헬라어 문장 검색 - ΧενοπήΞψροπαέ1́4́

(크세노폰, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Α, chapter 4)

τοιαῦτα μὲν δὴ πολλὰ ἐλάλει ὁ Κῦροσ· τέλοσ δὲ ἡ μὲν μήτηρ ἀπῆλθε, Κῦροσ δὲ κατέμεινε καὶ αὐτοῦ ἐτρέφετο. καὶ ταχὺ μὲν τοῖσ ἡλικιώταισ συνεκέκρατο ὥστε οἰκείωσ διακεῖσθαι, ταχὺ δὲ τοὺσ πατέρασ αὐτῶν ἀνήρτητο, προσιὼν καὶ ἔνδηλοσ ὢν ὅτι ἠσπάζετο αὐτῶν τοὺσ υἱεῖσ, ὥστε εἴ τι τοῦ βασιλέωσ δέοιντο, τοὺσ παῖδασ ἐκέλευον τοῦ Κύρου δεῖσθαι διαπράξασθαι σφίσιν, ὁ δὲ Κῦροσ, ὅ τι δέοιντο αὐτοῦ οἱ παῖδεσ, διὰ τὴν φιλανθρωπίαν καὶ φιλοτιμίαν περὶ παντὸσ ἐποιεῖτο διαπράττεσθαι, καὶ ὁ Ἀστυάγησ δὲ ὅ τι δέοιτο αὐτοῦ ὁ Κῦροσ οὐδὲν ἐδύνατο ἀντέχειν μὴ οὐ χαρίζεσθαι. καὶ γὰρ ἀσθενήσαντοσ αὐτοῦ οὐδέποτε ἀπέλειπε τὸν πάππον οὐδὲ κλαίων ποτὲ ἐπαύετο, ἀλλὰ δῆλοσ ἦν πᾶσιν ὅτι ὑπερεφοβεῖτο μή οἱ ὁ πάπποσ ἀποθάνῃ·

καὶ γὰρ ἐκ νυκτὸσ εἴ τινοσ δέοιτο Ἀστυάγησ, πρῶτοσ ᾐσθάνετο Κῦροσ καὶ πάντων ἀοκνότατα ἀνεπήδα ὑπηρετήσων ὅ τι οἰοίτο χαριεῖσθαι, ὥστε παντάπασιν ἀνεκτήσατο τὸν Ἀστυάγην. καὶ ἦν μὲν ἴσωσ πολυλογώτεροσ, ἅμα μὲν διὰ τὴν παιδείαν, ὅτι ἠναγκάζετο ὑπὸ τοῦ διδασκάλου καὶ διδόναι λόγον ὧν ἐποίει καὶ λαμβάνειν παρ’ ἄλλων, ὁπότε δικάζοι, ἔτι δὲ καὶ διὰ τὸ φιλομαθὴσ εἶναι πολλὰ μὲν αὐτὸσ ἀεὶ τοὺσ παρόντασ ἀνηρώτα πῶσ ἔχοντα τυγχάνοι, καὶ ὅσα αὐτὸσ ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο, διὰ τὸ ἀγχίνουσ εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο, ὥστ’ ἐκ πάντων τούτων ἡ πολυλογία συνελέγετο αὐτῷ·

ἀλλ’ ὥσπερ γὰρ ἐν σώματι, ὅσοι νέοι ὄντεσ μέγεθοσ ἔλαβον, ὅμωσ ἐμφαίνεται τὸ νεαρὸν αὐτοῖσ ὃ κατηγορεῖ τὴν ὀλιγοετίαν, οὕτω καὶ Κύρου ἐκ τῆσ πολυλογίασ οὐ θράσοσ διεφαίνετο, ἀλλ’ ἁπλότησ καὶ φιλοστοργία, ὥστ’ ἐπεθύμει ἄν τισ ἔτι πλείω αὐτοῦ ἀκούειν ἢ σιωπῶντι παρεῖναι. ὡσ δὲ προῆγεν αὐτὸν ὁ χρόνοσ σὺν τῷ μεγέθει εἰσ ὡρ́αν τοῦ πρόσηβον γενέσθαι, ἐν τούτῳ δὴ τοῖσ μὲν λόγοισ μανοτέροισ ἐχρῆτο καὶ τῇ φωνῇ ἡσυχαιτέρᾳ, αἰδοῦσ δ’ ἐνεπίμπλατο ὥστε καὶ ἐρυθραίνεσθαι ὁπότε συντυγχάνοι τοῖσ πρεσβυτέροισ, καὶ τὸ σκυλακῶδεσ τὸ πᾶσιν ὁμοίωσ προσπίπτειν οὐκέθ’ ὁμοίωσ προπετὲσ εἶχεν.

οὕτω δὴ ἡσυχαίτεροσ μὲν ἦν, ἐν δὲ ταῖσ συνουσίαισ πάμπαν ἐπίχαρισ. καὶ γὰρ ὅσα διαγωνίζονται πολλάκισ ἥλικεσ πρὸσ ἀλλήλουσ, οὐχ ἃ κρείττων ᾔδει ὤν, ταῦτα προυκαλεῖτο τοὺσ συνόντασ, ἀλλ’ ἅπερ εὖ ᾔδει ἑαυτὸν ἥττονα ὄντα, ἐξῆρχε, φάσκων κάλλιον αὐτῶν ποιήσειν, καὶ κατῆρχεν ἤδη ἀναπηδῶν ἐπὶ τοὺσ ἵππουσ ἢ διατοξευσόμενοσ ἢ διακοντιούμενοσ ἀπὸ τῶν ἵππων οὔπω πάνυ ἔποχοσ ὤν, ἡττώμενοσ δὲ αὐτὸσ ἐφ’ ἑαυτῷ μάλιστα ἐγέλα. ὡσ δ’ οὐκ ἀπεδίδρασκεν ἐκ τοῦ ἡττᾶσθαι εἰσ τὸ μὴ ποιεῖν ὃ ἡττῷτο, ἀλλ’ ἐκαλινδεῖτο ἐν τῷ πειρᾶσθαι αὖθισ βέλτιον ποιεῖν, ταχὺ μὲν εἰσ τὸ ἴσον ἀφίκετο τῇ ἱππικῇ τοῖσ ἥλιξι, ταχὺ δὲ παρῄει διὰ τὸ ἐρᾶν τοῦ ἔργου, ταχὺ δὲ τὰ ἐν τῷ παραδείσῳ θηρία ἀνηλώκει διώκων καὶ βάλλων καὶ κατακαίνων, ὥστε ὁ Ἀστυάγησ οὐκέτ’ εἶχεν αὐτῷ συλλέγειν θηρία.

καὶ ὁ Κῦροσ αἰσθόμενοσ ὅτι βουλόμενοσ οὐ δύναιτό οἱ ζῶντα πολλὰ παρέχειν, ἔλεγε πρὸσ αὐτόν· ὦ πάππε, τί σε δεῖ θηρία ζητοῦντα πράγματ’ ἔχειν; ἀλλ’ ἐὰν ἐμὲ ἐκπέμπῃσ ἐπὶ θήραν σὺν τῷ θείῳ, νομιῶ ὅσα ἂν ἴδω θηρία, ἐμοὶ ταῦτα τρέφεσθαι. ἐπιθυμῶν δὲ σφόδρα ἐξιέναι ἐπὶ τὴν θήραν οὐκέτι ὁμοίωσ λιπαρεῖν ἐδύνατο ὥσπερ παῖσ ὤν, ἀλλ’ ὀκνηρότερον προσῄει.

καὶ ἃ πρόσθεν τῷ Σάκᾳ ἐμέμφετο ὅτι οὐ παρίει αὐτὸν πρὸσ τὸν πάππον, αὐτὸσ ἤδη Σάκασ ἑαυτῷ ἐγίγνετο· οὐ γὰρ προσῄει, εἰ μὴ ἴδοι εἰ καιρὸσ εἰή, καὶ τοῦ Σάκα ἐδεῖτο πάντωσ σημαίνειν αὐτῷ ὁπότε ἐγχωροίη καὶ ὁπότε καιρὸσ εἰή· ὥστε ὁ Σάκασ ὑπερεφίλει ἤδη καὶ οἱ ἄλλοι πάντεσ. ἐπεὶ δ’ οὖν ἔγνω ὁ Ἀστυάγησ σφόδρα αὐτὸν ἐπιθυμοῦντα ἔξω θηρᾶν, ἐκπέμπει αὐτὸν σὺν τῷ θείῳ καὶ φύλακασ συμπέμπει ἐφ’ ἵππων πρεσβυτέρουσ, ὅπωσ ἀπὸ τῶν δυσχωριῶν φυλάττοιεν αὐτὸν καὶ εἰ τῶν ἀγρίων τι φανείη θηρίων.

ὁ οὖν Κῦροσ τῶν ἑπομένων προθύμωσ ἐπυνθάνετο ποίοισ οὐ χρὴ θηρίοισ πελάζειν καὶ ποῖα χρὴ θαρροῦντα διώκειν. οἱ δ’ ἔλεγον ὅτι ἄρκτοι τε πολλοὺσ ἤδη πλησιάσαντασ διέφθειραν καὶ κάπροι καὶ λέοντεσ καὶ παρδάλεισ, αἱ δὲ ἔλαφοι καὶ δορκάδεσ καὶ οἱ ἄγριοι οἰε͂σ καὶ οἱ ὄνοι οἱ ἄγριοι ἀσινεῖσ εἰσιν. ἔλεγον δὲ καὶ τοῦτο, τὰσ δυσχωρίασ ὅτι δέοι φυλάττεσθαι οὐδὲν ἧττον ἢ τὰ θηρία· πολλοὺσ γὰρ ἤδη αὐτοῖσ τοῖσ ἵπποισ κατακρημνισθῆναι. καὶ ὁ Κῦροσ πάντα ταῦτα ἐμάνθανε προθύμωσ·

ὡσ δὲ εἶδεν ἔλαφον ἐκπηδήσασαν, πάντων ἐπιλαθόμενοσ ὧν ἤκουσεν ἐδίωκεν οὐδὲν ἄλλο ὁρῶν ἢ ὅπῃ ἔφευγε. καί πωσ διαπηδῶν αὐτῷ ὁ ἵπποσ πίπτει εἰσ γόνατα, καὶ μικροῦ κἀκεῖνον ἐξετραχήλισεν. οὐ μὴν ἀλλ’ ἐπέμεινεν ὁ Κῦροσ μόλισ πωσ, καὶ ὁ ἵπποσ ἐξανέστη. ὡσ δ’ εἰσ τὸ πεδίον ἦλθεν, ἀκοντίσασ καταβάλλει τὴν ἔλαφον, καλόν τι χρῆμα καὶ μέγα. καὶ ὁ μὲν δὴ ὑπερέχαιρεν· οἱ δὲ φύλακεσ προσελάσαντεσ ἐλοιδόρουν αὐτὸν καὶ ἔλεγον εἰσ οἱο͂ν κίνδυνον ἔλθοι, καὶ ἔφασαν κατερεῖν αὐτοῦ. ὁ οὖν Κῦροσ εἱστήκει καταβεβηκώσ, καὶ ἀκούων ταῦτα ἠνιᾶτο. ὡσ δ’ ᾔσθετο κραυγῆσ, ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὸν ἵππον ὥσπερ ἐνθουσιῶν, καὶ ὡσ εἶδεν ἐκ τοῦ ἀντίου κάπρον προσφερόμενον, ἀντίοσ ἐλαύνει καὶ διατεινάμενοσ εὐστόχωσ βάλλει εἰσ τὸ μέτωπον καὶ κατέσχε τὸν κάπρον. ἐνταῦθα μέντοι ἤδη καὶ ὁ θεῖοσ αὐτῷ ἐλοιδορεῖτο, τὴν θρασύτητα ὁρῶν.

ὁ δ’ αὐτοῦ λοιδορουμένου ὅμωσ ἐδεῖτο ὅσα αὐτὸσ ἔλαβε, ταῦτα ἐᾶσαι εἰσκομίσαντα δοῦναι τῷ πάππῳ. τὸν δὲ θεῖον εἰπεῖν φασιν· ἀλλ’ ἢν αἴσθηται ὅτι ἐδίωκεσ, οὐ σοὶ μόνον λοιδορήσεται, ἀλλὰ καὶ ἐμοί, ὅτι σε εἰών. καὶ ἢν βούληται, φάναι αὐτόν, μαστιγωσάτω, ἐπειδάν γε ἐγὼ δῶ αὐτῷ. καὶ σύγε, ὅ τι βούλει, ἔφη, ὦ θεῖε, τιμωρησάμενοσ τοῦτο ὅμωσ χάρισαί μοι. καὶ ὁ Κυαξάρησ μέντοι τελευτῶν εἶπε· ποίει ὅπωσ βούλει· σὺ γὰρ νῦν γε ἡμῶν ἐοίκασ βασιλεὺσ εἶναι. οὕτω δὴ ὁ Κῦροσ εἰσκομίσασ τὰ θηρία ἐδίδου τε τῷ πάππῳ καὶ ἔλεγεν ὅτι αὐτὸσ ταῦτα θηράσειεν ἐκείνῳ.

καὶ τὰ ἀκόντια ἐπεδείκνυ μὲν οὔ, κατέθηκε δὲ ᾑματωμένα ὅπου ᾤετο τὸν πάππον ὄψεσθαι. ὁ δὲ Ἀστυάγησ ἄρα εἶπεν· ἀλλ’, ὦ παῖ, δέχομαι μὲν ἔγωγε ἡδέωσ ὅσα σὺ δίδωσ, οὐ μέντοι δέομαί γε τούτων οὐδενόσ, ὥστε σε κινδυνεύειν. καὶ ὁ Κῦροσ ἔφη· εἰ τοίνυν μὴ σὺ δέῃ, ἱκετεύω, ὦ πάππε, ἐμοὶ δὸσ αὐτά, ὅπωσ τοῖσ ἡλικιώταισ ἐγὼ διαδῶ. ἀλλ’, ὦ παῖ, ἔφη ὁ Ἀστυάγησ, καὶ ταῦτα λαβὼν διαδίδου ὅτῳ σὺ βούλει καὶ τῶν ἄλλων ὁπόσα θέλεισ. καὶ ὁ Κῦροσ λαβὼν ἐδίδου τε ἄρασ τοῖσ παισὶ καὶ ἅμα ἔλεγεν·

καὶ ῥᾳδίωσ γ’ ἄν, ἔφασαν, εἰ Ἀστυάγησ κελεύοι. ὦ παῖδεσ, ὡσ ἄρα ἐφλυαροῦμεν ὅτε τὰ ἐν τῷ παραδείσῳ θηρία ἐθηρῶμεν· ὅμοιον ἔμοιγε δοκεῖ εἶναι οἱο͂́νπερ εἴ τισ δεδεμένα ζῷα θηρῴη. πρῶτον μὲν γὰρ ἐν μικρῷ χωρίῳ ἦν, ἔπειτα λεπτὰ καὶ ψωραλέα, καὶ τὸ μὲν αὐτῶν χωλὸν ἦν, τὸ δὲ κολοβόν· τὰ δ’ ἐν τοῖσ ὄρεσι καὶ λειμῶσι θηρία ὡσ μὲν καλά, ὡσ δὲ μεγάλα, ὡσ δὲ λιπαρὰ ἐφαίνετο. καὶ αἱ μὲν ἔλαφοι ὥσπερ πτηναὶ ἥλλοντο πρὸσ τὸν οὐρανόν, οἱ δὲ κάπροι ὥσπερ τοὺσ ἄνδρασ φασὶ τοὺσ ἀνδρείουσ ὁμόσε ἐφέροντο· ὑπὸ δὲ τῆσ πλατύτητοσ οὐδὲ ἁμαρτεῖν οἱο͂́ν τ’ ἦν αὐτῶν· καλλίω δή, ἔφη, ἔμοιγε δοκεῖ καὶ τεθνηκότα εἶναι ταῦτα ἢ ζῶντα ἐκεῖνα τὰ περιῳκοδομημένα. ἀλλ’ ἆρα ἄν, ἔφη, ἀφεῖεν καὶ ὑμᾶσ οἱ πατέρεσ ἐπὶ θήραν; καὶ ὁ Κῦροσ εἶπε·

τίσ οὖν ἂν ἡμῖν Ἀστυάγει μνησθείη; τίσ γὰρ ἄν, ἔφασαν, σοῦ γε ἱκανώτεροσ πεῖσαι; ἀλλὰ μὰ τὸν Δία, ἔφη, ἐγὼ μὲν οὐκ οἶδ’ ὅστισ ἄνθρωποσ γεγένημαι· οὐδὲ γὰρ οἱο͂́σ τ’ εἰμὶ λέγειν ἔγωγε οὐδ’ ἀναβλέπειν πρὸσ τὸν πάππον ἐκ τοῦ ἴσου ἔτι δύναμαι. ἢν δὲ τοσοῦτον ἐπιδιδῶ, δέδοικα, ἔφη, μὴ παντάπασι βλάξ τισ καὶ ἠλίθιοσ γένωμαι· παιδάριον δ’ ὢν δεινότατοσ λαλεῖν ἐδόκουν εἶναι. καὶ οἱ παῖδεσ εἶπον· πονηρὸν λέγεισ τὸ πρᾶγμα, εἰ μηδ’ ὑπὲρ ἡμῶν ἄν τι δέῃ δυνήσῃ πράττειν, ἀλλ’ ἄλλου τινὸσ τὸ ἐπὶ σὲ ἀνάγκη ἔσται δεῖσθαι ἡμᾶσ. ἀκούσασ δὲ ταῦτα ὁ Κῦροσ ἐδήχθη, καὶ σιγῇ ἀπελθὼν διακελευσάμενοσ ἑαυτῷ τολμᾶν εἰσῆλθεν, ἐπιβουλεύσασ ὅπωσ ἂν ἀλυπότατα εἴποι πρὸσ τὸν πάππον καὶ διαπράξειεν αὑτῷ τε καὶ τοῖσ παισὶν ὧν ἐδέοντο.

ἤρξατο οὖν ὧδε. εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ πάππε, ἤν τισ ἀποδρᾷ σε τῶν οἰκετῶν καὶ λάβῃσ αὐτόν, τί αὐτῷ χρήσῃ;

τί ἄλλο, ἔφη, ἢ δήσασ ἐργάζεσθαι ἀναγκάσω; ἢν δὲ αὐτόματοσ πάλιν ἔλθῃ, πῶσ ποιήσεισ; τί δέ, ἔφη, εἰ μὴ μαστιγώσασ γε, ἵνα μὴ αὖθισ τοῦτο ποιῇ, ἐξ ἀρχῆσ χρήσομαι; ὡρ́α ἄν, ἔφη ὁ Κῦροσ, σοὶ παρασκευάζεσθαι εἰή ὅτῳ μαστιγώσεισ με, ὡσ βουλεύομαί γε ὅπωσ σε ἀποδρῶ λαβὼν τοὺσ ἡλικιώτασ ἐπὶ θήραν. καὶ ὁ Ἀστυάγησ, καλῶσ, ἔφη, ἐποίησασ προειπών· ἔνδοθεν γάρ, ἔφη, ἀπαγορεύω σοι μὴ κινεῖσθαι. χαρίεν γάρ, ἔφη, εἰ ἕνεκα κρεαδίων τῇ θυγατρὶ τὸν παῖδα ἀποβουκολήσαιμι. ἀκούσασ ταῦτα ὁ Κῦροσ ἐπείθετο μὲν καὶ ἔμεινεν, ἀνιαρὸσ δὲ καὶ σκυθρωπὸσ ὢν σιωπῇ διῆγεν.

ὁ μέντοι Ἀστυάγησ ἐπεὶ ἔγνω αὐτὸν λυπούμενον ἰσχυρῶσ, βουλόμενοσ αὐτῷ χαρίζεσθαι ἐξάγει ἐπὶ θήραν, καὶ πεζοὺσ πολλοὺσ καὶ ἱππέασ συναλίσασ καὶ τοὺσ παῖδασ καὶ συνελάσασ εἰσ τὰ ἱππάσιμα χωρία τὰ θηρία ἐποίησε μεγάλην θήραν. καὶ βασιλικῶσ δὴ παρὼν αὐτὸσ ἀπηγόρευε μηδένα βάλλειν, πρὶν Κῦροσ ἐμπλησθείη θηρῶν. ὁ δὲ Κῦροσ οὐκ εἰά κωλύειν, ἀλλ’, εἰ βούλει, ἔφη, ὦ πάππε, ἡδέωσ με θηρᾶν, ἄφεσ τοὺσ κατ’ ἐμὲ πάντασ διώκειν καὶ διαγωνίζεσθαι ὅπωσ <ἂν> ἕκαστοσ κράτιστα δύναιτο. ἐνταῦθα δὴ ὁ Ἀστυάγησ ἀφίησι, καὶ στὰσ ἐθεᾶτο ἁμιλλωμένουσ ἐπὶ τὰ θηρία καὶ φιλονικοῦντασ καὶ διώκοντασ καὶ ἀκοντίζοντασ.

καὶ Κύρῳ ἥδετο οὐ δυναμένῳ σιγᾶν ὑπὸ τῆσ ἡδονῆσ, ἀλλ’ ὥσπερ σκύλακι γενναίῳ ἀνακλάζοντι, ὁπότε πλησιάζοι θηρίῳ, καὶ παρακαλοῦντι ὀνομαστὶ ἕκαστον. καὶ τοῦ μὲν καταγελῶντα αὐτὸν ὁρῶν ηὐφραίνετο, τὸν δέ τινα καὶ ἐπαινοῦντα αὐτὸν ᾐσθάνετο οὐδ’ ὁπωστιοῦν φθονερῶσ. τέλοσ δ’ οὖν πολλὰ θηρία ἔχων ὁ Ἀστυάγησ ἀπῄει. καὶ τὸ λοιπὸν οὕτωσ ἥσθη τῇ τότε θήρᾳ ὥστε ἀεὶ ὁπότε οἱο͂́ν τ’ εἰή συνεξῄει τῷ Κύρῳ καὶ ἄλλουσ τε πολλοὺσ παρελάμβανε καὶ τοὺσ παῖδασ, Κύρου ἕνεκα. τὸν μὲν δὴ πλεῖστον χρόνον οὕτω διῆγεν ὁ Κῦροσ, πᾶσιν ἡδονῆσ μὲν καὶ ἀγαθοῦ τινοσ συναίτιοσ ὤν, κακοῦ δὲ οὐδενόσ. ἀμφὶ δὲ τὰ πέντε ἢ ἑκκαίδεκα ἔτη γενομένου αὐτοῦ ὁ υἱὸσ τοῦ Ἀσσυρίων βασιλέωσ γαμεῖν μέλλων ἐπεθύμησε <καὶ> αὐτὸσ θηρᾶσαι ἐσ τοῦτον τὸν χρόνον.

ἀκούων οὖν ἐν τοῖσ μεθορίοισ τοῖσ τε αὑτῶν καὶ τοῖσ Μήδων πολλὰ θηρία εἶναι ἀθήρευτα διὰ τὸν πόλεμον, ἐνταῦθα ἐπεθύμησεν ἐξελθεῖν. ὅπωσ οὖν ἀσφαλῶσ θηρῴη, ἱππέασ τε προσέλαβε πολλοὺσ καὶ πελταστάσ, οἵτινεσ ἔμελλον αὐτῷ ἐκ τῶν λασίων τὰ θηρία ἐξελᾶν ἐσ τὰ ἐργάσιμά τε καὶ εὐήλατα. ἀφικόμενοσ δὲ ὅπου ἦν αὐτοῖσ τὰ φρούρια καὶ ἡ φυλακή, ἐνταῦθα ἐδειπνοποιεῖτο, ὡσ πρῲ τῇ ὑστεραίᾳ θηράσων. ἤδη δὲ ἑσπέρασ γενομένησ ἡ διαδοχὴ τῇ πρόσθεν φυλακῇ ἔρχεται ἐκ πόλεωσ καὶ ἱππεῖσ καὶ πεζοί.

ἔδοξεν οὖν αὐτῷ πολλὴ στρατιὰ παρεῖναι· δύο γὰρ ὁμοῦ ἦσαν φυλακαί, πολλούσ τε αὐτὸσ ἧκεν ἔχων ἱππέασ καὶ πεζούσ. ἐβουλεύσατο οὖν κράτιστον εἶναι λεηλατῆσαι ἐκ τῆσ Μηδικῆσ, καὶ λαμπρότερόν τ’ ἂν φανῆναι τὸ ἔργον τῆσ θήρασ καὶ ἱερείων ἂν πολλὴν ἀφθονίαν ἐνόμιζε γενέσθαι. οὕτω δὴ πρῲ ἀναστὰσ ἦγε τὸ στράτευμα, καὶ τοὺσ μὲν πεζοὺσ κατέλιπεν ἁθρόουσ ἐν τοῖσ μεθορίοισ, αὐτὸσ δὲ τοῖσ ἵπποισ προσελάσασ πρὸσ τὰ τῶν Μήδων φρούρια, τοὺσ μὲν βελτίστουσ καὶ πλείστουσ ἔχων μεθ’ ἑαυτοῦ ἐνταῦθα κατέμεινεν, ὡσ μὴ βοηθοῖεν οἱ φρουροὶ τῶν Μήδων ἐπὶ τοὺσ καταθέοντασ, τοὺσ δ’ ἐπιτηδείουσ ἀφῆκε κατὰ φυλὰσ ἄλλουσ ἄλλοσε καταθεῖν, καὶ ἐκέλευε περιβαλλομένουσ ὅτῳ τισ ἐπιτυγχάνοι ἐλαύνειν πρὸσ ἑαυτόν. οἱ μὲν δὴ ταῦτα ἔπραττον. σημανθέντων δὲ τῷ Ἀστυάγει ὅτι πολέμιοί εἰσιν ἐν τῇ χώρᾳ, ἐξεβοήθει καὶ αὐτὸσ πρὸσ τὰ ὁρ́ια σὺν τοῖσ περὶ αὐτὸν καὶ ὁ υἱὸσ αὐτοῦ ὡσαύτωσ σὺν τοῖσ παρατυχοῦσιν ἱππόταισ, καὶ τοῖσ ἄλλοισ δὲ ἐσήμαινε πᾶσιν ἐκβοηθεῖν.

ὡσ δὲ εἶδον πολλοὺσ ἀνθρώπουσ τῶν Ἀσσυρίων συντεταγμένουσ καὶ τοὺσ ἱππέασ ἡσυχίαν ἔχοντασ, ἔστησαν καὶ οἱ Μῆδοι. ὁ δὲ Κῦροσ ὁρῶν ἐκβοηθοῦντασ καὶ τοὺσ ἄλλουσ πασσυδί, ἐκβοηθεῖ καὶ αὐτὸσ πρῶτον τότε ὅπλα ἐνδύσ, οὔποτε οἰόμενοσ· οὕτωσ ἐπεθύμει αὐτοῖσ ἐξοπλίσασθαι· μάλα δὲ καλὰ ἦν καὶ ἁρμόττοντα αὐτῷ ἃ ὁ πάπποσ περὶ τὸ σῶμα ἐπεποίητο. οὕτω δὴ ἐξοπλισάμενοσ προσήλασε τῷ ἵππῳ. καὶ ὁ Ἀστυάγησ ἐθαύμασε μὲν τίνοσ κελεύσαντοσ ἥκοι, ὅμωσ δὲ εἶπεν αὐτῷ μένειν παρ’ ἑαυτόν. ὁ δὲ Κῦροσ ὡσ εἶδε πολλοὺσ ἱππέασ ἀντίουσ, ἤρετο·

ἦ οὗτοι, ἔφη, ὦ πάππε, πολέμιοί εἰσιν, οἳ ἐφεστήκασι τοῖσ ἵπποισ ἠρέμα; πολέμιοι μέντοι, ἔφη. ἦ καὶ ἐκεῖνοι, ἔφη, οἱ ἐλαύνοντεσ; κἀκεῖνοι μέντοι. νὴ τὸν Δί’, ἔφη, ὦ πάππε, ἀλλ’ οὖν πονηροί γε φαινόμενοι καὶ ἐπὶ πονηρῶν ἱππαρίων ἄγουσιν ἡμῶν τὰ χρήματα· οὐκοῦν χρὴ ἐλαύνειν τινὰσ ἡμῶν ἐπ’ αὐτούσ. ἀλλ’ οὐχ ὁρᾷσ, ἔφη, ὦ παῖ, ὅσον τὸ στῖφοσ τῶν ἱππέων ἕστηκε συντεταγμένον; οἳ ἢν ἐπ’ ἐκείνουσ ἡμεῖσ ἐλαύνωμεν, ὑποτεμοῦνται ἡμᾶσ πάλιν ἐκεῖνοι· ἡμῖν δὲ οὔπω ἡ ἰσχὺσ πάρεστιν. ἀλλ’ ἢν σὺ μένῃσ, ἔφη ὁ Κῦροσ, καὶ ἀναλαμβάνῃσ τοὺσ προσβοηθοῦντασ, φοβήσονται οὗτοι καὶ οὐ κινήσονται, οἱ δ’ ἄγοντεσ εὐθὺσ ἀφήσουσι τὴν λείαν, ἐπειδὰν ἴδωσί τινασ ἐπ’ αὐτοὺσ ἐλαύνοντασ. ταῦτ’ εἰπόντοσ αὐτοῦ ἔδοξέ τι λέγειν τῷ Ἀστυάγει.

καὶ ἅμα θαυμάζων ὡσ καὶ ἐφρόνει καὶ ἐγρηγόρει κελεύει τὸν υἱὸν λαβόντα τάξιν ἱππέων ἐλαύνειν ἐπὶ τοὺσ ἄγοντασ τὴν λείαν. ἐγὼ δέ, ἔφη, ἐπὶ τούσδε, ἢν ἐπὶ σὲ κινῶνται, ἐλῶ, ὥστε ἀναγκασθήσονται ἡμῖν προσέχειν τὸν νοῦν. οὕτω δὴ ὁ Κυαξάρησ λαβὼν τῶν ἐρρωμένων ἵππων τε καὶ ἀνδρῶν προσελαύνει. καὶ ὁ Κῦροσ ὡσ εἶδεν ὁρμωμένουσ, ἐξορμᾷ, καὶ αὐτὸσ πρῶτοσ ἡγεῖτο ταχέωσ, καὶ ὁ Κυαξάρησ μέντοι ἐφείπετο, καὶ οἱ ἄλλοι δὲ οὐκ ἀπελείποντο. ὡσ δὲ εἶδον αὐτοὺσ πελάζοντασ οἱ λεηλατοῦντεσ, εὐθὺσ ἀφέντεσ τὰ χρήματα ἔφευγον. οἱ δ’ ἀμφὶ τὸν Κῦρον ὑπετέμνοντο, καὶ οὓσ μὲν κατελάμβανον εὐθὺσ ἔπαιον, πρῶτοσ δὲ ὁ Κῦροσ, ὅσοι δὲ παραλλάξαντεσ αὐτῶν ἔφθασαν, κατόπιν τούτουσ ἐδίωκον, καὶ οὐκ ἀνίεσαν, ἀλλ’ ᾕρουν τινὰσ αὐτῶν.

ὥσπερ δὲ κύων γενναῖοσ ἄπειροσ ἀπρονοήτωσ φέρεται πρὸσ κάπρον, οὕτω καὶ ὁ Κῦροσ ἐφέρετο, μόνον ὁρῶν τὸ παίειν τὸν ἁλισκόμενον, ἄλλο δ’ οὐδὲν προνοῶν. οἱ δὲ πολέμιοι ὡσ ἑώρων πονοῦντασ τοὺσ σφετέρουσ, προυκίνησαν τὸ στῖφοσ, ὡσ παυσομένουσ τοῦ διωγμοῦ, ἐπεὶ σφᾶσ ἴδοιεν προορμήσαντασ. ὁ δὲ Κῦροσ οὐδὲν μᾶλλον ἀνίει, ἀλλ’ ὑπὸ τῆσ χαρμονῆσ ἀνακαλῶν τὸν θεῖον ἐδίωκε καὶ ἰσχυρὰν τὴν φυγὴν τοῖσ πολεμίοισ κατέχων ἐποίει, καὶ ὁ Κυαξάρησ μέντοι ἐφείπετο, ἴσωσ καὶ αἰσχυνόμενοσ τὸν πατέρα, καὶ οἱ ἄλλοι δὲ εἵποντο, προθυμότεροι ὄντεσ ἐν τῷ τοιούτῳ εἰσ τὸ διώκειν καὶ οἱ μὴ πάνυ πρὸσ τοὺσ ἐναντίουσ ἄλκιμοι ὄντεσ.

ὁ δὲ Ἀστυάγησ ὡσ ἑώρα τοὺσ μὲν ἀπρονοήτωσ διώκοντασ, τοὺσ δὲ πολεμίουσ ἁθρόουσ τε καὶ τεταγμένουσ ὑπαντῶντασ, δείσασ περί τε τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ Κύρου μὴ εἰσ παρεσκευασμένουσ ἀτάκτωσ ἐμπεσόντεσ πάθοιέν τι, ἡγεῖτο εὐθὺσ πρὸσ τοὺσ πολεμίουσ. οἱ δ’ αὖ πολέμιοι ὡσ εἶδον τοὺσ Μήδουσ προκινηθέντασ, διατεινάμενοι οἱ μὲν τὰ παλτὰ οἱ δὲ τὰ τόξα εἱστήκεσαν, ὡσ δή, ἐπειδὴ εἰσ τόξευμα ἀφίκοιντο, στησομένουσ, ὥσπερ τὰ πλεῖστα εἰώθεσαν ποιεῖν.

μέχρι γὰρ τοσούτου, ὁπότε ἐγγύτατα γένοιντο, προσήλαυνον ἀλλήλοισ καὶ ἠκροβολίζοντο πολλάκισ μέχρι ἑσπέρασ. ἐπεὶ δὲ ἑώρων τοὺσ μὲν σφετέρουσ φυγῇ εἰσ ἑαυτοὺσ φερομένουσ, τοὺσ δ’ ἀμφὶ τὸν Κῦρον ἐπ’ αὐτοὺσ ὁμοῦ ἀγομένουσ, τὸν δὲ Ἀστυάγην σὺν τοῖσ ἵπποισ ἐντὸσ γιγνόμενον ἤδη τοξεύματοσ, ἐκκλίνουσι καὶ φεύγουσιν ὁμόθεν διώκοντασ ἀνὰ κράτοσ· ᾕρουν δὲ πολλούσ· καὶ τοὺσ μὲν ἁλισκομένουσ ἔπαιον καὶ ἵππουσ καὶ ἄνδρασ, τοὺσ δὲ πίπτοντασ κατέκαινον· καὶ οὐ πρόσθεν ἔστησαν πρὶν ἢ πρὸσ τοῖσ πεζοῖσ τῶν Ἀσσυρίων ἐγένοντο. ἐνταῦθα μέντοι δείσαντεσ μὴ καὶ ἐνέδρα τισ μείζων ὑπείη, ἐπέσχον. ἐκ τούτου δὴ ἀνῆγεν ὁ Ἀστυάγησ, μάλα χαίρων καὶ τῇ ἱπποκρατίᾳ, καὶ τὸν Κῦρον οὐκ ἔχων ὅ τι χρὴ λέγειν, αἴτιον μὲν ὄντα εἰδὼσ τοῦ ἔργου, μαινόμενον δὲ γιγνώσκων τῇ τόλμῃ.

καὶ γὰρ τότε ἀπιόντων οἴκαδε μόνοσ τῶν ἄλλων ἐκεῖνοσ οὐδὲν ἄλλο ἢ τοὺσ πεπτωκότασ περιελαύνων ἐθεᾶτο, καὶ μόλισ αὐτὸν ἀφελκύσαντεσ οἱ ἐπὶ τοῦτο ταχθέντεσ προσήγαγον τῷ Ἀστυάγει, μάλα ἐπίπροσθεν ποιούμενον τοὺσ προσάγοντασ, ὅτι ἑώρα τὸ πρόσωπον τοῦ πάππου ἠγριωμένον ἐπὶ τῇ θέᾳ τῇ αὑτοῦ. ἐν μὲν δὴ Μήδοισ ταῦτα ἐγεγένητο, καὶ οἵ τε ἄλλοι πάντεσ τὸν Κῦρον διὰ στόματοσ εἶχον καὶ ἐν λόγῳ καὶ ἐν ᾠδαῖσ, ὅ τε Ἀστυάγησ καὶ πρόσθεν τιμῶν αὐτὸν τότε ὑπερεξεπέπληκτο ἐπ’ αὐτῷ.

Καμβύσησ δὲ ὁ τοῦ Κύρου πατὴρ ἥδετο μὲν πυνθανόμενοσ ταῦτα, ἐπεὶ δ’ ἤκουσεν ἔργα ἀνδρὸσ ἤδη διαχειριζόμενον τὸν Κῦρον, ἀπεκάλει δή, ὅπωσ τὰ ἐν Πέρσαισ ἐπιχώρια ἐπιτελοίη. καὶ ὁ Κῦροσ δὲ ἐνταῦθα λέγεται εἰπεῖν ὅτι ἀπιέναι βούλοιτο, μὴ ὁ πατήρ τι ἄχθοιτο καὶ ἡ πόλισ μέμφοιτο. καὶ τῷ Ἀστυάγει δὲ ἐδόκει εἶναι ἀναγκαῖον ἀποπέμπειν αὐτόν. ἔνθα δὴ ἵππουσ τε αὐτῷ δοὺσ οὓσ αὐτὸσ ἐπεθύμει λαβεῖν καὶ ἄλλα συσκευάσασ πολλὰ ἔπεμπε καὶ διὰ τὸ φιλεῖν αὐτὸν καὶ ἅμα ἐλπίδασ ἔχων μεγάλασ ἐν αὐτῷ ἄνδρα ἔσεσθαι ἱκανὸν καὶ φίλουσ ὠφελεῖν καὶ ἐχθροὺσ ἀνιᾶν. ἀπιόντα δὲ τὸν Κῦρον προύπεμπον πάντεσ καὶ παῖδεσ καὶ ἥλικεσ καὶ ἄνδρεσ καὶ γέροντεσ ἐφ’ ἵππων καὶ Ἀστυάγησ αὐτόσ, καὶ οὐδένα ἔφασαν ὅντιν’ οὐ δακρύοντ’ ἀποστρέφεσθαι. καὶ Κῦρον δὲ αὐτὸν λέγεται σὺν πολλοῖσ δακρύοισ ἀποχωρῆσαι.

πολλὰ δὲ δῶρα διαδοῦναί φασιν αὐτὸν τοῖσ ἡλικιώταισ ὧν Ἀστυάγησ αὐτῷ ἐδεδώκει, τέλοσ δὲ καὶ ἣν εἶχε στολὴν τὴν Μηδικὴν ἐκδύντα δοῦναί τινι, δηλοῦνθ’ ὅτι τοῦτον μάλιστα ἠσπάζετο. τοὺσ μέντοι λαβόντασ καὶ δεξαμένουσ τὰ δῶρα λέγεται Ἀστυάγει ἀπενεγκεῖν, Ἀστυάγην δὲ δεξάμενον Κύρῳ ἀποπέμψαι, τὸν δὲ πάλιν τε ἀποπέμψαι εἰσ Μήδουσ καὶ εἰπεῖν· εἰ βούλει, ὦ πάππε, ἐμὲ καὶ πάλιν ἰέναι ὡσ σὲ μὴ αἰσχυνόμενον, ἐά ἔχειν εἴ τῴ τι ἐγὼ δέδωκα· Ἀστυάγην δὲ ταῦτα ἀκούσαντα ποιῆσαι ὥσπερ Κῦροσ ἐπέστειλεν. εἰ δὲ δεῖ καὶ παιδικοῦ λόγου ἐπιμνησθῆναι, λέγεται, ὅτε Κῦροσ ἀπῄει καὶ ἀπηλλάττοντο ἀπ’ ἀλλήλων, τοὺσ συγγενεῖσ φιλοῦντασ τῷ στόματι ἀποπέμπεσθαι αὐτὸν νόμῳ Περσικῷ·

καὶ γὰρ νῦν ἔτι τοῦτο ποιοῦσι Πέρσαι· ἄνδρα δέ τινα τῶν Μήδων μάλα καλὸν κἀγαθὸν ὄντα ἐκπεπλῆχθαι πολύν τινα χρόνον ἐπὶ τῷ κάλλει τοῦ Κύρου, ἡνίκα δὲ ἑώρα τοὺσ συγγενεῖσ φιλοῦντασ αὐτόν, ὑπολειφθῆναι· ἐπεὶ δ’ οἱ ἄλλοι ἀπῆλθον, προσελθεῖν τῷ Κύρῳ καὶ εἰπεῖν· ἐμὲ μόνον οὐ γιγνώσκεισ τῶν συγγενῶν, ὦ Κῦρε; τί δέ, εἰπεῖν τὸν Κῦρον, ἦ καὶ σὺ συγγενὴσ εἶ; μάλιστα, φάναι. ταῦτ’ ἄρα, εἰπεῖν τὸν Κῦρον, καὶ ἐνεώρασ μοι· πολλάκισ γὰρ δοκῶ σε γιγνώσκειν τοῦτο ποιοῦντα. προσελθεῖν γάρ σοι, ἔφη, ἀεὶ βουλόμενοσ ναὶ μὰ τοὺσ θεοὺσ ᾐσχυνόμην. ἀλλ’ οὐκ ἔδει, φάναι τὸν Κῦρον, συγγενῆ γε ὄντα· ἅμα δὲ προσελθόντα φιλῆσαι αὐτόν. καὶ τὸν Μῆδον φιληθέντα ἐρέσθαι·

ἦ καὶ ἐν Πέρσαισ νόμοσ ἐστὶν οὗτοσ συγγενεῖσ φιλεῖν; μάλιστα, φάναι, ὅταν γε ἴδωσιν ἀλλήλουσ διὰ χρόνου ἢ ἀπίωσί ποι ἀπ’ ἀλλήλων. ὡρ́α ἂν εἰή, ἔφη ὁ Μῆδοσ, μάλα πάλιν σε φιλεῖν ἐμέ· ἀπέρχομαι γάρ, ὡσ ὁρᾷσ, ἤδη. οὕτω καὶ τὸν Κῦρον φιλήσαντα πάλιν ἀποπέμπειν καὶ ἀπιέναι. καὶ ὁδόν τε οὔπω πολλὴν διηνύσθαι αὐτοῖσ καὶ τὸν Μῆδον ἥκειν πάλιν ἱδροῦντι τῷ ἵππῳ· καὶ τὸν Κῦρον ἰδόντα, ἀλλ’ ἦ, φάναι, ἐπελάθου τι ὧν ἐβούλου εἰπεῖν; μὰ Δία, φάναι, ἀλλ’ ἥκω διὰ χρόνου. καὶ τὸν Κῦρον εἰπεῖν· νὴ Δί’, ὦ σύγγενεσ, δι’ ὀλίγου γε. ποίου ὀλίγου; εἰπεῖν τὸν Μῆδον. οὐκ οἶσθα, φάναι, ὦ Κῦρε, ὅτι καὶ ὅσον σκαρδαμύττω χρόνον, πάνυ πολύσ μοι δοκεῖ εἶναι, ὅτι οὐχ ὁρῶ σε τότε τοιοῦτον ὄντα; ἐνταῦθα δὴ τὸν Κῦρον γελάσαι τε ἐκ τῶν ἔμπροσθεν δακρύων καὶ εἰπεῖν αὐτῷ θαρρεῖν ἀπιόντι, ὅτι παρέσται αὐτοῖσ ὀλίγου χρόνου, ὥστε ὁρᾶν ἐξέσται κἂν βούληται ἀσκαρδαμυκτί.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Xenophon, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Α, chapter 4

(크세노폰, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Α, chapter 4)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION