호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기
πατρὸσ μὲν δὴ ὁ Κῦροσ λέγεται γενέσθαι Καμβύσου Περσῶν βασιλέωσ· ὁ δὲ Καμβύσησ οὗτοσ τοῦ Περσειδῶν γένουσ ἦν· οἱ δὲ Περσεῖδαι ἀπὸ Περσέωσ κλῄζονται· μητρὸσ δὲ ὁμολογεῖται Μανδάνησ γενέσθαι· ἡ δὲ Μανδάνη αὕτη Ἀστυάγουσ ἦν θυγάτηρ τοῦ Μήδων γενομένου βασιλέωσ. φῦναι δὲ ὁ Κῦροσ λέγεται καὶ ᾄδεται ἔτι καὶ νῦν ὑπὸ τῶν βαρβάρων εἶδοσ μὲν κάλλιστοσ, ψυχὴν δὲ φιλανθρωπότατοσ καὶ φιλομαθέστατοσ καὶ φιλοτιμότατοσ, ὥστε πάντα μὲν πόνον ἀνατλῆναι, πάντα δὲ κίνδυνον ὑπομεῖναι τοῦ ἐπαινεῖσθαι ἕνεκα. φύσιν μὲν δὴ τῆσ μορφῆσ καὶ τῆσ ψυχῆσ τοιαύτην ἔχων διαμνημονεύεται·
ἐπαιδεύθη γε μὴν ἐν Περσῶν νόμοισ· οὗτοι δὲ δοκοῦσιν οἱ νόμοι ἄρχεσθαι τοῦ κοινοῦ ἀγαθοῦ ἐπιμελούμενοι οὐκ ἔνθενπερ ἐν ταῖσ πλείσταισ πόλεσιν ἄρχονται. αἱ μὲν γὰρ πλεῖσται πόλεισ ἀφεῖσαι παιδεύειν ὅπωσ τισ ἐθέλει τοὺσ ἑαυτοῦ παῖδασ, καὶ αὐτοὺσ τοὺσ πρεσβυτέρουσ ὅπωσ ἐθέλουσι διάγειν, ἔπειτα προστάττουσιν αὐτοῖσ μὴ κλέπτειν μηδὲ ἁρπάζειν, μὴ βίᾳ εἰσ οἰκίαν παριέναι, μὴ παίειν ὃν μὴ δίκαιον, μὴ μοιχεύειν, μὴ ἀπειθεῖν ἄρχοντι, καὶ τἆλλα τὰ τοιαῦτα ὡσαύτωσ· ἢν δέ τισ τούτων τι παραβαίνῃ, ζημίαν αὐτοῖσ ἐπέθεσαν. οἱ δὲ Περσικοὶ νόμοι προλαβόντεσ ἐπιμέλονται ὅπωσ τὴν ἀρχὴν μὴ τοιοῦτοι ἔσονται οἱ πολῖται οἱοῖ πονηροῦ τινοσ ἢ αἰσχροῦ ἔργου ἐφίεσθαι.
ἐπιμέλονται δὲ ὧδε. ἔστιν αὐτοῖσ ἐλευθέρα ἀγορὰ καλουμένη, ἔνθα τά τε βασίλεια καὶ τἆλλα ἀρχεῖα πεποίηται. ἐντεῦθεν τὰ μὲν ὤνια καὶ οἱ ἀγοραῖοι καὶ αἱ τούτων φωναὶ καὶ ἀπειροκαλίαι ἀπελήλανται εἰσ ἄλλον τόπον, ὡσ μὴ μιγνύηται ἡ τούτων τύρβη τῇ τῶν πεπαιδευμένων εὐκοσμίᾳ. διῄρηται δὲ αὕτη ἡ ἀγορὰ ἡ περὶ τὰ ἀρχεῖα τέτταρα μέρη·
τούτων δ’ ἔστιν ἓν μὲν παισίν, ἓν δὲ ἐφήβοισ, ἄλλο τελείοισ ἀνδράσιν, ἄλλο τοῖσ ὑπὲρ τὰ στρατεύσιμα ἔτη γεγονόσι. νόμῳ δ’ εἰσ τὰσ ἑαυτῶν χώρασ ἕκαστοι τούτων πάρεισιν, οἱ μὲν παῖδεσ ἅμα τῇ ἡμέρᾳ καὶ οἱ τέλειοι ἄνδρεσ, οἱ δὲ γεραίτεροι ἡνίκ’ ἂν ἑκάστῳ προχωρῇ, πλὴν ἐν ταῖσ τεταγμέναισ ἡμέραισ, ἐν αἷσ αὐτοὺσ δεῖ παρεῖναι. οἱ δὲ ἔφηβοι καὶ κοιμῶνται περὶ τὰ ἀρχεῖα σὺν τοῖσ γυμνητικοῖσ ὅπλοισ πλὴν τῶν γεγαμηκότων· οὗτοι δὲ οὔτε ἐπιζητοῦνται, ἢν μὴ προρρηθῇ παρεῖναι, οὔτε πολλάκισ ἀπεῖναι καλόν. ἄρχοντεσ δ’ ἐφ’ ἑκάστῳ τούτων τῶν μερῶν εἰσι δώδεκα·
δώδεκα γὰρ καὶ Περσῶν φυλαὶ διῄρηνται. καὶ ἐπὶ μὲν τοῖσ παισὶν ἐκ τῶν γεραιτέρων ᾑρημένοι εἰσὶν οἳ ἂν δοκῶσι τοὺσ παῖδασ βελτίστουσ ἀποδεικνύναι· ἐπὶ δὲ τοῖσ ἐφήβοισ ἐκ τῶν τελείων ἀνδρῶν οἳ ἂν αὖ τοὺσ ἐφήβουσ βελτίστουσ δοκῶσι παρέχειν· ἐπὶ δὲ τοῖσ τελείοισ ἀνδράσιν οἳ ἂν δοκῶσι παρέχειν αὐτοὺσ μάλιστα τὰ τεταγμένα ποιοῦντασ καὶ τὰ παραγγελλόμενα ὑπὸ τῆσ μεγίστησ ἀρχῆσ· εἰσὶ δὲ καὶ τῶν γεραιτέρων προστάται ᾑρημένοι, οἳ προστατεύουσιν ὅπωσ καὶ οὗτοι τὰ καθήκοντα ἀποτελῶσιν. ἃ δὲ ἑκάστῃ ἡλικίᾳ προστέτακται ποιεῖν διηγησόμεθα, ὡσ μᾶλλον δῆλον γένηται ᾗ ἐπιμέλονται ὡσ ἂν βέλτιστοι εἰε͂ν οἱ πολῖται. οἱ μὲν δὴ παῖδεσ εἰσ τὰ διδασκαλεῖα φοιτῶντεσ διάγουσι μανθάνοντεσ δικαιοσύνην·
καὶ λέγουσιν ὅτι ἐπὶ τοῦτο ἔρχονται ὥσπερ παρ’ ἡμῖν ὅτι γράμματα μαθησόμενοι. οἱ δ’ ἄρχοντεσ αὐτῶν διατελοῦσι τὸ πλεῖστον τῆσ ἡμέρασ δικάζοντεσ αὐτοῖσ. γίγνεται γὰρ δὴ καὶ παισὶ πρὸσ ἀλλήλουσ ὥσπερ ἀνδράσιν ἐγκλήματα καὶ κλοπῆσ καὶ ἁρπαγῆσ καὶ βίασ καὶ ἀπάτησ καὶ κακολογίασ καὶ ἄλλων οἱών δὴ εἰκόσ. οὓσ δ’ ἂν γνῶσι τούτων τι ἀδικοῦντασ, τιμωροῦνται.
κολάζουσι δὲ καὶ ὃν ἂν ἀδίκωσ ἐγκαλοῦντα εὑρίσκωσι. δικάζουσι δὲ καὶ ἐγκλήματοσ οὗ ἕνεκα ἄνθρωποι μισοῦσι μὲν ἀλλήλουσ μάλιστα, δικάζονται δὲ ἥκιστα, ἀχαριστίασ, καὶ ὃν ἂν γνῶσι δυνάμενον μὲν χάριν ἀποδιδόναι, μὴ ἀποδιδόντα δέ, κολάζουσι καὶ τοῦτον ἰσχυρῶσ. οἰόνται γὰρ τοὺσ ἀχαρίστουσ καὶ περὶ θεοὺσ ἂν μάλιστα ἀμελῶσ ἔχειν καὶ περὶ γονέασ καὶ πατρίδα καὶ φίλουσ. ἕπεσθαι δὲ δοκεῖ μάλιστα τῇ ἀχαριστίᾳ ἡ ἀναισχυντία· καὶ γὰρ αὕτη μεγίστη δοκεῖ εἶναι ἐπὶ πάντα τὰ αἰσχρὰ ἡγεμών. διδάσκουσι δὲ τοὺσ παῖδασ καὶ σωφροσύνην·
μέγα δὲ συμβάλλεται εἰσ τὸ μανθάνειν σωφρονεῖν αὐτοὺσ ὅτι καὶ τοὺσ πρεσβυτέρουσ ὁρῶσιν ἀνὰ πᾶσαν ἡμέραν σωφρόνωσ διάγοντασ. διδάσκουσι δὲ αὐτοὺσ καὶ πείθεσθαι τοῖσ ἄρχουσι· μέγα δὲ καὶ εἰσ τοῦτο συμβάλλεται ὅτι ὁρῶσι τοὺσ πρεσβυτέρουσ πειθομένουσ τοῖσ ἄρχουσιν ἰσχυρῶσ. διδάσκουσι δὲ καὶ ἐγκράτειαν γαστρὸσ καὶ ποτοῦ· μέγα δὲ καὶ εἰσ τοῦτο συμβάλλεται ὅτι ὁρῶσι τοὺσ πρεσβυτέρουσ οὐ πρόσθεν ἀπιόντασ γαστρὸσ ἕνεκα πρὶν ἂν ἀφῶσιν οἱ ἄρχοντεσ, καὶ ὅτι οὐ παρὰ μητρὶ σιτοῦνται οἱ παῖδεσ, ἀλλὰ παρὰ τῷ διδασκάλῳ, ὅταν οἱ ἄρχοντεσ σημήνωσι. φέρονται δὲ οἴκοθεν σῖτον μὲν ἄρτον, ὄψον δὲ κάρδαμον, πιεῖν δέ, ἤν τισ διψῇ, κώθωνα, ὡσ ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ ἀρύσασθαι. πρὸσ δὲ τούτοισ μανθάνουσι καὶ τοξεύειν καὶ ἀκοντίζειν. μέχρι μὲν δὴ ἓξ ἢ ἑπτακαίδεκα ἐτῶν ἀπὸ γενεᾶσ οἱ παῖδεσ ταῦτα πράττουσιν, ἐκ τούτου δὲ εἰσ τοὺσ ἐφήβουσ ἐξέρχονται. οὗτοι δ’ αὖ οἱ ἔφηβοι διάγουσιν ὧδε.
δέκα ἔτη ἀφ’ οὗ ἂν ἐκ παίδων ἐξέλθωσι κοιμῶνται μὲν περὶ τὰ ἀρχεῖα, ὥσπερ προειρήκαμεν, καὶ φυλακῆσ ἕνεκα τῆσ πόλεωσ καὶ σωφροσύνησ· δοκεῖ γὰρ αὕτη ἡ ἡλικία μάλιστα ἐπιμελείασ δεῖσθαι· παρέχουσι δὲ καὶ τὴν ἡμέραν ἑαυτοὺσ τοῖσ ἄρχουσι χρῆσθαι ἤν τι δέωνται ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ. καὶ ὅταν μὲν δέῃ, πάντεσ μένουσι περὶ τὰ ἀρχεῖα· ὅταν δὲ ἐξίῃ βασιλεὺσ ἐπὶ θήραν, ἐξάγει τὴν ἡμίσειαν τῆσ φυλακῆσ· ποιεῖ δὲ τοῦτο πολλάκισ τοῦ μηνόσ. ἔχειν δὲ δεῖ τοὺσ ἐξιόντασ τόξα καὶ παρὰ τὴν φαρέτραν ἐν κολεῷ κοπίδα ἢ σάγαριν, ἔτι δὲ γέρρον καὶ παλτὰ δύο, ὥστε τὸ μὲν ἀφεῖναι, τῷ δ’, ἂν δέῃ, ἐκ χειρὸσ χρῆσθαι. διὰ τοῦτο δὲ δημοσίᾳ τοῦ θηρᾶν ἐπιμέλονται, καὶ βασιλεὺσ ὥσπερ καὶ ἐν πολέμῳ ἡγεμών ἐστιν αὐτοῖσ καὶ αὐτόσ τε θηρᾷ καὶ τῶν ἄλλων ἐπιμελεῖται ὅπωσ ἂν θηρῶσιν, ὅτι ἀληθεστάτη αὐτοῖσ δοκεῖ εἶναι αὕτη ἡ μελέτη τῶν πρὸσ τὸν πόλεμον.
καὶ γὰρ πρῲ ἀνίστασθαι ἐθίζει καὶ ψύχη καὶ θάλπη ἀνέχεσθαι, γυμνάζει δὲ καὶ ὁδοιπορίαισ καὶ δρόμοισ, ἀνάγκη δὲ καὶ τοξεῦσαι θηρίον καὶ ἀκοντίσαι ὅπου ἂν παραπίπτῃ. καὶ τὴν ψυχὴν δὲ πολλάκισ ἀνάγκη θήγεσθαι ὅταν τι τῶν ἀλκίμων θηρίων ἀνθιστῆται· παίειν μὲν γὰρ δήπου δεῖ τὸ ὁμόσε γιγνόμενον, φυλάξασθαι δὲ τὸ ἐπιφερόμενον· ὥστε οὐ ῥᾴδιον εὑρεῖν τί ἐν τῇ θήρᾳ ἄπεστι τῶν ἐν πολέμῳ παρόντων. ἐξέρχονται δὲ ἐπὶ τὴν θήραν ἄριστον ἔχοντεσ πλέον μέν, ὡσ τὸ εἰκόσ, τῶν παίδων, τἆλλα δὲ ὅμοιον.
καὶ θηρῶντεσ μὲν οὐκ ἂν ἀριστήσαιεν, ἢν δέ τι δεήσῃ ἢ θηρίου ἕνεκα ἐπικαταμεῖναι ἢ ἄλλωσ ἐθελήσωσι διατρῖψαι περὶ τὴν θήραν, τὸ οὖν ἄριστον τοῦτο δειπνήσαντεσ τὴν ὑστεραίαν αὖ θηρῶσι μέχρι δείπνου, καὶ μίαν ἄμφω τούτω τὼ ἡμέρα λογίζονται, ὅτι μιᾶσ ἡμέρασ σῖτον δαπανῶσι. τοῦτο δὲ ποιοῦσι τοῦ ἐθίζεσθαι ἕνεκα, ἵν’ ἐάν τι καὶ ἐν πολέμῳ δεήσῃ, δύνωνται ταὐτὸ ποιεῖν. καὶ ὄψον δὲ τοῦτο ἔχουσιν οἱ τηλικοῦτοι ὅ τι ἂν θηράσωσιν· εἰ δὲ μή, τὸ κάρδαμον. εἰ δέ τισ αὐτοὺσ οἰέται ἢ ἐσθίειν ἀηδῶσ, ὅταν κάρδαμον μόνον ἔχωσιν ἐπὶ τῷ σίτῳ, ἢ πίνειν ἀηδῶσ, ὅταν ὕδωρ πίνωσιν, ἀναμνησθήτω πῶσ μὲν ἡδὺ μᾶζα καὶ ἄρτοσ πεινῶντι φαγεῖν, πῶσ δὲ ἡδὺ ὕδωρ πιεῖν διψῶντι. αἱ δ’ αὖ μένουσαι φυλαὶ διατρίβουσι μελετῶσαι τά τε ἄλλα ἃ παῖδεσ ὄντεσ ἔμαθον καὶ τοξεύειν καὶ ἀκοντίζειν, καὶ διαγωνιζόμενοι ταῦτα πρὸσ ἀλλήλουσ διατελοῦσιν.
εἰσὶ δὲ καὶ δημόσιοι τούτων ἀγῶνεσ καὶ ἆθλα προτίθεται· ἐν ᾗ δ’ ἂν τῶν φυλῶν πλεῖστοι ὦσι δαημονέστατοι καὶ ἀνδρικώτατοι καὶ εὐπιστότατοι, ἐπαινοῦσιν οἱ πολῖται καὶ τιμῶσιν οὐ μόνον τὸν νῦν ἄρχοντα αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ ὅστισ αὐτοὺσ παῖδασ ὄντασ ἐπαίδευσε. χρῶνται δὲ τοῖσ μένουσι τῶν ἐφήβων αἱ ἀρχαί, ἤν τι ἢ φρουρῆσαι δεήσῃ ἢ κακούργουσ ἐρευνῆσαι ἢ λῃστὰσ ὑποδραμεῖν ἢ καὶ ἄλλο τι ὅσα ἰσχύοσ ἢ τάχουσ ἔργα ἐστί. ταῦτα μὲν δὴ οἱ ἔφηβοι πράττουσιν. ἐπειδὰν δὲ τὰ δέκα ἔτη διατελέσωσιν, ἐξέρχονται εἰσ τοὺσ τελείουσ ἄνδρασ. ἀφ’ οὗ δ’ ἂν ἐξέλθωσι χρόνου οὗτοι αὖ πέντε καὶ εἴκοσιν ἔτη διάγουσιν ὧδε.
πρῶτον μὲν ὥσπερ οἱ ἔφηβοι παρέχουσιν ἑαυτοὺσ ταῖσ ἀρχαῖσ χρῆσθαι, ἤν τι δέῃ ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ, ὅσα φρονούντων τε ἤδη ἔργα ἐστὶ καὶ ἔτι δυναμένων. ἢν δέ ποι δέῃ στρατεύεσθαι, τόξα μὲν οἱ οὕτω πεπαιδευμένοι οὐκέτι ἔχοντεσ οὐδὲ παλτὰ στρατεύονται, τὰ δὲ ἀγχέμαχα ὅπλα καλούμενα, θώρακά τε περὶ τοῖσ στέρνοισ καὶ γέρρον ἐν τῇ ἀριστερᾷ, οἱο͂́νπερ γράφονται οἱ Πέρσαι ἔχοντεσ, ἐν δὲ τῇ δεξιᾷ μάχαιραν ἢ κοπίδα. καὶ αἱ ἀρχαὶ δὲ πᾶσαι ἐκ τούτων καθίστανται πλὴν οἱ τῶν παίδων διδάσκαλοι. ἐπειδὰν δὲ τὰ πέντε καὶ εἴκοσιν ἔτη διατελέσωσιν, εἰήσαν μὲν ἂν οὗτοι πλέον τι γεγονότεσ ἢ τὰ πεντήκοντα ἔτη ἀπὸ γενεᾶσ· ἐξέρχονται δὲ τηνικαῦτα εἰσ τοὺσ γεραιτέρουσ ὄντασ τε καὶ καλουμένουσ. οἱ δ’ αὖ γεραίτεροι οὗτοι στρατεύονται μὲν οὐκέτι ἔξω τῆσ ἑαυτῶν, οἴκοι δὲ μένοντεσ δικάζουσι τά τε κοινὰ καὶ τὰ ἴδια πάντα.
καὶ θανάτου δὲ οὗτοι κρίνουσι, καὶ τὰσ ἀρχὰσ οὗτοι πάσασ αἱροῦνται· καὶ ἤν τισ ἢ ἐν ἐφήβοισ ἢ ἐν τελείοισ ἀνδράσιν ἐλλίπῃ τι τῶν νομίμων, φαίνουσι μὲν οἱ φύλαρχοι ἕκαστοι καὶ τῶν ἄλλων ὁ βουλόμενοσ, οἱ δὲ γεραίτεροι ἀκούσαντεσ ἐκκρίνουσιν· ὁ δὲ ἐκκριθεὶσ ἄτιμοσ διατελεῖ τὸν λοιπὸν βίον. ἵνα δὲ σαφέστερον δηλωθῇ πᾶσα ἡ Περσῶν πολιτεία, μικρὸν ἐπάνειμι·
καὶ ἡ πολιτεία αὕτη, ᾗ οἰόνται χρώμενοι βέλτιστοι ἂν εἶναι. νῦν γὰρ ἐν βραχυτάτῳ ἂν δηλωθείη διὰ τὰ προειρημένα. λέγονται μὲν γὰρ Πέρσαι ἀμφὶ τὰσ δώδεκα μυριάδασ εἶναι· τούτων δ’ οὐδεὶσ ἀπελήλαται νόμῳ τιμῶν καὶ ἀρχῶν, ἀλλ’ ἔξεστι πᾶσι Πέρσαισ πέμπειν τοὺσ ἑαυτῶν παῖδασ εἰσ τὰ κοινὰ τῆσ δικαιοσύνησ διδασκαλεῖα. ἀλλ’ οἱ μὲν δυνάμενοι τρέφειν τοὺσ παῖδασ ἀργοῦντασ πέμπουσιν, οἱ δὲ μὴ δυνάμενοι οὐ πέμπουσιν. οἳ δ’ ἂν παιδευθῶσι παρὰ τοῖσ δημοσίοισ διδασκάλοισ, ἔξεστιν αὐτοῖσ ἐν τοῖσ ἐφήβοισ νεανισκεύεσθαι, τοῖσ δὲ μὴ διαπαιδευθεῖσιν οὕτωσ οὐκ ἔξεστιν. οἳ δ’ ἂν αὖ ἐν τοῖσ ἐφήβοισ διατελέσωσι τὰ νόμιμα ποιοῦντεσ, ἔξεστι τούτοισ εἰσ τοὺσ τελείουσ ἄνδρασ συναλίζεσθαι καὶ ἀρχῶν καὶ τιμῶν μετέχειν, οἳ δ’ ἂν μὴ διαγένωνται ἐν τοῖσ ἐφήβοισ, οὐκ εἰσέρχονται εἰσ τοὺσ τελείουσ. οἳ δ’ ἂν αὖ ἐν τοῖσ τελείοισ διαγένωνται ἀνεπίληπτοι, οὗτοι τῶν γεραιτέρων γίγνονται. οὕτω μὲν δὴ οἱ γεραίτεροι διὰ πάντων τῶν καλῶν ἐληλυθότεσ καθίστανται· καὶ νῦν δὲ ἔτι ἐμμένει μαρτύρια καὶ τῆσ μετρίασ διαίτησ αὐτῶν καὶ τοῦ ἐκπονεῖσθαι τὴν δίαιταν.
αἰσχρὸν μὲν γὰρ ἔτι καὶ νῦν ἐστι Πέρσαισ καὶ τὸ πτύειν καὶ τὸ ἀπομύττεσθαι καὶ τὸ φύσησ μεστοὺσ φαίνεσθαι, αἰσχρὸν δέ ἐστι καὶ τὸ ἰόντα ποι φανερὸν γενέσθαι ἢ τοῦ οὐρῆσαι ἕνεκα ἢ καὶ ἄλλου τινὸσ τοιούτου. ταῦτα δὲ οὐκ ἂν ἐδύναντο ποιεῖν, εἰ μὴ καὶ διαίτῃ μετρίᾳ ἐχρῶντο καὶ τὸ ὑγρὸν ἐκπονοῦντεσ ἀνήλισκον, ὥστε ἄλλῃ πῃ ἀποχωρεῖν. ταῦτα μὲν δὴ κατὰ πάντων Περσῶν ἔχομεν λέγειν· οὗ δ’ ἕνεκα ὁ λόγοσ ὡρμήθη, νῦν λέξομεν τὰσ Κύρου πράξεισ ἀρξάμενοι ἀπὸ παιδόσ.
호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기