헬라어 문장 검색 - ΔιοΞηρ́Ορατιον́02́

(디오, 크리소토모스, 연설, περὶ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ β.)

λέγεταί ποτε Ἀλέξανδρον τῷ πατρὶ Φιλίππῳ μειράκιον ὄντα διαλεχθῆναι περὶ Ὁμήρου μάλα ἀνδρείωσ καὶ μεγαλοφρόνωσ· οἱ δὲ αὐτοὶ λόγοι οὗτοι σχεδόν τι καὶ περὶ βασιλείασ ἦσαν.

ἐτύγχανε μὲν γὰρ ὁ Ἀλέξανδροσ στρατευόμενοσ ἤδη μετὰ τοῦ πατρόσ, καίτοιτοῦ Φιλίππου κωλύοντοσ· ὁ δὲ οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἦν κατέχειν αὑτὸν, ὥσπερ οἱ γενναῖοι σκύλακεσ οὐχ ὑπομένουσιν ἀπολείπεσθαι τῶν ἐπὶ θήραν ἐξιόντων, ἀλλὰ ξυνέπονται πολλάκισ ἀπορρήξαντεσ τὰ δεσμά. ἐνίοτε μὲν οὖν ταράττουσιν ἐν τῷ ἔργῳ διὰ τὴν νεότητα καὶ τὴν ἐπιθυμίαν φθεγγόμενοι πρὸ τοῦ καιροῦ καὶ τὸ θηρίονἀνιστάντεσ·

ἐνίοτέ γε μὴν εἷλον αὐτοὶ προπηδήσαντεσ. τοιαῦτα ἐκεῖνοσ ἔπασχε τὸ πρῶτον, ὥστε καὶ τῆσ ἐν Χαιρωνείᾳ μάχησ τε καὶ νίκησ φασὶν αὐτὸν αἴτιον γενέσθαι, τοῦ πατρὸσ ὀκνοῦντοσ τὸν κίνδυνον. τότε δ’ οὖν ἀπὸ στρατείασ ἥκοντεσ ἐν Δίῳ τῆσ Πιερίασ ἔθυον ταῖσ Μούσαισ, καὶ τὸν ἀγῶνα τῶν Ὀλυμπίων ἐτίθεσαν, ὅν φασιν ἀρχαῖον εἶναι παρ’ αὐτοῖσ. ἤρετο οὖν αὐτὸν ὁ Φίλιπποσ ἐν τῇ συνουσίᾳ, Διὰ τί ποτε, ὦ παῖ, σφόδρα οὕτωσ ἐκπέπληξαι τὸν Ὅμηρον ὥστε διατρίβεισ περὶ μόνον τῶν ποιητῶν. ἐχρῆν μέντοι μηδὲ τῶν ἄλλων ἀμελῶσ ἔχειν. σοφοὶ γὰρ οἱ ἄνδρεσ.

καὶ ὁ Ἀλέξανδροσ ἔφη, Ὅτι δοκεῖ μοι, ὦ πάτερ, οὐ πᾶσα ποίησισ βασιλεῖ πρέπειν, ὥσπερ οὐδὲ στολή. τὰ μὲν οὖν ἄλλα ποιήματα ἔγωγε ἡγοῦμαι τὰ μὲν συμποτικὰ αὐτῶν, τὰ δὲ ἐρωτικά.

τὰ δὲ ἐγκώμια ἀθλητῶν τε καὶ ἵππων νικώντων, τὰ δ’ ἐπὶ τοῖσ τεθνεῶσι θρήνουσ, τὰ δὲ γέλωτοσ ἕνεκεν ἢ λοιδορίασ πεποιημένα, ὥσπερ τὰ τῶν κωμῳδοδιδασκάλων καὶ τὰ τοῦ Παρίου ποιητοῦ· ἴσωσ δέ τινα αὐτῶν καὶ δημοτικὰ λέγοιτ’ ἄν, συμβουλεύοντα καὶ παραινοῦντα τοῖσ πολλοῖσ καὶ ἰδιώταισ, καθάπερ οἶμαι τὰ Φωκυλίδου καὶ Θεόγνιδοσ·

ἀφ’ ὧν τί ἂν ὠφεληθῆναι δύναιτο ἀνὴρ ἡμῖν ὅμοιοσ, πάντων μὲν κρατέειν ἐθέλων, πάντεσσι δ’ ἀνάσσειν;

τὴν δέ γε Ὁμήρου ποίησιν μόνην ὁρῶ τῷ ὄντι γενναίαν καὶ μεγαλοπρεπῆ πρεπῆ καὶ βασιλικήν, ᾗ πρέπει τὸν νοῦν προσέχειν ἄνδρα μάλιστα μὲν ἄρξειν μέλλοντα τῶν ὅποι ποτὲ ἀνθρώπων, εἰ δὲ μή, τῶν πλείστων καὶ φανερωτάτων, ἀτεχνῶσ γε ἐσόμενον κατ’ ἐκεῖνον ποιμένα λαῶν.

ἢ πῶσ οὐκ ἄτοπον ἵππῳ μὲν μὴ ἐθέλειν ἢ τῷ ἀρίστῳ χρῆσθαι τὸν βασιλέα, τῶν δὲ ποιητῶν καὶ τοῖσ ἥττοσιν ἐντυγχάνειν, ὥσπερ σχολὴν ἄγοντα; εὖ ἴσθι, ἔφη, ὦ πάτερ, ἐγὼ οὐ μόνον ποιητὴν ἕτερον, ἀλλ’ οὐδὲ μέτρον ἄλλο ἢ τὸ Ὁμήρου ἡρῷον ἀκούων ἀνέχομαι.

πάνυ οὖν ὁ Φίλιπποσ αὐτὸν ἠγάσθη τῆσ μεγαλοφροσύνησ, ὅτι δῆλοσ ἦν οὐδὲν φαῦλον οὐδὲ ταπεινὸν ἐπινοῶν, ἀλλὰ τοῖσ τε ἡρ́ωσι καὶ τοῖσ ἡμιθέοισ παραβαλλόμενοσ. ὅμωσ δὲ κινεῖν αὐτὸν βουλόμενοσ, Τὸν δὲ Ἡσίοδον, ὦ Ἀλέξανδρε, ὀλίγου ἄξιον κρίνεισ, ἔφη, ποιητήν;

οὐκ ἔγωγε, εἶπεν, ἀλλὰ τοῦ παντόσ, οὐ μέντοι βασιλεῦσιν οὐδὲ στρατηγοῖσ ἴσωσ. ἀλλὰ τίσι μὴν; καὶ ὁ Ἀλέξανδροσ γελάσασ, Τοῖσ ποιμέσιν, ἔφη, καὶ τοῖσ τέκτοσι καὶ τοῖσ γεωργοῖσ. τοὺσ μὲν γὰρ ποιμένασ φησὶ φιλεῖσθαι ὑπὸ τῶν Μουσῶν, τοῖσ δὲ τέκτοσι μάλα ἐμπείρωσ παραινεῖ πηλίκον χρὴ τὸν ἄξονα τεμεῖν, καὶ τοῖσ γεωργοῖσ, ὁπηνίκα ἄρξασθαι πίθου. τί οὖν;

οὐχὶ ταῦτα χρήσιμα, ἔφη, τοῖσ ἀνθρώποισ, ὁ Φίλιπποσ; οὐχ ἡμῖν γε, εἶπεν, ὦ πάτερ, οὐδὲ Μακεδόσι τοῖσ νῦν, ἀλλὰ τοῖσ πρότερον, ἡνίκα νέμοντεσ καὶ γεωργοῦντεσ Ἰλλυριοῖσἐδούλευον καὶ Τριβαλλοῖσ. οὐδὲ τὰ περὶ τὸν σπόρον, ἔφη, καὶ τὸν ἀμητόν, ὁ Φίλιπποσ, ἀρέσκει σοι τοῦ Ἠσιόδου μεγαλοπρεπῶσ οὕτωσ εἰρημένα; πληιάδων Ἀτλαγενέων ἐπιτελλομενάων ἄρχεσθ’ ἀμητοῦ, ἀρότοιο δὲ δυσομενάων.

πολύ γε μᾶλλον, εἶπεν ὁ Ἀλέξανδροσ, τὰ παρ’ Ὁμήρῳ γεωργικά.

καὶ ποῦ περὶ γεωργίασ εἴρηκεν Ὅμηροσ; ἤρετο ὁ Φίλιπποσ, ἤ τὰ ἐν τῇ ἀσπίδι μιμήματα λέγεισ τῶν ἀρούντων καὶ θεριζόντων καὶ τρυγώντων; ἥκιστά γε, εἶπεν ὁ Ἀλέξανδροσ, ἀλλὰ ἐκεῖνα πολὺ μᾶλλον· οἱ δ’ ὥστ’ ἀμητῆρεσ ἐναντίοι ἀλλήλοισιν ὄγμον ἐλαύνωσιν ἀνδρὸσ μάκαροσ κατ’ ἄρουραν πυρῶν ἢ κριθῶν· τὰ δὲ δράγματα ταρφέα πίπτει· ὥσ Τρῶεσ καὶ Ἀχαιοὶ ἐπ’ ἀλλήλοισι θορόντεσ δῄουν, οὐδ’ ἕτεροι μνώοντ’ ὀλοοῖο φόβοιο. ταῦτα μέντοι ποιῶν Ὅμηροσ ἡττᾶτο ὑπὸ Ἡσιόδου, ὁ Φίλιπποσ εἶπεν·

ἢ οὐκ ἀκήκοασ τὸ ἐπίγραμμα τὸ ἐν Ἑλικῶνι ἐπὶ τοῦ τρίποδοσ· Ἡσίοδοσ Μούσαισ Ἑλικωνίσι τόνδ’ ἀνέθηκεν ὕμνῳ νικήσασ ἐν Χαλκίδι θεῖον Ὅμηρον; καὶ μάλα δικαίωσ, εἶπεν ὁ Ἀλέξανδροσ, ἡττᾶτο·

οὐ γὰρ ἐν βασιλεῦσιν ἠγωνίζετο, ἀλλ’ ἐν γεωργοῖσ καὶ ἰδιώταισ, μᾶλλον δὲ ἐν ἀνθρώποισ φιληδόνοισ καὶ μαλακοῖσ. τοιγαροῦν ἠμύνατο τοὺσ Εὐβοέασ διὰ τῆσ ποιήσεωσ Ὅμηροσ. πῶσ; ἤρετο θαυμάσασ ὁ Φίλιπποσ. ὅτι μόνουσ αὐτοὺσ τῶν Ἑλλήνων περιέκειρεν αἴσχιστα,κομᾶν ὄπισθεν ἀφεὶσ ὥσπερ οἱ νῦν τοὺσ παῖδασ τοὺσ ἁπαλούσ. καὶ ὁ Φίλιπποσ γελάσασ , ὁρᾷσ, ἦ δ’ ὃσ, ὦ Ἀλέξανδρε, ὅτι δεῖ μὴ λυπεῖν τοὺσ ἀγαθοὺσ ποιητὰσ μηδὲ τοὺσ δεινοὺσ συγγραφέασ, ὡσ κυρίουσ ὄντασ ὅ, τι βούλονται περὶ ἡμῶν λέγειν.

οὐ πάντωσ, εἶπε, κυρίουσ.

τῷ γοῦν Στησιχόρῳ ψευσαμένῳ κατὰ τῆσ Ἑλένησ οὐ συνήνεγκεν. ὁ μέντοι Ἡσίοδοσ, ὦ πάτερ, δοκεῖ μοι οὐδὲ αὐτὸσ ἀγνοεῖν τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν ὅσον ἐλείπετο Ὁμήρου. πῶσ λέγεισ;

ὅτι ἐκείνου περὶ τῶν ἡρώων ποιήσαντοσ αὐτὸσ ἐποίησε Γυναικῶν κατάλογον, καὶ τῷ ὄντι τὴν γυναικωνῖτιν ὕμνησε, παραχωρήσασ Ὁμήρῳ τοὺσ ἄνδρασ ἐπαινέσαι. ἐκ τούτου δὲ ἤρετο ὁ Φίλιπποσ, Ἀλλὰ σύ, ὦ Ἀλέξανδρε, πότερον ἕλοιο ἂν Ἀγαμέμνων ἢ Ἀχιλλεὺσ ἢ ἐκείνων τισ γεγονέναι τῶν ἡρώων ἢ Ὅμηροσ; οὐ μέντοι, ἦ δ’ ὃσ ὁ Ἀλέξανδροσ, ἀλλὰ ὑπερβάλλειν πολὺ τὸν Ἀχιλλέα καὶ τοὺσ ἄλλουσ.

οὔτε γὰρ σὲ χείρονα νομίζω τοῦ Πηλέωσ οὔτε τῆσ Φθίασ ἀσθενεστέραν τὴν Μακεδονίαν οὔτε τὸν Ὄλυμπον ἀδοξότερον τοῦ Πηλίου φαίην ἄν· ἀλλὰ μὴν οὐδὲ παιδείασ φαυλοτέρασ ἐπιτετύχηκα ὑπ’ Ἀριστοτέλουσ ἢ ἐκεῖνοσ ὑπὸ Φοίνικοσ τοῦ Ἀμύντοροσ, φυγάδοσ ἀνδρὸσ καὶ διαφόρου τῷ πατρί. πρὸσ δὲ αὖ τούτοισ ὁ μὲν Ἀχιλλεὺσ ὑπήκουεν ἑτέροισ, καὶ πέμπεται μετὰ μικρᾶσ δυνάμεωσ ἄλλῳ συστρατευσόμενοσ· ἐγὼ δὲ οὐκ ἄν ποτε ὑπὸ ἀνθρώπων οὐδενὸσ βασιλευθείην. καὶ ὁ Φίλιπποσ μικροῦ παροξυνθείσ, Ἀλλ’ ὑπ’ ἐμοῦ γε βασιλεύῃ, ὦ Ἀλέξανδρε.

οὐκ ἔγωγε, εἶπεν· οὐ γὰρ ὡσ βασιλέωσ, ἀλλ’ ὡσ πατρὸσ ἀκούω σου. οὐ δήπου καὶ θεᾶσ φήσεισ μητρὸσ γεγονέναι σεαυτόν, ὥσπερ ὁ Ἀχιλλεύσ; εἶπεν ὁ Φίλιπποσ, ἢ Ὀλυμπιάδα συμβαλεῖν ἀξιοῖσ Θέτιδι; καὶ ὁ Ἀλέξανδροσ ἡσυχῇ μειδιάσασ, Ἐμοὶ μέν, εἶπεν, ὦ πάτερ, ἀνδρειοτέρα δοκεῖ πασῶν τῶν Νηρηίδων. ἐνταῦθα ὁ Φίλιπποσ γελάσασ, Οὐκ ἀνδρειοτέρα μόνον, ἔφη, ὦ παῖ, ἀλλὰ καὶ πολεμικωτέρα.

ἐμοὶ γοῦν οὐ παύεται πολεμοῦσα. ταῦτα μὲν οὖν ἐπὶ τοσοῦτον ἅμα σπουδῇ ἐπαιξάτην. πάλιν δὲ ἤρετο αὐτὸν ὁ Φίλιπποσ, Ἀλλὰ τὸν Ὅμηρον οὕτω σφόδρα, ὦ Ἀλέξανδρε, θαυμάζων, πῶσ ὑπερορᾷσ αὐτοῦ τὴν σοφίαν; ὅτι, ἔφη, καὶ τοῦ Ὀλυμπίασι κήρυκοσ ἥδιστ’ ἂν ἀκούοιμι φθεγγομένου μέγα καὶ σαφέσ, οὐ μέντοι κηρύττειν ἐβουλόμην αὐτὸσ ἑτέρουσ νικῶντασ, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον κηρύττεσθαι.

οὐδὲν μέντοι ἄτοπον, εἶπεν, ὦ πάτερ, εἰ καὶ ποιητὴσ ἀγαθὸσ εἰήν παρεχούσησ τῆσ φύσεωσ·

ἐπεί τοι καὶ ῥητορικῆσ δέοι ἂν τῷ βασιλεῖ. σὺ γοῦν ἀντιγράφειν πολλάκισἀναγκάζει καὶ ἀντιλέγειν Δημοσθένει, μάλα δεινῷ ῥήτορι καὶ γόητι, καὶ τοῖσ ἄλλοισ τοῖσ Ἀθήνησι πολιτευομένοισ. καὶ ἐβουλόμην γε, εἶπεν ὁ Φίλιπποσ παίζων, παραχωρῆσαι Ἀθηναίοισ Ἀμφιπόλεωσ ἀντὶ τῆσ Δημοσθένουσ δεινότητοσ.

ἀλλὰ πῶσ Ὅμηρον οἰεί διανοεῖσθαι περὶ ῥητορικῆσ; δοκεῖ μοι, ἔφη, τὸ πρᾶγμα θαυμάζειν, ὦπάτερ. οὐ γὰρ ἄν τῷ τε Ἀχιλλεῖ διδάσκαλον λόγων ἐπήγετο τὸν Φοίνικα φησὶ γοῦν πεμφθῆναι αὐτὸν ὑπὸ τοῦ πατρὸσ μύθων τε ῥητῆρ’ ἔμεναι πρηκτῆρά τε ἔργων. τῶν τε ἄλλων τοὺσ ἀρίστουσ καὶ βασιλικωτάτουσ ἐποίησεν ἐσπουδακότασ οὐχ ἧττον περὶ τὴν τοιαύτην δύναμιν, τόν τε Διομήδηνκαὶ Ὀδυσσέα καὶ Νέστορα, τοῦτον μὲν ὑπερβάλλοντα τῇ τε συνέσει καὶ τῇ πειθοῖ.

φησὶ γοῦν ἐν ἀρχῇ τῆσ ποιήσεωσ, τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσησ μέλιτοσ γλυκίων ῥέεν αὐδή· ὥστε καὶ τὸν Ἀγαμέμνονα εὔχεσθαι δέκα γέροντασ αὐτῷ τοιούτουσ εἶναι μᾶλλον συμβούλουσ ἢ νεανίσκουσ οἱο͂σ ὅ τ’ Αἰάσ καὶ ὁ Ἀχιλλεύσ,ὡσ θᾶττον ἂν ἁλούσησ τῆσ Τροίασ.

καὶ μὴν τὸ μέγεθοσ τῆσ περὶ τοὺσ λόγουσ χρείασ ἐδήλωσεν ἐν ἑτέρῳ. τοῦ τε Ἀγαμέμνονοσ καὶ τοῦ Ἀχιλλέωσ, ἀπειρηκότων ἤδη πρὸσ τὴν στρατείαν, πρὸσ δὲ αὖ τούτοισ δημαγωγοῦ τινοσ ἐπαναστάντοσ αὐτοῖσ καὶ ταράξαντοσ τὴν ἐκκλησίαν, τὸ πλῆθοσ ὡρ́μησεν ἐπὶ τὰσ ναῦσ, καὶ παραχρῆμα ἐμβάντεσ ἐβούλοντο φεύγειν, οὐδενὸσ δυναμένου κατασχεῖν, οὐδὲ τοῦ Ἀγαμέμνονοσ ἔχοντοσ ὅ τι χρήσεται τοῖσ παροῦσι παροῦσι πράγμασιν.

οὐκοῦν ἐνταῦθα μόνοσ αὐτοὺσ ἐδυνήθη μετακαλέσαι καὶ μεταβαλεῖν Ὀδυσσεύσ, καὶ τέλοσ ἔπεισε δημηγορῶν μετὰ τοῦ Νέστοροσ μένειν.

ὥστε τοῦτο μὲν τὸ ἔργον φανερῶσ τῶν ῥητόρων ἐγένετο. πολλὰ δ’ ἄν τισ ἐπιδείξειε καὶ ἕτερα. φαίνεται δ’ οὐ μόνον Ὅμηροσ, ἀλλὰ καὶ Ἡσίοδοσ οὕτω φρονῶν, ὡσ φιλοσοφίασ τε ἅμα καὶ ῥητορικῆσ τῆσ ἀληθοῦσ τῷ βασιλεῖ προσῆκον;

ἐν οἶσ φησι περὶ Καλλιόπησ, ἢ γὰρ καὶ βασιλεῦσιν ἅμ’ αἰδοίοισιν ὀπηδεῖ, ὅντινα τιμήσωσι Διὸσ κοῦραι μεγάλοιο γεινόμενόν τε ἴδωσι διοτρεφέων βασιλήων. ἔπη μὲν οὖν ποιεῖν, ὦ πάτερ, ἤ λόγουσ πεζοὺσ συγγράφειν, ὁποίασ σὺ τὰσ ἐπιστολάσ, ἀφ’ ὧν σφόδρα σέ φασιν εὐδοκιμεῖν, οὐ πάντωσ ἀναγκαῖον τοῖσ βασιλεῦσιν, εἰ μή γε νέοισ οὖσιν ἔτι καὶ σχολὴν ἄγουσιν, ὥσπερ καὶ σὲ λέγουσιν ἐν Θήβαισ διαπονῆσαι τὰ περὶ τοὺσ λόγουσ·

οὐδ’ αὖ φιλοσοφίασ ἅπτεσθαι πρὸσ τὸ ἀκριβέστατον, ἀπλάστωσ δὲ καὶ ἁπλῶσ ἐνδεικνύμενον αὐτοῖσ τοῖσ ἔργοισ φιλάνθρωπον ἦθοσ καὶ πρᾷον καὶ δίκαιον, ἔτι δὲ ὑψηλὸν καὶ ἀνδρεῖον, καὶ μάλιστα δὴ χαίροντα εὐεργεσίαισ, ὅπερ ἐστὶν ἐγγυτάτω τῆσ τῶν θεῶν φύσεωσ·

τῶν γε μὴν λόγων ἡδέωσ ἀκούοντα τῶν ἐκ φιλοσοφίασ, ὁπόταν καιρόσ, ἅτε οὐκ ἐναντίων φαινομένων, ἀλλὰ συμφώνων τοῖσ αὑτοῦ τρόποισ· τέρπεσθαι δὲ ποιήσει καὶ προσέχειν τὸν νοῦν οὐχ ἁπάσῃ, τῇ δὲ καλλίστῃ καὶ μεγαλοπρεπεστάτῃ, , οἱάν μόνην ἴσμεν τὴν Ὁμήρου καὶ τῶν Ἡσιόδου τὰ τοιαῦτα, καὶ εἴ τισ ἄλλο τι λέγει χρηστόν.

οὐδὲ γὰρ μουσικήν, ἔφη, πᾶσαν μανθάνειν ἐθέλοιμ’ ἄν, ἀλλὰ κιθάρᾳ μόνον χρῆσθαι πρὸσ θεῶν ὕμνουσ καὶ θεραπείασ, ἔτι δὲ οἶμαι τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν τοὺσ ἐπαίνουσ· οὐδέ γε ᾅδειν τὰ Σαπφοῦσ ἢ Ἀνακρέοντοσ πρέπον ἂν εἰή τοῖσ βασιλεῦσιν, ἀλλ’, εἴπερ ἄρα, τῶν Στησιχόρου μελῶν ἢ Πινδάρου, .

τυχὸν δὲ καὶ πρὸσ τοῦτο ἱκανὸσ Ὅμηροσ. ἦ γάρ, εἶπεν ὁ Φίλιπποσ, πρὸσ κιθάραν συμφωνῆσαί τινά σοι δοκεῖ ἂν τῶν Ὁμήρου;

καὶ ὁ Ἀλέξανδροσ γοργὸν ἐμβλέψασ ὥσπερ λέων, Ἐγὼ μέν, εἶπεν, ὦ πάτερ, οἶμαι πρέπειν πολλὰ τῶν Ὁμήρου ἐπῶν πρὸσ σάλπιγγα ᾅδεσθαι,μὰ Δί’ οὐ τὴν ἀνακαλοῦσαν, ἀλλὰ τὴν ἐποτρύνουσαν καὶ παρακελευομένην, οὐχ ὑπὸ γυναικείου χοροῦ λεγόμενα ἢ παρθένων, ἀλλ’ ὑπὸ φάλαγγοσ ἐνόπλου, πολὺ μᾶλλον ἢ τὰ Τυρταίου παρὰ τοῖσ Λάκωσιν. ἐνταῦθα ἐπῄνεσεν ὡσ καλῶσ αὐτὸν εἰπόντα ὁ Φίλιπποσ καὶ ἀξίωσ τοῦ ποιητοῦ.

οὐκοῦν, ἦ δ’ ὅσ, καὶ τοῦτο, οὗπερ νῦνἐμνήσθημεν, Ὅμηροσ ἐπιδείκνυσιν. τὸν γοῦν Ἀχιλλέα πεποίηκεν ὑστερίζοντα ἐν τῷ στρατοπέδῳ τῶν Ἀχαιῶν οὐδὲ ἐρωτικὰ μέλη ᾅδοντα· καίτοι φησί γε ἐρᾶν αὐτὸν τῆσ Βρισηίδοσ· ἀλλὰ κιθάρᾳ μὲν χρῆσθαι, μὰ Δί’ οὐκ ὠνησάμενον οὐδὲ οἴκοθεν ἄγοντα παρὰ τοῦ πατρόσ, ἀλλὰ ἐκ τῶν λαφύρων ἐξελόμενον, ὅτε εἷλετὰσ Θήβασ καὶ τὸν Ηἐτίωνα ἀπέκτεινε τὸν τοῦ Έκτοροσ κηδεστήν. τῇ ὅγε, φησί, θυμὸν ἔτερπεν·

ἀείδε δ’ ἄρα κλέα ἀνδρῶν, ὡσ οὐδέποτε ἐκλανθάνεσθαι δέον τῆσ ἀρετῆσ οὐδὲ τῶν εὐκλεῶν πράξεων, οὔτε πίνοντα οὔτε ᾅδοντα, τὸν γενναῖον ἄνδρα καὶ βασιλικὸν, ἀλλ’ ἀεὶ διατελεῖν ἢ πράττοντα αὐτὸν μέγα τι καὶ θαυμαστὸν ἢ μεμνημένον τῶν ὁμοίων. ταῦτα δὲ ἔλεγε πρὸσ τὸν πατέρα, ἐπιδεικνύμενοσ τὴν αὑτοῦ διάνοιαν.

καὶ γὰρ δὴ ἐτύγχανε τὸν μὲν Ὅμηρον ἀγαπῶν, τὸν Ἀχιλλέα δὲ οὐ μόνον ἐθαύμαζεν, ἀλλὰ καὶ ἐζηλοτύπει τῆσ Ὁμήρου ποιήσεωσ, ὥσπερ οἱ καλοὶ ζηλοτυποῦσι τοὺσ καλοὺσ ἐνίοτε, κρειττόνων ἐραστῶν τυγχάνοντασ.

τὸν δὲ Ἀγαμέμνονα οὐκ ἐμακάριζεν· ἤλπιζε γὰρ πολὺ πλειόνων ἄρξειν αὐτὸσ ἢ ὁπόσων ἐκεῖνοσ.

τῶν δὲ ἄλλων ποιητῶν οὐ σφόδρα ἐφρόντιζε. Στησιχόρου δὲ καὶ Πινδάρου ἐπεμνήσθη, τοῦ μὲν ὅτι μιμητὴσ Ὁμήρου γενέσθαι δοκεῖ καὶ τὴν ἅλωσιν οὐκ ἀναξίωσ ἐποίησε τῆσ Τροίασ, τοῦ δὲ Πινδάρου διά τε τὴν λαμπρότητα τῆσ φύσεωσ καὶ ὅτι τὸν πρόγονον αὐτοῦ καὶ ὁμώνυμον ἐπῄνεσεν Ἀλέξανδρον τὸν φιλέλληνα ἐπικληθέντα ποιήσασ εἰσ αὐτόν, ὀλβίων ἐπώνυμε Δαρδανιδᾶν. διὰ τοῦτο γὰρ καὶ Θήβασ ὕστερον πορθῶν μόνην κατέλιπε τὴν οἰκίαν τὴν ἐκείνου κελεύσασ ἐπιγράψαι, Πινδάρου τοῦ μουσοποιοῦ τὴν στέγην μὴ κάετε. ἦπου πολλὴν ἠπίστατο χάριν τοῖσ αὑτὸν ἐγκωμιάζουσι μὴ φαύλωσ, οὕτωσ ἄγαν φιλότιμοσ ὤν. τί δέ;

εἶπεν ὁ Φίλιπποσ, ὦ παῖ, πάνυ γὰρ ἡδέωσ ἀκούω σου τὰ τοιαῦτα λέγοντοσ, οὐδὲ οἴκησιν ἀξιοῖσ κατεσκευάσθαι τὸν βασιλέα πρὸσ ἡδονὴν κεκοσμημένην χρυσῷ καὶ ἠλέκτρῳ καὶ ἐλέφαντι τοῖσ πολυτίμοισ; οὐδαμῶσ, εἶπεν, ὦ πάτερ, πολὺ δὲ μᾶλλον σκύλοισ τε καὶ ὅπλοισ πολεμίων ἀνδρῶν· καὶ τά γε ἱερὰ τοιούτοισ κόσμοισ ἱλάσκεσθαι καθάπερ ὁ Ἕκτωρ ἠξίου, προκαλούμενοσ τὸν ἄριστον τῶν Ἀχαιῶν· ὅτι κρατήσασ τὸ μὲν σῶμα ἀποδώσει τοῖσ συμμάχοισ, τὰ δὲ ὅπλα, ἔφη, σκυλεύσω, καὶ κρεμόω ποτὶ νηὸν Ἀπόλλωνοσ ἑκάτοιο. τῷ παντὶ γὰρ κρείττων οὗτοσ κόσμοσ τῶν ἱερῶν ἢ σμαράγδων καὶ σαρδίων καὶ ὀνύχων, οἱο͂σ ἦν ὁ Σαρδαναπάλου περὶ Νίνον.

οὐ γὰρ βασιλέωσ τὰ τοιαῦτα φιλοτιμήματα οὐδαμῶσ, ἀλλ’ ἀνοήτου μὲν παίγνια κόρησ, ἀκολάστου δὲ γυναικόσ. οὔκουν οὐδὲ Ἀθηναίουσ οὕτωσ, ἔφη, ζηλῶ τῆσ δαπάνησ καὶ πολυτελείασ τῆσ περὶ τὴν πόλιν καὶ τὰ ἱερὰ ὅσον τῶν ἔργων ἃ ἔπραξαν οἱ πρότερον· τὸν γὰρ ἀκινάκην τὸν Μαρδονίου πολὺ σεμνότερον καὶ κρεῖττον ἀνάθημα ἔχουσιν καὶ τὰσ Λακώνων ἀσπίδασ τῶν ἐν Πύλῳ ποτὲ ἁλόντων ἢ τὰ προπύλαια τῆσ ἀκροπόλεωσ καὶ τὸ Ὀλύμπιον ἀπὸ πλειόνων ἢ μυρίων ταλάντων.

οὐκοῦν, Οὐκοῦν, ἦ δ’ ὃσ ὁ Φίλιπποσ, ἐνταῦθα τὸν Ὅμηρον οὐκ ἂν ἔχοισ ἐπαινεῖν.

τὰ γὰρ τοῦ Ἀλκίνου βασίλεια, ἀνδρὸσ Ἕλληνοσ καὶ νησιώτου, διεκόσμησεν οὐ μόνον κήποισ καὶ φυτοῖσ καὶ ὕδασιν, ὡσ ἥδιστα ἐνοικεῖν, ἀλλὰ καὶ ἀγάλμασιχρυσοῖσ. ἔτι δὲ μᾶλλον τὴν τοῦ Μενελάου οἴκησιν, καὶ ταῦτα ἀπὸ στρατείασ ἥκοντοσ, ἆρ’ οὐ Περσικήν τινα καὶ Μηδικὴν ἐξηγεῖται, σχεδόν τε οὐ πολὺ ἀποδέουσαν Σεμιράμιδοσ ἢ Δαρείου τε καὶ Ξέρξου τῶν βασιλείων; φησὶ γοῦν, ὥστε γὰρ ἠελίου αἴγλη πέλεν ἠὲ σελήνησ δῶμα καθ’ ὑψερεφὲσ Μενελάου κυδαλίμοιο χρυσοῦ τ’ ἠλέκτρου τε καὶ ἀργύρου ἠδ’ ἐλέφαντοσ.

τοῖσ γὰρ Τρωικοῖσ σκύλοισ ἐχρῆν μᾶλλον λάμπειν αὐτὸ ἢ τούτοισ κατά γε τὴν σὴν διάνοιαν.

καὶ ὁ Ἀλέξανδροσ ἐπισχών, Οὐκ ἔγωγε, εἶπε, τὸν Ὅμηρον ἐάσειν μοι δοκῶ ἀναπολόγητον· ἴσωσ γὰρ πρὸστὸν τοῦ Μενελάου τρόπον ἐποίησε τὰ βασίλεια, ὅν φησι μόνον εἶναι τῶν Ἀχαιῶν μαλθακὸν αἰχμητήν. σχεδὸν γὰρ οὖν ἐοίκεν οὐδὲ τῶν ἄλλων οὐδὲν μάτην ὁ ποιητὴσ οὗτοσ λέγειν, ἀλλὰ καὶ στολὴν καὶ οἴκησιν καὶ δίαιταν πρὸσ τὸ τῶν ἀνθρώπων ἦθοσ πολλάκισ ἀπεικάζει.

ἄλσεσί τε καὶ ὀπώραισ δι’ ἔτουσ καὶ κρήναισ ἀενάοισ, ἔτι δὲ μᾶλλον τὸ τῆσ Καλυψοῦσ, ἅτε ὡραίασ καὶ φιλανθρώπου θεᾶσ, ἐν νήσῳ καθ’ αὑτὴν ἀπῳκισμένησ·

τοῦτο μὲν γὰρ εὐώδη διαφερόντωσ φησὶ τὴν νῆσον τῶν ἡδίστων ἐν αὐτῇ καιομένων θυμιαμάτων, τοῦτο δὲ σύσκιον δένδροισ εὐθαλέσι, κύκλῳ δὲ περὶ τὸ σπήλαιον ἄμπελονπεριήκουσαν ὡραίαν, βότρυσι βριθομένην, ἔμπροσθεν δὲ λειμῶνασ ἁπαλοὺσ ἀναμὶξ σελίνων τε καὶ ἑτέρων, ἐν δὲ τῷ μέσῳ κρήνασ τέτταρασ λαμπροῦ καὶ διαφανοῦσ ὕδατοσ πάντοσε ἀπορρέοντοσ, ἅτε οὐκ ὄντοσ ἑτεροκλινοῦσ οὐδὲ ἀνίσου τοῦ χωρίου.

πάντα γὰρ ταῦτα ὑπερφυῶσ ἐρωτικὰ καὶ ἡδέα, κατὰ τὸν τρόπον οἶμαι τῆσ θεᾶσ. τὴν δέ γε τοῦ Μενελάου πολυχρήματον καὶ πολύχρυσον αὐλήν, καθάπερ οἶμαι τῶν Ἀσιαγενῶν τινοσ βασιλέων.

καὶ γὰρ οὗτοσ ἦν οὐ μακρὰν τοῦ τε Ταντάλου καὶ Πέλοποσ, ὅθεν οἶμαι καὶ τὸν χορὸν Εὐριπίδησ τοῦτο αἰνιττόμενον πεποίηκεν ἐν τῇ προσόδῳ τοῦ βασιλέωσ, Μενέλαοσ δὲ πολὺ δ’ ἁβροσύνῃ δῆλοσ ὁρᾶσθαι τοῦ Τανταλιδᾶν ἐξ αἵματοσ ὤν. οὐ μὴν τήν γε τοῦ Ὀδυσσέωσ οἴκησιν οὐδαμῶσ τούτοισ ὁμοίαν, ἀλλ’ ὡσ ἂν ἀσφαλοῦσ ἀνδρὸσ πεποίηκε πρὸσ αὐτὸ τοῦτο παρεσκευασμένην.

λέγει γὰρ οὕτωσ· ἐξ ἑτέρων ἕτερ’ ἐστίν, ἐπήσκηται δέ οἱ αὐλὴ τοίχῳ καὶ θριγκοῖσι· θύραι δ’ εὐεργέεσ εἰσὶ δίκλιδεσ· οὐκ ἂν τίσ μιν ἀνὴρ ὑπεροπλίσσαιτο. δεῖ δὲ τοῦ ποιητοῦ τὰ μὲν ὡσ συμβουλεύοντοσ καὶ παραινοῦντοσ ἀποδέχεσθαι, τὰ δὲ ὡσ ἐξηγουμένου μόνον, πολλὰ δὲ ὡσ ὀνειδίζοντοσ καὶ καταγελῶντοσ.

ἐοίκέ γε μὴν καὶ τὰ περὶ κοίτην καὶ τὴν καθ’ ἡμέραν δίαιταν ἱκανὸσ εἶναι παιδεύειν Ὅμηροσ ἡρωικήν τινα καὶ βασιλικὴν τῷ ὄντι παίδευσιν, ὡσ μαθόντα παρ’ ἐκείνου Λυκοῦργον νομοθετῆσαι τοῖσ Σπαρτιάταισ. ἐπεί τοι καί φασιν αὐτὸν ἐπαινέτην Ὁμήρου γενέσθαι, καὶ πρῶτον ἀπὸ Κρήτησ κομίσαι τὴν ποίησιν εἰσ τὴν Ἑλλάδα.

τὸν γοῦν Διομήδην πάνυ στερεῶσ κατέκλινεν ἐπὶ βύρσησ ἀγραύλου βοόσ, κύκλῳ περιστήσασ τὰ δόρατα ὀρθὰ ἐπὶ σαυρωτῆροσ, οὐ κόσμου χάριν, ἀλλ’ ἕτοιμα λαβεῖν·

εὐωχεῖ γε μὴν ἀπὸ κρεῶν τοὺσ ἡρ́ωασ, καὶ τούτων βοείων, δῆλον ὅτι ἰσχύοσ, οὐχ ἡδονῆσ ἕνεκεν. τὸν γοῦν Ἀγαμέμνονα τὸν ξυμπάντων βασιλέα καὶ πλουσιώτατον βοῦν ἀεί φησι θύειν, καὶ ἐπὶ τοῦτον καλεῖν τοὺσ ἀρίστουσ.

καὶ τὸν Αἰάντα μετά τὴν νίκην φιλοφρονεῖται τοῖσ νώτοισ τοῦ βοόσ. ἰχθύων δὲ οὐδέποτε γευομένουσαὐτοὺσ ἐποίησεν, καὶ ταῦτα ἐπὶ θαλάττῃ στρατοπεδεύοντασ, καίτοι τὸν Ἑλλήσποντον, ὥσπερ ἐστίν, ἰχθυόεντα ἑκάστοτε καλῶν·

πάνυ γὰρ ὀρθῶσ αὐτὸ τοῦτο ἀπεμνημόνευσεν ὁ Πλάτων· ἀλλ’ οὐδὲ τοὺσ μνηστῆρασ ἰχθύσιν ἑστιᾷ, σφόδρα ἀσελγεῖσ καὶ τρυφεροὺσ ὄντασ, καὶ ταῦτα ἐν Ἰθάκῃ ἑστιωμένουσ. ὅτι γε μὴν , φανερῶσ αὐτὸσ ἀποφαίνεται ποίαν τινὰ δεῖ τὴν τροφὴν εἶναι καὶ πρὸσ τί γιγνομένην.

ἣν γὰρ ἂν θέλῃ ἐπαινέσαι, μενοεικέα δαῖτά φησιν, τὴν οἱάν τε παρέχειν μένοσ, τουτέστιν ἰσχύν. ταῦτα δὲ λέγει διδάσκων καὶ παραινῶν , ἐπεὶ τροφῆσ γε παντοίασ καὶ πολυτελείασοὐκ ἐτύγχανεν ἄπειροσ ὤν, ὥστε τοὺσ περὶ ταῦτα νῦν ἐπτοημένουσ Πέρσασ καὶ Σύρουσ καὶ τῶν Ἑλλήνων Ἰταλιώτασ καὶ Ιὤνασ μηδὲ ἐγγὺσ ἐφικνεῖσθαι τῆσ παρ’ Ὁμήρῳ χορηγίασ καὶ ἁβρότητοσ. τί δέ, εἶπεν ὁ Φίλιπποσ, οὐ δίδωσιν ἐσθῆτα ὡσ οἱο͂́ν τε καλλίστην τοῖσ ἡρ́ωσι;

νὴ Δία γε, ἦ δ’ ὃσ ὁ Ἀλέξανδροσ, οὐ μέντοι γυναικείανοὐδὲ ποικίλην, ἀλλὰ πορφύρᾳ μόνον ἐκόσμησε τὸν Ἀγαμέμνονα, καὶ τὸν Ὀδυσσέα δὲ μιᾷ χλαίνῃ τῇ οἴκοθεν. οὐδὲ γὰρ οἰέται δεῖν Ὅμηροσ τὸν ἡγεμόνα φαίνεσθαι ταπεινὸν οὐδὲ τοῖσ πολλοῖσ καὶ ἰδιώταισ ὅμοιον, ἀλλὰ καὶ στολῇ καὶ ὁπλίσει διαφέρειν παρὰ τοὺσ ἄλλουσ ἐπὶ τὸ μεῖζον καὶ σεμνότερον, οὐ μὴν τρυφῶντά γε οὐδὲ . τὸν γοῦν Κᾶρα τὸν χρυσῷ καλλωπιζόμενον εἰσ τὸν πόλεμον μάλα ὑβριστικῶσ ἐλοιδόρησεν, εἰπών, ὃσ καὶ χρυσὸν ἔχων πόλεμόνδ’ ἰέν ἠύτε κούρη νήπιοσ, οὐδ’ ἄρα οἱ τό γ’ ἐπήρκεσε λυγρὸν ὄλεθρον ἀλλ’ ἐδάμη ὑπὸ χερσὶ ποδώκεοσ Αἰακίδαο ἐν ποταμῷ· χρυσὸν δ’ Ἀχιλεὺσ ἐκόμισσε δαΐφρων·

καταγελῶν αὐτοῦ τῆσ τρυφῆσ ἅμα καὶ τῆσ ἀφροσύνησ, ὅτι τοῖσ πολεμίοισ ἆθλα ἐκόμιζε τοῦ θανάτου σχεδόν.

οὔκουν φαίνεται χρυσοφορίασ ἐπαινῶν Ὅμηροσ, καὶ ταῦτα εἰσ πόλεμον, ψελίων τε καὶ στρεπτῶν, ἔτι δὲ χρυσῶν φαλάρων καὶ χαλινῶν, ὁποῖα τοὺσ Πέρσασ φασὶν ἐπιτηδεύειν· οὐ γὰρ ἔχουσιν ἐπιτιμητὴν Ὅμηρον τῶν πολεμικῶν. ἐκ δὲ τούτων τῶν ἐπιτηδευμάτων τούσ τε ἄρχοντασ πεποίηκεν.

ἀγαθοὺσ καὶ τὸ πλῆθοσ εὔτακτον. προϊάσι γοῦν αὐτῷ σιγῇ, ̔δειδιότεσ σημάντορασ’, οἱ δὲ βάρβαροι μετὰ πολλοῦ θορύβου καὶ ἀταξίασ, ταῖσ γεράνοισ ὁμοίωσ· ὡσ τοῦτο μάλιστα σωτήριον ὂν καὶ νικηφόρον ἐν τοῖσ κινδύνοισ, τὸ μὴ ἀδεεῖσ εἶναι τῶν ἡγεμόνων τοὺσ στρατιώτασ. ὅσοι δ’ ἂν ὦσιν ἄφοβοι τῶν σφετέρων ἀρχόντων, οὗτοι τάχιστα ἂν φοβοῖντο τοὺσ πολεμίουσ. καὶ μέντοι καὶ νικῶντασ τοὺσ Ἀχαιοὺσ καθ’ ἡσυχίαν φησὶ στρατοπεδεύειν·

παρὰ δὲ τοῖσ Τρωσὶν ἐπειδή τι πλεονεκτεῖν ἔδοξαν, εὐθὺσ εἶναι δι’ ὅλησ τῆσ νυκτὸσ αὐλῶν συρίγγων τ’ ἐνοπὴν ὅμαδόν τ’ ἀνθρώπων· ὡσ καὶ τοῦτο ἱκανὸν ὂν σημεῖον ἀρετῆσ ἢ κακίασ, οἵτινεσ ἂν ἐγκρατῶσ τὰσ εὐτυχίασ ἢ τοὐναντίον μεθ’ ὕβρεωσ φέρωσιν. ἐμοὶ μὲν οὖν, ὦ πάτερ, ἱκανώτατοσ σωφρονιστὴσ Ὅμηροσ καὶ ὁ τούτῳ πειρώμενοσ τὸν νοῦν προσέχειν εὐτυχέστατόσ τε καὶ ἄριστοσ βασιλεύσ.

τήν τε ἀνδρείαν καὶ δικαιοσύνην, ὅπου φησίν, ἀμφότερον, βασιλεύσ τ’ ἀγαθὸσ κρατερόσ τ’ αἰχμητήσ, ὡσ τῶν ἄλλων ταύταισ συνεπομένων.

ἀλλὰ πάντα τὰ τοιαῦτα πρῶτον μὲν καὶ μάλιστα ἐκβαλεῖνὡσ πορρωτάτω καὶ ἀποπέμψαι τῆσ αὑτοῦ ψυχῆσ, ἔπειτα τῆσ βασιλευούσησ πόλεωσ, γέλωτάσ τε ἀκράτουσ καὶ τοιούτου γέλωτοσ ποιητὰσ μετὰ σκωμμάτων, ἐμμέτρου τε καὶ ἀμέτρου, ὀρχήσεισ τε πρὸσ τούτοισ ἀσελγεῖσ καὶ σχήματα ἑταιρικὰ γυναικῶν ἐν ὀρχήσεσιν ἀκολάστοισ, αὐλημάτων τε ὀξεῖσ καὶ παρανόμουσῥυθμοὺσ καὶ κατεαγότα μέλη ἀμούσοισ καμπαῖσ καὶ πολυφώνων ὀργάνων ποικιλίασ.

μόνην δὲ ᾠδὴν μὲν ᾅσεται καὶ παραδέξεται τὴν τῷ Ἐνυαλίῳ πρέπουσαν μάλα ἰσχυρὰν καὶ διάτορον, οὐχ ἡδονὴν οὐδὲ ῥᾳθυμίαν φέρουσαν τοῖσ ἀκούουσιν, ἀλλ’ ἀμήχανον φόβον καὶ θόρυβον, οἱο͂ν ὅ τε Ἄρησ αὐτὸσ ἤγειρεν, ὀξὺ κατ’ ἀκροτάτησ πόλιοσ Τρώεσσι κελεύων, ὅ τε Ἀχιλλεὺσ ὅτε φθεγξάμενοσ μόνον, πρὶν ὀφθῆναι, τροπὴν ἐποίησε τῶν Τρώων, καὶ δώδεκα ἀνδράσιν αἴτιοσ ὑπῆρξεν ὀλέθρου περὶ τοῖσ αὐτῶν ἁρ́μασι καὶ ὅπλοισ·

καὶ τὴν ἐπὶ ταύτῃ ποιηθεῖσαν ὑπὸ τῶν Μουσῶν τὴν ἐπινίκιον, οἱο͂ν ἐκέλευεν Ἀχιλλεὺσ, τοῖσἈχαιοῖσ τὸν παιᾶνα ἅμα τῇ τοῦ Ἕκτοροσ ἀγωγῇ πρὸσ τὰσ ναῦσ αὐτὸσ ἐξάρχων, νῦν δ’ ἄγ’ ἀείδοντεσ παιήονα κοῦροι Ἀχαιῶν νηυσὶν ἐπὶ γλαφυρῇσι νεώμεθα, τόνδε δ’ ἄγωμεν.

ἠράμεθα μέγα κῦδοσ, ἐπέφνομεν Ἕκτορα δῖον, ᾧ Τρῶεσ κατὰ ἄστυ θεῷ ὣσ εὐχετόωντο. ἔτι δὲ οἶμαι τὴν παρακλητικήν, οἱά ἡ τῶν Λακωνικῶν ἐμβατηρίων, μάλα πρέπουσα τῇ Λυκούργου πολιτείᾳ καὶ τοῖσ ἐπιτηδεύμασιν ἐκείνοισ·

ἄγετ’, ὦ Σπάρτασ εὐάνδρου κοῦροι πατέρων πολιητᾶν, λαιᾷ μὲν ἴτυν προβάλεσθε, δόρυ δ’ εὐτόλμωσ πάλλοντεσ, μὴ φειδόμενοι τᾶσ ζωᾶσ· οὐ γὰρ πάτριον τᾷ Σπάρτᾳ. χορεύματα δὲ καὶ χοροὺσ ἀνάλογον τούτοισ οὐ σφαλλομένουσ οὐδὲ ἀκρατεῖσ, ἀλλὰ ὡσ οἱο͂́ν τε ἰσχυροὺσ καὶ σώφρονασ ἐπάγειν ἐν καθεστῶτι ῥυθμῷ·

ὄρχησίν γε μὴν τὴν ἐνόπλιον, τὴν γιγνομένην τοῖσ θεοῖσ ἀπαρχὴν ἅμα καὶ μελέτην τῶν πολεμικῶν, ἧσ φησιν ὁ ποιητὴσ καὶ τὸν Μηριόνην ἔμπειρον εἶναι· τῶν γὰρ Τρώων τινὰ πεποίηκε λέγοντα, Μηριόνη, τάχα κέν σε καὶ ὀρχηστήν περ ἐόντα ἔγχοσ ἐμὸν κατέπαυσε διαμπερέσ, εἴ σ’ ἔβαλόν περ. ἢ σὺ οἰεί ἄλλην τινὰ ἐπίστασθαι τὸν τοῦ Μόλου υἱόν, ἀριθμούμενον ἐν τοῖσ ἀρίστοισ τῶν Ἀχαιῶν, ἢ τὴν ἐνόπλιον, τὴν Κουρητικήν, ἥπερ ἦν ἐπιχώριοσ τοῖσ Κρησίν, τὴν ὀξεῖαν καὶ ἐλαφρὰν κίνησιν πρὸσ τὸ διακλῖναι καὶ φυλάξασθαι ῥᾳδίωσ τὸ βέλοσ;

τούτοισ γε μὴν ξυνέπεται μηδὲ εὐχὰσ εὔχεσθαι τὸν βασιλέα τοῖσ ἄλλοισ ὁμοίασ μηδὲ αὖ τοὺσ θεοὺσ καλεῖν οὕτωσ εὐχόμενον ὥσπερ ὁ Ιὤνων ποιητὴσ Ἀνακρέων, ὦναξ, ᾧ δαμάλησ Ἔρωσ καὶ Νύμφαι κυανώπιδεσ πορφυρέη τ’ Ἀφροδίτη συμπαίζουσιν, ἐπιστρέφεαι δ’ ὑψηλὰσ ὀρέων κορυφάσ, γουνοῦμαί σε, σὺ δ’ εὐμενὴσ ἔλθοισ μοι, κεχαρισμένησ δ’ εὐχωλῆσ ἐπακούειν·

Κλευβούλῳ δ’ ἀγαθὸσ γενεῦ σύμβουλοσ, τὸν ἐμὸν δ’ ἔρωτ’, ὦ Δεύνυσε, δέχεσθαι.

ἢ νὴ Δία τὰσ τῶν Ἀττικῶν σκολιῶν τε καὶ ἐποινίων εὐχάσ, οὐ βασιλεῦσι πρεπούσασ, ἀλλὰ δημόταισ καὶ φράτορσιν ἱλαροῖσ καὶ σφόδρα ἀνειμένοισ, ̔β.

π. λ. ιιι π. 649̓ εἴθε λύρα καλὴ γενοίμαν ἐλεφαντίνη, καὶ με καλοὶ παῖδεσ φορέοιεν Διονύσιον ἐσ χορόν. εἴθ’ ἄπυρον καλὸν γενοίμαν μέγα χρυσίον, καί με γυνὴ καλὴ φοροίη. πολὺ δὲ μᾶλλον ὡσ Ὅμηροσ πεποίηκεν εὐχόμενον τὸν βασιλέα τῶν πάντων Ἑλλήνων, Ζεῦ κύδιστε, μέγιστε, κελαινεφέσ, αἰθέρι ναίων, μὴ πρὶν ἐπ’ ἠέλιον δῦναι καὶ ἐπὶ κνέφασ ἐλθεῖν, πρίν με καταπρηνὲσ βαλέειν Πριάμοιο μέλαθρον αἰθαλόεν, πρῆσαι δὲ πυρὸσ δηίοιο θύρετρα·

Ἑκτόρεον δὲ χιτῶνα περὶ στήθεσσι δαΐξαι, χαλκῷ ῥωγαλέον, πολέεσ δ’ ἀμφ’ αὐτὸν ἑταῖροι πρηνέεσ ἐν κονίῃσιν ὀδὰξ λαζοίατο γαῖαν. πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα ἔχοι τισ ἂν εἰπεῖν παρ’ Ὁμήρῳ παιδεύματα καὶ διδάγματα ἀνδρεῖα καὶ βασιλικά, ὑπὲρ ὧν ἴσωσ μακρότερον τοῦ νῦν ἐπεξιέναι.

πλὴν ὅτι γε τὴν αὑτοῦ γνώμην ἅπασαν ἀποδείκνυται σαφῶσ, ὅτι πάντων ἄριστον οἰέται δεῖν τὸν βασιλέα εἶναι,μάλιστα δὲ ἐπὶ τοῦ Ἀγαμέμνονοσ, ὅτε τὸ πρῶτον παρατάττει τὴν στρατιὰν καὶ τοὺσ ἡγεμόνασ σύμπαντασ καταλέγει καὶ τὸ πλῆθοσ τῶν νεῶν. ἐκεῖ γὰρ οὐδὲ ἅμιλλαν τῶν ἄλλων οὐδενὶ καταλέλοιπεν ἡρώων πρὸσ αὐτόν, ἀλλ’ ὅσον ταῦροσ ἀγέλησ ὑπερφέρει κατὰ ῥώμην καὶ μέγεθοσ, τοσοῦτον διαφέρειν φησὶ τὸν βασιλέα, οὕτωσ λέγων·

ἠύτε βοῦσ ἀγέληφι μέγ’ ἔξοχοσ ἔπλετο πάντων ταῦροσ·

ὁ γάρ τε βόεσσι μεταπρέπει ἀγρομένῃσι· τοῖον ἄρ’ Ἀτρείδην θῆκε Ζεὺσ ἤματι κείνῳ, ἐκπρεπέ’ ἐν πολλοῖσι καὶ ἔξοχον ἡρώεσσιν. τοῦτο δὲ οὐχ ἁπλῶσ εἴρηκεν, ἐμοὶ δοκεῖν, τὴν ἰσχὺν αὐτοῦ μόνον ἐπαινῶν καὶ ἐπιδεῖξαι βουλόμενοσ·

οὕτω μὲν γὰρ δὴ καὶ λέοντι παραβαλὼν καλῶσ ἂν αὐτὸν ἐδόκει ἀφομοιῶσαι· τὸ δὲ ἥμερον τῆσ φύσεωσ ἐνδεικνύμενοσ καὶ τὴν ὑπὲρ τῶν ἀρχομένων προθυμίαν. ὁ γὰρ ταῦροσ οὐκ ἔστι τῶν γενναίων μόνον ζῴων οὐδὲ αὑτοῦ χάριν χρῆται τῇ ἀλκῇ, καθάπερ ὅ τε λέων καὶ σῦσ οἵ τε ἀετοί, διώκοντεσ τὰ λοιπὰ ζῷα καὶ κρείττουσ γιγνόμενοι τροφῆσ ἕνεκα τῆσ αὑτῶν· διὸ δὴ καὶ μᾶλλον ἄν τισ αὐτοὺσ φαίη τυραννίδοσ παράδειγμα ἢ βασιλείασ γεγονέναι. ὁ δὲ ταῦροσ σαφῶσ, ἐμοὶ δοκεῖν, πρὸσ βασιλείαν καὶ βασιλέωσ εἰκόνα πεποίηται.

τροφῇ τε γὰρ ἑτοίμῃ καὶ διαίτῃ χρῆται νεμόμενοσ, ὥστε μηδὲν δεῖν βιάζεσθαι μηδὲ πλεονεκτεῖν ταύτησ ἕνεκεν, ἀλλ’ ὥσπερ τοῖσ ὀλβίοισ βασιλεῦσιν ἀνελλιπῆ καὶ ἄφθονα ὑπάρχει τὰ τῆσ ἀναγκαίου κτήσεωσ. βασιλεύει δὲ καὶ ἄρχει τῶν ὁμοφύλων μετ’ εὐνοίασ, ὡσ ἂν εἴποι τισ, καὶ κηδεμονίασ, τοῦτο μὲν ἐξηγούμενοσ νομῆσ, τοῦτο δὲ θηρίου φανέντοσ οὐ φεύγων, ἀλλὰ πάσησ τῆσ ἀγέλησ προμαχόμενοσ καὶ τοῖσ ἀσθενέσι βοηθῶν, προθυμούμενοσ σῴζειν τὸ πλῆθοσ ἀπὸ τῶν χαλεπῶν καὶ ἀγρίων θηρίων·

ὥσπερ καὶ τὸν ἄρχοντα χρὴ καὶ βασιλέα τῷ ὄντι καὶ τῆσ μεγίστησ ἐν ἀνθρώποισ οὐκ ἀνάξιον τιμῆσ. ἐνίοτέ γε μὴν ἄλλησ ἀγέλησ ἐπιφανείσησ ἀγωνίζεται πρὸσ τὸν ἐκείνησ ἡγεμόνα νίκησ ἕνεκα, ὡσ κρείττω μὲν αὐτὸν δόξαι, κρείττω δὲ τὴν αὐτοῦ ἀγέλην.

τὸ δεῖν ἀνθρώπων μὲν τῶν ὁμοίων κρείττονα φαινόμενον ἄρχειν, δικαίωσκαὶ κατὰ φύσιν ἔχοντα τὴν ἡγεμονίαν, καὶ τὸ μὲν πλῆθοσ σῴζειν τῶν ὑπηκόων, προβουλεύοντα καὶ προπολεμοῦντα, ὅταν δέῃ, καὶ φυλάττοντα ἀπὸ τῶν ἀγρίων καὶ παρανόμων τυράννων, πρὸσ δὲ τοὺσ ἄλλων βασιλέασ, εἴ τινεσ ἄρα εἰε͂ν, ἁμιλλᾶσθαι περὶ τῆσ ἀρετῆσ καὶ ζητεῖν, εἰ δυνατὸν εἰή, ἐπ’ ὠφελείᾳ τῶν ὅποι ποτὲ ἀνθρώπων κρατεῖν·

θεοῖσ γε μὴν τοῖσ ἀμείνοσιν ἕπεσθαι, καθάπερ οἶμαι νομεῦσιν ἀγαθοῖσ, καὶ τὴν κρείττω καὶ μακαριωτέραν φύσιν προτιμᾶν, δεσπότασ αὑτοῦ καὶ ἄρχοντασ νομίζοντα ἐκείνουσ, καὶ τοῦ μεγίστου καὶ πρώτου βασιλέωσ θεοῦ κτῆμα ἀποφαίνοντα τιμιώτατον πρῶτον μὲν αὑτόν, ἔπειτα τοὺσ ἄλλουσ τοὺσ ὑπ’ αὐτῷ τεταγμένουσ.

καὶ γὰρ δὴ ὥσπερ οἱ σώφρονεσ νομεῖσ, ἐπειδὰν χαλεπὸσ καὶ ἄγριοσ ταῦροσ γενόμενοσ ἄρχῃ ἀσελγῶσ παρὰ φύσιν, τῆσ μὲν αὑτοῦ καταφρονῶν ἀγέλησ καὶ λυμαινόμενοσ, τοὺσ δὲ ἔξωθεν ἐπιβουλεύοντασ ὑποχωρῶν καὶ προβαλλόμενοσ τὸ ἀδύνατον πλῆθοσ, μηδενὸσ δὲ χαλεποῦ παρόντοσ ὑβρίζων καὶ θρασυνόμενοσ, τοῦτομὲν ὀξὺ καὶ ἀπειλητικὸν μυκώμενοσ, τοῦτο δὲ ὀρθοῖσ τοῖσ κέρασι παίων τὸν οὐκ ἀνθιστάμενον, ἐπιδεικνύμενοσ τὴν ἰσχὺν ἐν τοῖσ ἥττοσι καὶ τοῖσ οὐ μαχομένοισ, τὸ δὲ τῶν βοῶν πλῆθοσ οὐκ ἐῶν νέμεσθαι καθ’ ἡσυχίαν δι’ ἔκπληξιν καὶ φόβον·

τότε τοῦτον οἱ δεσπόται καὶ βουκόλοι μετέστησαν καὶ ἠφάνισαν, ὡσ οὐκ ἐπιτήδειον οὐδὲ συμφέροντα ἡγεῖσθαι τῆσ ἀγέλησ· τὸν δὲ πρᾷον μὲν ταῖσ ἑπομέναισ βουσίν, εὔψυχον δὲ καὶ ἄφοβον πρὸσ τὰ θηρία, σεμνὸν δὲ καὶ μεγαλοπρεπῆ καὶ δυνατὸν φυλάττειν καὶ προηγεῖσθαι τῆσ ἀγέλησ, τοῖσ δέ γε νομεῦσιν εἴκοντα καὶ πειθόμενον, ἐῶσι μέχρι γήρωσ ὑστάτου, κἂν ἤδη βαρύτεροσ τὸ σῶμα γένηται.

ὡσ οὐκ ἄξιον ὄντα βασιλεύειν οὐδὲ κοινωνεῖν τῆσ αὑτοῦ τιμῆσ καὶ ἐπωνυμίασ, μετά τε αἰσχύνησ καὶ προπηλακισμοῦ, καθάπερ οἶμαι Φάλαρίν τε καὶ Ἀπολλόδωρον καὶ πολλοὺσ ἄλλουσ τῶν ὁμοίων.

τὸν δέ γε ἀνδρεῖον καὶ φιλάνθρωπον καὶ τοῖσ ὑπηκόοισ εὔνουν καὶ τιμῶντα μὲν τὴν ἀρετὴν καὶ συναγωνιῶντα μή τινοσ τῶν ἀγαθῶν δόξῃ φαυλότεροσ, τοὺσ δὲ ἀδίκουσ μετανοεῖν ἀναγκάζοντα, τοῖσ δὲ ἀσθενέσιν ἀρήγοντα, τῆσ ἀρετῆσ ἀγάμενοσ ὡσ τὸ πολὺ μὲν ἄγει πρὸσ γῆρασ, καθάπερ ἀκούομεν Κῦρόν τε καὶ Δηιόκην τὸν Μῆδον καὶ Ἰδάνθυρσον τὸν Σκύθην καὶ Λεύκωνα καὶ πολλοὺσ τῶν Λακωνικῶν βασιλέων καὶ τῶν ἐν Αἰγύπτῳ πρότερόν τινασ·

ἐὰν δὲ τὸ τῆσ εἱμαρμένησ ἀναγκαῖον ἐπείγῃ πρὸ τοῦ γήρωσ, ἀλλ’ οὖν μνήμησ γε ἀγαθῆσ καὶ παρὰ πᾶσιν εὐφημίασ εἰσ τὸν ἀεὶ χρόνον ἠξίωσε, καθάπερ, εἶπεν ὁ Ἀλέξανδροσ, τὸν ἡμέτερον πρόγονον, τὸν νομισθέντα τοῦ Διὸσ διὰ τὴν ἀρετὴν Ἡρακλέα.

ταῦτα δὲ ἀκούσασ ὁ Φίλιπποσ, ἡσθείσ, Οὐ μάτην, εἶπεν, Ἀλέξανδρε, περὶ πολλοῦ ποιούμεθα τὸν Ἀριστοτέλη, καὶ τὴν πατρίδα αὐτῷ συνεχωρήσαμεν ἀνακτίζειν, Στάγειρα τῆσ Ὀλυνθίασ οὖσαν. ὁ γὰρ ἀνὴρ ἄξιοσ πολλῶν καὶ μεγάλων δωρεῶν, εἰ τοιαῦτά σε διδάσκει περί τε ἀρχῆσ καὶ βασιλείασ εἴτε Ὅμηρον ἐξηγούμενοσ εἴτε ἄλλον τρόπον.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Dio, Chrysostom, Orationes, περὶ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ β.

(디오, 크리소토모스, 연설, περὶ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ β.)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION