Xenophon, Hellenica, Ἑλληνικῶν, chapter 5

(크세노폰, Hellenica, Ἑλληνικῶν, chapter 5)

καὶ τὰ μὲν Θετταλικά, ὅσα περὶ Ιἄσονα ἐπράχθη καὶ μετὰ τὸν ἐκείνου θάνατον μέχρι τῆσ Τισιφόνου ἀρχῆσ, δεδήλωται· νῦν δ’ ἐπάνειμι ἔνθεν ἐπὶ ταῦτα ἐξέβην. ἐπεὶ γὰρ Ἀρχίδαμοσ ἐκ τῆσ ἐπὶ Λεῦκτρα βοηθείασ ἀπήγαγε τὸ στράτευμα, ἐνθυμηθέντεσ οἱ Ἀθηναῖοι ὅτι οἱ Πελοποννήσιοι ἔτι οἰόνται χρῆναι ἀκολουθεῖν καὶ οὔπω διακέοιντο οἱ Λακεδαιμόνιοι ὥσπερ τοὺσ Ἀθηναίουσ διέθεσαν, μεταπέμπονται τὰσ πόλεισ ὅσαι βούλοιντο τῆσ εἰρήνησ μετέχειν ἣν βασιλεὺσ κατέπεμψεν. ἐπεὶ δὲ συνῆλθον, δόγμα ἐποιήσαντο μετὰ τῶν κοινωνεῖν βουλομένων ὀμόσαι τόνδε τὸν ὁρ́κον.

Ἐμμενῶ ταῖσ σπονδαῖσ ἃσ βασιλεὺσ κατέπεμψε καὶ τοῖσ ψηφίσμασι τοῖσ Ἀθηναίων καὶ τῶν συμμάχων. ἐὰν δέ τισ στρατεύῃ ἐπί τινα πόλιν τῶν ὀμοσασῶν τόνδε τὸν ὁρ́κον, βοηθήσω παντὶ σθένει. οἱ μὲν οὖν ἄλλοι πάντεσ ἔχαιρον τῷ ὁρ́κῳ· Ἠλεῖοι δὲ ἀντέλεγον ὡσ οὐ δέοι αὐτονόμουσ ποιεῖν οὔτε Μαργανέασ οὔτε Σκιλλουντίουσ οὔτε Τριφυλίουσ· σφετέρασ γὰρ εἶναι ταύτασ τὰσ πόλεισ. οἱ δ’ Ἀθηναῖοι καὶ οἱ ἄλλοι ψηφισάμενοι, ὥσπερ βασιλεὺσ ἔγραψεν, αὐτονόμουσ εἶναι ὁμοίωσ καὶ μικρὰσ καὶ μεγάλασ πόλεισ, ἐξέπεμψαν τοὺσ ὁρκωτάσ, καὶ ἐκέλευσαν τὰ μέγιστα τέλη ἐν ἑκάστῃ πόλει ὁρκῶσαι.

καὶ ὤμοσαν πάντεσ πλὴν Ἠλείων. ἐξ ὧν δὴ καὶ οἱ Μαντινεῖσ, ὡσ ἤδη αὐτόνομοι παντάπασιν ὄντεσ, συνῆλθόν τε πάντεσ καὶ ἐψηφίσαντο μίαν πόλιν τὴν Μαντίνειαν ποιεῖν καὶ τειχίζειν τὴν πόλιν.

οἱ δ’ αὖ Λακεδαιμόνιοι ἡγοῦντο, εἰ τοῦτο ἄνευ τῆσ σφετέρασ γνώμησ ἔσοιτο, χαλεπὸν ἔσεσθαι.

πέμπουσιν οὖν Ἀγησίλαον πρεσβευτὴν πρὸσ τοὺσ Μαντινέασ, ὅτι ἐδόκει πατρικὸσ φίλοσ αὐτοῖσ εἶναι. ἐπεὶ δὲ ἀφίκετο πρὸσ αὐτούσ, τὸν μὲν δῆμον τῶν Μαντινέων οἱ ἄρχοντεσ οὐκ ἤθελον συλλέξαι αὐτῷ, πρὸσ δὲ σφᾶσ ἐκέλευον λέγειν ὅτου δέοιτο. ὁ δὲ ὑπισχνεῖτο αὐτοῖσ, ἐὰν νῦν ἐπίσχωσι τῆσ τειχίσεωσ, ποιήσειν ὥστε μετὰ τῆσ Λακεδαίμονοσ γνώμησ καὶ μὴ δαπανηρᾶσ τειχισθῆναι τὸ τεῖχοσ. ἐπεὶ δὲ ἀπεκρίναντο ὅτι ἀδύνατον εἰή ἐπισχεῖν, δόγματοσ γεγενημένου πάσῃ τῇ πόλει ἤδη τειχίζειν, ἐκ τούτου ὁ μὲν Ἀγησίλαοσ ἀπῄει ὀργιζόμενοσ·

στρατεύειν γε μέντοι ἐπ’ αὐτοὺσ οὐ δυνατὸν ἐδόκει εἶναι, ἐπ’ αὐτονομίᾳ τῆσ εἰρήνησ γεγενημένησ. τοῖσ δὲ Μαντινεῦσιν ἔπεμπον μὲν καὶ τῶν Ἀρκαδικῶν πόλεών τινεσ συντειχιοῦντασ, οἱ δὲ Ἠλεῖοι καὶ ἀργυρίου τρία τάλαντα συνεβάλοντο αὐτοῖσ εἰσ τὴν περὶ τὸ τεῖχοσ δαπάνην. καὶ οἱ μὲν Μαντινεῖσ περὶ ταῦτ’ ἦσαν. τῶν δὲ Τεγεατῶν οἱ μὲν περὶ τὸν Καλλίβιον καὶ Πρόξενον ἐνῆγον ἐπὶ τὸ συνιέναι τε πᾶν τὸ Ἀρκαδικόν, καὶ ὅ τι νικῴη ἐν τῷ κοινῷ, τοῦτο κύριον εἶναι καὶ τῶν πόλεων·

οἱ δὲ περὶ τὸν Στάσιππον ἔπραττον ἐᾶν τε κατὰ χώραν τὴν πόλιν καὶ τοῖσ πατρίοισ νόμοισ χρῆσθαι. ἡττώμενοι δὲ οἱ περὶ τὸν Πρόξενον καὶ Καλλίβιον ἐν τοῖσ θεαροῖσ, νομίσαντεσ, εἰ συνέλθοι ὁ δῆμοσ, πολὺ ἂν τῷ πλήθει κρατῆσαι, ἐκφέρονται τὰ ὅπλα.

ἰδόντεσ δὲ τοῦτο οἱ περὶ τὸν Στάσιππον, καὶ αὐτοὶ ἀνθωπλίσαντο, καὶ ἀριθμῷ μὲν οὐκ ἐλάττουσ ἐγένοντο· ἐπεὶ μέντοι εἰσ μάχην ὡρ́μησαν, τὸν μὲν Πρόξενον καὶ ἄλλουσ ὀλίγουσ μετ’ αὐτοῦ ἀποκτείνουσι, τοὺσ δ’ ἄλλουσ τρεψάμενοι οὐκ ἐδίωκον· καὶ γὰρ τοιοῦτοσ ὁ Στάσιπποσ ἦν οἱο͂σ μὴ βούλεσθαι πολλοὺσ ἀποκτεινύναι τῶν πολιτῶν. οἱ δὲ περὶ τὸν Καλλίβιον ἀνακεχωρηκότεσ ὑπὸ τὸ πρὸσ Μαντινείασ τεῖχοσ καὶ τὰσ πύλασ, ἐπεὶ οὐκέτι αὐτοῖσ οἱ ἐναντίοι ἐπεχείρουν, ἡσυχίαν εἶχον ἡθροισμένοι.

καὶ πάλαι μὲν ἐπεπόμφεσαν ἐπὶ τοὺσ Μαντινέασ βοηθεῖν κελεύοντεσ· πρὸσ δὲ τοὺσ περὶ Στάσιππον διελέγοντο περὶ συναλλαγῶν. ἐπεὶ δὲ καταφανεῖσ ἦσαν οἱ Μαντινεῖσ προσιόντεσ, οἱ μὲν αὐτῶν ἀναπηδῶντεσ ἐπὶ τὸ τεῖχοσ ἐκέλευον βοηθεῖν τὴν ταχίστην, καὶ βοῶντεσ σπεύδειν διεκελεύοντο· ἄλλοι δὲ ἀνοίγουσι τὰσ πύλασ αὐτοῖσ. οἱ δὲ περὶ τὸν Στάσιππον ὡσ ᾔσθοντο τὸ γιγνόμενον, ἐκπίπτουσι κατὰ τὰσ ἐπὶ τὸ Παλλάντιον φερούσασ πύλασ, καὶ φθάνουσι πρὶν καταληφθῆναι ὑπὸ τῶν διωκόντων εἰσ τὸν τῆσ Ἀρτέμιδοσ νεὼν καταφυγόντεσ, καὶ ἐγκλεισάμενοι ἡσυχίαν εἶχον.

οἱ δὲ μεταδιώξαντεσ ἐχθροὶ αὐτῶν ἀναβάντεσ ἐπὶ τὸν νεὼν καὶ τὴν ὀροφὴν διελόντεσ ἔπαιον ταῖσ κεραμίσιν. οἱ δὲ ἐπεὶ ἔγνωσαν τὴν ἀνάγκην, παύεσθαί τε ἐκέλευον καὶ ἐξιέναι ἔφασαν. οἱ δ’ ἐναντίοι ὡσ ὑποχειρίουσ ἔλαβον αὐτούσ, δήσαντεσ καὶ ἀναβαλόντεσ ἐπὶ τὴν ἁρμάμαξαν ἀπήγαγον εἰσ Τεγέαν. ἐκεῖ δὲ μετὰ τῶν Μαντινέων καταγνόντεσ ἀπέκτειναν. τούτων δὲ γιγνομένων ἔφυγον εἰσ Λακεδαίμονα τῶν περὶ Στάσιππον Τεγεατῶν περὶ ὀκτακοσίουσ.

μετὰ δὲ ταῦτα τοῖσ Λακεδαιμονίοισ ἐδόκει βοηθητέον εἶναι κατὰ τοὺσ ὁρ́κουσ τοῖσ τεθνεῶσί τε τῶν Τεγεατῶν καὶ ἐκπεπτωκόσι· καὶ οὕτω στρατεύουσιν ἐπὶ τοὺσ Μαντινέασ, ὡσ παρὰ τοὺσ ὁρ́κουσ σὺν ὅπλοισ ἐληλυθότων αὐτῶν ἐπὶ τοὺσ Τεγεάτασ. καὶ φρουρὰν μὲν οἱ ἔφοροι ἔφαινον, Ἀγησίλαον δ’ ἐκέλευεν ἡ πόλισ ἡγεῖσθαι. οἱ μὲν οὖν ἄλλοι Ἀρκάδεσ εἰσ Ἀσέαν συνελέγοντο.

Ὀρχομενίων δὲ οὐκ ἐθελόντων κοινωνεῖν τοῦ Ἀρκαδικοῦ διὰ τὴν πρὸσ Μαντινέασ ἔχθραν, ἀλλὰ καὶ δεδεγμένων εἰσ τὴν πόλιν τὸ ἐν Κορίνθῳ συνειλεγμένον ξενικόν, οὗ Πολύτροποσ ἦρχεν, ἔμενον οἴκοι οἱ Μαντινεῖσ τούτων ἐπιμελόμενοι. Ἡραεῖσ δὲ καὶ Λεπρεᾶται συνεστρατεύοντο τοῖσ Λακεδαιμονίοισ ἐπὶ τοὺσ Μαντινέασ. ὁ δὲ Ἀγησίλαοσ, ἐπεὶ ἐγένετο αὐτῷ τὰ διαβατήρια, εὐθὺσ ἐχώρει ἐπὶ τὴν Ἀρκαδίαν.

καὶ καταλαβὼν πόλιν ὅμορον οὖσαν Εὔταιαν, καὶ εὑρὼν ἐκεῖ τοὺσ μὲν πρεσβυτέρουσ καὶ τὰσ γυναῖκασ καὶ τοὺσ παῖδασ οἰκοῦντασ ἐν ταῖσ οἰκίαισ, τοὺσ δ’ ἐν τῇ στρατευσίμῳ ἡλικίᾳ οἰχομένουσ εἰσ τὸ Ἀρκαδικόν, ὅμωσ οὐκ ἠδίκησε τὴν πόλιν, ἀλλ’ εἰά τε αὐτοὺσ οἰκεῖν, καὶ ὠνούμενοι ἐλάμβανον ὅσων δέοιντο· εἰ δέ τι καὶ ἡρπάσθη, ὅτε εἰσῄει εἰσ τὴν πόλιν, ἐξευρὼν ἀπέδωκε. καὶ ἐπῳκοδόμει δὲ τὸ τεῖχοσ αὐτῶν ὅσα ἐδεῖτο, ἑώσπερ αὐτοῦ διέτριβεν ἀναμένων τοὺσ μετὰ Πολυτρόπου μισθοφόρουσ. ἐν δὲ τούτῳ οἱ Μαντινεῖσ στρατεύουσιν ἐπὶ τοὺσ Ὀρχομενίουσ.

καὶ ἀπὸ μὲν τοῦ τείχουσ μάλα χαλεπῶσ ἀπῆλθον, καὶ ἀπέθανόν τινεσ αὐτῶν· ἐπεὶ δὲ ἀποχωροῦντεσ ἐν τῇ Ἐλυμίᾳ ἐγένοντο, καὶ οἱ μὲν Ὀρχομένιοι ὁπλῖται οὐκέτι ἠκολούθουν, οἱ δὲ περὶ τὸν Πολύτροπον ἐπέκειντο καὶ μάλα θρασέωσ, ἐνταῦθα γνόντεσ οἱ Μαντινεῖσ ὡσ εἰ μὴ ἀποκρούσονται αὐτούσ, ὅτι πολλοὶ σφῶν κατακοντισθήσονται, ὑποστρέψαντεσ ὁμόσε ἐχώρησαν τοῖσ ἐπικειμένοισ. καὶ ὁ μὲν Πολύτροποσ μαχόμενοσ αὐτοῦ ἀποθνῄσκει·

τῶν δὲ ἄλλων φευγόντων πάμπολλοι ἂν ἀπέθανον, εἰ μὴ οἱ Φλειάσιοι ἱππεῖσ παραγενόμενοι καὶ εἰσ τὸ ὄπισθεν περιελάσαντεσ τῶν Μαντινέων ἐπέσχον αὐτοὺσ τῆσ διώξεωσ. καὶ οἱ μὲν Μαντινεῖσ ταῦτα πράξαντεσ οἴκαδε ἀπῆλθον. ὁ δὲ Ἀγησίλαοσ ἀκούσασ ταῦτα, καὶ νομίσασ οὐκ ἂν ἔτι συμμεῖξαι αὐτῷ τοὺσ ἐκ τοῦ Ὀρχομενοῦ μισθοφόρουσ, οὕτω προῄει.

καὶ τῇ μὲν πρώτῃ ἐν τῇ Τεγεάτιδι χώρᾳ ἐδειπνοποιήσατο, τῇ δ’ ὑστεραίᾳ διαβαίνει εἰσ τὴν Μαντινικήν, καὶ ἐστρατοπεδεύσατο ὑπὸ τοῖσ πρὸσ ἑσπέραν ὄρεσι τῆσ Μαντινείασ· καὶ ἐκεῖ ἅμα ἐδῄου τὴν χώραν καὶ ἐπόρθει τοὺσ ἀγρούσ. τῶν δὲ Ἀρκάδων οἱ συλλεγέντεσ ἐν τῇ Ἀσέᾳ νυκτὸσ παρῆλθον εἰσ τὴν Τεγέαν. τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ὁ μὲν Ἀγησίλαοσ ἀπέχων Μαντινείασ ὅσον εἴκοσι σταδίουσ ἐστρατοπεδεύσατο·

οἱ δ’ ἐκ τῆσ Τεγέασ Ἀρκάδεσ, ἐχόμενοι τῶν μεταξὺ Μαντινείασ καὶ Τεγέασ ὀρῶν, παρῆσαν μάλα πολλοὶ ὁπλῖται, συμμεῖξαι βουλόμενοι τοῖσ Μαντινεῦσι· καὶ γὰρ οἱ Ἀργεῖοι οὐ πανδημεὶ ἠκολούθουν αὐτοῖσ· καὶ ἦσαν μέν τινεσ οἳ τὸν Ἀγησίλαον ἔπειθον χωρὶσ τούτοισ ἐπιθέσθαι· ὁ δὲ φοβούμενοσ μὴ ἐν ὅσῳ πρὸσ ἐκείνουσ πορεύοιτο, ἐκ τῆσ πόλεωσ οἱ Μαντινεῖσ ἐξελθόντεσ κατὰ κέρασ τε καὶ ἐκ τοῦ ὄπισθεν ἐπιπέσοιεν αὐτῷ, ἔγνω κράτιστον εἶναι ἐᾶσαι συνελθεῖν αὐτούσ, καὶ εἰ βούλοιντο μάχεσθαι, ἐκ τοῦ δικαίου καὶ φανεροῦ τὴν μάχην ποιεῖσθαι. καὶ οἱ μὲν δὴ Ἀρκάδεσ ὁμοῦ ἤδη ἐγεγένηντο. οἱ δ’ ἐκ τοῦ Ὀρχομενοῦ πελτασταὶ καὶ οἱ τῶν Φλειασίων ἱππεῖσ μετ’ αὐτῶν τῆσ νυκτὸσ διεξελθόντεσ παρὰ τὴν Μαντίνειαν θυομένῳ τῷ Ἀγησιλάῳ πρὸ τοῦ στρατοπέδου ἐπιφαίνονται ἅμα τῇ ἡμέρᾳ, καὶ ἐποίησαν τοὺσ μὲν ἄλλουσ εἰσ τὰσ τάξεισ δραμεῖν, Ἀγησίλαον δ’ ἐπαναχωρῆσαι πρὸσ τὰ ὅπλα.

ἐπεὶ δ’ ἐκεῖνοι μὲν ἐγνώσθησαν φίλοι ὄντεσ, Ἀγησίλαοσ δὲ ἐκεκαλλιέρητο, ἐξ ἀρίστου προῆγε τὸ στράτευμα. ἑσπέρασ δ’ ἐπιγιγνομένησ ἔλαθε στρατοπεδευσάμενοσ εἰσ τὸν ὄπισθεν κόλπον τῆσ Μαντινικῆσ, μάλα σύνεγγυσ καὶ κύκλῳ ὄρη ἔχοντα. τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ἅμα τῇ ἡμέρᾳ ἐθύετο μὲν πρὸ τοῦ στρατεύματοσ·

ἰδὼν δὲ συλλεγομένουσ ἐκ τῆσ τῶν Μαντινέων πόλεωσ ἐπὶ τοῖσ ὄρεσι τοῖσ ὑπὲρ τῆσ οὐρᾶσ τοῦ ἑαυτῶν στρατεύματοσ, ἔγνω ἐξακτέον εἶναι τὴν ταχίστην ἐκ τοῦ κόλπου. εἰ μὲν οὖν αὐτὸσ ἀφηγοῖτο, ἐφοβεῖτο μὴ τῇ οὐρᾷ ἐπίθοιντο οἱ πολέμιοι· ἡσυχίαν δὲ ἔχων καὶ τὰ ὅπλα πρὸσ τοὺσ πολεμίουσ φαίνων, ἀναστρέψαντασ ἐκέλευε τοὺσ ἀπ’ οὐρᾶσ εἰσ δόρυ ὄπισθεν τῆσ φάλαγγοσ ἡγεῖσθαι πρὸσ αὐτόν· καὶ οὕτωσ ἅμα ἔκ τε τοῦ στενοῦ ἐξῆγε καὶ ἰσχυροτέραν ἀεὶ τὴν φάλαγγα ἐποιεῖτο. ἐπειδὴ δὲ ἐδεδίπλωτο ἡ φάλαγξ, οὕτωσ ἔχοντι τῷ ὁπλιτικῷ προελθὼν εἰσ τὸ πεδίον ἐξέτεινε πάλιν ἐπ’ ἐννέα ἢ δέκα τὸ στράτευμα ἀσπίδων.

οἱ μέντοι Μαντινεῖσ οὐκέτι ἐξῇσαν· καὶ γὰρ οἱ Ἠλεῖοι συστρατευόμενοι αὐτοῖσ ἔπειθον μὴ ποιεῖσθαι μάχην, πρὶν οἱ Θηβαῖοι παραγένοιντο· εὖ δὲ εἰδέναι ἔφασαν ὅτι παρέσοιντο· καὶ γὰρ δέκα τάλαντα δεδανεῖσθαι αὐτοὺσ παρὰ σφῶν εἰσ τὴν βοήθειαν. οἱ μὲν δὴ Ἀρκάδεσ ταῦτα ἀκούσαντεσ ἡσυχίαν εἶχον ἐν τῇ Μαντινείᾳ·

ὁ δ’ Ἀγησίλαοσ καὶ μάλα βουλόμενοσ ἀπάγειν τὸ στράτευμα, καὶ γὰρ ἦν μέσοσ χειμών, ὅμωσ ἐκεῖ κατέμεινε τρεῖσ ἡμέρασ, οὐ πολὺ ἀπέχων τῆσ Μαντινέων πόλεωσ, ὅπωσ μὴ δοκοίη φοβούμενοσ σπεύδειν τὴν ἄφοδον. τῇ δὲ τετάρτῃ πρῲ ἀριστοποιησάμενοσ ἀπῆγεν ὡσ στρατοπεδευσόμενοσ ἔνθαπερ τὸ πρῶτον ἀπὸ τῆσ Εὐταίασ ἐξώρμητο. ἐπεὶ δὲ οὐδεὶσ ἐφαίνετο τῶν Ἀρκάδων, ἦγε τὴν ταχίστην εἰσ τὴν Εὔταιαν, καίπερ μάλα ὀψίζων, βουλόμενοσ ἀπαγαγεῖν τοὺσ ὁπλίτασ πρὶν καὶ τὰ πυρὰ τῶν πολεμίων ἰδεῖν, ἵνα μή τισ εἴποι ὡσ φεύγων ἀπαγάγοι.

ἐκ γὰρ τῆσ πρόσθεν ἀθυμίασ ἐδόκει τι ἀνειληφέναι τὴν πόλιν, ὅτι καὶ ἐνεβεβλήκει εἰσ τὴν Ἀρκαδίαν καὶ δῃοῦντι τὴν χώραν οὐδεὶσ ἠθελήκει μάχεσθαι. ἐπεὶ δ’ ἐν τῇ Λακωνικῇ ἐγένετο, τοὺσ μὲν Σπαρτιάτασ ἀπέλυσεν οἴκαδε, τοὺσ δὲ περιοίκουσ ἀφῆκεν ἐπὶ τὰσ ἑαυτῶν πόλεισ. οἱ δὲ Ἀρκάδεσ, ἐπεὶ ὁ Ἀγησίλαοσ ἀπεληλύθει καὶ ᾔσθοντο διαλελυμένον αὐτῷ τὸ στράτευμα, αὐτοὶ δὲ ἡθροισμένοι ἐτύγχανον, στρατεύουσιν ἐπὶ τοὺσ Ἡραιᾶσ, ὅτι τε οὐκ ἤθελον τοῦ Ἀρκαδικοῦ μετέχειν καὶ ὅτι συνεισεβεβλήκεσαν εἰσ τὴν Ἀρκαδίαν μετὰ τῶν Λακεδαιμονίων.

ἐμβαλόντεσ δ’ ἐνεπίμπρων τε τὰσ οἰκίασ καὶ ἔκοπτον τὰ δένδρα. ἐπεὶ δὲ οἱ Θηβαῖοι βεβοηθηκότεσ παρεῖναι ἐλέγοντο εἰσ τὴν Μαντίνειαν, οὕτωσ ἀπαλλάττονται ἐκ τῆσ Ἡραίασ καὶ συμμιγνύουσι τοῖσ Θηβαίοισ.

ὡσ δὲ ὁμοῦ ἐγένοντο, οἱ μὲν Θηβαῖοι καλῶσ σφίσιν ᾤοντο ἔχειν, ἐπεὶ ἐβεβοηθήκεσαν μέν, πολέμιον δὲ οὐδένα ἔτι ἑώρων ἐν τῇ χώρᾳ, καὶ ἀπιέναι παρεσκευάζοντο·

οἱ δὲ Ἀρκάδεσ καὶ Ἀργεῖοι καὶ Ἠλεῖοι ἔπειθον αὐτοὺσ ἡγεῖσθαι ὡσ τάχιστα εἰσ τὴν Λακωνικήν, ἐπιδεικνύοντεσ μὲν τὸ ἑαυτῶν πλῆθοσ, ὑπερεπαινοῦντεσ δὲ τὸ τῶν Θηβαίων στράτευμα. καὶ γὰρ οἱ μὲν Βοιωτοὶ ἐγυμνάζοντο πάντεσ περὶ τὰ ὅπλα, ἀγαλλόμενοι τῇ ἐν Λεύκτροισ νίκῃ· ἠκολούθουν δ’ αὐτοῖσ καὶ Φωκεῖσ ὑπήκοοι γεγενημένοι καὶ Εὐβοεῖσ ἀπὸ πασῶν τῶν πόλεων καὶ Λοκροὶ ἀμφότεροι καὶ Ἀκαρνᾶνεσ καὶ Ἡρακλεῶται καὶ Μηλιεῖσ· ἠκολούθουν δ’ αὐτοῖσ καὶ ἐκ Θετταλίασ ἱππεῖσ τε καὶ πελτασταί. ταῦτα δὴ συνιδόμενοι καὶ τὴν ἐν Λακεδαίμονι ἐρημίαν λέγοντεσ ἱκέτευον μηδαμῶσ ἀποτρέπεσθαι, πρὶν ἐμβαλεῖν εἰσ τὴν τῶν Λακεδαιμονίων χώραν. οἱ δὲ Θηβαῖοι ἤκουον μὲν ταῦτα, ἀντελογίζοντο δὲ ὅτι δυσεμβολωτάτη μὲν ἡ Λακωνικὴ ἐλέγετο εἶναι, φρουρὰσ δὲ καθεστάναι ἐνόμιζον ἐπὶ τοῖσ εὐπροσοδωτάτοισ.

καὶ γὰρ ἦν Ἰσχόλαοσ μὲν ἐν Οἰῷ τῆσ Σκιρίτιδοσ, ἔχων νεοδαμώδεισ τε φρουροὺσ καὶ τῶν Τεγεατῶν φυγάδων τοὺσ νεωτάτουσ περὶ τετρακοσίουσ· ἦν δὲ καὶ ἐπὶ Λεύκτρῳ ὑπὲρ τῆσ Μαλεάτιδοσ ἄλλη φρουρά. ἐλογίζοντο δὲ καὶ τοῦτο οἱ Θηβαῖοι, ὡσ καὶ συνελθοῦσαν ἂν ταχέωσ τὴν τῶν Λακεδαιμονίων δύναμιν καὶ μάχεσθαι ἂν αὐτοὺσ οὐδαμοῦ ἄμεινον ἢ ἐν τῇ ἑαυτῶν. ἃ δὴ πάντα λογιζόμενοι οὐ πάνυ προπετεῖσ ἦσαν εἰσ τὸ ἰέναι εἰσ τὴν Λακεδαίμονα. ἐπεὶ μέντοι ἧκον ἔκ τε Καρυῶν λέγοντεσ τὴν ἐρημίαν καὶ ὑπισχνούμενοι αὐτοὶ ἡγήσεσθαι, καὶ κελεύοντεσ, ἄν τι ἐξαπατῶντεσ φαίνωνται, ἀποσφάττειν σφᾶσ, παρῆσαν δέ τινεσ καὶ τῶν περιοίκων ἐπικαλούμενοι καὶ φάσκοντεσ ἀποστήσεσθαι, εἰ μόνον φανείησαν εἰσ τὴν χώραν, ἔλεγον δὲ ὡσ καὶ νῦν καλούμενοι οἱ περίοικοι ὑπὸ τῶν Σπαρτιατῶν οὐκ ἐθέλοιεν βοηθεῖν·

πάντα οὖν ταῦτα ἀκούοντεσ καὶ παρὰ πάντων οἱ Θηβαῖοι ἐπείσθησαν, καὶ αὐτοὶ μὲν κατὰ Καρύασ ἐνέβαλον, οἱ δὲ Ἀρκάδεσ κατὰ Οἰὸν τῆσ Σκιρίτιδοσ. καὶ εἰ μὲν ἐπὶ τὰ δύσβατα προελθὼν ὁ Ἰσχόλαοσ ὑφίστατο, οὐδένα ἂν ταύτῃ γ’ ἔφασαν ἀναβῆναι·

νῦν δὲ βουλόμενοσ τοῖσ Οἰάταισ συμμάχοισ χρῆσθαι, ἔμεινεν ἐν τῇ κώμῃ· οἱ δὲ ἀνέβησαν παμπλήθεισ Ἀρκάδεσ. ἐνταῦθα δὴ ἀντιπρόσωποι μὲν μαχόμενοι οἱ περὶ τὸν Ἰσχόλαον ἐπεκράτουν· ἐπεὶ δὲ καὶ ὄπισθεν καὶ ἐκ πλαγίου καὶ ἀπὸ τῶν οἰκιῶν ἀναβαίνοντεσ ἔπαιον καὶ ἔβαλλον αὐτούσ, ἐνταῦθα ὅ τε Ἰσχόλαοσ ἀποθνῄσκει καὶ οἱ ἄλλοι πάντεσ, εἰ μή τισ ἀμφιγνοηθεὶσ διέφυγε. διαπραξάμενοι δὲ ταῦτα οἱ Ἀρκάδεσ ἐπορεύοντο πρὸσ τοὺσ Θηβαίουσ ἐπὶ τὰσ Καρύασ.

οἱ δὲ Θηβαῖοι ἐπεὶ ᾔσθοντο τὰ πεπραγμένα ὑπὸ τῶν Ἀρκάδων, πολὺ δὴ θρασύτερον κατέβαινον. καὶ τὴν μὲν Σελλασίαν εὐθὺσ ἔκαον καὶ ἐπόρθουν· ἐπεὶ δὲ ἐν τῷ πεδίῳ ἐγένοντο ἐν τῷ τεμένει τοῦ Ἀπόλλωνοσ, ἐνταῦθα ἐστρατοπεδεύσαντο· τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ἐπορεύοντο. καὶ διὰ μὲν τῆσ γεφύρασ οὐδ’ ἐπεχείρουν διαβαίνειν ἐπὶ τὴν πόλιν· καὶ γὰρ ἐν τῷ τῆσ Ἀλέασ ἱερῷ ἐφαίνοντο ἐναντίοι οἱ ὁπλῖται· ἐν δεξιᾷ δ’ ἔχοντεσ τὸν Εὐρώταν παρῇσαν κάοντεσ καὶ πορθοῦντεσ πολλῶν κἀγαθῶν μεστὰσ οἰκίασ. τῶν δ’ ἐκ τῆσ πόλεωσ αἱ μὲν γυναῖκεσ οὐδὲ τὸν καπνὸν ὁρῶσαι ἠνείχοντο, ἅτε οὐδέποτε ἰδοῦσαι πολεμίουσ·

οἱ δὲ Σπαρτιᾶται ἀτείχιστον ἔχοντεσ τὴν πόλιν, ἄλλοσ ἄλλῃ διαταχθείσ, μάλα ὀλίγοι καὶ ὄντεσ καὶ φαινόμενοι ἐφύλαττον. ἔδοξε δὲ τοῖσ τέλεσι καὶ προειπεῖν τοῖσ Εἵλωσιν, εἴ τισ βούλοιτο ὅπλα λαμβάνειν καὶ εἰσ τάξιν τίθεσθαι, τὰ πιστὰ λαμβάνειν ὡσ ἐλευθέρουσ ἐσομένουσ ὅσοι συμπολεμήσαιεν. καὶ τὸ μὲν πρῶτον ἔφασαν ἀπογράψασθαι πλέον ἢ ἑξακισχιλίουσ, ὥστε φόβον αὖ οὗτοι παρεῖχον συντεταγμένοι καὶ λίαν ἐδόκουν πολλοὶ εἶναι·

ἐπεὶ μέντοι ἔμενον μὲν οἱ ἐξ Ὀρχομενοῦ μισθοφόροι, ἐβοήθησαν δὲ τοῖσ Λακεδαιμονίοισ Φλειάσιοί τε καὶ Κορίνθιοι καὶ Ἐπιδαύριοι καὶ Πελληνεῖσ καὶ ἄλλαι δέ τινεσ τῶν πόλεων, ἤδη καὶ τοὺσ ἀπογεγραμμένουσ ἧττον ὠρρώδουν. ὡσ δὲ προϊὸν τὸ στράτευμα ἐγένετο κατ’ Ἀμύκλασ, ταύτῃ διέβαινον τὸν Εὐρώταν.

καὶ οἱ μὲν Θηβαῖοι, ὅπου στρατοπεδεύοιντο, εὐθὺσ ὧν ἔκοπτον δένδρων κατέβαλλον πρὸ τῶν τάξεων ὡσ ἐδύναντο πλεῖστα, καὶ οὕτωσ ἐφυλάττοντο· οἱ δὲ Ἀρκάδεσ τούτων τε οὐδὲν ἐποίουν, καταλείποντεσ δὲ τὰ ὅπλα εἰσ ἁρπαγὴν ἐπὶ τὰσ οἰκίασ ἐτρέποντο. ἐκ τούτου δὴ ἡμέρᾳ τρίτῃ ἢ τετάρτῃ προῆλθον οἱ ἱππεῖσ εἰσ τὸν ἱππόδρομον εἰσ Γαιαόχου κατὰ τάξεισ, οἵ τε Θηβαῖοι πάντεσ καὶ οἱ Ἠλεῖοι καὶ ὅσοι Φωκέων ἢ Θετταλῶν ἢ Λοκρῶν ἱππεῖσ παρῆσαν. οἱ δὲ τῶν Λακεδαιμονίων ἱππεῖσ, μάλα ὀλίγοι φαινόμενοι, ἀντιτεταγμένοι αὐτοῖσ ἦσαν.

ἐνέδραν δὲ ποιήσαντεσ ὁπλιτῶν τῶν νεωτέρων ὅσον τριακοσίων ἐν τῇ τῶν Τυνδαριδῶν, ἅμα οὗτοι μὲν ἐξέθεον, οἱ δ’ ἱππεῖσ ἤλαυνον. οἱ δὲ πολέμιοι οὐκ ἐδέξαντο, ἀλλ’ ἐνέκλιναν. ἰδόντεσ δὲ ταῦτα πολλοὶ καὶ τῶν πεζῶν εἰσ φυγὴν ὡρ́μησαν. ἐπεὶ μέντοι οἵ τε διώκοντεσ ἐπαύσαντο καὶ τὸ τῶν Θηβαίων στράτευμα ἔμενε, πάλιν δὴ κατεστρατοπεδεύσαντο. καὶ τὸ μὲν μὴ πρὸσ τὴν πόλιν προσβαλεῖν ἂν ἔτι αὐτοὺσ ἤδη τι ἐδόκει θαρραλεώτερον εἶναι·

ἐκεῖθεν μέντοι ἀπᾶραν τὸ στράτευμα ἐπορεύετο τὴν ἐφ’ Ἕλοσ καὶ Γύθειον. καὶ τὰσ μὲν ἀτειχίστουσ τῶν πόλεων ἐνεπίμπρασαν, Γυθείῳ δέ, ἔνθα τὰ νεώρια τοῖσ Λακεδαιμονίοισ ἦν, καὶ προσέβαλλον τρεῖσ ἡμέρασ. ἦσαν δέ τινεσ τῶν περιοίκων οἳ καὶ ἐπέθεντο καὶ συνεστρατεύοντο τοῖσ μετὰ Θηβαίων. ἀκούοντεσ δὲ ταῦτα οἱ Ἀθηναῖοι ἐν φροντίδι ἦσαν ὅτι χρὴ ποιεῖν περὶ Λακεδαιμονίων, καὶ ἐκκλησίαν ἐποίησαν κατὰ δόγμα βουλῆσ.

ἔτυχον δὲ παρόντεσ πρέσβεισ Λακεδαιμονίων τε καὶ τῶν ἔτι ὑπολοίπων συμμάχων αὐτοῖσ. ὅθεν δὴ οἱ Λακεδαιμόνιοι Ἄρακοσ καὶ Ὤκυλλοσ καὶ Φάραξ καὶ Ἐτυμοκλῆσ καὶ Ὀλονθεὺσ σχεδὸν πάντεσ παραπλήσια ἔλεγον. ἀνεμίμνῃσκόν τε γὰρ τοὺσ Ἀθηναίουσ ὡσ ἀεί ποτε ἀλλήλοισ ἐν τοῖσ μεγίστοισ καιροῖσ παρίσταντο ἐπ’ ἀγαθοῖσ· αὐτοί τε γὰρ ἔφασαν τοὺσ τυράννουσ συνεκβαλεῖν Ἀθήνηθεν, καὶ Ἀθηναίουσ, ὅτε αὐτοὶ ἐπολιορκοῦντο ὑπὸ Μεσσηνίων, προθύμωσ βοηθεῖν. ἔλεγον δὲ καὶ ὅσ’ ἀγαθὰ εἰή, ὅτε κοινῶσ ἀμφότεροι ἔπραττον, ὑπομιμνῄσκοντεσ μὲν ὡσ τὸν βάρβαρον κοινῇ ἀπεμαχέσαντο, ἀναμιμνῄσκοντεσ δὲ ὡσ Ἀθηναῖοί τε ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων ᾑρέθησαν ἡγεμόνεσ τοῦ ναυτικοῦ καὶ τῶν κοινῶν χρημάτων φύλακεσ, τῶν Λακεδαιμονίων ταῦτα συμβουλομένων, αὐτοί τε κατὰ γῆν ὁμολογουμένωσ ὑφ’ ἁπάντων τῶν Ἑλλήνων ἡγεμόνεσ προκριθείησαν, συμβουλομένων αὖ ταῦτα τῶν Ἀθηναίων.

εἷσ δὲ αὐτῶν καὶ ὧδέ πωσ εἶπεν·

Εἂν δὲ ὑμεῖσ καὶ ἡμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ, ὁμονοήσωμεν, νῦν ἐλπὶσ τὸ πάλαι λεγόμενον δεκατευθῆναι Θηβαίουσ. οἱ μέντοι Ἀθηναῖοι οὐ πάνυ ἐδέξαντο, ἀλλὰ θροῦσ τισ τοιοῦτοσ διῆλθεν ὡσ νῦν ταῦτα λέγοιεν, ὅτε δὲ εὖ ἔπραττον, ἐπέκειντο ἡμῖν. μέγιστον δὲ τῶν λεχθέντων παρὰ Λακεδαιμονίων ἐδόκει εἶναι ὅτι ἡνίκα κατεπολέμησαν αὐτούσ, Θηβαίων βουλομένων ἀναστάτουσ ποιῆσαι τὰσ Ἀθήνασ, σφίσιν ἐμποδὼν γένοιντο. ὁ δὲ πλεῖστοσ ἦν λόγοσ ὡσ κατὰ τοὺσ ὁρ́κουσ βοηθεῖν δέοι·

οὐ γὰρ ἀδικησάντων σφῶν ἐπιστρατεύοιεν οἱ Ἀρκάδεσ καὶ οἱ μετ’ αὐτῶν τοῖσ Λακεδαιμονίοισ, ἀλλὰ βοηθησάντων τοῖσ Τεγεάταισ, ὅτι οἱ Μαντινεῖσ παρὰ τοὺσ ὁρ́κουσ ἐπεστράτευσαν αὐτοῖσ. διέθει οὖν καὶ κατὰ τούτουσ τοὺσ λόγουσ θόρυβοσ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ· οἱ μὲν γὰρ δικαίωσ τοὺσ Μαντινέασ ἔφασαν βοηθῆσαι τοῖσ περὶ Πρόξενον ἀποθανοῦσιν ὑπὸ τῶν περὶ τὸν Στάσιππον, οἱ δὲ ἀδικεῖν, ὅτι ὅπλα ἐπήνεγκαν Τεγεάταισ. τούτων δὲ διοριζομένων ὑπ’ αὐτῆσ τῆσ ἐκκλησίασ, ἀνέστη Κλειτέλησ Κορίνθιοσ καὶ εἶπε τάδε·

Ἀλλὰ ταῦτα μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἴσωσ ἀντιλέγεται, τίνεσ ἦσαν οἱ ἄρξαντεσ ἀδικεῖν· ἡμῶν δέ, ἐπεὶ εἰρήνη ἐγένετο, ἔχει τισ κατηγορῆσαι ἢ ὡσ ἐπὶ πόλιν τινὰ ἐστρατεύσαμεν ἢ ὡσ χρήματά τινων ἐλάβομεν ἢ ὡσ γῆν ἀλλοτρίαν ἐδῃώσαμεν; ἀλλ’ ὅμωσ οἱ Θηβαῖοι εἰσ τὴν χώραν ἡμῶν ἐλθόντεσ καὶ δένδρα ἐκκεκόφασι καὶ οἰκίασ κατακεκαύκασι καὶ χρήματα καὶ πρόβατα διηρπάκασι. πῶσ οὖν, ἐὰν μὴ βοηθῆτε οὕτω περιφανῶσ ἡμῖν ἀδικουμένοισ, οὐ παρὰ τοὺσ ὁρ́κουσ ποιήσετε; καὶ ταῦτα ὧν αὐτοὶ ἐπεμελήθητε ὁρ́κων ὅπωσ πᾶσιν ὑμῖν πάντεσ ἡμεῖσ ὀμόσαιμεν; ἐνταῦθα μέντοι οἱ Ἀθηναῖοι ἐπεθορύβησαν ὡσ ὀρθῶσ τε καὶ δίκαια εἰρηκότοσ τοῦ Κλειτέλουσ. ἐπὶ δὲ τούτῳ ἀνέστη Προκλῆσ Φλειάσιοσ καὶ εἶπεν·

Ὅτι μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ ἐκποδὼν γένοιντο Λακεδαιμόνιοι, ἐπὶ πρώτουσ ἂν ὑμᾶσ στρατεύσαιεν οἱ Θηβαῖοι, πᾶσιν οἶμαι τοῦτο δῆλον εἶναι· τῶν γὰρ ἄλλων μόνουσ ἂν ὑμᾶσ οἰόνται ἐμποδὼν γενέσθαι τοῦ ἄρξαι αὐτοὺσ τῶν Ἑλλήνων. εἰ δ’ οὕτωσ ἔχει, ἐγὼ μὲν οὐδὲν μᾶλλον Λακεδαιμονίοισ ἂν ὑμᾶσ ἡγοῦμαι στρατεύσαντασ βοηθῆσαι ἢ καὶ ὑμῖν αὐτοῖσ.

τὸ γὰρ δυσμενεῖσ ὄντασ ὑμῖν Θηβαίουσ καὶ ὁμόρουσ οἰκοῦντασ ἡγεμόνασ γενέσθαι τῶν Ἑλλήνων πολὺ οἶμαι χαλεπώτερον ἂν ὑμῖν φανῆναι ἢ ὁπότε πόρρω τοὺσ ἀντιπάλουσ εἴχετε. συμφορώτερόν γε μεντἂν ὑμῖν αὐτοῖσ βοηθήσαιτε ἐν ᾧ ἔτι εἰσὶν οἳ συμμαχοῖεν ἂν ἢ εἰ ἀπολομένων αὐτῶν μόνοι ἀναγκάζοισθε διαμάχεσθαι πρὸσ τοὺσ Θηβαίουσ. εἰ δέ τινεσ φοβοῦνται μὴ ἐὰν νῦν ἀναφύγωσιν οἱ Λακεδαιμόνιοι, ἔτι ποτὲ πράγματα παρέχωσιν ὑμῖν, ἐνθυμήθητε ὅτι οὐχ οὓσ ἂν εὖ ἀλλ’ οὓσ ἂν κακῶσ τισ ποιῇ φοβεῖσθαι δεῖ μή ποτε μέγα δυνασθῶσιν.

ἐνθυμεῖσθαι δὲ καὶ τάδε χρή, ὅτι κτᾶσθαι μέν τι ἀγαθὸν καὶ ἰδιώταισ καὶ πόλεσι προσήκει, ὅταν ἐρρωμενέστατοι ὦσιν, ἵνα ἔχωσιν, ἐάν ποτ’ ἀδύνατοι γένωνται, ἐπικουρίαν τῶν προπεπονημένων. ὑμῖν δὲ νῦν ἐκ θεῶν τινοσ καιρὸσ παραγεγένηται, ἐὰν δεομένοισ βοηθήσητε Λακεδαιμονίοισ, κτήσασθαι τούτουσ εἰσ τὸν ἅπαντα χρόνον φίλουσ ἀπροφασίστουσ.

καὶ γὰρ δὴ οὐκ ἐπ’ ὀλίγων μοι δοκοῦσι μαρτύρων νῦν ἂν εὖ παθεῖν ὑφ’ ὑμῶν· ἀλλ’ εἴσονται μὲν ταῦτα θεοὶ οἱ πάντα ὁρῶντεσ καὶ νῦν καὶ εἰσ ἀεί, συνεπίστανται δὲ τὰ γιγνόμενα οἵ τε σύμμαχοι καὶ οἱ πολέμιοι, πρὸσ δὲ τούτοισ καὶ ἅπαντεσ Ἕλληνέσ τε καὶ βάρβαροι· οὐδενὶ γὰρ τούτων ἀμελέσ. ὥστε εἰ κακοὶ φανείησαν περὶ ὑμᾶσ, τίσ ἄν ποτε ἔτι πρόθυμοσ εἰσ αὐτοὺσ γένοιτο;

ἐλπίζειν δὲ χρὴ ὡσ ἄνδρασ ἀγαθοὺσ μᾶλλον ἢ κακοὺσ αὐτοὺσ γενήσεσθαι· εἰ γάρ τινεσ ἄλλοι, καὶ οὗτοι δοκοῦσι διατετελεκέναι ἐπαίνου μὲν ὀρεγόμενοι, αἰσχρῶν δὲ ἔργων ἀπεχόμενοι. πρὸσ δὲ τούτοισ ἐνθυμήθητε καὶ τάδε.

εἴ ποτε πάλιν ἔλθοι τῇ Ἑλλάδι κίνδυνοσ ὑπὸ βαρβάρων, τίσιν ἂν μᾶλλον πιστεύσαιτε ἢ Λακεδαιμονίοισ; τίνασ δὲ ἂν παραστάτασ ἥδιον τούτων ποιήσαισθε, ὧν γε καὶ οἱ ταχθέντεσ ἐν Θερμοπύλαισ ἅπαντεσ εἵλοντο μαχόμενοι ἀποθανεῖν μᾶλλον ἢ ζῶντεσ ἐπεισφρέσθαι τὸν βάρβαρον τῇ Ἑλλάδι; πῶσ οὖν οὐ δίκαιον ὧν τε ἕνεκα ἐγένοντο ἄνδρεσ ἀγαθοὶ μεθ’ ὑμῶν καὶ ὧν ἐλπὶσ καὶ αὖθισ γενέσθαι πᾶσαν προθυμίαν εἰσ αὐτοὺσ καὶ ὑμᾶσ καὶ ἡμᾶσ παρέχεσθαι; ἄξιον δὲ καὶ τῶν παρόντων συμμάχων αὐτοῖσ ἕνεκα προθυμίαν ἐνδείξασθαι.

εὖ γὰρ ἴστε ὅτι οἵπερ τούτοισ πιστοὶ διαμένουσιν ἐν ταῖσ συμφοραῖσ, οὗτοι καὶ ὑμῖν αἰσχύνοιντ’ ἂν μὴ ἀποδιδόντεσ χάριτασ. εἰ δὲ μικραὶ δοκοῦμεν πόλεισ εἶναι αἱ τοῦ κινδύνου μετέχειν αὐτοῖσ ἐθέλουσαι, ἐνθυμήθητε ὅτι ἐὰν ἡ ὑμετέρα πόλισ προσγένηται, οὐκέτι μικραὶ πόλεισ ἐσόμεθα αἱ βοηθοῦσαι αὐτοῖσ. ἐγὼ δέ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πρόσθεν μὲν ἀκούων ἐζήλουν τήνδε τὴν πόλιν ὅτι πάντασ καὶ τοὺσ ἀδικουμένουσ καὶ τοὺσ φοβουμένουσ ἐνθάδε καταφεύγοντασ ἐπικουρίασ ἤκουον τυγχάνειν·

νῦν δ’ οὐκέτ’ ἀκούω, ἀλλ’ αὐτὸσ ἤδη παρὼν ὁρῶ Λακεδαιμονίουσ τε τοὺσ ὀνομαστοτάτουσ καὶ μετ’ αὐτῶν τοὺσ πιστοτάτουσ φίλουσ αὐτῶν πρὸσ ὑμᾶσ τε ἥκοντασ καὶ δεομένουσ αὖ ὑμῶν ἐπικουρῆσαι. ὁρῶ δὲ καὶ Θηβαίουσ, οἳ τότε οὐκ ἔπεισαν Λακεδαιμονίουσ ἐξανδραποδίσασθαι ὑμᾶσ, νῦν δεομένουσ ὑμῶν μὴ περιιδεῖν ἀπολομένουσ τοὺσ σώσαντασ ὑμᾶσ.

τῶν μὲν οὖν ὑμετέρων προγόνων καλὸν λέγεται, ὅτε τοὺσ Ἀργείων τελευτήσαντασ ἐπὶ τῇ Καδμείᾳ οὐκ εἰάσαν ἀτάφουσ γενέσθαι· ὑμῖν δὲ πολὺ κάλλιον ἂν γένοιτο, εἰ τοὺσ ἔτι ζῶντασ Λακεδαιμονίων μήτε ὑβρισθῆναι μήτε ἀπολέσθαι ἐάσαιτε. καλοῦ γε μὴν κἀκείνου ὄντοσ, ὅτε σχόντεσ τὴν Εὐρυσθέωσ ὕβριν διεσώσατε τοὺσ Ἡρακλέουσ παῖδασ, πῶσ οὐ καὶ ἐκείνου τόδε κάλλιον, εἰ μὴ μόνον τοὺσ ἀρχηγέτασ, ἀλλὰ καὶ ὅλην τὴν πόλιν περισώσαιτε;

πάντων δὲ κάλλιστον, εἰ ψήφῳ ἀκινδύνῳ σωσάντων ὑμᾶσ τότε τῶν Λακεδαιμονίων, νῦν ὑμεῖσ σὺν ὅπλοισ τε καὶ διὰ κινδύνων ἐπικουρήσετε αὐτοῖσ. ὁπότε δὲ καὶ ἡμεῖσ ἀγαλλόμεθα οἱ συναγορεύοντεσ βοηθῆσαι ἀνδράσιν ἀγαθοῖσ, ἦ που ὑμῖν γε τοῖσ ἔργῳ δυναμένοισ βοηθῆσαι γενναῖα ἂν ταῦτα φανείη, εἰ πολλάκισ καὶ φίλοι καὶ πολέμιοι γενόμενοι Λακεδαιμονίοισ μὴ ὧν ἐβλάβητε μᾶλλον ἢ ὧν εὖ ἐπάθετε μνησθείητε καὶ χάριν ἀποδοίητε αὐτοῖσ μὴ ὑπὲρ ὑμῶν αὐτῶν μόνον, ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ πάσησ τῆσ Ἑλλάδοσ, ὅτι ἄνδρεσ ἀγαθοὶ ὑπὲρ αὐτῆσ ἐγένοντο.

μετὰ ταῦτα ἐβουλεύοντο οἱ Ἀθηναῖοι, καὶ τῶν μὲν ἀντιλεγόντων οὐκ ἠνείχοντο ἀκούοντεσ, ἐψηφίσαντο δὲ βοηθεῖν πανδημεί, καὶ Ἰφικράτην στρατηγὸν εἵλοντο.

ἐπεὶ δὲ τὰ ἱερὰ ἐγένετο καὶ παρήγγειλεν ἐν Ἀκαδημείᾳ δειπνοποιεῖσθαι, πολλοὺσ ἔφασαν προτέρουσ αὐτοῦ Ἰφικράτουσ ἐξελθεῖν. ἐκ δὲ τούτου ἡγεῖτο μὲν ὁ Ἰφικράτησ, οἱ δ’ ἠκολούθουν, νομίζοντεσ ἐπὶ καλόν τι ἔργον ἡγήσεσθαι. ἐπεὶ δὲ ἀφικόμενοσ εἰσ Κόρινθον διέτριβέ τινασ ἡμέρασ, εὐθὺσ μὲν ἐπὶ ταύτῃ τῇ διατριβῇ πρῶτον ἔψεγον αὐτόν· ὡσ δ’ ἐξήγαγέ ποτε, προθύμωσ μὲν ἠκολούθουν ὅποι ἡγοῖτο, προθύμωσ δ’, εἰ πρὸσ τεῖχοσ προσάγοι, προσέβαλλον. τῶν δ’ ἐν τῇ Λακεδαίμονι πολεμίων Ἀρκάδεσ μὲν καὶ Ἀργεῖοι καὶ Ἠλεῖοι πολλοὶ ἀπεληλύθεσαν, ἅτε ὅμοροι οἰκοῦντεσ, οἱ μὲν ἄγοντεσ οἱ δὲ φέροντεσ ὅ τι ἡρπάκεσαν.

οἱ δὲ Θηβαῖοι καὶ οἱ ἄλλοι τὰ μὲν καὶ διὰ τοῦτο ἀπιέναι ἐβούλοντο ἐκ τῆσ χώρασ, ὅτι ἑώρων ἐλάττονα τὴν στρατιὰν καθ’ ἡμέραν γιγνομένην, τὰ δέ, ὅτι σπανιώτερα τὰ ἐπιτήδεια ἦν· τὰ μὲν γὰρ ἀνήλωτο, τὰ δὲ διήρπαστο, τὰ δὲ ἐξεκέχυτο, τὰ δὲ κατεκέκαυτο· πρὸσ δ’ ἔτι καὶ χειμὼν ἦν, ὥστ’ ἤδη πάντεσ ἀπιέναι ἐβούλοντο. ὡσ δ’ ἐκεῖνοι ἀπεχώρουν ἐκ τῆσ Λακεδαίμονοσ, οὕτω δὴ καὶ ὁ Ἰφικράτησ τοὺσ Ἀθηναίουσ ἀπῆγεν ἐκ τῆσ Ἀρκαδίασ εἰσ Κόρινθον.

εἰ μὲν οὖν ἄλλο τι καλῶσ ἐστρατήγησεν, οὐ ψέγω· ἐκεῖνα μέντοι ἃ ἐν τῷ χρόνῳ ἐκείνῳ ἔπραξε, πάντα εὑρίσκω τὰ μὲν μάτην, τὰ δὲ καὶ ἀσυμφόρωσ πεπραγμένα αὐτῷ. ἐπιχειρήσασ μὲν γὰρ φυλάττειν ἐπὶ τῷ Ὀνείῳ, ὅπωσ μὴ δύναιντο οἱ Βοιωτοὶ ἀπελθεῖν οἴκαδε, παρέλιπεν ἀφύλακτον τὴν καλλίστην παρὰ Κεγχρειὰσ πάροδον. μαθεῖν δὲ βουλόμενοσ εἰ παρεληλυθότεσ εἰε͂ν οἱ Θηβαῖοι τὸ Ὄνειον ἔπεμψε σκοποὺσ τούσ τε Ἀθηναίων ἱππέασ καὶ τοὺσ Κορινθίων ἅπαντασ.

καίτοι ἰδεῖν μὲν οὐδὲν ἧττον ὀλίγοι τῶν πολλῶν ἱκανοί· εἰ δὲ δέοι ἀποχωρεῖν, πολὺ ῥᾷον τοῖσ ὀλίγοισ ἢ τοῖσ πολλοῖσ καὶ ὁδοῦ εὐπόρου τυχεῖν καὶ καθ’ ἡσυχίαν ἀποχωρῆσαι. τὸ δὲ πολλούσ τε προσάγειν καὶ ἥττονασ τῶν ἐναντίων πῶσ οὐ πολλὴ ἀφροσύνη; καὶ γὰρ δὴ ἅτε ἐπὶ πολὺ παραταξάμενοι χωρίον οἱ ἱππεῖσ διὰ τὸ πολλοὶ εἶναι, ἐπεὶ ἔδει ἀποχωρεῖν, πολλῶν καὶ χαλεπῶν χωρίων ἐπελάβοντο· ὥστε οὐκ ἐλάττουσ ἀπώλοντο εἴκοσιν ἱππέων. καὶ τότε μὲν οἱ Θηβαῖοι ὅπωσ ἐβούλοντο ἀπῆλθον.

상위

Hellenica

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION