헬라어 문장 검색 - ΠλατόΕυτηψπή2́

(플라톤, Euthyphro, Apology, Crito, Phaedo, Ἀπολογία Σωκράτους)

ὅτι μὲν ὑμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πεπόνθατε ὑπὸ τῶν ἐμῶν κατηγόρων, οὐκ οἶδα· ἐγὼ δ’ οὖν καὶ αὐτὸσ ὑπ’ αὐτῶν ὀλίγου ἐμαυτοῦ ἐπελαθόμην, οὕτω πιθανῶσ ἔλεγον. καίτοι ἀληθέσ γε ὡσ ἔποσ εἰπεῖν οὐδὲν εἰρήκασιν. μάλιστα δὲ αὐτῶν ἓν ἐθαύμασα τῶν πολλῶν ὧν ἐψεύσαντο, τοῦτο ἐν ᾧ ἔλεγον ὡσ χρῆν ὑμᾶσ εὐλαβεῖσθαι μὴ ὑπ’ ἐμοῦ ἐξαπατηθῆτε ὡσ δεινοῦ ὄντοσ λέγειν. τὸ γὰρ μὴ αἰσχυνθῆναι ὅτι αὐτίκα ὑπ’ ἐμοῦ ἐξελεγχθήσονται ἔργῳ, ἐπειδὰν μηδ’ ὁπωστιοῦν φαίνωμαι δεινὸσ λέγειν, τοῦτό μοι ἔδοξεν αὐτῶν ἀναισχυντότατον εἶναι, εἰ μὴ ἄρα δεινὸν καλοῦσιν οὗτοι λέγειν τὸν τἀληθῆ λέγοντα·

εἰ μὲν γὰρ τοῦτο λέγουσιν, ὁμολογοίην ἂν ἔγωγε οὐ κατὰ τούτουσ εἶναι ῥήτωρ. οὗτοι μὲν οὖν, ὥσπερ ἐγὼ λέγω, ἤ τι ἢ οὐδὲν ἀληθὲσ εἰρήκασιν, ὑμεῖσ δέ μου ἀκούσεσθε πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν ‐ οὐ μέντοι μὰ Δία, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κεκαλλιεπημένουσ γε λόγουσ, ὥσπερ οἱ τούτων, ῥήμασί τε καὶ ὀνόμασιν οὐδὲ κεκοσμημένουσ, ἀλλ’ ἀκούσεσθε εἰκῇ λεγόμενα τοῖσ ἐπιτυχοῦσιν ὀνόμασιν ‐ πιστεύω γὰρ δίκαια εἶναι ἃ λέγω ‐ καὶ μηδεὶσ ὑμῶν προσδοκησάτω ἄλλωσ· οὐδὲ γὰρ ἂν δήπου πρέποι, ὦ ἄνδρεσ, τῇδε τῇ ἡλικίᾳ ὥσπερ μειρακίῳ πλάττοντι λόγουσ εἰσ ὑμᾶσ εἰσιέναι.

καὶ μέντοι καὶ πάνυ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦτο ὑμῶν δέομαι καὶ παρίεμαι· ἐὰν διὰ τῶν αὐτῶν λόγων ἀκούητέ μου ἀπολογουμένου δι’ ὧνπερ εἰώθα λέγειν καὶ ἐν ἀγορᾷ ἐπὶ τῶν τραπεζῶν, ἵνα ὑμῶν πολλοὶ ἀκηκόασι, καὶ ἄλλοθι, μήτε θαυμάζειν μήτε θορυβεῖν τούτου ἕνεκα. ἔχει γὰρ οὑτωσί.

νῦν ἐγὼ πρῶτον ἐπὶ δικαστήριον ἀναβέβηκα, ἔτη γεγονὼσ ἑβδομήκοντα· ἀτεχνῶσ οὖν ξένωσ ἔχω τῆσ ἐνθάδε λέξεωσ. ὥσπερ οὖν ἄν, εἰ τῷ ὄντι ξένοσ ἐτύγχανον ὤν, συνεγιγνώσκετε δήπου ἄν μοι εἰ ἐν ἐκείνῃ τῇ φωνῇ τε καὶ τῷ τρόπῳ ἔλεγον ἐν οἷσπερ ἐτεθράμμην, καὶ δὴ καὶ νῦν τοῦτο ὑμῶν δέομαι δίκαιον, ὥσ γέ μοι δοκῶ, τὸν μὲν τρόπον τῆσ λέξεωσ ἐᾶν ‐ ἴσωσ μὲν γὰρ χείρων, ἴσωσ δὲ βελτίων ἂν εἰή ‐ αὐτὸ δὲ τοῦτο σκοπεῖν καὶ τούτῳ τὸν νοῦν προσέχειν, εἰ δίκαια λέγω ἢ μή· δικαστοῦ μὲν γὰρ αὕτη ἀρετή, ῥήτοροσ δὲ τἀληθῆ λέγειν.

πρῶτον μὲν οὖν δίκαιόσ εἰμι ἀπολογήσασθαι, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πρὸσ τὰ πρῶτά μου ψευδῆ κατηγορημένα καὶ τοὺσ πρώτουσ κατηγόρουσ, ἔπειτα δὲ πρὸσ τὰ ὕστερον καὶ τοὺσ ὑστέρουσ.

ἐμοῦ γὰρ πολλοὶ κατήγοροι γεγόνασι πρὸσ ὑμᾶσ καὶ πάλαι πολλὰ ἤδη ἔτη καὶ οὐδὲν ἀληθὲσ λέγοντεσ, οὓσ ἐγὼ μᾶλλον φοβοῦμαι ἢ τοὺσ ἀμφὶ Ἄνυτον, καίπερ ὄντασ καὶ τούτουσ δεινούσ·

ἀλλ’ ἐκεῖνοι δεινότεροι, ὦ ἄνδρεσ, οἳ ὑμῶν τοὺσ πολλοὺσ ἐκ παίδων παραλαμβάνοντεσ ἔπειθόν τε καὶ κατηγόρουν ἐμοῦ μᾶλλον οὐδὲν ἀληθέσ, ὡσ ἔστιν τισ Σωκράτησ σοφὸσ ἀνήρ, τά τε μετέωρα φροντιστὴσ καὶ τὰ ὑπὸ γῆσ πάντα ἀνεζητηκὼσ καὶ τὸν ἥττω λόγον κρείττω ποιῶν. οὗτοι, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, <οἱ> ταύτην τὴν φήμην κατασκεδάσαντεσ, οἱ δεινοί εἰσίν μου κατήγοροι· οἱ γὰρ ἀκούοντεσ ἡγοῦνται τοὺσ ταῦτα ζητοῦντασ οὐδὲ θεοὺσ νομίζειν.

ἔπειτά εἰσιν οὗτοι οἱ κατήγοροι πολλοὶ καὶ πολὺν χρόνον ἤδη κατηγορηκότεσ, ἔτι δὲ καὶ ἐν ταύτῃ τῇ ἡλικίᾳ λέγοντεσ πρὸσ ὑμᾶσ ἐν ᾗ ἂν μάλιστα ἐπιστεύσατε, παῖδεσ ὄντεσ ἔνιοι ὑμῶν καὶ μειράκια, ἀτεχνῶσ ἐρήμην κατηγοροῦντεσ ἀπολογουμένου οὐδενόσ. ὃ δὲ πάντων ἀλογώτατον, ὅτι οὐδὲ τὰ ὀνόματα οἱο͂́ν τε αὐτῶν εἰδέναι καὶ εἰπεῖν, πλὴν εἴ τισ κωμῳδοποιὸσ τυγχάνει ὤν. ὅσοι δὲ φθόνῳ καὶ διαβολῇ χρώμενοι ὑμᾶσ ἀνέπειθον ‐ οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ πεπεισμένοι ἄλλουσ πείθοντεσ ‐ οὗτοι πάντεσ ἀπορώτατοί εἰσιν· οὐδὲ γὰρ ἀναβιβάσασθαι οἱο͂́ν τ’ ἐστὶν αὐτῶν ἐνταυθοῖ οὐδ’ ἐλέγξαι οὐδένα, ἀλλ’ ἀνάγκη ἀτεχνῶσ ὥσπερ σκιαμαχεῖν ἀπολογούμενόν τε καὶ ἐλέγχειν μηδενὸσ ἀποκρινομένου.

ἀξιώσατε οὖν καὶ ὑμεῖσ, ὥσπερ ἐγὼ λέγω, διττούσ μου τοὺσ κατηγόρουσ γεγονέναι, ἑτέρουσ μὲν τοὺσ ἄρτι κατηγορήσαντασ, ἑτέρουσ δὲ τοὺσ πάλαι οὓσ ἐγὼ λέγω, καὶ οἰήθητε δεῖν πρὸσ ἐκείνουσ πρῶτόν με ἀπολογήσασθαι· καὶ γὰρ ὑμεῖσ ἐκείνων πρότερον ἠκούσατε κατηγορούντων καὶ πολὺ μᾶλλον ἢ τῶνδε τῶν ὕστερον.

εἰε͂ν·

ἀπολογητέον δή, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ἐπιχειρητέον ὑμῶν ἐξελέσθαι τὴν διαβολὴν ἣν ὑμεῖσ ἐν πολλῷ χρόνῳ ἔσχετε ταύτην ἐν οὕτωσ ὀλίγῳ χρόνῳ. βουλοίμην μὲν οὖν ἂν τοῦτο οὕτωσ γενέσθαι, εἴ τι ἄμεινον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοί, καὶ πλέον τί με ποιῆσαι ἀπολογούμενον· οἶμαι δὲ αὐτὸ χαλεπὸν εἶναι, καὶ οὐ πάνυ με λανθάνει οἱο͂́ν ἐστιν.

ὅμωσ τοῦτο μὲν ἴτω ὅπῃ τῷ θεῷ φίλον, τῷ δὲ νόμῳ πειστέον καὶ ἀπολογητέον. ἀναλάβωμεν οὖν ἐξ ἀρχῆσ τίσ ἡ κατηγορία ἐστὶν ἐξ ἧσ ἡ ἐμὴ διαβολὴ γέγονεν, ᾗ δὴ καὶ πιστεύων Μέλητόσ με ἐγράψατο τὴν γραφὴν ταύτην.

εἰε͂ν·

τί δὴ λέγοντεσ διέβαλλον οἱ διαβάλλοντεσ; ὥσπερ οὖν κατηγόρων τὴν ἀντωμοσίαν δεῖ ἀναγνῶναι αὐτῶν· "Σωκράτησ ἀδικεῖ καὶ περιεργάζεται ζητῶν τά τε ὑπὸ γῆσ καὶ οὐράνια καὶ τὸν ἥττω λόγον κρείττω ποιῶν καὶ ἄλλουσ ταὐτὰ ταῦτα διδάσκων. " τοιαύτη τίσ ἐστιν·

ταῦτα γὰρ ἑωρᾶτε καὶ αὐτοὶ ἐν τῇ Ἀριστοφάνουσ κωμῳδίᾳ, Σωκράτη τινὰ ἐκεῖ περιφερόμενον, φάσκοντά τε ἀεροβατεῖν καὶ ἄλλην πολλὴν φλυαρίαν φλυαροῦντα, ὧν ἐγὼ οὐδὲν οὔτε μέγα οὔτε μικρὸν πέρι ἐπαί̈ω. καὶ οὐχ ὡσ ἀτιμάζων λέγω τὴν τοιαύτην ἐπιστήμην, εἴ τισ περὶ τῶν τοιούτων σοφόσ ἐστιν ‐ μή πωσ ἐγὼ ὑπὸ Μελήτου τοσαύτασ δίκασ φεύγοιμι ‐ ἀλλὰ γὰρ ἐμοὶ τούτων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, οὐδὲν μέτεστιν. μάρτυρασ δὲ αὖ ὑμῶν τοὺσ πολλοὺσ παρέχομαι, καὶ ἀξιῶ ὑμᾶσ ἀλλήλουσ διδάσκειν τε καὶ φράζειν, ὅσοι ἐμοῦ πώποτε ἀκηκόατε διαλεγομένου ‐ πολλοὶ δὲ ὑμῶν οἱ τοιοῦτοί εἰσιν ‐ φράζετε οὖν ἀλλήλοισ εἰ πώποτε ἢ μικρὸν ἢ μέγα ἤκουσέ τισ ὑμῶν ἐμοῦ περὶ τῶν τοιούτων διαλεγομένου, καὶ ἐκ τούτου γνώσεσθε ὅτι τοιαῦτ’ ἐστὶ καὶ τἆλλα περὶ ἐμοῦ ἃ οἱ πολλοὶ λέγουσιν.

ἀλλὰ γὰρ οὔτε τούτων οὐδέν ἐστιν, οὐδέ γ’ εἴ τινοσ ἀκηκόατε ὡσ ἐγὼ παιδεύειν ἐπιχειρῶ ἀνθρώπουσ καὶ χρήματα πράττομαι, οὐδὲ τοῦτο ἀληθέσ.

ἐπεὶ καὶ τοῦτό γέ μοι δοκεῖ καλὸν εἶναι, εἴ τισ οἱο͂́σ τ’ εἰή παιδεύειν ἀνθρώπουσ ὥσπερ Γοργίασ τε ὁ Λεοντῖνοσ καὶ Πρόδικοσ ὁ Κεῖοσ καὶ Ἱππίασ ὁ Ἠλεῖοσ. τούτων γὰρ ἕκαστοσ, ὦ ἄνδρεσ, οἱο͂́σ τ’ ἐστὶν ἰὼν εἰσ ἑκάστην τῶν πόλεων τοὺσ νέουσ ‐ οἷσ ἔξεστι τῶν ἑαυτῶν πολιτῶν προῖκα συνεῖναι ᾧ ἂν βούλωνται ‐ τούτουσ πείθουσι τὰσ ἐκείνων συνουσίασ ἀπολιπόντασ σφίσιν συνεῖναι χρήματα διδόντασ καὶ χάριν προσειδέναι.

ἐπεὶ καὶ ἄλλοσ ἀνήρ ἐστι Πάριοσ ἐνθάδε σοφὸσ ὃν ἐγὼ ᾐσθόμην ἐπιδημοῦντα·

ἔτυχον γὰρ προσελθὼν ἀνδρὶ ὃσ τετέλεκε χρήματα σοφισταῖσ πλείω ἢ σύμπαντεσ οἱ ἄλλοι, Καλλίᾳ τῷ Ἱππονίκου· τοῦτον οὖν ἀνηρόμην ‐ ἐστὸν γὰρ αὐτῷ δύο ὑεῖ ‐ "ὦ Καλλία," ἦν δ’ ἐγώ, "εἰ μέν σου τὼ ὑεῖ πώλω ἢ μόσχω ἐγενέσθην, εἴχομεν ἂν αὐτοῖν ἐπιστάτην λαβεῖν καὶ μισθώσασθαι ὃσ ἔμελλεν αὐτὼ καλώ τε κἀγαθὼ ποιήσειν τὴν προσήκουσαν ἀρετήν, ἦν δ’ ἂν οὗτοσ ἢ τῶν ἱππικῶν τισ ἢ τῶν γεωργικῶν· νῦν δ’ ἐπειδὴ ἀνθρώπω ἐστόν, τίνα αὐτοῖν ἐν νῷ ἔχεισ ἐπιστάτην λαβεῖν;

τίσ τῆσ τοιαύτησ ἀρετῆσ, τῆσ ἀνθρωπίνησ τε καὶ πολιτικῆσ, ἐπιστήμων ἐστίν; οἶμαι γάρ σε ἐσκέφθαι διὰ τὴν τῶν ὑέων κτῆσιν. ἔστιν τισ," ἔφην ἐγώ, "ἢ οὔ; "πάνυ γε," ἦ δ’ ὅσ. "τίσ," ἦν δ’ ἐγώ, "καὶ ποδαπόσ, καὶ πόσου διδάσκει; "Εὐήνοσ," ἔφη, "ὦ Σώκρατεσ, Πάριοσ, πέντε μνῶν. " καὶ ἐγὼ τὸν Εὐήνον ἐμακάρισα εἰ ὡσ ἀληθῶσ ἔχοι ταύτην τὴν τέχνην καὶ οὕτωσ ἐμμελῶσ διδάσκει. ἐγὼ γοῦν καὶ αὐτὸσ ἐκαλλυνόμην τε καὶ ἡβρυνόμην ἂν εἰ ἠπιστάμην ταῦτα·

ἀλλ’ οὐ γὰρ ἐπίσταμαι, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι. ὑπολάβοι ἂν οὖν τισ ὑμῶν ἴσωσ·

"ἀλλ’, ὦ Σώκρατεσ, τὸ σὸν τί ἐστι πρᾶγμα; πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν; οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον πραγματευομένου ἔπειτα τοσαύτη φήμη τε καὶ λόγοσ γέγονεν, εἰ μή τι ἔπραττεσ ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί. λέγε οὖν ἡμῖν τί ἐστιν, ἵνα μὴ ἡμεῖσ περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωμεν. " ταυτί μοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων, κἀγὼ ὑμῖν πειράσομαι ἀποδεῖξαι τί ποτ’ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐμοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνομα καὶ τὴν διαβολήν.

ἀκούετε δή. καὶ ἴσωσ μὲν δόξω τισὶν ὑμῶν παίζειν· εὖ μέντοι ἴστε, πᾶσαν ὑμῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ. ἐγὼ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δι’ οὐδὲν ἀλλ’ ἢ διὰ σοφίαν τινὰ τοῦτο τὸ ὄνομα ἔσχηκα. ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην; ἥπερ ἐστὶν ἴσωσ ἀνθρωπίνη σοφία· τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην εἶναι σοφόσ. οὗτοι δὲ τάχ’ ἄν, οὓσ ἄρτι ἔλεγον, μείζω τινὰ ἢ κατ’ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἰε͂ν, ἢ οὐκ ἔχω τί λέγω· οὐ γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταμαι, ἀλλ’ ὅστισ φησὶ ψεύδεταί τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐμῇ λέγει.

καί μοι, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μὴ θορυβήσητε, μηδ’ ἐὰν δόξω τι ὑμῖν μέγα λέγειν· οὐ γὰρ ἐμὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν λέγω, ἀλλ’ εἰσ ἀξιόχρεων ὑμῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω. τῆσ γὰρ ἐμῆσ, εἰ δή τίσ ἐστιν σοφία καὶ οἱά, μάρτυρα ὑμῖν παρέξομαι τὸν θεὸν τὸν ἐν Δελφοῖσ. Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που. οὗτοσ ἐμόσ τε ἑταῖροσ ἦν ἐκ νέου καὶ ὑμῶν τῷ πλήθει ἑταῖρόσ τε καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ μεθ’ ὑμῶν κατῆλθε. καὶ ἴστε δὴ οἱο͂σ ἦν Χαιρεφῶν, ὡσ σφοδρὸσ ἐφ’ ὅτι ὁρμήσειεν.

καὶ δή ποτε καὶ εἰσ Δελφοὺσ ἐλθὼν ἐτόλμησε τοῦτο μαντεύσασθαι ‐ καί, ὅπερ λέγω, μὴ θορυβεῖτε, ὦ ἄνδρεσ ‐ ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τισ ἐμοῦ εἰή σοφώτεροσ. ἀνεῖλεν οὖν ἡ Πυθία μηδένα σοφώτερον εἶναι. καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸσ ὑμῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ μαρτυρήσει, ἐπειδὴ ἐκεῖνοσ τετελεύτηκεν. σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγω·

μέλλω γὰρ ὑμᾶσ διδάξειν ὅθεν μοι ἡ διαβολὴ γέγονεν. ταῦτα γὰρ ἐγὼ ἀκούσασ ἐνεθυμούμην οὑτωσί· "τί ποτε λέγει ὁ θεόσ, καὶ τί ποτε αἰνίττεται; ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε μέγα οὔτε σμικρὸν σύνοιδα ἐμαυτῷ σοφὸσ ὤν· τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐμὲ σοφώτατον εἶναι; οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γε· οὐ γὰρ θέμισ αὐτῷ. " καὶ πολὺν μὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγει· ἔπειτα μόγισ πάνυ ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόμην. ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι, ὡσ ἐνταῦθα εἴπερ που ἐλέγξων τὸ μαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησμῷ ὅτι "οὑτοσὶ ἐμοῦ σοφώτερόσ ἐστι, σὺ δ’ ἐμὲ ἔφησθα. " διασκοπῶν οὖν τοῦτον ‐ ὀνόματι γὰρ οὐδὲν δέομαι λέγειν, ἦν δέ τισ τῶν πολιτικῶν πρὸσ ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι ἔπαθον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ διαλεγόμενοσ αὐτῷ ‐ ἔδοξέ μοι οὗτοσ ὁ ἀνὴρ δοκεῖν μὲν εἶναι σοφὸσ ἄλλοισ τε πολλοῖσ ἀνθρώποισ καὶ μάλιστα ἑαυτῷ, εἶναι δ’ οὔ·

κἄπειτα ἐπειρώμην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἰοίτο μὲν εἶναι σοφόσ, εἰή δ’ οὔ. ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόμην καὶ πολλοῖσ τῶν παρόντων·

πρὸσ ἐμαυτὸν δ’ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόμην ὅτι τούτου μὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερόσ εἰμι· κινδυνεύει μὲν γὰρ ἡμῶν οὐδέτεροσ οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι, ἀλλ’ οὗτοσ μὲν οἰέταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώσ, ἐγὼ δέ, ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα, οὐδὲ οἰόμαι· ἐοίκα γοῦν τούτου γε σμικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ σοφώτεροσ εἶναι, ὅτι ἃ μὴ οἶδα οὐδὲ οἰόμαι εἰδέναι. μοι ταὐτὰ ταῦτα ἔδοξε, καὶ ἐνταῦθα κἀκείνῳ καὶ ἄλλοισ πολλοῖσ ἀπηχθόμην.

μετὰ ταῦτ’ οὖν ἤδη ἐφεξῆσ ᾖα, αἰσθανόμενοσ μὲν καὶ λυπούμενοσ καὶ δεδιὼσ ὅτι ἀπηχθανόμην, ὅμωσ δὲ ἀναγκαῖον ἐδόκει εἶναι τὸ τοῦ θεοῦ περὶ πλείστου ποιεῖσθαι ‐ ἰτέον οὖν, σκοποῦντι τὸν χρησμὸν τί λέγει, ἐπὶ ἅπαντασ τούσ τι δοκοῦντασ εἰδέναι.

καὶ νὴ τὸν κύνα, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι ‐ δεῖ γὰρ πρὸσ ὑμᾶσ τἀληθῆ λέγειν ‐ ἦ μὴν ἐγὼ ἔπαθόν τι τοιοῦτον·

οἱ μὲν μάλιστα εὐδοκιμοῦντεσ ἔδοξάν μοι ὀλίγου δεῖν τοῦ πλείστου ἐνδεεῖσ εἶναι ζητοῦντι κατὰ τὸν θεόν, ἄλλοι δὲ δοκοῦντεσ φαυλότεροι ἐπιεικέστεροι εἶναι ἄνδρεσ πρὸσ τὸ φρονίμωσ ἔχειν. δεῖ δὴ ὑμῖν τὴν ἐμὴν πλάνην ἐπιδεῖξαι ὥσπερ πόνουσ τινὰσ πονοῦντοσ ἵνα μοι καὶ ἀνέλεγκτοσ ἡ μαντεία γένοιτο. μετὰ γὰρ τοὺσ πολιτικοὺσ ᾖα ἐπὶ τοὺσ ποιητὰσ τούσ τε τῶν τραγῳδιῶν καὶ τοὺσ τῶν διθυράμβων καὶ τοὺσ ἄλλουσ, ὡσ ἐνταῦθα ἐπ’ αὐτοφώρῳ καταληψόμενοσ ἐμαυτὸν ἀμαθέστερον ἐκείνων ὄντα. ἀναλαμβάνων οὖν αὐτῶν τὰ ποιήματα ἅ μοι ἐδόκει μάλιστα πεπραγματεῦσθαι αὐτοῖσ, διηρώτων ἂν αὐτοὺσ τί λέγοιεν, ἵν’ ἅμα τι καὶ μανθάνοιμι παρ’ αὐτῶν.

αἰσχύνομαι οὖν ὑμῖν εἰπεῖν, ὦ ἄνδρεσ, τἀληθῆ· ὅμωσ δὲ ῥητέον. ὡσ ἔποσ γὰρ εἰπεῖν ὀλίγου αὐτῶν ἅπαντεσ οἱ παρόντεσ ἂν βέλτιον ἔλεγον περὶ ὧν αὐτοὶ ἐπεποιήκεσαν. ἔγνων οὖν αὖ καὶ περὶ τῶν ποιητῶν ἐν ὀλίγῳ τοῦτο, ὅτι οὐ σοφίᾳ ποιοῖεν ἃ ποιοῖεν, ἀλλὰ φύσει τινὶ καὶ ἐνθουσιάζοντεσ ὥσπερ οἱ θεομάντεισ καὶ οἱ χρησμῳδοί· καὶ γὰρ οὗτοι λέγουσι μὲν πολλὰ καὶ καλά, ἴσασιν δὲ οὐδὲν ὧν λέγουσι.

τοιοῦτόν τί μοι ἐφάνησαν πάθοσ καὶ οἱ ποιηταὶ πεπονθότεσ, καὶ ἅμα ᾐσθόμην αὐτῶν διὰ τὴν ποίησιν οἰομένων καὶ τἆλλα σοφωτάτων εἶναι ἀνθρώπων ἃ οὐκ ἦσαν. ἀπῇα οὖν καὶ ἐντεῦθεν τῷ αὐτῷ οἰόμενοσ περιγεγονέναι ᾧπερ καὶ τῶν πολιτικῶν. τελευτῶν οὖν ἐπὶ τοὺσ χειροτέχνασ ᾖα·

ἐμαυτῷ γὰρ συνῄδη οὐδὲν ἐπισταμένῳ ὡσ ἔποσ εἰπεῖν, τούτουσ δέ γ’ ᾔδη ὅτι εὑρήσοιμι πολλὰ καὶ καλὰ ἐπισταμένουσ. καὶ τούτου μὲν οὐκ ἐψεύσθην, ἀλλ’ ἠπίσταντο ἃ ἐγὼ οὐκ ἠπιστάμην καί μου ταύτῃ σοφώτεροι ἦσαν.

ἀλλ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ταὐτόν μοι ἔδοξαν ἔχειν ἁμάρτημα ὅπερ καὶ οἱ ποιηταὶ καὶ οἱ ἀγαθοὶ δημιουργοί ‐ διὰ τὸ τὴν τέχνην καλῶσ ἐξεργάζεσθαι ἕκαστοσ ἠξίου καὶ τἆλλα τὰ μέγιστα σοφώτατοσ εἶναι ‐ καὶ αὐτῶν αὕτη ἡ πλημμέλεια ἐκείνην τὴν σοφίαν ἀποκρύπτειν· ὥστε με ἐμαυτὸν ἀνερωτᾶν ὑπὲρ τοῦ χρησμοῦ πότερα δεξαίμην ἂν οὕτωσ ὥσπερ ἔχω ἔχειν, μήτε τι σοφὸσ ὢν τὴν ἐκείνων σοφίαν μήτε ἀμαθὴσ τὴν ἀμαθίαν, ἢ ἀμφότερα ἃ ἐκεῖνοι ἔχουσιν ἔχειν.

ἀπεκρινάμην οὖν ἐμαυτῷ καὶ τῷ χρησμῷ ὅτι μοι λυσιτελοῖ ὥσπερ ἔχω ἔχειν. ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆσ ἐξετάσεωσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πολλαὶ μὲν ἀπέχθειαί μοι γεγόνασι καὶ οἱαῖ χαλεπώταται καὶ βαρύταται, ὥστε πολλὰσ διαβολὰσ ἀπ’ αὐτῶν γεγονέναι, ὄνομα δὲ τοῦτο λέγεσθαι, σοφὸσ εἶναι·

οἰόνται γάρ με ἑκάστοτε οἱ παρόντεσ ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον ἐξελέγξω.

τὸ δὲ κινδυνεύει, ὦ ἄνδρεσ, τῷ ὄντι ὁ θεὸσ σοφὸσ εἶναι, καὶ ἐν τῷ χρησμῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν, ὅτι ἡ ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸσ ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενόσ. καὶ φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη, προσκεχρῆσθαι δὲ τῷ ἐμῷ ὀνόματι, ἐμὲ παράδειγμα ποιούμενοσ, ὥσπερ ἂν <εἰ> εἴποι ὅτι "οὗτοσ ὑμῶν, ὦ ἄνθρωποι, σοφώτατόσ ἐστιν, ὅστισ ὥσπερ Σωκράτησ ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸσ ἄξιόσ ἐστι τῇ ἀληθείᾳ πρὸσ σοφίαν. " ταῦτ’ οὖν ἐγὼ μὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἰώμαι σοφὸν εἶναι·

καὶ ἐπειδάν μοι μὴ δοκῇ, τῷ θεῷ βοηθῶν ἐνδείκνυμαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφόσ. πενίᾳ μυρίᾳ εἰμὶ διὰ τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν.

πρὸσ δὲ τούτοισ οἱ νέοι μοι ἐπακολουθοῦντεσ ‐ οἷσ μάλιστα σχολή ἐστιν, οἱ τῶν πλουσιωτάτων ‐ αὐτόματοι, χαίρουσιν ἀκούοντεσ ἐξεταζομένων τῶν ἀνθρώπων, καὶ αὐτοὶ πολλάκισ ἐμὲ μιμοῦνται, εἶτα ἐπιχειροῦσιν ἄλλουσ ἐξετάζειν·

κἄπειτα οἶμαι εὑρίσκουσι πολλὴν ἀφθονίαν οἰομένων μὲν εἰδέναι τι ἀνθρώπων, εἰδότων δὲ ὀλίγα ἢ οὐδέν. ἐντεῦθεν οὖν οἱ ὑπ’ αὐτῶν ἐξεταζόμενοι ἐμοὶ ὀργίζονται, οὐχ αὑτοῖσ, καὶ λέγουσιν ὡσ Σωκράτησ τίσ ἐστι μιαρώτατοσ καὶ διαφθείρει τοὺσ νέουσ· καὶ ἐπειδάν τισ αὐτοὺσ ἐρωτᾷ ὅτι ποιῶν καὶ ὅτι διδάσκων, ἔχουσι μὲν οὐδὲν εἰπεῖν ἀλλ’ ἀγνοοῦσιν, ἵνα δὲ μὴ δοκῶσιν ἀπορεῖν, τὰ κατὰ πάντων τῶν φιλοσοφούντων πρόχειρα ταῦτα λέγουσιν, ὅτι "τὰ μετέωρα καὶ τὰ ὑπὸ γῆσ" καὶ "θεοὺσ μὴ νομίζειν" καὶ "τὸν ἥττω λόγον κρείττω ποιεῖν.

" τὰ γὰρ ἀληθῆ οἰόμαι οὐκ ἂν ἐθέλοιεν λέγειν, ὅτι κατάδηλοι γίγνονται προσποιούμενοι μὲν εἰδέναι, εἰδότεσ δὲ οὐδέν. ἅτε οὖν οἶμαι φιλότιμοι ὄντεσ καὶ σφοδροὶ καὶ πολλοί, καὶ συντεταμένωσ καὶ πιθανῶσ λέγοντεσ περὶ ἐμοῦ, ἐμπεπλήκασιν ὑμῶν τὰ ὦτα καὶ πάλαι καὶ σφοδρῶσ διαβάλλοντεσ. ἐκ τούτων καὶ Μέλητόσ μοι ἐπέθετο καὶ Ἄνυτοσ καὶ Λύκων, Μέλητοσ μὲν ὑπὲρ τῶν ποιητῶν ἀχθόμενοσ, Ἄνυτοσ δὲ ὑπὲρ τῶν δημιουργῶν καὶ τῶν πολιτικῶν, Λύκων δὲ ὑπὲρ τῶν ῥητόρων·

ὥστε, ὅπερ ἀρχόμενοσ ἐγὼ ἔλεγον, θαυμάζοιμ’ ἂν εἰ οἱο͂́σ τ’ εἰήν ἐγὼ ὑμῶν ταύτην τὴν διαβολὴν ἐξελέσθαι ἐν οὕτωσ ὀλίγῳ χρόνῳ οὕτω πολλὴν γεγονυῖαν.

ταῦτ’ ἔστιν ὑμῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τἀληθῆ, καὶ ὑμᾶσ οὔτε μέγα οὔτε μικρὸν ἀποκρυψάμενοσ ἐγὼ λέγω οὐδ’ ὑποστειλάμενοσ. καίτοι οἶδα σχεδὸν ὅτι αὐτοῖσ τούτοισ ἀπεχθάνομαι, ὃ καὶ τεκμήριον ὅτι ἀληθῆ λέγω καὶ ὅτι αὕτη ἐστὶν ἡ διαβολὴ ἡ ἐμὴ καὶ τὰ αἴτια ταῦτά ἐστιν. καὶ ἐάντε νῦν ἐάντε αὖθισ ζητήσητε ταῦτα, οὕτωσ εὑρήσετε.

περὶ μὲν οὖν ὧν οἱ πρῶτοί μου κατήγοροι κατηγόρουν αὕτη ἔστω ἱκανὴ ἀπολογία πρὸσ ὑμᾶσ·

πρὸσ δὲ Μέλητον τὸν ἀγαθὸν καὶ φιλόπολιν, ὥσ φησι, καὶ τοὺσ ὑστέρουσ μετὰ ταῦτα πειράσομαι ἀπολογήσασθαι. αὖθισ γὰρ δή, ὥσπερ ἑτέρων τούτων ὄντων κατηγόρων, λάβωμεν αὖ τὴν τούτων ἀντωμοσίαν. ἔχει δέ πωσ ὧδε· Σωκράτη φησὶν ἀδικεῖν τούσ τε νέουσ διαφθείροντα καὶ θεοὺσ οὓσ ἡ πόλισ νομίζει οὐ νομίζοντα, ἕτερα δὲ δαιμόνια καινά. τὸ μὲν δὴ ἔγκλημα τοιοῦτόν ἐστιν· τούτου δὲ τοῦ ἐγκλήματοσ ἓν ἕκαστον ἐξετάσωμεν.

φησὶ γὰρ δὴ τοὺσ νέουσ ἀδικεῖν με διαφθείροντα.

ἐγὼ δέ γε, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀδικεῖν φημι Μέλητον, ὅτι σπουδῇ χαριεντίζεται, ῥᾳδίωσ εἰσ ἀγῶνα καθιστὰσ ἀνθρώπουσ, περὶ πραγμάτων προσποιούμενοσ σπουδάζειν καὶ κήδεσθαι ὧν οὐδὲν τούτῳ πώποτε ἐμέλησεν· ὡσ δὲ τοῦτο οὕτωσ ἔχει, πειράσομαι καὶ ὑμῖν ἐπιδεῖξαι. καί μοι δεῦρο, ὦ Μέλητε, εἰπέ· περὶ πλείστου ποιῇ ὅπωσ ὡσ βέλτιστοι οἱ νεώτεροι ἔσονται;

ἔγωγε.

ἴθι δή νυν εἰπὲ τούτοισ, τίσ αὐτοὺσ βελτίουσ ποιεῖ;

δῆλον γὰρ ὅτι οἶσθα, μέλον γέ σοι. τὸν μὲν γὰρ διαφθείροντα ἐξευρών, ὡσ φῄσ, ἐμέ, εἰσάγεισ τουτοισὶ καὶ κατηγορεῖσ· τὸν δὲ δὴ βελτίουσ ποιοῦντα ἴθι εἰπὲ καὶ μήνυσον αὐτοῖσ τίσ ἐστιν. ‐ ὁρᾷσ, ὦ Μέλητε, ὅτι σιγᾷσ καὶ οὐκ ἔχεισ εἰπεῖν; καίτοι οὐκ αἰσχρόν σοι δοκεῖ εἶναι καὶ ἱκανὸν τεκμήριον οὗ δὴ ἐγὼ λέγω, ὅτι σοι οὐδὲν μεμέληκεν; ἀλλ’ εἰπέ, ὠγαθέ, τίσ αὐτοὺσ ἀμείνουσ ποιεῖ; οἱ νόμοι.

ἀλλ’ οὐ τοῦτο ἐρωτῶ, ὦ βέλτιστε, ἀλλὰ τίσ ἄνθρωποσ, ὅστισ πρῶτον καὶ αὐτὸ τοῦτο οἶδε, τοὺσ νόμουσ;

οὗτοι, ὦ Σώκρατεσ, οἱ δικασταί.

πῶσ λέγεισ, ὦ Μέλητε;

οἵδε τοὺσ νέουσ παιδεύειν οἱοῖ́ τέ εἰσι καὶ βελτίουσ ποιοῦσιν; μάλιστα.

πότερον ἅπαντεσ, ἢ οἱ μὲν αὐτῶν, οἱ δ’ οὔ;

ἅπαντεσ.

εὖ γε νὴ τὴν Ἥραν λέγεισ καὶ πολλὴν ἀφθονίαν τῶν ὠφελούντων.

τί δὲ δή; ἢ οὔ;

καὶ οὗτοι.

τί δέ, οἱ βουλευταί;

καὶ οἱ βουλευταί.

ἀλλ’ ἄρα, ὦ Μέλητε, μὴ οἱ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, οἱ ἐκκλησιασταί, διαφθείρουσι τοὺσ νεωτέρουσ;

ἢ κἀκεῖνοι βελτίουσ ποιοῦσιν ἅπαντεσ; κἀκεῖνοι.

πάντεσ ἄρα, ὡσ ἐοίκεν, Ἀθηναῖοι καλοὺσ κἀγαθοὺσ ποιοῦσι πλὴν ἐμοῦ, ἐγὼ δὲ μόνοσ διαφθείρω.

οὕτω λέγεισ; πάνυ σφόδρα ταῦτα λέγω.

πολλήν γέ μου κατέγνωκασ δυστυχίαν.

καί μοι ἀπόκριναι· ἦ καὶ περὶ ἵππουσ οὕτω σοι δοκεῖ ἔχειν; οἱ μὲν βελτίουσ ποιοῦντεσ αὐτοὺσ πάντεσ ἄνθρωποι εἶναι, εἷσ δέ τισ ὁ διαφθείρων; ἢ τοὐναντίον τούτου πᾶν εἷσ μέν τισ ὁ βελτίουσ οἱο͂́σ τ’ ὢν ποιεῖν ἢ πάνυ ὀλίγοι, οἱ ἱππικοί, οἱ δὲ πολλοὶ ἐάνπερ συνῶσι καὶ χρῶνται ἵπποισ, διαφθείρουσιν;

οὐχ οὕτωσ ἔχει, ὦ Μέλητε, καὶ περὶ ἵππων καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων ζῴων; πάντωσ δήπου, ἐάντε σὺ καὶ Ἄνυτοσ οὐ φῆτε ἐάντε φῆτε· πολλὴ γὰρ ἄν τισ εὐδαιμονία εἰή περὶ τοὺσ νέουσ εἰ εἷσ μὲν μόνοσ αὐτοὺσ διαφθείρει, οἱ δ’ ἄλλοι ὠφελοῦσιν. ἀλλὰ γάρ, ὦ Μέλητε, ἱκανῶσ ἐπιδείκνυσαι ὅτι οὐδεπώποτε ἐφρόντισασ τῶν νέων, καὶ σαφῶσ ἀποφαίνεισ τὴν σαυτοῦ ἀμέλειαν, ὅτι οὐδέν σοι μεμέληκεν περὶ ὧν ἐμὲ εἰσάγεισ.

ἔτι δὲ ἡμῖν εἰπέ, ὦ πρὸσ Διὸσ Μέλητε, πότερόν ἐστιν οἰκεῖν ἄμεινον ἐν πολίταισ χρηστοῖσ ἢ πονηροῖσ;

ὦ τάν, ἀπόκριναι· οὐδὲν γάρ τοι χαλεπὸν ἐρωτῶ. οὐχ οἱ μὲν πονηροὶ κακόν τι ἐργάζονται τοὺσ ἀεὶ ἐγγυτάτω αὑτῶν ὄντασ, οἱ δ’ ἀγαθοὶ ἀγαθόν τι; πάνυ γε.

ἔστιν οὖν ὅστισ βούλεται ὑπὸ τῶν συνόντων βλάπτεσθαι μᾶλλον ἢ ὠφελεῖσθαι;

ἀποκρίνου, ὦ ἀγαθέ· καὶ γὰρ ὁ νόμοσ κελεύει ἀποκρίνεσθαι. ἔσθ’ ὅστισ βούλεται βλάπτεσθαι; οὐ δῆτα.

φέρε δή, πότερον ἐμὲ εἰσάγεισ δεῦρο ὡσ διαφθείροντα τοὺσ νέουσ καὶ πονηροτέρουσ ποιοῦντα ἑκόντα ἢ ἄκοντα;

ἑκόντα ἔγωγε.

τί δῆτα, ὦ Μέλητε;

τοσοῦτον σὺ ἐμοῦ σοφώτεροσ εἶ τηλικούτου ὄντοσ τηλικόσδε ὤν, ὥστε σὺ μὲν ἔγνωκασ ὅτι οἱ μὲν κακοὶ κακόν τι ἐργάζονται ἀεὶ τοὺσ μάλιστα πλησίον ἑαυτῶν, οἱ δὲ ἀγαθοὶ ἀγαθόν, ἐγὼ δὲ δὴ εἰσ τοσοῦτον ἀμαθίασ ἥκω ὥστε καὶ τοῦτ’ ἀγνοῶ, ὅτι ἐάν τινα μοχθηρὸν ποιήσω τῶν συνόντων, κινδυνεύσω κακόν τι λαβεῖν ὑπ’ αὐτοῦ, ὥστε τοῦτο <τὸ> τοσοῦτον κακὸν ἑκὼν ποιῶ, ὡσ φῂσ σύ; ταῦτα ἐγώ σοι οὐ πείθομαι, ὦ Μέλητε, οἶμαι δὲ οὐδὲ ἄλλον ἀνθρώπων οὐδένα·

ἀλλ’ ἢ οὐ διαφθείρω, ἢ εἰ διαφθείρω, ἄκων, ὥστε σύ γε κατ’ ἀμφότερα ψεύδῃ. εἰ δὲ ἄκων διαφθείρω, τῶν τοιούτων καὶ ἀκουσίων ἁμαρτημάτων οὐ δεῦρο νόμοσ εἰσάγειν ἐστίν, ἀλλὰ ἰδίᾳ λαβόντα διδάσκειν καὶ νουθετεῖν· δῆλον γὰρ ὅτι ἐὰν μάθω, παύσομαι ὅ γε ἄκων ποιῶ.

σὺ δὲ συγγενέσθαι μέν μοι καὶ διδάξαι ἔφυγεσ καὶ οὐκ ἠθέλησασ, δεῦρο δὲ εἰσάγεισ, οἷ νόμοσ ἐστὶν εἰσάγειν τοὺσ κολάσεωσ δεομένουσ ἀλλ’ οὐ μαθήσεωσ. ἀλλὰ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦτο μὲν ἤδη δῆλον οὑγὼ ἔλεγον, ὅτι Μελήτῳ τούτων οὔτε μέγα οὔτε μικρὸν πώποτε ἐμέλησεν.

ὅμωσ δὲ δὴ λέγε ἡμῖν, πῶσ με φῂσ διαφθείρειν, ὦ Μέλητε, τοὺσ νεωτέρουσ;

ἢ δῆλον δὴ ὅτι κατὰ τὴν γραφὴν ἣν ἐγράψω θεοὺσ διδάσκοντα μὴ νομίζειν οὓσ ἡ πόλισ νομίζει, ἕτερα δὲ δαιμόνια καινά; οὐ ταῦτα λέγεισ ὅτι διδάσκων διαφθείρω; πάνυ μὲν οὖν σφόδρα ταῦτα λέγω.

τουτοισί.

ἐγὼ γὰρ οὐ δύναμαι μαθεῖν πότερον λέγεισ διδάσκειν με νομίζειν εἶναί τινασ θεούσ ‐ καὶ αὐτὸσ ἄρα νομίζω εἶναι θεοὺσ καὶ οὐκ εἰμὶ τὸ παράπαν ἄθεοσ οὐδὲ ταύτῃ ἀδικῶ ‐ οὐ μέντοι οὕσπερ γε ἡ πόλισ ἀλλὰ ἑτέρουσ, καὶ τοῦτ’ ἔστιν ὅ μοι ἐγκαλεῖσ, ὅτι ἑτέρουσ, ἢ παντάπασί με φῂσ οὔτε αὐτὸν νομίζειν θεοὺσ τούσ τε ἄλλουσ ταῦτα διδάσκειν. ταῦτα λέγω, ὡσ τὸ παράπαν οὐ νομίζεισ θεούσ.

ὦ θαυμάσιε Μέλητε, ἵνα τί ταῦτα λέγεισ;

οὐδὲ ἥλιον οὐδὲ σελήνην ἄρα νομίζω θεοὺσ εἶναι, ὥσπερ οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι; μὰ Δί’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ἐπεὶ τὸν μὲν ἥλιον λίθον φησὶν εἶναι, τὴν δὲ σελήνην γῆν.

Ἀναξαγόρου οἰεί κατηγορεῖν, ὦ φίλε Μέλητε;

καὶ οὕτω καταφρονεῖσ τῶνδε καὶ οἰεί αὐτοὺσ ἀπείρουσ γραμμάτων εἶναι ὥστε οὐκ εἰδέναι ὅτι τὰ Ἀναξαγόρου βιβλία τοῦ Κλαζομενίου γέμει τούτων τῶν λόγων; καὶ δὴ καὶ οἱ νέοι ταῦτα παρ’ ἐμοῦ μανθάνουσιν, ἃ ἔξεστιν ἐνίοτε εἰ πάνυ πολλοῦ δραχμῆσ ἐκ τῆσ ὀρχήστρασ πριαμένοισ Σωκράτουσ καταγελᾶν, ἐὰν προσποιῆται ἑαυτοῦ εἶναι, ἄλλωσ τε καὶ οὕτωσ ἄτοπα ὄντα; ἀλλ’, ὦ πρὸσ Διόσ, οὑτωσί σοι δοκῶ;

οὐδένα νομίζω θεὸν εἶναι; οὐ μέντοι μὰ Δία οὐδ’ ὁπωστιοῦν.

ἄπιστόσ γ’ εἶ, ὦ Μέλητε, καὶ ταῦτα μέντοι, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖσ, σαυτῷ.

ἐμοὶ γὰρ δοκεῖ οὑτοσί, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάνυ εἶναι ὑβριστὴσ καὶ ἀκόλαστοσ, καὶ ἀτεχνῶσ τὴν γραφὴν ταύτην ὕβρει τινὶ καὶ ἀκολασίᾳ καὶ νεότητι γράψασθαι. ἐοίκεν γὰρ ὥσπερ αἴνιγμα συντιθέντι διαπειρωμένῳ "ἆρα γνώσεται Σωκράτησ ὁ σοφὸσ δὴ ἐμοῦ χαριεντιζομένου καὶ ἐναντί’ ἐμαυτῷ λέγοντοσ, ἢ ἐξαπατήσω αὐτὸν καὶ τοὺσ ἄλλουσ τοὺσ ἀκούοντασ;

οὗτοσ γὰρ ἐμοὶ φαίνεται τὰ ἐναντία λέγειν αὐτὸσ ἑαυτῷ ἐν τῇ γραφῇ ὥσπερ ἂν εἰ εἴποι· "ἀδικεῖ Σωκράτησ θεοὺσ οὐ νομίζων, ἀλλὰ θεοὺσ νομίζων. " καίτοι τοῦτό ἐστι παίζοντοσ. συνεπισκέψασθε δή, ὦ ἄνδρεσ, ᾗ μοι φαίνεται ταῦτα λέγειν·

σὺ δὲ ἡμῖν ἀπόκριναι, ὦ Μέλητε. κατ’ ἀρχὰσ ὑμᾶσ παρῃτησάμην, μέμνησθέ μοι μὴ θορυβεῖν ἐὰν ἐν τῷ εἰωθότι τρόπῳ τοὺσ λόγουσ ποιῶμαι.

ἔστιν ὅστισ ἀνθρώπων, ὦ Μέλητε, ἀνθρώπεια μὲν νομίζει πράγματ’ εἶναι, ἀνθρώπουσ δὲ οὐ νομίζει;

ἀποκρινέσθω, ὦ ἄνδρεσ, καὶ μὴ ἄλλα καὶ ἄλλα θορυβείτω· ἔσθ’ ὅστισ ἵππουσ μὲν οὐ νομίζει, ἱππικὰ δὲ πράγματα; ἢ αὐλητὰσ μὲν οὐ νομίζει εἶναι, αὐλητικὰ δὲ πράγματα; οὐκ ἔστιν, ὦ ἄριστε ἀνδρῶν· εἰ μὴ σὺ βούλει ἀποκρίνεσθαι, ἐγὼ σοὶ λέγω καὶ τοῖσ ἄλλοισ τουτοισί. ἀλλὰ τὸ ἐπὶ τούτῳ γε ἀπόκριναι· ἔσθ’ ὅστισ δαιμόνια μὲν νομίζει πράγματ’ εἶναι, δαίμονασ δὲ οὐ νομίζει;

οὐκ ἔστιν.

ὡσ ὤνησασ ὅτι μόγισ ἀπεκρίνω ὑπὸ τουτωνὶ ἀναγκαζόμενοσ.

οὐκοῦν δαιμόνια μὲν φῄσ με καὶ νομίζειν καὶ διδάσκειν, εἴτ’ οὖν καινὰ εἴτε παλαιά, ἀλλ’ οὖν δαιμόνιά γε νομίζω κατὰ τὸν σὸν λόγον, καὶ ταῦτα καὶ διωμόσω ἐν τῇ ἀντιγραφῇ. εἰ δὲ δαιμόνια νομίζω, καὶ δαίμονασ δήπου πολλὴ ἀνάγκη νομίζειν μέ ἐστιν· οὐχ οὕτωσ ἔχει; ἔχει δή· τίθημι γάρ σε ὁμολογοῦντα, ἐπειδὴ οὐκ ἀποκρίνῃ. τοὺσ δὲ δαίμονασ οὐχὶ ἤτοι θεούσ γε ἡγούμεθα ἢ θεῶν παῖδασ; φῂσ ἢ οὔ;

πάνυ γε.

οὐκοῦν εἴπερ δαίμονασ ἡγοῦμαι, ὡσ σὺ φῄσ, εἰ μὲν θεοί τινέσ εἰσιν οἱ δαίμονεσ, τοῦτ’ ἂν εἰή ὃ ἐγώ φημί σε αἰνίττεσθαι καὶ χαριεντίζεσθαι, θεοὺσ οὐχ ἡγούμενον φάναι με θεοὺσ αὖ ἡγεῖσθαι πάλιν, ἐπειδήπερ γε δαίμονασ ἡγοῦμαι·

εἰ δ’ αὖ οἱ δαίμονεσ θεῶν παῖδέσ εἰσιν νόθοι τινὲσ ἢ ἐκ νυμφῶν ἢ ἔκ τινων ἄλλων ὧν δὴ καὶ λέγονται, τίσ ἂν ἀνθρώπων θεῶν μὲν παῖδασ ἡγοῖτο εἶναι, θεοὺσ δὲ μή; ὁμοίωσ γὰρ ἂν ἄτοπον εἰή ὥσπερ ἂν εἴ τισ ἵππων μὲν παῖδασ ἡγοῖτο ἢ καὶ ὄνων, τοὺσ ἡμιόνουσ, ἵππουσ δὲ καὶ ὄνουσ μὴ ἡγοῖτο εἶναι. ἀλλ’, ὦ Μέλητε, οὐκ ἔστιν ὅπωσ σὺ ταῦτα οὐχὶ ἀποπειρώμενοσ ἡμῶν ἐγράψω τὴν γραφὴν ταύτην ἢ ἀπορῶν ὅτι ἐγκαλοῖσ ἐμοὶ ἀληθὲσ ἀδίκημα·

δαίμονασ μήτε θεοὺσ μήτε ἡρ́ωασ, οὐδεμία μηχανή ἐστιν.

ἀλλὰ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὡσ μὲν ἐγὼ οὐκ ἀδικῶ κατὰ τὴν Μελήτου γραφήν, οὐ πολλῆσ μοι δοκεῖ εἶναι ἀπολογίασ, ἀλλὰ ἱκανὰ καὶ ταῦτα·

ὃ δὲ καὶ ἐν τοῖσ ἔμπροσθεν ἔλεγον, ὅτι πολλή μοι ἀπέχθεια γέγονεν καὶ πρὸσ πολλούσ, εὖ ἴστε ὅτι ἀληθέσ ἐστιν. καὶ τοῦτ’ ἔστιν ὃ ἐμὲ αἱρεῖ, ἐάνπερ αἱρῇ, οὐ Μέλητοσ οὐδὲ Ἄνυτοσ ἀλλ’ ἡ τῶν πολλῶν διαβολή τε καὶ φθόνοσ. ἃ δὴ πολλοὺσ καὶ ἄλλουσ καὶ ἀγαθοὺσ ἄνδρασ ᾕρηκεν, οἶμαι δὲ καὶ αἱρήσει· οὐδὲν δὲ δεινὸν μὴ ἐν ἐμοὶ στῇ.

ἴσωσ ἂν οὖν εἴποι τισ·

"εἶτ’ οὐκ αἰσχύνῃ, ὦ Σώκρατεσ, τοιοῦτον ἐπιτήδευμα ἐπιτηδεύσασ ἐξ οὗ κινδυνεύεισ νυνὶ ἀποθανεῖν; ἐγὼ δὲ τούτῳ ἂν δίκαιον λόγον ἀντείποιμι, ὅτι "οὐ καλῶσ λέγεισ, ὦ ἄνθρωπε, εἰ οἰεί δεῖν κίνδυνον ὑπολογίζεσθαι τοῦ ζῆν ἢ τεθνάναι ἄνδρα ὅτου τι καὶ σμικρὸν ὄφελόσ ἐστιν, ἀλλ’ οὐκ ἐκεῖνο μόνον σκοπεῖν ὅταν πράττῃ, πότερον δίκαια ἢ ἄδικα πράττει, καὶ ἀνδρὸσ ἀγαθοῦ ἔργα ἢ κακοῦ. φαῦλοι γὰρ ἂν τῷ γε σῷ λόγῳ εἰε͂ν τῶν ἡμιθέων ὅσοι ἐν Τροίᾳ τετελευτήκασιν οἵ τε ἄλλοι καὶ ὁ τῆσ Θέτιδοσ υἱόσ, ὃσ τοσοῦτον τοῦ κινδύνου κατεφρόνησεν παρὰ τὸ αἰσχρόν τι ὑπομεῖναι ὥστε, ἐπειδὴ εἶπεν ἡ μήτηρ αὐτῷ προθυμουμένῳ Ἕκτορα ἀποκτεῖναι, θεὸσ οὖσα, οὑτωσί πωσ, ὡσ ἐγὼ οἶμαι· ὦ παῖ, εἰ τιμωρήσεισ Πατρόκλῳ τῷ ἑταίρῳ τὸν φόνον καὶ Ἕκτορα ἀποκτενεῖσ, αὐτὸσ ἀποθανῇ ‐ αὐτίκα γάρ τοι, φησί, μεθ’ Ἕκτορα πότμοσ ἑτοῖμοσ ‐ ὁ δὲ τοῦτο ἀκούσασ τοῦ μὲν θανάτου καὶ τοῦ κινδύνου ὠλιγώρησε, πολὺ δὲ μᾶλλον δείσασ τὸ ζῆν κακὸσ ὢν καὶ τοῖσ φίλοισ μὴ τιμωρεῖν, αὐτίκα, φησί, τεθναίην, δίκην ἐπιθεὶσ τῷ ἀδικοῦντι, ἵνα μὴ ἐνθάδε μένω καταγέλαστοσ παρὰ νηυσὶ κορωνίσιν ἄχθοσ ἀρούρησ.

μὴ αὐτὸν οἰεί φροντίσαι θανάτου καὶ κινδύνου;

οὕτω γὰρ ἔχει, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῇ ἀληθείᾳ·

οὗ ἄν τισ ἑαυτὸν τάξῃ ἡγησάμενοσ βέλτιστον εἶναι ἢ ὑπ’ ἄρχοντοσ ταχθῇ, ἐνταῦθα δεῖ, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, μένοντα κινδυνεύειν, μηδὲν ὑπολογιζόμενον μήτε θάνατον μήτε ἄλλο μηδὲν πρὸ τοῦ αἰσχροῦ. Ἀθηναῖοι, εἰ ὅτε μέν με οἱ ἄρχοντεσ ἔταττον, οὓσ ὑμεῖσ εἵλεσθε ἄρχειν μου, καὶ ἐν Ποτειδαίᾳ καὶ ἐν Ἀμφιπόλει καὶ ἐπὶ Δηλίῳ, τότε μὲν οὗ ἐκεῖνοι ἔταττον ἔμενον ὥσπερ καὶ ἄλλοσ τισ καὶ ἐκινδύνευον ἀποθανεῖν, τοῦ δὲ θεοῦ τάττοντοσ, ὡσ ἐγὼ ᾠήθην τε καὶ ὑπέλαβον, φιλοσοφοῦντά με δεῖν ζῆν καὶ ἐξετάζοντα ἐμαυτὸν καὶ τοὺσ ἄλλουσ, ἐνταῦθα δὲ φοβηθεὶσ ἢ θάνατον ἣ ἄλλ’ ὁτιοῦν πρᾶγμα λίποιμι τὴν τάξιν.

δεινόν τἂν εἰή, καὶ ὡσ ἀληθῶσ τότ’ ἄν με δικαίωσ εἰσάγοι τισ εἰσ δικαστήριον, ὅτι οὐ νομίζω θεοὺσ εἶναι ἀπειθῶν τῇ μαντείᾳ καὶ δεδιὼσ θάνατον καὶ οἰόμενοσ σοφὸσ εἶναι οὐκ ὤν.

τὸ γάρ τοι θάνατον δεδιέναι, ὦ ἄνδρεσ, οὐδὲν ἄλλο ἐστὶν ἢ δοκεῖν σοφὸν εἶναι μὴ ὄντα· δοκεῖν γὰρ εἰδέναι ἐστὶν ἃ οὐκ οἶδεν. οἶδε μὲν γὰρ οὐδεὶσ τὸν θάνατον οὐδ’ εἰ τυγχάνει τῷ ἀνθρώπῳ πάντων μέγιστον ὂν τῶν ἀγαθῶν, δεδίασι δ’ ὡσ εὖ εἰδότεσ ὅτι μέγιστον τῶν κακῶν ἐστι. καίτοι πῶσ οὐκ ἀμαθία ἐστὶν αὕτη ἡ ἐπονείδιστοσ, ἡ τοῦ οἰέσθαι εἰδέναι ἃ οὐκ οἶδεν;

ἐγὼ δ’, ὦ ἄνδρεσ, τούτῳ καὶ ἐνταῦθα ἴσωσ διαφέρω τῶν πολλῶν ἀνθρώπων, καὶ εἰ δή τῳ σοφώτερόσ του φαίην εἶναι, τούτῳ ἄν, ὅτι οὐκ εἰδὼσ ἱκανῶσ περὶ τῶν ἐν Αἵδου οὕτω καὶ οἰόμαι οὐκ εἰδέναι· τὸ δὲ ἀδικεῖν καὶ ἀπειθεῖν τῷ βελτίονι καὶ θεῷ καὶ ἀνθρώπῳ, ὅτι κακὸν καὶ αἰσχρόν ἐστιν οἶδα. πρὸ οὖν τῶν κακῶν ὧν οἶδα ὅτι κακά ἐστιν, ἃ μὴ οἶδα εἰ καὶ ἀγαθὰ ὄντα τυγχάνει οὐδέποτε φοβήσομαι οὐδὲ φεύξομαι· ὥστε οὐδ’ εἴ με νῦν ὑμεῖσ ἀφίετε Ἀνύτῳ ἀπιστήσαντεσ, ὃσ ἔφη ἢ τὴν ἀρχὴν οὐ δεῖν ἐμὲ δεῦρο εἰσελθεῖν ἤ, ἐπειδὴ εἰσῆλθον, οὐχ οἱο͂́ν τ’ εἶναι τὸ μὴ ἀποκτεῖναί με, λέγων πρὸσ ὑμᾶσ ὡσ εἰ διαφευξοίμην ἤδη ἂν ὑμῶν οἱ ὑεῖσ ἐπιτηδεύοντεσ ἃ Σωκράτησ διδάσκει πάντεσ παντάπασι διαφθαρήσονται, ‐ εἴ μοι πρὸσ ταῦτα εἴποιτε· "ὦ Σώκρατεσ, νῦν μὲν Ἀνύτῳ οὐ πεισόμεθα ἀλλ’ ἀφίεμέν σε, ἐπὶ τούτῳ μέντοι, ἐφ’ ᾧτε μηκέτι ἐν ταύτῃ τῇ ζητήσει διατρίβειν μηδὲ φιλοσοφεῖν·

ἁλῷσ ἔτι τοῦτο πράττων, ἀποθανῇ" ‐ εἰ οὖν με, ὅπερ εἶπον, ἐπὶ τούτοισ ἀφίοιτε, εἴποιμ’ ἂν ὑμῖν ὅτι "ἐγὼ ὑμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀσπάζομαι μὲν καὶ φιλῶ, πείσομαι δὲ μᾶλλον τῷ θεῷ ἢ ὑμῖν, καὶ ἑώσπερ ἂν ἐμπνέω καὶ οἱο͂́σ τε ὦ, οὐ μὴ παύσωμαι φιλοσοφῶν καὶ ὑμῖν παρακελευόμενόσ τε καὶ ἐνδεικνύμενοσ ὅτῳ ἂν ἀεὶ ἐντυγχάνω ὑμῶν, λέγων οἱᾶ́περ εἰώθα, ὅτι ὦ ἄριστε ἀνδρῶν, Ἀθηναῖοσ ὤν, πόλεωσ τῆσ μεγίστησ καὶ εὐδοκιμωτάτησ εἰσ σοφίαν καὶ ἰσχύν, χρημάτων μὲν οὐκ αἰσχύνῃ ἐπιμελούμενοσ ὅπωσ σοι ἔσται ὡσ πλεῖστα, καὶ δόξησ καὶ τιμῆσ, φρονήσεωσ δὲ καὶ ἀληθείασ καὶ τῆσ ψυχῆσ ὅπωσ ὡσ βελτίστη ἔσται οὐκ ἐπιμελῇ οὐδὲ φροντίζεισ;

καὶ ἐάν τισ ὑμῶν ἀμφισβητήσῃ καὶ φῇ ἐπιμελεῖσθαι, οὐκ εὐθὺσ ἀφήσω αὐτὸν οὐδ’ ἄπειμι, ἀλλ’ ἐρήσομαι αὐτὸν καὶ ἐξετάσω καὶ ἐλέγξω, καὶ ἐάν μοι μὴ δοκῇ κεκτῆσθαι ἀρετήν, φάναι δέ, ὀνειδιῶ ὅτι τὰ πλείστου ἄξια περὶ ἐλαχίστου ποιεῖται, τὰ δὲ φαυλότερα περὶ πλείονοσ.

ταῦτα καὶ νεωτέρῳ καὶ πρεσβυτέρῳ ὅτῳ ἂν ἐντυγχάνω ποιήσω, καὶ ξένῳ καὶ ἀστῷ, μᾶλλον δὲ τοῖσ ἀστοῖσ, ὅσῳ μου ἐγγυτέρω ἐστὲ γένει.

ταῦτα γὰρ κελεύει ὁ θεόσ, εὖ ἴστε, καὶ ἐγὼ οἰόμαι οὐδέν πω ὑμῖν μεῖζον ἀγαθὸν γενέσθαι ἐν τῇ πόλει ἢ τὴν ἐμὴν τῷ θεῷ ὑπηρεσίαν. οὐδὲν γὰρ ἄλλο πράττων ἐγὼ περιέρχομαι ἢ πείθων ὑμῶν καὶ νεωτέρουσ καὶ πρεσβυτέρουσ μήτε σωμάτων ἐπιμελεῖσθαι μήτε χρημάτων πρότερον μηδὲ οὕτω σφόδρα ὡσ τῆσ ψυχῆσ ὅπωσ ὡσ ἀρίστη ἔσται, λέγων ὅτι οὐκ ἐκ χρημάτων ἀρετὴ γίγνεται, ἀλλ’ ἐξ ἀρετῆσ χρήματα καὶ τὰ ἄλλα ἀγαθὰ τοῖσ ἀνθρώποισ ἅπαντα καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ. εἰ μὲν οὖν ταῦτα λέγων διαφθείρω τοὺσ νέουσ, ταῦτ’ ἂν εἰή βλαβερά· εἰ δέ τίσ μέ φησιν ἄλλα λέγειν ἢ ταῦτα, οὐδὲν λέγει.

ἂν ποιήσαντοσ ἄλλα, οὐδ’ εἰ μέλλω πολλάκισ τεθνάναι.

μὴ θορυβεῖτε, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀλλ’ ἐμμείνατέ μοι οἷσ ἐδεήθην ὑμῶν, μὴ θορυβεῖν ἐφ’ οἷσ ἂν λέγω ἀλλ’ ἀκούειν·

καὶ γάρ, ὡσ ἐγὼ οἶμαι, ὀνήσεσθε ἀκούοντεσ. μέλλω γὰρ οὖν ἄττα ὑμῖν ἐρεῖν καὶ ἄλλα ἐφ’ οἷσ ἴσωσ βοήσεσθε· ἀλλὰ μηδαμῶσ ποιεῖτε τοῦτο. εὖ γὰρ ἴστε, ἐάν με ἀποκτείνητε τοιοῦτον ὄντα οἱο͂ν ἐγὼ λέγω, οὐκ ἐμὲ μείζω βλάψετε ἢ ὑμᾶσ αὐτούσ· ἐμὲ μὲν γὰρ οὐδὲν ἂν βλάψειεν οὔτε Μέλητοσ οὔτε Ἄνυτοσ ‐ οὐδὲ γὰρ ἂν δύναιτο ‐ οὐ γὰρ οἰόμαι θεμιτὸν εἶναι ἀμείνονι ἀνδρὶ ὑπὸ χείρονοσ βλάπτεσθαι. ἀποκτείνειε μεντἂν ἴσωσ ἢ ἐξελάσειεν ἢ ἀτιμώσειεν·

ἀλλὰ ταῦτα οὗτοσ μὲν ἴσωσ οἰέται καὶ ἄλλοσ τίσ που μεγάλα κακά, ἐγὼ δ’ οὐκ οἰόμαι, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον ποιεῖν ἃ οὑτοσὶ νῦν ποιεῖ, ἄνδρα ἀδίκωσ ἐπιχειρεῖν ἀποκτεινύναι. νῦν οὖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πολλοῦ δέω ἐγὼ ὑπὲρ ἐμαυτοῦ ἀπολογεῖσθαι, ὥσ τισ ἂν οἰοίτο, ἀλλὰ ὑπὲρ ὑμῶν, μή τι ἐξαμάρτητε περὶ τὴν τοῦ θεοῦ δόσιν ὑμῖν ἐμοῦ καταψηφισάμενοι. ἐὰν γάρ με ἀποκτείνητε, οὐ ῥᾳδίωσ ἄλλον τοιοῦτον εὑρήσετε, ἀτεχνῶσ ‐ εἰ καὶ γελοιότερον εἰπεῖν ‐ προσκείμενον τῇ πόλει ὑπὸ τοῦ θεοῦ ὥσπερ ἵππῳ μεγάλῳ μὲν καὶ γενναίῳ, ὑπὸ μεγέθουσ δὲ νωθεστέρῳ καὶ δεομένῳ ἐγείρεσθαι ὑπὸ μύωπόσ τινοσ, οἱο͂ν δή μοι δοκεῖ ὁ θεὸσ ἐμὲ τῇ πόλει προστεθηκέναι τοιοῦτόν τινα, ὃσ ὑμᾶσ ἐγείρων καὶ πείθων καὶ ὀνειδίζων ἕνα ἕκαστον οὐδὲν παύομαι τὴν ἡμέραν ὅλην πανταχοῦ προσκαθίζων.

τοιοῦτοσ οὖν ἄλλοσ οὐ ῥᾳδίωσ ὑμῖν γενήσεται, ὦ ἄνδρεσ, ἀλλ’ ἐὰν ἐμοὶ πείθησθε, φείσεσθέ μου·

ὑμεῖσ δ’ ἴσωσ τάχ’ ἂν ἀχθόμενοι, ὥσπερ οἱ νυστάζοντεσ ἐγειρόμενοι, κρούσαντεσ ἄν με, πειθόμενοι Ἀνύτῳ, ῥᾳδίωσ ἂν ἀποκτείναιτε, εἶτα τὸν λοιπὸν βίον καθεύδοντεσ διατελοῖτε ἄν, εἰ μή τινα ἄλλον ὁ θεὸσ ὑμῖν ἐπιπέμψειεν κηδόμενοσ ὑμῶν. ὅτι δ’ ἐγὼ τυγχάνω ὢν τοιοῦτοσ οἱο͂σ ὑπὸ τοῦ θεοῦ τῇ πόλει δεδόσθαι, ἐνθένδε ἂν κατανοήσαιτε· οὐ γὰρ ἀνθρωπίνῳ ἐοίκε τὸ ἐμὲ τῶν μὲν ἐμαυτοῦ πάντων ἠμεληκέναι καὶ ἀνέχεσθαι τῶν οἰκείων ἀμελουμένων τοσαῦτα ἤδη ἔτη, τὸ δὲ ὑμέτερον πράττειν ἀεί, ἰδίᾳ ἑκάστῳ προσιόντα ὥσπερ πατέρα ἢ ἀδελφὸν πρεσβύτερον πείθοντα ἐπιμελεῖσθαι ἀρετῆσ.

καὶ εἰ μέν τι ἀπὸ τούτων ἀπέλαυον καὶ μισθὸν λαμβάνων ταῦτα παρεκελευόμην, εἶχον ἄν τινα λόγον· νῦν δὲ ὁρᾶτε δὴ καὶ αὐτοὶ ὅτι οἱ κατήγοροι τἆλλα πάντα ἀναισχύντωσ οὕτω κατηγοροῦντεσ τοῦτό γε οὐχ οἱοῖ́ τε ἐγένοντο ἀπαναισχυντῆσαι παρασχόμενοι μάρτυρα, ὡσ ἐγώ ποτέ τινα ἢ ἐπραξάμην μισθὸν ἢ ᾔτησα. ἱκανὸν γάρ, οἶμαι, ἐγὼ παρέχομαι τὸν μάρτυρα ὡσ ἀληθῆ λέγω, τὴν πενίαν.

ἴσωσ ἂν οὖν δόξειεν ἄτοπον εἶναι, ὅτι δὴ ἐγὼ ἰδίᾳ μὲν ταῦτα συμβουλεύω περιιὼν καὶ πολυπραγμονῶ, δημοσίᾳ δὲ οὐ τολμῶ ἀναβαίνων εἰσ τὸ πλῆθοσ τὸ ὑμέτερον συμβουλεύειν τῇ πόλει.

τούτου δὲ αἴτιόν ἐστιν ὃ ὑμεῖσ ἐμοῦ πολλάκισ ἀκηκόατε πολλαχοῦ λέγοντοσ, ὅτι μοι θεῖόν τι καὶ δαιμόνιον γίγνεται φωνή, ὃ δὴ καὶ ἐν τῇ γραφῇ ἐπικωμῳδῶν Μέλητοσ ἐγράψατο. ἐμοὶ δὲ τοῦτ’ ἔστιν ἐκ παιδὸσ ἀρξάμενον, φωνή τισ γιγνομένη, ἣ ὅταν γένηται, ἀεὶ ἀποτρέπει με τοῦτο ὃ ἂν μέλλω πράττειν, προτρέπει δὲ οὔποτε.

τοῦτ’ ἔστιν ὅ μοι ἐναντιοῦται τὰ πολιτικὰ πράττειν, καὶ παγκάλωσ γέ μοι δοκεῖ ἐναντιοῦσθαι· εὖ γὰρ ἴστε, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ ἐγὼ πάλαι ἐπεχείρησα πράττειν τὰ πολιτικὰ πράγματα, πάλαι ἂν ἀπολώλη καὶ οὔτ’ ἂν ὑμᾶσ ὠφελήκη οὐδὲν οὔτ’ ἂν ἐμαυτόν. καί μοι μὴ ἄχθεσθε λέγοντι τἀληθῆ· ἀναγκαῖόν ἐστι τὸν τῷ ὄντι μαχούμενον ὑπὲρ τοῦ δικαίου, καὶ εἰ μέλλει ὀλίγον χρόνον σωθήσεσθαι, ἰδιωτεύειν ἀλλὰ μὴ δημοσιεύειν.

μεγάλα δ’ ἔγωγε ὑμῖν τεκμήρια παρέξομαι τούτων, οὐ λόγουσ ἀλλ’ ὃ ὑμεῖσ τιμᾶτε, ἔργα.

ἀκούσατε δή μοι τὰ συμβεβηκότα, ἵνα εἰδῆτε ὅτι οὐδ’ ἂν ἑνὶ ὑπεικάθοιμι παρὰ τὸ δίκαιον δείσασ θάνατον, μὴ ὑπείκων δὲ ἀλλὰ κἂν ἀπολοίμην. ἐρῶ δὲ ὑμῖν φορτικὰ μὲν καὶ δικανικά, ἀληθῆ δέ. ἐγὼ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἄλλην μὲν ἀρχὴν οὐδεμίαν πώποτε ἦρξα ἐν τῇ πόλει, ἐβούλευσα δέ· καὶ ἔτυχεν ἡμῶν ἡ φυλὴ Ἀντιοχὶσ πρυτανεύουσα ὅτε ὑμεῖσ τοὺσ δέκα στρατηγοὺσ τοὺσ οὐκ ἀνελομένουσ τοὺσ ἐκ τῆσ ναυμαχίασ ἐβουλεύσασθε ἁθρόουσ κρίνειν, παρανόμωσ, ὡσ ἐν τῷ ὑστέρῳ χρόνῳ πᾶσιν ὑμῖν ἔδοξεν.

τότ’ ἐγὼ μόνοσ τῶν πρυτάνεων ἠναντιώθην ὑμῖν μηδὲν ποιεῖν παρὰ τοὺσ νόμουσ καὶ ἐναντία ἐψηφισάμην· καὶ ἑτοίμων ὄντων ἐνδεικνύναι με καὶ ἀπάγειν τῶν ῥητόρων, καὶ ὑμῶν κελευόντων καὶ βοώντων, μετὰ τοῦ νόμου καὶ τοῦ δικαίου ᾤμην μᾶλλόν με δεῖν διακινδυνεύειν ἢ μεθ’ ὑμῶν γενέσθαι μὴ δίκαια βουλευομένων, φοβηθέντα δεσμὸν ἢ θάνατον. καὶ ταῦτα μὲν ἦν ἔτι δημοκρατουμένησ τῆσ πόλεωσ·

ἐπειδὴ δὲ ὀλιγαρχία ἐγένετο, οἱ τριάκοντα αὖ μεταπεμψάμενοί με πέμπτον αὐτὸν εἰσ τὴν θόλον προσέταξαν ἀγαγεῖν ἐκ Σαλαμῖνοσ Λέοντα τὸν Σαλαμίνιον ἵνα ἀποθάνοι, οἱᾶ δὴ καὶ ἄλλοισ ἐκεῖνοι πολλοῖσ πολλὰ προσέταττον, βουλόμενοι ὡσ πλείστουσ ἀναπλῆσαι αἰτιῶν. τότε μέντοι ἐγὼ οὐ λόγῳ ἀλλ’ ἔργῳ αὖ ἐνεδειξάμην ὅτι ἐμοὶ θανάτου μὲν μέλει, εἰ μὴ ἀγροικότερον ἦν εἰπεῖν, οὐδ’ ὁτιοῦν, τοῦ δὲ μηδὲν ἄδικον μηδ’ ἀνόσιον ἐργάζεσθαι, τούτου δὲ τὸ πᾶν μέλει. ἐμὲ γὰρ ἐκείνη ἡ ἀρχὴ οὐκ ἐξέπληξεν, οὕτωσ ἰσχυρὰ οὖσα, ὥστε ἄδικόν τι ἐργάσασθαι, ἀλλ’ ἐπειδὴ ἐκ τῆσ θόλου ἐξήλθομεν, οἱ μὲν τέτταρεσ ᾤχοντο εἰσ Σαλαμῖνα καὶ ἤγαγον Λέοντα, ἐγὼ δὲ ᾠχόμην ἀπιὼν οἴκαδε.

καὶ ἴσωσ ἂν διὰ ταῦτα ἀπέθανον, εἰ μὴ ἡ ἀρχὴ διὰ ταχέων κατελύθη. τούτων ὑμῖν ἔσονται πολλοὶ μάρτυρεσ.

ἆρ’ οὖν ἄν με οἰέσθε τοσάδε ἔτη διαγενέσθαι εἰ ἔπραττον τὰ δημόσια, καὶ πράττων ἀξίωσ ἀνδρὸσ ἀγαθοῦ ἐβοήθουν τοῖσ δικαίοισ καὶ ὥσπερ χρὴ τοῦτο περὶ πλείστου ἐποιούμην;

πολλοῦ γε δεῖ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι· οὐδὲ γὰρ ἂν ἄλλοσ ἀνθρώπων οὐδείσ. ἀλλ’ ἐγὼ διὰ παντὸσ τοῦ βίου δημοσίᾳ τε εἴ πού τι ἔπραξα τοιοῦτοσ φανοῦμαι, καὶ ἰδίᾳ ὁ αὐτὸσ οὗτοσ, οὐδενὶ πώποτε συγχωρήσασ οὐδὲν παρὰ τὸ δίκαιον οὔτε ἄλλῳ οὔτε τούτων οὐδενὶ οὓσ δὴ διαβάλλοντεσ ἐμέ φασιν ἐμοὺσ μαθητὰσ εἶναι. ἐγὼ δὲ διδάσκαλοσ μὲν οὐδενὸσ πώποτ’ ἐγενόμην·

εἰ δέ τίσ μου λέγοντοσ καὶ τὰ ἐμαυτοῦ πράττοντοσ ἐπιθυμοῖ ἀκούειν, εἴτε νεώτεροσ εἴτε πρεσβύτεροσ, οὐδενὶ πώποτε ἐφθόνησα, οὐδὲ χρήματα μὲν λαμβάνων διαλέγομαι μὴ λαμβάνων δὲ οὔ, ἀλλ’ ὁμοίωσ καὶ πλουσίῳ καὶ πένητι παρέχω ἐμαυτὸν ἐρωτᾶν, καὶ ἐάν τισ βούληται ἀποκρινόμενοσ ἀκούειν ὧν ἂν λέγω. καὶ τούτων ἐγὼ εἴτε τισ χρηστὸσ γίγνεται εἴτε μή, οὐκ ἂν δικαίωσ τὴν αἰτίαν ὑπέχοιμι, ὧν μήτε ὑπεσχόμην μηδενὶ μηδὲν πώποτε μάθημα μήτε ἐδίδαξα·

εἰ δέ τίσ φησι παρ’ ἐμοῦ πώποτέ τι μαθεῖν ἢ ἀκοῦσαι ἰδίᾳ ὅτι μὴ καὶ οἱ ἄλλοι πάντεσ, εὖ ἴστε ὅτι οὐκ ἀληθῆ λέγει. ἀλλὰ διὰ τί δή ποτε μετ’ ἐμοῦ χαίρουσί τινεσ πολὺν χρόνον διατρίβοντεσ;

ἀκηκόατε, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πᾶσαν ὑμῖν τὴν ἀλήθειαν ἐγὼ εἶπον·

ὅτι ἀκούοντεσ χαίρουσιν ἐξεταζομένοισ τοῖσ οἰομένοισ μὲν εἶναι σοφοῖσ, οὖσι δ’ οὔ. ἔστι γὰρ οὐκ ἀηδέσ. ἐμοὶ δὲ τοῦτο, ὡσ ἐγώ φημι, προστέτακται ὑπὸ τοῦ θεοῦ πράττειν καὶ ἐκ μαντείων καὶ ἐξ ἐνυπνίων καὶ παντὶ τρόπῳ ᾧπέρ τίσ ποτε καὶ ἄλλη θεία μοῖρα ἀνθρώπῳ καὶ ὁτιοῦν προσέταξε πράττειν. ταῦτα, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ἀληθῆ ἐστιν καὶ εὐέλεγκτα. εἰ γὰρ δὴ ἔγωγε τῶν νέων τοὺσ μὲν διαφθείρω τοὺσ δὲ διέφθαρκα, χρῆν δήπου, εἴτε τινὲσ αὐτῶν πρεσβύτεροι γενόμενοι ἔγνωσαν ὅτι νέοισ οὖσιν αὐτοῖσ ἐγὼ κακὸν πώποτέ τι συνεβούλευσα, νυνὶ αὐτοὺσ ἀναβαίνοντασ ἐμοῦ κατηγορεῖν καὶ τιμωρεῖσθαι· εἰ δὲ μὴ αὐτοὶ ἤθελον, τῶν οἰκείων τινὰσ τῶν ἐκείνων, πατέρασ καὶ ἀδελφοὺσ καὶ ἄλλουσ τοὺσ προσήκοντασ, εἴπερ ὑπ’ ἐμοῦ τι κακὸν ἐπεπόνθεσαν αὐτῶν οἱ οἰκεῖοι, νῦν μεμνῆσθαι καὶ τιμωρεῖσθαι.

πάντωσ δὲ πάρεισιν αὐτῶν πολλοὶ ἐνταυθοῖ οὓσ ἐγὼ ὁρῶ, πρῶτον μὲν Κρίτων οὑτοσί, ἐμὸσ ἡλικιώτησ καὶ δημότησ, Κριτοβούλου τοῦδε πατήρ, ἔπειτα Λυσανίασ ὁ Σφήττιοσ, Αἰσχίνου τοῦδε πατήρ, ἔτι δ’ Ἀντιφῶν ὁ Κηφισιεὺσ οὑτοσί, Ἐπιγένουσ πατήρ, ἄλλοι τοίνυν οὗτοι ὧν οἱ ἀδελφοὶ ἐν ταύτῃ τῇ διατριβῇ γεγόνασιν, Νικόστρατοσ Θεοζοτίδου, ἀδελφὸσ Θεοδότου ‐ καὶ ὁ μὲν Θεόδοτοσ τετελεύτηκεν, ὥστε οὐκ ἂν ἐκεῖνόσ γε αὐτοῦ καταδεηθείη ‐ καὶ Παράλιοσ ὅδε, ὁ Δημοδόκου, οὗ ἦν Θεάγησ ἀδελφόσ· ὅδε δὲ Ἀδείμαντοσ, ὁ Ἀρίστωνοσ, οὗ ἀδελφὸσ οὑτοσὶ Πλάτων, καὶ Αἰαντόδωροσ, οὗ Ἀπολλόδωροσ ὅδε ἀδελφόσ.

καὶ ἄλλουσ πολλοὺσ ἐγὼ ἔχω ὑμῖν εἰπεῖν, ὧν τινα ἐχρῆν μάλιστα μὲν ἐν τῷ ἑαυτοῦ λόγῳ παρασχέσθαι Μέλητον μάρτυρα· εἰ δὲ τότε ἐπελάθετο, νῦν παρασχέσθω ‐ ἐγὼ παραχωρῶ ‐ καὶ λεγέτω εἴ τι ἔχει τοιοῦτον.

ἀλλὰ τούτου πᾶν τοὐναντίον εὑρήσετε, ὦ ἄνδρεσ, πάντασ ἐμοὶ βοηθεῖν ἑτοίμουσ τῷ διαφθείροντι, τῷ κακὰ ἐργαζομένῳ τοὺσ οἰκείουσ αὐτῶν, ὥσ φασι Μέλητοσ καὶ Ἄνυτοσ. αὐτοὶ μὲν γὰρ οἱ διεφθαρμένοι τάχ’ ἂν λόγον ἔχοιεν βοηθοῦντεσ·

οἱ δὲ ἀδιάφθαρτοι, πρεσβύτεροι ἤδη ἄνδρεσ, οἱ τούτων προσήκοντεσ, τίνα ἄλλον ἔχουσι λόγον βοηθοῦντεσ ἐμοὶ ἀλλ’ ἢ τὸν ὀρθόν τε καὶ δίκαιον, ὅτι συνίσασι Μελήτῳ μὲν ψευδομένῳ, ἐμοὶ δὲ ἀληθεύοντι; εἰε͂ν δή, ὦ ἄνδρεσ·

ἃ μὲν ἐγὼ ἔχοιμ’ ἂν ἀπολογεῖσθαι, σχεδόν ἐστι ταῦτα καὶ ἄλλα ἴσωσ τοιαῦτα. τάχα δ’ ἄν τισ ὑμῶν ἀγανακτήσειεν ἀναμνησθεὶσ ἑαυτοῦ, εἰ ὁ μὲν καὶ ἐλάττω τουτουὶ̈ τοῦ ἀγῶνοσ ἀγῶνα ἀγωνιζόμενοσ ἐδεήθη τε καὶ ἱκέτευσε τοὺσ δικαστὰσ μετὰ πολλῶν δακρύων, παιδία τε αὑτοῦ ἀναβιβασάμενοσ ἵνα ὅτι μάλιστα ἐλεηθείη, καὶ ἄλλουσ τῶν οἰκείων καὶ φίλων πολλούσ, ἐγὼ δὲ οὐδὲν ἄρα τούτων ποιήσω, καὶ ταῦτα κινδυνεύων, ὡσ ἂν δόξαιμι, τὸν ἔσχατον κίνδυνον. τάχ’ ἂν οὖν τισ ταῦτα ἐννοήσασ αὐθαδέστερον ἂν πρόσ με σχοίη καὶ ὀργισθεὶσ αὐτοῖσ τούτοισ θεῖτο ἂν μετ’ ὀργῆσ τὴν ψῆφον.

εἰ δή τισ ὑμῶν οὕτωσ ἔχει ‐ οὐκ ἀξιῶ μὲν γὰρ ἔγωγε, εἰ δ’ οὖν ‐ ἐπιεικῆ ἄν μοι δοκῶ πρὸσ τοῦτον λέγειν λέγων ὅτι "ἐμοί, ὦ ἄριστε, εἰσὶν μέν πού τινεσ καὶ οἰκεῖοι·

καὶ γὰρ τοῦτο αὐτὸ τὸ τοῦ Ὁμήρου, οὐδ’ ἐγὼ ἀπὸ δρυὸσ οὐδ’ ἀπὸ πέτρησ πέφυκα ἀλλ’ ἐξ ἀνθρώπων, ὥστε καὶ οἰκεῖοί μοί εἰσι καὶ ὑεῖσ γε, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τρεῖσ, εἷσ μὲν μειράκιον ἤδη, δύο δὲ παιδία· ἀλλ’ ὅμωσ οὐδένα αὐτῶν δεῦρο ἀναβιβασάμενοσ δεήσομαι ὑμῶν ἀποψηφίσασθαι. " τί δὴ οὖν οὐδὲν τούτων ποιήσω; Ἀθηναῖοι, οὐδ’ ὑμᾶσ ἀτιμάζων, ἀλλ’ εἰ μὲν θαρραλέωσ ἐγὼ ἔχω πρὸσ θάνατον ἢ μή, ἄλλοσ λόγοσ, πρὸσ δ’ οὖν δόξαν καὶ ἐμοὶ καὶ ὑμῖν καὶ ὅλῃ τῇ πόλει οὔ μοι δοκεῖ καλὸν εἶναι ἐμὲ τούτων οὐδὲν ποιεῖν καὶ τηλικόνδε ὄντα καὶ τοῦτο τοὔνομα ἔχοντα, εἴτ’ οὖν ἀληθὲσ εἴτ’ οὖν ψεῦδοσ, ἀλλ’ οὖν δεδογμένον γέ ἐστί τῳ Σωκράτη διαφέρειν τῶν πολλῶν ἀνθρώπων.

εἰ οὖν ὑμῶν οἱ δοκοῦντεσ διαφέρειν εἴτε σοφίᾳ εἴτε ἀνδρείᾳ εἴτε ἄλλῃ ᾑτινιοῦν ἀρετῇ τοιοῦτοι ἔσονται, αἰσχρὸν ἂν εἰή·

οἱούσπερ ἐγὼ πολλάκισ ἑώρακά τινασ ὅταν κρίνωνται, δοκοῦντασ μέν τι εἶναι, θαυμάσια δὲ ἐργαζομένουσ, ὡσ δεινόν τι οἰομένουσ πείσεσθαι εἰ ἀποθανοῦνται, ὥσπερ ἀθανάτων ἐσομένων ἂν ὑμεῖσ αὐτοὺσ μὴ ἀποκτείνητε· οἳ ἐμοὶ δοκοῦσιν αἰσχύνην τῇ πόλει περιάπτειν, ὥστ’ ἄν τινα καὶ τῶν ξένων ὑπολαβεῖν ὅτι οἱ διαφέροντεσ Ἀθηναίων εἰσ ἀρετήν, οὓσ αὐτοὶ ἑαυτῶν ἔν τε ταῖσ ἀρχαῖσ καὶ ταῖσ ἄλλαισ τιμαῖσ προκρίνουσιν, οὗτοι γυναικῶν οὐδὲν διαφέρουσιν. ταῦτα γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, οὔτε ὑμᾶσ χρὴ ποιεῖν τοὺσ δοκοῦντασ καὶ ὁπῃοῦν τι εἶναι, οὔτ’, ἂν ἡμεῖσ ποιῶμεν, ὑμᾶσ ἐπιτρέπειν, ἀλλὰ τοῦτο αὐτὸ ἐνδείκνυσθαι, ὅτι πολὺ μᾶλλον καταψηφιεῖσθε τοῦ τὰ ἐλεινὰ ταῦτα δράματα εἰσάγοντοσ καὶ καταγέλαστον τὴν πόλιν ποιοῦντοσ ἢ τοῦ ἡσυχίαν ἄγοντοσ.

χωρὶσ δὲ τῆσ δόξησ, ὦ ἄνδρεσ, οὐδὲ δίκαιόν μοι δοκεῖ εἶναι δεῖσθαι τοῦ δικαστοῦ οὐδὲ δεόμενον ἀποφεύγειν, ἀλλὰ διδάσκειν καὶ πείθειν.

οὐ γὰρ ἐπὶ τούτῳ κάθηται ὁ δικαστήσ, ἐπὶ τῷ καταχαρίζεσθαι τὰ δίκαια, ἀλλ’ ἐπὶ τῷ κρίνειν ταῦτα·

καὶ ὀμώμοκεν οὐ χαριεῖσθαι οἷσ ἂν δοκῇ αὐτῷ, ἀλλὰ δικάσειν κατὰ τοὺσ νόμουσ. οὔκουν χρὴ οὔτε ἡμᾶσ ἐθίζειν ὑμᾶσ ἐπιορκεῖν οὔθ’ ὑμᾶσ ἐθίζεσθαι· οὐδέτεροι γὰρ ἂν ἡμῶν εὐσεβοῖεν. μὴ οὖν ἀξιοῦτέ με, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοιαῦτα δεῖν πρὸσ ὑμᾶσ πράττειν ἃ μήτε ἡγοῦμαι καλὰ εἶναι μήτε δίκαια μήτε ὅσια, ἄλλωσ τε μέντοι νὴ Δία πάντωσ καὶ ἀσεβείασ φεύγοντα ὑπὸ Μελήτου τουτουί̈. σαφῶσ γὰρ ἄν, εἰ πείθοιμι ὑμᾶσ καὶ τῷ δεῖσθαι βιαζοίμην ὀμωμοκότασ, θεοὺσ ἂν διδάσκοιμι μὴ ἡγεῖσθαι ὑμᾶσ εἶναι, καὶ ἀτεχνῶσ ἀπολογούμενοσ κατηγοροίην ἂν ἐμαυτοῦ ὡσ θεοὺσ οὐ νομίζω. ἀλλὰ πολλοῦ δεῖ οὕτωσ ἔχειν·

νομίζω τε γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὡσ οὐδεὶσ τῶν ἐμῶν κατηγόρων, καὶ ὑμῖν ἐπιτρέπω καὶ τῷ θεῷ κρῖναι περὶ ἐμοῦ ὅπῃ μέλλει ἐμοί τε ἄριστα εἶναι καὶ ὑμῖν. τὸ μὲν μὴ ἀγανακτεῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐπὶ τούτῳ τῷ γεγονότι, ὅτι μου κατεψηφίσασθε, ἄλλα τέ μοι πολλὰ συμβάλλεται, καὶ οὐκ ἀνέλπιστόν μοι γέγονεν τὸ γεγονὸσ τοῦτο, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον θαυμάζω ἑκατέρων τῶν ψήφων τὸν γεγονότα ἀριθμόν.

οὐ γὰρ ᾠόμην ἔγωγε οὕτω παρ’ ὀλίγον ἔσεσθαι ἀλλὰ παρὰ πολύ· νῦν δέ, ὡσ ἐοίκεν, εἰ τριάκοντα μόναι μετέπεσον τῶν ψήφων, ἀπεπεφεύγη ἄν.

χιλίασ δραχμάσ, οὐ μεταλαβὼν τὸ πέμπτον μέροσ τῶν ψήφων.

τιμᾶται δ’ οὖν μοι ὁ ἀνὴρ θανάτου.

εἰε͂ν· ἐγὼ δὲ δὴ τίνοσ ὑμῖν ἀντιτιμήσομαι, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι; ἢ δῆλον ὅτι τῆσ ἀξίασ; τί οὖν; τῷ ὄντι ἐπιεικέστερον εἶναι ἢ ὥστε εἰσ ταῦτ’ ἰόντα σῴζεσθαι, ἐνταῦθα μὲν οὐκ ᾖα οἷ ἐλθὼν μήτε ὑμῖν μήτε ἐμαυτῷ ἔμελλον μηδὲν ὄφελοσ εἶναι, ἐπὶ δὲ τὸ ἰδίᾳ ἕκαστον ἰὼν εὐεργετεῖν τὴν μεγίστην εὐεργεσίαν, ὡσ ἐγώ φημι, ἐνταῦθα ᾖα, ἐπιχειρῶν ἕκαστον ὑμῶν πείθειν μὴ πρότερον μήτε τῶν ἑαυτοῦ μηδενὸσ ἐπιμελεῖσθαι πρὶν ἑαυτοῦ ἐπιμεληθείη ὅπωσ ὡσ βέλτιστοσ καὶ φρονιμώτατοσ ἔσοιτο, μήτε τῶν τῆσ πόλεωσ, πρὶν αὐτῆσ τῆσ πόλεωσ, τῶν τε ἄλλων οὕτω κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον ἐπιμελεῖσθαι ‐ τί οὖν εἰμι ἄξιοσ παθεῖν τοιοῦτοσ ὤν;

ἀγαθόν τι, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ δεῖ γε κατὰ τὴν ἀξίαν τῇ ἀληθείᾳ τιμᾶσθαι·

καὶ ταῦτά γε ἀγαθὸν τοιοῦτον ὅτι ἂν πρέποι ἐμοί. τί οὖν πρέπει ἀνδρὶ πένητι εὐεργέτῃ δεομένῳ ἄγειν σχολὴν ἐπὶ τῇ ὑμετέρᾳ παρακελεύσει; οὐκ ἔσθ’ ὅτι μᾶλλον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πρέπει οὕτωσ ὡσ τὸν τοιοῦτον ἄνδρα ἐν πρυτανείῳ σιτεῖσθαι, πολύ γε μᾶλλον ἢ εἴ τισ ὑμῶν ἵππῳ ἢ συνωρίδι ἢ ζεύγει νενίκηκεν Ὀλυμπίασιν· ὁ μὲν γὰρ ὑμᾶσ ποιεῖ εὐδαίμονασ δοκεῖν εἶναι, ἐγὼ δὲ εἶναι, καὶ ὁ μὲν τροφῆσ οὐδὲν δεῖται, ἐγὼ δὲ δέομαι. τιμῶμαι, ἐν πρυτανείῳ σιτήσεωσ.

ἴσωσ οὖν ὑμῖν καὶ ταυτὶ λέγων παραπλησίωσ δοκῶ λέγειν ὥσπερ περὶ τοῦ οἴκτου καὶ τῆσ ἀντιβολήσεωσ, ἀπαυθαδιζόμενοσ·

τὸ δὲ οὐκ ἔστιν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοιοῦτον ἀλλὰ τοιόνδε μᾶλλον. πέπεισμαι ἐγὼ ἑκὼν εἶναι μηδένα ἀδικεῖν ἀνθρώπων, ἀλλὰ ὑμᾶσ τοῦτο οὐ πείθω· ὀλίγον γὰρ χρόνον ἀλλήλοισ διειλέγμεθα. ἐπεί, ὡσ ἐγᾦμαι, εἰ ἦν ὑμῖν νόμοσ, ὥσπερ καὶ ἄλλοισ ἀνθρώποισ, περὶ θανάτου μὴ μίαν ἡμέραν μόνον κρίνειν ἀλλὰ πολλάσ, ἐπείσθητε ἄν· νῦν δ’ οὐ ῥᾴδιον ἐν χρόνῳ ὀλίγῳ μεγάλασ διαβολὰσ ἀπολύεσθαι.

πεπεισμένοσ δὴ ἐγὼ μηδένα ἀδικεῖν πολλοῦ δέω ἐμαυτόν γε ἀδικήσειν καὶ κατ’ ἐμαυτοῦ ἐρεῖν αὐτὸσ ὡσ ἄξιόσ εἰμί του κακοῦ καὶ τιμήσεσθαι τοιούτου τινὸσ ἐμαυτῷ. τί δείσασ; ἦ μὴ πάθω τοῦτο οὗ Μέλητόσ μοι τιμᾶται, ὅ φημι οὐκ εἰδέναι οὔτ’ εἰ ἀγαθὸν οὔτ’ εἰ κακόν ἐστιν; ἀντὶ τούτου δὴ ἕλωμαι ὧν εὖ οἶδά τι κακῶν ὄντων τούτου τιμησάμενοσ; πότερον δεσμοῦ; καὶ τί με δεῖ ζῆν ἐν δεσμωτηρίῳ, δουλεύοντα τῇ ἀεὶ καθισταμένῃ ἀρχῇ, τοῖσ ἕνδεκα;

ἀλλὰ χρημάτων καὶ δεδέσθαι ἑώσ ἂν ἐκτείσω; ἀλλὰ ταὐτόν μοί ἐστιν ὅπερ νυνδὴ ἔλεγον· οὐ γὰρ ἔστι μοι χρήματα ὁπόθεν ἐκτείσω. ἀλλὰ δὴ φυγῆσ τιμήσωμαι; ἴσωσ γὰρ ἄν μοι τούτου τιμήσαιτε. πολλὴ μεντἄν με φιλοψυχία ἔχοι, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, εἰ οὕτωσ ἀλόγιστόσ εἰμι ὥστε μὴ δύνασθαι λογίζεσθαι ὅτι ὑμεῖσ μὲν ὄντεσ πολῖταί μου οὐχ οἱοῖ́ τε ἐγένεσθε ἐνεγκεῖν τὰσ ἐμὰσ διατριβὰσ καὶ τοὺσ λόγουσ, ἀλλ’ ὑμῖν βαρύτεραι γεγόνασιν καὶ ἐπιφθονώτεραι, ὥστε ζητεῖτε αὐτῶν νυνὶ ἀπαλλαγῆναι· ἄλλοι δὲ ἄρα αὐτὰσ οἴσουσι ῥᾳδίωσ;

πολλοῦ γε δεῖ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι. καλὸσ οὖν ἄν μοι ὁ βίοσ εἰή ἐξελθόντι τηλικῷδε ἀνθρώπῳ ἄλλην ἐξ ἄλλησ πόλεωσ ἀμειβομένῳ καὶ ἐξελαυνομένῳ ζῆν. εὖ γὰρ οἶδ’ ὅτι ὅποι ἂν ἔλθω, λέγοντοσ ἐμοῦ ἀκροάσονται οἱ νέοι ὥσπερ ἐνθάδε· κἂν μὲν τούτουσ ἀπελαύνω, οὗτοί με αὐτοὶ ἐξελῶσι πείθοντεσ τοὺσ πρεσβυτέρουσ· ἐὰν δὲ μὴ ἀπελαύνω, οἱ τούτων πατέρεσ δὲ καὶ οἰκεῖοι δι’ αὐτοὺσ τούτουσ.

ἴσωσ οὖν ἄν τισ εἴποι·

"σιγῶν δὲ καὶ ἡσυχίαν ἄγων, ὦ Σώκρατεσ, οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἔσῃ ἡμῖν ἐξελθὼν ζῆν; τουτὶ δή ἐστι πάντων χαλεπώτατον πεῖσαί τινασ ὑμῶν. ἐάντε γὰρ λέγω ὅτι τῷ θεῷ ἀπειθεῖν τοῦτ’ ἐστὶν καὶ διὰ τοῦτ’ ἀδύνατον ἡσυχίαν ἄγειν, οὐ πείσεσθέ μοι ὡσ εἰρωνευομένῳ· ἐάντ’ αὖ λέγω ὅτι καὶ τυγχάνει μέγιστον ἀγαθὸν ὂν ἀνθρώπῳ τοῦτο, ἑκάστησ ἡμέρασ περὶ ἀρετῆσ τοὺσ λόγουσ ποιεῖσθαι καὶ τῶν ἄλλων περὶ ὧν ὑμεῖσ ἐμοῦ ἀκούετε διαλεγομένου καὶ ἐμαυτὸν καὶ ἄλλουσ ἐξετάζοντοσ, ὁ δὲ ἀνεξέταστοσ βίοσ οὐ βιωτὸσ ἀνθρώπῳ, ταῦτα δ’ ἔτι ἧττον πείσεσθέ μοι λέγοντι.

τὰ δὲ ἔχει μὲν οὕτωσ, ὡσ ἐγώ φημι, ὦ ἄνδρεσ, πείθειν δὲ οὐ ῥᾴδιον. καὶ ἐγὼ ἅμα οὐκ εἴθισμαι ἐμαυτὸν ἀξιοῦν κακοῦ οὐδενόσ. εἰ μὲν γὰρ ἦν μοι χρήματα, ἐτιμησάμην ἂν χρημάτων ὅσα ἔμελλον ἐκτείσειν, οὐδὲν γὰρ ἂν ἐβλάβην· νῦν δὲ οὐ γὰρ ἔστιν, εἰ μὴ ἄρα ὅσον ἂν ἐγὼ δυναίμην ἐκτεῖσαι, τοσούτου βούλεσθέ μοι τιμῆσαι.

ἴσωσ δ’ ἂν δυναίμην ἐκτεῖσαι ὑμῖν που μνᾶν ἀργυρίου· τοσούτου οὖν τιμῶμαι. Πλάτων δὲ ὅδε, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ Κρίτων καὶ Κριτόβουλοσ καὶ Ἀπολλόδωροσ κελεύουσί με τριάκοντα μνῶν τιμήσασθαι, αὐτοὶ δ’ ἐγγυᾶσθαι·

τιμῶμαι οὖν τοσούτου, ἐγγυηταὶ δὲ ὑμῖν ἔσονται τοῦ ἀργυρίου οὗτοι ἀξιόχρεῳ. οὐ πολλοῦ γ’ ἕνεκα χρόνου, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὄνομα ἕξετε καὶ αἰτίαν ὑπὸ τῶν βουλομένων τὴν πόλιν λοιδορεῖν ὡσ Σωκράτη ἀπεκτόνατε, ἄνδρα σοφόν ‐ φήσουσι γὰρ δὴ σοφὸν εἶναι, εἰ καὶ μή εἰμι, οἱ βουλόμενοι ὑμῖν ὀνειδίζειν ‐ εἰ γοῦν περιεμείνατε ὀλίγον χρόνον, ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου ἂν ὑμῖν τοῦτο ἐγένετο·

ὁρᾶτε γὰρ δὴ τὴν ἡλικίαν ὅτι πόρρω ἤδη ἐστὶ τοῦ βίου θανάτου δὲ ἐγγύσ. λέγω δὲ τοῦτο οὐ πρὸσ πάντασ ὑμᾶσ, ἀλλὰ πρὸσ τοὺσ ἐμοῦ καταψηφισαμένουσ θάνατον. λέγω δὲ καὶ τόδε πρὸσ τοὺσ αὐτοὺσ τούτουσ.

ἴσωσ με οἰέσθε, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀπορίᾳ λόγων ἑαλωκέναι τοιούτων οἷσ ἂν ὑμᾶσ ἔπεισα, εἰ ᾤμην δεῖν ἅπαντα ποιεῖν καὶ λέγειν ὥστε ἀποφυγεῖν τὴν δίκην. πολλοῦ γε δεῖ. ἀλλ’ ἀπορίᾳ μὲν ἑάλωκα, οὐ μέντοι λόγων, ἀλλὰ τόλμησ καὶ ἀναισχυντίασ καὶ τοῦ μὴ ἐθέλειν λέγειν πρὸσ ὑμᾶσ τοιαῦτα οἷ’ ἂν ὑμῖν μὲν ἥδιστα ἦν ἀκούειν ‐ θρηνοῦντόσ τέ μου καὶ ὀδυρομένου καὶ ἄλλα ποιοῦντοσ καὶ λέγοντοσ πολλὰ καὶ ἀνάξια ἐμοῦ, ὡσ ἐγώ φημι, οἱᾶ δὴ καὶ εἴθισθε ὑμεῖσ τῶν ἄλλων ἀκούειν. ἀλλ’ οὔτε τότε ᾠήθην δεῖν ἕνεκα τοῦ κινδύνου πρᾶξαι οὐδὲν ἀνελεύθερον, οὔτε νῦν μοι μεταμέλει οὕτωσ ἀπολογησαμένῳ, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον αἱροῦμαι ὧδε ἀπολογησάμενοσ τεθνάναι ἢ ἐκείνωσ ζῆν.

οὔτε γὰρ ἐν δίκῃ οὔτ’ ἐν πολέμῳ οὔτ’ ἐμὲ οὔτ’ ἄλλον οὐδένα δεῖ τοῦτο μηχανᾶσθαι, ὅπωσ ἀποφεύξεται πᾶν ποιῶν θάνατον. καὶ γὰρ ἐν ταῖσ μάχαισ πολλάκισ δῆλον γίγνεται ὅτι τό γε ἀποθανεῖν ἄν τισ ἐκφύγοι καὶ ὅπλα ἀφεὶσ καὶ ἐφ’ ἱκετείαν τραπόμενοσ τῶν διωκόντων·

καὶ ἄλλαι μηχαναὶ πολλαί εἰσιν ἐν ἑκάστοισ τοῖσ κινδύνοισ ὥστε διαφεύγειν θάνατον, ἐάν τισ τολμᾷ πᾶν ποιεῖν καὶ λέγειν. ἀλλὰ μὴ οὐ τοῦτ’ ᾖ χαλεπόν, ὦ ἄνδρεσ, θάνατον ἐκφυγεῖν, ἀλλὰ πολὺ χαλεπώτερον πονηρίαν· θᾶττον γὰρ θανάτου θεῖ.

καὶ νῦν ἐγὼ μὲν ἅτε βραδὺσ ὢν καὶ πρεσβύτησ ὑπὸ τοῦ βραδυτέρου ἑάλων, οἱ δ’ ἐμοὶ κατήγοροι ἅτε δεινοὶ καὶ ὀξεῖσ ὄντεσ ὑπὸ τοῦ θάττονοσ, τῆσ κακίασ. καὶ νῦν ἐγὼ μὲν ἄπειμι ὑφ’ ὑμῶν θανάτου δίκην ὀφλών, οὗτοι δ’ ὑπὸ τῆσ ἀληθείασ ὠφληκότεσ μοχθηρίαν καὶ ἀδικίαν. καὶ ἐγώ τε τῷ τιμήματι ἐμμένω καὶ οὗτοι. ταῦτα μέν που ἴσωσ οὕτωσ καὶ ἔδει σχεῖν, καὶ οἶμαι αὐτὰ μετρίωσ ἔχειν. τὸ δὲ δὴ μετὰ τοῦτο ἐπιθυμῶ ὑμῖν χρησμῳδῆσαι, ὦ καταψηφισάμενοί μου·

καὶ γάρ εἰμι ἤδη ἐνταῦθα ἐν ᾧ μάλιστα ἄνθρωποι χρησμῳδοῦσιν, ὅταν μέλλωσιν ἀποθανεῖσθαι. φημὶ γάρ, ὦ ἄνδρεσ οἳ ἐμὲ ἀπεκτόνατε, τιμωρίαν ὑμῖν ἥξειν εὐθὺσ μετὰ τὸν ἐμὸν θάνατον πολὺ χαλεπωτέραν νὴ Δία ἢ οἱάν ἐμὲ ἀπεκτόνατε· νῦν γὰρ τοῦτο εἴργασθε οἰόμενοι μὲν ἀπαλλάξεσθαι τοῦ διδόναι ἔλεγχον τοῦ βίου, τὸ δὲ ὑμῖν πολὺ ἐναντίον ἀποβήσεται, ὡσ ἐγώ φημι. πλείουσ ἔσονται ὑμᾶσ οἱ ἐλέγχοντεσ, οὓσ νῦν ἐγὼ κατεῖχον, ὑμεῖσ δὲ οὐκ ᾐσθάνεσθε· καὶ χαλεπώτεροι ἔσονται ὅσῳ νεώτεροί εἰσιν, καὶ ὑμεῖσ μᾶλλον ἀγανακτήσετε.

εἰ γὰρ οἰέσθε ἀποκτείνοντεσ ἀνθρώπουσ ἐπισχήσειν τοῦ ὀνειδίζειν τινὰ ὑμῖν ὅτι οὐκ ὀρθῶσ ζῆτε, οὐ καλῶσ διανοεῖσθε· οὐ γάρ ἐσθ’ αὕτη ἡ ἀπαλλαγὴ οὔτε πάνυ δυνατὴ οὔτε καλή, ἀλλ’ ἐκείνη καὶ καλλίστη καὶ ῥᾴστη, μὴ τοὺσ ἄλλουσ κολούειν ἀλλ’ ἑαυτὸν παρασκευάζειν ὅπωσ ἔσται ὡσ βέλτιστοσ. ταῦτα μὲν οὖν ὑμῖν τοῖσ καταψηφισαμένοισ μαντευσάμενοσ ἀπαλλάττομαι. τοῖσ δὲ ἀποψηφισαμένοισ ἡδέωσ ἂν διαλεχθείην ὑπὲρ τοῦ γεγονότοσ τουτουὶ̈ πράγματοσ, ἐν ᾧ οἱ ἄρχοντεσ ἀσχολίαν ἄγουσι καὶ οὔπω ἔρχομαι οἷ ἐλθόντα με δεῖ τεθνάναι.

ἀλλά μοι, ὦ ἄνδρεσ, παραμείνατε τοσοῦτον χρόνον· οὐδὲν γὰρ κωλύει διαμυθολογῆσαι πρὸσ ἀλλήλουσ ἑώσ ἔξεστιν. ὑμῖν γὰρ ὡσ φίλοισ οὖσιν ἐπιδεῖξαι ἐθέλω τὸ νυνί μοι συμβεβηκὸσ τί ποτε νοεῖ. ἐμοὶ γάρ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί ‐ ὑμᾶσ γὰρ δικαστὰσ καλῶν ὀρθῶσ ἂν καλοίην ‐ θαυμάσιόν τι γέγονεν. ἡ γὰρ εἰωθυῖά μοι μαντικὴ ἡ τοῦ δαιμονίου ἐν μὲν τῷ πρόσθεν χρόνῳ παντὶ πάνυ πυκνὴ ἀεὶ ἦν καὶ πάνυ ἐπὶ σμικροῖσ ἐναντιουμένη, εἴ τι μέλλοιμι μὴ ὀρθῶσ πράξειν.

νυνὶ δὲ συμβέβηκέ μοι ἅπερ ὁρᾶτε καὶ αὐτοί, ταυτὶ ἅ γε δὴ οἰηθείη ἄν τισ καὶ νομίζεται ἔσχατα κακῶν εἶναι· ἐμοὶ δὲ οὔτε ἐξιόντι ἑώθεν οἴκοθεν ἠναντιώθη τὸ τοῦ θεοῦ σημεῖον, οὔτε ἡνίκα ἀνέβαινον ἐνταυθοῖ ἐπὶ τὸ δικαστήριον, οὔτε ἐν τῷ λόγῳ οὐδαμοῦ μέλλοντί τι ἐρεῖν. καίτοι ἐν ἄλλοισ λόγοισ πολλαχοῦ δή με ἐπέσχε λέγοντα μεταξύ· νῦν δὲ οὐδαμοῦ περὶ ταύτην τὴν πρᾶξιν οὔτ’ ἐν ἔργῳ οὐδενὶ οὔτ’ ἐν λόγῳ ἠναντίωταί μοι.

τί οὖν αἴτιον εἶναι ὑπολαμβάνω; ἐγὼ ὑμῖν ἐρῶ· κινδυνεύει γάρ μοι τὸ συμβεβηκὸσ τοῦτο ἀγαθὸν γεγονέναι, καὶ οὐκ ἔσθ’ ὅπωσ ἡμεῖσ ὀρθῶσ ὑπολαμβάνομεν, ὅσοι οἰόμεθα κακὸν εἶναι τὸ τεθνάναι. μέγα μοι τεκμήριον τούτου γέγονεν·

οὐ γὰρ ἔσθ’ ὅπωσ οὐκ ἠναντιώθη ἄν μοι τὸ εἰωθὸσ σημεῖον, εἰ μή τι ἔμελλον ἐγὼ ἀγαθὸν πράξειν. ἐννοήσωμεν δὲ καὶ τῇδε ὡσ πολλὴ ἐλπίσ ἐστιν ἀγαθὸν αὐτὸ εἶναι.

δυοῖν γὰρ θάτερόν ἐστιν τὸ τεθνάναι· ἢ γὰρ οἱο͂ν μηδὲν εἶναι μηδὲ αἴσθησιν μηδεμίαν μηδενὸσ ἔχειν τὸν τεθνεῶτα, ἢ κατὰ τὰ λεγόμενα μεταβολή τισ τυγχάνει οὖσα καὶ μετοίκησισ τῇ ψυχῇ τοῦ τόπου τοῦ ἐνθένδε εἰσ ἄλλον τόπον. οἱο͂ν ὕπνοσ ἐπειδάν τισ καθεύδων μηδ’ ὄναρ μηδὲν ὁρᾷ, θαυμάσιον κέρδοσ ἂν εἰή ὁ θάνατοσ ‐ ἐγὼ γὰρ ἂν οἶμαι, εἴ τινα ἐκλεξάμενον δέοι ταύτην τὴν νύκτα ἐν ᾗ οὕτω κατέδαρθεν ὥστε μηδὲ ὄναρ ἰδεῖν, καὶ τὰσ ἄλλασ νύκτασ τε καὶ ἡμέρασ τὰσ τοῦ βίου τοῦ ἑαυτοῦ ἀντιπαραθέντα ταύτῃ τῇ νυκτὶ δέοι σκεψάμενον εἰπεῖν πόσασ ἄμεινον καὶ ἥδιον ἡμέρασ καὶ νύκτασ ταύτησ τῆσ νυκτὸσ βεβίωκεν ἐν τῷ ἑαυτοῦ βίῳ, οἶμαι ἂν μὴ ὅτι ἰδιώτην τινά, ἀλλὰ τὸν μέγαν βασιλέα εὐαριθμήτουσ ἂν εὑρεῖν αὐτὸν ταύτασ πρὸσ τὰσ ἄλλασ ἡμέρασ καὶ νύκτασ ‐ εἰ οὖν τοιοῦτον ὁ θάνατόσ ἐστιν, κέρδοσ ἔγωγε λέγω·

καὶ γὰρ οὐδὲν πλείων ὁ πᾶσ χρόνοσ φαίνεται οὕτω δὴ εἶναι ἢ μία νύξ.

εἰ δ’ αὖ οἱο͂ν ἀποδημῆσαί ἐστιν ὁ θάνατοσ ἐνθένδε εἰσ ἄλλον τόπον, καὶ ἀληθῆ ἐστιν τὰ λεγόμενα, ὡσ ἄρα ἐκεῖ εἰσι πάντεσ οἱ τεθνεῶτεσ, τί μεῖζον ἀγαθὸν τούτου εἰή ἄν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί; εἰ γάρ τισ ἀφικόμενοσ εἰσ Αἵδου, ἀπαλλαγεὶσ τουτωνὶ τῶν φασκόντων δικαστῶν εἶναι, εὑρήσει τοὺσ ὡσ ἀληθῶσ δικαστάσ, οἵπερ καὶ λέγονται ἐκεῖ δικάζειν, Μίνωσ τε καὶ Ῥαδάμανθυσ καὶ Αἰακὸσ καὶ Τριπτόλεμοσ καὶ ἄλλοι ὅσοι τῶν ἡμιθέων δίκαιοι ἐγένοντο ἐν τῷ ἑαυτῶν βίῳ, ἆρα φαύλη ἂν εἰή ἡ ἀποδημία; ἢ αὖ Ὀρφεῖ συγγενέσθαι καὶ Μουσαίῳ καὶ Ἡσιόδῳ καὶ Ὁμήρῳ ἐπὶ πόσῳ ἄν τισ δέξαιτ’ ἂν ὑμῶν;

ἐγὼ μὲν γὰρ πολλάκισ ἐθέλω τεθνάναι εἰ ταῦτ’ ἔστιν ἀληθῆ. ἔμοιγε καὶ αὐτῷ θαυμαστὴ ἂν εἰή ἡ διατριβὴ αὐτόθι, ὁπότε ἐντύχοιμι Παλαμήδει καὶ Αἰάντι τῷ Τελαμῶνοσ καὶ εἴ τισ ἄλλοσ τῶν παλαιῶν διὰ κρίσιν ἄδικον τέθνηκεν, ἀντιπαραβάλλοντι τὰ ἐμαυτοῦ πάθη πρὸσ τὰ ἐκείνων ‐ ὡσ ἐγὼ οἶμαι, οὐκ ἂν ἀηδὲσ εἰή ‐ καὶ δὴ τὸ μέγιστον, τοὺσ ἐκεῖ ἐξετάζοντα καὶ ἐρευνῶντα ὥσπερ τοὺσ ἐνταῦθα διάγειν, τίσ αὐτῶν σοφόσ ἐστιν καὶ τίσ οἰέται μέν, ἔστιν δ’ οὔ.

ἐπὶ πόσῳ δ’ ἄν τισ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, δέξαιτο ἐξετάσαι τὸν ἐπὶ Τροίαν ἀγαγόντα τὴν πολλὴν στρατιὰν ἢ Ὀδυσσέα ἢ Σίσυφον ἢ ἄλλουσ μυρίουσ ἄν τισ εἴποι καὶ ἄνδρασ καὶ γυναῖκασ, οἷσ ἐκεῖ διαλέγεσθαι καὶ συνεῖναι καὶ ἐξετάζειν ἀμήχανον ἂν εἰή εὐδαιμονίασ; πάντωσ οὐ δήπου τούτου γε ἕνεκα οἱ ἐκεῖ ἀποκτείνουσι·

τά τε γὰρ ἄλλα εὐδαιμονέστεροί εἰσιν οἱ ἐκεῖ τῶν ἐνθάδε, καὶ ἤδη τὸν λοιπὸν χρόνον ἀθάνατοί εἰσιν, εἴπερ γε τὰ λεγόμενα ἀληθῆ. ἀλλὰ καὶ ὑμᾶσ χρή, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, εὐέλπιδασ εἶναι πρὸσ τὸν θάνατον, καὶ ἕν τι τοῦτο διανοεῖσθαι ἀληθέσ, ὅτι οὐκ ἔστιν ἀνδρὶ ἀγαθῷ κακὸν οὐδὲν οὔτε ζῶντι οὔτε τελευτήσαντι, οὐδὲ ἀμελεῖται ὑπὸ θεῶν τὰ τούτου πράγματα·

οὐδὲ τὰ ἐμὰ νῦν ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου γέγονεν, ἀλλά μοι δῆλόν ἐστι τοῦτο, ὅτι ἤδη τεθνάναι καὶ ἀπηλλάχθαι πραγμάτων βέλτιον ἦν μοι.

διὰ τοῦτο καὶ ἐμὲ οὐδαμοῦ ἀπέτρεψεν τὸ σημεῖον, καὶ ἔγωγε τοῖσ καταψηφισαμένοισ μου καὶ τοῖσ κατηγόροισ οὐ πάνυ χαλεπαίνω. καίτοι οὐ ταύτῃ τῇ διανοίᾳ κατεψηφίζοντό μου καὶ κατηγόρουν, ἀλλ’ οἰόμενοι βλάπτειν· τοῦτο αὐτοῖσ ἄξιον μέμφεσθαι.

τοσόνδε μέντοι αὐτῶν δέομαι· τοὺσ ὑεῖσ μου, ἐπειδὰν ἡβήσωσι, τιμωρήσασθε, ὦ ἄνδρεσ, ταὐτὰ ταῦτα λυποῦντεσ ἅπερ ἐγὼ ὑμᾶσ ἐλύπουν, ἐὰν ὑμῖν δοκῶσιν ἢ χρημάτων ἢ ἄλλου του πρότερον ἐπιμελεῖσθαι ἢ ἀρετῆσ, καὶ ἐὰν δοκῶσί τι εἶναι μηδὲν ὄντεσ, ὀνειδίζετε αὐτοῖσ ὥσπερ ἐγὼ ὑμῖν, ὅτι οὐκ ἐπιμελοῦνται ὧν δεῖ, καὶ οἰόνταί τι εἶναι ὄντεσ οὐδενὸσ ἄξιοι. καὶ ἐὰν ταῦτα ποιῆτε, δίκαια πεπονθὼσ ἐγὼ ἔσομαι ὑφ’ ὑμῶν αὐτόσ τε καὶ οἱ ὑεῖσ. ἀλλὰ γὰρ ἤδη ὡρ́α ἀπιέναι, ἐμοὶ μὲν ἀποθανουμένῳ, ὑμῖν δὲ βιωσομένοισ· ὁπότεροι δὲ ἡμῶν ἔρχονται ἐπὶ ἄμεινον πρᾶγμα, ἄδηλον παντὶ πλὴν ἢ τῷ θεῷ.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Plato, Euthyphro, Apology, Crito, Phaedo, Ἀπολογία Σωκράτους

(플라톤, Euthyphro, Apology, Crito, Phaedo, Ἀπολογία Σωκράτους)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION