢ δάκτυλον ἀφαιρῶν ἀνδριάντοσ, βοήσεσθε καὶ παραχρῆμα ἐπιθεῖναι κελεύσετε ἐπὶ τὸν τροχόν.

καίτοι χειρὸσ μὲν ἀφαιρεθείσησ ἢ δόρατοσ ἢ φιάλησ, ἐὰν τύχῃ κρατῶν, ἡ τιμὴ μένει καὶ τὸ σύμβολον ἔχει τῆσ ἀρετῆσ ὁ τιμηθείσ, ὁ δὲ χαλκὸσ μόνοσ ἐλάττων γέγονεν· τῆσ δὲ ἐπιγραφῆσ ἀνῃρημένησ ἀνῄρηται δήπουθεν ἡ μαρτυρία καὶ τὸ δοκεῖν ἄξιον ἐπαίνου γεγονέναι τὸν ἄνθρωπον. βούλομαι τοίνυν, ὅπερ Ἀθήνησι μὲν οἶδα γιγνόμενον, οἶμαι δὲ κἀνταῦθα γίγνεσθαι κατὰ νόμον πάνυ καλῶσ ἔχοντα, εἰπεῖν πρὸσ ὑμᾶσ.

ἐκεῖ γὰρ ὅταν δημοσίᾳ τινὰ δέῃ τῶν πολιτῶν ἀποθανεῖν ἐπ’ ἀδικήματι, πρότερον αὐτοῦ τὸ ὄνομαἐξαλείφεται. τίνοσ ἕνεκα; ἑνὸσ μέν, ὅπωσ μηκέτι δοκῶν πολίτησ εἶναι πάσχῃ τι τοιοῦτον, ἀλλ’ ὡσ δυνατὸν ἀλλότριοσ γεγονώσ· εἶτ’ οἶμαι καὶ τῆσ τιμωρίασ αὐτῆσ τοῦτο μέροσ οὐκ ἐλάχιστον δοκεῖ, τὸ μηδὲ τὴν προσηγορίαν ἔτι φαίνεσθαι τοῦ προελθόντοσ εἰσ τοῦτο κακίασ, ἀλλ’ ἠφανίσθαι παντελῶσ, καθάπερ οἶμαι τὸ μὴ θάπτεσθαιτοὺσ προδότασ, ὅπωσ μηδὲν ᾖ σημεῖον εἰσ αὖθισ ἀνδρὸσ πονηροῦ.

φέρε οὖν, ἐὰν εἴπῃ τισ ἐπὶ τοῖσ εὐεργέταισ τοῦτο γίγνεσθαι παρ’ ὑμῖν, ὃ παρὰ πολλοῖσ ἔθοσ ἐστὶν ἐπὶ τοῖσ κακούργοισ, ἆρ’ οὐ σφόδρα ἀλγήσετε; μὴ τοίνυν ἀχθεσθῆτε τῷ νῦν αὐτὸ δοκοῦντι εἰρηκέναι· τοῦ γὰρ μηκέτι μηδ’ ἀεὶ λέγεσθαι γένοιτ’ ἂν ὑμῖν αἴτιοσ. καὶ μὴν ἐάν τισ ἓν μόνον ἐκχαράξῃ ῥῆμα ἀπὸ στήλησ τινόσ, ἀποκτενεῖτε αὐτόν, οὐκέτι ἐξετάσαντεσ ὅ, τι ἦν ἢ περὶ τίνοσ, καὶ εἰ δή τισ ἐλθὼν οὗ τὰ δημόσια ὑμῖν γράμματά ἐστι κεραίαν νόμου τινὸσ ἢ ψηφίσματοσ μίαν μόνην συλλαβὴν ἐξαλείψειεν, οὕτωσ ἕξετε ὥσπερ ἂν εἴ τισ ἀπὸ τοῦ ἁρ́ματόσ τι καθέλοι.

οὐκοῦν ὁ τὴνἐπιγραφὴν ἀναιρῶν εἰκόνοσ τινὸσ ἧττόν τι ποιεῖ τοῦ τὴν στήλην ἀποχαράττοντοσ; καὶ μὴν ὅλον γε ἐξαλείφει τὸ ψήφισμα, καθ’ ὃ τὴν τιμὴν ἐκεῖνοσ ἔλαβε, μᾶλλον δὲ ἄκυρον ποιεῖ γεγραμμένον. ἀλλ’ εἴ τισ καταδικασθεὶσ ὑπὲρ ὅτου δήποτε καὶ ζημίαν τινὰ ὀφλών, λαθὼν ἢ διαπραξάμενοσ ἐξαλείψειεν ἑαυτόν, καταλύειν δόξει τὴνπολιτείαν· ὥστε δεινότερον ὑμῖν δοκεῖ τὸ ζημίασ τινὰ ἀπαλλάττειν αὑτὸν τοῦ τιμῆσ ἀποστερεῖν ἄλλον. οὐ τοίνυν οὐδὲ ἐκεῖνό ἐστιν ἀφετέον, ἐπείπερ τοὺσ λόγουσ ὡσ ἐπ’ ἀσεβήματι ἐποιησάμην.

ἐπίστασθε γὰρ σαφῶσ ὅτι ἅπασα μὲν ἡ πόλισ ἐστὶν ἱερά, τῶν δὲ ἀνδριάντων πολλοὺσ ἂν εὑρ́οιτε τῶν ἐν αὐτοῖσ τοῖσ ἱεροῖσ ἑστηκότωντοῦτο πεπονθότασ. καὶ γὰρ ἀρχαιοτάτουσ συμβέβηκε τούτουσ εἶναι καὶ τῶν στρατηγῶν ὃν ἂν ἕκαστοσ ἐθέλῃ θεραπεύειν, ὡσ ὑμῶν τιμώντων, φιλοτιμεῖται τοῦτον ὡσ κάλλιστα ἑστάναι. καὶ τί δεῖ λόγων; οἶμαι γὰρ μηθένα ἂν ἀντειπεῖν ὅτι καὶ τῶν οὕτωσ κειμένων, εἰ καὶ μὴ καθάπερ ἐγὼ νῦν ἔλεγον, οἱ πλείουσ εἰσὶ μετωνομασμένοι, τινὲσ δ’ οἶμαι καὶ σφόδρα ἐγγὺσ παρεστῶτεσ τοῖσ θεοῖσ. εἶθ’ ὅποι μηδὲ τοὺσ κακὸν δράσαντασ ἐάνπερ καταφύγωσιν ἔθοσ ἐστὶν ἀδικεῖν, τοὺσ εὐεργέτασ οὐ δεινὸν ἐὰν φαινώμεθα ἀδικοῦντεσ;

καὶ τὴν ἀσυλίαν, ἣν παρέχουσι τοῖσ φαύλοισ οἱ τοιοῦτοι τόποι, μόνοισ, ὡσ ἐοίκε, τοῖσ ἀγαθοῖσ οὐ δυνήσονται παρέχειν; ἀλλ’ ἐὰν μὲν θυμιατήριόν τισ ἀλλάξῃ τῶν ἔνδον κειμένων ἢ φιάλην, ἱερόσυλοσ οὐχ ἧττον νομισθήσεται τῶν ὑφαιρουμένων· ἐὰν δὲ εἰκόνα ἀλλάξῃ καὶ τιμήν, οὐθὲν ἄτοπον ποιεῖ; καίτοι καὶ τοὺσ ἀνδριάντασ οὐχ ἧττον ἀναθήματα εἴποι τισ ἂν εἶναι τῶν θεῶν τοὺσ ἐν τοῖσ ἱεροῖσ·

οἱο͂ν, ὁ δεῖνα ἑαυτὸν ἀνέθηκεν ἢ τὸν πατέρα ἢ τὸν υἱὸν ὅτῳ δήποτε τῶν θεῶν.

ἐὰν οὖν ἀπὸ τῶν ἄλλων ἀναθημάτων ἀφελών τισ τοῦ θέντοσ τὸ ὄνομα ἄλλον ἐπιγράψῃ, μόνον τοῦτον οὐκ ἀσεβεῖν φήσομεν; δἰ ὧν τοίνυν πειράσονταί τινεσ τὸ πρᾶγμα ἀποφαίνειν ἐπιεικέστερον, τῷ παντὶ χεῖρον ἀποδείξουσιν.

οἱο͂ν ὅταν λέγωσι τοῖσ σφόδρα ἀρχαίοισ καταχρῆσθαι καί τινασ εἶναι καὶ ἀνεπιγράφουσ. εἰ γὰρ δοίη τισ αὐτοῖσ οὕτωσ τοῦτο ἔχειν, οὐκ ἂν εἴποιμι τὸ πρόχειρον ὡσ ἄρα ἐγὼ νῦν ὑπὲρ τῶν ἐπιγεγραμμένων ποιοῦμαι τὸν λόγον, ἀλλ’ οὐδὲ ἐκείνων φημὶ δεῖν ἅπτεσθαι. σκοπεῖτε γάρ, ἄνδρεσ Ῥόδιοι, τὴν αἰτίαν, δι’ ἣν εἰκὸσ τεθῆναί τινασ οὕτωσ. οὐ γὰρ ἐκλαθέσθαι γε οὐδὲ ὀκνῆσαι τὸν ἱστάντα εἰκὸσ οὐδὲ φείσασθαι τῆσ εἰσ τοῦτο δαπάνησ· οὐ γὰρ ἦν οὐδεμία. λοιπὸν οὖν τῶν δύο θάτερον, ἢ τῷ σφόδρα εἶναί τινασ μεγάλουσ καὶ κατ’ ἀλήθειαν ἡρ́ωασ οὐκ ᾤοντο δεῖν ἐπιγράφειν, ὡσ ἂν ἅπασι γνωρίμουσ ὄντασ, ἡγούμενοι διὰ τὴν ὑπερβολὴν τῆσ τότε οὔσησ δόξησ εἰσ ἅπαντα καὶ τὸν αὖθισ χρόνον παραμενεῖν τὸ ὄνομα·

ἢ τινων ἡμιθέων ἢ καὶ θεῶν ὄντασ ὕστερον ἀγνοηθῆναι διὰ τὸν χρόνον. τοὺσ γὰρ θεοὺσ ἐπιγράφειν οὐκ ἔστιν ἔθοσ· ὡσ ἔγωγε οὐκ ἀπελπίζω καὶ τῶν ἄλλων τινὰσ εἶναι τοιούτουσ. ἐν γοῦν Θήβαισ Ἀλκαῖοσ ἀνάκειταί τισ, ὅν Ἡρακλέα φασὶν εἶναι, πρότερον οὕτω καλούμενον·

καὶ παρ’ Ἀθηναίοισ Ἑλευσινίου μύστου παιδὸσ εἰκὼν οὐκ ἔχουσα ἐπιγραφήν· κἀκεῖνον εἶναι λέγουσιν Ἡρακλέα. καὶ παρ’ ἑτέροισ οἶδα πολλοὺσ τοὺσ μὲν ἡμιθέων, τοὺσ δὲ ἡρώων ἀνδριάντασ, οἱο͂ν Ἀχιλλέωσ,Σαρπηδόνοσ, Θησέωσ, διὰ τοῦτο ἀρχῆθεν οὐκ ἐπιγραφέντασ· . ἀλλ’ ἐπ’ ἐνίων μὲν ἡ δόξα παρέμεινε καὶ διεφύλαξε τὴν φήμην ὁ χρόνοσ· οὐ μὴν ἐπὶ πάντων συνηνέχθη δι’ ἣν δήποτ’ οὖν αἰτίαν. οὐκοῦν καὶ παρ’ ὑμῖν οὐκ ἀδύνατον εἶναί τινασ τοιούτουσ.

οἱο͂ν οὖν ἐστιν Ἡρακλέουσἢ Τληπολέμου φέρ’ εἰπεῖν ἢ τῶν Ἡλίου παίδων τινὸσ ἀνδριάντα διδόναι τῷ δεῖνι, χρηστῷ μὲν ἀνδρὶ καὶ τιμῆσ ἀξίῳ· πάντεσ γὰρ ἔστωσαν, οὕσ ἡ πόλισ θεραπεύει, τοιοῦτοι, καὶ δεῖ γε εὔχεσθαι πάντασ εἶναι χρηστούσ, μάλιστα δὲ τοὺσ ἡγουμένουσ· ἀλλ’ οὐκ ἐκείνοισ ὅμοιοι· πόθεν; οὐδ’ ἂν αὐτοὶ φήσαιεν ὀλίγον αὐτῶν ἐλάττουσὑπάρχειν, ἀλλὰ κἂν φοβηθεῖεν εἰπεῖν τι τοιοῦτον. ἆρ’ ὑμῖν ἐκ τῶν εἰρημένων δοκεῖ μᾶλλον ἀπὸ τούτων ἀρχομένουσ, λέγω δὲ τῶν οὐκ ἐχόντων τὰσ ἐπιγραφάσ, τὸ πρᾶγμα ἐπὶ πάντασ μεταφέρειν, ἢ σφόδρα εἶναι τῶν τοιούτων φειστέον; καίτοι τὸ τῆσ ἀγνοίασ καὶ τὸ τῆσ ἀρχαιότητοσ ὅμοιόν ἐστινὥσπερ ἂν εἴ τισ λέγοι μηδὲ τοὺσ τυμβωρυχοῦντασ τοὺσ σφόδρα παλαιοὺσ τάφουσ μηδὲν ἁμαρτάνειν, ὅτι μηδεὶσ αὐτοῖσ προσήκει μηδὲ ἴσμεν οἵτινέσ εἰσιν.

ὁ μὲν οὖν τάφοσ οὐκ ἔστι σημεῖον ἀρετῆσ, ἀλλ’ εὐπορίασ, οὐδὲ ἔχομεν εἰπεῖν τοὺσ ἐν τοῖσ μνήμασι κειμένουσ ὡσ ἦσαν ἀγαθοί, πλὴν εἰ μή γε δημοσίᾳ τισ φαίνοιτοτεθαμμένοσ . ἡ δὲ εἰκὼν δι’ ἀνδραγαθίαν δίδοται καὶ διὰ τὸ δόξαι τινὰ πρότερον γενναῖον ὁ̔́τι γὰρ οὐδεὶσ ἐστάθη τούτων ἁλοὺσ κλέπτων οὐδὲ μοιχεύων οὐκ ἄδηλόν ἐστιν’ οὐδέ γε ἐπὶ τοῖσ τυχοῦσιν, ἀλλ’ ὡσ οἱο͂́ν τε ἐπὶ τοῖσ μεγίστοισ. ὅτι τοίνυν καὶ θείασ τινὸσ δυνάμεωσ καὶ προνοίασ, ὡσ ἂν εἴποι τισ, οἱ τοιοῦτοι μετέχουσιν ἐπ’ ἀνδριάντοσ τι βούλομαι γεγονὸσ εἰπεῖν.

Θεαγένησ ἦν Θάσιοσ ἀθλητήσ· οὗτοσ ἐδόκει ῥώμῃ διενεγκεῖν τῶν καθ’ αὑτόν, καὶ δὴ σὺν ἑτέροισ πολλοῖσ καὶ τὸν Ὀλυμπίασι τρὶσ εἰλήφει στέφανον. ὡσ δ’ ἐπαύσατο καὶ ἧκεν εἰσ τὴν πατρίδα, λοιπὸν τοῦ σώματοσ παρακμάσαντοσ ἦν ἀνὴρ οὐδενὸσ χείρων περὶ τὰ κοινά, ἀλλ’ ὡσ οἱο͂́ν τε ἄριστοσ. ἐντεῦθεν, ὅπερ εἰκόσ, εἰσ ἔχθραν τινὶ προῆλθε τῶν πολιτευομένων. ὁ δὲ ζῶντι μὲν ἐφθόνει μόνον, τελευτήσαντοσ δὲ πρᾶγμα πάντων ἀνοητότατον καὶ ἀσεβέστατον ἐποίει·

τὸν γὰρ ἀνδριάντα αὐτοῦ τὸν ἑστῶτα ἐν μέσῃ τῇ πόλει νύκτωρ ἐμαστίγου. τοιγαροῦν εἴτε ἀπὸ τύχησ εἴτε δαιμονίου τινὸσ νεμεσήσαντοσ αὐτῷ κινηθείσ ποτε ἐκ τῆσ βάσεωσ ἠκολούθησεν ἅμα τῇ μάστιγι καὶ κτείνει τὸν ἄνδρα. νόμου δὲ ὄντοσ καταποντίζειν κρίναντασ, ἐάν τι τῶν ἀψύχων ἐμπεσὸν ἀποκτείνῃ τινά, οἱ τοῦ τεθνεῶτοσ προσήκοντεσ αἱροῦσι δίκῃ τὸν ἀνδριάντα καὶ κατεπόντωσαν. λοιμοῦ δὲ συμβάντοσ, ὥσ φασι, χαλεπωτάτου, καὶ τῶν Θασίων οὐδενὶ τρόπῳ λῆξαι δυναμένων τῆσ νόσου, καὶ τελευταῖον χρωμένων, τοὺσ φυγάδασ αὐτοῖσ ἀνεῖπε κατάγειν ὁ θεόσ.

ὡσ δὲ πλέον οὐδὲν ἦν ἁπάντων κατεληλυθότων, χρωμένοισ αὖθισ λέγεται τὴν Πυθίαν οὕτωσ ἀνειπεῖν· Θεαγένουσ δ’ ἐλάθεσθε ἐνὶ ψαμάθοισι πεσόντοσ· κεῖθ’ ὑμῖν ὁ πρὶν μυριάεθλοσ ἀνήρ. ᾧ καὶ δῆλον ὅτι καὶ τὸ πρῶτον οὐχὶ τῶν φυγάδων ἕνεκα τοῦτο ἐχρήσθη καὶ τὸ συμβὰν οὐχ δι’ ἄλλην τινὰ αἰτίαν ἐγένετο. καὶ μηδεὶσ ἐκεῖνο ὑπολάβῃ·

τί οὖν; ἡμεῖσ τοὺσ ἀνδριάντασ ἀφανίζομεν ἢ ῥιπτοῦμεν; ἀλλ’ ἀτιμάζετε ἐκείνουσ ὧν εἰσι καὶ ἀφαιρεῖσθε τοὺσ ἔχοντασ, ὅπερ καὶ τότε δεινὸν ἔδοξε τῷ θεῷ· ἐπεὶ τοῦ χαλκοῦ οὐκ εἰκὸσ ἦν φροντίσαι αὐτόν. μὴ τοίνυν τοῦ Θασίου μὲν ἡγεῖσθε ὑβρισθέντοσ οὕτωσ ἀγανακτῆσαι τὸ δαιμόνιον, τῶν δὲ παρ’ ὑμῖν τετιμημένων μηδένα θεοφιλῆ εἶναι μηδὲ ἡρ́ωα. οὐ τοίνυν οὐδὲ τοῦτο ἔστιν εἰπεῖν ὡσ οὐκ ἂν καὶ πρὸσ ἔχθραν ὑπ’ ἐνίων τοῦτο γένοιτο, ἐὰν ἄρα τύχῃ τισ τῶν στρατηγούντων μισῶν τινα τῶν πρὸ αὐτοῦ.

τὸ γοῦν τοῦ Θεαγένουσ ἀκηκόατε ὡσ συνέβη διὰ τὸν φθόνον καὶ τὴν ζηλοτυπίαν τὴν ἐκ τῆσ πολιτείασ. καὶ γὰρ εὶ νῦν ἐπὶ μόνοισ τοῖσ παλαιοῖσ αὐτό φασι ποιεῖν, χρόνου γε προϊόντοσ, ὥσπερ ἐπὶ πάντων ἀεὶ συμβαίνει τῶν φαύλων ἐθῶν, ἀνάγκη καὶ τοῦτ’ ἐπὶ πλέον προελθεῖν.

οὐδὲ γὰρ οὐδ’ αἰτιάσασθαι οἱο͂́ν τε, ἐπαὐ̓τῷ γε ὅλου τοῦ πράγματοσ ὄντοσ. νὴ Δί’ , ἀλλὰ κωλύσουσιν οἱ προσήκοντεσ. ἐὰν οὖν ἀπόντεσ ἢ ἀγνοήσαντεσ τύχωσιν, ὅταν γνῶσι, τί ποιήσομεν; ἆρά γε δεήσει τοῦτον ἐκχαράττειν πάλιν, ὃν ἂν φθάνῃ τισ ἐπιγράψασ; πάνυ τοίνυν ὄντοσ ἀτόπου τοῦ γιγνομένου, μᾶλλον δὲ ἀσεβοῦσ,ἧττον ἂν δεινὸν ἦν, εἰ μὴ διὰ τοιαύτην πρόφασιν συνέβαινε, δι’ οἱάν τινέσ φασιν, ὡσ ἀπολογούμενοι περὶ τῆσ πόλεωσ.

τὸ γὰρ δι’ ἀργύριον πράττειν ὁτιοῦν τῶν ἄλλωσ αἰσχρῶν ἅπαντεσ αἴσχιον ἡγοῦνται τοῦ καθ’ ἑτέραν τινὰ αἰτίαν. ὅταν οὖν προβαλλόμενοι τὴν δαπάνην καὶ τὸ δεῖν ἀναλίσκειν εἰ ποιήσεσθε ἑτέρουσ ἀνδριάντασ,ἀξιῶσι παραπέμπειν τὸ πρᾶγμα, δῆλον ὅτι μεῖζον τὸ ὄνειδοσ κατασκευάζουσιν, εἰ χρημάτων ἕνεκα δόξετε ἀδικεῖν, καὶ ταῦτα πλουτοῦντεσ, ὡσ οὐδένεσ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων. καίτοι τί δήποτε ἐπὶ μὲν τῶν προγόνων ὑμῶν οὐθὲν ἐγίγνετο τοιοῦτον, οὐκ ἐχόντων αὐτῶν πλείονα ἢ νῦν ἔχετε ὑμεῖσ;

ὅτ̣̔ ̣ ̓γὰροὔθ’ ἡ νῆσοσ χείρων γέγονε καὶ τὴν Καρίαν καρποῦσθε καὶ μέροσ τι τῆσ Λυκίασ καὶ πόλεισ ὑποφόρουσ κέκτησθε, καὶ χρήματα ἀεὶ πολλὰ ὑπὸ πολλῶν ἀνατίθεται τῷ δήμῳ καὶ τῶν πρότερον οὐδεὶσ ἀφῄρηται, μηθένα νομίζετε ἀγνοεῖν. καὶ μὴν οὐδὲ δαπανᾶν φήσετε τῶν τότε μᾶλλον.

τότε μὲν γὰρ εἰσ πάνθ’. ὅσα καὶ νῦν ἀνηλίσκετο,πανηγύρεισ, πομπάσ, ἱερουργίασ, εἰσ τὰ τείχη, τοῖσ δικάζουσι, τῇ βουλῇ. νῦν δὲ οὐκ ἔστι τὰ μέγιστα τῶν πρότερον. τὰσ γὰρ εἰσ τὸν πόλεμον δαπάνασ σχεδόν τι συνεχῶσ αὐτῶν πολεμούντων καὶ σπάνιον, εἴ ποτε, ἀναπαυομένων, οὐκ ἔνι συμβάλλειν οἶμαι τοῖσ ἐν εἰρήνῃ γιγνομένοισ ἀναλώμασιν. οὐ γὰρ ὅμοιον ἑκατὸν νεῶν ἢ καὶ πλειόνων στόλον ἀποστεῖλαι καὶ πάλιν ἑβδομήκοντα καὶ τριάκοντα ἑτέρων, καὶ τοῦτον ἔσθ’ ὅτε μὴ καταλύειν τριῶν ἢ τεττάρων ἐτῶν·

οὐδὲ συνεχῶσ τριήρεσι πλεῖν, οὐ μέχρι Κύπρου καὶ Κιλικίασ, ἀλλ’ ὁτὲ μὲν εἰσ Αἴγυπτον, ὁτὲ δὲ εἰσ τὸν Εὔξεινον, τὸ δὲ τελευταῖον ἐν αὐτῷ τῷ Ὠκεανῷ·

οὐδὲ ξένουσ στρατιώτασ τρέφειν τὰ φρούρια καὶ τὴν χώραν φυλάττοντασ· καὶ ὃ νῦν ἐφ’ ἡμῶν ἰδεῖν ἔστι, μιᾷ καθ’ ἕκαστον ἐνιαυτὸν ἢ δυσὶν ἀφράκτοισ ἀπαντᾶν εἰσ Κόρινθον. καὶ λέγω ταῦτα οὐκ ὀνειδίζων οὐδὲ τῶν προγόνων ὑμᾶσ χείρονασ ποιῶν·

οὐ γὰρ ὅτι μὴ δύνασθε ταὐτὰ πράττειν ἐκείνοισ, ἀλλ’ ὅτι καιρὸσ οὐκ ἔστι τῶν τοιούτων, ἐν εἰρήνῃ διάγετε. δῆλον γὰρ ὡσ κἀκεῖνοι μᾶλλον ἐβούλοντο μὴ κινδυνεύειν, καὶ διὰ τοῦτο ἐπόνουν, ἵνα καταστῇ ποτε τὰ πράγματα, πλὴν ὅτι γε οὐκ ἴσα ὑμῖν ἀνήλισκον. ἵνα γὰρ τἄλλα ἀφῇ τισ, τὸ τῶν νεωρίων, τὸ τῶν ὅπλων, τὸ τῶν μηχανημάτων, ὃ νῦν εἶπον, αὐτὸ δήπου τὸ τῶν τειχῶν οὐκ ἔστιν ὅμοιον, ὡσ ἐφ’ ὑμῶν ἐπισκευάζεται. καὶ γὰρ ἂν τὰ τῆσ ἐπιμελείασ θῇ τισ μὴ διαφέρειν, ἀλλά τοι σχολῇ γίγνεται καὶ κατ’ ὀλίγον καὶ ὁπηνίκα τισ βούλεται· τότε δὲ οὐκ ἦν αὐτὰ μὴ ἑστάναι. καὶ νῦν μὲν ὑφ’ ὑμῶν δοκιμασθησόμενα οἰκοδομεῖται, τότε δὲ ὑπὸ τῶν πολεμίων. εἰε͂ν·

οὐ τοίνυν οὐδὲ τοῦτο ἔστιν εἰπεῖν ὡσ πλείονασ τιμᾶτε· τὸ γὰρ πλῆθοσ αὐτὸ δηλοῖ τῶν ἐξ ἐκείνου τοῦ χρόνου κειμένων ἀνδριάντων. χωρὶσ δὲ τούτου τίσ ἂν εἴποι πλείουσ εἶναι τοὺσ νῦν φιλοτιμουμένουσ περὶ τὴν πόλιν; νὴ Δία, ἀνάγκην γὰρ ἡμεῖσ ἔχομεν τοὺσ ἡγεμόνασ τιμᾶν ἅπαντασ. τί δ’; οὐχὶ καὶ Ἀθηναῖοι καὶ Λακεδαιμόνιοι καὶ Βυζάντιοι καὶ Μυτιληναῖοι τοὺσ αὐτοὺσ τούτουσ θεραπεύουσιν; ἀλλ’ ὅμωσ ὅταν δόξῃ τινὰ στῆσαι χαλκοῦν, ἱστᾶσι καὶ τῆσ εἰσ τοῦτο δαπάνησ εὐποροῦσιν. καὶ μὴν ἤδη τινὸσ ἤκουσα Ῥοδίου λέγοντοσ, οὐχ ὅμοια τὰ ἐκείνων καὶ τὰ ἡμέτερα.

τοῖσ μὲν γὰρ μόνον ὑπάρχειν τὴν ἐλευθερίαν δίχα Ἀθηναίων, καὶ τούτουσ δὲ μηδὲν μέγα κεκτῆσθαι·

τὴν δὲ ὑμετέραν πόλιν ἐπίφθονον εἶναι παρὰ πᾶσιν, ὡσ ἄριστα πράττουσαν· διόπερ αὐτῇ πλειόνων δεῖν τῶν εὐνοούντων. ἔτι δὲ μηδένα τῶν Ῥωμαίων διαφέρεσθαι παρὰ τοῖσδε ἑστάναι, τῆσ δέ γε ἐνθάδε τιμῆσ οὐκ ἀμελεῖν. ταῦτα δέ ἐστι μὲν ἀληθῆ, μᾶλλον δὲ ὀφείλετε ἀποστῆναι δι’ αὐτὰ τοῦ πράγματοσ. τούσ τε γὰρ λόγον ἔχοντασ τῆσ παρ’ ὑμῖν εἰκόνοσ εἰκόσ ἐστι μὴ παραπέμπειν μηδὲ τὸ πῶσ αὐτῆσ τυγχάνουσιν, ἀλλ’ ἅμα καὶ τὴν διάνοιαν τὴν ὑμετέραν σκοπεῖν·

τούσ τε ἐπίφθονον εἶναι τὴν εὐπορίαν τῆσ πόλεωσ ὁμολογοῦντασ οὐκ εἰκὸσ ἦν ὑπολογίζεσθαι τὸ τῆσ δαπάνησ. οὐ γάρ τοι τοσούτῳ διὰ τοῦτο πλείουσ τιμᾶτε τῶν ἄλλων ὅσῳ πλείονα ἐκείνων κέκτησθε. καὶ μὴν τῶν γε αὐτοκρατόρων καὶ νῦν ποιεῖσθε εἰκόνασ, καὶ τῶν ἄλλων δὲ τῶν ἐπ’ ἀξιώματοσ. οὐδὲ γὰρ ὑμᾶσ λέληθεν ὡσ οὐδέν ἐστι τὸ τοῦτον ἵστασθαι τὸν τρόπον. ἵν’ οὖν τίνασ τιμήσητε, λοιπὸν οὕτωσ αἰσχρὸν καὶ ἀνάξιον ὑμῶν αὐτῶν ἔργον διαπράττεσθε; εἰ μὲν γὰρ ἅπασιν ὁμοίωσ προσεφέρεσθε δίχα τῶν αὐτοκρατόρων, οὐκ ἂν οὕτωσ ἠλέγχεσθε.

νῦν δ’ εἰσὶν οὓσ αὐτοὺσ ἵστατε· ὥστε τοῖσ ἄλλοισ εἶναι φανερὸν ἐκ τούτων ὅτι οὐ τιμᾶτε αὐτούσ. εἰ δὲ τῶν πολλῶν καὶ τῶν μηδένα ὠφελησάντων εἰσὶν οὗτοι, τίνοσ χάριν ἀσχημονεῖτε; ἢ τί βουλόμενοι τούτουσ θεραπεύετε, καὶ ταῦτα ἐνὸν ὑμῖν ἄλλωσ ἐπιμελεῖσθαι; καὶ γὰρ ξένια πλείω καὶ τὸ τῆσ ὑποδοχῆσ ἐλευθέριον τοῖσ πολλοῖσ ἱκανόν, κἂν βελτίων ᾖ τισ, ἔτι καὶ ψήφισμα ἤρκεσεν ἁπλοῦν, ᾧ εἰσ πρυτανεῖον ἢ εἰσ προεδρίαν ἐκλήθη. νυνὶ μὲν γὰρ δοκεῖτε, ὥσπερ οἱ σφόδρα γέμοντεσ τῶν ναυκλήρων καὶ χειμαζόμενοι διὰ τοῦτο, ἐκβολὴν ποιεῖσθαι τῶν ἀνδριάντων. καίτοι φέρε, εἴ τισ ὑμῖν ἔλεγεν ὡσ ἄρα ἀποδόσθαι προσήκει τοὺσ πολλοὺσ αὐτῶν, ἵνα εὐπορήσητε χρημάτων, οὐκ ἔστιν ὅπωσ οὐκ ἂν ἀνδράποδον ἡγήσαισθε εἶναι τὸν λέγοντα.

νῦν τοίνυν αὐτὸ τοῦτο ποιεῖτε·

ὅσου γὰρ ἀνδριὰσ γένοιτ’ ἄν, τοσοῦτον ἐφ’ ἑκάστῳ κερδαίνετε· πλὴν ὅτι γε αὑτοῖσ ἀποδίδοσθε αὐτοὺσ καὶ οὐκ ἐπ’ ἐξαγωγῇ, καθάπερ οἶμαι τὰ σφόδρα πονηρὰ ἀνδράποδα. καθόλου δὲ εὖ ἴστε ὅτι μηδέν ἐστι τῶν τοιούτων μέγα μηδὲ τίμιον ἄλλωσ, εἰ μὴ παρὰ τοὺσ διδόντασ, ἐὰν διδῶσιν ὡσ τοιοῦτον. εἰ δὲ τῶν ὄντων ὅ,τι ἂν θέλῃ τισ ῥᾳδίωσ καὶ τῷ τυχόντι παρέχοιεν, ταχὺ δόξει τοῦ μηδενὸσ ἄξιον. διὰ τοῦτο σεμνότερόν ἐστι τὸ παρ’ ὑμῖν κληθῆναι εἰσ προεδρίαν ἅπαξ τῆσ παρ’ ἑτέροισ εἰκόνοσ.

καὶ τὸ μὲν ὑμᾶσ καθημένουσ ἐπαινέσαι λαμπρόν· ἄλλοι δὲ οὐδὲ ἂν διαρραγῶσι κεκραγότεσ οὐ δοκοῦσιν ἱκανῶσ τιμᾶν. τὸν Ὀλυμπίασι στέφανον ἴστε δήπουθεν ἐλάϊνον ὄντα, καὶ τοῦτον πολλοὶ προτετιμήκασι τοῦ ζῆν, οὐχὶ τῆσ ἐκεῖ φυομένησ ἐλαίασ ἐχούσησ τι θαυμαστόν, ἀλλ’ ὅτι μὴ ῥᾳδίωσ μηδ’ ἐπὶ μικρῷ δίδοται. τοιγαροῦν ἔγγιστα , ὡσ ἐπίστασθε, τῶν αὐτοκρατόρων τισ οὕτω σφόδρα ἡττήθη τοῦ πράγματοσ καὶ ἐπεθύμησε τῆσ ἐκεῖ νίκησ ὥστε καὶ ἀγωνίσασθαι παρ’ Ἠλείοισ, καὶ τοῦτον ὁρ́ον ἡγήσασθαι τῆσ εὐδαιμονίασ. εἰ δέ γε πάντασ ἐστεφάνουν τοὺσ ἐπὶ τὴν θέαν ἀφικνουμένουσ τῶν ἡγουμένων, τίνα ἂν ζῆλον ἢ ποίαν ἔτι δόξαν ἔσχεν ὁ στέφανοσ; ἀλλὰ ἐκείνουσ γέ φασι μηδὲ τὰσ ἐπιστολὰσ λύειν, ἃσ ἂν γράψωσι τῶν ἀθλητῶν τινα συνιστάντεσ, πρὶν ἢ ἀγωνίσηται.

καὶ τοῦτο οὐδένα πώποτε αὐτοῖσ ἤνεγκε κίνδυνον, ἀλλὰ τοὐναντίον τιμὴν καὶ ἔπαινον τῷ δοκεῖν ἀξίουσ εἶναι βραβεύειν τὸν ἀγῶνα. μὴ γὰρ οἰέσθε Ῥωμαίουσ οὕτωσ εἶναι σκαιοὺσ καὶ ἀμαθεῖσ ὥστε μηδὲν αἱρεῖσθαι τῶν ὑφ’ αὑτοῖσ ἐλευθέριον εἶναι μηδὲ καλόν κἀγαθόν, ἀλλὰ βούλεσθαι μᾶλλον ἀνδραπόδων κρατεῖν. εἶτα Ἠλεῖοι μὲν οὕτωσ ἀξιοῦσι τὰ ἑαυτῶν, οὐδενὸσ Πελοποννησίων κατά γε τἄλλα ἀμείνουσ ὄντεσ·

ὑμεῖσ δὲ τοὺσ παριόντασ δεδοίκατε, κὰν ἕνα τινὰ μὴ στήσητε χαλκοῦν, τὴν ἐλευθερίαν οἰέσθε ἀποβαλεῖν; ἀλλ’ εἴ γε οὕτω σφόδρα ἐπισφαλήσ ἐστιν ὥστε ἐκ τῆσ τυχούσησ προφάσεωσ περιαιρεθῆναι, δουλεύειν ὑμῖν τῷ παντὶ βέλτιον ἤδη.

καὶ γὰρ τοῖσ τὸ σῶμα οὕτωσ ἐπικινδύνωσ ἔχουσιν ὥστε μηκέτ’ ἀνενεγκεῖν τεθνάναι κρεῖττον ἢ ζῆν. εἰ γὰρ ὑμῖν ἡ μὲν ἐκ τοσούτου χρόνου πίστισ καὶ πρὸσ τὸν δῆμον εὔνοια τὸν ἐκείνων καὶ κοινωνία πάσησ τύχησ οὐ δύναται βεβαιοῦν τὴν πολιτείαν,οὐδὲ Μιθριδάτησ καθαιρεθεὶσ οὐδ’ Ἀντίοχοσ, οὐδ’ ἡ τῆσ θαλάττησ ἀρχὴ παραδοθεῖσα διὰ πολλῶν κινδύνων καὶ πόνων, οὐδ’ οἱ πρὸ τοσούτων ἐτῶν ὁρ́κοι τῆσ φιλίασ, οὐδ’ αἱ παρ’ αὐτὸν τὸν Δία στῆλαι κείμεναι μέχρι νῦν, οὐδ’ ἡ μέχρι Ὠκεανοῦ συγκινδυνεύσασα δύναμισ, οὐδ’ ἡ τὸ τελευταῖον ὑπὲρ αὐτῶν ἁλοῦσα πόλισ,ἀλλ’ εἰ μὴ τὸν δεῖνα καὶ τὸν δεῖνα κολακεύσετε ἀγεννῶσ, πάντα ταῦτα ἀνατέτραπται, ὡσ ἀεὶ προσδοκᾶν ὀργήν τινα ἢ μῖσοσ, σφόδρα ὑμῖν φαύλωσ τὰ πράγματα ἔχει καὶ ἐπ’ οὐδενὸσ ἵδρυσθε ἰσχυροῦ.

καὶ ἔγωγε φαίην ἄν, εἰ καὶ χαλεπῶσ ἀκούσεσθε, κρεῖττον ὑμῶν ἀπαλλάττειν τοὺσ ἐν Φρυγίᾳ μέσῃ δουλεύοντασ ἢ τοὺσ ἐν Αἰγύπτῳ καὶ Λιβύῃ. τὸ γὰρ ἀγνοούμενον καὶ μὴ δοκοῦντα μηδενὸσ ἄξιον ποιεῖν ὁτιοῦν ἔλαττον αἰσχρόν· τὸ δὲ οὕτωσ ὄντασ ἐπισήμουσ καὶ θαυμαζομένουσ παρὰ πᾶσιν ἀνάγκην ἔχειν ὥσπερ τοὺσ ἀγεννεῖσ κύνασ σαίνειν τὸν παριόντα δεινόν.

φέρε τοίνυν, εἰ δὲ καὶ πάντασ δέοι τιμᾶν οὕτωσ καὶ τὴν ἐσχάτηνἀπορίαν θείη τισ εἶναι περὶ τὴν πόλιν, πόσῳ κρεῖττον αὐτὸ τὸ ψήφισμα προσπέμψαι τὸ τῆσ εἰκόνοσ, ἵν’ ἐὰν βούληται, στήσῃ παρ’ ἑαυτοῦ; νὴ Δί’, ἀλλ’ αἰσχρόν, εἰ τοσαύτην στενοχωρίαν ὁμολογήσομεν, καὶ Ῥοδίων οὐκ ἄξιον.

καὶ τίσ οὐκ ἂν εὖ φρονῶν ἕλοιτο πένησ δοκεῖν μᾶλλον ἢ πονηρόσ; ἢ τὸ νυνὶ γιγνόμενον ἧττονὑμῖν δοκεῖ τινοσ αἰσχρὸν εἶναι, τὸ τοὺσ ἀνδριάντασ ὑμῶν δύνασθαί τινα διηγεῖσθαι, καθάπερ τὰσ οἰκίασ, ὅτι πρότερον μὲν ἦν αὕτη τοῦ δεῖνοσ, νῦν δὲ τοῦ δεῖνοσ γέγονεν, ἂν δ’ οὗτοσ τελευτήσῃ, πάλιν ἔσται τοῦ κληρονομήσαντοσ ἢ τοῦ πριαμένου; καίτοι τὴν εἰκόνα οὐκ ἔστιν οὐδενὶ δικαίῳ μεταθεῖναι, καθάπερ τὴν οἰκίαν. ἤδη τοίνυν ἤκουσά τι καὶ τοιοῦτόν τινοσ ἀποσχεδιάζοντοσ, ὅτι καὶ παρ’ ἑτέροισ ἰδεῖν ἔστι τοῦτο γιγνόμενον·

πάλιν δὲ ἑτέρου, ὡσ καὶ παρ’ Ἀθηναίοισ πολλὰ πράττεται νῦν, οἷσ οὐκ ἀπεικότωσ ἄν τισ ἐπιπλήξειεν, οὐ περὶ τὰ ἄλλα μόνον, ἀλλὰ καὶ περὶ τὰσ τιμάσ· οἵ γε τὸν δεῖνα μὲν Ὀλύμπιον κεκλήκασιν οὐδὲ φύσει πολίτην ἑαυτῶν, Φοίνικα δὲ ἄνθρωπον οὐκ ἀπὸ Τύρου καὶ Σιδῶνοσ, ἀλλ’ ἀπὸ κώμησ τινὸσ ἢ τῆσ ἠπείρου, καὶ ταῦτα πιττούμενον τοὺσ βραχίονασ καὶ περιδήματα φοροῦντα· τὸν δεῖνα δὲ τὸν εὐχερῆ λίαν ποιητήν, ὃσ καὶ παρ’ ὑμῖν ποτε ἐπεδείξατο, οὐ μόνον χαλκοῦν ἑστάκασιν, ἀλλὰ καὶ παρὰ Μένανδρον. λέγειν δὲ εἰώθασιν οἱ διασύροντεσ τὴν πόλιν καὶ τὸ ἐπίγραμμα τὸ ἐπὶ τῆσ Νικάνοροσ εἰκόνοσ, ὃσ αὐτοῖσ καὶ τὴν Σαλαμῖνα ἐωνήσατο. ἐγὼ δ’ εἰ μέν τισ ἢ τοῖσ Ἀθηναίοισ ἐπιτιμῶν λέγει ταῦτα, καὶ δεικνὺσ οὐκ ὄντασ ἀξίουσ τοὺσ ἐνοικοῦντασ τῆσ πόλεωσ οὐδὲ τῆσ δόξησ, ἣν οἱ πρότερον γενόμενοι κατέλιπον, ἢ καθόλου τὴν Ἑλλάδα ἐλεῶν εἰσ ὃ πέπτωκεν, ὅταν τοιαῦτα πράττωσιν οἱ χρόνον τινὰ δόξαντεσ αὐτῆσ προεστάναι, καλῶσ αὐτὸν ἡγοῦμαι λέγειν·

εἰ δ’ ὅτι προσήκει μηδ’ ὑμᾶσ μηδὲν μέγα φρονεῖν μηδ’ ἐκείνων κρεῖττον, οὐκ ἔχω τὴν ὑπερβολὴν τῆσ ἀναισθησίασ εἰπεῖν τοῦ ταῦτα λέγοντοσ. οὐ γὰρ ὃν τρόπον τὰ καλῶσ παρ’ ἑτέροισ γιγνόμενα πᾶσιν ἔθοσ ἐστὶ λέγειν ζήλου καὶ προτροπῆσ ἕνεκεν, ὁμοίωσ κἂν φαῦλόν τι πράττηται παρ’ ἄλλοισ, δεῖ τοῦτο μνημονεύειν, ὥστε μιμεῖσθαι, τοὐναντίον δὲ ὑπὲρ τοῦ φυλάξασθαι καὶ μὴ λαθεῖν εἴσ τι τοιοῦτον ἐμπεσόντασ.

καὶ γὰρ εἰ μὲν ἐπαινῶν τισ ἐκείνουσ ταῦτα ἔλεγε καὶ μηδὲν χείρονοσ δόξησ ἀποφαίνων ἐπιτυγχάνοντασ, ἦν μὲν ἂν δήπουθεν εὐήθησ, μᾶλλον δὲ ἀναιδήσ· πλὴν κατά γε τὴν ἑαυτοῦ γνώμην παρεῖχέ τινα ἀφορμὴν τοῖσ ἁμαρτάνειν βουλομένοισ. ἐγκωμιαζόντων τὴν πόλιν τοιοῦτον οὐδέν, ἀλλ’ ἤτοι βλασφημῶν τισ ἢ καθαπτόμενοσ ἄλλωσ καὶ ἐπιπλήττων, παντελῶσ εὐήθησ ὁ διὰ τῶν τοιούτων ὑμᾶσ προτρέπειν δοκῶν ὥστε ἀμελεῖν τῶν παρ’ αὑτοῖσ.

καθάπερ εἴ τισ ἀθλητὴν πείθων ἀπειπεῖν καὶ προέσθαι τὸν στέφανον ἀργυρίου λέγοι πρὸσ αὐτόν, Οὐχ ὁρᾷσ ἐκεῖνον τὸν παραχωρήσαντα πρὸ σοῦ μαστιγούμενον; ἢ νὴ Δία εἴ τισ τῶν ὑποκριτῶν τινι δεικνὺσ τοὺσ ἐκπίπτοντασ καὶ συριττομένουσ τοιαῦτα παραμυθοῖτο, Ὅπωσ μηδὲ σὺ προσέξεισ, ἀλλ’ ὁμοίωσ ἀγωνιεῖ.

καὶ νῦν ὑμῖν σχεδὸν ἐκεῖνοι λέγουσιν, Οὐχ ὁρᾶτε τοὺσ Ἀθηναίουσ ὡσ ἀσχημονοῦσιν, ὡσ κακῶσ ἀκούουσιν, ὡσ παράδειγμα πᾶσίν εἰσι τῆσ ἀγεννείασ καὶ τῆσ ὕβρεωσ, ἣν ὑβρίζουσιν εἰσ τὴν πατρίδα; καίτοιπότερον θῇ τισ αὐτοὺσ ἀνταγωνιστὰσ ὑμῶν, ὥσπερ ἀξιοῦσιν, ἢ μᾶλλον, ὃ τῷ παντὶ βέλτιον καὶ δικαιότερον, καὶ τούτουσ καὶ τοὺσ Λακεδαιμονίουσ καὶ πάντασ τοὺσ ὁμοίουσ μέροσ ὑμέτερον ἢ ὑμᾶσ ἐκείνων;

ἀλλ’ οὔτε τοὺσ ἀνταγωνιστὰσ ἁμαρτάνοντασ εὔλογόν ἐστι μιμεῖσθαι, τοὐναντίον δὲ τοσούτῳ μᾶλλον κατορθοῦν, ἵνα τῷ παντὶφαίνησθε προέχοντεσ αὐτῶν, καὶ μὴ μόνον διὰ τὴν ἐκείνων κακίαν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν αὑτῶν ἀρετὴν εὐδοκιμῆτε· οὔτε τοὺσ οἰκείουσ καὶ προσήκοντασ, ἀλλὰ μάλιστα μὲν κωλύειν, εἰ δ’ οὖν, αὐτούσ γε πειρᾶσθαι τοῖσ ἑαυτῶν ἔργοισ τὰ ἁμαρτήματα ἐκείνων ἐλάττω ποιεῖν. ἔτι δ’ εἰ μὲν ἐν τοῖσ ἄλλοισ μηδὲν αὐτῶν διεφέρετε, οὐδὲνἴσωσ ἔδει καθ’ ἓν τοῦτο φιλοτιμεῖσθαι καὶ σκοπεῖν ὅπωσ κρείττουσ δόξετε.

νῦν δὲ οὐθέν ἐστιν ἐφ’ ὅτῳ τῶν ἐκεῖ γιγνομένων οὐκ ἂν αἰσχυνθείη τισ. οἱο͂ν εὐθὺσ τὰ περὶ τοὺσ μονομάχουσ οὕτω σφόδρα ἐζηλώκασι Κορινθίουσ, μᾶλλον δ’ ὑπερβεβλήκασι τῇ κακοδαιμονίᾳ κἀκείνουσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἅπαντασ, ὥστε οἱ Κορίνθιοιμὲν ἔξω τῆσ πόλεωσ θεωροῦσιν ἐν χαράδρᾳ τινί, πλῆθοσ μὲν δυναμένῳ δέξασθαι τόπῳ, ῥυπαρῷ δὲ ἄλλωσ καὶ ὅπου μηδεὶσ ἂν μηδὲ θάψειε μηδένα τῶν ἐλευθέρων, Ἀθηναῖοι δὲ ἐν τῷ θεάτρῳ θεῶνται τὴν καλὴν ταύτην θέαν ὑπ’ αὐτὴν τὴν ἀκρόπολιν, οὗ τὸν Διόνυσον ἐπὶ τὴν ὀρχήστραν τιθέασιν· τινα σφάττεσθαι τοῖσ θρόνοισ, οὗ τὸν ἱεροφάντην καὶ τοὺσ ἄλλουσ ἱερεῖσ ἀνάγκη καθίζειν.

καὶ τὸν εἰπόντα περὶ τούτου φιλόσοφον καὶ νουθετήσαντα αὐτοὺσ οὐκ ἀπεδέξαντο οὐδὲ ἐπῄνεσαν, ἀλλ’ οὕτωσ ἐδυσχέραναν, ὥστε ἐκεῖνον ὄντα μὲν γένει Ῥωμαίων μηδενὸσ ὕστερον, δόξαν δὲ τηλικαύτην ἔχοντα ἡλίκησ οὐδεὶσ ἐκ πάνυ πολλοῦ τετύχηκεν, ὁμολογούμενον δὲ μόνον μάλιστα μετὰ τοὺσ ἀρχαίουσ ἀκολούθωσ βεβιωκέναι τοῖσ λόγοισ, καταλιπεῖν τὴν πόλιν καὶ μᾶλλον ἑλέσθαι διατρίβειν ἀλλαχόσε τῆσ Ἑλλάδοσ.

ἀλλ’ οὐκ ἂν ὑμεῖσ, ἄνδρεσ Ῥόδιοι, τοιοῦτον οὐθὲν ὑπομείναιτε, παρ’ οἷσ νόμοσ ἐστὶ τὸν δημόσιον μηδέποτε εἰσελθεῖν εἰσ τὴν πόλιν. τίνοσ οὖν ἕνεκα ἐπεμνήσθην;

οὐ μὰ τὸν Δία λοιδορῆσαι βουλόμενοσ τοὺσ Ἀθηναίουσ· τοὐναντίον γὰρ πᾶσιν ἐλεεῖν αὐτοὺσ ἐπέρχεται τοῖσ μετρίοισ· ἀλλ’ ὅπωσ εἰδῆθ’ ὅτι λοιπὸν ὑμῖν οὐ πρὸσ ἐκείνουσ ἐστὶν ὁ λόγοσ, ἀλλὰ πρὸσ ὑμᾶσ αὐτοὺσ καὶ τῶν ἄλλων εἴ τισ σωφρονεῖ. καίτοι πάντα ὅσα ἂν εἴποι τισ κατὰ Ἀθηναίων ἢ κατὰ Λακεδαιμονίων ἢ καθ’ ὧν δήποτε, παρ’ οἷσ ἄλλα τινὰ φαύλωσ ἔχει καὶ σφόδρα ὀλιγώρωσ, ἐμοὶ συναγωνιεῖται· τὸ γὰρ τῶν εἰκόνων οὐκ ἔστι παρ’ αὐτοῖσ ἰδεῖν οὕτω γιγνόμενον· ὥσθ’ ὅ γε μηδὲ παρ’ ἐκείνοισ ἁμαρτάνεται τοῖσ ἐσχάτωσ ἀπολωλόσι τῶσ οὐκ ἂν ὑπερβολήν τινα ἔχοι τῆσ ἀτοπίασ; ἔτι δὲ μᾶλλον αὐτὰ τὰ περὶ τὰσ τιμὰσ παρατεθέντα ἀποδείκνυσι τοῦτο.

εἰ γὰρ τὸ τῶν νῦν τινα παραστῆσαι τῶν ἀρχαίων τινὶ δοκεῖ δεινόν, πόσῳ δεινότερον τὸ οὕτωσ ἀφελέσθαι τινὰ ἐκείνων τῆσ τιμῆσ, ὥστε ἑτέρῳ δοῦναι; καὶ εἰ τὸ ὄνομα ἐπιγράψαι τινὸσ ἄλλῳ τῳ πολὺ ἐλάττονι τηλικαύτην κατάγνωσιν φέρει, τὸ ἐξαλεῖψαι καὶ ἀνελεῖν τὸ τοῦ κρείττονοσ, ἐὰν οὕτω τύχῃ, ποῖόν τι φαίνεσθαι νομίζετε; καὶ μὴν εἴ τισ ὑμᾶσ Καυνίοισ ἢ Μυνδίοισ ὁμοίουσ εἶναι λέγοι, σφόδρα ὀργιεῖσθε καὶ βλασφημεῖν αὐτὸν ἡγήσεσθε κατὰ τῆσ πόλεωσ· ἔθ’ ὑμῖν ἀπολογίαν τινὰ φέροι περί τινοσ τῶν παρ’ ὑμῖν τὸ καὶ παρ’ ἐκείνοισ αὐτὸ γίγνεσθαι;

καθάπερ εἰ καὶ τὰ τείχη τισ οἰοίτο δεῖν λῦσαι τὰ παρ’ ὑμῖν ἢ καὶ καταπίπτοντα ἐᾶν, ὅτι καὶ παρ’ ἑτέροισ πέπτωκε, μᾶλλον δὲ πᾶσι τοῖσ ἄλλοισ σχεδόν.

καίτοι τὰ μὲν τείχη διὰ τὴν εἰρήνην καὶ τὴν δουλείαν ἐᾶται παρ’ αὐτοῖσ, ὧν τὸ μὲν ἅπαντεσ εὔχονται, τὴν εἰρήνην, τὸ δὲ λοιπὸν οὐκ ἔστι κακίασ σημεῖον· τὸ δὲ τοῖσ παλαιοῖσ τῶν εὐεργετῶν οὕτω προσφέρεσθαι δἰ ἀχαριστίαν γίγνεται. φαίην δ’ ἂν ἔγωγε παρὰ τούτοισ μηδὲ εὐεργέτασ ἀδικεῖσθαι. τίσ γὰρ παρὰ Καυνίοισ γέγονε γενναῖοσ ἀνήρ; ἢ τίσ πώποτε ἐκείνουσ ἀγαθόν τι πεποίηκεν; οἵ γε δουλεύουσιν οὐχ ὑμῖν μόνοισ, ἀλλὰ καὶ Ῥωμαίοισ, δι’ ὑπερβολὴν ἀνοίασ καὶ μοχθηρίασ διπλῆν αὑτοῖσ τὴν δουλείαν κατασκευάσαντεσ. ταῦτα δὲ καὶ περὶ ἄλλων τισ ἂν εἴποι τῶν ὁμοδόξων. ἐγὼ δὲ καὶ καθόλου τοὺσ τηλικοῦτον ἐφ’ αὑτοῖσ φρονοῦντασ ἡλίκον ὑμεῖσ δικαίωσ οὐ πρὸσ ἑτέρουσ ἀποβλέπειν οἰόμαι δεῖν ἐν οἷσ πράττουσιν, ἄλλωσ τε τοὺσ τοσοῦτον χείρονασ, ἀλλὰ πρὸσ τὴνἑαυτῶν δόξαν καὶ τὸ τῆσ πόλεωσ ἀξίωμα.

γελοῖον γὰρ ἂν ἦν, εἰ τῶν ὑμετέρων τισ πολιτῶν, Δωριεὺσ ἐκεῖνοσ ἢ Λεωνίδασ, οὓσ τοσαυτάκισ φασὶν Ὀλυμπίασι νικῆσαι, πρὸσ ἄλλον τινὰ ὁρῶν ἐγυμνάζετο, καὶ ταῦτά γε μηδέποτε στεφανωθέντα. τοῖσ μέντοι Λακεδαιμονίοισ ἢ τοῖσ Ἀθηναίοισ εἰ βούλεσθε ἀντεξετάζεσθαι, συγχωρῶτοῖσ τότε οὖσιν, ὅτε αὐτοῖσ εἰκότωσ ἄν τισ τῶν ὁμοίων ὑμῖν συνεκρίνετο. καὶ γὰρ τὸν ἀθλητὴν τὸν φιλοτιμούμενον ἔτι καὶ μηδέπω παραχωροῦντα τῆσ ἰσχύοσ οὐ τοὺσ νοσοῦντασ εὔλογόν ἐστι προκαλεῖσθαι τῶν καθ’ αὑτὸν ἐνδόξων οὐδὲ τοὺσ τεθνεῶτασ, ἀλλ’ εἰ μὲν εἰε͂́ν τινεσ ἐρρωμένοι, πρὸσ ἐκείνουσ ἀγωνίζεσθαι περὶ τῆσνίκησ·

εἰ δὲ μή, τοιοῦτόν τι πρᾶξαι ζητεῖν, ὃ μηδενὸσ αὐτὸν ἀσθενέστερον δείξει τῶν πρότερον. ὁ μὲν οὖν ὑγιὴσ οὗτόσ ἐστι περὶ τῶν τοιούτων λόγοσ. εἰ δὲ ἄρα παρεῖναί τι δεῖ, μήτε πρὸσ τοὺσ τότε, οἳ ἦσαν κράτιστοι, παραβάλλοντεσ ἐξετάζετε τὸ πρᾶγμα, μήτε πρὸσ τοὺσ νῦν, οἳ μηδενὸσ τῶν φαυλοτάτων διαφέρουσιν, ἀλλὰ πρὸσ τοὺσ μέσουσ αὐτῶν ἢ καὶ τοὺσ ἔτι τούτων ἐλάττονασ. παρὰ τοίνυν τοῖσ Ἀθηναίοισ κατὰ Φίλιππον μάλιστα, ὅτε τῆσ ἡγεμονίασ παρακεχωρήκεσαν, τῆσ δ’ ἐλευθερίασ μόνησ λοιπὸν ἀντείχοντο, Λεπτίνησ τισ εἰσήνεγκε νόμον ὡσ χρὴ τὰσ ἀτελείασ ἀφελέσθαι τοὺσ ἔχοντασ παρὰ τοῦ δήμου, δίχα τῶν ἀφ’ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονοσ,καὶ μηκέτι τὸ λοιπὸν ἐξεῖναι διδόναι μηδενὶ τὴν δωρεὰν ταύτ̣̔

̣ ̓ν. τί οὖν; ἔσθ’ ὅπωσ παρεδέξαντο τὸν νόμον; οὐμενοῦν, ἀλλ’ ἑάλω γραφῆσ. φέρε τοίνυν συμβάλετε τοῦτο τὸ ἔθοσ ἐκείνῳ τῷ νόμῳ, κἂν μὲν ὑμῖν κατά τι βέλτιον φαίνηται, φυλάξατε αὐτὸ καὶ ποιήσατε ἰσχυρότερον πρὸσ τὸ λοιπόν· ὅπερ ἐξ ἀνάγκησ γένοιτ’ ἄν, εἰ μὴ λυθήσεται νῦν·

ἐὰν δὲ πανταχῇ σκοπούμενοι χεῖρον εὑρίσκητε, μιμήσασθε τοὺσ κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον Ἀθηναίουσ καὶ τὸ μᾶλλον ἄτοπον τοῦ τότε λυθέντοσ ὑπ’ ἐκείνων καὶ ὑμεῖσ νῦν λύσατε. τὸ μὲν οὖν ψευδῆ τὴν πόλιν δεικνύναι καὶ περὶ τὰσ δωρεὰσ ἄπιστον καὶ τὸ τοὺσ εὐεργέτασ ἀδικεῖν, ἀφαιρουμένην αὐτῶν τὰσ ἀμοιβάσ, καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα ἐπ’ ἴσησ κοινὰ ἀμφοτέροισ πρόσεστιν·

ἀλλ’ ἐκεῖ μὲν οὐκ ἦν μηδὲν ὠφελῆσθαι τοὺσ τὴν ἀτέλειαν ἐσχηκότασ· ἃ γὰρ ἐκτήσαντο ἐκ τῆσ ἀφέσεωσ εἰσ ἅπαν αὐτοῖσ ἔμεινε καὶ τὸν ἄλλον χρόνον ἔμελλον εὐπορώτεροι δι’ αὐτὴν ἔσεσθαι. τοῖσ δέ γε τῆσ εἰκόνοσ ἀφαιρεθεῖσιν ἐκ τοῦ τετιμῆσθαι πρότερον οὐδ’ ὁτιοῦν περίεστι δίχα γε τῆσ ὕβρεωσ καὶ τῆσ ἀτιμίασ. πρὸσ τούτῳ δὲ ὁ μὲν τιθεὶσ τότε τὸν νόμον ἔστιν ὧν κατηγόρει τῶν εἰληφότων τὴν ἀτέλειαν καὶ πονηροὺσ ἀπέφαινε τοὺσ πλείουσ, οὐ μόνον ἀναξίουσ χάριτοσ·

ὥστε τοῦτ’ εἶναι τὸ δεινὸν ὅτι μὴ πᾶσιν ἐγκαλῶν πάντασ ἀπεστέρει τὰσ δωρεάσ. ἐνθάδε δὲ οὐδ’ ἔνεστι τοῖσ ἀφελομένοισ εἰπεῖν τι κατ’ ἐκείνων· οὓσ γὰρ μηδ’ ἴσασι, πῶσ αὐτοὺσ αἰτιᾶσθαι δυνατόν; ἔτι δὲ ὁ μὲν νόμοσ ἐξαιρέτουσ τινὰσ ἐποίει τούσ τὰ μέγιστα δοκοῦντασ εὐεργετηκέναι τὴν πόλιν, τοὺσ ἀφ’ Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονοσ·

ἐνθάδε δὲ οὐδέν ἐστιν ἐξαίρετον. τῷ γὰρ ἀγράφωσ τὸ πρᾶγμα γίγνεσθαι καὶ μήτε κατὰ νόμον μήτε κατὰ ψήφισμα περὶ οὐδενὸσ ὅλωσ ἀπείρηται, καὶ ἐπὶ παντὶ συμβῆναι δυνατόν ἐστιν, ἐφ’ ὅτῳ ποτὲ ἂν δόξῃ τῷ στρατηγῷ.

καὶ μὴν ὅ γε νόμοσ δεινὸν ἐδόκει ποιεῖν ἀφαιρούμενοσ τοῦ δήμου τὴν ἐξουσίαν, ὥστε μηδὲ τὸ λοιπὸν ἐξεῖναι ψηφίσασθαι τὴν δωρεὰν ταύτην.

καὶ πόσῳ κρεῖττον τὴν ἀρχὴν κωλῦσαί τι διδόναι τὸν δῆμον, εἰ μὴ συνέφερε τῇ πόλει, ἢ καταλιπόντα τὸ χαρίζεσθαι τὸ ἀφαιρεῖσθαι ταῦτα ἐφ’ ἑνὶ ποιήσασθαι; αἰσχροῦ γὰρ ὄντοσ, ὡσ οὐδ’ ἂν εἷσ ἀντείποι, τοῦ ἀφαιρεῖσθαι τοὺσ λαβόντασ τι, κατὰ μὲν τὸν νόμον τοῦτο ἅπαξ ἐγίγνετο, κατὰ δὲ τὸ ἔθοσ ἀεὶ συμβαίνει. καὶ μὴν εἰ δοκεῖ δυσχερὲσ τὸ ἀφαιρεῖσθαί τινοσ ἐξουσίασ τὴν πόλιν, καὶ ὑμεῖσ ἀφαιρεῖσθε τὴν ἐξουσίαν τοῦ φυλάττειν βέβαια τὰ δοθέντα τοῖσ λαβοῦσιν.

ὅτῳγὰρ ἂν ὑμεῖσ δῶτε τὴν τιμήν, οὐκέτ’ ἔστ’ ἐφ’ ὑμῖν τὸ ἐᾶν ἔχειν αὐτόν· ἀλλ’ εἷσ ἀνὴρ ἀεὶ τούτου κύριοσ, ὁ στρατηγῶν. καίτοι χεῖρόν ἐστι τὸ ἔθει μὴ ἐφ’ ὑμῖν εἶναι τοῦ κατὰ νόμον κεκωλυμένου. οἱ μὲν γὰρ οὐκ ἀφῄρηνται τὴν ἐξουσίαν τούτου τρόπον τινά, ὃ πράττειν ἑαυτοὺσ νόμῳ κεκωλύκασιν, ἀλλ’ ἀπέστησαν ἑκόντεσ διὰ τὸ συμφέρον. ἐπὶ δὲ τοῦ ἔθουσ οὐδὲ τοῦτο ἔστιν εἰπεῖν ὅτι αὑτούσ, εἴπερ ἄρα, ἀφῄρηνται τοῦθ’ ὑπὲρ οὗ μήτε ἔκριναν μήτε ἐβουλεύσαντο.

καὶ μὴν ἐκεῖ γε παραμυθίαν τινὰ ἔσχον τὸ τοῦ πράγματοσ ἴσον καὶ κοινόν, ἁπάντων ὁμοίωσ ἀφαιρουμένων τὰσ ἀτελείασ, παρ’ ὑμῖν δὲ ὃσ ἂν τύχῃ τῆσ εἰκόνοσ ἀφῄρηται καὶ πολλάκισὁ βελτίων. ἔτι δὲ ἐκεῖ μὲν οὐχ ἵνα ἄλλοσ λάβῃ, τὸν ἔχοντα ἀφῃρεῖτο ὁ νόμοσ· παρ’ ὑμῖν δὲ τούτου χάριν γίγνεται, ὃ τῷ παντὶ λυπρότερόν ἐστι τοῦ μόνον ἀποστερεῖσθαι. καὶ μὴν ἐκεῖνό γε οὐδεὶσ ἀγνοεῖ δήπουθεν, ὅσῳ δοκεῖ χαλεπώτερον τὸ δι’ ἄλλον τι πάσχειν τοῦ δι’ αὑτόν.

οὐκοῦν ἐκ μὲν τοῦ νόμου συνέβαινεν, ἵναμή τινεσ ἔχωσι τὰσ ἀτελείασ, περὶ ὧν ὡσ ἀναξίων ἔλεγεν, ἀποδοῦναι τοὺσ λοιπούσ· ἐκ δὲ τοῦ παρ’ ὑμῖν ἔθουσ, ἵν’ ἄλλοι λάβωσι, τοὺσ ἔχοντασ ἀποστερεῖσθαι γίγνεται.

τῷ παντὶ δὲ τοῦτο τοῖσ πάσχουσι βαρύτερον.

εἰ τοίνυν ἐφ’ ὧν μάλιστα ἀναγκαῖόν ἐστιν, ἐπὶ τούτων βούλοιτό τισ ἰδεῖν, τίνασ ἀδικεῖ τοῦτο τὸ ἔθοσ καὶτίνασ ἔμελλε λυπήσειν ἐκεῖνοσ ὁ νόμοσ, ἀφελὼν τοὺσ μὴ μόνον ἔχοντασ ἀτέλειαν, ἀλλὰ καὶ τῆσ εἰκόνοσ τετυχηκότασ, οὕτω σκοπείτω τοὺσ λοιποὺσ ἑκατέρων. οὗτοι μὲν γὰρ τρόπον τινὰ οὐδὲ ἔπασχον οὐδέν· ὃ γὰρ εἰλήφεσαν ἐν προσθήκησ μέρει, τοῦτο ἀπώλλυον, τῆσ μείζονοσ δωρεᾶσ αὐτοῖσ τηρουμένησ· ἐπὶ δὲ τῶν ἄλλων ἴσοσ ἂν γένοιτο ὁ λόγοσ. ἀλλ’ ἔστι μὲν δῆλον καὶ αὐτόθεν οἶμαι τὸ πρᾶγμα· ὅσῳ γὰρ τὸ τῆσ εἰκόνοσ μεῖζον ἢ τὸ τῆσ ἀτελείασ, τοσούτῳ κρείττονεσ οἱ τούτου τυχόντεσ· ἔτι δ’ ἂν οὕτω γένοιτό γε ὁ λόγοσ φανερώτεροσ· ἡ μὲν γὰρ ἀτέλεια τοὺσ λαβόντασ εὐπορωτέρουσ ποιεῖ, καὶ οὗτοι μάλιστα ἐπιθυμοῦσιν αὐτῆσ οἵτινεσ ἂν ὦσι περὶ χρήματα ἐσπουδακότεσ·

ἡ δὲ εἰκὼν τὸ σεμνὸν μόνον ἔχει καὶ τὸ τῆσ τιμῆσ. ὅσῳ δὴ πάντεσ εἴποιμεν ἂν κρείττουσ τοὺσ προῖκα καὶ δόξησ μᾶλλον ἕνεκεν αἱρουμένουσ εὖ τινασ ποιεῖν τῶν ἐπ’ ἀργυρίῳ καὶ διὰ κέρδοσ, τοσούτῳ φαίην ἂν ἔγωγε οὐ μόνον ἀμείνουσ ἀνθρώπουσ ἀδικεῖν τοῦτο τὸ ἔθοσ, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ βελτιόνων ὑμᾶσ κωλύειν εὖ πάσχειν ἤπερ ἐκείνουσ ὁ νόμοσ. ἀλλ’ ἔγωγε ἀπορῶ τί δήποτε οὐχὶ καὶ νόμον τίθεσθε ἐπὶ τούτῳ καθ’ ὃν ἔσται τὸ λοιπόν, εἴπερ ὑμῖν ἀρέσκει.

νὴ Δί’, αἰσχύνην γὰρ οὐ μικρὰν ἔχει νόμοσ τοιοῦτοσ ἐν τῇ πόλει κείμενοσ. εἶτα ὃ γράφειν αἰσχρὸν ἡγεῖσθε, τοῦτο ποιεῖν οὐκ αἰσχρόν ἐστι; καὶ πόσῳ κρεῖττον μὴ χρῆσθαί τισι τῶν φαύλωσ γεγραμμένων ἢ ποιεῖν; ἢ ποτέρουσ ἂν εἴποιτε βελτίουσ, τοὺσ οὕτωσ ἔχοντασ πρὸσ τὰ ἄτοπα, ὥστε ἀπέχεσθαι καὶ δεδομένων, ἢ τοὺσ οὐ συγκεχωρημένα πράττοντασ;

ἀλλ’ ἔγωγε φαίην ἄν, ὁμολογουμένου τοῦ μηδαμῶσ δεῖν μηδὲν ἄδικον πράττειν μηδὲ ἀπρεπέσ, παρ’ οἷσ ἂν νόμῳ γίγνηται τὸ τοιοῦτον, ἥττονα ἔχειν κατηγορίαν ἢ παρ’ οἷσ ἂν κατὰ ἔθοσ.

πρῶτον μὲν γὰρ ὁ νόμοσ ῥητόσ ἐστι, καὶ οὐκ ἄν ποτε γένοιτο χείρων· οὐ γὰρ ἔστιν οὔτε ἀφελεῖν οὔτε προσθεῖναι τοῖσ γεγραμμένοισ· τὸ δέ γε ἔθοσ, ἂν ᾖ φαῦλον, ἀνάγκη καὶ φαυλότερον ἀεὶ γίγνεσθαι τῷ μὴ κατειλῆφθαι μηδὲ ὡρίσθαι. λέγω δ’ οἱο͂ν εὐθὺσ τοῦτό φασι τὴν ἀρχὴν λαβεῖν ἀπὸ τῶν συντετριμμένων καὶ οὐδὲ ἐφεστώτων ἔτι ταῖσ βάσεσι·

τούτοισ γὰρ ἀποχρῆσθαι τοὺσ στρατηγοὺσ ἐπισκευάζοντασ καὶ τρόπον τινὰ ἐξ ἀρχῆσ ποιοῦντασ ἑτέρουσ, εἶθ’, ὅπερ λοιπόν, τοὺσ ὑγιεῖσ μέν, οὐκ ἔχοντασ δὲ ἐπιγραφάσ, ἐπιγράφεσθαι· καὶ τὸ λοιπὸν ἤδη καὶ τῶν ἐπιγεγραμμένων τινὰσ τῶν σφόδρα παλαιῶν· ἔστω γὰρ ὃ λέγουσιν ἀληθέσ· εἰσ ὕστερον ἀνάγκη μηδεμίαν εἶναι διάκρισιν· καὶ γὰρ ἐπὶ τῶν ἄλλων οὕτωσ ἔχει, δαπάνησ, ἀκοσμίασ, τρυφῆσ· οὐδέποτε τῶν χειρόνωνἐθῶν οὐθὲν εὑρήσετε ἱστάμενον οὐδὲ διαμένον, ἑώσ ἂν παντάπασι κωλυθῇ.

διὰ γὰρ τὸ δέχεσθαι πρόσθεσιν ἀεὶ καὶ τὸ παρὰ μικρὸν ἀνεξέλεγκτον εἶναι καὶ μηδενὶ φαίνεσθαι ῥᾳδίωσ, ὅσῳ τοῦτο ἐκείνου κάκιον, ἐπὶ πᾶν πρόεισιν, ὥσπερ οἶμαι καὶ τῶν ἑλκῶν τινα καὶ τῶν νοσημάτων ὅσα ἐξ ἅπαντοσ αὔξεσθαι φύσιν ἔχει. πρὸστούτῳ δὲ κἀκεῖνό ἐστιν· οἱ μὲν νόμῳ τι πράττοντεσ πονηρὸν οὐχ ὡσ τοιοῦτον αὐτὸ πράττουσιν, ἀλλὰ ἐξηπατημένοι· τοὺσ δὲ ἔθει φαῦλα ποιοῦντασ ἅπαντεσ ἂν φαῖεν εἰδότασ ἁμαρτάνειν, ἅ γε μηδ’ αὐτοῖσ ἐπιτήδεια εἶναι γεγράφθαι δοκεῖ. μὴ τοίνυν εἰ πρότερον ἤρξατο καὶ χρόνοσ πλέων γέγονε, διὰ τοῦτο ἔλαττον ὑμῖν νομίζετε προσήκειναὐτὸ ἀνελεῖν·

οὐδὲν γὰρ ἥττονα αἰσχύνην ὄφλουσιν οἱ φυλάττοντεσ τὰ τοιαῦτα τῶν παραδεξαμένων, ἀλλὰ τοὐναντίον μᾶλλον ὑπόκεινται τοῖσ βουλομένοισ αἰτιᾶσθαι. τὸ μέν γε πρῶτον γιγνόμενον οὐδὲ λαθεῖν ἀδύνατον τοὺσ τότε, καὶ ταῦτα φυλαττομένων ἔτι τῶν ποιούντων· τὸ δὲ ἐκ πολλοῦ συμβαῖνον ἀνάγκη μηδένα ἀγνοεῖν, ἄλλωσ τε παντελῶσ ἀνῃρημένησ ὑμῖν τῆσ προφάσεωσ ταύτησ, οἵ γε περὶ αὐτοῦ τούτου κάθησθε κρίνοντεσ. ὥσπερ οὖν εἰ ἄρξασθαί τινοσ ἔδει τῶν καλῶν ὑμᾶσ, οὐκ ἂν ὠκνεῖτε διὰ τοῦτο, ὁμοίωσ εὐλόγωσ ἔχει, κἂν λῦσαί τι τῶν φαύλων δέῃ.

μὴ τοίνυν ὁ χρόνοσ ὠφελείτω τὸ ἔθοσ, εἴπερ ἐστὶ μοχθηρόν, ὡσ πάλαι νομίζω πεποιηκέναιφανερόν.

οὐ γὰρ εἰ πολὺν χρόνον ἔβλαψεν ὑμᾶσ, διὰ τοῦτο οἶμαι προσήκειν αὐτὸ μηδέποτε παύσασθαι βλάπτον. οὐδὲ γὰρ ἄνδρα μοχθηρὸν ἐκ πολλοῦ λαβόντεσ ἀφήσετε τοῦ χρόνου χάριν οὗ διῆλθε πονηρὸσ ὤν. οὐδέ γε εἴ τισ νόσον ἰάσασθαι δύναιτο ἐνοχλοῦσαν πάλαι, φείδοιτ’ ἂν ἐξ ἀρχῆσ ὑγιαίνειν. οἶμαι δ’ ὑμᾶσ, εἴ τισ θεῶν φανερὸν ὑμῖν ποιήσειε τὸ μέλλον αὖθίσ ποτε λυπήσειν τὴν πόλιν, πάντωσ φυλάξεσθαι τοῦτο, ἐν ὑμῖν γε ὄν·

εἶτα τοῦ μὲν ἑτέρουσ βλάψοντοσ οὐκ ἀμελήσετε, ἐπειδὴ μετὰ ταῦτα ἔσται· τὸ δὲ ὑμᾶσ αὐτοὺσ τὰ μέγιστα ἀδικοῦν ἐάσετε, ὅτι πρότερον ἤρξατο; τουτὶ μὲν οὖν παντελῶσ εὐήθεσ, εἴ τισ οἰέται μηδέποτε δεῖν κωλῦσαι τὸ συνήθωσ μέν, ἀτόπωσ δὲ γιγνόμενον. ἀξιῶ δ’ ὑμᾶσ ἐκεῖνο ἐνθυμηθῆναι μᾶλλον, ὅτι πολλῶν ὄντων κατὰ τὴν πόλιν, ἐφ’ οἷσ ἅπασιν εὐλόγωσ σεμνύνεσθε, πρῶτον μὲν τῶν νόμων καὶ τῆσ εὐταξίασ τῆσ περὶ τὴν πολιτείαν, ἐφ’ οἷσ καὶ μάλιστα φιλοτιμεῖσθε, ἔπειτα οἶμαι καὶ τῶν τοιούτων, ἱερῶν, θεάτρων, νεωρίων, τειχῶν, λιμένων·

ὧν τὰ μὲν πλοῦτον ἐμφαίνει καὶ μεγαλοψυχίαν καὶ τὸ μέγεθοσ τῆσ πρότερον δυνάμεωσ, τὰ δὲ καὶ τὴν πρὸσ τοὺσ θεοὺσ εὐσέβειαν, οὐθενὸσ ἧττον ἥδεσθε ἐπὶ τῷ πλήθει τῶν ἀνδριάντων, εἰκότωσ· οὐ γὰρ μόνον κόσμον φέρει τὸ τοιοῦτον, ὥσπερ ἄλλο τι τῶν ἀναθημάτων, ἀλλὰ καὶ τὴν ἰσχὺν τῆσ πόλεωσ οὐχ ἥκιστα ἐπιδείκνυσι καὶ τὸ ἦθοσ.

οὔτε γὰρ εὖ πάσχουσιν ὑπὸ πολλῶν οἱ τυχόντεσ οὔτε θέλουσιν οὔτε ἴσωσ δύνανται πολλοὺσ τιμᾶν.

ἔτι δὲ κἀκεῖνό ἐστιν· οὐ γὰρ μόνον διὰ τοῦτο πλείστουσ εἶναι παρ’ ὑμῖν ἀνδριάντασ συμβέβηκεν, ἀλλ’ οἶμαι καὶ διὰ τὸ Ῥωμαίουσ πολλάκισ πανταχόθεν εἰληφότασ κατασκευὴν ἱερῶν καὶ βασιλείων μηδέποτε κινῆσαι τῶν παρ’ ὑμῖν μηδέν· ὅπου καὶ Νέρων, τοσαύτην ἐπιθυμίαν καὶ σπουδὴν περὶ τοῦτο ἔχων, ὥστε μηδὲ τῶν ἐξ Ὀλυμπίασ ἀποσχέσθαι μηδὲ τῶν ἐκ Δελφῶν, καίτοι πάντων μάλιστα τιμήσασ ταῦτα τὰ ἱερά, ἔτι δὲ τοὺσ πλείστουσ τῶν ἐκ τῆσ ἀκροπόλεωσ Ἀθήνηθεν μετενεγκεῖν καὶ τῶν ἐκ Περγάμου πολλούσ, αὐτῷ προσήκοντοσ ἐκείνου τοῦ τεμένουσ·

περὶ μὲν γὰρ τῶν παρ’ ἄλλοισ τί δεῖ λέγειν; τοὺσ παρὰ μόνοισ ὑμῖν εἰάσε, καὶ τοσαύτην ἐπεδείξατο εὔνοιαν καὶ τιμὴν ἅμα πρὸσ ὑμᾶσ, ὥστε τὴν πόλιν ἅπασαν ἱερωτέραν κρῖναι τῶν πρώτων ἱερῶν. ἴστε γὰρ Ἄκρατον ἐκεῖνον, ὃσ τὴν οἰκουμένην σχεδὸν ἅπασαν περιελθὼν τούτου χάριν καὶ μηδὲ κώμην παρεὶσ μηδεμίαν, ὡσ κἀνθάδε ἧκε.

λυπουμένων δ’ ὑμῶν, ὅπερ εἰκόσ, κατὰ θέαν ἔφη παρεῖναι· μηδὲ γὰρ ἔχειν ἐξουσίαν μηδενὸσ ἅψασθαι τῶνἐνθάδε. τοιγαροῦν δίχα τοῦ κοινοῦ τῆσ ὄψεωσ κόσμου καὶ δόξαν ὑμῖν ἑτέραν περιποιεῖ τὸ τῶν εἰκόνων πλῆθοσ. τῆσ γὰρ πρὸσ τοὺσ ἡγουμένουσ φιλίασ καὶ τῆσ παρ’ ἐκείνων ἐντροπῆσ ἀπόδειξισ φαίνεται ταῦτα. εἶτα Ῥωμαῖοι μὲν καὶ Νέρων οὕτω τὰ παρ’ ὑμῖν ἐτήρησαν καὶ σεμνὰ ἔκριναν·

ὑμεῖσ δὲ οὐ φυλάξετε; καὶ Νέρωνμὲν ὁ τῶν βασιλέων σφοδρότατοσ καὶ πλεῖστον αὑτῷ διδοὺσ καὶ πρὸσ ἅπασαν ἐξουσίαν πάντ’ ἐλάττω νενομικὼσ οὐδενὸσ ἀφείλετο τὴν εἰκόνα τῶν παρὰ μόνοισ Ῥοδίοισ τιμηθέντων· αὐτοὶ δ’ ὑμεῖσ ἀφαιρεῖσθε; καὶ πόσῳ κρεῖττον ἦν κἀνθάδε ταὐτὸ γεγονέναι; παρὰ μὲν γὰρ τοῖσ ἄλλοισ μένει τὰ τῶν τιμηθέντων ὀνόματα καὶ τὰσ ἐπιγραφὰσ οὐδεὶσ ἂν ἀπαλείψειεν· ὑμεῖσ δ’ ὥσπερ κακόν τι πεπονθότεσ ὑπ’ αὐτῶν ἐκχαράττετε.

καίτοι φαίη τισ ἄν, εἰ καὶ παρὰ τῶν βασιλέων ἀνῃροῦντο, μηδὲ οὕτωσ ἀδικεῖσθαι τοὺσ ἄνδρασ.

οὐ γὰρ ὡσ δώσοντεσ ἑτέροισ, ἀλλὰ κόσμου δεόμενοι μετέφερον, ὥστ’ οὐδεὶσ ἂν αὐτῶν ἀφῄρει τὸ ὄνομα, οὐδ’ αὖ χεῖρονἀπήλλαττον ἀντὶ Μεγάρων καὶ Ἐπιδαύρου καὶ τῆσ Ἀνδρίων ἢ Μυκονίων ἀγορᾶσ ἐν τοῖσ Ῥωμαίων ἱεροῖσ ἀνακείμενοι. κἂν ταῦτ’ ἀφῇ τισ, βέλτιον ἦν τό γε καθ’ ὑμᾶσ οὕτωσ αὐτῶν ἠφανίσθαι τὰσ τιμάσ. οὐδὲν γὰρ ὑπῆρχεν ἁμάρτημα ὑμέτερον, οὐδ’ αὐτοὶ τοὺσ εὐεργέτασ ἂν τοὺσ ἑαυτῶν ἠδικεῖτε καὶ τοὺσ ἡρ́ωασ, ἀλλ’,εἴπερ ἄρα, συνηδικεῖσθε αὐτοῖσ. καὶ μὴν εἴ τισ ὑμῶν πύθοιτο, εἰ καὶ δόξει γελοιότερον, τί δήποτε οὔθ’ ὑμεῖσ οὔτ’ ἄλλοσ οὐθεὶσ πηλίνουσ ποιεῖσθε τὰσ εἰκόνασ τῶν κριθέντων ἀξίων εἶναι τῆσ δωρεᾶσ ταύτησ, εὐχερέστερον δήπουθεν ὂν καὶ μηδεμίαν ἤ παντελῶσ μικρὰν δαπάνην ἔχον·

φαίητ’ ἂν οἶμαι· διὰ τὸ ὑβρίζεσθαι διαμένειν, εἰ δυνατόν, εἰσ ἀεὶ τὰσ τιμὰσ τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν. νῦν τοίνυν ἐπίστασθε τοὺσ ἀνδριάντασ ὑμῖν ἅπαντασ κηρίνων ὄντασ ἀσθενεστέρουσ. οὐ γὰρ εἰ τὸν ἥλιον φέρουσι, τοῦτο δεῖ σκοπεῖν. ὑπὸ γὰρ τῆσ κολακείασ τῆσ πρὸσ ἑτέρουσ διαφθείρονται, κἂν τῷ δεῖνι δόξῃ καὶ τῷ δεῖνι δι’ ἡνδήποτ’ αἰτίαν, οὐκέτ’ εἰσὶν οἱ πρότερον. πολὺ δὲ χείρων ἡ τοιαύτη διαφθορά. τότε μὲν γὰρ ἠλέγχετ’ ἂν ἡ τῆσ ὕλησ ἀσθένεια, νυνὶ δὲ ἡ κακία τῆσ πόλεωσ .

τοιγαροῦν ὁμοίωσ δίδοτε τοὺσ ἀνδριάντασ, ὥσπερ οἱ τὰσ κόρασ ταύτασ ὠνούμενοι τοῖσ παισίν. καὶ γὰρ ἐκεῖνοι διδόασιν οὕτωσ, ὥστε μηδὲν λυπεῖσθαι μετ’ ὀλίγον συντριβέντων. ἆρα ἀγνοεῖτε τὴν προσοῦσαν αἰσχύνην τῷ πράγματι καὶ πόσον γέλωτα ὄφλετε δημοσίᾳ ψευδόμενοι, καὶ ταῦτα φανερῶσ οὕτωσ; ἐν γοῦν τοῖσ ψηφίσμασι γράφετε, στῆσαι δὲ εἰκόνα τοῦ δεῖνοσ.

πῶσ, εἴποι τισ ἂν ὑμῖν, ἄνδρεσ Ῥόδιοι, στῆσαι γράφετε τὴν ἑστῶσαν, ἐὰν οὕτω τύχῃ, πρὸ πεντακοσίων ἐτῶν; εἶτα τῶν μὲν γυναικῶν τὰσ ὑποβαλλομένασ παιδία πονηρὰσ κρίνετε καὶ δεινόν τι ποιεῖν ἡγεῖσθε καταψευδομένασ·

αὐτοὶ δὲ οὐκ αἰσχύνεσθε τοῦτο ποιοῦντεσ ἐπὶ τῶν εἰκόνων, καὶ τοὺσ ἀνδριάντασ, ὧν οὐκ εἰσί, τούτων εἶναι λέγοντεσ, καὶ ταῦτα οὐκ ὄντεσ ἀνήκοοι τῶν κατὰ τῆσ πόλεωσ σκωμμάτων; φασὶ γοῦν πολλοὶ τοὺσ Ῥοδίων ἀνδριάντασ ὁμοίουσ εἶναι τοῖσ ὑποκριταῖσ.

ὥσπερ γὰρ ἐκείνων ἕκαστον ἄλλοτε ἄλλον εἰσιέναι, καὶ τοὺσ ἀνδριάντασ ὑμῖν ἄλλοτε ἄλλα λαμβάνειν πρόσωπα καὶ μικροῦ δεῖν ὑποκρινομένουσ ἑστάναι. τὸν γὰρ αὐτὸν νῦν μὲν εἶναι Ἕλληνα, νῦν δὲ Ῥωμαῖον, πάλιν δ’, ἂν οὕτω τύχῃ, Μακεδόνα ἢ Πέρσην· καὶ ταῦτ’ ἐπ’ ἐνίων οὕτωσ ὥστε τὸν ἰδόντα εὐθὺσ εἰδέναι. καὶ γὰρ ἐσθὴσ καὶ ὑπόδεσισ καὶ τοιαῦθ’ ἕτερα τὸ ψεῦσμα ἐλέγχει. καὶ μυρία ἐῶ τῶν γιγνομένων, οἱο͂ν τὸ πολλάκισ ἀνδρὸσ σφόδρα γέροντοσ εἰκόνι νέου τινὸσ τὸ ὄνομα ἐπιγράφειν, θαυμαστήν τινα οἶμαι δωρεὰν εὑρηκότων ὑμῶν, εἰ μετά γε τῆσ τιμῆσ καὶ τὴνἡλικίαν δίδοτε·

καὶ πάλιν ἀθλητοῦ τινοσ ἀνδριάντα ἑστάναι, ὡσ ὄντα ἀνθρώπου παντελῶσ ἀσθενοῦσ καὶ μετρίου τὸ σῶμα. τὸ μὲν γὰρ ἱππεύοντα τὸν δεῖνα ὁρᾶσθαι παρ’ ὑμῖν ἢ πολεμίῳ συνεστῶτα ἢ στράτευμα ἐκτάσσοντα ἄνθρωπον οὐδεπώποτε τῆσ γῆσ ἁψάμενον τοῖσ αὑτοῦ ποσὶν καὶ ἀπὸ τῶν ὤμων καταβάντα τῶν φερόντωνοὐδὲν ἴσωσ ἄτοπον· ἀλλ’ ὁ δεῖνά γε ἕστηκε πυκτεύων παρ’ ὑμῖν. καὶ λέγω ταῦτα μὰ τὸν Δία οὐκ ἀπεχθάνεσθαι βουλόμενοσ ὑμῖν οὐδὲ διασύρων τὴν πόλιν, ἀλλ’ ὅπωσ μηδὲν ἀνάξιον ἑαυτῆσ μηδὲ ἀλλότριον τῆσ ἄλλησ εὐκοσμίασ καὶ τῆσ πολιτείασ φαίνηται ποιοῦσα.

καί μοι δοκεῖ τισ ἂν εἰκότωσ προαχθῆναι διὰ τὴν πρὸσἅπαντασ εὔνοιαν τοὺσ Ἕλληνασ, οὐ μόνον διὰ τὴν πρὸσ ὑμᾶσ, εἴ τι ἄρα ἐνθάδε ἔχοι μὴ καλῶσ, εἰπεῖν καὶ μηνῦσαι. πρότερον μὲν γὰρ ἐκ πολλῶν συνειστήκει τὸ κοινὸν ἀξίωμα καὶ πολλοὶ τὴν Ἑλλάδα ηὖξον, ὑμεῖσ, Ἀθηναῖοι, Λακεδαιμόνιοι, Θηβαῖοι, χρόνον τινὰ Κορίνθιοι, τὸ παλαιὸν Ἀργεῖοι.

νυνὶ δὲ τὸ μὲν τῶν ἄλλωνοὐθέν ἐστιν. οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν ὅλωσ ἀνῄρηνται καὶ ἀπολώλασιν, οἱ δὲ ἀσχημονοῦσι πράττοντεσ οἱᾶ ἀκούετε καὶ πάντα τρόπον τὴν παλαιὰν δόξαν ἀφανίζοντεσ, οἰόμενοι τρυφᾶν οἱ ἀνόητοι καὶ κέρδοσ ἀριθμοῦντεσ τὸ μηθένα κωλύειν αὐτοὺσ ἁμαρτάνοντασ.

λοιποὶ δὲ ὑμεῖσ ἐστε· καὶ γὰρ μόνοισ ὑμῖν ὑπάρχει τὸ δοκεῖν ὄντωσ τινὰσγεγονέναι καὶ μὴ τελέωσ καταπεφρονῆσθαι. διὰ μὲν γὰρ τοὺσ οὕτω χρωμένουσ ταῖσ ἑαυτῶν πατρίσιν, ὡσ ἀληθεύοντεσ ἔνιοι λέγουσιν, οὐθὲν ἐκώλυε πάλαι Φρυγῶν πάντασ ἢ Θρᾳκῶν ἀτιμοτέρουσ γεγονέναι τοὺσ Ἕλληνασ. ὥσπερ οὖν οἰκίασ ἠρημωμένησ εὐδαίμονοσ καὶ μεγάλησ, ὅταν εἷσ ἔτι λοιπὸσ ᾖ διάδοχοσ, ἐν ἐκείνῳπάντα ἐστί, κἂν οὗτοσ ἁμαρτάνῃ τι καὶ ἀκούῃ κακῶσ, τὴν ὅλην δόξαν ἀφανίζει τῆσ οἰκίασ καὶ πάντασ καταισχύνει τοὺσ πρότερον·

οὕτωσ τὰ ὑμέτερα νῦν ἔχει πρὸσ τὴν Ἑλλάδα. μὴ γὰρ οἰέσθε πρωτεύειν αὐτῆσ, ἄνδρεσ Ῥόδιοι, μὴ οἰέσθε. τῶν γὰρ ζώντων ἔτι καὶ τῶν αἰσθανομένων τιμῆσ ἢ ἀδοξίασ ἔστι πρώτουσ εἶναι. τὰ δὲ ἐκείνησ οἴχεται καὶ πάντα τρόπον αἰσχρῶσ καὶ ἐλεεινῶσ διέφθαρται· καὶ οὐδὲ ἐπινοῆσαι λοιπὸν ἔστι τὴν ὑπεροχὴν καὶ τὴν λαμπρότητα τῶν πόλεων εἴσ γε τοὺσ ἄνδρασ ὁρῶντα. ἀλλ’ οἱ λίθοι μᾶλλον ἐμφαίνουσι τὴν σεμνότητα καὶ τὸ μέγεθοσ τῆσ Ἑλλάδοσ καὶ τὰ ἐρείπια τῶν οἰκοδομημάτων·

ἐπεὶ αὐτούσ γε τοὺσ ἐνοικοῦντασ καὶ τοὺσ πολιτευομένουσ οὐκ ἂν εἴποι τισ οὐδὲ Μυσῶν ἀπογόνουσ· ὥστε ἔμοιγε δοκοῦσι τῶν οὕτωσ οἰκουμένων αἱ τελέωσ ἀνῃρημέναι πόλεισ κρεῖττον ἀπαλλάττειν. ὑγιὴσ γὰρ ἡ τούτων μνήμη μένει, καὶ τὸ ὄνομα δι’ οὐθὲν ὑβρίζεται τῶν πρότερον καλῶν· ὥσπερ οἶμαι καὶ τῶν τεθνεώτων τῷ παντὶ βέλτιον τὰ σώματα ἀνῃρῆσθαι καὶ μηδένα ὁρᾶν ἢ φαίνεσθαι σηπόμενα.

καὶ ταῦτα μὲν ἴσωσ πλείω τῶν εἰκότων ἐπῆλθέ μοι μνησθέντι τῆσ ὅλησ καταστάσεωσ.

ἐκεῖνο δ’ ὑμῖν ἐβουλόμην ποιῆσαι φανερόν, ὅτι μόνοι καταλείπεσθε τῶν Ἑλλήνων, οἷσ ἂν καὶ παραινέσαι τισ καὶ περὶ ὧν ἔστιν ἔτι λυπηθῆναι δοκούντων ἁμαρτάνειν. εἰκότωσ ἂν οὖν πρόσχοιτε αὑτοῖσ καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα ἐξετάζοιτε ἀκριβέστερον τῶν προγόνων. ἐκείνοισ μὲν γὰρ ἐν πολλοῖσ ὑπῆρχεν ἑτέροισ ἡ τῆσ ἀρετῆσ ἐπίδειξισ, ἐν τῷ προεστάναι τῶν ἄλλων, ἐν τῷ βοηθεῖν τοῖσ ἀδικουμένοισ, ἐν τῷ συμμάχουσ κτᾶσθαι, πόλεισ οἰκίζειν, νικᾶν πολεμοῦντασ· ὑμῖν δὲ τοιοῦτον μὲν οὐθὲν πράττειν ἔνεστι, καταλείπεται δ’ οἶμαι τὸ ἑαυτῶν προεστάναι καὶ τὴν πόλιν διοικεῖν καὶ τὸ τιμῆσαί τινα καὶ κροταλίσαι μὴ τοῖσ πολλοῖσ ὁμοίωσ καὶ τὸ βουλεύσασθαι καὶ τὸ δικάσαι καὶ τὸ τοῖσ θεοῖσ θῦσαι καὶ τὸ ἄγειν ἑορτήν·

ἐν οἷσ ἅπασιν ἔστι βελτίουσ τῶν ἄλλων φαίνεσθαι. τοιγάρτοι καὶ τὰ τοιαῦτα ὑμῶν ἐπαίνου τυγχάνει, καὶ γιγνώσκεται παρὰ πᾶσιν οὐχ ὡσ μικρά, τὸ βάδισμα, ἡ κουρά, τὸ μηδένα σοβεῖν διὰ τῆσ πόλεωσ, ἀναγκάζεσθαι δὲ διὰ τὴν ὑμετέραν συνήθειαν καὶ τοὺσ ἐπιδημοῦντασ ξένουσ καθεστώτωσ πορεύεσθαι· καθάπερ οἶμαι καὶ τοὺσ ἀγροίκουσ ἰδεῖν ἔστιν, ὅταν εἰσ παλαίστραν ἢ γυμνάσιον ἔλθωσιν, ἧττον ἀρρύθμωσ κινουμένουσ· ἔτι πρὸσ τούτοισ τῆσ ἐσθῆτοσ ὁ τρόποσ, τὸ ἴσωσ ἄν τινι γελοῖον φανέν, τῆσ πορφύρασ τὸ μέτρον·

τὰ φανερώτερα ἤδη, τὸ μεθ’ ἡσυχίασ θεωρεῖν, ὁ ποππυσμόσ· πάντα ταῦτα σεμνὴν τὴν πόλιν ποιεῖ, διὰ ταῦτα τῶν ἄλλων διαφέρειν δοκεῖτε, ἐπὶ τούτοισ ἅπασι θαυμάζεσθε,ἀγαπᾶσθε· τῶν λιμένων, τῶν τειχῶν, τῶν νεωρίων μᾶλλον ὑμᾶσ κοσμεῖ τὸ ἐν τοῖσ ἔθεσιν ἀρχαῖον καὶ Ἑλληνικόν, τὸ παρ’ ὑμῖν μὲν ὅταν τισ γένηται, εὐθὺσ αὐτὸν ἀποβάντα εἰδέναι, κἂν τύχῃ βάρβαροσ ὤν, ὅτι οὐ πάρεστιν εἴσ τινα πόλιν τῆσ Συρίασ ἢ τῆσ Κιλικίασ· ὄνομα, φέρε εἰπεῖν ὅτι καλεῖται Λύκειον ἢ Ἀκαδήμεια, μηθὲν διαφέρειν.

τίνοσ οὖν χάριν ταῦτα παυόμενοσ ἤδη λέγω καὶ τί δηλῶσαι βουλόμενοσ;

ὅτι τοσούτῳ μᾶλλον ὑμᾶσ φιλοτιμεῖσθαι δεῖ καὶ μηθὲν παραπέμπειν τῶν γιγνομένων. κἂν οὕτωσ ἔχητε ἐν ἅπασιν οἷσπράττετε, ἴσωσ οὐθὲν δόξετε κακίουσ εἶναι τῶν προγόνων. τὸ γὰρ ἐν τοιαύτῃ καταστάσει διαφυλάττειν ἑαυτοὺσ καὶ μένειν ἐπὶ τοῦ τῆσ ἀρετῆσ σχήματοσ θαυμαστὸν ἔμοιγε δοκεῖ· καθάπερ οἶμαι καὶ τῶν πλεόντων ἰδεῖν ἔστι χειμῶνοσ μὲν ἐπιπεσόντοσ ἢ σφοδροῦ τοῦ πνεύματοσ μηδὲ τοὺσ ἀσελγεστάτουσ αὐτῶν αἰσχρόν τι ποιοῦντασ,ἀλλὰ πρὸσ μόνῳ τῷ πλεῖν ὄντασ, ἐν δὲ τῇ γαλήνῃ καὶ τῶν ναυτῶν καὶ τῶν ἐπιβατῶν ἐπιπολάζουσαν τὴν ὕβριν, κἂν μὴ ὦσιν ἀκόλαστοι·

τὸν αὐτὸν οἶμαι τρόπον ὁ μὲν πόλεμοσ εἰώθε καὶ τοὺσ φαυλοτέρουσ ἐγείρειν καὶ κρατεῖν, ἐν τοσαύτῃ δὲ εἰρήνῃ καὶ ῥᾳθυμίᾳ τῶν ἀρίστων ἀνδρῶν εἰσ μηδεμίαν αἰσχύνην μηδὲ ἀταξίαν ὑπενεχθῆναι.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Dio, Chrysostom, Orationes, ΡΟΔΙΑΚΟΣ.

(디오, 크리소토모스, 연설, ΡΟΔΙΑΚΟΣ.)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION