Dio, Chrysostom, Orationes, ΔΙΟΓΕΝΗΣ ἢ περὶ ΤΥΡΑΝΝΙΔΟΣ

(디오, 크리소토모스, 연설, ΔΙΟΓΕΝΗΣ ἢ περὶ ΤΥΡΑΝΝΙΔΟΣ)

Διογένησ ὁ Σινωπεύσ, ὅτε ἔφυγεν ἐκ Σινώπησ, ἀφικόμενοσ τὴν Ἑλλάδα διῆγε ποτὲ μὲν ἐν Κορίνθῳ, ποτὲ δὲ Ἀθήνησιν. ἔφη δὲ μιμεῖσθαι τοῦ Περσῶν βασιλέωσ τὴν δίαιταν· καὶ γὰρ ἐκεῖνοσ τοῦ μὲν χειμῶνοσ ἐν Βαβυλῶνι καὶ Σούσοισ, ἐνίοτε δὲ ἐν Βάκτροισ διῆγεν, ἐν τοῖσ εὐδιεινοτάτοισ τῆσ Ἀσίασ, τοῦ δὲ θέρουσ ἐν Ἐκβατάνοισ τῆσ Μηδικῆσ, ὅπου ψυχρότατοσ ὁ ἀὴρ ἀεί ποτέ ἐστι καὶ τῷ περὶ Βαβυλῶνα χειμῶνι τὸ θέροσ ὅμοιον. οὕτωσ δὲ καὶ αὐτὸσ μεταλλάττειν τὴν οἴκησιν κατὰ τὰσ ὡρ́ασ τοῦ ἔτουσ.

τὴν μὲν γὰρἈττικὴν μήτε ὄρη μεγάλα ἔχειν μήτε ποταμοὺσ διαρρέοντασ, καθάπερ τήν τε Πελοπόννησον καὶ Θετταλίαν· εἶναι γὰρ τὴν χώραν ἀραιὰν καὶ τὸν ἀέρα κοῦφον, ὡσ μήτε ὑέσθαι πολλάκισ μήτε ὑπομένειν τὸ γιγνόμενον ὕδωρ, περιέχεσθαί τε ὀλίγου πᾶσαν αὐτὴν ὑπὸ τῆσ θαλάττησ· ὅθεν δὴ καὶ τοὔνομα λαβεῖν, οἱο͂ν ἀκτήν τιναοὖσαν· τὴν δὲ αὖ πόλιν ἐν τῷ χθαμαλῷ κεῖσθαι καὶ πρὸσ μεσημβρίαν. σημεῖον δέ·

τοὺσ γὰρ ἀπὸ τοῦ Σουνίου καταίροντασ εἰσ τὸν Πειραιᾶ μὴ δύνασθαι ἄλλωσ ἢ νότῳ κατᾶραι. εἰκότωσ οὖν τὸν χειμῶνα γίγνεσθαι πρᾷον. ἐν δὲ τῇ Κορίνθῳ τὸ θέροσ εὔπνουν, διὰ τοὺσ εἰσέχοντασ κόλπουσ ἀεί ποτε τῶν πνευμάτων ἐκεῖσεσυρρεόντων· ὅ τε Ἀκροκόρινθοσ ἐπισκιάζει καὶ αὐτὴ μᾶλλον ἐπὶ τὸ Λέχαιον καὶ πρὸσ τὴν ἄρκτον ἀποκλίνει. πολὺ δὲ καλλίονασ ὑπάρχειν τὰσ πόλεισ ταύτασ Ἐκβατάνων καὶ Βαβυλῶνοσ, καὶ πολὺ ἄμεινον κατεσκευάσθαι τῶν ἐκεῖ βασιλείων τό τε Κράνειον καὶ τὴν Ἀθήνησιν ἀκρόπολιν καὶ τὰ προπύλαια, μεγέθει δὲ λείπεσθαιμόνον·

καίτοι διακοσίων σταδίων εἶναι τὴν περίμετρον τῶν Ἀθηνῶν, τοῦ Πειραιῶσ συντιθεμένου καὶ τῶν διὰ μέσου τειχῶν πρὸσ τὸν περίβολον τοῦ ἄστεοσ· οἰκεῖσθαι γὰρ οὐ πάλαι καὶ ταῦτα σύμπαντα· ὥστε τὸ ἥμισυ ἔχειν Ἀθήνασ Βαβυλῶνοσ, εἰ τυγχάνει ἀληθῆ λεγόμενα περὶ τῶν ἐκεῖ. καὶ μὴν τό γε τῶν λιμένων κάλλοσ,ἔτι δὲ ἀνδριάντασ καὶ γραφὰσ καὶ χρυσόν τε καὶ ἄργυρον καὶ χαλκόν, τό τε νόμισμα καὶ τὰ ἔπιπλα, καὶ τὴν τῶν οἰκιῶν κατασκευήν, ὑπερβάλλειν μὲν τὰ ἐνταῦθα·

πλὴν αὐτῷ γε οὐ πολὺ μέλειν τῶν τοιούτων. τὸ δὲ τῆσ ὁδοῦ μῆκοσ ἐκείνῳ μέν ὥστε μεταβῆναι πάμπολυ γίγνεσθαι·

σχεδὸν γοῦν αὐτὸν ἐν ὁδῷ διάγειν τοῦ χειμῶνοσ καὶ τοῦ θέρουσ τὸ πλέον· αὐτὸν δὲ πλησίον καταλύσαντα Μεγαροῖ Ἀθήνησι γενέσθαι τῇ ὑστεραίᾳ πάνυ ῥᾳδίωσ, εἰ μὲν βούλοιτο, ἐπ’ Ἐλευσῖνοσ· εἰ δὲ μή, βραχυτέραν διὰ Σαλαμῖνοσ, μὴ δἰ ἐρήμων σταθμῶν πορευόμενον·

ὥστε πλεονεκτεῖν βασιλέωσ καὶ μᾶλλον τρυφᾶν· ἄμεινον γὰρ κατεσκευάσθαι τὴν οἴκησιν. ταῦτα δὲ εἰώθει μὲν παίζων λέγειν·

ὅμωσ δὲ ἐνεδείκνυτο τοῖσ θαυμάζουσι τὸν πλοῦτον τοῦ Πέρσου καὶ τὴν λεγομένην εὐδαιμονίαν ὅτι οὐδέν ἐστι τῶν ἐκείνου πραγμάτων οἱο͂ν νομίζουσι. τῶν μὲν γὰρ οὐδὲν ὄφελοσ εἶναι, τὰ δὲ καὶ σφόδρα πένησιν ἐξεῖναι ποιεῖν. οὐδὲ γάρ, ὡσ ἐνόμιζον ἔνιοι τῶν ἀφρόνων, ἀμελὲσ ἦν αὐτῷ περὶ τοῦ σώματοσ, ἀλλ’ ἐκεῖνοι μὲν ὁρῶντεσ ῥιγῶντα καὶ θυραυλοῦντα καὶ διψῶντα πολλάκισ ἡγοῦντο ἀμελεῖν τοῦ ὑγιαίνειν καὶ τοῦ ζῆν·

ὁ δὲ ταῦτα πάσχων μᾶλλον μὲν ὑγίαινε τῶν ἀεὶ ἐμπιμπλαμένων, μᾶλλον δὲ τῶν ἔνδον μενόντων καὶ μηδέποτε μήτε ψύχουσ μήτε καύματοσ πειρωμένων, ἔτι δὲ ἥδιον μὲν ἀλεαινόμενοσ ᾐσθάνετο, ἥδιον δὲ σιτία προσεφέρετο· πολὺ δὲ μάλιστα ταῖσ ὡρ́αισ ἔχαιρεν, καὶ τοῦτο μὲν εὐφραίνετο θέρουσ προσιόντοσ, ὁπότε ἤδη διαχέοι τὸν ἀέρα, τοῦτο δὲ οὐκ ἤχθετο παυομένου, ἅτε ἀπαλλαττόμενοσ τοῦ σφοδροῦ καύματοσ, τοῖσ δὲ ὡρ́αισ ξυνεπόμενοσ καὶ κατ’ ὀλίγον αὐτῶν πειρώμενοσ ἀλύπωσ ἀφικνεῖτο πρὸσ ἑκατέραν τὴν ὑπερβολήν.

ὅτι δὲ ἔξεστιν αὐτοῖσ σκιᾷ μὲν ἀφθόνῳ χρῆσθαι τοῦ θέρουσ, πίνειν δὲ οἶνον ὁπόσον βούλονται, διὰ τοῦτο ἄπειροι μὲν ἡλίου διατελοῦσιν, ἄπειροι δὲ τοῦ διψῆν κατὰ φύσιν, οἰκότροφοι μὲν οὐχ ἧττον τῶν γυναικῶν, ἄπονοι δὲ καὶ ἀργοὶ τὰ σώματα, κραιπάλησ δὲ καὶ λήθησ τὰσ ψυχὰσ γέμοντεσ.

ὅθεν δὴ καὶ ἐπιμηχανῶνται αὑτοῖσ καὶ σιτία πονηρὰ καὶ βαλανεῖα τούτου χάριν, τῆσ δ’ αὐτῆσ ἡμέρασ πολλάκισ δέονται μὲν ἀνέμου, δέονται δὲ ἐσθῆτοσ,δέονται δὲ ὁμοῦ χιόνοσ καὶ πυρόσ, τὸ δὲ πάντων ἀτοπώτατον, ἐπιθυμοῦσι καὶ λιμοῦ καὶ δίψουσ.

ἀκόλαστοι δὲ ὄντεσ οὐχ ἥδονται ἀφροδισίοισ διὰ τὸ μὴ περιμένειν ὀρέγεσθαι αὐτῶν·

ὅθεν ζητοῦσιν ἀχαρίτουσ καὶ ἀτερπεῖσ ἡδονάσ. ὁ δὲ λιμῷ μὲν ἐχρῆτο καὶ δίψει πρὸ τῆσ τροφῆσ ἑκάστοτε, καὶ ἐνόμιζε τοῦτο ἱκανώτατον καὶ δριμύτατοντῶν ὄψων. τοιγαροῦν ἥδιον μὲν προσεφέρετο μᾶζαν ἢ οἱ ἄλλοι τὰ πολυτελέστατα τῶν σιτίων, ἥδιον δὲ ἔπινε τοῦ ῥέοντοσ ὕδατοσ ἢ οἱ ἄλλοι τὸν Θάσιον οἶνον. κατεγέλα δὲ τῶν, ὁπότε διψῷεν, τὰσ μὲν κρήνασ παρερχομένων, ζητούντων δὲ πάντωσ ὁπόθεν ὠνήσονται Χῖον ἢ Λέσβιον, καὶ πολὺ ἔφασκεν ἀφρονεστέρουσεἶναι τῶν βοσκημάτων·

ἐκεῖνα γὰρ οὐδέποτε διψῶντα κρήνην οὐδὲ ῥεῦμα καθαρὸν παρελθεῖν οὐδὲ πεινῶντα ἀπέχεσθαι τῶν ἁπαλωτάτων φύλλων καὶ πόασ τῆσ ἱκανῆσ τρέφειν· οἰκίασ δὲ τὰσ καλλίστασ καὶ ὑγιεινοτάτασ ἐν ἁπάσαισ ταῖσ πόλεσιν ἔχειν ἀναπεπταμένασ τά τε ἱερὰ καὶ τὰ γυμνάσια.

ἱμάτιον δὲ ἓν ἐξήρκει τοῦθέρουσ αὐτῷ καὶ τοῦ χειμῶνοσ· τοῦ γὰρ ἀέροσ ἠνείχετο ῥᾳδίωσ, ἅτε δὴ συνήθησ αὐτῷ γενόμενοσ. τοὺσ δὲ πόδασ οὐδέποτε ἔσκεπεν·

οὐ γὰρ ἔφη τρυφερωτέρουσ εἷναι τῶν ὀφθαλμῶν καὶ τοῦ προσώπου. ταῦτα γάρ, ἀσθενέστατα πεφυκότα, μάλιστα ἀνέχεσθαι τὸ ψῦχοσ διὰ τὸ γυμνοῦσθαι ἀεί· μὴ γὰρ εἶναι τοῖσ ἀνθρώποισ δυνατὸνκαταδησαμένουσ τὰ ὄμματα βαδίζειν, ὥσπερ τοὺσ πόδασ. ἔφη δὲ τοὺσ πλουσίουσ ὁμοίουσ εἶναι τοῖσ νεογνοῖσ βρέφεσι· δεῖσθαι γὰρ ἀεί ποτε σπαργάνων. ἀνάστατοι πόλεισ διὰ ταῦτα γεγόνασι, πολλὰ δὲ ἔθνη τούτων ἕνεκεν οἰκτρῶσ ἀπόλωλεν, ἁπάντων ἐκείνῳ χρημάτων ἀπονώτατον ἦν καὶ ἀδαπανώτατον.

οὐ γὰρ ἔδει αὐτὸν οὐδαμόσε ἐλθεῖν ἀφροδισίων δισίων ἕνεκεν, ἀλλὰ παίζων ἔλεγεν ἁπανταχοῦ παρεῖναι αὐτῷ τὴν Ἀφροδίτην προῖκα·

τοὺσ δὲ ποιητὰσ καταψεύδεσθαι τῆσ θεοῦ διὰ τὴν αὑτῶν ἀκρασίαν, πολύχρυσον καλοῦντασ. ἐπεὶ δὲ πολλοὶ τοῦτο ἠπίστουν, ἐν τῷ φανερῷ ἐχρῆτο καὶ πάντων ὁρώντων· καὶ ἔλεγεν ὡσ εἴπερ οἱ ἄνθρωποι οὕτωσ εἶχον, οὐκ ἂν ἑάλω ποτὲ ἡ Τροία, οὐδ’ ἂν ὁ Πρίαμοσ ὁ Φρυγῶν βασιλεύσ, ἀπὸ Διὸσ γεγονώσ, ἐπὶ τῷ βωμῷ τοῦ Διὸσ ἐσφάγη. τοὺσ δὲ Ἀχαιοὺσ οὕτωσ εἶναι ἄφρονασ ὥστε καὶ τοὺσ νεκροὺσ νομίζειν προσδεῖσθαι γυναικῶν καὶ τὴν Πολυξένην σφάττειν ἐπὶ τῷ τάφῳ τοῦ Ἀχιλλέωσ.

ἔφη δὲ τοὺσ ἰχθύασ σχεδόν τι φρονιμωτέρουσ φαίνεσθαι τῶν ἀνθρώπων· ὅταν γὰρ δέωνται τὸ σπέρμα ἀποβαλεῖν, ἰόντασ ἔξω προσκνᾶσθαι πρὸσ τὸ τραχύ. θαυμάζειν δὲ τῶν ἀνθρώπων τὸ τὸν μὲν πόδα μὴ θέλειν ἀργυρίου κνᾶσθαι μηδὲ τὴν χεῖρα μηδὲ ἄλλο μηδὲν τοῦ σώματοσ, μηδὲ τοὺσ πάνυ πλουσίουσ ἀναλῶσαι ἂν μηδεμίαν ὑπὲρ τούτου δραχμήν·

ἕν δὲ ἐκεῖνο τὸ μέροσ πολλάκισ πολλῶν ταλάντων, τοὺσ δέ τινασ ἤδη καὶ τῇ ψυχῇ παραβαλλομένουσ. ἔλεγε δὲ παίζων τὴν συνουσίαν ταύτην εὑρ́εμα εἶναι τοῦ Πανόσ, ὅτε τῆσ Ἠχοῦσ ἐρασθεὶσ οὐκ ἐδύνατο λαβεῖν, ἀλλ’ ἐπλανᾶτο ἐν τοῖσ ὄρεσι νύκτα καὶ ἡμέραν, τότε οὖν τὸν Ἑρμῆν διδάξαι αὐτόν, οἰκτείραντα τῆσ ἀπορίασ, ἅτε υἱὸν αὐτοῦ.

καὶ τόν, ἐπεὶ ἔμαθε, παύσασθαι τῆσ πολλῆσ ταλαιπωρίασ· ἀπ’ ἐκείνου δὲ τοὺσ ποιμένασ χρῆσθαι μαθόντασ. τὰ μὲν οὖν τοιαῦτα ἐνίοτε τῶν ἀνθρώπων καταγελῶν ἔλεγεν τῶν τετυφωμένων καὶ ἀνοήτων·

μάλιστα δὲ ὕβριζε τοὺσ σοφιστὰσ τοὺσ σεμνοὺσ εἶναι θέλοντασ καὶ πλέον τι τῶν ἄλλων εἰδέναι οἰομένουσ. ἔλεγε δὲ διὰ τὴν μαλακίαν τοὺσ ἀνθρώπουσ ἀθλιώτερον ζῆν τῶν θηρίων. ἐκεῖνα γὰρ ὕδατι μὲν ποτῷ χρώμενα, τροφῇ δὲ βοτάνῃ, τὰ πολλὰ δὲ αὐτῶν γυμνὰ ὄντα δι’ ἔτουσ, εἰσ οἰκίαν δὲ οὐδέποτε εἰσιόντα, πυρὶ δὲ οὐδὲν χρώμενα, ζῆν μὲν ὁπόσον ἡ φύσισ ἑκάστοισ ἔταξε χρόνον, ἐὰν μηδεὶσ ἀναιρῇ·

ἰσχυρὰ δὲ καὶὑγιαίνοντα διάγειν ὁμοίωσ ἅπαντα, δεῖσθαι δὲ μηδὲν ἰατρῶν μηδὲ φαρμάκων.

παρέχουσαν φάρμακα, δεῖσθαι δὲ καὶ σιδήρου καὶ πυρόσ.

καὶ μήτε Χείρωνοσ μήτε Ἀσκληπιοῦ μήτε τῶν Ἀσκληπιαδῶν ἰωμένων μηδὲν αὐτοῖσ ὄφελοσ εἶναι διὰ τὴν αὐτῶν ἀκολασίαν καὶ πονηρίαν, μηδὲ μάντεων μαντευομένων μηδὲ ἱερέων καθαιρόντων. εἰσ δὲ τὰσ πόλεισ συνελθόντασ, ὅπωσ ὑπὸ τῶν ἔξωθεν μὴ ἀδικῶνται,τοὐναντίον αὑτοὺσ ἀδικεῖν καὶ τὰ δεινότατα πάντα ἐργάζεσθαι, ὥσπερ ἐπὶ τούτῳ ξυνεληλυθότασ.

διὰ ταῦτα δὲ δοκεῖν αὐτῷ καὶ τὸν μῦθον λέγειν ὡσ τὸν Προμηθέα κολάζοι ὁ Ζεὺσ διὰ τὴν εὑρ́εσιν καὶ μετάδοσιν τοῦ πυρόσ, ὡσ ἀρχὴν τοῦτο καὶ ἀφορμὴν τοῖσ ἀνθρώποισ μαλακίασ καὶ τρυφῆσ. οὐ γὰρ δὴ τὸν Δία μισεῖν τοὺσ ἀνθρώπουσ οὐδὲ φθονεῖν αὐτοῖσ ἀγαθοῦ τινοσ. ἐπεὶ δὲ ἔλεγόν τινεσ οὐ δυνατὸν εἶναι ζῆν τὸν ἄνθρωπον ὁμοίωσ τοῖσ ἄλλοισ ζῴοισ διὰ τὴν ἁπαλότητα τῶν σαρκῶν καὶ διότι ψιλόσ ἐστιν, οὔτε θριξὶ σκεπόμενοσ, ὥσπερ τὰ πολλὰ τῶν θηρίων, οὔτε πτεροῖσ, οὐδὲ δέρμα ἰσχυρὸν ἐπαμπέχεται, πρὸσ ταῦτα ἀντέλεγεν, οὕτωσμὲν σφόδρα ἁπαλοὺσ εἶναι διὰ τὴν δίαιταν·

φεύγειν μὲν γὰρ ὡσ τὸ πολὺ τὸν ἥλιον, φεύγειν δὲ τὸ ψῦχοσ·

τὴν δὲ ψιλότητα τοῦ σώματοσ μηδὲν ἐνοχλεῖν. ἐπεδείκνυε δὲ τούσ τε βατράχουσ καὶ ἄλλα οὐκ ὀλίγα ζῷα πολὺ μὲν ἁπαλώτερα ἀνθρώπου, πολὺ δὲ ψιλότερα, καὶ ἔνια τούτων ἀνεχόμενα οὐ τὸν ἀέρα μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ ψυχροτάτῳ ὕδατι ζῆν δυνάμενα τοῦ χειμῶνοσ. ἐπεδείκνυε δὲ τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν τούσ τε ὀφθαλμοὺσ καὶ τὸ πρόσωπον οὐδὲν δεόμενα σκέπησ.

καθόλου δὲ ἐν μηδενὶ τόπῳ γίγνεσθαι ζῷον, ὃ μὴ δύναται ζῆν ἐν αὐτῷ·

ἢ πῶσ ἂν ἐσώθησαν οἱ πρῶτοι ἄνθρωποι γενόμενοι, μήτε πυρὸσ ὄντοσ μήτε οἰκιῶν μήτε ἐσθῆτοσ μήτε ἄλλησ τροφῆσ ἢ τῆσ αὐτομάτου; ἀλλὰ τὴν πανουργίαν τοῖσ ὕστερον καὶ τὸ πολλὰ εὑρίσκειν καὶ μηχανᾶσθαι πρὸσ τὸν βίον οὐ πάνυ τι συνενεγκεῖν. οὐ γὰρ πρὸσ ἀνδρείαν οὐδὲ δικαιοσύνην χρῆσθαι τῇ σοφίᾳ τοὺσ ἀνθρώπουσ, ἀλλὰ πρὸσ ἡδονήν· διώκοντασ οὖν τὸ ἡδὺ ἐξ ἅπαντοσ ἀεὶ ζῆν ἀηδέστερον καὶ ἐπιπονώτερον, καὶ δοκοῦντασ προμηθεῖσθαι σφῶν αὐτῶν κάκιστα ἀπόλλυσθαι διὰ τὴν πολλὴν ἐπιμέλειάν τε καὶ προμήθειαν.

καὶ οὕτωσ δὴ τὸν Προμηθέα δικαίωσ λέγεσθαι δεδεμένον ἐν πέτρᾳ κείρεσθαι τὸ ἧπαρ ὑπὸ τοῦ ἀετοῦ.

ὁπόσα μὲν· οὖν πολυδάπανα καὶ δεόμενα πραγματείασ καὶ ταλαιπωρίασ, ταῦτα μὲν ἀφῄρει καὶ βλαβερὰ τοῖσ χρωμένοισ ἀπέφαινεν· ὅσα δὲ ῥᾳδίωσ καὶ ἀπραγμόνωσ ἔστιν ἐπικουρεῖν τῷ σώματι καὶ πρὸσ χειμῶνα καὶ πρὸσ λιμὸν καὶ πρὸσ τὸ παῦσαί τινα ὄρεξιν τοῦ σώματοσ, οὐ παρέπεμπεν οὐδὲν αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ τόπουσ ᾑρεῖτο τοὺσ ὑγιεινοὺσ μᾶλλον ἢ τοὺσ νοσώδεισ καὶ τοὺσ εὐφόρουσ ἑκάστῃ ὡρ́ᾳ, καὶ τροφῆσ ὅπωσ εὐπορήσει τῆσ ἱκανῆσ ἐπεμελεῖτο καὶ ἐσθῆτοσ τῆσ μετρίασ, πραγμάτων δὲ καὶ δικῶν καὶ φιλονικιῶν καὶ πολέμων καὶ στάσεων ἐκτὸσ ἦν. καὶ μάλιστα ἐμιμεῖτο τῶν θεῶν τὸν βίον· ἐκείνουσ γὰρ μόνουσ φησὶν Ὅμηροσ ῥᾳδίωσ ζῆν, ὡσ τῶν ἀνθρώπων ἐπιπόνωσ καὶ χαλεπῶσ βιούντων.

τὰ δὲ τοιαῦτα ἔφη καὶ τὰ θηρία διορᾶν. τοὺσ μὲν γὰρ πελαργοὺσ τὰ θερμὰ τοῦ θέρουσ ἀπολείποντασ εἰσ τὸν εὔκρατον ἀέρα ἀφικνεῖσθαι, καὶ διαγαγόντασ ἐνταῦθα ὁπόσον ἥδιστον τοῦ χρόνου, μετὰ ταῦτα ἀθρόουσ ἀπιέναι, τὸν χειμῶνα ὑποχωροῦντασ, τὰσ δὲ γεράνουσ ἐπιφοιτᾶν τῷ σπόρῳ, χειμῶνα μετρίωσ φερούσασ, καὶ τῆσ τροφῆσ ἕνεκα.

ὀρῶν, κἀνταῦθα ὑποστέλλειν τοῖσ ἀπηνέμοισ καὶ προσηνέσι, τοῦ δὲ καύματοσ εἰσ τὴν ὕλην ἀποχωρεῖν καὶ τὰ βορειότατα τῶν χωρίων.

ὁρῶν δὲ τοὺσ ἄλλουσ ἀνθρώπουσ ἅπαντα μὲν τὸν βίον ταραττομένουσ, ἅπαντα δὲ ἀλλήλοισ ἐπιβουλεύοντασ, ἀεὶ δὲ ἐν κακοῖσ ὄντασ μυρίοισ, μηδέποτε δὲ ἡσυχίαν δυναμένουσ ἄγειν, ἀλλὰ μηδὲ ἐν ταῖσ ἱερομηνίαισ μηδὲ ἂν ἐκεχειρίαν ἐπαγγέλλωσι, καὶταῦτα ξύμπαντα δι’ οὐδὲν ἕτερον τὰ μὲν δρῶντασ, τὰ δὲ πάσχοντασ, ἢ ὅπωσ ζῆν δυνήσονται, καὶ μάλιστα δὴ δεδιότασ μήποτε αὐτοὺσ ἐπιλίπῃ τἀναγκαῖα δὴ λεγόμενα, ἔτι δὲ φροντίζοντασ καὶ ζητοῦντασ ὅπωσ παισὶ τοῖσ αὑτῶν καταλίπωσι πολλὰ χρήματα, ἐθαύμαζεν ὅτι μηδὲν αὐτὸσ πράττοι τοιοῦτον, ἀλλὰ μόνοσ δὴ τῶνἁπάντων ἐλεύθερόσ ἐστι καὶ οὐδεὶσ ἄλλοσ συνίησι τῆσ αὑτοῦ μάλιστα εὐδαιμονίασ.

ὥστε οὐκέθ’ αὑτὸν ἠξίου τῷ Περσῶν βασιλεῖ παραβάλλειν·

πολὺ γὰρ εἶναι τὸ μεταξύ. τὸν μὲν γὰρ ἀθλιώτατον ἁπάντων τυγχάνειν, φοβούμενον μὲν ἐν τοσούτῳ χρυσῷ πενίαν, φοβούμενονδὲ νόσουσ, τῶν δὲ νοσερῶν ἀπέχεσθαι μὴ δυνάμενον, ἐκπεπληγμένον δὲ τὸν θάνατον, καὶ πάντασ ἐπιβουλεύειν αὐτῷ νομίζοντα μέχρι τῶν παίδων τε καὶ ἀδελφῶν. διὰ δὲ ταῦτα μήτε ἐσθίοντα ἥδεσθαι, τῶν ἡδίστων αὐτῷ παρόντων, μήτε πίνοντα ἐπιλανθάνεσθαι τῶν ὀχληρῶν.

μηδεμίαν δὲ ἡμέραν διάγειν ῥᾳδίωσ, ἐν ᾗβλέπειν αὐτὸν εἶναι μὴ τὰ δεινότατα πάσχοντα. καὶ τοῦτο μὲν νήφοντα ἐπιθυμεῖν μέθησ, ὡσ τότε ἀπαλλαγησόμενον τῶν συμφορῶν, τοῦτο δ’ αὖ μεθύοντα ἀπολωλέναι νομίζειν, ὡσ ἀδύνατον αὑτῷ βοηθεῖν. ἔτι δὲ ἐγρηγορότα μὲν εὔχεσθαι καθυπνῶσαι, ὅπωσ ἐπιλάθηται τῶν φόβων, κοιμώμενον δὲ ἀναστῆναι τὴν ταχίστην,ἅτε ὑπ’ αὐτῶν τῶν ἐνυπνίων ἀπολλύμενον·

τῆσ δὲ χρυσῆσ αὐτῷ πλατάνου καὶ τῶν Σεμιράμιδοσ οἰκοδομημάτων καὶ τῶν ἐν Βαβυλῶνι τειχῶν μηδὲν ὄφελοσ γιγνόμενον. τὸ δὲ δὴ πάντων παραλογώτατον, φοβεῖσθαι μὲν τοὺσ ἀνόπλουσ, πιστεύειν δὲ αὑτὸν τοῖσ ὡπλισμένοισ, καὶ διερευνᾶσθαι μὲν τοὺσ προσιόντασ, μή τισ ἔχοι σίδηρον, ἐν μέσῳ δὲ ζῆν τῶν σιδηροφορούντων.

φεύγειν δὲ ἀπὸ μὲν τῶν ἀνόπλων πρὸσ τοὺσ ὡπλισμένουσ, ἀπὸ δὲ τῶν ὡπλισμένων πρὸσ τοὺσ ἀνόπλουσ· ἀπὸ μέν γε τοῦ πλήθουσ φυλάττεσθαι τοῖσ δορυφόροισ, ἀπὸ δὲ τῶν δορυφόρων εὐνούχοισ.

οὐκ ἔχειν δὲ οἷσ ἂν πιστεύσασ οὐδὲ ὅποι τραπόμενοσ δυνήσεται ζῆσαι μίαν ἡμέραν ἀφόβωσ. ὑφορᾶσθαι δὲ καὶ τὰ σιτία καὶ τὸ ποτόν, καὶ τοὺσ προπειράσοντασ ταῦτα ἔχειν, ὥσπερ ἐν ὁδῷ πολεμίων γεμούσῃ τοὺσ προερευνῶντασ.

ἀλλὰ μηδὲ τοῖσ ἀναγκαίοισ θαρρεῖν, μήτε παισὶ μήτε γυναικί. οὕτωσ δὲ χαλεποῦ ὄντοσ πράγματοσ καὶ δυστυχοῦσ τῆσ μοναρχίασ, μηδὲ ἀπαλλαγῆναί ποτε αὐτοῦ μήτε βούλεσθαι μήτε δύνασθαι. καίτοι πάντα ὅσα δεινὰ τοῖσ ἀνθρώποισ παραμυθίαν ἔχει τὸ τυχὸν ἂν παύσασθαι αὐτῶν.

καὶ γὰρ ὅστισ ὑπὸ δεσμῶν ἔχεται, προσδοκᾷ ποτε λυθῆναι, καὶ τῷ τὴν πατρίδα φεύγοντι οὐκ ἀδύνατον κατελθεῖν, καὶ τῷ νοσοῦντι μέχρι τῆσ τελευτῆσ ἔστιν ἐλπίζειν τὴν ὑγίειαν· τῷ δὲ οὐκ ἔστιν ἀπαλλαγῆναι τοῦ πράγματοσ, ἀλλ’ οὐδ’ εὔξασθαι γοῦν, εἰ μή τι ἕτερον. ὅσοισ δὲ ἀνιᾶσθαι συμβέβηκε τῶν φίλων τινὸσ ἀποθανόντοσ, σαφῶσ ἐπίστανται ὅτι παύσονταί ποτε λυπούμενοι τῷ χρόνῳ· τῷ δὲ τοὐναντίον ἐπιτείνεται μᾶλλον τὰ χαλεπά. οὐ ῥᾴδιον μὲν γὰρ ἄνδρα γηρᾶσαι τύραννον, χαλεπὸν δὲ τυράννου γῆρασ, οὐχ οἰο͂ν ἵππου φασίν.

οἵ τε γὰρ πεπονθότεσ κακῶσ πλείουσ οἵ τε καταφρονοῦντεσ· αὐτὸσ δὲ τῷ σώματι βοηθεῖν ἀδύνατοσ αὑτῷ. πάντα μὲν οὖν τὰ δεινὰ πέφυκε μᾶλλον ἐκπλήττειν τοὺσ προσδεχομένουσ ἢ λυπεῖν τοὺσ πειραθέντασ, καὶ πενία καὶ φυγὴ καὶ δεσμοὶ καὶ ἀτιμία. τοῦ θανάτου δὲ εἴ τισ ἀφέλοι τὸ δέοσ, οὐδὲν ὑπολείπεται δυσχερέσ· οὐ γὰρ μόνον αὐτὸσ οὐκ ἐνοχλεῖ τοὺσ παθόντασ, ἀλλ’ οὐδὲν ἔτι λυποῦνται.

ὁ δὲ φόβοσ οὕτω χαλεπόσ ἐστιν ὥστε πολλοὶ ἤδη προέλαβον τὸ ἔργον· οἱ μὲν γὰρ ἐν νηὶ χειμαζόμενοι οὐ περιέμειναν καταδῦναι τὴν ναῦν, ἀλλὰ πρότερον αὑτοὺσ ἀπέσφαξαν, οἱ δὲ πολεμίων περιειληφότων, σαφῶσ εἰδότεσ ὅτι οὐδὲν πείσονται δεινότερον. τοῦτο δὴ τὸ χαλεπὸν ἀεὶ πάρεστι τοῖσ μονάρχοισ, ὁμοίωσ μὲν ἡμέρασ, ὁμοίωσ δὲ νυκτόσ.

ἡμέρα ῥητὴ πρόκειται, ἐν ᾗ δεῖ ἀποθνήσκειν, τοῖσ δὲ καὶ τοῦτο ἄδηλον, εἴτε μετ’ ὀλίγον εἴτε ἤδη, καὶ οὐδεὶσ καιρόσ, οὐδὲ ὁ βραχύτατοσ, ἀπήλλακται τούτου τοῦ δέουσ, ἀλλὰ καὶ ἐσθίοντα ἀνάγκη δεδιέναι καὶ θύοντα τοῖσ θεοῖσ καὶ συμπίνειν τούτῳ τῷ φόβῳ καὶ συγκαθεύδειν.

εἰ δέ ποτε ἐπέλθοι παίζειν τοῖσ τοιούτοισ,καὶ πρὸσ ἀφροδισίοισ γιγνόμενοσ, ἐὰν καὶ πάνυ τύχῃ ἐρῶν, μέμνηται τοῦ θανάτου, ὡσ τυχὸν ὑπ’ αὐτῶν τῶν ἐρωμένων μένων ἀπολούμενοσ, ὥστε μοι δοκεῖ τότε μόνον χαίρειν, ἐπειδὰν πληγῇ, ἀνὴρ τύραννοσ, ὡσ τοῦ μεγίστου κακοῦ ἀπηλλαγμένοσ.

τὸ δὲ πάντων ἀτοπώτατον, οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι ἴσασιν ἐν ταῖσ ἀνιάτοισγιγνόμενοι συμφοραῖσ, ὥστε οὐ πολὺν χρόνον κακοπαθοῦσιν, οἷσ ἂν μὴ ἀδύνατον ᾖ τὸ ἀποθνήσκειν·

οἱ δὲ τύραννοι τὰ μέγιστα κακὰ ἔχοντεσ ἐν τοῖσ μεγίστοισ νομίζουσιν ἀγαθοῖσ εἶναι, οἶμαι τῇ δόξῃ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἐξηπατημένοι τῶν ἀπείρων τοῦ πράγματοσ. καὶ ταύτην ὁ θεὸσ αὐτοῖσ τὴν ἄγνοιαν συνέζευξεν, ἵναπαραμένωσι κολαζόμενοι. δοκεῖ δὲ τοῖσ μὲν εὖ πράττουσι τῶν ἀνθρώπων ὁ μὲν βίοσ ἀμείνων, ὁ δὲ θάνατοσ διὰ τοῦτο λυπηρότεροσ·

οἱ δὲ αὖ κακῶσ ζῶντεσ τὸν βίον δοκοῦσι δυσχερέστερον φέρειν, τὸν δὲ θάνατον ἥδιον προσδέχεσθαι.

τοῖσ δέ γε τυράννοισ ἀμφότερα ταῦτα χαλεπώτερα ἢ τοῖσ ἄλλοισ· ζῶσι μὲν γὰρ πολὺἀηδέστερον τῶν πάνυ ἐπιθυμούντων τεθνάναι, τὸν δὲ θάνατον οὕτω δεδοίκασιν ὡσ ἥδιστα διάγοντεσ ἐν τῷ βίῳ. πεφυκότοσ δὲ τοῦ τὰ μὲν ἡδέα μᾶλλον εὐφραίνειν, ὅταν ᾖ σπάνια, τοῖσ δὲ συνεχῶσ χρωμένοισ εἰσ ἀηδίαν περιίστασθαι, τὰ δὲ κακὰ χαλεπώτερα εἶναι μηδέποτε ἀπαλλαττόμενα, σχεδὸν ἀμφότερα τοῖσ τυράννοισ καὶ τὰ ἡδέα καὶ τὰ λυπηρὰ ἀεὶ πάρεστιν, ὡσ λυπούμενον μὲν μηδέποτε παύεσθαι σχεδόν, ἡδόμενον δὲ μηδέποτε αἰσθάνεσθαι.

δέδοικε δὲ ἀεί ποτε τῶν μὲν πλουσίων τὴν δύναμιν, τῶν δὲ ἀπόρων τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ πλούτου.

μόνοισ δὲ τοῖσ μονάρχοισ τῶν μὲν εὖ παθόντων οὐδεὶσ οἶδε χάριν· οὐδέποτε γὰρ ἡγοῦνται τῶν ἱκανῶν τυγχάνειν· οἱ δὲ μὴ τυγχάνοντεσ ὧν βούλονται πάντων μάλιστα μισοῦσιν αὐτούσ.

καὶ μὴν ἐπιφθονώτατοσ ἁπάντων ὁ πλεῖστα μὴ δικαίωσ ἔχων·

ὥστε οὐδεὶσ τυράννου ἐπιφθονώτερόσ ἐστιν. πρὸσ δὲ τούτοισ ἀνάγκη μὲν αὐτῷ χαρίζεσθαι τοῖσ περὶ αὐτόν· εἰ δὲ μή, τάχιστα ἀπολεῖται. χαρίζεσθαι δὲ πολλάκισ πολλοῖσ οὐ ῥᾴδιον μὴ ἄλλων ἀφαιρούμενον. ἔχει δὴ καὶ τοὺσ ἀφαιρεθέντασ ἐχθροὺσ καὶ τοὺσ εἰληφότασ ὑπόπτουσ καὶ ζητοῦντασ ὅτι τάχιστα ἀπηλλάχθαι. τὰ μὲν οὖν πόρρω διὰ τὸ πολὺ ἀφεστάναι φοβεῖται, τὰ δὲ ἐγγύσ, ὅτι πλησίον ἐστὶν αὐτῷ, καὶ παρὰ μὲν τῶν μακρόθεν ὑφορᾶται πόλεμον, παρὰ δὲ τῶν ἐγγὺσ δόλον. καὶ τὴν μὲν εἰρήνην ἀσύμφορον νομίζει διὰ τὴν τῶν ἀνθρώπων σχολήν, τὸν δὲ πόλεμον, ὅτι ἀνάγκη τοὺσ ὑπηκόουσ ἐνοχλεῖν καὶ χρήματα πορίζοντα καὶ στρατεύεσθαι προσαναγκάζοντα.

τοιγαροῦν πολέμου μὲν ὄντοσ εἰρήνησ ἐρῶσιν, εἰρήνησ δὲ γενομένησ εὐθὺσ μηχανῶνται πόλεμον. καὶ τοῦτο μὲν τῶν ἐπιτηδείων ἀφθόνων ὄντων δεδοίκασι τοῦ πλήθουσ τὴν ὕβριν, τοῦτο δὲ εἴ τισ ἔνδεια καταλαμβάνοι, τὴν ὀργήν.

ἡγοῦνται δὲ μήτε ἀποδημεῖν ἀσφαλὲσ μήτε μένειν μήτε προϊέναι μήτ’ ἔνδον διαιτᾶσθαι παρ’ αὑτοῖσ, ἀλλὰ μηδὲ ἐπιβαίνειν οὗ ἂν ἐπιβαίνωσιν , ἅπαντα δὲ εἶναι μεστὰ ἐνέδρασ καὶ δόλων. ἀναλογίζεται δὲ ἕκαστοσ αὐτῶν καὶ τοὺσ θανάτουσ τῶν τυράννων καὶ τὰσ ἐπιβουλάσ, ὅσαι πώποτε γεγόνασι, καὶ ξύμπαντα ταῦτα ἐφ’ αὑτὸν ἰέναι νομίζει, καὶ οὕτωσ ἔχει περιφόβωσ ὡσ ξύμπαντασ ἐκείνουσ τοὺσ θανάτουσ ἀποθανούμενοσ·

καὶ περιβλέπειν μὲν ἀεὶ καὶ περιστρέφεσθαι βούλεται, πληγήσεσθαι πανταχόθεν οἰόμενοσ, αὐτὸ δὲ τοῦτο οὐκ ἔξεστι ποιεῖν ὑπὸ αἰσχύνησ ἅμα καὶ φόβου. ὅσῳ γὰρ ἂν ἐνδηλότεροσ ᾖ φοβούμενοσ ἀνὴρ τύραννοσ, τοσούτῳ μᾶλλον ἐπιβουλεύουσι καταφρονοῦντεσ τῆσ δειλίασ.

ὥσπερ οὖν εἴ τισ καθείρξειέ τινα ἐν εἱρκτῇ μικρᾷ,τῶν μὲν ἄνωθεν ξιφῶν κρεμαμένων, τῶν δὲ κυκλόθεν περιπεπηγότων, καὶ τούτων ἁπτομένων τοῦ χρωτόσ·

οὕτωσ οὐ τῷ σώματι μόνον, ἀλλὰ τῇ ψυχῇ τοῦ τυράννου περιπέπηγε τὰ ξίφη, ὥστε τὸν ἐν ᾅδου Τάνταλον, ὅν φασι κεφαλῆσ ὑπερτέλλοντα δειμαίνειν πέτρον, πολὺ ῥᾷον διάγειν.

οὐ γὰρ δὴ ἔτι φοβεῖται ὁ Τάνταλοσ μὴ ἀποθάνῃ· τῷ δὲ τυράννῳ ζῶντι τοῦτο ξυμβέβηκεν, ὃ ἐκείνῳ νεκρῷ λέγουσιν. ὅσοι μὲν οὖν μιᾶσ γεγόνασι τύραννοι πόλεωσ ἢ χώρασ ὀλίγησ, τούτοισ μὲν οὐκ ἀδύνατον ἀποδράντασ ἐκ τῆσ ἀρχῆσ ἀλλαχόσε ποι καταφυγόντασ ζῆν·

καίτοι οὐδεὶσ ἄνδρα ἀγαπᾷ τύραννον,ἀλλὰ μισοῦσί τε καὶ ὑποπτεύουσι καὶ ῥᾳδίωσ ἐκδιδόασι τοῖσ ἠδικημένοισ· ὅσοι δὲ πολλῶν πόλεων ἄρχουσι καὶ ἐθνῶν καὶ ἀπείρου γῆσ, ὥσπερ ὁ τῶν Περσῶν βασιλεύσ, τούτοισ δὲ οὐδ’ ἄν ποτε παραστῇ συνεῖναι τῶν κακῶν κἂν θεῶν τισ ἀφέλῃ τὴν ἄγνοιαν αὐτῶν, οὐ δυνατὸν ἐκφυγεῖν. δοκεῖ δὲ οὐδέποτε ἂν ἀσφαλῶσ ζῆν,οὐδ’ εἰ χαλκοῦσ ἢ σιδηροῦσ γένοιτο, ἀλλὰ καὶ οὕτωσ ἂν κατακοπεὶσ ἢ καταχωνευθεὶσ ἀπολέσθαι.

ἐὰν μὲν οὖν τισ αὐτῷ διαλέγηται θαρρῶν, ὁ δὲ ὀργίζεται καὶ δέδοικε τὴν παρρησίαν· ἐὰν δὲ θεραπεύων καὶ ὑποκατακλινόμενοσ, ὑποπτεύει τὴν θεραπείαν. καὶ ὑπὸ μὲν τῶν ἐλευθερίωσ προσερχομένων οἰέται ὑβρίζεσθαι, ὑπὸδὲ τῶν ταπεινοτέρων ἐξαπατᾶσθαι.

καὶ λοιδορούμενοσ μὲν πολλαπλασίωσ ἀνιᾶται ἢ ἄλλοσ, ὅτι δὴ τύραννοσ ὢν ἀκούει κακῶσ· ἐπαινούμενοσ δὲ οὐχ ἥδεται· οὐ γὰρ φρονοῦντασ οὕτωσ οἰέται λέγειν. τοῦ δὲ καλλίστου καὶ λυσιτελεστάτου κτήματοσ ἁπάντων ἐστὶν ἀπορώτατοσ·

εὐνοίασ γὰρ καὶ φιλίασ ἐλπίσαι οὐδὲν δύναται παρ’ οὐδενόσ, ἀλλὰ πρότερον τοὺσ ἀγρίουσ λέοντασ οἱ τρέφοντεσ ἀγαπήσουσιν ἢ τοὺσ τυράννουσ οἱ θεραπεύοντεσ καὶ προσιόντεσ. ἐγὼ δὲ βαδίζω μὲν ὅποι βούλομαι, φησί, νύκτωρ, βαδίζω δὲ μεθ’ ἡμέραν μόνοσ, θαρρῶ δέ, εἰ δέοι, καὶ διὰ στρατοπέδου πορευόμενοσ ἄνευ κηρυκείου καὶ διὰ λῃστῶν·

οὐδεὶσ γὰρ ἐμοὶ πολέμιοσ οὐδὲ ἐχθρόσ ἐστι βαδίζοντι.

ἂν δὲ ἅπασ μὲν ἐκλίπῃ ὁ χρυσόσ, ἅπασ δὲ ὁ ἄργυροσ, ἅπασ δὲ ὁ χαλκόσ, οὐκ ἂν ἐγὼ βλαβείην οὐδὲ μικρόν. ἐὰν δὲ ἅπασαι μὲν αἱ οἰκίαι πέσωσιν ὑπὸ σεισμοῦ, καθάπερ ἐν Σπάρτῃ ποτέ, καὶ πάντα διαφθαρῇ τὰ πρόβατα, ὡσ μηδένα ἐσθῆτοσ εὐπορῆσαι, μὴ μόνον δὲ τὴν Ἀττικήν, ἀλλὰ καὶ Βοιωτίαν καὶ Πελοπόννησον καὶ Θετταλίαν ἀπορία καταλάβῃ, ὥσπερ ἤδη πρότερόν φασιν, οὐδὲν ἐγὼ χεῖρον οὐδὲ ἀπορώτερον βιώσομαι.

παρὰ πόσον μὲν γὰρ ἔσομαι γυμνότεροσ τοῦ νῦν, πόσῳ δὲ ἀοικότεροσ;

ἱκανὰ δέ μοι τροφὴν παρασχεῖν καὶ μῆλα καὶ κέγχροι καὶ κριθαὶ καὶ ὄροβοι καὶ τὰ εὐτελέστατα τῶν ὀσπρίων καὶ φηγὸσ ὑπὸ τῇ τέφρᾳ καὶ ὁ τῆσ κρανείασ καρπόσ, ᾗ φησιν Ὅμηροσ εὐωχεῖν τοὺσ τοῦ Ὀδυσσέωσ ἑταίρουσ τὴν Κίρκην, ὑφ’ ὧν ἀντέχει τρεφόμενα καὶ τὰ μέγιστα θηρία.

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION