헬라어 문장 검색 - ΧενοπήΞψροπαέ7́1́

(크세노폰, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Ζ, chapter 1)

οἱ μὲν δὴ εὐξάμενοι τοῖσ θεοῖσ ἀπῇσαν πρὸσ τὰσ τάξεισ· τῷ δὲ Κύρῳ καὶ τοῖσ ἀμφ’ αὐτὸν προσήνεγκαν οἱ θεράποντεσ ἐμφαγεῖν καὶ πιεῖν ἔτι οὖσιν ἀμφὶ τὰ ἱερά. ὁ δὲ Κῦροσ ὥσπερ εἶχεν ἑστηκὼσ ἀπαρξάμενοσ ἠρίστα καὶ μετεδίδου ἀεὶ τῷ μάλιστα δεομένῳ· καὶ σπείσασ καὶ εὐξάμενοσ ἔπιε, καὶ οἱ ἄλλοι δὲ οἱ περὶ αὐτὸν οὕτωσ ἐποίουν. μετὰ δὲ ταῦτα αἰτησάμενοσ Δία πατρῷον ἡγεμόνα εἶναι καὶ σύμμαχον ἀνέβαινεν ἐπὶ τὸν ἵππον καὶ τοὺσ ἀμφ’ αὑτὸν ἐκέλευεν. ὡπλισμένοι δὲ πάντεσ ἦσαν οἱ περὶ τὸν Κῦρον τοῖσ αὐτοῖσ Κύρῳ ὅπλοισ, χιτῶσι φοινικοῖσ, θώραξι χαλκοῖσ, κράνεσι χαλκοῖσ, λόφοισ λευκοῖσ, μαχαίραισ, παλτῷ κρανεί̈νῳ ἑνὶ ἕκαστοσ·

οἱ δὲ ἵπποι προμετωπιδίοισ καὶ προστερνιδίοισ καὶ παραμηριδίοισ χαλκοῖσ· τὰ δ’ αὐτὰ ταῦτα παραμηρίδια ἦν καὶ τῷ ἀνδρί· τοσοῦτον μόνον διέφερον τὰ Κύρου ὅπλα ὅτι τὰ μὲν ἄλλα ἐκέχριτο τῷ χρυσοειδεῖ χρώματι, τὰ δὲ Κύρου ὅπλα ὥσπερ κάτοπτρον ἐξέλαμπεν. ἐπεὶ δὲ ἀνέβη καὶ ἔστη ἀποβλέπων ᾗπερ ἔμελλε πορεύεσθαι, βροντὴ δεξιὰ ἐφθέγξατο·

ὁ δ’ εἶπεν· ἑψόμεθά σοι, ὦ Ζεῦ μέγιστε. καὶ ὡρμᾶτο ἐν μὲν δεξιᾷ ἔχων Χρυσάνταν τὸν ἵππαρχον καὶ τοὺσ ἱππέασ, ἐν ἀριστερᾷ δὲ Ἀρσάμαν καὶ τοὺσ πεζούσ. παρηγγύησε δὲ παρορᾶν πρὸσ τὸ σημεῖον καὶ ἐν ἴσῳ ἕπεσθαι·

ἦν δὲ αὐτῷ τὸ σημεῖον ἀετὸσ χρυσοῦσ ἐπὶ δόρατοσ μακροῦ ἀνατεταμένοσ. καὶ νῦν δ’ ἔτι τοῦτο τὸ σημεῖον τῷ Περσῶν βασιλεῖ διαμένει. πρὶν δὲ ὁρᾶν τοὺσ πολεμίουσ εἰσ τρὶσ ἀνέπαυσε τὸ στράτευμα. ἐπεὶ δὲ προεληλύθεσαν ὡσ εἴκοσι σταδίουσ, ἤρχοντο ἤδη τὸ τῶν πολεμίων στράτευμα ἀντιπροσιὸν καθορᾶν.

ὡσ δ’ ἐν τῷ καταφανεῖ πάντεσ ἀλλήλοισ ἐγένοντο καὶ ἔγνωσαν οἱ πολέμιοι πολὺ ἑκατέρωθεν ὑπερφαλαγγοῦντεσ, στήσαντεσ τὴν αὑτῶν φάλαγγα οὐ γὰρ ἔστιν ἄλλωσ κυκλοῦσθαι, ἐπέκαμπτον εἰσ κύκλωσιν, ὥσπερ γάμμα ἑκατέρωθεν τὴν ἑαυτῶν τάξιν ποιήσαντεσ, ὡσ πάντοθεν ἅμα μάχοιντο. ὁ δὲ Κῦροσ ὁρῶν ταῦτα οὐδέν τι μᾶλλον ἀφίστατο, ἀλλ’ ὡσαύτωσ ἡγεῖτο.

κατανοῶν δὲ ὡσ πρόσω τὸν καμπτῆρα ἑκατέρωθεν ἐποιήσαντο περὶ ὃν κάμπτοντεσ ἀνέτεινον τὰ κέρατα, ἐννοεῖσ, ἔφη, ὦ Χρυσάντα, ἔνθα τὴν ἐπικαμπὴν ποιοῦνται; πάνυ γε, ἔφη ὁ Χρυσάντασ, καὶ θαυμάζω γε· πολὺ γάρ μοι δοκοῦσιν ἀποσπᾶν τὰ κέρατα ἀπὸ τῆσ ἑαυτῶν φάλαγγοσ. ναὶ μὰ Δί’, ἔφη ὁ Κῦροσ, καὶ ἀπό γε τῆσ ἡμετέρασ. τί δὴ τοῦτο;

Δῆλον ὅτι φοβούμενοι μὴ ἢν ἐγγὺσ ἡμῶν γένωνται τὰ κέρατα τῆσ φάλαγγοσ ἔτι πρόσω οὔσησ, ἐπιθώμεθα αὐτοῖσ. ἔπειτ’, ἔφη ὁ Χρυσάντασ, πῶσ δυνήσονται ὠφελεῖν οἱ ἕτεροι τοὺσ ἑτέρουσ οὕτω πολὺ ἀπέχοντεσ ἀλλήλων; ἀλλὰ δῆλον, ἔφη ὁ Κῦροσ, ὅτι ἡνίκα ἂν γένωνται τὰ κέρατα ἀναβαίνοντα κατ’ ἀντιπέρασ τῶν πλαγίων τοῦ ἡμετέρου στρατεύματοσ, στραφέντεσ ὡσ εἰσ φάλαγγα ἅμα πάντοθεν ἡμῖν προσίασι μαχούμενοι. οὐκοῦν, ἔφη ὁ Χρυσάντασ, εὖ σοι δοκοῦσι βουλεύεσθαι;

πρόσ γε ἃ ὁρῶσι· πρὸσ δὲ ἃ οὐχ ὁρῶσιν ἔτι κάκιον ἢ εἰ κατὰ κέρασ προσῇσαν. ἀλλὰ σὺ μέν, ἔφη, ὦ Ἀρσάμα, ἡγοῦ τῷ πεζῷ ἠρέμα ὥσπερ ἐμὲ ὁρᾷσ· καὶ σύ, ὦ Χρυσάντα, ἐν ἴσῳ τούτῳ τὸ ἱππικὸν ἔχων συμπαρέπου. ἐγὼ δὲ ἄπειμι ἐκεῖσε ὅθεν μοι δοκεῖ καιρὸσ εἶναι ἄρχεσθαι τῆσ μάχησ· ἅμα δὲ παριὼν ἐπισκέψομαι ἕκαστα πῶσ ἡμῖν ἔχει. ἐπειδὰν δ’ ἐκεῖ γένωμαι, ὅταν ἤδη ὁμοῦ προσιόντεσ ἀλλήλοισ γιγνώμεθα, παιᾶνα ἐξάρξω, ὑμεῖσ δὲ ἐπείγεσθε.

ἡνίκα δ’ ἂν ἡμεῖσ ἐγχειρῶμεν τοῖσ πολεμίοισ, αἰσθήσεσθε μέν, οὐ γὰρ οἶμαι ὀλίγοσ θόρυβοσ ἔσται, ὁρμήσεται δὲ τηνικαῦτα Ἀβραδάτασ ἤδη σὺν τοῖσ ἁρ́μασιν εἰσ τοὺσ ἐναντίουσ· οὕτω γὰρ αὐτῷ εἰρήσεται· ὑμᾶσ δὲ χρὴ ἕπεσθαι ἐχομένουσ ὅτι μάλιστα τῶν ἁρμάτων. οὕτω γὰρ μάλιστα τοῖσ πολεμίοισ τεταραγμένοισ ἐπιπεσούμεθα. παρέσομαι δὲ κἀγὼ ᾗ ἂν δύνωμαι τάχιστα διώκων τοὺσ ἄνδρασ, ἢν οἱ θεοὶ θέλωσι. ταῦτ’ εἰπὼν καὶ ξύνθημα παρεγγυήσασ Ζεὺσ σωτὴρ καὶ ἡγεμὼν ἐπορεύετο.

μεταξὺ δὲ τῶν ἁρμάτων καὶ τῶν θωρακοφόρων διαπορευόμενοσ ὁπότε προσβλέψειέ τινασ τῶν ἐν ταῖσ τάξεσι, τότε μὲν εἶπεν ἄν· ὦ ἄνδρεσ, ὡσ ἡδὺ ὑμῶν τὰ πρόσωπα θεάσασθαι. τοτὲ δ’ αὖ ἐν ἄλλοισ ἂν ἔλεξεν· ἆρα ἐννοεῖτε, ἄνδρεσ, ὅτι ὁ νῦν ἀγών ἐστιν οὐ μόνον περὶ τῆσ τήμερον νίκησ, ἀλλὰ καὶ περὶ τῆσ πρόσθεν ἣν νενικήκατε καὶ περὶ πάσησ εὐδαιμονίασ; ἐν ἄλλοισ δ’ ἂν παριὼν εἶπεν·

ὦ ἄνδρεσ, τὸ ἀπὸ τοῦδε οὐδέν ποτε ἔτι θεοὺσ αἰτιατέον ἔσται· παραδεδώκασι γὰρ ἡμῖν πολλά τε καὶ ἀγαθὰ κτήσασθαι. ἀλλ’ ἄνδρεσ ἀγαθοὶ γενώμεθα.

κατ’ ἄλλουσ δ’ αὖ τοιάδε· ὦ ἄνδρεσ, εἰσ τίνα ποτ’ ἂν καλλίονα ἔρανον ἀλλήλουσ παρακαλέσαιμεν ἢ εἰσ τόνδε; νῦν γὰρ ἔξεστιν ἀγαθοῖσ ἀνδράσι γενομένοισ πολλὰ κἀγαθὰ ἀλλήλοισ εἰσενεγκεῖν. κατ’ ἄλλουσ δ’ αὖ·

ἐπίστασθε μέν, οἶμαι, ὦ ἄνδρεσ, ὅτι νῦν ἆθλα πρόκειται τοῖσ νικῶσι μὲν διώκειν, παίειν, κατακαίνειν, ἀγαθὰ ἔχειν, καλὰ ἀκούειν, ἐλευθέροισ εἶναι, ἄρχειν· τοῖσ δὲ κακοῖσ δῆλον ὅτι τἀναντία τούτων. ὅστισ οὖν αὑτὸν φιλεῖ, μετ’ ἐμοῦ μαχέσθω· ἐγὼ γὰρ κακὸν οὐδὲν οὐδ’ αἰσχρὸν ἑκὼν εἶναι προσήσομαι. ὁπότε δ’ αὖ γένοιτο κατά τινασ τῶν πρόσθεν συμμαχεσαμένων, εἶπεν ἄν·

πρὸσ δὲ ὑμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ, τί δεῖ λέγειν; ἐπίστασθε γὰρ οἱάν τε οἱ ἀγαθοὶ ἐν ταῖσ μάχαισ ἡμέραν ἄγουσι καὶ οἱάν οἱ κακοί. ὡσ δὲ παριὼν κατὰ Ἀβραδάταν ἐγένετο, ἔστη·

καὶ ὁ Ἀβραδάτοσ παραδοὺσ τῷ ὑφηνιόχῳ τὰσ ἡνίασ προσῆλθεν αὐτῷ· προσέδραμον δὲ καὶ ἄλλοι τῶν πλησίον τεταγμένων καὶ πεζῶν καὶ ἁρματηλατῶν. ὁ δ’ αὖ Κῦροσ ἐν τοῖσ παραγεγενημένοισ ἔλεξεν· ὁ μὲν θεόσ, ὦ Ἀβραδάτα, ὥσπερ σὺ ἠξίουσ, συνηξίωσέ σε καὶ τοὺσ σὺν σοὶ πρωτοστάτασ εἶναι τῶν συμμάχων· σὺ δὲ τοῦτο μέμνησο, ὅταν δέῃ σε ἤδη ἀγωνίζεσθαι, ὅτι Πέρσαι οἵ τε θεασόμενοι ὑμᾶσ ἔσονται καὶ οἱ ἑψόμενοι ὑμῖν καὶ οὐκ ἐάσοντεσ ἐρήμουσ ὑμᾶσ ἀγωνίζεσθαι. καὶ ὁ Ἀβραδάτασ εἶπεν·

ἀλλὰ τὰ μὲν καθ’ ἡμᾶσ ἔμοιγε δοκεῖ, ὦ Κῦρε, καλῶσ ἔχειν· ἀλλὰ τὰ πλάγια λυπεῖ με, ὅτι τὰ μὲν τῶν πολεμίων κέρατα ἰσχυρὰ ὁρῶ ἀνατεινόμενα καὶ ἁρ́μασι καὶ παντοδαπῇ στρατιᾷ· ἡμέτερον δ’ οὐδὲν ἄλλο αὐτοῖσ ἀντιτέτακται ἢ ἁρ́ματα· ὥστ’ ἔγωγ’, ἔφη, εἰ μὴ ἔλαχον τήνδε τὴν τάξιν, ᾐσχυνόμην ἂν ἐνθάδε ὤν· οὕτω πολύ μοι δοκῶ ἐν ἀσφαλεστάτῳ εἶναι. καὶ ὁ Κῦροσ εἶπεν·

ἀλλ’ εἰ τὰ παρὰ σοὶ καλῶσ ἔχει, θάρρει ὑπὲρ ἐκείνων· ἐγὼ γάρ σοι σὺν θεοῖσ ἔρημα τῶν πολεμίων τὰ πλάγια ταῦτα ἀποδείξω. καὶ σὺ μὴ πρότερον ἔμβαλλε τοῖσ ἐναντίοισ, διαμαρτύρομαι, πρὶν ἂν φεύγοντασ τούτουσ οὓσ νῦν φοβῇ θεάσῃ· τοιαῦτα δ’ ἐμεγαληγόρει, μελλούσησ τῆσ μάχησ γίγνεσθαι· ἄλλωσ δ’ οὐ μάλα μεγαλήγοροσ ἦν· ὅταν μέντοι ἴδῃσ τούτουσ φεύγοντασ, ἐμέ τε ἤδη παρεῖναι νόμιζε καὶ ὁρ́μα εἰσ τοὺσ ἄνδρασ· καὶ σὺ γὰρ τότε τοῖσ μὲν ἐναντίοισ κακίστοισ ἂν χρήσαιο, τοῖσ δὲ μετὰ σαυτοῦ ἀρίστοισ. ἀλλ’ ἑώσ ἔτι σοι σχολή, ὦ Ἀβραδάτα, πάντωσ παρελάσασ παρὰ τὰ σαυτοῦ ἁρ́ματα παρακάλει τοὺσ σὺν σοὶ εἰσ τὴν ἐμβολήν, τῷ μὲν προσώπῳ παραθαρρύνων, ταῖσ δ’ ἐλπίσιν ἐπικουφίζων.

ὅπωσ δὲ κράτιστοι φανεῖσθε τῶν ἐπὶ τοῖσ ἁρ́μασι, φιλονικίαν αὐτοῖσ ἔμβαλλε· καὶ γάρ, εὖ ἴσθι, ἢν τάδε εὖ γένηται, πάντεσ ἐροῦσι τὸ λοιπὸν μηδὲν εἶναι κερδαλεώτερον ἀρετῆσ. ὁ μὲν δὴ Ἀβραδάτασ ἀναβὰσ παρήλαυνε καὶ ταῦτ’ ἐποίει. ὁ δ’ αὖ Κῦροσ παριὼν ὡσ ἐγένετο πρὸσ τῷ εὐωνύμῳ, ἔνθα ὁ Ὑστάσπασ τοὺσ ἡμίσεισ ἔχων ἦν τῶν Περσῶν ἱππέων, ὀνομάσασ αὐτὸν εἶπεν·

ὦ Ὑστάσπα, νῦν ὁρᾷσ; ἔργον τῆσ σῆσ ταχυεργίασ· νῦν γὰρ ἢν φθάσωμεν τοὺσ πολεμίουσ κατακανόντεσ, οὐδεὶσ ἡμῶν ἀποθανεῖται. καὶ ὁ Ὑστάσπασ ἐπιγελάσασ εἶπεν·

ἀλλὰ περὶ μὲν τῶν ἐξ ἐναντίασ ἡμῖν μελήσει, τοὺσ δ’ ἐκ πλαγίου σὺ ἄλλοισ πρόσταξον, ὅπωσ μηδ’ οὗτοι σχολάζωσι. καὶ ὁ Κῦροσ εἶπεν· ἀλλ’ ἐπί γε τούτουσ ἐγὼ αὐτὸσ παρέρχομαι· ἀλλ’, ὦ Ὑστάσπα, τόδε μέμνησο, ὅτῳ ἂν ἡμῶν ὁ θεὸσ νίκην διδῷ, ἤν τί που μένῃ πολέμιον, πρὸσ τὸ μαχόμενον ἀεὶ συμβάλλωμεν. ταῦτ’ εἰπὼν προῄει.

ἐπεὶ δὲ κατὰ τὸ πλευρὸν παριὼν ἐγένετο καὶ κατὰ τὸν ἄρχοντα τῶν ταύτῃ ἁρμάτων, πρὸσ τοῦτον ἔλεξεν· ἐγὼ δὲ ἔρχομαι ὑμῖν ἐπικουρήσων· ἀλλ’ ὁπόταν αἴσθησθε ἡμᾶσ ἐπιτιθεμένουσ κατ’ ἄκρον, τότε καὶ ὑμεῖσ πειρᾶσθε ἅμα διὰ τῶν πολεμίων ἐλαύνειν· πολὺ γὰρ ἐν ἀσφαλεστέρῳ ἔσεσθε ἔξω γενόμενοι ἢ ἔνδον ἀπολαμβανόμενοι. ἐπεὶ δ’ αὖ παριὼν ἐγένετο ὄπισθεν τῶν ἁρμαμαξῶν, Ἀρταγέρσαν μὲν καὶ Φαρνοῦχον ἐκέλευσεν ἔχοντασ τήν τε τῶν πεζῶν χιλιοστὺν καὶ τὴν τῶν ἱππέων μένειν αὐτοῦ.

ἐπειδὰν δ’, ἔφη, αἰσθάνησθε ἐμοῦ ἐπιτιθεμένου τοῖσ κατὰ τὸ δεξιὸν κέρασ, τότε καὶ ὑμεῖσ τοῖσ καθ’ ὑμᾶσ ἐπιχειρεῖτε· μαχεῖσθε δ’, ἔφη, πρὸσ κέρασ, ᾗπερ ἀσθενέστατον στράτευμα γίγνεται, φάλαγγα δ’ ἔχοντεσ, ὥσπερ ἂν ἰσχυρότατοι εἰήτε. καὶ εἰσὶ μέν, ὡσ ὁρᾶτε, τῶν πολεμίων ἱππεῖσ οἱ ἔσχατοι· πάντωσ δὲ πρόετε πρὸσ αὐτοὺσ τὴν τῶν καμήλων τάξιν, καὶ εὖ ἴστε ὅτι καὶ πρὶν μάχεσθαι γελοίουσ τοὺσ πολεμίουσ θεάσεσθε. ὁ μὲν δὴ Κῦροσ ταῦτα διαπραξάμενοσ ἐπὶ τὸ δεξιὸν παρῄει·

ὁ δὲ Κροῖσοσ νομίσασ ἤδη ἐγγύτερον εἶναι τῶν πολεμίων τὴν φάλαγγα σὺν ᾗ αὐτὸσ ἐπορεύετο ἢ τὰ ἀνατεινόμενα κέρατα, ἦρε τοῖσ κέρασι σημεῖον μηκέτι ἄνω πορεύεσθαι, ἀλλ’ αὐτοῦ ἐν χώρᾳ στραφῆναι. ὡσ δ’ ἔστησαν ἀντία πρὸσ τὸ τοῦ Κύρου στράτευμα ὁρῶντεσ, ἐσήμηνεν αὐτοῖσ πορεύεσθαι πρὸσ τοὺσ πολεμίουσ. καὶ οὕτω δὴ προσῇσαν τρεῖσ φάλαγγεσ ἐπὶ τὸ Κύρου στράτευμα, ἡ μὲν μία κατὰ πρόσωπον, τὼ δὲ δύο, ἡ μὲν κατὰ τὸ δεξιόν, ἡ δὲ κατὰ τὸ εὐώνυμον·

ὥστε πολὺν φόβον παρεῖναι πάσῃ τῇ Κύρου στρατιᾷ. ὥσπερ γὰρ μικρὸν πλινθίον ἐν μεγάλῳ τεθέν, οὕτω καὶ τὸ Κύρου στράτευμα πάντοθεν περιείχετο ὑπὸ τῶν πολεμίων καὶ ἱππεῦσι καὶ ὁπλίταισ καὶ πελτοφόροισ καὶ τοξόταισ καὶ ἁρ́μασι πλὴν ἐξόπισθεν. ὅμωσ δὲ ὡσ ὁ Κῦροσ ἐπεὶ παρήγγειλεν, ἐστράφησαν πάντεσ ἀντιπρόσωποι τοῖσ πολεμίοισ·

καὶ ἦν μὲν πολλὴ πανταχόθεν σιγὴ ὑπὸ τοῦ τὸ μέλλον ὀκνεῖν· ἡνίκα δὲ ἔδοξε τῷ Κύρῳ καιρὸσ εἶναι, ἐξῆρχε παιᾶνα, συνεπήχησε δὲ πᾶσ ὁ στρατόσ. μετὰ δὲ τοῦτο τῷ Ἐνυαλίῳ τε ἅμα ἐπηλάλαξαν καὶ ἐξανίσταται ὁ Κῦροσ, καὶ εὐθὺσ μὲν μετὰ τῶν ἱππέων λαβὼν πλαγίουσ τοὺσ πολεμίουσ ὁμόσε αὐτοῖσ τὴν ταχίστην συνεμίγνυεν·

οἱ δὲ πεζοὶ αὐτῷ συντεταγμένοι ταχὺ ἐφείποντο, καὶ περιεπτύσσοντο ἔνθεν καὶ ἔνθεν, ὥστε πολὺ ἐπλεονέκτει· φάλαγγι γὰρ κατὰ κέρασ προσέβαλλεν· ὥστε ταχὺ ἰσχυρὰ φυγὴ ἐγένετο τοῖσ πολεμίοισ. ὡσ δὲ ᾔσθετο Ἀρταγέρσησ ἐν ἔργῳ ὄντα τὸν Κῦρον, ἐπιτίθεται καὶ αὐτὸσ κατὰ τὰ εὐώνυμα, προεὶσ τὰσ καμήλουσ ὥσπερ Κῦροσ ἐκέλευσεν.

οἱ δὲ ἵπποι αὐτὰσ ἐκ πάνυ πολλοῦ οὐκ ἐδέχοντο, ἀλλ’ οἱ μὲν ἔκφρονεσ γιγνόμενοι ἔφευγον, οἱ δ’ ἐξήλλοντο, οἱ δ’ ἐνέπιπτον ἀλλήλοισ. τοιαῦτα γὰρ πάσχουσιν ἵπποι ὑπὸ καμήλων. ὁ δὲ Ἀρταγέρσησ συντεταγμένουσ ἔχων τοὺσ μεθ’ ἑαυτοῦ ταραττομένοισ ἐπέκειτο·

καὶ τὰ ἁρ́ματα δὲ κατὰ τὸ δεξιὸν καὶ τὸ εὐώνυμον ἅμα ἐνέβαλλε. καὶ πολλοὶ μὲν τὰ ἁρ́ματα φεύγοντεσ ὑπὸ τῶν κατὰ κέρασ ἑπομένων ἀπέθνῃσκον, πολλοὶ δὲ τούτουσ φεύγοντεσ ὑπὸ τῶν ἁρμάτων ἡλίσκοντο. καὶ ὁ Ἀβραδάτασ δὲ οὐκέτι ἔμελλεν, ἀλλ’ ἀναβοήσασ·

ἄνδρεσ φίλοι, ἕπεσθε, ἐνίει οὐδὲν φειδόμενοσ τῶν ἵππων, ἀλλ’ ἰσχυρῶσ ἐξαιμάττων τῷ κέντρῳ· συνεξώρμησαν δὲ καὶ οἱ ἄλλοι ἁρματηλάται. καὶ τὰ μὲν ἁρ́ματα ἔφευγεν αὐτοὺσ εὐθύσ, τὰ μὲν ἀναλαβόντα τοὺσ παραβάτασ, τὰ δὲ καὶ ἀπολιπόντα. ὁ δὲ Ἀβραδάτασ ἀντικρὺ διᾴττων εἰσ τὴν τῶν Αἰγυπτίων φάλαγγα ἐμβάλλει·

συνεισέβαλον δὲ αὐτῷ καὶ οἱ ἐγγύτατα τεταγμένοι. πολλαχοῦ μὲν οὖν καὶ ἄλλοθι δῆλον ὡσ οὐκ ἔστιν ἰσχυροτέρα φάλαγξ ἢ ὅταν ἐκ φίλων συμμάχων ἡθροισμένη ᾖ, καὶ ἐν τούτῳ δὲ ἐδήλωσεν. οἱ μὲν γὰρ ἑταῖροί τε αὐτοῦ καὶ ὁμοτράπεζοι συνεισέβαλλον· οἱ δ’ ἄλλοι ἡνίοχοι ὡσ εἶδον ὑπομένοντασ πολλῷ στίφει τοὺσ Αἰγυπτίουσ, ἐξέκλιναν κατὰ τὰ φεύγοντα ἁρ́ματα καὶ τούτοισ ἐφείποντο. οἱ δὲ ἀμφὶ Ἀβραδάταν ᾗ μὲν ἐνέβαλλον, ἅτε οὐ δυναμένων διαχάσασθαι τῶν Αἰγυπτίων διὰ τὸ μένειν τοὺσ ἔνθεν καὶ ἔνθεν αὐτῶν, τοὺσ μὲν ὀρθοὺσ τῇ ῥύμῃ τῇ τῶν ἵππων παίοντεσ ἀνέτρεπον, τοὺσ δὲ πίπτοντασ κατηλόων καὶ αὐτοὺσ καὶ ὅπλα καὶ ἵπποισ καὶ τροχοῖσ.

ὅτου δ’ ἐπιλάβοιτο τὰ δρέπανα, πάντα βίᾳ διεκόπτετο καὶ ὅπλα καὶ σώματα. ἐν δὲ τῷ ἀδιηγήτῳ τούτῳ ταράχῳ ὑπὸ τῶν παντοδαπῶν σωρευμάτων ἐξαλλομένων τῶν τροχῶν ἐκπίπτει ὁ Ἀβραδάτασ καὶ ἄλλοι δὲ τῶν συνεισβαλόντων, καὶ οὗτοι μὲν ἐνταῦθα ἄνδρεσ ἀγαθοὶ γενόμενοι κατεκόπησαν καὶ ἀπέθανον·

οἱ δὲ Πέρσαι συνεπισπόμενοι, ᾗ μὲν ὁ Ἀβραδάτασ ἐνέβαλε καὶ οἱ σὺν αὐτῷ, ταύτῃ ἐπεισπεσόντεσ τεταραγμένουσ ἐφόνευον, ᾗ δὲ ἀπαθεῖσ ἐγένοντο οἱ Αἰγύπτιοι πολλοὶ δ’ οὗτοι ἦσαν, ἐχώρουν ἐναντίοι τοῖσ Πέρσαισ. ἔνθα δὴ δεινὴ μάχη ἦν καὶ δοράτων καὶ ξυστῶν καὶ μαχαιρῶν·

ἐπλεονέκτουν μέντοι οἱ Αἰγύπτιοι καὶ πλήθει καὶ τοῖσ ὅπλοισ. τά τε γὰρ δόρατα ἰσχυρὰ καὶ μακρὰ ἔτι καὶ νῦν ἔχουσιν, αἵ τε ἀσπίδεσ πολὺ μᾶλλον τῶν θωράκων καὶ τῶν γέρρων καὶ στεγάζουσι τὰ σώματα καὶ πρὸσ τὸ ὠθεῖσθαι συνεργάζονται πρὸσ τοῖσ ὤμοισ οὖσαι. συγκλείσαντεσ οὖν τὰσ ἀσπίδασ ἐχώρουν καὶ ἐώθουν. οἱ δὲ Πέρσαι οὐκ ἐδύναντο ἀντέχειν, ἅτε ἐν ἄκραισ ταῖσ χερσὶ τὰ γέρρα ἔχοντεσ, ἀλλ’ ἐπὶ πόδα ἀνεχάζοντο παίοντεσ καὶ παιόμενοι, ἑώσ ὑπὸ ταῖσ μηχαναῖσ ἐγένοντο.

ἐπεὶ μέντοι ἐνταῦθα ἦλθον, ἐπαίοντο αὖθισ οἱ Αἰγύπτιοι ἀπὸ τῶν πύργων· καὶ οἱ ἐπὶ πᾶσι δὲ οὐκ εἰών φεύγειν οὔτε τοὺσ τοξότασ οὔτε τοὺσ ἀκοντιστάσ, ἀλλ’ ἀνατεταμένοι τὰσ μαχαίρασ ἠνάγκαζον καὶ τοξεύειν καὶ ἀκοντίζειν. ἦν δὲ πολὺσ μὲν ἀνδρῶν φόνοσ, πολὺσ δὲ κτύποσ ὅπλων καὶ βελῶν παντοδαπῶν, πολλὴ δὲ βοὴ τῶν μὲν ἀνακαλούντων ἀλλήλουσ, τῶν δὲ παρακελευομένων, τῶν δὲ θεοὺσ ἐπικαλουμένων.

ἐν δὲ τούτῳ Κῦροσ διώκων τοὺσ καθ’ αὑτὸν παραγίγνεται.

ὡσ δ’ εἶδε τοὺσ Πέρσασ ἐκ τῆσ χώρασ ἐωσμένουσ, ἤλγησέ τε καὶ γνοὺσ ὅτι οὐδαμῶσ ἂν θᾶττον σχοίη τοὺσ πολεμίουσ τῆσ εἰσ τὸ πρόσθεν προόδου ἢ εἰ εἰσ τὸ ὄπισθεν περιελάσειεν αὐτῶν, παραγγείλασ ἕπεσθαι τοῖσ μεθ’ αὑτοῦ περιήλαυνεν εἰσ τὸ ὄπισθεν· καὶ εἰσπεσόντεσ παίουσιν ἀφορῶντασ καὶ πολλοὺσ κατακαίνουσιν. οἱ δὲ Αἰγύπτιοι ὡσ ᾔσθοντο, ἐβόων τε ὅτι ὄπισθεν οἱ πολέμιοι καὶ ἐστρέφοντο ἐν ταῖσ πληγαῖσ.

καὶ ἐνταῦθα δὴ φύρδην ἐμάχοντο καὶ πεζοὶ καὶ ἱππεῖσ, πεπτωκὼσ δέ τισ ὑπὸ τῷ Κύρου ἵππῳ καὶ πατούμενοσ παίει εἰσ τὴν γαστέρα τῇ μαχαίρᾳ τὸν ἵππον αὐτοῦ· ὁ δὲ ἵπποσ πληγεὶσ σφαδᾴζων ἀποσείεται τὸν Κῦρον. ἔνθα δὴ ἔγνω ἄν τισ ὅσου ἄξιον εἰή τὸ φιλεῖσθαι ἄρχοντα ὑπὸ τῶν περὶ αὐτόν.

εὐθὺσ γὰρ ἀνεβόησάν τε πάντεσ καὶ προσπεσόντεσ ἐμάχοντο· ἐώθουν, ἐωθοῦντο, ἔπαιον, ἐπαίοντο. καταπηδήσασ δέ τισ ἀπὸ τοῦ ἵππου τῶν τοῦ Κύρου ὑπηρετῶν ἀναβάλλει αὐτὸν ἐπὶ τὸν ἑαυτοῦ ἵππον. ὡσ δ’ ἀνέβη ὁ Κῦροσ, κατεῖδε πάντοθεν ἤδη παιομένουσ τοὺσ Αἰγυπτίουσ·

καὶ γὰρ Ὑστάσπασ ἤδη παρῆν σὺν τοῖσ Περσῶν ἱππεῦσι καὶ Χρυσάντασ. ἀλλὰ τούτουσ ἐμβάλλειν μὲν οὐκέτι εἰά εἰσ τὴν φάλαγγα τῶν Αἰγυπτίων, ἔξωθεν δὲ τοξεύειν καὶ ἀκοντίζειν ἐκέλευεν. ὡσ δ’ ἐγένετο περιελαύνων παρὰ τὰσ μηχανάσ, ἔδοξεν αὐτῷ ἀναβῆναι ἐπὶ τῶν πύργων τινὰ καὶ κατασκέψασθαι εἴ πῃ καὶ ἄλλο τι μένοι τῶν πολεμίων καὶ μάχοιτο. ἐπεὶ δὲ ἀνέβη, κατεῖδε μεστὸν τὸ πεδίον ἵππων, ἀνθρώπων, ἁρμάτων, φευγόντων, διωκόντων, κρατούντων, κρατουμένων·

μένον δ’ οὐδαμοῦ οὐδὲν ἔτι ἐδύνατο κατιδεῖν πλὴν τὸ τῶν Αἰγυπτίων· οὗτοι δὲ ἐπειδὴ ἠποροῦντο, πάντοθεν κύκλον ποιησάμενοι, ὥστε ὁρᾶσθαι τὰ ὅπλα, ὑπὸ ταῖσ ἀσπίσιν ἐκάθηντο· καὶ ἐποίουν μὲν οὐδὲν ἔτι, ἔπασχον δὲ πολλὰ καὶ δεινά. ἀγασθεὶσ δὲ ὁ Κῦροσ αὐτοὺσ καὶ οἰκτίρων ὅτι ἀγαθοὶ ἄνδρεσ ὄντεσ ἀπώλλυντο, ἀνεχώρισε πάντασ τοὺσ περιμαχομένουσ καὶ μάχεσθαι οὐδένα ἔτι εἰά.

πέμπει δὲ πρὸσ αὐτοὺσ κήρυκα ἐρωτῶν πότερα βούλονται ἀπολέσθαι πάντεσ ὑπὲρ τῶν προδεδωκότων αὐτοὺσ ἢ σωθῆναι ἄνδρεσ ἀγαθοὶ δοκοῦντεσ εἶναι. οἱ δ’ ἀπεκρίναντο· πῶσ δ’ ἂν ἡμεῖσ σωθείημεν ἄνδρεσ ἀγαθοὶ δοκοῦντεσ εἶναι; ὁ δὲ Κῦροσ πάλιν ἔλεγεν·

ὅτι ἡμεῖσ ὑμᾶσ ὁρῶμεν μόνουσ καὶ μένοντασ καὶ μάχεσθαι θέλοντασ. ἀλλὰ τοὐντεῦθεν, ἔφασαν οἱ Αἰγύπτιοι, τί καλὸν ἂν ποιοῦντεσ σωθείημεν; καὶ ὁ Κῦροσ αὖ πρὸσ τοῦτο εἶπεν· εἰ τῶν τε συμμαχομένων μηδένα προδόντεσ σωθείητε τά τε ὅπλα παραδόντεσ φίλοι τε γενόμενοι τοῖσ αἱρουμένοισ ὑμᾶσ σῶσαι, ἐξὸν ἀπολέσαι. ἀκούσαντεσ ταῦτα ἐπήροντο·

ἢν δὲ γενώμεθά σοι φίλοι, τί ἡμῖν ἀξιώσεισ χρῆσθαι; ἀπεκρίνατο ὁ Κῦροσ εὖ ποιεῖν καὶ εὖ πάσχειν. ἐπηρώτων πάλιν οἱ Αἰγύπτιοι τίνα εὐεργεσίαν· πρὸσ τοῦτο εἶπεν ὁ Κῦροσ· μισθὸν μὲν ὑμῖν δοίην ἂν πλείονα ἢ νῦν ἐλαμβάνετε ὅσον ἂν χρόνον πόλεμοσ ᾖ· εἰρήνησ δὲ γενομένησ τῷ βουλομένῳ ὑμῶν μένειν παρ’ ἐμοὶ χώραν τε δώσω καὶ πόλεισ καὶ γυναῖκασ καὶ οἰκέτασ. ἀκούσαντεσ ταῦτα οἱ Αἰγύπτιοι τὸ μὲν ἐπὶ Κροῖσον συστρατεύειν ἀφελεῖν σφίσιν ἐδεήθησαν·

τούτῳ γὰρ μόνῳ γιγνώσκεσθαι ἔφασαν· τὰ δ’ ἄλλα συνομολογήσαντεσ ἔδοσαν πίστιν καὶ ἔλαβον. καὶ οἱ Αἰγύπτιοί τε οἱ καταμείναντεσ τότε ἔτι καὶ νῦν βασιλεῖ πιστοὶ διαμένουσι, Κῦρόσ τε πόλεισ αὐτοῖσ ἔδωκε, τὰσ μὲν ἄνω, αἳ ἔτι καὶ νῦν πόλεισ Αἰγυπτίων καλοῦνται, Λάρισαν δὲ καὶ Κυλλήνην παρὰ Κύμην πλησίον θαλάττησ, ἃσ ἔτι καὶ νῦν οἱ ἀπ’ ἐκείνων ἔχουσι.

ταῦτα δὲ διαπραξάμενοσ ὁ Κῦροσ ἤδη σκοταῖοσ ἀναγαγὼν ἐστρατοπεδεύσατο ἐν Θυμβράροισ. ἐν δὲ τῇ μάχῃ τῶν πολεμίων Αἰγύπτιοι μόνοι ηὐδοκίμησαν, τῶν δὲ σὺν Κύρῳ τὸ Περσῶν ἱππικὸν κράτιστον ἔδοξεν εἶναι·

ὥστ’ ἔτι καὶ νῦν διαμένει ἡ ὅπλισισ ἣν τότε Κῦροσ τοῖσ ἱππεῦσι κατεσκεύασεν. ηὐδοκίμησε δὲ ἰσχυρῶσ καὶ τὰ δρεπανηφόρα ἁρ́ματα·

ὥστε καὶ τοῦτο ἔτι καὶ νῦν διαμένει τὸ πολεμιστήριον τῷ ἀεὶ βασιλεύοντι. αἱ μέντοι κάμηλοι ἐφόβουν μόνον τοὺσ ἵππουσ, οὐ μέντοι κατέκαινόν γε οἱ ἐπ’ αὐτῶν ἱππεῖσ, οὐδ’ αὐτοί γε ἀπέθνῃσκον ὑπὸ ἱππέων·

οὐδεὶσ γὰρ ἵπποσ ἐπέλαζε. καὶ χρήσιμον μὲν ἐδόκει εἶναι·

ἀλλὰ γὰρ οὔτε τρέφειν οὐδεὶσ ἐθέλει καλὸσ κἀγαθὸσ κάμηλον ὥστ’ ἐποχεῖσθαι οὔτε μελετᾶν ὡσ πολεμήσων ἀπὸ τούτων. οὕτω δὴ ἀπολαβοῦσαι πάλιν τὸ ἑαυτῶν σχῆμα ἐν τοῖσ σκευοφόροισ διάγουσι.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Xenophon, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Ζ, chapter 1

(크세노폰, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Ζ, chapter 1)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION