헬라어 문장 검색 - Δεμοστ́Σπεεξηε

(데모스테네스, Speeches 41-50, Κατὰ Στεφάνου Ψευδομαρτυριῶν Α)

καταψευδομαρτυρηθείσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ παθὼν ὑπὸ Φορμίωνοσ ὑβριστικὰ καὶ δεινά, δίκην παρὰ τῶν αἰτίων ἥκω ληψόμενοσ παρ’ ὑμῖν. δέομαι δὲ πάντων ὑμῶν καὶ ἱκετεύω καὶ ἀντιβολῶ πρῶτον μὲν εὐνοϊκῶσ ἀκοῦσαί μου μέγα γὰρ τοῖσ ἠτυχηκόσιν, ὥσπερ ἐγώ, δυνηθῆναι περὶ ὧν πεπόνθασιν εἰπεῖν καὶ εὐμενῶσ ἐχόντων ὑμῶν ἀκροατῶν τυχεῖν, εἶτ’ ἐὰν ἀδικεῖσθαι δοκῶ, βοηθῆσαί μοι τὰ δίκαια. ἐπιδείξω δ’ ὑμῖν τουτονὶ Στέφανον καὶ μεμαρτυρηκότα <τὰ> ψευδῆ, καὶ δι’ αἰσχροκερδίαν τοῦτο πεποιηκότα, καὶ κατήγορον αὐτὸν αὑτοῦ γιγνόμενον·

τοσαύτη περιφάνεια τοῦ πράγματόσ ἐστιν. ἐξ ἀρχῆσ δ’ ὡσ ἂν οἱο͂́σ τ’ ὦ διὰ βραχυτάτων εἰπεῖν πειράσομαι τὰ πεπραγμένα μοι πρὸσ Φορμίωνα, ἐξ ὧν ἀκούσαντεσ τήν τ’ ἐκείνου πονηρίαν καὶ τούτουσ, ὅτι τὰ ψευδῆ μεμαρτυρήκασιν, γνώσεσθε. ἀγανακτήσασ καὶ χαλεπῶσ ἐνεγκὼν δίκην μὲν οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἦν ἰδίαν λαχεῖν οὐ γὰρ ἦσαν ἐν τῷ τότε καιρῷ δίκαι, ἀλλ’ ἀνεβάλλεσθ’ ὑμεῖσ διὰ τὸν πόλεμον, γραφὴν δ’ ὕβρεωσ γράφομαι πρὸσ τοὺσ θεσμοθέτασ αὐτόν.

χρόνου δὲ γιγνομένου, καὶ τῆσ μὲν γραφῆσ ἐκκρουομένησ, δικῶν δ’ οὐκ οὐσῶν, γίγνονται παῖδεσ ἐκ τούτου τῇ μητρί. καὶ μετὰ ταῦτα εἰρήσεται γὰρ ἅπασα πρὸσ ὑμᾶσ ἡ ἀλήθει’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί πολλοὶ μὲν καὶ φιλάνθρωποι λόγοι παρὰ τῆσ μητρὸσ ἐγίγνοντο καὶ δεήσεισ ὑπὲρ Φορμίωνοσ τουτουί, πολλοὶ δὲ καὶ μέτριοι καὶ ταπεινοὶ παρ’ αὐτοῦ τούτου. ἵνα δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, συντέμω ταῦτα, ἐπειδὴ ποιεῖν τ’ οὐδὲν ᾤετο δεῖν ὧν τόθ’ ὡμολόγησεν, καὶ τὰ χρήματ’ ἀποστερεῖν ἐνεχείρησεν ἃ τῆσ τραπέζησ εἶχεν ἀφορμήν, δίκην ἠναγκάσθην αὐτῷ λαχεῖν, ἐπειδὴ τάχιστ’ ἐξουσία ἐγένετο.

γνοὺσ δ’ οὗτοσ ὅτι πάντ’ ἐξελεγχθήσεται καὶ κάκιστοσ ἀνθρώπων περὶ ἡμᾶσ γεγονὼσ ἐπιδειχθήσεται, μηχανᾶται καὶ κατασκευάζει ταῦτα, ἐφ’ οἷσ Στέφανοσ οὑτοσὶ τὰ ψευδῆ μου κατεμαρτύρησε. καὶ πρῶτον μὲν παρεγράψατο τὴν δίκην ἣν ἔφευγεν Φορμίων μὴ εἰσαγώγιμον εἶναι· ἔπειτα μάρτυρασ, ὡσ ἀφῆκ’ αὐτὸν τῶν ἐγκλημάτων, παρέσχετο ψευδεῖσ, καὶ μισθώσεώσ τινοσ ἐσκευωρημένησ καὶ διαθήκησ οὐδεπώποτε γενομένησ. προλαβὼν δέ μου ὥστε πρότεροσ λέγειν διὰ τὸ παραγραφὴν εἶναι καὶ μὴ εὐθυδικίᾳ εἰσιέναι, καὶ ταῦτ’ ἀναγνοὺσ καὶ τἄλλ’ ὡσ αὑτῷ συμφέρειν ἡγεῖτο ψευσάμενοσ, οὕτω διέθηκε τοὺσ δικαστάσ, ὥστε φωνὴν μηδ’ ἡντινοῦν ἐθέλειν ἀκούειν ἡμῶν·

προσοφλὼν δὲ τὴν ἐπωβελίαν καὶ οὐδὲ λόγου τυχεῖν ἀξιωθείσ, ἀλλ’ ὑβρισθεὶσ ὡσ οὐκ οἶδ’ εἴ τισ πώποτ’ ἄλλοσ ἀνθρώπων, ἀπῄειν βαρέωσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ χαλεπῶσ φέρων. λόγον δ’ ἐμαυτῷ διδοὺσ εὑρίσκω τοῖσ δικάσασι μὲν τότε πολλὴν συγγνώμην οὖσαν ἐγὼ γὰρ αὐτὸσ οὐκ ἂν οἶδ’ ὅ τι ἄλλ’ εἶχον ψηφίσασθαι, τῶν πεπραγμένων μὲν μηδὲν εἰδώσ, τὰ δὲ μαρτυρούμεν’ ἀκούων, τούτουσ δ’ ἀξίουσ ὄντασ ὀργῆσ, οἳ τῷ τὰ ψευδῆ μαρτυρεῖν αἴτιοι τούτων ἐγένοντο.

περὶ μὲν δὴ τῶν ἄλλων τῶν μεμαρτυρηκότων, ὅταν πρὸσ ἐκείνουσ εἰσίω, τότ’ ἐρῶ· περὶ ὧν δ’ οὑτοσὶ Στέφανοσ μεμαρτύρηκεν, ἤδη πειράσομαι διδάσκειν ὑμᾶσ. λαβὲ δ’ αὐτὴν τὴν μαρτυρίαν καὶ ἀνάγνωθί μοι, ἵν’ ἐξ αὐτῆσ ἐπιδεικνύω.

λέγε· σὺ δ’ ἐπίλαβε τὸ ὕδωρ. Μαρτυρία Στέφανοσ Μενεκλέουσ Ἀχαρνεύσ, Ἔνδιοσ Ἐπιγένουσ Λαμπτρεύσ, Σκύθησ Ἁρματέωσ Κυδαθηναιεὺσ μαρτυροῦσι παρεῖναι πρὸσ τῷ διαιτητῇ Τεισίᾳ Ἀχαρνεῖ, ὅτε προὐκαλεῖτο Φορμίων Ἀπολλόδωρον, εἰ μή φησιν ἀντίγραφα εἶναι τῶν διαθηκῶν τῶν Πασίωνοσ τὸ γραμματεῖον ὃ ἐνεβάλετο Φορμίων εἰσ τὸν ἐχῖνον, ἀνοίγειν τὰσ διαθήκασ τὰσ Πασίωνοσ, ἃσ παρεῖχε πρὸσ τὸν διαιτητὴν Ἀμφίασ ὁ Κηφισοφῶντοσ κηδεστήσ· Ἀπολλόδωρον δὲ οὐκ ἐθέλειν ἀνοίγειν·

εἶναι δὲ τάδε ἀντίγραφα τῶν διαθηκῶν τῶν Πασίωνοσ. ἠκούσατε μὲν τῆσ μαρτυρίασ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, νομίζω δ’ ὑμᾶσ, εἰ καὶ μηδὲν τῶν ἄλλων αἰσθάνεσθέ πω, τοῦτό γ’ αὐτὸ θαυμάζειν, τὸ τὴν μὲν ἀρχὴν τῆσ μαρτυρίασ εἶναι πρόκλησιν, τὴν δὲ τελευτὴν διαθήκην.

οὐ μὴν ἀλλ’ ἔγωγ’ οἶμαι δεῖν, ἐπειδάν, ὃ τῶν μεμαρτυρημένων ὡσπερεὶ κεφάλαιόν ἐστιν, ἐπιδείξω ψεῦδοσ ὄν, τηνικαῦτ’ ἤδη καὶ περὶ τῶν τοιούτων ποιεῖσθαι τοὺσ λόγουσ. ἔστι δὴ μεμαρτυρημένον αὐτοῖσ προκαλεῖσθαι Φορμίων’ ἀνοίγειν τὰσ διαθήκασ, ἃσ παρέχειν πρὸσ τὸν διαιτητὴν Τεισίαν Ἀμφίαν τὸν Κηφισοφῶντοσ κηδεστήν·

ἐμὲ δ’ οὐκ ἐθέλειν ἀνοίγειν· εἶναι δ’ ἃσ αὐτοὶ μεμαρτυρήκασιν διαθήκασ ἀντιγράφουσ ἐκείνων. εἶθ’ ἡ διαθήκη γέγραπται. ἐγὼ τοίνυν περὶ μὲν τοῦ προκαλεῖσθαί με ἢ μὴ ταῦτα Φορμίωνα, οὐδέν πω λέγω, οὐδ’ ὑπὲρ τοῦ τὰσ διαθήκασ ἀληθεῖσ ἢ ψευδεῖσ εἶναι, ἀλλ’ αὐτίχ’ ὑμᾶσ περὶ τούτων διδάξω·

ἀλλ’ ἃ μεμαρτυρήκασι, μή μ’ ἐθέλειν τὸ γραμματεῖον ἀνοίγειν, ὡδὶ δὴ σκοπεῖτε. τοῦ τισ ἂν εἵνεκ’ ἔφευγεν ἀνοίγειν τὸ γραμματεῖον; ἵν’ ἡ διαθήκη νὴ Δία μὴ φανερὰ γένοιτο τοῖσ δικασταῖσ. εἰ μὲν τοίνυν μὴ προσεμαρτύρουν τῇ προκλήσει τὴν διαθήκην οὗτοι, λόγον εἶχέ τιν’ ἂν τὸ φεύγειν ἔμ’ ἀνοίγειν τὸ γραμματεῖον·

προσμαρτυρούντων δὲ τούτων καὶ τῶν δικαστῶν ὁμοίωσ ἀκουσομένων, τί ἦν μοι κέρδοσ τὸ μὴ ’θέλειν; οὐδὲ ἓν δήπου. αὐτὸ γὰρ τοὐναντίον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κἂν εἰ μηδὲν προὐκαλοῦνθ’ οὗτοι, λόγῳ δ’ ἐχρῶντο μόνον, καὶ παρεῖχέν τισ αὐτοῖσ γραμματεῖον ὡσ διαθήκην, ἐμὸν ἦν τὸ προκαλεῖσθαι καὶ κελεύειν ἀνοίγειν ταύτην, ἵν’ εἰ μὲν ἄλλ’ ἄττα τῶν ὑπὸ τούτων μεμαρτυρημένων ἦν τἀκεῖ γεγραμμένα, μάρτυρασ εὐθὺσ τῶν περιεστηκότων πολλοὺσ ποιησάμενοσ τεκμηρίῳ τούτῳ καὶ περὶ τῶν ἄλλων, ὡσ κατασκευάζουσιν, ἐχρώμην· εἰ δὲ ταὔτ’ ἐνῆν, τὸν παρασχόντ’ αὐτὸν ἠξίουν μαρτυρεῖν.

ἐθελήσαντοσ μέν γ’ ὑπεύθυνον ἐλάμβανον, εἰ δ’ ἔφευγε, πάλιν αὐτὸ τοῦθ’ ἱκανὸν τεκμήριον ἦν μοι τοῦ πεπλάσθαι τὸ πρᾶγμα. καὶ δὴ καὶ συνέβαινεν ἐκείνωσ μὲν ἕν’ εἶναι πρὸσ ὃν τὰ πράγματ’ ἐγίγνετό μοι, ὡσ δ’ οὗτοι μεμαρτυρήκασι, πρὸσ πολλούσ. ἔστιν οὖν ὅστισ <ἂν> ὑμῶν ταῦθ’ εἵλετο; ἐγὼ μὲν οὐδέν’ ἡγοῦμαι. οὐ τοίνυν οὐδὲ κατ’ ἄλλου πιστεύειν ἐστὲ δίκαιοι.

καὶ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὅσοισ μὲν πρόσεστιν ὀργὴ τῶν πραττομένων ἢ λῆμμά τι κέρδουσ ἢ παροξυσμὸσ ἢ φιλονικία, ταῦτα μὲν ἄλλοσ ἂν ἄλλωσ πράξειε πρὸσ τὸν αὑτοῦ τρόπον· ὅσοισ δὲ τούτων μὲν μηδέν, λογισμὸσ δ’ ἐφ’ ἡσυχίασ τοῦ συμφέροντοσ, τίσ οὕτωσ ἄφρων ὅστισ ἂν τὰ συνοίσοντ’ ἀφείσ, ἐξ ὧν κάκιον ἔμελλεν ἀγωνιεῖσθαι, ταῦτ’ ἔπραξεν; ἃ γὰρ οὔτ’ εἰκότ’ οὔτ’ εὔλογ’ οὔτ’ ἂν ἔπραξεν οὐδείσ, ταῦθ’ οὗτοι μεμαρτυρήκασιν περὶ ἡμῶν. οὐ τοίνυν μόνον ἐξ ὧν ἐμὲ μὴ ’θέλειν τὸ γραμματεῖον ἀνοίγειν μεμαρτυρήκασι, γνοίη τισ ἂν αὐτοὺσ ὅτι ψεύδονται, ἀλλὰ καὶ ἐκ τοῦ πρόκλησιν ὁμοῦ διαθήκῃ μαρτυρεῖν.

οἶμαι γὰρ ἅπαντασ ὑμᾶσ εἰδέναι, ὅτι ὅσα μὴ δυνατὸν πρὸσ ὑμᾶσ ἀγαγεῖν ἐστι τῶν πεπραγμένων, τούτων προκλήσεισ ηὑρέθησαν. οἱο͂ν βασανίζειν οὐκ ἔστιν ἐναντίον ὑμῶν·

ἀνάγκη τούτου πρόκλησιν εἶναι. οἱο͂ν εἴ τι πέπρακται καὶ γέγονεν ἔξω που τῆσ χώρασ, ἀνάγκη καὶ τούτου πρόκλησιν εἶναι, πλεῖν ἢ βαδίζειν οὗ τὸ πρᾶγμ’ ἐπράχθη· καὶ τῶν ἄλλων τῶν τοιούτων. ὅπου δ’ αὐτὰ τὰ πράγματ’ ἐφ’ αὑτῶν ἔστιν ὑμῖν ἐμφανῆ ποιῆσαι, τί ἦν ἁπλούστερον ἢ ταῦτ’ ἄγειν εἰσ μέσον; Ἀθήνησιν μὲν τοίνυν ὁ πατὴρ ἐτελεύτησεν οὑμόσ, ἐγίγνετο δ’ ἡ δίαιτ’ ἐν τῇ ποικίλῃ στοᾷ, μεμαρτυρήκασι δ’ οὗτοι παρέχειν τὸ γραμματεῖον Ἀμφίαν πρὸσ τὸν διαιτητήν.

οὐκοῦν εἴπερ ἀληθὲσ ἦν, ἐχρῆν αὐτὸ τὸ γραμματεῖον εἰσ τὸν ἐχῖνον ἐμβαλεῖν καὶ τὸν παρέχοντα μαρτυρεῖν, ἵν’ ἐκ τῆσ ἀληθείασ καὶ τοῦ τὰ σημεῖ’ ἰδεῖν οἱ μὲν δικασταὶ τὸ πρᾶγμ’ ἔγνωσαν, ἐγὼ δ’ εἴ τισ ἠδίκει με, ἐπὶ τοῦτον ᾖα. νῦν δ’ εἷσ μὲν οὐδεὶσ ὅλον τὸ πρᾶγμ’ ἀνεδέξατο, οὐδὲ μεμαρτύρηκεν ἁπλῶσ, ὡσ ἄν τισ τἀληθῆ μαρτυρήσειεν, μέροσ δ’ ἕκαστοσ, ὡσ δὴ σοφὸσ καὶ διὰ τοῦτ’ οὐ δώσων δίκην, ὁ μὲν γραμματεῖον ἔχειν ἐφ’ ᾧ γεγράφθαι διαθήκη Πασίωνοσ, ὁ δὲ πεμφθεὶσ ὑπὸ τούτου παρέχειν τοῦτο, εἰ δ’ ἀληθὲσ ἢ ψεῦδοσ, οὐδὲν εἰδέναι.

οἱδὶ δὲ τῇ προκλήσει χρησάμενοι παραπετάσματι διαθήκασ ἐμαρτύρησαν, ὡσ ἂν μάλισθ’ οἱ <μὲν> δικασταὶ ταύτην τὴν διαθήκην ἐπίστευσαν τοῦ πατρὸσ εἶναι, ἐγὼ δ’ ἀπεκλείσθην τοῦ λόγου τυχεῖν ὑπὲρ ὧν ἀδικοῦμαι, οὗτοι δὲ φωραθεῖεν τὰ ψευδῆ μεμαρτυρηκότεσ.

καίτοι τό γ’ ἐναντίον ᾤοντο τούτου. ἵνα δ’ εἰδῆτε ταῦθ’ ὅτι ἀληθῆ λέγω, λαβὲ τὴν τοῦ Κηφισοφῶντοσ μαρτυρίαν. Κηφισοφῶν Κεφαλίωνοσ Ἀφιδναῖοσ μαρτυρεῖ καταλειφθῆναι αὑτῷ ὑπὸ τοῦ πατρὸσ γραμματεῖον, ἐφ’ ᾧ ἐπιγεγράφθαι διαθήκη Πασίωνοσ.

οὐκοῦν ἦν ἁπλοῦν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τὸν ταῦτα μαρτυροῦντα προσμαρτυρῆσαι εἶναι δὲ τὸ γραμματεῖον, ὃ αὐτὸσ παρέχει, τοῦτο, καὶ τὸ γραμματεῖον ἐμβαλεῖν.

ἀλλὰ τοῦτο μὲν οἶμαι τὸ ψεῦδοσ ἡγεῖτ’ ὀργῆσ ἄξιον, καὶ δίκην ἂν ὑμᾶσ παρ’ αὑτοῦ λαβεῖν, γραμματεῖον δ’ αὑτῷ καταλειφθῆναι μαρτυρῆσαι φαῦλον καὶ οὐδέν. ἔστι δὲ τοῦτ’ αὐτὸ τὸ δηλοῦν καὶ κατηγοροῦν ὅτι πᾶν τὸ πρᾶγμα κατεσκευάκασιν. εἰ μὲν γὰρ ἐπῆν ἐπὶ τῆσ διαθήκησ Πασίωνοσ καὶ Φορμίωνοσ, ἢ πρὸσ Φορμίωνα, ἢ τοιοῦτό τι, εἰκότωσ ἂν αὐτὴν ἐτήρει τούτῳ·

εἰ δέ, ὥσπερ μεμαρτύρηκεν, ἐπῆν διαθήκη Πασίωνοσ, πῶσ οὐκ ἂν ἀνῃρήμην αὐτὴν ἐγώ, συνειδὼσ μὲν ἐμαυτῷ μέλλοντι δικάζεσθαι, συνειδὼσ δ’ ὑπεναντίαν οὖσαν, εἴπερ ἦν τοιαύτη, τοῖσ ἐμαυτῷ συμφέρουσιν, κληρονόμοσ δ’ ὢν καὶ ταύτησ, εἴπερ ἦν τοὐμοῦ πατρόσ, καὶ τῶν ἄλλων <τῶν> πατρῴων ὁμοίωσ; οὐκοῦν τῷ παρέχεσθαι μὲν Φορμίωνι, γεγράφθαι δὲ Πασίωνοσ, εἰᾶσθαι δ’ ὑφ’ ἡμῶν, ἐξελέγχεται κατεσκευασμένη μὲν ἡ διαθήκη, ψευδὴσ δ’ ἡ τοῦ Κηφισοφῶντοσ μαρτυρία.

ἀλλ’ ἐῶ Κηφισοφῶντα· οὔτε γὰρ νῦν μοι πρὸσ ἐκεῖνόν ἐστιν οὔτ’ ἐμαρτύρησεν ἐκεῖνοσ περὶ τῶν ἐν ταῖσ διαθήκαισ ἐνόντων οὐδέν. καίτοι καὶ τοῦτο σκοπεῖτε, ὅσον ἐστὶ τεκμήριον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦ τούτουσ τὰ ψευδῆ μεμαρτυρηκέναι.

εἰ γὰρ ὁ μὲν αὐτὸσ ἔχειν τὸ γραμματεῖον μαρτυρῶν οὐκ ἐτόλμησεν ἀντίγραφ’ εἶναι ἃ παρείχετο Φορμίων τῶν παρ’ αὑτῷ μαρτυρῆσαι, οὗτοι δ’ οὔτ’ ἐξ ἀρχῆσ ὡσ παρῆσαν ἔχοιεν ἂν εἰπεῖν, οὔτ’ ἀνοιχθὲν εἶδον πρὸσ τῷ διαιτητῇ τὸ γραμματεῖον, ἀλλὰ καὶ μεμαρτυρήκασιν αὐτοὶ μὴ ’θέλειν ἔμ’ ἀνοίγειν, ταῦθ’ ὡσ ἀντίγραφ’ ἐστὶν ἐκείνων μεμαρτυρηκότεσ τί ἄλλ’ ἢ σφῶν αὐτῶν κατήγοροι γεγόνασιν ὅτι ψεύδονται; ἔτι τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ὡσ γέγραπταί τισ ἂν ἐξετάσασ τὴν μαρτυρίαν γνοίη παντελῶσ τοῦτο μεμηχανημένουσ αὐτούσ, ὅπωσ δικαίωσ καὶ ἀδίκωσ δόξει ταῦθ’ ὁ πατὴρ οὑμὸσ διαθέσθαι.

λαβὲ δ’ αὐτὴν τὴν μαρτυρίαν, καὶ λέγ’ ἐπισχὼν οὗ ἄν σε κελεύω, ἵν’ ἐξ αὐτῆσ δεικνύω. μαρτυροῦσι παρεῖναι πρὸσ τῷ διαιτητῇ Τεισίᾳ, ὅτε προὐκαλεῖτο Φορμίων Ἀπολλόδωρον, εἰ μή φησιν ἀντίγραφα εἶναι τῶν διαθηκῶν τῶν Πασίωνοσ ‐ ἐπίσχεσ.

ἐνθυμεῖσθ’ ὅτι τῶν διαθηκῶν γέγραπται τῶν Πασίωνοσ.

καίτοι χρῆν τοὺσ βουλομένουσ τἀληθῆ μαρτυρεῖν, εἰ τὰ μάλιστ’ ἐγίγνεθ’ ἡ πρόκλησισ, ὡσ οὐκ ἐγίγνετο, ἐκείνωσ μαρτυρεῖν. λέγε τὴν μαρτυρίαν ἀπ’ ἀρχῆσ πάλιν. Μαρτυρία μαρτυροῦσι παρεῖναι πρὸσ τῷ διαιτητῇ Τεισίᾳ ‐ Μαρτυροῦμεν· παρῆμεν γὰρ δή·

λέγε. ὅτε προὐκαλεῖτο Φορμίων Ἀπολλόδωρον ‐ Καὶ τοῦτο, εἴπερ προὐκαλεῖτο, ὀρθῶσ ἂν ἐμαρτύρουν.

εἰ μή φησιν ἀντίγραφα εἶναι τῶν διαθηκῶν τῶν Πασίωνοσ ‐ ἔχ’ αὐτοῦ.

οὐδ’ ἂν εἷσ ἔτι δήπου τοῦτ’ ἐμαρτύρησεν, εἰ μή τισ καὶ παρῆν διατιθεμένῳ τῷ πατρὶ τῷ ἐμῷ· ἀλλ’ εὐθὺσ ἂν εἶπε τί δ’ ἡμεῖσ ἴσμεν εἴ τινέσ εἰσι διαθῆκαι Πασίωνοσ;

καὶ γράφειν ἂν αὐτὸν ἠξίωσεν, ὥσπερ ἐν ἀρχῇ τῆσ προκλήσεωσ εἰ μή φημ’ ἐγὼ ἀντίγραφα εἶναι τῶν διαθηκῶν, οὕτωσ ὧν φησι Φορμίων Πασίωνα καταλιπεῖν, οὐ τῶν Πασίωνοσ. τοῦτο μὲν γὰρ ἦν εἶναι διαθήκασ μαρτυρεῖν, ὅπερ ἦν τούτοισ βούλημα, ἐκεῖνο δὲ φάσκειν Φορμίωνα· πλεῖστον δὲ δήπου κεχώρισται τό τ’ εἶναι καὶ τὸ τοῦτον φάσκειν. ἵνα τοίνυν εἰδῆθ’ ὑπὲρ ἡλίκων καὶ ὅσων ἦν τὸ κατασκεύασμα τὸ τῆσ διαθήκησ, μίκρ’ ἀκούσατέ μου.

ἦν γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦτο πρῶτον μὲν ὑπὲρ τοῦ μὴ δοῦναι δίκην ὧν διεφθάρκει, ἣν ἐμοὶ μὲν οὐ καλὸν λέγειν, ὑμεῖσ δ’ ἴστε, κἂν ἐγὼ μὴ λέγω, ἔπειθ’ ὑπὲρ τοῦ κατασχεῖν ὅσ’ ἦν τῷ ἡμετέρῳ πατρὶ χρήματα παρὰ τῇ μητρί, πρὸσ δὲ τούτοισ ὑπὲρ τοῦ καὶ τῶν ἄλλων τῶν ἡμετέρων ἁπάντων κυρίῳ γενέσθαι. ὅτι δ’ οὕτω ταῦτ’ ἔχει, τῆσ διαθήκησ αὐτῆσ ἀκούσαντεσ γνώσεσθε· φανήσεται γὰρ οὐ πατρὸσ ὡσ ὑπὲρ υἱέων γράφοντοσ ἐοικυῖα διαθήκῃ, ἀλλὰ δούλου λελυμασμένου τὰ τῶν δεσποτῶν, ὅπωσ μὴ δώσει δίκην σκοποῦντοσ. λέγε δ’ αὐτοῖσ τὴν διαθήκην αὐτήν, ἣν οὗτοι μετὰ τῆσ προκλήσεωσ μεμαρτυρήκασιν·

ὑμεῖσ δ’ ἐνθυμεῖσθ’ ἃ λέγω. Διαθήκη τάδε διέθετο Πασίων Ἀχαρνεύσ· δίδωμι τὴν ἐμαυτοῦ γυναῖκα Ἀρχίππην Φορμίωνι, καὶ προῖκα ἐπιδίδωμι Ἀρχίππῃ τάλαντον μὲν τὸ ἐκ Πεπαρήθου, τάλαντον δὲ τὸ αὐτόθεν, συνοικίαν ἑκατὸν μνῶν, θεραπαίνασ καὶ τὰ χρυσία, καὶ τἄλλα ὅσα ἐστὶν αὐτῇ ἔνδον, ἅπαντα ταῦτα Ἀρχίππῃ δίδωμι.

ἠκούσατ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ πλῆθοσ τῆσ προικόσ, τάλαντον ἐκ Πεπαρήθου, τάλαντον αὐτόθεν, συνοικίαν ἑκατὸν μνῶν, θεραπαίνασ καὶ χρυσία, καὶ τἄλλα, φησίν, ὅσ’ ἔστιν αὐτῇ δίδωμι, τούτῳ τῷ γράμματι καὶ τοῦ ζητῆσαί τι τῶν καταλειφθέντων ἀποκλείων ἡμᾶσ.

φέρε δὴ δείξω τὴν μίσθωσιν ὑμῖν, καθ’ ἣν ἐμεμίσθωτο τὴν τράπεζαν παρὰ τοῦ πατρὸσ οὗτοσ.

καὶ γὰρ ἐκ ταύτησ καίπερ ἐσκευωρημένησ ὄψεσθ’ ὅτι πλάσμ’ ὅλον ἐστὶν ἡ διαθήκη. δείξω δ’ ἣν οὗτοσ παρέσχετο μίσθωσιν, οὐκ ἄλλην τινά, ἐν ᾗ προσγέγραπται ἕνδεκα τάλανθ’ ὁ πατὴρ ὀφείλων εἰσ τὰσ παρακαταθήκασ τούτῳ. ἔστι δ’ οἶμαι ταῦτα τοιαῦτα. τῶν μὲν οἴκοι χρημάτων ὡσ ἐπὶ τῇ μητρὶ δοθέντων διὰ τῆσ διαθήκησ αὑτὸν ἐποίησε κύριον, ὥσπερ ἀκηκόατ’ ἄρτι, τῶν δ’ ἐπὶ τῆσ τραπέζησ ὄντων, ἃ πάντεσ ᾔδεσαν καὶ λαθεῖν οὐκ ἦν, διὰ τοῦ προσοφείλοντ’ ἀποφῆναι τὸν πατέρ’ ἡμῶν, ἵνα, ὅσ’ ἐξελέγχοιτ’ ἔχων, κεκομίσθαι φαίη.

ὑμεῖσ δ’ ἴσωσ αὐτὸν ὑπειλήφατε, ὅτι σολοικίζει τῇ φωνῇ, βάρβαρον καὶ εὐκαταφρόνητον εἶναι. ἔστι δὲ βάρβαροσ οὗτοσ τῷ μισεῖν οὓσ αὐτῷ προσῆκε τιμᾶν· τῷ δὲ κακουργῆσαι καὶ διορύξαι πράγματ’ οὐδενὸσ λείπεται. λαβὲ δὴ τὴν μίσθωσιν καὶ λέγε, ἣν τὸν αὐτὸν τρόπον διὰ προκλήσεωσ ἐνεβάλοντο.

Μίσθωσισ Τραπέζησ κατὰ τάδε ἐμίσθωσε Πασίων τὴν τράπεζαν Φορμίωνι· μίσθωσιν φέρειν Φορμίωνα τῆσ τραπέζησ τοῖσ παισὶ τοῖσ Πασίωνοσ δύο τάλαντα καὶ τετταράκοντα μνᾶσ τοῦ ἐνιαυτοῦ ἑκάστου, χωρὶσ τῆσ καθ’ ἡμέραν διοικήσεωσ·

μὴ ἐξεῖναι δὲ τραπεζιτεῦσαι χωρὶσ Φορμίωνι, ἐὰν μὴ πείσῃ τοὺσ παῖδασ τοὺσ Πασίωνοσ. ὀφείλει δὲ Πασίων ἐπὶ τὴν τράπεζαν ἕνδεκα τάλαντα εἰσ τὰσ παρακαταθήκασ. ἃσ μὲν τοίνυν παρέσχετο συνθήκασ ὡσ κατὰ ταύτασ μισθωσάμενοσ τὴν τράπεζαν, αὗταί εἰσιν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί.

ἀκούετε δ’ ἐν ταύταισ ἀναγιγνωσκομέναισ μίσθωσιν μὲν φέρειν τοῦτον, ἄνευ τῆσ καθ’ ἡμέραν διοικήσεωσ, δύο τάλαντα καὶ τετταράκοντα μνᾶσ τοῦ ἐνιαυτοῦ ἑκάστου, μὴ ἐξεῖναι δὲ τραπεζιτεύειν αὐτῷ, ἐὰν μὴ ἡμᾶσ πείσῃ. προσγέγραπται δὲ τελευταῖον ὀφείλει δὲ Πασίων ἕνδεκα τάλαντα εἰσ τὰσ παρακαταθήκασ. ἔστιν οὖν ὅστισ ἂν τοῦ ξύλου καὶ τοῦ χωρίου καὶ τῶν γραμματείων τοσαύτην ὑπέμεινε φέρειν μίσθωσιν;

ἔστι δ’ ὅστισ ἄν, δι’ ὃν ὠφειλήκει τοσαῦτα χρήμαθ’ ἡ τράπεζα, τούτῳ τὰ λοίπ’ ἐπέτρεψεν; εἰ γὰρ ἐνεδέησεν τοσούτων χρημάτων, τούτου διοικοῦντοσ ἐνεδέησεν. ἴστε γὰρ πάντεσ, καὶ ὅτ’ ἦν ὁ πατὴρ ἐπὶ τοῦ τραπεζιτεύειν, τοῦτον καθήμενον καὶ διοικοῦντ’ ἐπὶ τῇ τραπέζῃ, ὥστ’ ἐν τῷ μυλῶνι προσῆκεν αὐτὸν εἶναι μᾶλλον ἢ τῶν λοιπῶν κύριον γενέσθαι. ἀλλ’ ἐῶ ταῦτα καὶ τἄλλ’ ὅσ’ ἂν περὶ τῶν ἕνδεκα ταλάντων ἔχοιμ’ εἰπεῖν, ὡσ οὐκ ὤφειλεν ὁ πατήρ, ἀλλ’ οὗτοσ ὑφῄρηται. ἀλλ’ οὗ ἀνέγνων εἵνεκα, τοῦ τὴν διαθήκην ψευδῆ δεῖξαι, τοῦθ’ ὑμᾶσ ἀναμνήσω.

γέγραπται γὰρ αὐτόθι, μὴ ἐξεῖναι δὲ τραπεζιτεύειν Φορμίωνι, ἐὰν μὴ ἡμᾶσ πείσῃ. τοῦτο τοίνυν τὸ γράμμα παντελῶσ δηλοῖ ψευδῆ τὴν διαθήκην οὖσαν. τίσ γὰρ <ἂν> ἀνθρώπων, ἃ μὲν ἔμελλεν τραπεζιτεύων οὗτοσ ἐργάζεσθαι, ταῦθ’ ὅπωσ ἡμῖν τοῖσ αὑτοῦ παισίν, ἀλλὰ μὴ τούτῳ γενήσεται προὐνοήθη, καὶ διὰ τοῦτο μὴ ἐξεῖναι τούτῳ τραπεζιτεύειν ἔγραψεν, ἵνα μὴ ἀφιστῆται ἀφ’ ἡμῶν· ἃ δ’ αὐτὸσ εἰργασμένοσ ἔνδον κατέλειπε, ταῦθ’ ὅπωσ οὗτοσ λήψεται παρεσκεύασε; καὶ τῆσ μὲν ἐργασίασ ἐφθόνησεν, ἧσ οὐδὲν αἰσχρὸν ἦν μεταδοῦναι·

τὴν δὲ γυναῖκ’ ἔδωκεν, οὗ μεῖζον οὐδὲν ἂν κατέλιπεν ὄνειδοσ, τυχών γε τῆσ παρ’ ὑμῶν δωρεᾶσ, εἶθ’ ὥσπερ ἂν δοῦλοσ δεσπότῃ διδούσ, ἀλλ’ οὐ τοὐναντίον, εἴπερ ἐδίδου, δεσπότησ οἰκέτῃ, προστιθεὶσ προῖκα ὅσην οὐδεὶσ τῶν ἐν τῇ πόλει φαίνεται; καίτοι τούτῳ μὲν αὐτὸ τοῦτ’ ἀγαπητὸν ἦν, τὸ τῆσ δεσποίνησ ἀξιωθῆναι·

τῷ πατρὶ δ’ οὐδὲ λαμβάνοντι τοσαῦτα χρήματα, ὅσα φασὶ διδόνθ’ οὗτοι, εὔλογον ἦν πρᾶξαι ταῦτα. ἀλλ’ ὅμωσ ἃ τοῖσ εἰκόσι, τοῖσ χρόνοισ, τοῖσ πεπραγμένοισ ἐξελέγχεται ψευδῆ, ταῦτα μαρτυρεῖν οὐκ ὤκνησεν οὑτοσὶ Στέφανοσ. εἶτα λέγει περιιών, ὡσ ἐμαρτύρησε μὲν Νικοκλῆσ ἐπιτροπεῦσαι κατὰ τὴν διαθήκην, ἐμαρτύρησε δὲ Πασικλῆσ ἐπιτροπευθῆναι κατὰ τὴν διαθήκην.

ἐγὼ δ’ αὐτὰ ταῦτ’ οἶμαι τεκμήρι’ εἶναι τοῦ μήτ’ ἐκείνουσ τἀληθῆ μήτε τούσδε μεμαρτυρηκέναι. ὁ γὰρ ἐπιτροπεῦσαι κατὰ διαθήκασ μαρτυρῶν δῆλον ὅτι καθ’ ὁποίασ ἂν εἰδείη, καὶ ὁ ἐπιτροπευθῆναι κατὰ διαθήκασ μαρτυρῶν δῆλον ὅτι καθ’ ὁποίασ ἂν εἰδείη. τί οὖν μαθόντεσ ἐμαρτυρεῖθ’ ὑμεῖσ ἐν προκλήσει διαθήκασ, ἀλλ’ οὐκ ἐκείνουσ εἰᾶτε;

εἰ γὰρ αὖ μὴ φήσουσιν εἰδέναι τὰ γεγραμμέν’ ἐν αὐταῖσ, πῶσ ὑμᾶσ οἱο͂́ν τ’ εἰδέναι τοὺσ μηδαμῇ μηδαμῶσ τοῦ πράγματοσ ἐγγύσ; τί ποτ’ οὖν οἱ μὲν ἐκεῖνα, οἱ δὲ ταῦτ’ ἐμαρτύρησαν; ὅπερ εἴρηκα καὶ πρότερον, διείλοντο τἀδικήματα, καὶ ἐπιτροπεῦσαι μὲν κατὰ διαθήκην οὐδὲν δεινὸν ἡγεῖτο μαρτυρεῖν ὁ μαρτυρῶν, οὐδ’ ἐπιτροπευθῆναι κατὰ διαθήκην, ἀφαιρῶν ἑκάτεροσ τὸ μαρτυρεῖν τὰ ἐν ταῖσ διαθήκαισ ὑπὸ τούτου γεγραμμένα, οὐδὲ καταλιπεῖν τὸν πατέρ’ αὑτῷ ἐπιγεγραμμένον γραμματεῖον διαθήκην, οὐδὲ τὰ τοιαῦτα· διαθήκασ δὲ μαρτυρεῖν, ἐν αἷσ χρημάτων τοσούτων κλοπή, γυναικὸσ διαφθορά, γάμοι δεσποίνησ, πράγματ’ αἰσχύνην καὶ ὕβριν τοσαύτην ἔχοντα, οὐδεὶσ ἤθελε πλὴν οὗτοι, πρόκλησιν κατασκευάσαντεσ, παρ’ ὧν δίκαιον τῆσ ὅλησ τέχνησ καὶ κακουργίασ δίκην λαβεῖν.

ἵνα τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μὴ μόνον ἐξ ὧν ἐγὼ κατηγορῶ καὶ ἐλέγχω, δῆλοσ ὑμῖν γένηται τὰ ψευδῆ μεμαρτυρηκὼσ οὑτοσὶ Στέφανοσ, ἀλλὰ καὶ ἐξ ὧν πεποίηκεν ὁ παρασχόμενοσ αὐτόν, τὰ πεπραγμέν’ ἐκείνῳ βούλομαι πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν.

ὅπερ δ’ εἶπον ἀρχόμενοσ τοῦ λόγου, δείξω κατηγόρουσ γιγνομένουσ αὐτοὺσ ἑαυτῶν. τὴν γὰρ δίκην, ἐν ᾗ ταῦτ’ ἐμαρτυρήθη, παρεγράψατο Φορμίων πρὸσ ἐμὲ μὴ εἰσαγώγιμον εἶναι, ὡσ ἀφέντοσ ἐμοῦ τῶν ἐγκλημάτων αὐτόν. τοῦτο τοίνυν ἐγὼ μὲν οἶδα ψεῦδοσ ὄν, καὶ ἐλέγξω δέ, ὅταν εἰσίω πρὸσ τοὺσ ταῦτα μεμαρτυρηκότασ·

τούτῳ δ’ οὐχ οἱο͂́ν τε τοῦτ’ εἰπεῖν. εἰ τοίνυν ἀληθῆ πιστεύσαιτ’ εἶναι τὴν ἄφεσιν, οὕτω καὶ μάλιστ’ ἂν οὗτοσ φανείη ψευδῆ μεμαρτυρηκὼσ καὶ κατεσκευασμένησ διαθήκησ μάρτυσ γεγονώσ. τίσ γὰρ οὕτωσ ἄφρων ὥστ’ ἄφεσιν μὲν ἐναντίον μαρτύρων ποιήσασθαι τοῦ βεβαίαν αὑτῷ τὴν ἀπαλλαγὴν εἶναι, τὰσ δὲ συνθήκασ καὶ τὰσ διαθήκασ καὶ τἄλλα, ὑπὲρ ὧν ἐποιεῖτο τὴν ἄφεσιν, σεσημασμέν’ ἐᾶσαι καθ’ αὑτοῦ κεῖσθαι; οὐκοῦν ἐναντία μὲν ἡ παραγραφὴ πᾶσι τοῖσ μεμαρτυρημένοισ, ἐναντία δ’ ἣν ἀνέγνων ὑμῖν ἄρτι μίσθωσιν, τῇδε τῇ διαθήκῃ·

οὐδὲν δὲ τῶν πεπραγμένων οὔτ’ εὔλογον οὔθ’ ἁπλοῦν οὔθ’ ὁμολογούμενον αὐτὸ ἑαυτῷ φαίνεται. ἐκ δὲ τούτου τοῦ τρόπου πάντα πεπλασμένα καὶ κατεσκευασμέν’ ἐλέγχεται. ὡσ μὲν τοίνυν ἐστὶν ἀληθῆ τὰ μεμαρτυρημένα, οὔτ’ αὐτὸν τοῦτον οὔτ’ ἄλλον ὑπὲρ τούτου δεῖξαι δυνήσεσθαι νομίζω.

ἀκούω δ’ αὐτὸν τοιοῦτόν τι παρεσκευάσθαι λέγειν, ὡσ προκλήσεώσ ἐστιν ὑπεύθυνοσ, οὐχὶ μαρτυρίασ, καὶ δυοῖν αὐτῷ προσήκει δοῦναι λόγον, οὐ πάντων τῶν γεγραμμένων, εἴ τε προὐκαλεῖτό με ταῦτα Φορμίων ἢ μή, καὶ εἰ μὴ ἐδεχόμην ἐγώ· ταῦτα μὲν γὰρ ἁπλῶσ αὐτὸσ μεμαρτυρηκέναι φήσει, τὰ δ’ ἄλλ’ ἐκεῖνον προκαλεῖσθαι, εἰ δ’ ἐστὶν ἢ μὴ ταῦτα, οὐδὲν προσήκειν αὑτῷ σκοπεῖν. πρὸσ δὴ τὸν λόγον τοῦτον καὶ τὴν ἀναίδειαν βέλτιόν ἐστι μικρὰ προειπεῖν ὑμῖν, ἵνα μὴ λάθητ’ ἐξαπατηθέντεσ.

πρῶτον μέν, ὅταν ἐγχειρῇ λέγειν τοῦτο, ὡσ ἄρ’ οὐ πάντων ὑπεύθυνόσ ἐστιν, ἐνθυμεῖσθ’ ὅτι διὰ ταῦθ’ ὁ νόμοσ μαρτυρεῖν ἐν γραμματείῳ κελεύει, ἵνα μήτ’ ἀφελεῖν ἐξῇ μήτε προσθεῖναι τοῖσ γεγραμμένοισ μηδέν. τότ’ οὖν αὐτὸν ἔδει ταῦτ’ ἀπαλείφειν κελεύειν ἃ νῦν οὐ φήσει μεμαρτυρηκέναι, οὐ νῦν ἐνόντων ἀναισχυντεῖν. ἔπειτα καὶ τόδε σκοπεῖτε, εἰ ἐάσαιτ’ ἂν ἐναντίον ὑμῶν ἐμὲ προσγράψαι τι λαβόντα τὸ γραμματεῖον.

καὶ γὰρ ἀντιγέγραψαι ταῦτα ἀληθῆ μεμαρτύρηκα, μαρτυρήσασ τὰ ἐν τῷ γραμματείῳ γεγραμμένα, οὐ τὸ καὶ τὸ τῶν ἐν τῷ γραμματείῳ. οὐ δήπου. οὔκουν οὐδὲ τοῦτον ἀφαιρεῖν τῶν γεγραμμένων ἐᾶν προσήκει. τίσ γὰρ ἁλώσεταί ποτε ψευδομαρτυρίων, εἰ μαρτυρήσει θ’ ἃ βούλεται, καὶ λόγον ὧν βούλεται δώσει; ἀλλ’ οὐχ οὕτω ταῦτ’ οὔθ’ ὁ νόμοσ διεῖλεν οὔθ’ ὑμῖν ἀκούειν προσήκει· ἀλλ’ ἐκεῖν’ ἁπλοῦν καὶ δίκαιον. τί γέγραπται; τί μεμαρτύρηκασ; ταῦθ’ ὡσ ἀληθῆ δείκνυε. ὅτι δ’ οὕτω ταῦτ’ ἔχει, λαβὲ τὴν ἀντιγραφὴν αὐτήν μοι.

λέγε. Ἀντιγραφή Ἀπολλόδωροσ Πασίωνοσ Ἀχαρνεὺσ Στεφάνῳ Μενεκλέουσ Ἀχαρνεῖ ψευδομαρτυρίων, τίμημα τάλαντον. τὰ ψευδῆ μου κατεμαρτύρησε Στέφανοσ μαρτυρήσασ τὰ ἐν τῷ γραμματείῳ γεγραμμένα.

<Στέφανοσ Μενεκλέουσ Ἀχαρνεὺσ> τἀληθῆ ἐμαρτύρησα μαρτυρήσασ τὰ ἐν τῷ γραμματείῳ γεγραμμένα.

ταῦθ’ οὗτοσ ἀντεγράψατο, ἃ χρὴ μνημονεύειν ὑμᾶσ, καὶ μὴ τοὺσ ἐπ’ ἐξαπάτῃ νῦν λόγουσ ὑπὸ τούτου ῥηθησομένουσ πιστοτέρουσ ποιεῖσθαι τῶν νόμων καὶ τῶν ὑπὸ τούτου γραφέντων εἰσ τὴν ἀντιγραφήν.

πυνθάνομαι τοίνυν αὐτοὺσ καὶ περὶ ὧν ἔλαχον τὴν ἐξ ἀρχῆσ δίκην, ἐρεῖν καὶ κατηγορήσειν, ὡσ συκοφαντήματ’ ἦν.

ἐγὼ δ’ ὃν μὲν τρόπον ἐσκευωρήσατο τὴν μίσθωσιν, ὅπωσ τὴν ἀφορμὴν τῆσ τραπέζησ κατάσχοι, εἶπον καὶ διεξῆλθον ὑμῖν, ὑπὲρ δὲ τῶν ἄλλων οὐκ ἂν οἱο͂́σ τ’ εἰήν λέγειν ἅμα καὶ τούτουσ ἐλέγχειν περὶ τῆσ μαρτυρίασ· οὐ γὰρ ἱκανόν μοι τὸ ὕδωρ ἐστίν. ὅτι δ’ οὐδ’ ὑμεῖσ ἐθέλοιτ’ ἂν εἰκότωσ ἀκούειν περὶ τούτων αὐτῶν, ἐκεῖθεν εἴσεσθε, ἂν λογίσησθε πρὸσ ὑμᾶσ αὐτούσ, ὅτι οὔτε νῦν ἐστιν χαλεπὸν περὶ ὧν μὴ κατηγόρηται λέγειν, οὔτε <τότε> ψευδεῖσ ἀναγνόντα μαρτυρίασ ἀποφεύγειν.

ἀλλ’ οὐδέτερόν γε δίκαιον τούτων οὐδ’ ἂν εἷσ φήσειεν εἶναι, ἀλλ’ ὃ ἐγὼ προκαλοῦμαι νῦν. σκοπεῖτε δ’ ἀκούσαντεσ. ἐγὼ γὰρ ἀξιῶ, οὓσ μὲν ἀφείλοντό μ’ ἐλέγχουσ περὶ τῶν ἐγκλημάτων, οὓσ προσῆκον ἦν ῥηθῆναι, μὴ ζητεῖν αὐτοὺσ νῦν, αἷσ δ’ ἀφείλοντο μαρτυρίαισ, ὡσ εἰσὶν ἀληθεῖσ, δεικνύναι.

εἰ δ’ ὅταν μὲν τὴν δίκην εἰσίω, τὰσ μαρτυρίασ μ’ ἐλέγχειν ἀξιώσουσιν, ὅταν δὲ ταύταισ ἐπεξίω, περὶ τῶν ἐξ ἀρχῆσ ἐγκλημάτων λέγειν με κελεύσουσιν, οὔτε δίκαι’ οὔθ’ ὑμῖν συμφέροντ’ ἐροῦσιν. δικάσειν γὰρ ὀμωμόκαθ’ ὑμεῖσ οὐ περὶ ὧν ἂν ὁ φεύγων ἀξιοῖ, ἀλλ’ ὑπὲρ αὐτῶν ὧν ἂν ἡ δίωξισ ᾖ.

ταύτην δ’ ἀνάγκη τῇ τοῦ διώκοντοσ λήξει δηλοῦσθαι, ἣν ἐγὼ τούτῳ ψευδομαρτυρίων εἴληχα. μὴ δὴ τοῦτ’ ἀφεὶσ περὶ ὧν οὐκ ἀγωνίζεται λεγέτω· μηδ’ ὑμεῖσ ἐᾶτε, ἂν ἄρ’ οὗτοσ ἀναισχυντῇ. οἰόμαι τοίνυν αὐτὸν οὐδὲν οὐδαμῇ δίκαιον ἔχοντα λέγειν ἥξειν καὶ ἐπὶ τοῦτο, ὡσ ἄτοπον ποιῶ, παραγραφὴν ἡττημένοσ, τοὺσ διαθήκην μαρτυρήσαντασ διώκων, καὶ τοὺσ δικαστὰσ τοὺσ τότε φήσειν διὰ τοὺσ ἀφεῖναι μεμαρτυρηκότασ ἀποψηφίσασθαι μᾶλλον ἢ διὰ τοὺσ διαθήκην μαρτυρήσαντασ.

ἐγὼ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, νομίζω πάντασ ὑμᾶσ εἰδέναι, ὅτι οὐχ ἧττον τὰ πεπραγμέν’ εἰώθατε σκοπεῖν ἢ τὰσ ὑπὲρ τούτων παραγραφάσ· περὶ δὴ τῶν πραγμάτων αὐτῶν τὰ ψευδῆ καταμαρτυρήσαντεσ οὗτοί μου, ἀσθενεῖσ τοὺσ περὶ τῆσ παραγραφῆσ ἐποίησαν λόγουσ. χωρὶσ δὲ τούτων ἄτοπον, πάντων τὰ ψευδῆ μαρτυρησάντων, τίσ μάλιστ’ ἔβλαψεν ἀποφαίνειν, ἀλλ’ οὐχ ὡσ αὐτὸσ ἕκαστοσ ἀληθῆ μεμαρτύρηκε δεικνύναι.

οὐ γάρ, ἂν ἕτερον δείξῃ δεινότερ’ εἰργασμένον, ἀποφεύγειν αὐτῷ προσήκει, ἀλλ’ ἂν αὐτὸσ ὡσ ἀληθῆ μεμαρτύρηκεν ἀποφήνῃ. ἐφ’ ᾧ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μάλιστ’ ἀπολωλέναι δίκαιόσ ἐστιν οὑτοσὶ Στέφανοσ, τοῦτ’ ἀκούσατέ μου.

δεινὸν μὲν γάρ ἐστιν εἰ καὶ καθ’ ὅτου τισ οὖν τὰ ψευδῆ μαρτυρεῖ, πολλῷ δὲ δεινότερον καὶ πλείονοσ ὀργῆσ ἄξιον εἰ κατὰ τῶν συγγενῶν· οὐ γὰρ τοὺσ γεγραμμένουσ νόμουσ ὁ τοιοῦτοσ ἄνθρωποσ μόνον, ἀλλὰ καὶ τὰ τῆσ φύσεωσ οἰκεῖ’ ἀναιρεῖ. τοῦτο τοίνυν ἐπιδειχθήσεται πεποιηκὼσ οὗτοσ.

ἔστι γὰρ ἡ τούτου μήτηρ καὶ ὁ τῆσ ἐμῆσ γυναικὸσ πατὴρ ἀδελφοί, ὥστε τὴν μὲν γυναῖκα τὴν ἐμὴν ἀνεψιὰν εἶναι τούτῳ, τοὺσ δὲ παῖδασ τοὺσ ἐκείνησ καὶ τοὺσ ἐμοὺσ ἀνεψιαδοῦσ. ἆρ’ οὖν δοκεῖ ποτ’ ἂν ὑμῖν οὗτοσ, εἴ τι δι’ ἔνδειαν εἶδε ποιούσασ ὧν οὐ χρὴ τὰσ αὑτοῦ συγγενεῖσ, ὅπερ ἤδη πολλοὶ πεποιήκασι, παρ’ αὑτοῦ προῖκ’ ἐπιδοὺσ ἐκδοῦναι, ὃσ ὑπὲρ τοῦ μηδ’ ἃ προσήκει κομίσασθαι ταύτασ τὰ ψευδῆ μαρτυρεῖν ἠθέλησεν, καὶ περὶ πλείονοσ ἐποιήσατο τὸν Φορμίωνοσ πλοῦτον ἢ τὰ τῆσ συγγενείασ ἀναγκαῖα; ἀλλὰ μὴν ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, λαβὲ τὴν μαρτυρίαν τὴν Δεινίου καὶ ἀναγίγνωσκε, καὶ κάλει Δεινίαν. Δεινίασ Θεομνήστου Ἀθμονεὺσ μαρτυρεῖ τὴν θυγατέρα <τὴν> αὑτοῦ ἐκδοῦναι Ἀπολλοδώρῳ κατὰ τοὺσ νόμουσ γυναῖκα ἔχειν, καὶ μηδεπώποτε παραγενέσθαι μηδὲ αἰσθέσθαι ὅτι Ἀπολλόδωροσ ἀφῆκε τῶν ἐγκλημάτων ἁπάντων Φορμίωνα.

ὅμοιόσ γ’ ὁ Δεινίασ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τούτῳ, ὃσ ὑπὲρ τῆσ θυγατρὸσ καὶ τῶν θυγατριδῶν καὶ ἐμοῦ τοῦ κηδεστοῦ διὰ τὴν συγγένειαν οὐδὲ τἀληθῆ μαρτυρεῖν ἐθέλει κατὰ τούτου.

ἀλλ’ οὐχ οὑτοσὶ Στέφανοσ, οὐκ ὤκνησε καθ’ ἡμῶν τὰ ψευδῆ μαρτυρεῖν, οὐδ’, εἰ μηδένα τῶν ἄλλων, τὴν αὑτοῦ μητέρα ᾐσχύνθη τοῖσ ἀπ’ ἐκείνησ οἰκείοισ τῆσ ἐσχάτησ ἐνδείασ αἴτιοσ γενόμενοσ. ὃ τοίνυν ἔπαθον δεινότατον καὶ ἐφ’ ᾧ μάλιστ’ ἐξεπλάγην ὅτ’ ἠγωνιζόμην, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τοῦθ’ ὑμῖν εἰπεῖν βούλομαι·

τήν τε γὰρ τούτου πονηρίαν ἔτι μᾶλλον ὑμεῖσ ὄψεσθε, καὶ ἐγὼ τῶν γεγενημένων ἀποδυράμενοσ τὰ πλεῖστα πρὸσ ὑμᾶσ ὡσπερεὶ ῥᾴων ἔσομαι. τὴν γὰρ μαρτυρίαν ἣν ᾤμην εἶναι καὶ δι’ ἧσ ἦν ὁ πλεῖστοσ ἔλεγχόσ μοι, ταύτην οὐχ ηὑρ͂ον ἐνοῦσαν ἐν τῷ ἐχίνῳ. τότε μὲν δὴ τῷ κακῷ πληγεὶσ οὐδὲν ἄλλ’ εἶχον ποιῆσαι πλὴν ὑπολαμβάνειν τὴν ἀρχὴν ἠδικηκέναι με καὶ τὸν ἐχῖνον κεκινηκέναι.

νῦν δ’ ἀφ’ ὧν ὕστερον πέπυσμαι, πρὸσ αὐτῷ τῷ διαιτητῇ Στέφανον τουτονὶ αὐτὴν ὑφῃρημένον εὑρίσκω, πρὸσ μαρτυρίαν τιν’ ἵν’ ἐξορκώσαιμι, ἀναστάντοσ ἐμοῦ. καὶ ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, πρῶτον μὲν ὑμῖν μαρτυρήσουσιν τῶν τούτοισ παρόντων οἱ ἰδόντεσ. οὐ γὰρ ἐξομνύναι ’θελήσειν αὐτοὺσ οἰόμαι.

ἐὰν δ’ ἄρα τοῦτο ποιήσωσιν ὑπ’ ἀναιδείασ, πρόκλησιν ὑμῖν ἀναγνώσεται, ἐξ ἧσ τούτουσ τ’ ἐπιορκοῦντασ ἐπ’ αὐτοφώρῳ λήψεσθε, καὶ τοῦτον ὁμοίωσ ὑφῃρημένον τὴν μαρτυρίαν εἴσεσθε. καίτοι ὅστισ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, κακῶν ἀλλοτρίων κλέπτησ ὑπέμεινεν ὀνομασθῆναι, τί ἂν ἡγεῖσθε ποιῆσαι τοῦτον ὑπὲρ αὑτοῦ; λέγε τὴν μαρτυρίαν εἶτα τὴν πρόκλησιν ταύτην.

μαρτυροῦσι φίλοι εἶναι καὶ ἐπιτήδειοι Φορμίωνι, καὶ παρεῖναι πρὸσ τῷ διαιτητῇ Τεισίᾳ, ὅτε ἦν ἀπόφασισ τῆσ διαίτησ Ἀπολλοδώρῳ πρὸσ Φορμίωνα, καὶ εἰδέναι τὴν μαρτυρίαν ὑφῃρημένον Στέφανον, ἣν αἰτιᾶται αὐτὸν Ἀπολλόδωροσ ὑφελέσθαι.

ἢ μαρτυρεῖτε, ἢ ἐξομόσασθε.

Ἐξωμοσία οὐκ ἄδηλον ἦν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὅτι τοῦτ’ ἔμελλον ποιήσειν, προθύμωσ ἐξομεῖσθαι. ἵνα τοίνυν παραχρῆμ’ ἐξελεγχθῶσιν ἐπιωρκηκότεσ, λαβέ μοι ταύτην τὴν μαρτυρίαν καὶ τὴν πρόκλησιν.

ἀναγίγνωσκε. Μαρτυρία. Πρόκλησισ. μαρτυροῦσι παρεῖναι ὅτε Ἀπολλόδωροσ προὐκαλεῖτο Στέφανον παραδοῦναι τὸν παῖδα τὸν ἀκόλουθον εἰσ βάσανον περὶ τῆσ ὑφαιρέσεωσ τοῦ γραμματείου, καὶ γράμματα ἦν ἕτοιμοσ γράφειν Ἀπολλόδωροσ καθ’ ὅ τι ἔσται ἡ βάσανοσ.

ταῦτα δὲ προκαλουμένου Ἀπολλοδώρου οὐκ ἐθελῆσαι παραδοῦναι Στέφανον, ἀλλ’ ἀποκρίνασθαι Ἀπολλοδώρῳ δικάζεσθαι, εἰ βούλοιτο, εἴ τί φησιν ἀδικεῖσθαι ὑφ’ ἑαυτοῦ. τίσ ἂν οὖν ὑπὲρ τοιαύτησ αἰτίασ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, εἴπερ ἐπίστευεν αὑτῷ, οὐκ ἐδέξατο τὴν βάσανον;

οὐκοῦν τῷ φεύγειν τὴν βάσανον ὑφῃρημένοσ ἐξελέγχεται. ἆρ’ οὖν ἂν ὑμῖν αἰσχυνθῆναι δοκεῖ τὴν τοῦ τὰ ψευδῆ μαρτυρεῖν δόξαν ὁ τὴν τοῦ κλέπτησ φανῆναι μὴ φυγών; ἢ δεηθέντοσ ὀκνῆσαι τὰ ψευδῆ μαρτυρεῖν, ὃσ ἃ μηδεὶσ ἐκέλευεν ἐθελοντὴσ πονηρὸσ ἦν; δικαίωσ τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τούτων ἁπάντων δοὺσ ἂν δίκην, πολὺ μᾶλλον ἂν εἰκότωσ διὰ τἄλλα κολασθείη παρ’ ὑμῖν.

σκοπεῖτε δέ, τὸν βίον ὃν βεβίωκεν ἐξετάζοντεσ. οὗτοσ γάρ, ἡνίκα μὲν συνέβαινεν εὐτυχεῖν Ἀριστολόχῳ τῷ τραπεζίτῃ, ἴσα βαίνων ἐβάδιζεν ὑποπεπτωκὼσ ἐκείνῳ, καὶ ταῦτ’ ἴσασι πολλοὶ τῶν ἐνθάδ’ ὄντων ὑμῶν. ἐπειδὴ δ’ ἀπώλετ’ ἐκεῖνοσ καὶ τῶν ὄντων ἐξέστη, οὐχ ἥκισθ’ ὑπὸ τούτου καὶ τῶν τοιούτων διαφορηθείσ, τῷ μὲν υἱεῖ τῷ τούτου πολλῶν πραγμάτων ὄντων οὐ παρέστη πώποτε, οὐδ’ ἐβοήθησεν, ἀλλ’ Ἀπόληξισ καὶ Σόλων καὶ πάντεσ ἄνθρωποι μᾶλλον βοηθοῦσι·

Φορμίωνα δὲ πάλιν ἑόρακεν καὶ τούτῳ γέγονεν οἰκεῖοσ, ἐξ Ἀθηναίων ἁπάντων τοῦτον ἐκλεξάμενοσ, καὶ ὑπὲρ τούτου πρεσβευτὴσ μὲν ᾤχετ’ εἰσ Βυζάντιον πλέων, ἡνίκ’ ἐκεῖνοι τὰ πλοῖα τὰ τούτου κατέσχον, τὴν δὲ δίκην ἔλεγεν τὴν πρὸσ τοὺσ Καλχηδονίουσ, τὰ ψευδῆ δ’ ἐμοῦ φανερῶσ οὕτωσ καταμεμαρτύρηκεν. εἶθ’ ὃσ εὐτυχούντων ἐστὶ κόλαξ, κἂν ἀτυχῶσι, τῶν αὐτῶν τούτων προδότησ, καὶ τῶν μὲν ἄλλων πολιτῶν πολλῶν καὶ καλῶν κἀγαθῶν ὄντων μηδενὶ μηδ’ ἐξ ἴσου χρῆται, τοῖσ δὲ τοιούτοισ ἐθελοντὴσ ὑποπίπτει, καὶ μήτ’ εἴ τινα τῶν οἰκείων ἀδικήσει μήτ’ εἰ παρὰ τοῖσ ἄλλοισ φαύλην δόξαν ἕξει ταῦτα ποιῶν μήτ’ ἄλλο μηδὲν σκοπεῖ, πλὴν ὅπωσ τι πλέον ἕξει, τοῦτον οὐ μισεῖν ὡσ κοινὸν ἐχθρὸν τῆσ φύσεωσ ὅλησ τῆσ ἀνθρωπίνησ προσήκει;

ἔγωγ’ ἂν φαίην. ταῦτα μέντοι τὰ τοσαύτην ἔχοντ’ αἰσχύνην, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐπὶ τῷ τὴν πόλιν φεύγειν καὶ τὰ ὄντ’ ἀποκρύπτεσθαι προῄρηται πράττειν, ἵν’ ἐργασίασ ἀφανεῖσ διὰ τῆσ τραπέζησ ποιῆται, καὶ μήτε χορηγῇ μήτε τριηραρχῇ μήτ’ ἄλλο μηδὲν ὧν προσήκει ποιῇ.

καὶ κατείργασται τοῦτο. τεκμήριον δέ· ἔχων γὰρ οὐσίαν τοσαύτην ὥσθ’ ἑκατὸν μνᾶσ ἐπιδοῦναι τῇ θυγατρί, οὐδ’ ἡντινοῦν ἑώραται λῃτουργίαν ὑφ’ ὑμῶν λῃτουργῶν, οὐδὲ τὴν ἐλαχίστην. καίτοι πόσῳ κάλλιον φιλοτιμούμενον ἐξετάζεσθαι καὶ προθυμούμενον εἰσ ἃ δεῖ τῇ πόλει, ἢ κολακεύοντα καὶ τὰ ψευδῆ μαρτυροῦντα; ἀλλ’ ἐπὶ τῷ κερδαίνειν πᾶν ἂν οὗτοσ ποιήσειε. καὶ μήν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μᾶλλον ἄξιον ὀργίλωσ ἔχειν τοῖσ μετ’ εὐπορίασ πονηροῖσ ἢ τοῖσ μετ’ ἐνδείασ.

τοῖσ μὲν γὰρ ἡ τῆσ χρείασ ἀνάγκη φέρει τινὰ συγγνώμην παρὰ τοῖσ ἀνθρωπίνωσ λογιζομένοισ· οἱ δ’ ἐκ περιουσίασ, ὥσπερ οὗτοσ, πονηροὶ οὐδεμίαν πρόφασιν δικαίαν ἔχοιεν ἂν εἰπεῖν, ἀλλ’ αἰσχροκερδίᾳ καὶ πλεονεξίᾳ καὶ ὕβρει καὶ τῷ τὰσ αὑτῶν συστάσεισ κυριωτέρασ τῶν νόμων ἀξιοῦν εἶναι ταῦτα φανήσονται πράττοντεσ. ὑμῖν δ’ οὐδὲν τούτων συμφέρει, ἀλλὰ τὸν ἀσθενῆ παρὰ τοῦ πλουσίου δίκην, ἂν ἀδικῆται, δύνασθαι λαβεῖν. ἔσται δὲ τοῦτο, ἐὰν κολάζητε τοὺσ φανερῶσ οὕτωσ ἐξ εὐπορίασ πονηρούσ. οὐ τοίνυν οὐδ’ ἃ πέπλασται οὗτοσ καὶ βαδίζει παρὰ τοὺσ τοίχουσ ἐσκυθρωπακώσ, σωφροσύνησ ἄν τισ ἡγήσαιτ’ εἰκότωσ εἶναι σημεῖα, ἀλλὰ μισανθρωπίασ.

ἐγὼ γάρ, ὅστισ αὐτῷ μηδενὸσ συμβεβηκότοσ δεινοῦ, μηδὲ τῶν ἀναγκαίων σπανίζων, ἐν ταύτῃ τῇ σχέσει διάγει τὸν βίον, τοῦτον ἡγοῦμαι συνεορακέναι καὶ λελογίσθαι παρ’ αὑτῷ, ὅτι τοῖσ μὲν ἁπλῶσ, ὡσ πεφύκασι, βαδίζουσι καὶ φαιδροῖσ καὶ προσέλθοι τισ ἂν καὶ δεηθείη καὶ ἐπαγγείλειεν οὐδὲν ὀκνῶν, τοῖσ δὲ πεπλασμένοισ καὶ σκυθρωποῖσ ὀκνήσειέ τισ ἂν προσελθεῖν πρῶτον. οὐδὲν οὖν ἄλλ’ ἢ πρόβλημα τοῦ τρόπου τὸ σχῆμα τοῦτ’ ἔστι, καὶ τὸ τῆσ διανοίασ ἄγριον καὶ πικρὸν ἐνταῦθα δηλοῖ.

σημεῖον δέ· τοσούτων γὰρ ὄντων τὸ πλῆθοσ Ἀθηναίων, πράττων πολὺ βέλτιον ἢ σὲ προσῆκον ἦν, τῷ πώποτ’ εἰσήνεγκασ, ἢ τίνι συμβέβλησαί πω, ἢ τίν’ εὖ πεποίηκασ; οὐδέν’ ἂν εἰπεῖν ἔχοισ·

ἀλλὰ τοκίζων καὶ τὰσ τῶν ἄλλων συμφορὰσ καὶ χρείασ εὐτυχήματα σαυτοῦ νομίζων, ἐξέβαλεσ μὲν τὸν ἀφῄρησαι δὲ τὴν σαυτοῦ πενθερὰν ταῦτ’ ἀφ’ ὧν ἔζη, ἀοίκητον δὲ τὸν Ἀρχεδήμου παῖδα τὸ σαυτοῦ μέροσ πεποίηκασ. οὐδεὶσ δὲ πώποθ’ οὕτω πικρῶσ οὐδ’ ὑπερήμερον εἰσέπραξεν ὡσ σὺ τοὺσ ὀφείλοντασ τοὺσ τόκουσ. εἶθ’ ὃν ὁρᾶτ’ ἐπὶ πάντων οὕτωσ ἄγριον καὶ μιαρόν, τοῦτον ὑμεῖσ ἠδικηκότ’ ἐπ’ αὐτοφώρῳ λαβόντεσ οὐ τιμωρήσεσθε; δείν’ ἄρ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ποιήσετε καὶ οὐχὶ δίκαια. ἄξιον τοίνυν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ Φορμίωνι τῷ παρασχομένῳ τουτονὶ νεμεσῆσαι τοῖσ πεπραγμένοισ, τὴν ἀναίδειαν τοῦ τρόπου καὶ τὴν ἀχαριστίαν ἰδόντασ.

οἶμαι γὰρ ἅπαντασ ὑμᾶσ εἰδέναι, ὅτι τοῦτον, ἡνίκ’ ὤνιοσ ἦν, εἰ συνέβη μάγειρον ἤ τινοσ ἄλλησ τέχνησ δημιουργὸν πρίασθαι, τὴν τοῦ δεσπότου τέχνην ἂν μαθὼν πόρρω τῶν νῦν παρόντων ἦν ἀγαθῶν. ἐπειδὴ δ’ ὁ πατὴρ ὁ ἡμέτεροσ τραπεζίτησ ὢν ἐκτήσατ’ αὐτὸν καὶ γράμματ’ ἐπαίδευσεν καὶ τὴν τέχνην ἐδίδαξεν καὶ χρημάτων ἐποίησε κύριον πολλῶν, εὐδαίμων γέγονεν, τὴν τύχην, ᾗ πρὸσ ἡμᾶσ ἀφίκετο, ἀρχὴν λαβὼν πάσησ τῆσ νῦν παρούσησ εὐδαιμονίασ.

οὐκοῦν δεινόν, ὦ γῆ καὶ θεοί, καὶ πέρᾳ δεινοῦ, τοὺσ Ἕλληνα μὲν ἀντὶ βαρβάρου ποιήσαντασ, γνώριμον δ’ ἀντ’ ἀνδραπόδου, τοσούτων δ’ ἀγαθῶν ἡγεμόνασ, τούτουσ περιορᾶν ἐν ταῖσ ἐσχάταισ ἀπορίαισ ὄντασ ἔχοντα καὶ πλουτοῦντα, καὶ εἰσ τοῦθ’ ἥκειν ἀναιδείασ ὥστε, ἧσ παρ’ ἡμῶν τύχησ μετέσχε, ταύτησ ἡμῖν μὴ τολμᾶν μεταδοῦναι.

ἀλλ’ αὐτὸσ μὲν οὐκ ὤκνησε τὴν δέσποιναν γῆμαι καὶ ἣ τὰ καταχύσματ’ αὐτοῦ κατέχεε τόθ’ ἡνίκ’ ἐωνήθη, ταύτῃ συνοικεῖν, οὐδὲ προῖκα πέντε τάλανθ’ αὑτῷ γράψαι, χωρὶσ ὧν οὔσησ τῆσ μητρὸσ κυρίασ οὗτοσ ἐγκρατὴσ γέγονεν πολλῶν χρημάτων τί γὰρ αὐτὸν οἰέσθ’ εἰσ τὰσ διαθήκασ ἐγγράψαι καὶ τἄλλα, ὅσα ἐστίν, Ἀρχίππῃ δίδωμι;

τὰσ δ’ ἡμετέρασ θυγατέρασ μελλούσασ δι’ ἔνδειαν ἀνεκδότουσ ἔνδον γηράσκειν περιορᾷ. καὶ εἰ μὲν πένησ οὗτοσ ἦν, ἡμεῖσ δ’ εὐποροῦντεσ ἐτυγχάνομεν, καὶ συνέβη τι παθεῖν, οἱᾶ πολλά, ἐμοί, οἱ παῖδεσ ἂν οἱ τούτου τῶν ἐμῶν θυγατέρων ἐπεδικάζοντο, οἱ τοῦ δούλου τῶν τοῦ δεσπότου·

θεῖοι γάρ εἰσιν αὐταῖσ διὰ τὸ τὴν μητέρα τὴν ἐμὴν τοῦτον λαβεῖν· ἐπειδὴ δ’ ἀπόρωσ ἡμεῖσ ἔχομεν, τηνικαῦτ’ οὐ συνεκδώσει ταύτασ, ἀλλὰ λέγει καὶ λογίζεται τὸ πλῆθοσ ὧν ἐγὼ χρημάτων ἔχω. καὶ γὰρ τοῦτ’ ἀτοπώτατον πάντων.

ὧν μὲν ἀπεστέρηκεν ἡμᾶσ χρημάτων, οὐδέπω καὶ τήμερον ἠθέλησεν ὑποσχεῖν τὸν λόγον, ἀλλὰ μὴ εἰσαγωγίμουσ εἶναι τὰσ δίκασ παραγράφεται· ἃ δὲ τῶν πατρῴων ἐνειμάμην ἐγώ, ταῦτα λογίζεται. καὶ τοὺσ μὲν ἄλλουσ ἄν τισ ἴδοι τοὺσ οἰκέτασ ὑπὸ τῶν δεσποτῶν ἐξεταζομένουσ· οὗτοσ δ’ αὖ τοὐναντίον τὸν δεσπότην ὁ δοῦλοσ ἐξετάζει, ὡσ δῆτα πονηρὸν καὶ ἄσωτον ἐκ τούτων ἐπιδείξων. ἐγὼ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῆσ μὲν ὄψεωσ τῇ φύσει καὶ τῷ ταχέωσ βαδίζειν καὶ λαλεῖν μέγα, οὐ τῶν εὐτυχῶσ πεφυκότων ἐμαυτὸν κρίνω·

ἐφ’ οἷσ γὰρ οὐδὲν ὠφελούμενοσ λυπῶ τινασ, ἔλαττον ἔχω πολλαχοῦ· τῷ μέντοι μέτριοσ κατὰ πάσασ τὰσ εἰσ ἐμαυτὸν δαπάνασ εἶναι πολὺ τούτου καὶ τοιούτων ἑτέρων εὐτακτότερον ζῶν ἂν φανείην. τὰ δ’ εἰσ τὴν πόλιν καὶ ὅσ’ εἰσ ὑμᾶσ, ὡσ δύναμαι λαμπρότατα, ὡσ ὑμεῖσ σύνιστε, ποιῶ·

οὐ γὰρ ἀγνοῶ τοῦθ’ ὅτι τοῖσ μὲν γένει πολίταισ ὑμῖν ἱκανόν ἐστι λῃτουργεῖν ὡσ οἱ νόμοι προστάττουσι, τοὺσ δὲ ποιητοὺσ ἡμᾶσ ὡσ ἀποδιδόντασ χάριν, οὕτω προσήκει φαίνεσθαι λῃτουργοῦντασ. μὴ οὖν μοι ταῦτ’ ὀνείδιζε, ἐφ’ οἷσ ἐπαίνου τύχοιμ’ ἂν δικαίωσ. ἀλλὰ τίν’, ὦ Φορμίων, τῶν πολιτῶν ἑταιρεῖν, ὥσπερ σύ, μεμίσθωμαι;

δεῖξον. τίνα τῆσ πόλεωσ, ἧσ αὐτὸσ ἠξιώθην, καὶ τῆσ ἐν αὐτῇ παρρησίασ ἀπεστέρηκα, ὥσπερ σὺ τοῦτον ὃν κατῄσχυνασ; τίνοσ γυναῖκα διέφθαρκα, ὥσπερ σὺ πρὸσ πολλαῖσ ἄλλαισ ταύτην, ᾗ τὸ μνῆμ’ ᾠκοδόμησεν ὁ θεοῖσ ἐχθρὸσ οὗτοσ πλησίον τοῦ τῆσ δεσποίνησ, ἀνηλωκὼσ πλέον ἢ τάλαντα δύο; καὶ οὐκ ᾐσθάνετο, ὅτι οὐχὶ τοῦ τάφου μνημεῖον ἔσται τὸ οἰκοδόμημα τοιοῦτον ὄν, ἀλλὰ τῆσ ἀδικίασ ἧσ τὸν ἄνδρ’ ἠδίκηκεν ἐκείνη διὰ τοῦτον. εἶτα τοιαῦτα ποιῶν καὶ τηλικαύτασ μαρτυρίασ ἐξενηνοχὼσ τῆσ ὕβρεωσ τῆσ σαυτοῦ σύ, τὸν ἄλλου του βίον ἐξετάζειν τολμᾷσ;

μεθ’ ἡμέραν εἶ σὺ σώφρων, τὴν δὲ νύκτ’ ἐφ’ οἷσ θάνατοσ ἡ ζημία, ταῦτα ποιεῖσ. πονηρόσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πονηρὸσ οὗτοσ ἄνωθεν ἐκ τοῦ Ἀνακείου καὶ ἄδικοσ. σημεῖον δέ· εἰ γὰρ ἦν δίκαιοσ, πένησ ἂν ἦν τὰ τοῦ δεσπότου διοικήσασ. νῦν δὲ τοσούτων χρημάτων τὸ πλῆθοσ κύριοσ καταστὰσ ὥστε τοσαῦτα λαθεῖν ἀπ’ αὐτῶν κλέψασ ὅσα νῦν κέκτηται, οὐκ ὀφείλειν ταῦτα, ἀλλὰ πατρῷ’ ἔχειν ἡγεῖται. καίτοι πρὸσ θεῶν, εἰ κλέπτην σ’ ἀπῆγον ὡσ ἐπ’ αὐτοφώρῳ εἰληφώσ, τὴν οὐσίαν ἣν ἔχεισ, εἴ πωσ οἱο͂́ν τ’ ἦν, ἐπιθείσ σοι, εἶτά σ’ ἠξίουν, εἰ μὴ φὴσ ὑφῃρημένοσ ταῦτ’ ἔχειν, ἀνάγειν ὅθεν εἴληφασ, εἰσ τίν’ ἂν αὔτ’ ἀνήγαγεσ;

οὔτε γάρ σοι πατὴρ παρέδωκεν, οὔθ’ ηὑρ͂εσ, οὔτε λαβών ποθεν ἄλλοθεν ἦλθεσ ὡσ ἡμᾶσ· βάρβαροσ γὰρ ἐωνήθησ. εἶθ’ ᾧ δημοσίᾳ προσῆκεν ἐπὶ τοῖσ εἰργασμένοισ τεθνάναι, σύ, τὸ σῶμα σεσῳκὼσ καὶ πόλιν ἐκ τῶν ἡμετέρων σαυτῷ κτησάμενοσ καὶ παῖδασ ἀδελφοὺσ τοῖσ σεαυτοῦ δεσπόταισ ἀξιωθεὶσ ποιήσασθαι, παρεγράψω μὴ εἰσαγώγιμον εἶναι τὴν δίκην τῶν ἐγκαλουμένων χρημάτων ὑφ’ ἡμῶν; εἶτα κακῶσ ἡμᾶσ ἔλεγεσ καὶ τὸν ἡμέτερον πατέρ’ ἐξήταζεσ ὅστισ ἦν;

ἐφ’ οἷσ τίσ οὐκ ἄν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, χαλεπῶσ ἤνεγκεν; ἐγὼ γάρ, εἰ πάντων τῶν ἄλλων ὑμῶν ἔλαττον προσήκει μοι φρονεῖν, τούτου γε μεῖζον οἶμαι, καὶ τούτῳ γ’ εἰ μηδενὸσ τῶν ἄλλων ἔλαττον, ἐμοῦ γ’ ἔλαττον· ὄντων γὰρ ἡμῶν τοιούτων ὁποίουσ τινὰσ ἂν καὶ σὺ κατασκευάσῃσ τῷ λόγῳ, σὺ δοῦλοσ ἦσθα. τάχα τοίνυν ἂν ἴσωσ καὶ τοῦτό τισ αὐτῶν εἴποι, ὡσ ἀδελφὸσ ὢν ἐμὸσ Πασικλῆσ οὐδὲν ἐγκαλεῖ τῶν αὐτῶν τούτῳ πραγμάτων.

ἐγὼ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ περὶ Πασικλέουσ, παραιτησάμενοσ καὶ δεηθεὶσ ὑμῶν συγγνώμην ἔχειν, εἰ προεληλυθὼσ εἰσ τοῦθ’ ὥσθ’ ὑπὸ τῶν ἐμαυτοῦ δούλων ὑβρισθεὶσ οὐ δύναμαι κατασχεῖν, ἃ τέωσ οὐδὲ τῶν ἄλλων λεγόντων ἀκούειν ἐδόκουν, ἐρῶ καὶ οὐ σιωπήσομαι. ἐγὼ γὰρ ὁμομήτριον μὲν ἀδελφὸν ἐμαυτοῦ Πασικλέα νομίζω, ὁμοπάτριον δ’ οὐκ οἶδα, δέδοικα μέντοι μὴ τῶν Φορμίωνοσ ἁμαρτημάτων εἰσ ἡμᾶσ ἀρχὴ Πασικλῆσ ᾖ.

ὅταν γὰρ τῷ δούλῳ συνδικῇ τὸν ἀδελφὸν ἀτιμῶν, καὶ παραπεπτωκὼσ θαυμάζῃ τούτουσ ὑφ’ ὧν αὐτῷ θαυμάζεσθαι προσῆκεν, τίν’ ἔχει δικαίαν ταῦθ’ ὑποψίαν; ἄνελ’ οὖν ἐκ μέσου μοι Πασικλέα, καὶ σὸσ μὲν υἱὸσ ἀντὶ δεσπότου καλείσθω, ἐμὸσ δ’ ἀντίδικοσ βούλεται γὰρ ἀντ’ ἀδελφοῦ. ἐγὼ δὲ τούτῳ μὲν χαίρειν λέγω, οὓσ δ’ ὁ πατήρ μοι παρέδωκε βοηθοὺσ καὶ φίλουσ, εἰσ τούτουσ ἥκω, εἰσ ὑμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί.

καὶ δέομαι καὶ ἀντιβολῶ καὶ ἱκετεύω, μὴ ὑπερίδητέ με καὶ τὰσ θυγατέρασ δι’ ἔνδειαν τοῖσ ἐμαυτοῦ δούλοισ καὶ τοῖσ τούτου κόλαξιν ἐπίχαρτον γενόμενον. οὑμὸσ ὑμῖν πατὴρ χιλίασ ἔδωκεν ἀσπίδασ, καὶ πολλὰ χρήσιμον αὑτὸν παρέσχε, καὶ πέντε τριήρεισ ἐθελοντὴσ ἐπιδοὺσ καὶ παρ’ αὑτοῦ πληρώσασ ἐτριηράρχησε τριηραρχίασ. καὶ ταῦτα, οὐκ ὀφείλειν ὑμᾶσ νομίζων χάριν ἡμῖν, ὑπομιμνῄσκω ἡμεῖσ γὰρ ὀφείλομεν ὑμῖν, ἀλλ’ ἵνα μὴ λάθω τι παθὼν τούτων ἀνάξιον· οὐδὲ γὰρ ὑμῖν ἂν γένοιτο καλόν. πολλὰ δ’ ἔχων εἰπεῖν περὶ ὧν ὕβρισμαι, οὐχ ἱκανὸν τὸ ὕδωρ ὁρῶ μοι.

ὡσ οὖν μάλιστ’ ἂν ἅπαντασ ὑμᾶσ ἡγοῦμαι γνῶναι τὴν ὑπερβολὴν ὧν ἠδικήμεθ’ ἡμεῖσ, φράσω· εἰ σκέψαιτο πρὸσ ἑαυτὸν ἕκαστοσ ὑμῶν τίν’ οἴκοι κατέλιπεν οἰκέτην, εἶθ’ ὑπὸ τούτου πεπονθόθ’ ἑαυτὸν θείη ταὔθ’ ἅπερ ἡμεῖσ ὑπὸ τούτου. μὴ γὰρ εἰ Σύροσ ἢ Μάνησ ἢ τίσ ἕκαστοσ ἐκείνων, οὗτοσ δὲ Φορμίων· ἀλλὰ τὸ πρᾶγμα ταὐτό· δοῦλοι μὲν ἐκεῖνοι, δοῦλοσ δ’ οὗτοσ ἦν, δεσπόται δ’ ὑμεῖσ, δεσπότησ δ’ ἦν ἐγώ. ἣν τοίνυν ὑμῶν ἂν ἕκαστοσ δίκην ἀξιώσειε λαβεῖν, ταύτην νομίζετε κἀμοὶ προσήκειν νῦν·

καὶ τὸν ἀφῃρημένον τῷ μαρτυρῆσαι τὰ ψευδῆ καὶ ὑπὲρ τῶν νόμων καὶ ὑπὲρ τῶν ὁρ́κων οὓσ ὀμωμοκότεσ δικάζετε, τιμωρήσασθε καὶ παράδειγμα ποιήσατε τοῖσ ἄλλοισ, μνημονεύοντεσ πάνθ’ ὅσ’ ἀκηκόαθ’ ἡμῶν, καὶ φυλάττοντεσ, ἐὰν παράγειν ἐπιχειρῶσιν ὑμᾶσ, πρὸσ ἕκαστον ἀπαντῶντεσ· ἐὰν μὴ φῶσιν ἅπαντα μεμαρτυρηκέναι, τί οὖν ἐν τῷ γραμματείῳ γέγραπται; τί οὖν οὐ τότ’ ἀπηλείφου; τίσ ἡ παρὰ τοῖσ ἄρχουσιν ἀντιγραφή;

ἐὰν μεμαρτυρηκέναι τὸν μὲν ἐπιτροπευθῆναι κατὰ διαθήκασ, τὸν δ’ ἐπιτροπεῦσαι, τὸν δ’ ἔχειν, ποίασ; ἐν αἷσ τί γέγραπται; ταῦτ’ ἐρωτᾶτε· ἃ γὰρ οὗτοι μεμαρτυρήκασιν, οὐδεὶσ ἐκείνων προσμεμαρτύρηκεν. ἐὰν δ’ ὀδύρωνται, τὸν πεπονθότ’ ἐλεινότερον τῶν δωσόντων δίκην ἡγεῖσθε. ταῦτα γὰρ ἂν ποιῆτε, ἐμοί τε βοηθήσετε, καὶ τούτουσ τῆσ ἄγαν κολακείασ ἐπισχήσετε, καὶ αὐτοὶ τὰ εὐόρκ’ ἔσεσθ’ ἐψηφισμένοι.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Demosthenes, Speeches 41-50, Κατὰ Στεφάνου Ψευδομαρτυριῶν Α

(데모스테네스, Speeches 41-50, Κατὰ Στεφάνου Ψευδομαρτυριῶν Α)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION