헬라어 문장 검색 - Δεμοστ́Σπεεξηε

(데모스테네스, Speeches 11-20, Περὶ τῆσ Παραπρεσβείας)

ὅση μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, σπουδὴ περὶ τουτονὶ τὸν ἀγῶνα καὶ παραγγελία γέγονε, σχεδὸν οἶμαι πάντασ ὑμᾶσ ᾐσθῆσθαι, ἑορακότασ ἄρτι τοὺσ ὅτ’ ἐκληροῦσθ’ ἐνοχλοῦντασ καὶ προσιόντασ ὑμῖν. δεήσομαι δὲ πάντων ὑμῶν, ἃ καὶ τοῖσ μὴ δεηθεῖσι δίκαιόν ἐστιν ὑπάρχειν, μηδεμίαν μήτε χάριν μήτ’ ἄνδρα ποιεῖσθαι περὶ πλείονοσ ἢ τὸ δίκαιον καὶ τὸν ὁρ́κον ὃν εἰσελήλυθεν ὑμῶν ἕκαστοσ ὀμωμοκώσ, ἐνθυμουμένουσ ὅτι ταῦτα μέν ἐσθ’ ὑπὲρ ὑμῶν καὶ ὅλησ τῆσ πόλεωσ, αἱ δὲ τῶν παρακλήτων αὗται δεήσεισ καὶ σπουδαὶ τῶν ἰδίων πλεονεξιῶν εἵνεκα γίγνονται, ἃσ ἵνα κωλύηθ’ οἱ νόμοι συνήγαγον ὑμᾶσ, οὐχ ἵνα κυρίασ τοῖσ ἀδικοῦσι ποιῆτε. τοὺσ μὲν οὖν ἄλλουσ, ὅσοι πρὸσ τὰ κοινὰ δικαίωσ προσέρχονται, κἂν δεδωκότεσ ὦσιν εὐθύνασ, τὴν ἀειλογίαν ὁρῶ προτεινομένουσ, τουτονὶ δ’ Αἰσχίνην πολὺ τἀναντία τούτου·

πρὶν γὰρ εἰσελθεῖν εἰσ ὑμᾶσ καὶ λόγον δοῦναι τῶν πεπραγμένων τὸν μὲν ἀνῄρηκε τῶν ἐπὶ τὰσ εὐθύνασ ἐλθόντων, τοῖσ δ’ ἀπειλεῖ περιιών, δεινότατον πάντων ἔθοσ εἰσ τὴν πολιτείαν εἰσάγων καὶ ἀσυμφορώτατον ὑμῖν· εἰ γὰρ ὁ πράξασ τι τῶν κοινῶν καὶ διοικήσασ τῷ καθ’ ἑαυτὸν φόβῳ καὶ μὴ τῷ δικαίῳ κατασκευάσει μηδέν’ εἶναι κατήγορον αὑτοῦ, παντάπασιν ἄκυροι πάντων ὑμεῖσ γενήσεσθε. τὸ μὲν οὖν ἐξελέγξειν πολλὰ καὶ δεινὰ πεποιηκότα τουτονὶ καὶ τῆσ ἐσχάτησ ὄντα τιμωρίασ ἄξιον θαρρῶ καὶ πάνυ πιστεύω·

ὃ δὲ καίπερ ὑπειληφὼσ ταῦτα φοβοῦμαι, φράσω πρὸσ ὑμᾶσ καὶ οὐκ ἀποκρύψομαι, ὅτι μοι δοκοῦσιν ἅπαντεσ οἱ παρ’ ὑμῖν ἀγῶνεσ οὐχ ἧττον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν καιρῶν ἢ τῶν πραγμάτων εἶναι, καὶ τὸ χρόνον γεγενῆσθαι μετὰ τὴν πρεσβείαν πολὺν δέδοικα, μή τινα λήθην ἢ συνήθειαν τῶν ἀδικημάτων ὑμῖν ἐμπεποιήκῃ. ὡσ δή μοι δοκεῖτ’ ἂν ὅμωσ ἐκ τούτων καὶ γνῶναι τὰ δίκαια καὶ δικάσαι νυνί, τοῦθ’ ὑμῖν λέξω·

εἰ σκέψαισθε παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, καὶ λογίσαισθε τίνων προσήκει λόγον παρὰ πρεσβευτοῦ λαβεῖν. πρῶτον μὲν τοίνυν ὧν ἀπήγγειλε, δεύτερον δ’ ὧν ἔπεισε, τρίτον δ’ ὧν προσετάξατ’ αὐτῷ, μετὰ ταῦτα τῶν χρόνων, ἐφ’ ἅπασι δὲ τούτοισ, εἰ ἀδωροδοκήτωσ ἢ μὴ πάντα ταῦτα πέπρακται. τί δήποτε τούτων;

ὅτι ἐκ μὲν τῶν ἀπαγγελιῶν τὸ βουλεύσασθαι περὶ τῶν πραγμάτων ὑμῖν ἐστίν· ἂν μὲν οὖν ὦσιν ἀληθεῖσ, τὰ δέοντ’ ἔγνωτε, ἂν δὲ μὴ τοιαῦται, τἀναντία. τὰσ δὲ συμβουλίασ πιστοτέρασ ὑπολαμβάνετ’ εἶναι τὰσ τῶν πρέσβεων· ὡσ γὰρ εἰδότων περὶ ὧν ἐπέμφθησαν ἀκούετε· οὐδὲν οὖν ἐξελέγχεσθαι δίκαιόσ ἐστιν ὁ πρεσβευτὴσ φαῦλον οὐδ’ ἀσύμφορον ὑμῖν συμβεβουλευκώσ. καὶ μὴν περὶ ὧν γε προσετάξατ’ εἰπεῖν ἢ πρᾶξαι καὶ διαρρήδην ἐψηφίσασθε ποιῆσαι, προσήκει διῳκηκέναι.

εἰε͂ν· τῶν δὲ δὴ χρόνων διὰ τί; ὅτι πολλάκισ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, συμβαίνει πολλῶν πραγμάτων καὶ μεγάλων καιρὸν ἐν βραχεῖ χρόνῳ γίγνεσθαι, ὃν ἄν τισ ἑκὼν καθυφῇ τοῖσ ἐναντίοισ καὶ προδῷ, οὐδ’ ἂν ὁτιοῦν ποιῇ πάλιν οἱο͂́σ τ’ ἔσται σῶσαι. ἀλλὰ μὴν ὑπέρ γε τοῦ προῖκ’ ἢ μή, τὸ μὲν ἐκ τούτων λαμβάνειν, ἐξ ὧν ἡ πόλισ βλάπτεται, πάντεσ οἶδ’ ὅτι φήσαιτ’ ἂν εἶναι δεινὸν καὶ πολλῆσ ὀργῆσ ἄξιον·

ὁ μέντοι τὸν νόμον τιθεὶσ οὐ διώρισεν τοῦτο, ἀλλ’ ἁπλῶσ εἶπε μηδαμῶσ δῶρα λαμβάνειν, ἡγούμενοσ, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, τὸν ἅπαξ λαβόντα καὶ διαφθαρένθ’ ὑπὸ χρημάτων οὐδὲ κριτὴν ἔτι τῶν συμφερόντων ἀσφαλῆ μένειν τῇ πόλει. ἂν μὲν τοίνυν ἐξελέγξω καὶ δείξω σαφῶσ Αἰσχίνην τουτονὶ καὶ μηδὲν ἀληθὲσ ἀπηγγελκότα καὶ κεκωλυκότ’ ἐμοῦ τὸν δῆμον ἀκοῦσαι τἀληθῆ, καὶ πάντα τἀναντία τῶν συμφερόντων συμβεβουλευκότα, καὶ μηδὲν ὧν προσετάξατ’ ἐν τῇ πρεσβείᾳ πεποιηκότα, καὶ ἀνηλωκότα τοὺσ χρόνουσ ἐν οἷσ πολλῶν καὶ μεγάλων πραγμάτων καιροὶ προεῖνται τῇ πόλει, καὶ πάντων τούτων δῶρα καὶ μισθοὺσ εἰληφότα μετὰ Φιλοκράτουσ, καταψηφίσασθ’ αὐτοῦ καὶ δίκην ἀξίαν τῶν ἀδικημάτων λάβετε·

ἂν δὲ μὴ δείξω ταῦτα, ἢ μὴ πάντα, ἐμὲ μὲν φαῦλον ἡγεῖσθε τοῦτον δ’ ἄφετε. πολλὰ δὲ καὶ δεινὰ κατηγορεῖν ἔχων ἔτι πρὸσ τούτοισ ἕτερ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐξ ὧν οὐκ ἔσθ’ ὅστισ ἂν οὐκ εἰκότωσ μισήσειεν αὐτόν, βούλομαι πρὸ πάντων ὧν μέλλω λέγειν μνημονεύοντασ ὑμῶν οἶδ’ ὅτι τοὺσ πολλοὺσ ὑπομνῆσαι, τίνα τάξιν ἑαυτὸν ἔταξεν Αἰσχίνησ ἐν τῇ πολιτείᾳ τὸ πρῶτον, καὶ τίνασ λόγουσ κατὰ τοῦ Φιλίππου δημηγορεῖν ᾤετο δεῖν, ἵν’ εἰδῆθ’ ὅτι τοῖσ ὑφ’ ἑαυτοῦ πεπραγμένοισ καὶ δεδημηγορημένοισ ἐν ἀρχῇ μάλιστ’ ἐξελεγχθήσεται δῶρ’ ἔχων.

καὶ ἀπαγγέλλων μετὰ ταῦθ’ ἥκων ἐξ Ἀρκαδίασ τοὺσ καλοὺσ ἐκείνουσ καὶ μακροὺσ λόγουσ, οὓσ ἐν τοῖσ μυρίοισ ἐν Μεγάλῃ πόλει πρὸσ Ιἑρώνυμον τὸν ὑπὲρ Φιλίππου λέγοντα ὑπὲρ ὑμῶν ἔφη δεδημηγορηκέναι, καὶ διεξιὼν ἡλίκα τὴν Ἑλλάδα πᾶσαν, οὐχὶ τὰσ ἰδίασ ἀδικοῦσι μόνον πατρίδασ οἱ δωροδοκοῦντεσ καὶ χρήματα λαμβάνοντεσ παρὰ Φιλίππου.

ἐπειδὴ τοίνυν ταῦτα πολιτευομένου τούτου τότε καὶ τοῦτο τὸ δεῖγμ’ ἐξενηνοχότοσ περὶ αὑτοῦ, τοὺσ περὶ τῆσ εἰρήνησ πρέσβεισ πέμπειν ὡσ Φίλιππον ἐπείσθητε ὑπ’ Ἀριστοδήμου καὶ Νεοπτολέμου καὶ Κτησιφῶντοσ καὶ τῶν ἄλλων τῶν ἐκεῖθεν ἀπαγγελλόντων οὐδ’ ὁτιοῦν ὑγιέσ, γίγνεται τῶν πρέσβεων τούτων εἷσ καὶ οὗτοσ, οὐχ ὡσ τῶν ἀποδωσομένων τὰ ὑμέτερα, οὐδ’ ὡσ τῶν πεπιστευκότων τῷ Φιλίππῳ, ἀλλ’ ὡσ τῶν φυλαξόντων τοὺσ ἄλλουσ·

διὰ γὰρ τοὺσ προειρημένουσ λόγουσ καὶ τὴν πρὸσ τὸν Φίλιππον ἀπέχθειαν ταύτην εἰκότωσ περὶ αὐτοῦ πάντεσ εἴχετε τὴν δόξαν. προσελθὼν τοίνυν ἐμοὶ μετὰ ταῦτα συνετάττετο κοινῇ πρεσβεύειν, καὶ ὅπωσ τὸν μιαρὸν καὶ ἀναιδῆ φυλάξομεν ἀμφότεροι, τὸν Φιλοκράτην, πολλὰ παρεκελεύσατο.

καὶ μέχρι τοῦ δεῦρ’ ἐπανελθεῖν ἀπὸ τῆσ πρώτησ πρεσβείασ ἐμὲ γοῦν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, διεφθαρμένοσ καὶ πεπρακὼσ ἑαυτὸν ἐλάνθανε. χωρὶσ γὰρ τῶν ἄλλων ὧν, ὅπερ εἶπον, εἰρήκει πρότερον, ἀναστὰσ τῇ προτέρᾳ τῶν ἐκκλησιῶν ἐν αἷσ περὶ τῆσ εἰρήνησ ἐβουλεύεσθε, ἤρξατ’ ἀρχήν, ἣν ἐγὼ καὶ τοῖσ ῥήμασιν οἶμαι τοῖσ αὐτοῖσ οἷσπερ οὗτοσ εἶπεν ἐν ὑμῖν ἀπομνημονεύσειν. εἰ πάνυ πολὺν ἔφη χρόνον ἐσκόπει Φιλοκράτησ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πῶσ ἂν ἄριστ’ ἐναντιωθείη τῇ εἰρήνῃ, οὐκ ἂν αὐτὸν ἄμεινον εὑρεῖν οἶμαι ἢ τοιαῦτα γράφοντα.

ἐγὼ δὲ ταύτην μὲν τὴν εἰρήνην, ἑώσ ἂν εἷσ Ἀθηναίων λείπηται, οὐδέποτ’ ἂν συμβουλεύσαιμι ποιήσασθαι τῇ πόλει, εἰρήνην μέντοι φημὶ δεῖν ποιεῖσθαι. καὶ τοιούτουσ τινὰσ εἶπε βραχεῖσ καὶ μετρίουσ λόγουσ. ὦ Ζεῦ καὶ πάντεσ θεοί, θανάτων λόγουσ, ὡσ οὔτε τῶν προγόνων ὑμᾶσ μεμνῆσθαι δέοι οὔτε τῶν τὰ τρόπαια καὶ τὰσ ναυμαχίασ λεγόντων ἀνέχεσθαι, νόμον τε θήσειν καὶ γράψειν μηδενὶ τῶν Ἑλλήνων ὑμᾶσ βοηθεῖν, ὃσ ἂν μὴ πρότεροσ βεβοηθηκὼσ ὑμῖν ᾖ.

καὶ ταῦθ’ ὁ σχέτλιοσ καὶ ἀναιδὴσ οὗτοσ ἐτόλμα λέγειν ἐφεστηκότων τῶν πρέσβεων καὶ ἀκουόντων, οὓσ ἀπὸ τῶν Ἑλλήνων μετεπέμψασθε ὑπὸ τούτου πεισθέντεσ, ὅτ’ οὔπω πεπρακὼσ αὑτὸν ἦν. ὃν μὲν οὖν τρόπον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, χειροτονησάντων ὑμῶν ἐπὶ τοὺσ ὁρ́κουσ αὐτὸν πάλιν τούσ τε χρόνουσ κατέτριψε καὶ τὰ πράγματα πάντ’ ἐλυμήνατο τὰ τῆσ πόλεωσ, καὶ ὅσαι περὶ τούτων ἐμοὶ πρὸσ τοῦτον ἀπέχθειαι συνέβησαν βουλομένῳ κωλύειν, αὐτίκ’ ἀκούσεσθε.

ἀλλ’ ἐπειδὴ πάλιν ἥκομεν ἐκ τῆσ πρεσβείασ ταύτησ τῆσ ἐπὶ τοὺσ ὁρ́κουσ, ἧσπερ εἰσὶν αἱ νῦν εὔθυναι, οὔτε μικρὸν οὔτε μέγ’ οὐδ’ ὁτιοῦν εὑρημένοι τῶν ὅτε τὴν εἰρήνην ἐποιεῖσθε λεχθέντων καὶ προσδοκηθέντων, ἀλλὰ πάντ’ ἐξηπατημένοι, καὶ τούτων ἕτερ’ αὖθισ αὖ πεπραχότων καὶ παρ’ αὐτὸ τὸ ψήφισμα πεπρεσβευκότων, προσῇμεν τῇ βουλῇ. καὶ ταυτὶ πολλοὶ συνίσασιν ἃ μέλλω λέγειν· τὸ γὰρ βουλευτήριον μεστὸν ἦν ἰδιωτῶν. παρελθὼν δ’ ἐγὼ πάντα τἀληθῆ πρὸσ τὴν βουλὴν ἀπήγγειλα, καὶ κατηγόρησα τούτων, καὶ ἀνηριθμησάμην ἀπὸ τῶν πρώτων ἐλπίδων ἐκείνων ὧν ὁ Κτησιφῶν καὶ ὁ Ἀριστόδημοσ ἀπήγγειλαν πρὸσ ὑμᾶσ, καὶ μετὰ ταῦτα, ὅτε τὴν εἰρήνην ἐποιεῖσθε, ἃ οὗτοσ ἐδημηγόρησε καὶ εἰσ ἃ προήχασι τὴν πόλιν, καὶ περὶ τῶν ὑπολοίπων ταῦτα δ’ ἦν Φωκεῖσ καὶ Πύλαι μὴ προέσθαι συνεβούλευον, μηδὲ ταὐτὰ παθεῖν, μηδ’ ἀναρτωμένουσ ἐλπίσιν ἐξ ἐλπίδων καὶ ὑποσχέσεσιν εἰσ τοὔσχατον ἐλθεῖν τὰ πράγματ’ ἐᾶσαι.

καὶ ἔπεισα ταῦτα τὴν βουλήν. ἐπειδὴ δ’ ἧκεν ἡ ἐκκλησία καὶ πρὸσ ὑμᾶσ ἔδει λέγειν, παρελθὼν Αἰσχίνησ οὑτοσὶ πρῶτοσ ἡμῶν ἁπάντων καὶ πρὸσ Διὸσ καὶ θεῶν πειρᾶσθε συνδιαμνημονεύειν ἂν ἀληθῆ λέγω·

τὰ γὰρ πάντα τὰ πράγματα λυμηνάμεν’ ὑμῶν καὶ διαφθείρανθ’ ὅλωσ ταῦτ’ ἐστὶν ἤδη τοῦ μὲν ἀπαγγέλλειν τι τῶν πεπρεσβευμένων ἢ περὶ τῶν ἐν τῇ βουλῇ ῥηθέντων, εἰ ἄρ’ ἠμφεσβήτει μὴ ἀληθῆ λέγειν ἐμέ, μνησθῆναι πάμπληθεσ ἀπέσχεν, εἶπε δὲ τοιούτουσ λόγουσ καὶ τηλικαῦτα καὶ τοσαῦτ’ ἔχοντασ ἀγαθά, ὥσθ’ ἅπαντασ ὑμᾶσ λαβὼν ᾤχετο. ἔφη γὰρ ἥκειν πεπεικὼσ Φίλιππον ἅπανθ’ ὅσα συμφέρει τῇ πόλει, καὶ περὶ τῶν ἐν Ἀμφικτύοσι καὶ περὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων, καὶ διεξῆλθε λόγον μακρὸν ὑμῖν, ὃν κατὰ Θηβαίων εἰπεῖν πρὸσ Φίλιππον ἔφη, καὶ τὰ κεφάλαι’ ἀπήγγελλε πρὸσ ὑμᾶσ, καὶ ἀπελογίζετ’ ἐκ τῶν αὑτῷ πεπρεσβευμένων δυοῖν ἢ τριῶν ἡμερῶν ὑμᾶσ, μένοντασ οἴκοι καὶ οὐ στρατευομένουσ οὐδ’ ἐνοχλουμένουσ, Θήβασ μὲν πολιορκουμένασ αὐτὰσ καθ’ αὑτὰσ χωρὶσ τῆσ ἄλλησ Βοιωτίασ ἀκούσεσθαι, Θεσπιὰσ δὲ καὶ Πλαταιὰσ οἰκιζομένασ, τῷ θεῷ δὲ τὰ χρήματ’ εἰσπραττόμεν’ οὐ παρὰ Φωκέων, ἀλλὰ παρὰ Θηβαίων τῶν βουλευσάντων τὴν κατάληψιν τοῦ ἱεροῦ·

διδάσκειν γὰρ αὐτὸσ ἔφη τὸν Φίλιππον ὅτι οὐδὲν ἧττον ἠσεβήκασιν οἱ βεβουλευκότεσ τῶν ταῖσ χερσὶ πραξάντων, καὶ διὰ τοῦτο χρήμαθ’ ἑαυτῷ τοὺσ Θηβαίουσ ἐπικεκηρυχέναι.

ἀκούειν δὲ καὶ τῶν Εὐβοέων ἐνίων ἔφη πεφοβημένων καὶ τεταραγμένων τὴν πρὸσ τὴν πόλιν οἰκειότητα Φιλίππῳ γεγενημένην, ὅτι οὐ λελήθαθ’ ἡμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ πρέσβεισ, ἐφ’ οἷσ πεποίησθε τὴν εἰρήνην πρὸσ Φίλιππον, οὐδ’ ἀγνοοῦμεν ὅτι ὑμεῖσ μὲν Ἀμφίπολιν δεδώκατ’ ἐκείνῳ, Φίλιπποσ δ’ ὑμῖν Εὔβοιαν ὡμολόγηκεν παραδώσειν.

εἶναι μέντοι τι καὶ ἄλλο διῳκημένον αὑτῷ, οὐ μήν πω τοῦτο βούλεσθαι λέγειν· καὶ γὰρ νῦν φθονεῖν τινὰσ αὑτῷ τῶν συμπρέσβεων. ὑπῃνίττετο δ’ οὕτω καὶ παρεδήλου τὸν Ὠρωπόν. εὐδοκιμῶν δ’ ἐπὶ τούτοισ εἰκότωσ, καὶ δοκῶν καὶ ῥήτωρ ἄριστοσ εἶναι καὶ ἀνὴρ θαυμαστόσ, κατέβη μάλα σεμνῶσ.

ἀναστὰσ δ’ ἐγὼ ταῦτά τ’ οὐκ ἔφην εἰδέναι καὶ ἅμ’ ἐπειρώμην τι λέγειν τούτων ὧν εἰσ τὴν βουλὴν ἀπήγγειλα. καὶ παραστὰσ ὁ μὲν ἔνθεν, ὁ δ’ ἔνθεν, οὑτοσὶ καὶ Φιλοκράτησ, ἐβόων, ἐξέκρουόν με, τελευτῶντεσ ἐχλεύαζον. ὑμεῖσ δ’ ἐγελᾶτε, καὶ οὔτ’ ἀκούειν ἠθέλετ’ οὔτε πιστεύειν ἐβούλεσθ’ ἄλλα πλὴν ἃ οὗτοσ ἀπηγγέλκει. καὶ νὴ τοὺσ θεοὺσ εἰκόσ τι παθεῖν ἔμοιγε δοκεῖτε·

τίσ γὰρ ἂν ἠνέσχετο, τηλικαῦτα καὶ τοσαῦτ’ ἔσεσθαι προσδοκῶν ἀγαθά, ἢ ταῦθ’ ὡσ οὐκ ἔσται λέγοντόσ τινοσ, ἢ κατηγοροῦντοσ τῶν πεπραγμένων τούτοισ; πάντα γὰρ τἄλλ’, οἶμαι, τότε δεύτερ’ ἦν τῶν ὑποκειμένων προσδοκιῶν καὶ τῶν ἐλπίδων, οἱ δ’ ἀντιλέγοντεσ ὄχλοσ ἄλλωσ καὶ βασκανία κατεφαίνετο, ταῦτα δὲ θαυμάσι’ ἡλίκα καὶ συμφέροντ’ ἐδόκει πεπρᾶχθαι τῇ πόλει. τοῦ χάριν δὴ ταῦθ’ ὑπέμνησα πρῶτα νῦν ὑμᾶσ καὶ διεξῆλθον τούτουσ τοὺσ λόγουσ;

ἑνὸσ μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μάλιστα καὶ πρώτου, ἵνα μηδεὶσ ὑμῶν, ἐπειδάν τι λέγοντοσ ἀκούῃ μου τῶν πεπραγμένων, καὶ δοκῇ δεινὸν αὐτῷ καὶ ὑπερβάλλον εἶναι, εἶτα τότ’ οὐκ ἔλεγεσ παραχρῆμα ταῦτ’ οὐδ’ ἐδίδασκεσ ἡμᾶσ; θαυμάζῃ, ἀλλὰ μεμνημένοι τὰσ ὑποσχέσεισ τὰσ τούτων, ἃσ ἐφ’ ἑκάστων ποιούμενοι τῶν καιρῶν ἐξέκλειον λόγου τυγχάνειν τοὺσ ἄλλουσ, καὶ τὴν ἐπαγγελίαν τὴν τούτου ταύτην τὴν καλήν, εἰδῆθ’ ὅτι πρὸσ ἅπασι τοῖσ ἄλλοισ καὶ τοῦτ’ ἠδίκησθ’ ὑπ’ αὐτοῦ, ὅτι τἀληθῆ παραχρῆμα καὶ ἡνίκ’ ἔδει πυνθάνεσθαι διεκωλύθητ’ ἐλπίσι καὶ φενακισμοῖσ καὶ ὑποσχέσεσιν ἐξαπατώμενοι.

πρώτου μὲν τούτου καὶ μάλισθ’, ὅπερ εἶπον, εἵνεκα ταῦτα διεξῆλθον, δευτέρου δὲ τίνοσ καὶ οὐδὲν ἐλάττονοσ ἢ τούτου;

εἶτ’ εἰ μὲν ἐκβέβηκεν ὅσ’ ἀπήγγειλε πρὸσ ὑμᾶσ οὗτοσ καὶ καλῶσ ἔχει τὰ πεπραγμένα, διὰ τὴν ἀλήθειαν καὶ τὸ συμφέρον τῇ πόλει γεγενῆσθαι νομίσητε, εἰ δὲ πάντα τἀναντί’ ὧν οὗτοσ εἶπε πέπρακται, καὶ πολλὴν αἰσχύνην καὶ μεγάλουσ κινδύνουσ ταῦτ’ ἔχει τῇ πόλει, διὰ τὴν αἰσχροκέρδειαν τὴν ἑαυτοῦ καὶ τὸ χρημάτων ἀποδόσθαι τἀληθῆ μεταβεβλημένον αὐτὸν εἰδῆτε.

βούλομαι δ’, ἐπειδήπερ εἰσ τούτουσ προήχθην τοὺσ λόγουσ, ὃν τρόπον τὰ περὶ τοὺσ Φωκέασ πράγμαθ’ ὑμῶν παρείλοντο, πρῶτον εἰπεῖν ἁπάντων.

δεῖ δὲ μηδέν’ ὑμῶν, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, εἰσ τὸ τῶν πραγμάτων μέγεθοσ βλέψαντα μείζουσ τὰσ κατηγορίασ καὶ τὰσ αἰτίασ τῆσ τούτου δόξησ νομίσαι, ἀλλ’ ἐκεῖν’ ὁρᾶν, ὅτι ὅντιν’ ἂν ὑμεῖσ εἰσ ταύτην τὴν τάξιν κατεστήσατε καὶ τῶν συμβάντων καιρῶν ἐποιήσατε κύριον, οὗτοσ, εἴπερ ὥσπερ οὗτοσ ἐβουλήθη μισθώσασ αὑτὸν ἐξαπατᾶν ὑμᾶσ καὶ φενακίζειν, τῶν ἴσων αἴτιοσ ἦν ἂν κακῶν ὅσωνπερ καὶ οὗτοσ. οὐ γὰρ εἰ φαύλοισ χρῆσθ’ ὑμεῖσ εἰσ τὰ κοινὰ πολλάκισ ἀνθρώποισ, καὶ τὰ πράγματ’ ἐστὶ φαῦλα ὧν ἡ πόλισ ἀξιοῦται παρὰ τοῖσ ἄλλοισ, οὐδὲ πολλοῦ δεῖ.

εἶτα καὶ Φωκέασ ἀπολώλεκεν μέν, οἶμαι, Φίλιπποσ, συνηγωνίσαντο δ’ οὗτοι· τοῦτο δὴ δεῖ σκοπεῖν καὶ ὁρᾶν, εἰ ὅσα τῆσ Φωκέων σωτηρίασ ἐπὶ τὴν πρεσβείαν ἧκε, ταῦθ’ ἅπαντ’ ἀπώλεσαν οὗτοι καὶ διέφθειραν ἑκόντεσ, οὐχ ὡσ ὅδε Φωκέασ ἀπώλεσεν καθ’ ἑαυτόν. πόθεν; δὸσ δέ μοι τὸ προβούλευμα, ὃ πρὸσ τὴν ἐμὴν ἀπαγγελίαν ἐψηφίσαθ’ ἡ βουλή, καὶ τὴν μαρτυρίαν τὴν τοῦ γράψαντοσ αὐτὸ τότε, ἵν’ εἰδῆθ’ ὅτι ἐγὼ μὲν οὐ τότε σιγήσασ νῦν ἀφίσταμαι τῶν πεπραγμένων, ἀλλ’ εὐθὺσ κατηγόρουν καὶ προεώρων τὰ μέλλοντα, ἡ βουλὴ δέ, ἡ μὴ κωλυθεῖσ’ ἀκοῦσαι τἀληθῆ παρ’ ἐμοῦ, οὔτ’ ἐπῄνεσε τούτουσ οὔτ’ εἰσ τὸ πρυτανεῖον ἠξίωσεν καλέσαι.

καίτοι τοῦτ’, ἀφ’ οὗ γέγονεν ἡ πόλισ, οὐδεὶσ πώποτέ φησι παθεῖν οὐδένασ πρέσβεισ, οὐδὲ Τιμαγόραν, οὗ θάνατον κατεχειροτόνησεν ὁ δῆμοσ. ἀλλ’ οὗτοι πεπόνθασιν.

λέγε δ’ αὐτοῖσ πρῶτον τὴν μαρτυρίαν, εἶτα τὸ προβούλευμα. ΜαρτυρίαΠροβούλευμα ἐνταῦθ’ οὔτ’ ἔπαινοσ οὔτε κλῆσισ εἰσ τὸ πρυτανεῖόν ἐστι τῶν πρέσβεων ὑπὸ τῆσ βουλῆσ. εἰ δέ φησιν οὗτοσ, δειξάτω καὶ παρασχέσθω, κἀγὼ καταβαίνω. ἀλλ’ οὐκ ἔστιν.

εἰ μὲν τοίνυν ταὐτὰ πάντεσ ἐπρεσβεύομεν, δικαίωσ οὐδέν’ ἐπῄνεσεν ἡ βουλή· δεινὰ γὰρ τὰ πεπραγμένα πᾶσιν· εἰ δ’ οἱ μὲν τὰ δίκαι’ ἔπραττον ἡμῶν, οἱ δὲ τἀναντία, διὰ τοὺσ πεπονηρευμένουσ, ὡσ ἐοίκε, τοῖσ ἐπιεικέσι συμβεβηκὸσ ἂν εἰή ταύτησ τῆσ ἀτιμίασ μετεσχηκέναι. πῶσ οὖν ῥᾳδίωσ πάντεσ εἴσεσθε τίσ ποτ’ ἔσθ’ ὁ πονηρόσ;

ἀναμνήσθητε παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ τίσ ἐσθ’ ὁ κατηγορῶν τῶν πεπραγμένων ἐξ ἀρχῆσ. δῆλον γὰρ ὅτι τῷ μὲν ἠδικηκότι σιγᾶν ἐξήρκει καὶ διακρουσαμένῳ τὸν παρόντα χρόνον μηκέτ’ εἰσ λόγον περὶ τῶν πεπραγμένων αὑτὸν καθιστάναι, τῷ δὲ μηδὲν ἑαυτῷ συνειδότι δεινὸν εἰσῄει, εἰ δεινῶν καὶ πονηρῶν ἔργων δόξει κοινωνεῖν τῷ σιωπῆσαι. εἰμὶ τοίνυν ὁ κατηγορῶν ἐξ ἀρχῆσ ἐγὼ τούτων, τούτων δ’ οὐδεὶσ ἐμοῦ. ἡ μὲν τοίνυν βουλὴ ταῦτα προὐβεβουλεύκει, τῆσ δ’ ἐκκλησίασ γιγνομένησ καὶ τοῦ Φιλίππου παρόντοσ ἐν Πύλαισ ἤδη ‐ ἦν γὰρ τοῦτο πρῶτον ἁπάντων τῶν ἀδικημάτων, τὸ τὸν Φίλιππον ἐπιστῆσαι τοῖσ πράγμασι τούτοισ καὶ δέον ὑμᾶσ ἀκοῦσαι περὶ τῶν πραγμάτων, εἶτα βουλεύσασθαι, μετὰ ταῦτα δὲ πράττειν ὅ τι δόξαι, ἅμ’ ἀκούειν κἀκεῖνον παρεῖναι καὶ μηδ’ ὅ τι χρὴ ποιεῖν ῥᾴδιον εἰπεῖν εἶναι.

πρὸσ δὲ τούτοισ τοῦτο μὲν οὐδεὶσ ἀνέγνω τῷ δήμῳ τὸ προβούλευμα, οὐδ’ ἤκουσεν ὁ δῆμοσ, ἀναστὰσ δ’ οὗτοσ ἐδημηγόρει ταῦθ’ ἃ διεξῆλθον ἄρτι πρὸσ ὑμᾶσ ἐγώ, τὰ πολλὰ καὶ μεγάλ’ ἀγαθά, ἃ πεπεικὼσ ἔφη τὸν Φίλιππον ἥκειν καὶ διὰ τοῦτο χρήμαθ’ ἑαυτῷ τοὺσ Θηβαίουσ ἐπικεκηρυχέναι.

ὥσθ’ ὑμᾶσ, ἐκπεπληγμένουσ τῇ παρουσίᾳ τὸ πρῶτον τῇ τοῦ Φιλίππου καὶ τούτοισ ὀργιζομένουσ ἐπὶ τῷ μὴ προηγγελκέναι, πραοτέρουσ γενέσθαι τινόσ, πάνθ’ ὅσ’ ἐβούλεσθ’ ὑμῖν ἔσεσθαι προσδοκήσαντασ, καὶ μηδὲ φωνὴν ἐθέλειν ἀκούειν ἐμοῦ μηδ’ ἄλλου μηδενόσ. καὶ μετὰ ταῦτ’ ἀνεγιγνώσκεθ’ ἡ ἐπιστολὴ ἡ παρὰ τοῦ Φιλίππου, ἣν οὗτοσ ἔγραψ’ ἀπολειφθεὶσ ἡμῶν, ἄντικρυσ οὕτωσ καὶ διαρρήδην ἀπολογία γεγραμμένη τῶν τούτοισ ἡμαρτημένων.

καὶ γὰρ ὡσ αὐτὸσ κατεκώλυσεν αὐτοὺσ βουλομένουσ ἐπὶ τὰσ πόλεισ ἰέναι καὶ τοὺσ ὁρ́κουσ ἀπολαμβάνειν, ἔνεστι, καὶ ὡσ, ἵνα συνδιαλλάττωσιν αὐτῷ τοὺσ Ἁλέασ πρὸσ τοὺσ Φαρσαλίουσ, κατέσχεν αὐτούσ· καὶ πάντ’ ἀναδεχόμενοσ καὶ εἰσ αὑτὸν ποιούμενοσ τὰ τούτων ἁμαρτήματ’ ἐστίν. ὑπὲρ δὲ Φωκέων καὶ Θεσπιῶν ἢ ὧν οὗτοσ ἀπήγγελλε πρὸσ ὑμᾶσ, ἀλλ’ οὐδὲ μικρόν.

καὶ τοῦτ’ οὐκ ἀπὸ ταὐτομάτου τοῦτον ἐπράχθη τὸν τρόπον, ἀλλ’ ὑπὲρ μὲν ὧν παρὰ τούτων ὑμᾶσ ἔδει δίκην λαμβάνειν οὐ πεποιηκότων οὐδὲ διῳκηκότων οὐδὲν ὧν ὑμεῖσ προσετάξατ’ ἐν τῷ ψηφίσματι, ἐκεῖνοσ ἐκδέχεται τὴν αἰτίαν καί φησιν αὐτὸσ αἴτιοσ γεγενῆσθαι, ὃν οὐκ ἐμέλλεθ’ ὑμεῖσ, οἶμαι, δυνήσεσθαι κολάσαι· ἃ δ’ ἐκεῖνοσ ἐξαπατῆσαι καὶ προλαβεῖν τῆσ πόλεωσ ἐβούλετο, οὗτοσ ἀπήγγειλεν, ἵνα μηδ’ ἐγκαλέσαι μηδὲ μέμψασθαι μηδὲν ὕστερον ὑμεῖσ ἔχοιτε Φιλίππῳ, μήτ’ ἐν ἐπιστολῇ μήτ’ ἄλλοθι μηδαμοῦ τῶν παρ’ ἐκείνου τούτων ἐνόντων.

λέγε δ’ αὐτοῖσ αὐτὴν τὴν ἐπιστολήν, ἣν ἔγραψε μὲν οὗτοσ, ἔπεμψε δ’ ἐκεῖνοσ· καὶ σκοπεῖθ’ ὅτι τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον, ὃν διεξελήλυθ’ ἐγώ. λέγε. Ἐπιστολή ἀκούετ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῆσ ἐπιστολῆσ, ὡσ καλὴ καὶ φιλάνθρωποσ. περὶ δὲ Φωκέων ἢ Θηβαίων ἢ τῶν ἄλλων ὧν οὗτοσ ἀπήγγειλεν, οὐδὲ γρῦ.

ταύτησ τοίνυν οὐδ’ ὁτιοῦν ἐσθ’ ὑγιέσ. καὶ τοῦτ’ αὐτίκα δὴ μάλ’ ὑμεῖσ ὄψεσθε. οἱ μὲν γὰρ Ἁλεῖσ, οὓσ ἵνα συνδιαλλάττωσι κατασχεῖν φησι τούτουσ, τοιαύτησ τετυχήκασι διαλλαγῆσ ὥστ’ ἐξελήλανται καὶ ἀνάστατοσ ἡ πόλισ αὐτῶν γέγονε· τοὺσ δ’ αἰχμαλώτουσ ὁ σκοπῶν τί ἂν ὑμῖν χαρίσαιτο οὐδέν’ ἐνθυμηθῆναί φησι λύσασθαι. μεμαρτύρηται δὲ δήπουθεν ὑμῖν ἐν τῷ δήμῳ πολλάκισ, ὡσ ἐγὼ τάλαντον ἔχων ἐπ’ αὐτοὺσ ᾠχόμην, καὶ νῦν δὲ μαρτυρηθήσεται·

διὸ καὶ τὴν ἐμὴν φιλοτιμίαν οὗτοσ ἀφαιρούμενοσ τοῦτ’ ἔπεισεν ἐκεῖνον ἐγγράψαι. ὃ τοίνυν μέγιστον ἁπάντων· ὁ γὰρ εἰσ τὴν προτέραν γράψασ ἐπιστολήν, ἣν ἠνέγκαμεν ἡμεῖσ, ὅτι ἔγραφον δ’ ἂν καὶ διαρρήδην ἡλίχ’ ὑμᾶσ εὖ ποιήσω, εἰ εὖ ᾔδειν καὶ τὴν συμμαχίαν μοι γενησομένην, γεγονυίασ τῆσ συμμαχίασ οὔ φησιν εἰδέναι τί ἂν ποιῶν χαρίσαιτο, οὐδ’ ὃ αὐτὸσ ὑπέσχετο· τοῦτο γὰρ ᾔδει δηλονότι, εἴπερ μὴ ἐφενάκιζεν. ἀλλὰ μὴν ὅτι ταῦθ’ οὕτω τότ’ ἔγραψε, λέγε μοι λαβὼν ἐκ τῆσ προτέρασ ἐπιστολῆσ αὐτὸ τοῦτο, ἐνθένδε. λέγε. Ἐξ ἘπιστολήΣ οὐκοῦν πρὶν μὲν εἰρήνησ τυχεῖν, εἰ καὶ συμμαχία προσγένοιτ’ αὐτῷ, γράψειν ὡμολόγει ἡλίκα τὴν πόλιν εὖ ποιήσει· ἐπειδὴ δ’ ἀμφότερ’ αὐτῷ γέγονεν, οὐκ εἰδέναι φησὶ τί ἂν ποιῶν χαρίσαιτο, ἂν δ’ ὑμεῖσ λέγητε, ποιήσειν ὃ μήτ’ αἰσχύνην μήτ’ ἀδοξίαν αὐτῷ φέρει, εἰσ ταύτασ τὰσ προφάσεισ καταφεύγων, κἂν ἄρ’ εἴπητέ τι καὶ προαχθῆθ’ ὑμεῖσ ἐπαγγείλασθαι, ἀναχώρησιν ἑαυτῷ καταλείπων.

ταῦτα τοίνυν καὶ πόλλ’ ἕτερ’ ἐνῆν παραχρῆμα τότ’ εὐθὺσ ἐξελέγχειν καὶ διδάσκειν ὑμᾶσ καὶ μὴ προέσθαι τὰ πράγματ’ ἐᾶν, εἰ μὴ Θεσπιαὶ καὶ Πλαταιαὶ καὶ τὸ Θηβαίουσ αὐτίκα δὴ μάλα δώσειν δίκην ἀφείλετο τὴν ἀλήθειαν.

καίτοι ταῦτα, εἰ μὲν ἀκοῦσαι μὲν ἔδει φενακισθῆναι δὲ τὴν πόλιν, ὀρθῶσ ἐλέγετο, εἰ δὲ πραχθῆναι τῷ ὄντι, σιωπᾶσθαι συνέφερεν. εἰ μὲν γὰρ ἐνταῦθ’ ἦν ἤδη τὰ πράγμαθ’ ὥστε μηδ’ αἰσθομένοισ τοῖσ Θηβαίοισ πλέον εἶναι μηδέν, τί οὐ γέγονεν; εἰ δὲ παρὰ τὸ προαισθέσθαι κεκώλυται, τίσ ὁ ἐκλαλήσασ; οὐχ οὗτοσ; ἀλλ’ οὔτ’ ἔμελλεν οὔτ’ ἐβουλήθη ταῦτ’ οὐδ’ ἤλπισεν οὗτοσ, ὥστε τοῦ γ’ ἐκλελαληκέναι μηδ’ αἰτίαν ἐχέτω·

ἀλλὰ φενακισθῆναι τοῖσ λόγοισ τούτοισ ὑμᾶσ ἔδει, καὶ ἐμοῦ τἀληθῆ μὴ ’θελῆσαι ἀκοῦσαι, καὶ αὐτοὺσ οἴκοι καταμεῖναι, καὶ ψήφισμα νικῆσαι τοιοῦτο δι’ οὗ Φωκεῖσ ἀπολοῦνται. διὰ ταῦτ’ ἐσπαθᾶτο ταῦτα καὶ διὰ ταῦτ’ ἐδημηγορεῖτο. ἀκούων τοίνυν ἐγὼ τηλικαῦτα καὶ τοιαῦτ’ ἐπαγγελλομένου τούτου, καὶ ἀκριβῶσ εἰδὼσ ὅτι ψεύδεται, ‐ καὶ ὅθεν, φράσω πρὸσ ὑμᾶσ, πρῶτον μὲν ἐκ τοῦ, ὅτε τοὺσ ὁρ́κουσ ἔμελλε Φίλιπποσ ὀμνύναι τοὺσ περὶ τῆσ εἰρήνησ, ἐκσπόνδουσ ἀποφανθῆναι τοὺσ Φωκέασ ὑπὸ τούτων, ὃ σιωπᾶν καὶ ἐᾶν εἰκὸσ ἦν, εἴπερ ἔμελλον σῴζεσθαι·

ἔπειτ’ ἐκ τοῦ μὴ τοὺσ παρὰ τοῦ Φιλίππου πρέσβεισ ταῦτα λέγειν μηδὲ τὴν ἐπιστολὴν τὴν Φιλίππου, ἀλλὰ τοῦτον ‐ ἐκ τούτων οὖν τεκμαιρόμενοσ, ἀναστὰσ καὶ παρελθὼν ἐπειρώμην μὲν ἀντιλέγειν, ὡσ δ’ ἀκούειν οὐκ ἠθέλετε, ἡσυχίαν ἔσχον, τοσοῦτο μόνον διαμαρτυράμενοσ καὶ πρὸσ Διὸσ καὶ θεῶν ἀναμιμνῄσκεσθε ὅτι ταῦτ’ οὔτ’ οἶδ’ οὔτε κοινωνῶ, προσέθηκα δ’ ὡσ οὐδὲ προσδοκῶ. τραχέωσ δ’ ὑμῶν τῷ μηδὲ προσδοκᾶν σχόντων, καὶ ὅπωσ γ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἔφην, ἄν τι τούτων γίγνηται, τούτουσ ἐπαινέσεσθε καὶ τιμήσετε καὶ στεφανώσετε, ἐμὲ δὲ μή· καὶ μέντοι κἄν τι τῶν ἐναντίων, ὅπωσ τούτοισ ὀργιεῖσθε·

ἐγὼ δ’ ἀφίσταμαι. μὴ νῦν, ὑπολαβὼν Αἰσχίνησ οὑτοσί, μὴ νῦν ἀφίστασο, ἔφη, ἀλλ’ ὅπωσ τότε μὴ προσποιήσει.

νὴ Δί’, ἢ ἀδικήσω γ’, ἔφην. ἐπαναστὰσ δ’ ὁ Φιλοκράτησ μάλ’ ὑβριστικῶσ οὐδὲν, ἔφη, θαυμαστόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μὴ ταὔτ’ ἐμοὶ καὶ Δημοσθένει δοκεῖν· οὗτοσ μὲν γὰρ ὕδωρ, ἐγὼ δ’ οἶνον πίνω. καὶ ὑμεῖσ ἐγελᾶτε. σκέψασθε δὴ τὸ ψήφισμα, ὃ δίδωσι γράψασ μετὰ ταῦθ’ ὁ Φιλοκράτησ·

ἀκοῦσαι μὲν γὰρ οὑτωσὶ παγκάλωσ ἔχει· ἐπειδὰν δὲ τοὺσ καιροὺσ συλλογίσηταί τισ ἐφ’ ὧν ἐγράφη, καὶ τὰσ ὑποσχέσεισ ἃσ οὗτοσ ὑπισχνεῖτο τότε, οὐδὲν ἄλλο φανήσονται πλὴν παραδόντεσ Φιλίππῳ καὶ Θηβαίοισ Φωκέασ, μόνον οὐκ ὀπίσω τὼ χεῖρε δήσαντεσ. Λέγε τὸ ψήφισμα. Ψήφισμα ὁρᾶτ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ ψήφισμα, ὅσων ἐπαίνων καὶ ὅσησ εὐφημίασ μεστόν ἐστι, καὶ τὴν εἰρήνην εἶναι τὴν αὐτὴν ἥνπερ Φιλίππῳ καὶ τοῖσ ἐγγόνοισ, καὶ τὴν συμμαχίαν, καὶ ἐπαινέσαι δὲ Φίλιππον, ὅτι ἐπαγγέλλεται τὰ δίκαια ποιήσειν. ἀλλ’ οὐδὲν ἐκεῖνόσ γ’ ἐπηγγέλλετο, ἀλλὰ τοσούτου γ’ ἔδει ἐπαγγέλλεσθαι ὥστ’ οὐδ’ εἰδέναι φησὶ τί ἂν ποιῶν ὑμῖν χαρίσαιτο.

ἀλλ’ οὗτοσ ἦν ὁ λέγων ὑπὲρ αὐτοῦ καὶ ὑπισχνούμενοσ.

πρὸσ δὲ τοὺσ παρὰ τούτου λόγουσ ὡρμηκότασ λαβὼν ὑμᾶσ ὁ Φιλοκράτησ ἐγγράφει τοῦτ’ εἰσ τὸ ψήφισμα, ἐὰν δὲ μὴ ποιῶσι Φωκεῖσ ἃ δεῖ καὶ παραδιδῶσι τοῖσ Ἀμφικτύοσιν τὸ ἱερόν, ὅτι βοηθήσει ὁ δῆμοσ ὁ Ἀθηναίων ἐπὶ τοὺσ διακωλύοντασ ταῦτα γίγνεσθαι. οὐκοῦν, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μενόντων μὲν ὑμῶν οἴκοι καὶ οὐκ ἐξεληλυθότων, ἀπεληλυθότων δὲ τῶν Λακεδαιμονίων καὶ προῃσθημένων τὴν ἀπάτην, οὐδενὸσ δ’ ἄλλου παρόντοσ τῶν Ἀμφικτυόνων πλὴν Θετταλῶν καὶ Θηβαίων, εὐφημότατ’ ἀνθρώπων τούτοισ παραδοῦναι γέγραφεν τὸ ἱερὸν γράψασ τοῖσ Ἀμφικτύοσιν παραδοῦναι ποίοισ;

οὐ γὰρ ἦσαν αὐτόθι πλὴν Θηβαῖοι καὶ Θετταλοί, ἀλλ’ οὐ συγκαλέσαι δὲ τοὺσ Ἀμφικτύονασ, οὐδ’ ἐπισχεῖν ἑώσ ἂν συλλεγῶσιν, οὐδὲ βοηθεῖν Πρόξενον εἰσ Φωκέασ, οὐδ’ ἐξιέναι Ἀθηναίουσ, οὐδὲ τοιοῦτ’ οὐδέν. καίτοι καὶ ἐπιστολὰσ ἔπεμψ’ ὁ Φίλιπποσ δύο καλούσασ ὑμᾶσ, οὐχ ἵν’ ἐξέλθητε·

πώμαλα· οὐ γὰρ ἄν ποτε τοὺσ χρόνουσ ἀνελών, ἐν οἷσ ἐδυνήθητ’ ἂν ἐξελθεῖν, τηνικαῦτ’ ἐκάλει· οὐδ’ ἂν ἐμέ, ἡνίκα δεῦρ’ ἀποπλεῖν ἐβουλόμην, κατεκώλυεν· οὐδὲ τοιαῦτα λέγειν τούτῳ προσέταττεν, ἐξ ὧν ἥκισθ’ ὑμεῖσ ἐμέλλετ’ ἐξιέναι· ἀλλ’ ἵνα, ἃ ἐβούλεσθ’ οἰόμενοι πράξειν αὐτόν, μηδὲν ἐναντίον ψηφίσησθ’ αὐτῷ, μηδ’ ἀμύναιντο μηδ’ ἀντέχοιεν οἱ Φωκεῖσ ἐπὶ ταῖσ παρ’ ὑμῶν ὑπέχοντεσ ἐλπίσιν, ἀλλ’ ἀπογνόντεσ ἅπανθ’ αὑτοὺσ ἐγχειρίσαιεν. Λέγε δ’ αὐτοῖσ αὐτὰσ τὰσ ἐπιστολὰσ τὰσ τοῦ Φιλίππου. Ἐπιστολαί αἱ μὲν τοίνυν ἐπιστολαὶ καλοῦσιν αὗται, καὶ νὴ Δί’ ἤδη γε· τούτοισ δ’, εἴπερ ἦν ὑγιέσ τι τούτων, τί ἄλλο προσῆκεν ἢ συνειπεῖν ὅπωσ ἐξέλθηθ’ ὑμεῖσ, καὶ τὸν Πρόξενον ὃν περὶ τοὺσ τόπουσ ᾔδεσαν ὄντα γράφειν εὐθέωσ βοηθεῖν;

πάντα τοίνυν τἀναντία τούτων φαίνονται πεποιηκότεσ. εἰκότωσ· οὐ γὰρ οἷσ ἐπέστελλε προσεῖχον τὸν νοῦν, ἀλλ’ ἃ φρονῶν ταῦτ’ ἔγραφεν συνῄδεσαν· τούτοισ οὖν συνέπραττον καὶ τούτοισ συνηγωνίζοντο. οἱ μὲν τοίνυν Φωκεῖσ, ὡσ τὰ παρ’ ὑμῶν ἐπύθοντ’ ἐκ τῆσ ἐκκλησίασ καὶ τό τε ψήφισμα τοῦτ’ ἔλαβον τὸ τοῦ Φιλοκράτουσ καὶ τὴν ἀπαγγελίαν ἐπύθοντο τὴν τούτου καὶ τὰσ ὑποσχέσεισ, κατὰ πάντασ τοὺσ τρόπουσ ἀπώλοντο.

σκοπεῖτε γάρ. ἦσαν ἀπιστοῦντέσ τινεσ αὐτόθι τῷ Φιλίππῳ καὶ νοῦν ἔχοντεσ· οὗτοι πιστεύειν ὑπήχθησαν. διὰ τί; ὅτι ἡγοῦντο, οὐδ’ εἰ δεκάκισ Φίλιπποσ αὐτοὺσ ἐξηπάτα, οὐδέποτ’ ἂν τούσ γ’ Ἀθηναίων πρέσβεισ Ἀθηναίουσ ἐξαπατᾶν τολμῆσαι, ἀλλ’ εἶναι ταῦτ’ ἀληθῆ ἃ οὗτοσ ἀπήγγελλε πρὸσ ὑμᾶσ, καὶ τοῖσ Θηβαίοισ ἥκειν, οὐχ αὑτοῖσ ὄλεθρον. ἦσαν ἄλλοι τινὲσ οἳ πάσχειν ὁτιοῦν καὶ ἀμύνεσθαι δεῖν ᾤοντο·

ἀλλὰ καὶ τούτουσ μαλακοὺσ ἐποίησε τὸ τὸν Φίλιππον ὑπάρχειν αὐτοῖσ πεισθῆναι, καὶ τὸ ταῦτ’ εἰ μὴ ποιήσουσιν ὑμᾶσ ἐπ’ αὐτοὺσ ἥξειν, οὓσ βοηθήσειν αὑτοῖσ ἤλπιζον ἐκεῖνοι. ἀλλὰ καὶ μεταμέλειν ὑμῖν ᾤοντό τινεσ πεποιημένοισ τὴν πρὸσ Φίλιππον εἰρήνην· τούτοισ ὅτι καὶ τοῖσ ἐγγόνοισ τὴν αὐτὴν ἐψηφίσασθ’ ἐπέδειξαν, ὥστε πανταχῇ τὰ παρ’ ὑμῶν ἀπογνωσθῆναι. διόπερ ταῦτα πάντ’ εἰσ ἓν ψήφισμα συνεσκεύασαν. ὃ καὶ μέγιστον ἔμοιγε δοκοῦσιν ἁπάντων ὑμᾶσ ἠδικηκέναι·

τὸ γὰρ πρὸσ ἄνδρα θνητὸν καὶ διὰ καιρούσ τινασ ἰσχύοντα γράφοντασ εἰρήνην ἀθάνατον συνθέσθαι τὴν κατὰ τῆσ πόλεωσ αἰσχύνην, καὶ ἀποστερῆσαι μὴ μόνον τῶν ἄλλων, ἀλλὰ καὶ τῶν παρὰ τῆσ τύχησ εὐεργεσιῶν τὴν πόλιν, καὶ τοσαύτῃ περιουσίᾳ χρήσασθαι πονηρίασ ὥστε μὴ μόνον τοὺσ ὄντασ Ἀθηναίουσ, ἀλλὰ καὶ τοὺσ ὕστερόν ποτε μέλλοντασ ἔσεσθαι πάντασ ἠδικηκέναι, πῶσ οὐχὶ πάνδεινόν ἐστι; τοῦτο τοίνυν οὐδέποθ’ ὑμεῖσ ὑπεμείνατ’ ἂν ὕστερον προσγράψαι πρὸσ τὴν εἰρήνην, τὸ καὶ τοῖσ ἐγγόνοισ, εἰ μὴ ταῖσ παρ’ Αἰσχίνου ῥηθείσαισ ὑποσχέσεσιν τότ’ ἐπιστεύσατε, αἷσπερ οἱ Φωκεῖσ πιστεύσαντεσ ἀπώλοντο.

καὶ γάρ τοι παραδόντεσ αὑτοὺσ Φιλίππῳ καὶ ἑκόντεσ ἐγχειρίσαντεσ ἐκείνῳ τὰσ πόλεισ ἁπάντων τῶν ἐναντίων ὧν πρὸσ ὑμᾶσ οὗτοσ ἀπήγγειλ’ ἔτυχον. ἵνα δ’ εἰδῆτε σαφῶσ ὅτι ταῦθ’ οὕτω καὶ διὰ τούτουσ ἀπόλωλε, τοὺσ χρόνουσ ὑμῖν λογιοῦμαι καθ’ οὓσ ἐγίγνεθ’ ἕκαστα.

περὶ ὧν δ’ ἄν τισ ἀντιλέγῃ τούτων, ἀναστὰσ ἐν τῷ ἐμῷ ὕδατι εἰπάτω. ἡ μὲν τοίνυν εἰρήνη ἐλαφηβολιῶνοσ ἐνάτῃ ἐπὶ δέκα ἐγένετο, ἀπεδημήσαμεν δ’ ἡμεῖσ ἐπὶ τοὺσ ὁρ́κουσ τρεῖσ μῆνασ ὅλουσ· καὶ τοῦτον ἅπαντα τὸν χρόνον ἦσαν οἱ Φωκεῖσ σῷοι. ἥκομεν δὲ δεῦρ’ ἀπὸ τῆσ πρεσβείασ τῆσ ἐπὶ τοὺσ ὁρ́κουσ τρίτῃ ἐπὶ δέκα τοῦ σκιροφοριῶνοσ μηνόσ, καὶ παρῆν ὁ Φίλιπποσ ἐν Πύλαισ ἤδη καὶ τοῖσ Φωκεῦσιν ἐπηγγέλλετο ὧν οὐδὲν ἐπίστευον ἐκεῖνοι.

σημεῖον δέ· οὐ γὰρ ἂν δεῦρ’ ἧκον ὡσ ὑμᾶσ. ἡ δ’ ἐκκλησία μετὰ ταῦτα, ἐν ᾗ πάντα τὰ πράγματ’ ἀπώλεσαν οὗτοι ψευσάμενοι καὶ φενακίσαντεσ ὑμᾶσ, τῇ ἕκτῃ ἐπὶ δέκα ἐγίγνετο τοῦ σκιροφοριῶνοσ. ἀπὸ τοίνυν ταύτησ πεμπταῖα λογίζομαι τὰ παρ’ ὑμῶν ἐν τοῖσ Φωκεῦσι γενέσθαι·

παρῆσαν γὰρ οἱ τῶν Φωκέων πρέσβεισ ἐνθάδε, καὶ ἦν αὐτοῖσ καὶ τί ἀπαγγελοῦσιν οὗτοι καὶ τί ψηφιεῖσθ’ ὑμεῖσ ἐπιμελέσ. οὐκοῦν εἰκάσ, ᾗ τίθεμεν πυθέσθαι τοὺσ Φωκέασ τὰ παρ’ ὑμῶν· ἀπὸ γὰρ τῆσ ἕκτησ εἰσ ταύτην πέμπτη γίγνεται. ὑστέρα τοίνυν δεκάτη, ἐνάτη, ὀγδόη· ταύτῃ ἐγίγνονθ’ αἱ σπονδαί, καὶ πάντα τἀκεῖ πράγματ’ ἀπωλώλει καὶ τέλοσ εἶχεν. τῷ τοῦτο δῆλον;

τῇ τετράδι φθίνοντοσ ἠκκλησιάζετε μὲν τόθ’ ὑμεῖσ ἐν Πειραιεῖ περὶ τῶν ἐν τοῖσ νεωρίοισ, ἧκε δὲ Δερκύλοσ ἐκ Χαλκίδοσ καὶ ἀπήγγελλεν ὑμῖν ὅτι πάντα τὰ πράγματ’ ἐγκεχείρικε Θηβαίοισ ὁ Φίλιπποσ, καὶ πέμπτην εἶναι ταύτην ἡμέραν ἐλογίζετ’ ἀφ’ οὗ γεγόνασιν αἱ σπονδαί. ὀγδόη τοίνυν, ἑβδόμη, ἕκτη, πέμπτη, τετράσ· αὐτὸ συμβαίνει εἰσ ταύτην εἶναι πέμπτην. οὐκοῦν τοῖσ χρόνοισ, οἷσ ἀπήγγελλον, οἷσ ἔγραφον, πᾶσιν ἐξελέγχονται συνηγωνισμένοι Φιλίππῳ καὶ συναίτιοι γεγονότεσ τοῦ τῶν Φωκέων ὀλέθρου. ἔτι τοίνυν τὸ μηδεμίαν τῶν πόλεων τῶν ἐν Φωκεῦσιν ἁλῶναι πολιορκίᾳ μηδ’ ἐκ προσβολῆσ κατὰ κράτοσ, ἀλλ’ ἐκ τοῦ σπείσασθαι πάντασ ἄρδην ἀπολέσθαι, μέγιστόν ἐστι σημεῖον τοῦ διὰ τούτουσ πεισθέντασ αὐτοὺσ ὡσ ὑπὸ τοῦ Φιλίππου σωθήσονται ταῦτα παθεῖν·

οὐ γὰρ ἐκεῖνόν γ’ ἠγνόουν. φέρε δή μοι καὶ τὴν συμμαχίαν τὴν τῶν Φωκέων καὶ τὰ δόγμαθ’ ὑφ’ ὧν καθεῖλον αὐτῶν τὰ τείχη, ἵν’ εἰδῆθ’ οἱών ὑπαρχόντων αὐτοῖσ παρ’ ὑμῶν οἱών ἔτυχον διὰ τούτουσ τοὺσ θεοῖσ ἐχθρούσ. λέγε. Συμμαχία Φωκέων καὶ Ἀθηναίων ἃ μὲν τοίνυν ὑπῆρχε παρ’ ὑμῶν αὐτοῖσ, ταῦτ’ ἐστί, φιλία, συμμαχία, βοήθεια· ὧν δ’ ἔτυχον διὰ τοῦτον τὸν βοηθῆσαι κωλύσαντα ὑμᾶσ, ἀκούσατε.

λέγε. Ὁμολογία Φιλίππου καὶ Φωκέων ἀκούετ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι. ὁμολογία Φιλίππου καὶ Φωκέων, φησίν, οὐχὶ Θηβαίων καὶ Φωκέων, οὐδὲ Θετταλῶν καὶ Φωκέων, οὐδὲ Λοκρῶν, οὐδ’ ἄλλου τῶν παρόντων οὐδενόσ·

καὶ πάλιν παραδοῦναι δὲ τὰσ πόλεισ Φωκέασ, φησί, Φιλίππῳ, οὐχὶ Θηβαίοισ οὐδὲ Θετταλοῖσ οὐδ’ ἄλλῳ οὐδενί. διὰ τί;

ὅτι Φίλιπποσ ἀπηγγέλλετο πρὸσ ὑμᾶσ ὑπὸ τούτου ἐπὶ τῇ τῶν Φωκέων σωτηρίᾳ παρεληλυθέναι. τούτῳ δὴ πάντ’ ἐπίστευον, καὶ πρὸσ τοῦτον πάντ’ ἐσκόπουν, πρὸσ τοῦτον ἐποιοῦντο τὴν εἰρήνην. λέγε δὴ τἀπίλοιπα. καὶ σκοπεῖτε τί πιστεύσαντεσ τί ἔπασχον. ἆρά γ’ ὅμοι’ ἢ παραπλήσι’ οἷσ οὗτοσ ἀπήγγελλεν; λέγε. Δόγματα Ἀμφικτυόνων τούτων, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δεινότερ’ οὐ γέγονεν οὐδὲ μείζω πράγματ’ ἐφ’ ἡμῶν ἐν τοῖσ Ἕλλησιν, οἶμαι δ’ οὐδ’ ἐν τῷ πρόσθεν χρόνῳ. τηλικούτων μέντοι καὶ τοιούτων πραγμάτων κύριοσ εἷσ ἀνὴρ Φίλιπποσ γέγονεν διὰ τούτουσ, οὔσησ τῆσ Ἀθηναίων πόλεωσ, ᾗ προεστάναι τῶν Ἑλλήνων πάτριον καὶ μηδὲν τοιοῦτον περιορᾶν γιγνόμενον. ὃν μὲν τοίνυν τρόπον οἱ ταλαίπωροι Φωκεῖσ ἀπολώλασιν, οὐ μόνον ἐκ τῶν δογμάτων τούτων ἔστιν ἰδεῖν, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν ἔργων ἃ πέπρακται, θέαμα δεινόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ἐλεινόν·

ὅτε γὰρ νῦν ἐπορευόμεθ’ εἰσ Δελφούσ, ἐξ ἀνάγκησ ἦν ὁρᾶν ἡμῖν πάντα ταῦτα, οἰκίασ κατεσκαμμένασ, τείχη περιῃρημένα, χώραν ἔρημον τῶν ἐν ἡλικίᾳ, γύναια δὲ καὶ παιδάρι’ ὀλίγα καὶ πρεσβύτασ ἀνθρώπουσ οἰκτρούσ·

οὐδ’ ἂν εἷσ δύναιτ’ ἐφικέσθαι τῷ λόγῳ τῶν ἐκεῖ κακῶν νῦν ὄντων. ἀλλὰ μὴν ὅτι τὴν ἐναντίαν ποτὲ Θηβαίοισ ψῆφον ἔθενθ’ οὗτοι περὶ ἡμῶν ὑπὲρ ἀνδραποδισμοῦ προτεθεῖσαν, ὑμῶν ἔγωγ’ ἀκούω πάντων. τίν’ ἂν οὖν οἰέσθ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοὺσ προγόνουσ ὑμῶν, εἰ λάβοιεν αἴσθησιν, ψῆφον ἢ γνώμην θέσθαι περὶ τῶν αἰτίων τοῦ τούτων ὀλέθρου;

ἐγὼ μὲν γὰρ οἶμαι κἂν καταλεύσαντασ αὐτοὺσ ταῖσ ἑαυτῶν χερσὶν καθαροὺσ ἔσεσθαι νομίζειν. πῶσ γὰρ οὐκ αἰσχρόν, μᾶλλον δ’ εἴ τισ ἔστιν ὑπερβολὴ τούτου, τοὺσ σεσωκότασ ἡμᾶσ τότε καὶ τὴν σῴζουσαν περὶ ἡμῶν ψῆφον θεμένουσ, τούτουσ τῶν ἐναντίων τετυχηκέναι διὰ τούτουσ, καὶ περιῶφθαι τοιαῦτα πεπονθότασ οἷ’ οὐδένεσ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων; τίσ οὖν ὁ τούτων αἴτιοσ; τίσ ὁ ταῦτα φενακίσασ; οὐχ οὗτοσ; πολλὰ τοίνυν ἄν τισ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, Φίλιππον εὐδαιμονίσασ τῆσ τύχησ εἰκότωσ, τοῦτο μάλιστ’ ἂν εὐδαιμονίσειεν ἁπάντων, ὃ μὰ τοὺσ θεοὺσ καὶ τὰσ θεὰσ οὐκ ἔχω λέγειν ἔγωγ’ ἄλλον ὅστισ ηὐτύχηκεν ἐφ’ ἡμῶν.

τὸ μὲν γὰρ πόλεισ μεγάλασ εἰληφέναι καὶ χώραν πολλὴν ὑφ’ ἑαυτῷ πεποιῆσθαι καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα ζηλωτὰ μέν ἐστιν, οἶμαι, καὶ λαμπρά· πῶσ γὰρ οὔ; ἔχοι δ’ ἄν τισ εἰπεῖν πεπραγμένα καὶ ἑτέροισ πολλοῖσ. ἀλλ’ ἐκεῖν’ ἴδιον καὶ οὐδενὶ τῶν πάντων ἄλλῳ γεγονὸσ εὐτύχημα.

τὸ ποῖον; τὸ ἐπειδὴ πονηρῶν ἀνθρώπων εἰσ τὰ πράγματ’ αὐτῷ ἐδέησεν, πονηροτέρουσ εὑρεῖν ἢ ἐβούλετο. πῶσ γὰρ οὐχ οὗτοι τοιοῦτοι δικαίωσ ὑποληφθεῖεν ἄν, οἵ γε, ἃ ὑπὲρ αὑτοῦ Φίλιπποσ τηλικούτων ὄντων αὐτῷ τῶν διαφόρων οὐκ ἐτόλμα ψεύσασθαι, οὐδ’ ἔγραψεν οὔτ’ εἰσ ἐπιστολὴν οὐδεμίαν, οὔτε πρεσβευτὴσ οὐδεὶσ εἶπε τῶν παρ’ ἐκείνου, ἐπὶ ταῦτα μισθώσαντεσ ἑαυτοὺσ ὑμᾶσ ἐξηπάτων; καὶ ὁ μὲν Ἀντίπατροσ καὶ ὁ Παρμενίων, δεσπότῃ διακονοῦντεσ καὶ οὐ μέλλοντεσ ὑμῖν μετὰ ταῦτ’ ἐντεύξεσθαι, ὅμωσ τοῦθ’ εὑρ́οντο, μὴ δι’ αὐτῶν ὑμᾶσ ἐξαπατηθῆναι·

οἱ δέ, Ἀθηναῖοι, τῆσ ἐλευθερωτάτησ πόλεωσ, πρέσβεισ ταχθέντεσ ὑμᾶσ, οἷσ ἀπαντῶντασ ἐμβλέπειν, οἷσ συζῆν ἀνάγκη τὸν λοιπὸν βίον καὶ ἐν οἷσ εὐθύνασ ἔμελλον δώσειν τῶν πεπραγμένων, τούτουσ ἐξαπατᾶν ὑπέστησαν. πῶσ ἂν ἄνθρωποι κακίουσ ἢ μᾶλλον ἀπονενοημένοι τούτων γένοιντο; ἵνα τοίνυν εἰδῆθ’ ὅτι καὶ κατάρατόσ ἐστιν ὑφ’ ὑμῶν, καὶ οὐδ’ ὅσιον ὑμῖν οὐδ’ εὐσεβέσ ἐστι τοιαῦτ’ ἐψευσμένον αὐτὸν ἀφεῖναι, λέγε τὴν ἀρὰν καὶ ἀνάγνωθι λαβὼν τὴν ἐκ τοῦ νόμου ταυτηνί.

Ἀρά ταῦθ’ ὑπὲρ ὑμῶν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καθ’ ἑκάστην τὴν ἐκκλησίαν ὁ κῆρυξ εὔχεται νόμῳ προστεταγμένα, καὶ ὅταν ἡ βουλὴ καθῆται, παρ’ ἐκείνῃ πάλιν. καὶ ταῦτ’ οὐκ ἔνεστιν εἰπεῖν τούτῳ ὡσ οὐκ εὖ ᾔδει·

ὑπογραμματεύων γὰρ ὑμῖν καὶ ὑπηρετῶν τῇ βουλῇ αὐτὸσ ἐξηγεῖτο τὸν νόμον τοῦτον τῷ κήρυκι. πῶσ οὖν οὐκ ἄτοπον καὶ ὑπερφυὲσ ἂν πεποιηκότεσ ὑμεῖσ εἰήτε, εἰ ἃ προστάττετε, μᾶλλον δ’ ἀξιοῦτε ποιεῖν ὑπὲρ ὑμῶν τοὺσ θεούσ, ταῦτ’ αὐτοὶ κύριοι γεγενημένοι τήμερον μὴ ποιήσαιτε, ἀλλ’ ὃν ἐκείνοισ εὔχεσθ’ ἐξώλη ποιεῖν αὐτὸν καὶ γένοσ καὶ οἰκίαν, τοῦτον ἀφείητ’ αὐτοί;

μηδαμῶσ· ὃσ γὰρ ἂν ὑμᾶσ λάθῃ, τοῦτον ἀφίετε τοῖσ θεοῖσ κολάζειν· ὃν δ’ ἂν αὐτοὶ λάβητε, μηκέτ’ ἐκείνοισ περὶ τούτου προστάττετε. εἰσ τοίνυν τοῦτ’ ἀναιδείασ καὶ τόλμησ αὐτὸν ἥξειν ἀκούω, ὥστε πάντων τῶν πεπραγμένων ἐκστάντα, ὧν ἀπήγγειλεν, ὧν ὑπέσχετο, ὧν πεφενάκικε τὴν πόλιν, ὥσπερ ἐν ἄλλοισ τισὶ κρινόμενον καὶ οὐκ ἐν ὑμῖν τοῖσ ἅπαντ’ εἰδόσι, πρῶτον μὲν Λακεδαιμονίων, εἶτα Φωκέων, εἶθ’ Ἡγησίππου κατηγορήσειν.

ἔστι δὲ ταῦτα γέλωσ, μᾶλλον δ’ ἀναισχυντία δεινή. ὅσα γὰρ νῦν ἐρεῖ περὶ τῶν Φωκέων ἢ τῶν Λακεδαιμονίων ἢ τοῦ Ἡγησίππου, ὡσ Πρόξενον οὐχ ὑπεδέξαντο, ὡσ ἀσεβεῖσ εἰσίν, ὡσ ‐ ὅ τι ἂν δήποτ’ αὐτῶν κατηγορῇ, πάντα δήπου ταῦτα πρὸ τοῦ τοὺσ πρέσβεισ τούτουσ δεῦρ’ ἥκειν ἐπέπρακτο, καὶ οὐκ ἦν ἐμποδὼν τῷ τοὺσ Φωκέασ σῴζεσθαι, ὡσ τίσ φησιν;

Αἰσχίνησ αὐτὸσ οὑτοσί.

οὐ γὰρ ὡσ εἰ μὴ διὰ Λακεδαιμονίουσ, οὐδ’ ὡσ εἰ μὴ Πρόξενον οὐχ ὑπεδέξαντο, οὐδ’ ὡσ εἰ μὴ δι’ Ἡγήσιππον, οὐδ’ ὡσ εἰ μὴ διὰ τὸ καὶ τὸ ἐσώθησαν ἂν οἱ Φωκεῖσ, οὐχ οὕτω τότ’ ἀπήγγειλεν, ἀλλὰ πάντα ταῦθ’ ὑπερβὰσ διαρρήδην ἥκειν πεπεικὼσ ἔφη Φίλιππον Φωκέασ σῴζειν, τὴν Βοιωτίαν οἰκίζειν, ὑμῖν τὰ πράγματ’ οἰκεῖα ποιεῖν· ταῦτα πεπράξεσθαι δυοῖν ἢ τριῶν ἡμερῶν· διὰ ταῦτα χρήμαθ’ ἑαυτῷ τοὺσ Θηβαίουσ ἐπικεκηρυχέναι. μὴ τοίνυν ἃ πρὸ τοῦ τοῦτον ἀπαγγεῖλαι ταῦτ’ ἐπέπρακτ’ ἢ Λακεδαιμονίοισ ἢ Φωκεῦσιν ἀκούετε μηδ’ ἀνέχεσθε, μηδὲ κατηγορεῖν ἐᾶτε Φωκέων ὡσ πονηροί.

οὐδὲ γὰρ Λακεδαιμονίουσ διὰ τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ποτ’ ἐσώσατε, οὐδὲ τοὺσ καταράτουσ Εὐβοέασ τουτουσί, οὐδ’ ἄλλουσ πολλούσ, ἀλλ’ ὅτι συμφέρον ἦν σῶσ εἶναι τῇ πόλει, ὥσπερ Φωκέασ νυνί. καὶ τί τῶν Φωκέων ἢ τῶν Λακεδαιμονίων ἢ ὑμῶν ἢ ἄλλου τινὸσ ἀνθρώπων μετὰ τοὺσ παρὰ τούτου λόγουσ ἐξαμαρτόντοσ οὐκ ἀπέβη τὰ πρὸσ ὑμᾶσ ὑπὸ τούτου τότε ῥηθέντα; τοῦτ’ ἐρωτᾶτε· οὐ γὰρ ἕξει δεῖξαι. πέντε γὰρ ἡμέραι γεγόνασι μόναι, ἐν αἷσ οὗτοσ ἀπήγγειλε τὰ ψευδῆ, ὑμεῖσ ἐπιστεύσατε, οἱ Φωκεῖσ ἐπύθοντο, ἐνέδωκαν ἑαυτούσ, ἀπώλοντο.

ὅθεν οἶμαι καὶ δῆλόν ἐστι σαφῶσ, ὅτι πᾶσ’ ἀπάτη καὶ τέχνη συνεσκευάσθη τοῦ περὶ Φωκέασ ὀλέθρου. ὃν μὲν γὰρ χρόνον οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἦν ἐλθεῖν ὁ Φίλιπποσ διὰ τὴν εἰρήνην, ἀλλ’ ἦν ἐν παρασκευῇ, τοὺσ Λακεδαιμονίουσ μετεπέμπετο, πάντα τὰ πράγμαθ’ ὑποσχόμενοσ πράξειν ἐκείνοισ, ἵνα μὴ δι’ ὑμῶν αὐτοὺσ οἱ Φωκεῖσ ὑποποιήσωνται. ἐπειδὴ δ’ ἧκεν εἰσ Πύλασ, οἱ Λακεδαιμόνιοι δ’ αἰσθόμενοι τὴν ἐνέδραν ὑπεχώρησαν, τοῦτον αὖ προκαθῆκεν ἐξαπατᾶν ὑμᾶσ, ἵνα μὴ πάλιν, ὑμῶν αἰσθομένων ὅτι Θηβαίοισ τὰ πράγματα πράττει, εἰσ χρόνουσ καὶ πόλεμον καὶ τριβὴν ἐμπέσῃ, τῶν μὲν Φωκέων ἀμυνομένων, ὑμῶν δὲ βοηθούντων, ἀλλ’ ἀκονιτεὶ πάνθ’ ὑφ’ ἑαυτῷ ποιήσηται·

ὅπερ καὶ γέγονεν. μὴ οὖν ὅτι καὶ Λακεδαιμονίουσ καὶ Φωκέασ ἐξηπάτησε Φίλιπποσ, διὰ ταῦθ’ ὧν ὑμᾶσ οὗτοσ ἐξηπάτησε μὴ δότω δίκην· οὐ γὰρ δίκαιον. ἂν τοίνυν ἀντὶ Φωκέων καὶ Πυλῶν καὶ τῶν ἄλλων τῶν ἀπολωλότων Χερρόνησοσ ὡσ περίεστι τῇ πόλει λέγῃ, πρὸσ Διὸσ καὶ θεῶν μὴ ἀποδέξησθ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, μηδ’ ὑπομείνητε, πρὸσ οἷσ ἐκ τῆσ πρεσβείασ ἠδίκησθε, καὶ ἐκ τῆσ ἀπολογίασ ὄνειδοσ προσκατασκευασθῆναι τῇ πόλει, ὡσ ἄρ’ ὑμεῖσ τῶν ἰδίων τι κτημάτων ὑπεξαιρούμενοι τὴν τῶν συμμάχων σωτηρίαν προήκασθε.

οὐ γὰρ ἐποιήσατε τοῦτο, ἀλλ’ ἤδη τῆσ εἰρήνησ γεγονυίασ καὶ τῆσ Χερρονήσου σῴασ οὔσησ τέτταρασ μῆνασ ὅλουσ ἐσῴζονθ’ οἱ Φωκεῖσ τοὺσ ὕστερον, ἡ δὲ τούτου ψευδολογία μετὰ ταῦθ’ ὕστερον αὐτοὺσ ἀπώλεσεν, ἐξαπατήσασ’ ὑμᾶσ. εἶτα καὶ νῦν ἐν μείζονι κινδύνῳ τὴν Χερρόνησον οὖσαν εὑρήσετ’ ἢ τότε.

πότερον γὰρ εὐπορώτερον ἂν δίκην ἔδωκε Φίλιπποσ ἐξαμαρτὼν εἰσ αὐτὴν πρὶν τούτων τι τῆσ πόλεωσ προλαβεῖν, ἢ νυνί; ἐγὼ μὲν οἶμαι, τότε πολλῷ. τίσ οὖν ἡ ταύτησ περιουσία, τῶν φόβων ἀφῃρημένων καὶ τῶν κινδύνων τῶν τοῦ βουληθέντοσ ἂν αὐτὴν ἀδικῆσαι; ἔτι τοίνυν τοιοῦτό τι μέλλειν αὐτὸν ἀκούω λέγειν, ὅτι θαυμάζει τί δήποτε Δημοσθένησ αὐτοῦ κατηγορεῖ, Φωκέων δ’ οὐδείσ.

ὡσ δὴ τοῦτ’ ἔχει, βέλτιον προακοῦσαι παρ’ ἐμοῦ. Φωκέων τῶν ἐκπεπτωκότων οἱ μὲν οἶμαι βέλτιστοι καὶ μετριώτατοι φυγάδεσ γεγενημένοι καὶ τοιαῦτα πεπονθότεσ ἡσυχίαν ἄγουσι, καὶ οὐδεὶσ ἂν αὐτῶν ἐθελήσειεν ὑπὲρ τῶν κοινῶν συμφορῶν ἰδίαν ἔχθραν ἀνελέσθαι· οἱ δ’ ὁτιοῦν ἂν ἀργυρίου ποιήσαντεσ τὸν δώσοντ’ οὐκ ἔχουσιν αὑτοῖσ. οὐ γὰρ ἔγωγ’ ἂν ἔδωκ’ οὐδενὶ οὐδὲν ὥστε μοι παραστάντασ ἐνταυθὶ βοᾶν οἱᾶ πεπόνθασιν·

ἡ γὰρ ἀλήθεια καὶ τὰ πεπραγμέν’ αὐτὰ βοᾷ. ἀλλὰ μὴν ὅ γε δῆμοσ ὁ τῶν Φωκέων οὕτω κακῶσ καὶ ἐλεινῶσ διάκειται ὥστε μὴ περὶ τοῦ κατηγορεῖν ἑκάστῳ τὰσ Ἀθήνησιν εὐθύνασ εἶναι τὸν λόγον, ἀλλὰ δουλεύειν καὶ τεθνάναι τῷ φόβῳ Θηβαίουσ καὶ τοὺσ Φιλίππου ξένουσ, οὓσ ἀναγκάζονται τρέφειν, διῳκισμένοι κατὰ κώμασ καὶ παρῃρημένοι τὰ ὅπλα. μὴ δὴ ταῦτα λέγειν αὐτὸν ἐᾶτε, ἀλλ’ ὡσ οὐκ ἀπολώλασι Φωκεῖσ δεικνύναι, ἢ ὡσ οὐχ ὑπέσχετο σώσειν αὐτοὺσ Φίλιππον.

τοῦτο γάρ εἰσι πρεσβείασ εὔθυναι, τί πέπρακται; τί ἀπήγγειλασ; εἰ μὲν ἀληθῆ, σῴζου· εἰ δὲ ψευδῆ, δίκην δόσ. εἰ δὲ μὴ πάρεισι Φωκεῖσ, τί τοῦτο; οὕτω γὰρ διέθηκασ αὐτούσ, οἶμαι, τὸ μέροσ σύ, ὥστε μήτε τοῖσ φίλοισ βοηθεῖν μήτε τοὺσ ἐχθροὺσ ἀμύνεσθαι δύνασθαι. καὶ μὴν ὅτι χωρὶσ τῆσ ἄλλησ αἰσχύνησ καὶ ἀδοξίασ, ἣν τὰ πεπραγμέν’ ἔχει, καὶ μεγάλοι κίνδυνοι περιεστᾶσιν ἐκ τούτων τὴν πόλιν, ῥᾴδιον δεῖξαι.

τίσ γὰρ οὐκ οἶδεν ὑμῶν ὅτι τῷ Φωκέων πολέμῳ καὶ τῷ κυρίουσ εἶναι Πυλῶν Φωκέασ ἥ τ’ ἀπὸ Θηβαίων ἄδει’ ὑπῆρχεν ἡμῖν, καὶ τὸ μηδέποτ’ ἐλθεῖν ἂν εἰσ Πελοπόννησον μηδ’ εἰσ Εὔβοιαν μηδ’ εἰσ τὴν Ἀττικὴν Φίλιππον μηδὲ Θηβαίουσ; ταύτην μέντοι τὴν ἀπὸ τοῦ τόπου καὶ τῶν πραγμάτων αὐτῶν ἀσφάλειαν ὑπάρχουσαν τῇ πόλει ταῖσ τούτων ἀπάταισ καὶ ψευδολογίαισ πεισθέντεσ προήκασθ’ ὑμεῖσ, καὶ τετειχισμένην ὅπλοισ καὶ πολέμῳ συνεχεῖ καὶ πόλεσιν μεγάλαισ συμμάχων ἀνδρῶν καὶ χώρᾳ πολλῇ περιείδετ’ ἀνασταθεῖσαν.

καὶ ματαία μὲν ἡ πρότερον βοήθει’ εἰσ Πύλασ ὑμῖν γέγονεν, ἣν μετὰ πλειόνων ἢ διακοσίων ταλάντων ἐποιήσασθε, ἂν λογίσησθε τὰσ ἰδίασ δαπάνασ τὰσ τῶν στρατευσαμένων, μάταιαι δὲ καὶ αἱ κατὰ Θηβαίων ἐλπίδεσ. ὃ δέ, πολλῶν ὄντων καὶ δεινῶν ὧν οὗτοσ ὑπηρέτηκε Φιλίππῳ, πλείστην ὕβριν ὡσ ἀληθῶσ ἔχει κατὰ τῆσ πόλεωσ καὶ ἁπάντων ὑμῶν, τοῦτ’ ἀκούσατέ μου, ὅτι τοῖσ Θηβαίοισ ἐγνωκότοσ ἐξ ἀρχῆσ τοῦ Φιλίππου πάνθ’ ἃ πεποίηκε ποιεῖν, οὗτοσ ἀπαγγείλασ τἀναντία καὶ φανεροὺσ ἐπιδείξασ ὑμᾶσ οὐχὶ βουλομένουσ, ὑμῖν μὲν τὴν ἔχθραν τὴν πρὸσ Θηβαίουσ μείζω, Φιλίππῳ δὲ τὴν χάριν πεποίηκεν.

πῶσ ἂν οὖν ὑβριστικώτερον ἄνθρωποσ ὑμῖν ἐχρήσατο; λέγε δὴ τὸ ψήφισμα λαβὼν τὸ τοῦ Διοφάντου καὶ τὸ τοῦ Καλλισθένουσ, ἵν’ εἰδῆθ’ ὅτι, ὅτε μὲν τὰ δέοντ’ ἐποιεῖτε, θυσιῶν καὶ ἐπαίνων ἠξιοῦσθε παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ καὶ παρὰ τοῖσ ἄλλοισ, ἐπειδὴ δ’ ὑπὸ τούτων παρεκρούσθητε, παῖδασ καὶ γυναῖκασ ἐκ τῶν ἀγρῶν κατεκομίζεσθε καὶ τὰ Ἡράκλει’ ἐντὸσ τείχουσ θύειν ἐψηφίζεσθε, εἰρήνησ οὔσησ.

ὃ καὶ θαυμάζω, εἰ τὸν μηδὲ τοὺσ θεούσ, καθ’ ὃ πάτριον ἦν, τιμᾶσθαι ποιήσαντα, τοῦτον ἀτιμώρητον ἀφήσετε. λέγε τὸ ψήφισμα. Ψήφισμα ταῦτα μὲν τότ’ ἄξι’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν πεπραγμένων ἐψηφίσασθε. Λέγε δὴ τὰ μετὰ ταῦτα.

Ψήφισμα ταῦτα τότ’ ἐψηφίζεσθ’ ὑμεῖσ διὰ τούτουσ, οὐκ ἐπὶ ταύταισ ταῖσ ἐλπίσιν οὔτε κατ’ ἀρχὰσ ποιησάμενοι τὴν εἰρήνην καὶ τὴν συμμαχίαν, οὔθ’ ὕστερον ἐγγράψαι πεισθέντεσ <εἰσ> αὐτὴν καὶ τοῖσ ἐγγόνοισ, ἀλλ’ ὡσ θαυμάσι’ ἡλίκα πεισόμενοι διὰ τούτουσ ἀγαθά. καὶ μὴν καὶ μετὰ ταῦθ’ ὁσάκισ πρὸσ Πορθμῷ ἢ πρὸσ Μεγάροισ ἀκούοντεσ δύναμιν Φιλίππου καὶ ξένουσ ἐθορυβεῖσθε, πάντεσ ἐπίστασθε. οὐ τοίνυν εἰ μήπω τῆσ Ἀττικῆσ ἐπιβαίνει, δεῖ σκοπεῖν οὐδὲ ῥᾳθυμεῖν, ἀλλ’ εἰ διὰ τούτουσ ἐξουσία γέγονεν αὐτῷ τοῦθ’ ὅταν βούληται ποιῆσαι, τοῦθ’ ὁρᾶν, καὶ πρὸσ ἐκεῖνο τὸ δεινὸν βλέπειν, καὶ τὸν αἴτιον καὶ παρασκευάσαντα τὴν ἐξουσίαν ταύτην ἐκείνῳ μισεῖν καὶ τιμωρεῖσθαι.

οἶδα τοίνυν ὅτι τοὺσ μὲν ὑπὲρ τῶν κατηγορημένων αὐτῶν λόγουσ Αἰσχίνησ φεύξεται, βουλόμενοσ δ’ ὑμᾶσ ὡσ πορρωτάτω τῶν πεπραγμένων ἀπάγειν διέξεισιν ἡλίκα πᾶσιν ἀνθρώποισ ἀγάθ’ ἐκ τῆσ εἰρήνησ γίγνεται καὶ τοὐναντίον ἐκ τοῦ πολέμου κακά, καὶ ὅλωσ ἐγκώμι’ εἰρήνησ ἐρεῖ, καὶ τοιαῦτ’ ἀπολογήσεται.

ἔστι δὲ καὶ ταῦτα κατηγορήματα τούτου. εἰ γὰρ ἡ τοῖσ ἄλλοισ ἀγαθῶν αἰτία τοσούτων πραγμάτων καὶ ταραχῆσ ἡμῖν αἰτία γέγονε, τί τισ εἶναι τοῦτο φῇ πλὴν ὅτι δῶρα λαβόντεσ οὗτοι καλὸν πρᾶγμα φύσει κακῶσ διέθηκαν; τί δ’;

οὐ τριήρεισ τριακόσιαι καὶ σκεύη ταύταισ καὶ χρήμαθ’ ὑμῖν περίεστι καὶ περιέσται διὰ τὴν εἰρήνην; ἴσωσ ἂν εἴποι. πρὸσ δὴ ταῦτ’ ἐκεῖν’ ὑμᾶσ ὑπολαμβάνειν δεῖ, ὅτι καὶ τὰ Φιλίππου πράγματ’ ἐκ τῆσ εἰρήνησ γέγονεν εὐπορώτερα πολλῷ, καὶ κατασκευαῖσ ὅπλων καὶ χώρασ καὶ προσόδων αἳ γεγόνασιν ἐκείνῳ μεγάλαι. γεγόνασι δὲ καὶ ἡμῖν τινέσ.

ἡ δέ γε τῶν πραγμάτων κατασκευὴ καὶ τῶν συμμάχων, δι’ ἣν ἢ αὑτοῖσ ἢ τοῖσ κρείττοσι τἀγαθὰ πάντεσ κέκτηνται, ἡ μὲν ἡμετέρα πραθεῖσ’ ὑπὸ τούτων ἀπόλωλε καὶ γέγονεν ἀσθενήσ, ἡ δ’ ἐκείνου φοβερὰ καὶ μείζων πολλῷ. οὐ δὴ δίκαιον ἐκείνῳ μὲν ἀμφότερ’ ηὐξῆσθαι διὰ τούτουσ καὶ τὰ τῶν συμμάχων καὶ τὰ τῶν προσόδων, ἃ δ’ ἡμῖν καὶ ὣσ ἂν ὑπῆρχεν ἐκ τῆσ εἰρήνησ, ταῦτ’ ἀνθ’ ὧν ἀπέδοντ’ αὐτοὶ λογίζεσθαι. οὐ γὰρ ταῦτ’ ἀντ’ ἐκείνων γέγονεν, οὐδὲ πολλοῦ δεῖ, ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἦν ἂν ὁμοίωσ ἡμῖν, ἐκεῖνα δὲ τούτοισ ἂν προσῆν εἰ μὴ διὰ τούτουσ. ὅλωσ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δίκαιον δήπου φήσαιτ’ ἂν εἶναι, μήτ’ εἰ πολλὰ καὶ δεινὰ τὰ συμβεβηκότ’ ἐστὶ τῇ πόλει, μηδενὸσ δ’ Αἰσχίνησ αἴτιοσ τούτων, εἰσ τοῦτον ἐλθεῖν τὴν ὀργήν, μήτ’ εἴ τι τῶν δεόντων πέπρακται δι’ ἄλλον τινά, τοῦτο σῶσαι τουτονί·

ἀλλ’ ὅσων οὗτοσ αἴτιοσ σκεψάμενοι καὶ χάριν, ἂν ταύτησ ἄξιοσ ᾖ, καὶ τοὐναντίον ὀργήν, ἂν τοιαῦτα φαίνηται, ποιεῖσθε. πῶσ οὖν εὑρήσετε ταῦτα δικαίωσ;

ἐὰν μὴ πάνθ’ ἅμ’ ἐᾶτε ταράττειν αὐτόν, τὰ τῶν στρατηγῶν ἀδικήματα, τὸν πόλεμον τὸν πρὸσ Φίλιππον, τἀπὸ τῆσ εἰρήνησ ἀγαθά, ἀλλ’ ἕκαστον ἐφ’ αὑτοῦ σκοπῆτε. οἱο͂ν, ἦν ἡμῖν πόλεμοσ πρὸσ Φίλιππον; ἦν. ἐνταῦθ’ ἐγκαλεῖ τισ Αἰσχίνῃ; βούλεταί τισ τούτου κατηγορεῖν περὶ τῶν ἐν τῷ πολέμῳ πραχθέντων; οὐδὲ εἷσ. οὐκοῦν περὶ τούτων γ’ ἀφεῖται καὶ οὐδὲν αὐτὸν δεῖ λέγειν· περὶ γὰρ τῶν ἀμφισβητουμένων καὶ τοὺσ μάρτυρασ παρέχεσθαι καὶ τὰ τεκμήρια δεῖ λέγειν τὸν φεύγοντα, οὐ τὰ ὁμολογούμεν’ ἀπολογούμενον ἐξαπατᾶν. ὅπωσ τοίνυν περὶ τοῦ πολέμου μηδὲν ἐρεῖσ· οὐδεὶσ γὰρ οὐδὲν αἰτιᾶται περὶ αὐτοῦ σε. μετὰ ταῦτ’ εἰρήνην τινὲσ ἡμᾶσ ἔπειθον ποιήσασθαι·

ἐπείσθημεν· πρέσβεισ ἐπέμψαμεν· ἤγαγον οὗτοι δεῦρο τοὺσ ποιησομένουσ τὴν εἰρήνην. πάλιν ἐνταῦθα περὶ τούτου μέμφεταί τισ Αἰσχίνην; φησί τισ εἰσηγήσασθαι τοῦτον εἰρήνην, ἢ ἀδικεῖν ὅτι δεῦρ’ ἤγαγε τοὺσ ποιησομένουσ; οὐδὲ εἷσ. οὔκουν οὐδ’ ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ ποιήσασθαι τὴν πόλιν εἰρήνην οὐδὲν αὐτῷ λεκτέον· οὐ γὰρ οὗτοσ αἴτιοσ. τί οὖν, ἄνθρωπε, λέγεισ, εἴ τισ ἔροιτό με, καὶ πόθεν ἄρχει κατηγορεῖν;

ὅθεν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, βουλευομένων ὑμῶν, οὐ περὶ τοῦ εἰ ποιητέον εἰρήνην ἢ μή ἐδέδοκτο γὰρ ἤδη τοῦτό γε ἀλλ’ ὑπὲρ τοῦ ποίαν τινά, τοῖσ τὰ δίκαια λέγουσιν ἀντειπὼν τῷ μισθοῦ γράφοντι συνεῖπε δῶρα λαβών, καὶ μετὰ ταῦτ’ ἐπὶ τοὺσ ὁρ́κουσ αἱρεθείσ, ὧν μὲν ὑμεῖσ προσετάξατε, οὐδ’ ὁτιοῦν ἐποίησε, τοὺσ δ’ ἐπὶ τοῦ πολέμου διασωθέντασ ἀπώλεσε τῶν συμμάχων, καὶ τηλικαῦτα καὶ τοιαῦτ’ ἐψεύσαθ’ ἡλίκ’ οὐδεὶσ πώποτ’ ἄλλοσ ἀνθρώπων οὔτε πρότερον οὔθ’ ὕστερον. τὸ μὲν γὰρ ἐξ ἀρχῆσ ἄχρι τοῦ λόγου τυχεῖν Φίλιππον ὑπὲρ τῆσ εἰρήνησ, Κτησιφῶν καὶ Ἀριστόδημοσ τὴν πρώτην ἔφερον τοῦ φενακισμοῦ, ἐπειδὴ δ’ εἰσ τὸ πράττειν ἤδη τὰ πράγμαθ’ ἧκεν, Φιλοκράτει καὶ τούτῳ παρέδωκαν, δεξάμενοι δ’ οὗτοι πάντ’ ἀπώλεσαν. εἶτ’ ἐπειδὴ δεῖ λόγον καὶ δίκην ὑπέχειν τῶν πεπραγμένων, ὤν, οἶμαι, πανοῦργοσ οὗτοσ καὶ θεοῖσ ἐχθρὸσ καὶ γραμματεύσ, ὡσ ὑπὲρ εἰρήνησ κρινόμενοσ ἀπολογήσεται, οὐχ ἵνα πλειόνων ἢ κατηγορεῖ τισ αὐτοῦ δῷ λόγον·

μανία γὰρ τοῦτό γε· ἀλλ’ ὁρᾷ τοῦθ’ ὅτι ἐν μὲν τοῖσ ὑφ’ αὑτοῦ πεπραγμένοισ ἀγαθὸν μὲν οὐδέν ἐστιν, ἅπαντα δὲ τἀδικήματα, ἡ δ’ ὑπὲρ τῆσ εἰρήνησ ἀπολογία, καὶ εἰ μηδὲν ἄλλο, τοὔνομα γοῦν ἔχει φιλάνθρωπον. ἣν δέδοικα μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δέδοικα, μὴ λελήθαμεν ὥσπερ οἱ δανειζόμενοι ἐπὶ πολλῷ ἄγοντεσ·

τὸ γὰρ ἀσφαλὲσ αὐτῆσ καὶ τὸ βέβαιον οὗτοι προὔδοσαν, Φωκέασ καὶ Πύλασ· οὐ μὴν διὰ τοῦτόν γ’ ἐξ ἀρχῆσ ἐποιησάμεθα, ἀλλ’ ἄτοπον μέν ἐστιν ὃ μέλλω λέγειν, ἀληθὲσ δὲ πάνυ· εἰ γάρ τισ ὡσ ἀληθῶσ χαίρει τῇ εἰρήνῃ, τοῖσ στρατηγοῖσ, ὧν κατηγοροῦσιν ἅπαντεσ, χάριν αὐτῆσ ἐχέτω· εἰ γὰρ ἐκεῖνοι ὡσ ὑμεῖσ ἐβούλεσθ’ ἐπολέμουν, οὐδ’ ὄνομ’ εἰρήνησ ἂν ὑμεῖσ ἠνέσχεσθε. εἰρήνη μὲν οὖν δι’ ἐκείνουσ, ἐπικίνδυνοσ δὲ καὶ σφαλερὰ καὶ ἄπιστοσ διὰ τούτουσ γέγονεν δωροδοκήσαντασ.

εἴργετ’ οὖν, εἴργετ’ αὐτὸν τῶν ὑπὲρ τῆσ εἰρήνησ λόγων, εἰσ δὲ τοὺσ ὑπὲρ τῶν πεπραγμένων ἐμβιβάζετε. οὐ γὰρ Αἰσχίνησ ὑπὲρ τῆσ εἰρήνησ κρίνεται, οὔ, ἀλλ’ ἡ εἰρήνη δι’ Αἰσχίνην διαβέβληται. σημεῖον δέ· εἰ γὰρ ἡ μὲν εἰρήνη ἐγεγόνει, μηδὲν δ’ ὕστερον ἐξηπάτησθ’ ὑμεῖσ μηδ’ ἀπωλώλει τῶν συμμάχων μηδείσ, τίν’ ἀνθρώπων ἐλύπησεν ἂν ἡ εἰρήνη, ἔξω τοῦ ἄδοξοσ γεγενῆσθαι; καίτοι καὶ τούτου συναίτιοσ οὗτοσ συνειπὼν Φιλοκράτει. ἀλλ’ ἀνήκεστόν γ’ οὐδὲν ἂν ἦν γεγονόσ. νῦν δ’, οἶμαι, πόλλ’, ὧν αἴτιοσ οὗτοσ. ὅτι μὲν τοίνυν αἰσχρῶσ καὶ κακῶσ πάντα ταῦθ’ ὑπὸ τούτων ἀπόλωλε καὶ διέφθαρται, οἶμαι πάντασ ὑμᾶσ εἰδέναι.

ἐγὼ δ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τοσοῦτ’ ἀπέχω τοῦ συκοφαντίαν τινὰ τοῖσ πράγμασι τούτοισ προσάγειν ἢ ὑμᾶσ ἀξιοῦν, ὥστ’ εἰ ταῦθ’ ὑπ’ ἀβελτερίασ ἢ δι’ εὐήθειαν ἢ δι’ ἄλλην ἄγνοιαν ἡντινοῦν οὕτω πέπρακται, αὐτόσ τ’ ἀφίημ’ Αἰσχίνην καὶ ὑμῖν συμβουλεύω. καίτοι τῶν σκήψεων τούτων οὐδεμί’ ἐστὶ πολιτικὴ οὐδὲ δικαία.

οὐδένα γὰρ τὰ κοινὰ πράττειν ὑμεῖσ κελεύετε οὐδ’ ἀναγκάζετε· ἀλλ’ ἐπειδάν τισ ἑαυτὸν πείσασ δύνασθαι προσέλθῃ, πρᾶγμα ποιοῦντεσ ἀνθρώπων χρηστῶν καὶ φιλανθρώπων, εὐνοϊκῶσ δέχεσθε καὶ οὐ φθονερῶσ, ἀλλὰ καὶ χειροτονεῖτε καὶ τὰ ὑμέτερ’ αὐτῶν ἐγχειρίζετε. ἐὰν μὲν οὖν κατορθοῖ τισ, τιμήσεται καὶ πλέον ἕξει τῶν πολλῶν κατὰ τοῦτο·

ἂν δ’ ἀποτυγχάνῃ, σκήψεισ καὶ προφάσεισ ἐρεῖ; ἀλλ’ οὐ δίκαιον. οὐ γὰρ ἂν ἐξαρκέσειε τοῖσ ἀπολωλόσι συμμάχοισ οὐδὲ τοῖσ παισὶν αὐτῶν οὐδὲ ταῖσ γυναιξὶν οὐδὲ τοῖσ ἄλλοισ διὰ τὴν ἀβελτερίαν τὴν ἐμήν, ἵνα μὴ τὴν τούτου λέγω, τοιαῦτα πεπονθέναι· πολλοῦ γε καὶ δεῖ. ἀλλ’ ὅμωσ ὑμεῖσ ἄφετ’ Αἰσχίνῃ τὰ δεινὰ ταῦτα καὶ ὑπερβάλλοντα, ἂν δι’ εὐήθειαν ἢ δι’ ἄλλην ἄγνοιαν ἡντινοῦν λελυμασμένοσ φανῇ.

ἂν μέντοι διὰ πονηρίαν ἀργύριον λαβὼν καὶ δῶρα, καὶ τοῦτ’ ἐξελεγχθῇ σαφῶσ ὑπ’ αὐτῶν τῶν πεπραγμένων, μάλιστα μέν, εἰ οἱο͂́ν τ’, ἀποκτείνατε, εἰ δὲ μή, ζῶντα τοῖσ λοιποῖσ παράδειγμα ποιήσατε. σκοπεῖτε δὴ τὸν ὑπὲρ τούτων ἔλεγχον, ὡσ δίκαιοσ ἔσται, μεθ’ ὑμῶν. ἀνάγκη δή που τοὺσ λόγουσ τούτουσ Αἰσχίνην πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν τουτονί, τοὺσ περὶ τῶν Φωκέων καὶ τῶν Θεσπιῶν καὶ τῆσ Εὐβοίασ, εἴπερ μὴ πεπρακὼσ αὑτὸν ἑκὼν ἐξηπάτα, δυοῖν θάτερον, ἢ διαρρήδην ἀκούσανθ’ ὑποσχομένου Φιλίππου ὅτι πράξει ταῦτα καὶ ποιήσει, ἢ εἰ μὴ τοῦτο, γοητευθέντα καὶ φενακισθέντα τῇ περὶ τἄλλα φιλανθρωπίᾳ καὶ ταῦτ’ ἐλπίσαντα παρ’ αὐτοῦ.

οὐκ ἔνεστι τούτων οὐδὲ ἓν χωρίσ. ἐκ τοίνυν τούτων ἀμφοτέρων μάλιστα πάντων ἀνθρώπων μισεῖν αὐτῷ προσήκει Φίλιππον.

διὰ τί; ὅτι τὸ μὲν ἐκείνου μέροσ πάντ’ αὐτῷ γέγονεν τὰ δεινότατα καὶ τὰ αἴσχιστα. ὑμᾶσ ἐξηπάτηκεν, ἀδοξεῖ, δικαίωσ ἀπόλωλε, κρίνεται· καὶ εἴ γέ τι τῶν προσηκόντων ἐγίγνετο, ἐν εἰσαγγελίᾳ πάλαι ἂν ἦν· νῦν δὲ διὰ τὴν ὑμετέραν εὐήθειαν καὶ πραότητ’ εὐθύνασ δίδωσι, καὶ ταύτασ ὁπηνίκα βούλεται. ἔστιν οὖν ὅστισ ὑμῶν φωνὴν ἀκήκοεν Αἰσχίνου κατηγοροῦντοσ Φιλίππου; τί δ’; ἐξελέγχοντ’ ἢ λέγοντά τι τοῦτον ἑόρακεν; οὐδὲ εἷσ·

ἀλλὰ πάντεσ Ἀθηναῖοι πρότερον κατηγοροῦσι Φιλίππου, καὶ ὁ τυχὼν ἀεί, ὧν οὐδὲν οὐδεὶσ ἠδίκηται, ἰδίᾳ δήπου. ἐγὼ δ’ ἐκείνουσ τοὺσ λόγουσ ἐζήτουν παρὰ τούτου, εἴπερ μὴ πεπρακὼσ αὑτὸν ἦν, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐμοὶ μὲν χρήσασθ’ ὅ τι βούλεσθε· ἐπίστευσ’, ἐξηπατήθην, ἥμαρτον, ὁμολογῶ. τὸν δ’ ἄνθρωπον, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, φυλάττεσθε· ἄπιστοσ, γόησ, πονηρόσ. οὐχ ὁρᾶθ’ οἱᾶ πεποίηκεν ἐμέ; οἷ’ ἐξηπάτηκεν; τούτων οὐδέν’ ἀκούω τῶν λόγων, οὐδ’ ὑμεῖσ. διὰ τί;

ὅτι οὐ παρακρουσθεὶσ οὐδ’ ἐξαπατηθείσ, ἀλλὰ μισθώσασ αὑτὸν καὶ λαβὼν ἀργύριον ταῦτ’ εἶπε καὶ προὔδωκεν ἐκείνῳ, καὶ γέγονεν καλὸσ κἀγαθὸσ καὶ δίκαιοσ μισθωτὸσ ἐκείνῳ, πρεσβευτὴσ μέντοι καὶ πολίτησ ὑμῖν προδότησ καὶ τρίσ, οὐχ ἅπαξ, ἀπολωλέναι δίκαιοσ. οὐ τοίνυν ἐκ τούτων μόνον δῆλόσ ἐσθ’ ὅτι χρημάτων ἅπαντ’ εἶπεν ἐκεῖνα·

ἀλλ’ ἧκον ὡσ ὑμᾶσ ἔναγχοσ Θετταλοὶ καὶ Φιλίππου πρέσβεισ μετ’ αὐτῶν, ἀξιοῦντεσ ὑμᾶσ Φίλιππον Ἀμφικτύον’ εἶναι ψηφίσασθαι. τῷ προσῆκεν οὖν ἀντειπεῖν τούτοισ μάλιστα πάντων ἀνθρώπων; Αἰσχίνῃ τουτῳί. διὰ τί; ὅτι οἷσ οὗτοσ ἀπήγγειλε πρὸσ ὑμᾶσ, τούτοισ τἀναντί’ ἐποίησεν ἐκεῖνοσ. οὗτοσ μὲν γὰρ ἔφη Θεσπιὰσ καὶ Πλαταιὰσ αὐτὸν τειχιεῖν, καὶ τοὺσ μὲν Φωκέασ οὐκ ἀπολεῖν, τὴν δὲ Θηβαίων ὕβριν καταλύσειν·

ὁ δὲ τοὺσ μὲν Θηβαίουσ μείζουσ ἢ προσῆκε πεποίηκε, τοὺσ δὲ Φωκέασ ἄρδην ἀπολώλεκε, καὶ τὰσ μὲν Θεσπιὰσ καὶ Πλαταιὰσ οὐ τετείχικε, τὸν δ’ Ὀρχομενὸν καὶ τὴν Κορώνειαν προσεξηνδραπόδισται. πῶσ ἂν ἐναντιώτερα πράγμαθ’ ἑαυτοῖσ τούτων γένοιτο; οὐ τοίνυν ἀντεῖπεν, οὐδὲ διῆρε τὸ στόμα, οὐδ’ ἐφθέγξατ’ ἐναντίον οὐδέν. καὶ οὐχὶ τοῦτό πω δεινόν, τηλικοῦτον ὄν.

ἀλλὰ καὶ συνεῖπε μόνοσ τῶν ἐν τῇ πόλει πάντων ἀνθρώπων. καίτοι τοῦτό γ’ οὐδὲ Φιλοκράτησ ἐτόλμησε ποιῆσαι ὁ μιαρόσ, ἀλλ’ Αἰσχίνησ οὑτοσί. καὶ θορυβούντων ὑμῶν καὶ οὐκ ἐθελόντων ἀκούειν αὐτοῦ, καταβαίνων ἀπὸ τοῦ βήματοσ, ἐνδεικνύμενοσ τοῖσ πρέσβεσι τοῖσ παρὰ τοῦ Φιλίππου παροῦσι, πολλοὺσ ἔφη τοὺσ θορυβοῦντασ εἶναι, ὀλίγουσ δὲ τοὺσ στρατευομένουσ ὅταν δέῃ, μέμνησθε γὰρ δήπου, αὐτὸσ ὤν, οἶμαι, θαυμάσιοσ στρατιώτησ, ὦ Ζεῦ. ἔτι τοίνυν, εἰ μὲν μηδένα μηδὲν ἔχοντ’ εἴχομεν δεῖξαι τῶν πρέσβεων, μηδ’ ἦν ὥστ’ ἰδεῖν ἅπαντασ, βασάνουσ καὶ τὰ τοιαῦθ’ ὑπόλοιπον ἂν ἦν σκοπεῖν.

εἰ δὲ Φιλοκράτησ μὴ μόνον ὡμολόγει παρ’ ὑμῖν ἐν τῷ δήμῳ πολλάκισ, ἀλλὰ καὶ ἐδείκνυεν ὑμῖν, πυροπωλῶν, οἰκοδομῶν, βαδιεῖσθαι φάσκων κἂν μὴ χειροτονῆθ’ ὑμεῖσ, ξυληγῶν, τὸ χρυσίον καταλλαττόμενοσ φανερῶσ ἐπὶ ταῖσ τραπέζαισ, οὐκ ἔνι δήπου τοῦτον εἰπεῖν ὡσ οὐκ εἴληφε, τὸν αὐτὸν ὁμολογοῦντα καὶ δεικνύντα. ἔστιν οὖν οὕτω τισ ἀνθρώπων ἀνόητοσ ἢ κακοδαίμων, ὥσθ’ ἵνα λαμβάνῃ μὲν Φιλοκράτησ, ἀδοξῇ δ’ αὐτὸσ καὶ κινδυνεύῃ, ἐξὸν αὐτῷ μετὰ τῶν μηδὲν ἠδικηκότων ἐξετάζεσθαι, τούτοισ μὲν πολεμεῖν, πρὸσ δ’ ἐκεῖνον ἐλθὼν κρίνεσθαι βούλεται;

ἐγὼ μὲν οὐδέν’ οἶμαι. ἀλλὰ πάντα ταῦτ’, ἐὰν ὀρθῶσ σκοπῆτε, εὑρήσετε μεγάλ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ἐναργῆ σημεῖα τοῦ χρήματα τοῦτον ἔχειν. ὃ τοίνυν ὕστατον μὲν γέγονεν, οὐδενὸσ δ’ ἐστὶν ἔλαττον σημεῖον τοῦ πεπρακέναι τοῦτον ἑαυτὸν Φιλίππῳ, θεάσασθε.

ἴστε δήπου πρώην, ὅτ’ εἰσήγγελλεν Ὑπερείδησ Φιλοκράτην, ὅτι παρελθὼν ἐγὼ δυσχεραίνειν ἔφην ἕν τι τῆσ εἰσαγγελίασ, εἰ μόνοσ Φιλοκράτησ τοσούτων καὶ τοιούτων ἀδικημάτων αἴτιοσ γέγονεν, οἱ δ’ ἐννέα τῶν πρέσβεων μηδενόσ. καὶ οὐκ ἔφην τοῦθ’ οὕτωσ ἔχειν· οὐδαμοῦ γὰρ ἂν φανῆναι καθ’ αὑτὸν ἐκεῖνον, εἰ μὴ τοὺσ συναγωνιζομένουσ τούτων τινὰσ εἶχεν. ἵν’ οὖν μήτ’ ἀφῶ μήτ’ αἰτιάσωμαι μηδέν’, ἔφην, ἐγώ, ἀλλὰ τὸ πρᾶγμ’ αὐτὸ τοὺσ μὲν αἰτίουσ εὑρ́ῃ, τοὺσ δὲ μὴ μετεσχηκότασ ἀφῇ, ἀναστὰσ ὁ βουλόμενοσ καὶ παρελθὼν εἰσ ὑμᾶσ ἀποφηνάσθω μὴ μετέχειν μηδ’ ἀρέσκειν αὐτῷ τὰ ὑπὸ Φιλοκράτουσ πεπραγμένα.

καὶ τὸν τοῦτο ποιήσαντ’ ἀφίημ’ ἔγωγ’, ἔφην. ταῦτα μνημονεύεθ’, ὡσ ἐγᾦμαι. οὐ τοίνυν παρῆλθεν οὐδεὶσ οὐδ’ ἔδειξεν ἑαυτόν. καὶ τῶν μὲν ἄλλων ἔσθ’ ἑκάστῳ τισ πρόφασισ·

ὁ μὲν οὐχ ὑπεύθυνοσ ἦν, ὁ δ’ οὐχὶ παρῆν ἴσωσ, τῷ δὲ κηδεστήσ ἐστιν ἐκεῖνοσ· τούτῳ δ’ οὐδὲν τούτων. ἀλλ’ οὕτω καθάπαξ πέπρακεν ἑαυτὸν καὶ οὐκ ἐπὶ τοῖσ παρεληλυθόσιν μεμισθάρνηκεν μόνον, ἀλλὰ καὶ μετὰ ταῦτα δῆλόσ ἐστιν, ἄν περ ἐκφύγῃ νῦν, καθ’ ὑμῶν ὑπάρξων ἐκείνῳ, ὥσθ’ ἵνα μηδὲν ἐναντίον μηδὲ ῥῆμα πρόηται Φιλίππῳ οὐδ’ ἀφιέντων ἀφίεται, ἀλλ’ ἀδοξεῖν, κρίνεσθαι, πάσχειν ὁτιοῦν αἱρεῖται παρ’ ὑμῖν μᾶλλον ἢ Φιλίππῳ τι ποιῆσαι μὴ πρὸσ ἡδονήν. καίτοι τίσ ἡ κοινωνία, τίσ ἡ πολλὴ πρόνοι’ ὑπὲρ Φιλοκράτουσ αὕτη;

ὃσ εἰ τὰ κάλλιστα καὶ πάντα τὰ συμφέροντ’ ἐπεπρεσβεύκει, χρήματα δ’ ὡμολόγει λαβεῖν ἐκ τῆσ πρεσβείασ, ὥσπερ ὡμολόγει, τοῦτό γ’ αὐτὸ φυγεῖν καὶ διευλαβηθῆναι τῷ προῖκα πρεσβεύοντι προσῆκε, καὶ διαμαρτύρεσθαι τὸ καθ’ αὑτόν. οὐ τοίνυν πεποίηκε τοῦτ’ Αἰσχίνησ. ταῦτ’ οὐ φανέρ’, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι; ταῦτ’ οὐχὶ βοᾷ καὶ λέγει ὅτι χρήματ’ εἴληφεν Αἰσχίνησ καὶ πονηρόσ ἐστιν ἀργυρίου συνεχῶσ, οὐ δι’ ἀβελτερίαν οὐδὲ δι’ ἄγνοιαν, οὐδ’ ἀποτυγχάνων; καὶ τίσ μου καταμαρτυρεῖ, φήσει, δῶρα λαβεῖν;

τοῦτο γάρ ἐστι τὸ λαμπρόν. τὰ πράγματ’, Αἰσχίνη, ἅπερ πιστότατ’ ἐστὶν ἁπάντων, καὶ οὐκ ἔνεστ’ εἰπεῖν οὐδ’ αἰτιάσασθαι ὡσ ἢ πεπεισμέν’ ἢ χαριζόμενά τῴ ἐστι τοιαῦτα, ἀλλ’ οἱᾶ́περ αὐτὰ προδοὺσ καὶ διαφθείρασ σὺ πεποίηκασ, τοιαῦτ’ ἐξεταζόμενα φαίνεται. πρὸσ δὲ τοῖσ πράγμασιν αὐτὸσ αὐτίκα δὴ σὺ σαυτοῦ. ἀπόκριναι γὰρ δεῦρ’ ἀναστάσ μοι. οὐ γὰρ δὴ δι’ ἀπειρίαν γ’ οὐ φήσεισ ἔχειν ὅ τι εἴπῃσ· ὃσ γὰρ ἀγῶνασ καινοὺσ ὥσπερ δράματα, καὶ τούτουσ ἀμαρτύρουσ, πρὸσ διαμεμετρημένην τὴν ἡμέραν αἱρεῖσ διώκων, δῆλον ὅτι πάνδεινοσ εἶ τισ. πολλῶν τοίνυν καὶ δεινῶν ὄντων τῶν πεπραγμένων Αἰσχίνῃ τουτῳί, καὶ πολλὴν κακίαν ἐχόντων, ὡσ καὶ ὑμῖν οἰόμαι δοκεῖν, οὐδέν ἐστιν οὗ μέλλω λέγειν, ὡσ ἐγὼ κρίνω, δεινότερον, οὐδ’ ὅ τι μᾶλλον ἐπ’ αὐτοφώρῳ δεδωροδοκηκότ’ αὐτὸν καὶ πεπρακότα πάντ’ ἐξελέγξει.

ἐπειδὴ γὰρ ἀπεστέλλετ’ αὖθισ αὖ τὸ τρίτον τοὺσ πρέσβεισ ὡσ τὸν Φίλιππον, ἐπὶ ταῖσ καλαῖσ καὶ μεγάλαισ ἐλπίσι ταύταισ αἷσ οὗτοσ ὑπέσχητο, ἐχειροτονήσατε καὶ τοῦτον κἀμὲ καὶ τῶν ἄλλων τοὺσ πλείστουσ τοὺσ αὐτούσ. ἐγὼ μὲν δὴ παρελθὼν ἐξωμοσάμην εὐθέωσ, καὶ θορυβούντων τινῶν καὶ κελευόντων βαδίζειν οὐκ ἂν ἔφην ἐλθεῖν·

οὗτοσ δ’ ἐκεχειροτόνητο. ἐπειδὴ δ’ ἀνέστη μετὰ ταῦθ’ ἡ ἐκκλησία, συνελθόντεσ ἐβουλεύονθ’ οὗτοι τίν’ αὐτοῦ καταλείψουσιν. ἔτι γὰρ τῶν πραγμάτων ὄντων μετεώρων καὶ τοῦ μέλλοντοσ ἀδήλου, σύλλογοι καὶ λόγοι παντοδαποὶ κατὰ τὴν ἀγορὰν ἐγίγνοντο τότε· ἐφοβοῦντο δὴ μὴ σύγκλητοσ ἐκκλησία γένοιτ’ ἐξαίφνησ, εἶτ’ ἀκούσαντεσ ὑμεῖσ ἐμοῦ τἀληθῆ ψηφίσαισθέ τι τῶν δεόντων ὑπὲρ τῶν Φωκέων, καὶ τὰ πράγματ’ ἐκφύγοι τὸν Φίλιππον.

εἰ γὰρ ἐψηφίσασθε μόνον καὶ μικρὰν ὑπεφήνατ’ ἐλπίδ’ ἡντινοῦν αὐτοῖσ, ἐσώθησαν ἄν. οὐ γὰρ ἐνῆν, οὐκ ἐνῆν μὴ παρακρουσθέντων ὑμῶν μεῖναι Φιλίππῳ. οὔτε γὰρ σῖτοσ ἦν ἐν τῇ χώρᾳ, ἀσπόρῳ διὰ τὸν πόλεμον γεγονυίᾳ, οὔθ’ ἡ σιτοπομπία δυνατὴ τριήρων οὐσῶν ὑμετέρων ἐκεῖ καὶ τῆσ θαλάττησ κρατουσῶν, αἵ τε πόλεισ πολλαὶ καὶ χαλεπαὶ λαβεῖν αἱ τῶν Φωκέων, μὴ οὐ χρόνῳ καὶ πολιορκίᾳ· εἰ γὰρ ἐν ἡμέρᾳ πόλιν ᾕρει, δύο καὶ εἴκοσίν εἰσιν ἀριθμῷ. διὰ δὴ ταῦτα πάντα, ἵνα μηδὲν μετάθησθ’ ὧν ἐξηπάτησθε, τοῦτον αὐτοῦ κατέλιπον.

ἐξομόσασθαι μὲν δὴ μὴ μετ’ αἰτίασ τινὸσ δεινὸν ἦν καὶ ὑποψία μεγάλη· τί λέγεισ; ἐπὶ τηλικαῦτα καὶ τοιαῦτ’ ἀγαθὰ οὐχὶ βαδίζεισ ἀπαγγείλασ οὐδὲ πρεσβεύεισ; ἔδει δὲ μένειν. πῶσ οὖν; ἀρρωστεῖν προφασίζεται, καὶ λαβὼν Ἐξήκεστον τὸν ἰατρὸν ἁδελφὸσ αὐτοῦ καὶ προσελθὼν τῇ βουλῇ ἐξώμοσεν ἀρρωστεῖν τουτονὶ καὶ αὐτὸσ ἐχειροτονήθη. ‐ ἐπειδὴ ταῦτ’ ἦν καὶ τοιαύτη ταραχὴ καὶ τοιοῦτοσ θόρυβοσ περιειστήκει τὴν πόλιν, τηνικαῦθ’ ὁ σοφὸσ καὶ δεινὸσ οὗτοσ καὶ εὔφωνοσ, οὔτε βουλῆσ οὔτε δήμου χειροτονήσαντοσ αὐτόν, ᾤχετο πρεσβεύων ὡσ τὸν ταῦτα πεποιηκότα, οὔτε τὴν ἀρρωστίαν ἐφ’ ᾗ τότ’ ἐξωμόσαθ’ ὑπολογισάμενοσ, οὔθ’ ὅτι πρεσβευτὴσ ἄλλοσ ᾕρητ’ ἀνθ’ αὑτοῦ, οὔθ’ ὅτι τῶν τοιούτων ὁ νόμοσ θάνατον τὴν ζημίαν εἶναι κελεύει, οὔθ’ ὅτι πάνδεινόν ἐστιν ἀπηγγελκόθ’ ὡσ ἐπικεκήρυκται χρήματ’ αὐτῷ ἐν Θήβαισ, ἐπειδὴ Θηβαῖοι πρὸσ τῷ τὴν Βοιωτίαν ἅπασαν ἔχειν καὶ τῆσ Φωκέων χώρασ ἐγκρατεῖσ γεγόνασι, τηνικαῦτ’ εἰσ μέσασ τὰσ Θήβασ καὶ τὸ τῶν Θηβαίων στρατόπεδον βαδίζειν·

ἀλλ’ οὕτωσ ἔκφρων ἦν καὶ ὅλοσ πρὸσ τῷ λήμματι καὶ τῷ δωροδοκήματι ὥστε πάντα ταῦτ’ ἀνελὼν καὶ παριδὼν ᾤχετο.

καὶ τοιούτου τοῦ πράγματοσ ὄντοσ, ἔτι πολλῷ δεινότερ’ ἐστὶν ἃ ἐκεῖσ’ ἐλθὼν διεπράξατο.

ἁπάντων γὰρ ὑμῶν τουτωνὶ καὶ τῶν ἄλλων Ἀθηναίων οὕτω δεινὰ καὶ σχέτλι’ ἡγουμένων τοὺσ ταλαιπώρουσ πάσχειν Φωκέασ ὥστε μήτε τοὺσ ἐκ τῆσ βουλῆσ θεωροὺσ μήτε τοὺσ θεσμοθέτασ εἰσ τὰ Πύθια πέμψαι, ἀλλ’ ἀποστῆναι τῆσ πατρίου θεωρίασ, οὗτοσ εἰσ τἀπινίκια τῶν πραγμάτων καὶ τοῦ πολέμου, ἃ Θηβαῖοι καὶ Φίλιπποσ ἔθυον, εἱστιᾶτ’ ἐλθὼν καὶ σπονδῶν μετεῖχε καὶ εὐχῶν, ἃσ ἐπὶ τοῖσ τῶν συμμάχων τῶν ὑμετέρων τείχεσι καὶ χώρᾳ καὶ ὅπλοισ ἀπολωλόσιν ηὔχετ’ ἐκεῖνοσ, καὶ συνεστεφανοῦτο καὶ συνεπαιώνιζεν Φιλίππῳ καὶ φιλοτησίασ προὔπινεν. καὶ ταῦτ’ οὐκ ἔνεστιν ἐμοὶ μὲν οὕτω, τούτῳ δ’ ἄλλωσ πωσ εἰπεῖν·

ἀλλ’ ὑπὲρ μὲν τῆσ ἐξωμοσίασ ἐν τοῖσ κοινοῖσ τοῖσ ὑμετέροισ γράμμασιν ἐν τῷ μητρῴῳ ταῦτ’ ἐστίν, ἐφ’ οἷσ ὁ δημόσιοσ τέτακται, καὶ ψήφισμ’ ἄντικρυσ περὶ τούτου τοῦ ὀνόματοσ γέγραπται· ὑπὲρ δ’ ὧν ἐκεῖ διεπράξατο, οἱ συμπρεσβεύοντεσ καὶ παρόντεσ καταμαρτυρήσουσιν, οἵπερ ἐμοὶ ταῦτα διηγοῦντο· οὐ γὰρ ἔγωγ’ αὐτοῖσ συνεπρέσβευσα, ἀλλ’ ἐξωμοσάμην. καί μοι λέγε τὸ ψήφισμα καὶ τὰ γράμματα, καὶ τοὺσ μάρτυρασ κάλει.

ΨήφισμαΜάρτυρεσ τίνασ οὖν εὐχὰσ ὑπολαμβάνετ’ εὔχεσθαι τοῖσ θεοῖσ τὸν Φίλιππον, ὅτ’ ἔσπενδεν, ἢ τοὺσ Θηβαίουσ; ἆρ’ οὐ κράτοσ πολέμου καὶ νίκην αὑτοῖσ καὶ τοῖσ συμμάχοισ διδόναι, καὶ τἀναντία τοῖσ τῶν Φωκέων;

οὐκοῦν ταῦτα συνηύχεθ’ οὗτοσ καὶ κατηρᾶτο τῇ πατρίδι, ἃ νῦν εἰσ κεφαλὴν ὑμᾶσ αὐτῷ δεῖ τρέψαι. οὐκοῦν ᾤχετο μὲν παρὰ τὸν νόμον, ὃσ θάνατον κελεύει τούτων τὴν ζημίαν εἶναι·

ἐλθὼν δ’ ἐκεῖσε ἑτέρων θανάτων ἄξια ποιῶν πέφανται· τὰ δὲ πρόσθεν πεπραγμένα καὶ πεπρεσβευμέν’ ὑπὲρ τούτων ἀποκτείνειεν ἂν αὐτὸν δικαίωσ. σκοπεῖτε τοίνυν τί ἔσται τίμημα, ὃ ταύτην ἕξει τὴν ἀξίαν ὥστε τοσούτων πραγμάτων ἀξιόχρεων φαίνεσθαι. πῶσ γὰρ οὐκ αἰσχρόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δημοσίᾳ μὲν ἅπαντασ ὑμᾶσ καὶ ὅλον τὸν δῆμον πᾶσι τοῖσ πεπραγμένοισ ἐκ τῆσ εἰρήνησ ἐπιτιμᾶν, καὶ μήτε τῶν ἐν Ἀμφικτύοσι κοινωνεῖν ἐθέλειν, δυσκόλωσ τ’ ἔχειν καὶ ὑπόπτωσ πρὸσ τὸν Φίλιππον, ὡσ ἀσεβῶν καὶ δεινῶν ὄντων τῶν πεπραγμένων καὶ οὔτε δικαίων οὔθ’ ὑμῖν συμφερόντων, εἰσ δὲ τὸ δικαστήριον εἰσελθόντασ τὰσ ὑπὲρ τούτων εὐθύνασ δικάσοντασ, ὁρ́κον ὑπὲρ τῆσ πόλεωσ ὀμωμοκότασ, τὸν ἁπάντων τῶν κακῶν αἴτιον καὶ ὃν εἰλήφατ’ ἐπ’ αὐτοφώρῳ τοιαῦτα πεποιηκότα, τοῦτον ἀφεῖναι;

καὶ τίσ οὐ δικαίωσ ἂν ὑμῖν ἐγκαλέσειε τῶν ἄλλων πολιτῶν, μᾶλλον δ’ ἁπάντων τῶν Ἑλλήνων, ὁρῶν Φιλίππῳ μὲν ὑμᾶσ ὀργιζομένουσ, ὃσ ἐκ πολέμου ποιούμενοσ εἰρήνην παρὰ τῶν πωλούντων τὰσ πράξεισ ἐωνεῖτο, πρᾶγμα πολλὴν συγγνώμην ἔχον διαπραττόμενοσ, τουτονὶ δ’ ἀφιέντασ, ὃσ τὰ ὑμέτερ’ οὕτωσ αἰσχρῶσ ἀπέδοτο, τῶν νόμων τὰ ἔσχατα ταττόντων ἐπιτίμια, ἐάν τισ ταῦτα ποιῇ;

τάχα τοίνυν ἴσωσ καὶ τοιοῦτοσ ἥξει τισ λόγοσ παρὰ τούτων, ὡσ ἀρχὴ γενήσεται πρὸσ Φίλιππον ἔχθρασ, εἰ τῶν πρεσβευσάντων τὴν εἰρήνην καταψηφιεῖσθε.

ἐγὼ δ’, εἰ τοῦτ’ ἔστιν ἀληθέσ, οὐκ ἔχω σκοπούμενοσ εὑρεῖν ὅ τι μεῖζον τούτου κατηγορήσω. εἰ γὰρ ὁ τῆσ εἰρήνησ χρήματ’ ἀναλώσασ ὥστε τυχεῖν, οὗτοσ οὕτω γέγονεν φοβερὸσ καὶ μέγασ ὥστε τῶν ὁρ́κων καὶ τῶν δικαίων ἀμελήσαντασ ὑμᾶσ ἤδη τί Φιλίππῳ χαριεῖσθε σκοπεῖν, τί παθόντεσ ἂν οἱ τούτων αἴτιοι τὴν προσήκουσαν δίκην δεδωκότεσ εἰε͂ν; οὐ μὴν ἀλλ’ ὅτι καὶ φιλίασ ἀρχὴ συμφερούσησ ὑμῖν μᾶλλον ἐκ τῶν εἰκότων γενήσεται, καὶ τοῦτ’ οἰόμαι δείξειν.

εὖ γὰρ εἰδέναι χρὴ τοῦθ’ ὅτι οὐ καταφρονεῖ Φίλιπποσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῆσ πόλεωσ τῆσ ὑμετέρασ, οὐδ’ ἀχρηστοτέρουσ ὑμᾶσ νομίσασ Θηβαίων ἐκείνουσ εἵλετ’ ἀνθ’ ὑμῶν ἀλλ’ ὑπὸ τούτων ἐδιδάχθη καὶ ταῦτ’ ἤκουσεν, ἃ καὶ πρότερόν ποτ’ εἶπον ἐγὼ πρὸσ ὑμᾶσ ἐν τῷ δήμῳ καὶ τούτων οὐδεὶσ ἀντεῖπεν, ὡσ ὁ μὲν δῆμόσ ἐστιν ἀσταθμητότατον πρᾶγμα τῶν πάντων καὶ ἀσυνθετώτατον, ὥσπερ ἐν θαλάττῃ κῦμ’ ἀκατάστατον, ὡσ ἂν τύχῃ κινούμενον. ὁ μὲν ἦλθεν, ὁ δ’ ἀπῆλθεν·

μέλει δ’ οὐδενὶ τῶν κοινῶν, οὐδὲ μέμνηται. δεῖ δέ τινασ φίλουσ ὑπάρχειν τοὺσ ἕκαστα πράξοντασ ἐν ὑμῖν αὐτῷ καὶ διοικήσοντασ, οἱο͂ν αὐτὸσ δή· κἄνπερ αὐτῷ τοῦτο κατασκευασθῇ, πᾶν ὅ τι ἂν βούληται παρ’ ὑμῖν ῥᾳδίωσ διαπράξεται. εἰ μὲν οὖν ἤκουσεν, οἶμαι, τοὺσ τότε ταῦτα πρὸσ αὐτὸν εἰπόντασ παραχρῆμα, ὡσ δεῦρ’ ἐπανῆλθον, ἀποτετυμπανισμένουσ, ἐποίησεν ἂν ταὐτὸ τῷ βασιλεῖ.

τί δ’ ἦν ὃ ἐκεῖνοσ ἐποίησεν; ἐξαπατηθεὶσ ὑπὸ Τιμαγόρου καὶ τετταράκοντα τάλαντα, ὡσ λέγεται, δεδωκὼσ αὐτῷ, ἐπειδὴ παρ’ ὑμῖν ἐπύθετ’ αὐτὸν τεθνεῶτα καὶ οὐδὲ τοῦ ζῆν ὄντα κύριον αὑτῷ βεβαιῶσαι, μή τί γ’ ἃ ἐκείνῳ τόθ’ ὑπέσχετο πρᾶξαι, ἔγνω τὴν τιμὴν οὐχὶ τῷ κυρίῳ τῶν πραγμάτων δεδωκώσ. καὶ γάρ τοι πρῶτον μὲν Ἀμφίπολιν πάλιν ὑμετέραν δούλην κατέπεμψεν, ἣν τότε σύμμαχον αὑτοῦ καὶ φίλην ἔγραψεν· εἶτ’ οὐδενὶ πώποτ’ ἔδωκε χρήματα τοῦ λοιποῦ. ταὐτὸ τοίνυν τοῦτ’ ἂν ἐποίησε Φίλιπποσ, εἴ τινα τούτων εἶδε δίκην δόντα, καὶ νῦν, ἂν ἴδῃ, ποιήσει.

ἐπειδὰν δ’ ἀκούῃ λέγοντασ, εὐδοκιμοῦντασ ἐν ὑμῖν, ἑτέρουσ κρίνοντασ, τί καὶ ποιήσῃ; ζητῇ πόλλ’ ἀναλίσκειν, ἐξὸν ἐλάττω, καὶ πάντασ θεραπεύειν βούληται, δύ’ ἢ τρεῖσ ἐξόν; μαίνοιτο μέντἄν. οὐδὲ γὰρ τὴν τῶν Θηβαίων πόλιν εἵλετο δημοσίᾳ ποιεῖν ὁ Φίλιπποσ εὖ, πολλοῦ γε καὶ δεῖ, ἀλλ’ ὑπὸ τῶν πρέσβεων ἐπείσθη. ὃν δὲ τρόπον, φράσω πρὸσ ὑμᾶσ ἐγώ.

ἦλθον ὡσ αὐτὸν πρέσβεισ ἐκ Θηβῶν ὅτε περ καὶ παρ’ ὑμῶν ἡμεῖσ ἦμεν ἐκεῖ. τούτοισ χρήματ’ ἐκεῖνοσ ἐβούλετο δοῦναι, καὶ πάνυ γ’, ὡσ ἔφασαν, πολλά. οὐκ ἐδέξαντ’ οὐδ’ ἔλαβον ταῦθ’ οἱ τῶν Θηβαίων πρέσβεισ. μετὰ ταῦτ’ ἐν θυσίᾳ τινὶ καὶ δείπνῳ πίνων καὶ φιλανθρωπευόμενοσ πρὸσ αὐτοὺσ ὁ Φίλιπποσ ἄλλα τε δὴ πολλά, οἱο͂ν αἰχμάλωτα καὶ τοιαῦτα, καὶ τελευτῶν ἐκπώματ’ ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ προὔπινεν αὐτοῖσ. πάντα ταῦτ’ ἐκεῖνοι διεωθοῦντο καὶ οὐδαμῇ προί̈ενθ’ αὑτούσ. τελευτῶν δὲ Φίλων, εἷσ τῶν πρέσβεων, εἶπεν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, λόγον οὐχ ὑπὲρ Θηβαίων ἀλλ’ ὑπὲρ ὑμῶν ἄξιον εἰρῆσθαι.

ἔφη γὰρ τὸν Φίλιππον ὁρῶν καὶ μεγαλοψύχωσ καὶ φιλανθρώπωσ ἔχοντα πρὸσ αὐτοὺσ ἥδεσθαι καὶ χαίρειν· αὐτοὶ μὲν οὖν ὑπάρχειν αὐτῷ φίλοι καὶ ξένοι καὶ ἄνευ τῶν δώρων τούτων, εἰσ δὲ τὰ τῆσ πόλεωσ πράγματ’, ἐν οἷσ ἦν τότε, τὴν φιλανθρωπίαν αὐτὸν ἠξίουν ταύτην προσθέντ’ ἄξιόν τι καὶ αὑτοῦ καὶ τῶν Θηβαίων πρᾶξαι, καὶ ὅλην τε τὴν πόλιν οὕτω καὶ σφεῖσ ὡμολόγουν ὑπάρξειν αὐτῷ. καὶ γάρ τοι σκέψασθε τί τοῖσ Θηβαίοισ γέγονεν ἐκ τούτων καὶ τί συμβέβηκε, καὶ θεάσασθ’ ἐπ’ αὐτῆσ τῆσ ἀληθείασ ἡλίκον ἐστὶ τὸ μὴ πωλεῖν τὰ τῆσ πόλεωσ.

πρῶτον μὲν τοίνυν εἰρήνη γέγονεν αὐτοῖσ πονοῦσι καὶ ταλαιπωρουμένοισ ἤδη τῷ πολέμῳ καὶ ἡττωμένοισ, εἶτα τῶν ἐχθρῶν Φωκέων ἄρδην ὄλεθροσ καὶ ὅλων τῶν τειχῶν καὶ τῶν πόλεων ἀναίρεσισ. ἆρα καὶ μόνα ταῦτα; οὐ μὰ Δί’, ἀλλ’ ἔτι πρὸσ τούτοισ Ὀρχομενόσ, Κορώνεια, Κορσιά, τὸ Τιλφωσαῖον, τῆσ τῶν Φωκέων χώρασ ὁπόσην βούλονται. τοῖσ μὲν δὴ Θηβαίοισ ταῦτ’ ἐκ τῆσ εἰρήνησ γέγονεν, ὧν οὐδ’ ἂν εὔξαιντο δήπου μείζονα·

τοῖσ δὲ πρέσβεσι τοῖσ τῶν Θηβαίων τί; οὐδὲν πλὴν τὸ τούτων αἰτίοισ γεγενῆσθαι τῇ πατρίδι· τοῦτο δὲ καλόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ σεμνὸν εἰσ ἀρετῆσ λόγον καὶ δόξησ, ἣν οὗτοι χρημάτων ἀπέδοντο. ἀντιθῶμεν δὴ τί τῇ τῶν Ἀθηναίων πόλει γέγονεν ἐκ τῆσ εἰρήνησ, καὶ τί τοῖσ πρέσβεσι τοῖσ τῶν Ἀθηναίων, καὶ θεωρεῖτ’ εἰ παραπλήσια τῇ πόλει καὶ τούτοισ αὐτοῖσ. τῇ πόλει μὲν τοίνυν ἀφεστηκέναι μὲν ἁπάντων καὶ τῶν κτημάτων καὶ τῶν συμμάχων, ὀμωμοκέναι δὲ Φιλίππῳ, κἂν ἄλλοσ τισ ἰῄ ποτ’ ἐπ’ αὐτὰ βουλόμενοσ σῴζειν, ὑμᾶσ κωλύσειν καὶ τὸν μὲν ὑμῖν βουλόμενον παραδοῦναι ἐχθρὸν ἡγήσεσθαι καὶ πολέμιον, τὸν δ’ ἀπεστερηκότα σύμμαχον καὶ φίλον.

ταῦτα γάρ ἐσθ’ ἃ συνεῖπε μὲν Αἰσχίνησ οὑτοσί, ἔγραψε δ’ ὁ τούτου συνεργὸσ Φιλοκράτησ·

καὶ κρατοῦντοσ ἐμοῦ τὴν προτέραν ἡμέραν, καὶ πεπεικότοσ ὑμᾶσ τὸ τῶν συμμάχων δόγμα κυρῶσαι καὶ καλέσαι τοὺσ πρέσβεισ τοὺσ τοῦ Φιλίππου, ἐκκρούσασ οὗτοσ εἰσ τὴν ὑστεραίαν τὴν Φιλοκράτουσ γνώμην ἔπεισεν ἑλέσθαι, ἐν ᾗ καὶ ταῦτα καὶ πόλλ’ ἄλλ’ ἔτι τούτων δεινότερ’ ἐστὶ γεγραμμένα. τῇ μὲν δὴ πόλει ταῦτ’ ἐκ τῆσ εἰρήνησ γέγονεν, ὧν οὐδ’ εὑρεῖν αἰσχίω ῥᾴδιον·

τοῖσ δὲ πρέσβεσιν τί τοῖσ ταῦτα πράξασιν; τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ πάνθ’, ὅσ’ ἑοράκαθ’ ὑμεῖσ, οἰκίασ, ξύλα, πυρούσ, ἀλλ’ ἐν τῇ τῶν ἀπολωλότων συμμάχων χώρᾳ κτήματα καὶ γεωργίαι παμπληθεῖσ, Φιλοκράτει μὲν τάλαντον ἔχουσαι πρόσοδον, τούτῳ δὲ Αἰσχίνῃ τριάκοντα μνᾶσ. καίτοι πῶσ οὐ δεινόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ σχέτλιον τὰσ τῶν ὑμετέρων συμμάχων συμφορὰσ προσόδουσ τοῖσ πρέσβεσι τοῖσ ὑμετέροισ γεγενῆσθαι, καὶ τὴν αὐτὴν εἰρήνην τῇ μὲν ἐκπεμψάσῃ πόλει τῶν μὲν συμμάχων ὄλεθρον, τῶν δὲ κτημάτων ἀπόστασιν, ἀντὶ δὲ δόξησ αἰσχύνην γεγενῆσθαι, τῶν δὲ πρέσβεων τοῖσ κατὰ τῆσ πόλεωσ ταῦτα πράξασι προσόδουσ, εὐπορίασ, κτήματα, πλοῦτον ἀντὶ τῶν ἐσχάτων ἀποριῶν εἰργάσθαι;

ἀλλὰ μὴν ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι τοὺσ Ὀλυνθίουσ μάρτυρασ. Μάρτυρεσ οὐ τοίνυν θαυμάσαιμ’ ἂν εἰ καὶ τοιοῦτό τι τολμήσει λέγειν, ὡσ οὐκ ἦν καλὴν οὐδ’ οἱάν ἠξίουν ἐγὼ τὴν εἰρήνην ποιήσασθαι, κακῶσ τῷ πολέμῳ τῶν στρατηγῶν κεχρημένων. ἂν δὴ ταῦτα λέγῃ, πρὸσ θεῶν ἐρωτήσατ’ αὐτὸν μεμνημένοι, πότερ’ ἐξ ἑτέρασ ᾤχετο πρεσβεύων πόλεωσ ἢ ταύτησ αὐτῆσ.

εἰ μὲν γὰρ ἐξ ἑτέρασ, ἣν κεκρατηκέναι τε τῷ πολέμῳ φήσει καὶ χρηστοὺσ ἔχειν στρατηγούσ, εἰκότωσ χρήματ’ εἴληφεν· εἰ δ’ ἐκ ταύτησ αὐτῆσ, τίνοσ εἵνεκ’ ἐφ’ οἷσ ἡ πέμψασα πόλισ τῶν αὑτῆσ ἀπέστη, ἐπὶ τούτοισ οὗτοσ δωρειὰσ προσλαβὼν φαίνεται; τῶν γὰρ αὐτῶν ἔδει τήν τε πέμψασαν πόλιν τυγχάνειν καὶ τοὺσ ἐκ ταύτησ πρέσβεισ, εἴπερ τι τῶν δικαίων ἐγίγνετο. ἔτι τοίνυν κἀκεῖνο σκέψασθ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί.

πότερ’ οἰέσθε πλέον Φωκέασ Θηβαίων ἢ Φίλιππον ὑμῶν κρατεῖν τῷ πολέμῳ; ἐγὼ μὲν γὰρ εὖ οἶδ’ ὅτι Φωκεῖσ Θηβαίων. εἶχόν γ’ Ὀρχομενὸν καὶ Κορώνειαν καὶ τὸ Τιλφωσαῖον, καὶ τοὺσ ἐν Νέωσιν ἀπειλήφεσαν αὐτῶν, καὶ ἑβδομήκοντα καὶ διακοσίουσ ἀπεκτόνεσαν ἐπὶ τῷ Ἡδυλείῳ, καὶ τρόπαιον εἱστήκει, καὶ ἱπποκράτουν, καὶ κακῶν Ἰλιὰσ περιειστήκει Θηβαίουσ. ὑμῖν δὲ τοιοῦτο μὲν οὐδὲν οὔτ’ ἦν μήτε γένοιτο τοῦ λοιποῦ, τοῦτο δ’ ἦν τὸ δεινότατον τοῦ πρὸσ Φίλιππον πολέμου·

οὐκ ἐδύνασθε κακῶσ ἡλίκ’ ἐβούλεσθε ποιεῖν ἐκεῖνον· τοῦ δὲ μὴ πάσχειν αὐτοὶ πᾶσαν ἄδειαν ἤγετε. τί ποτ’ οὖν ἐκ τῆσ αὐτῆσ εἰρήνησ τοῖσ μὲν Θηβαίοισ, τοῖσ τοσοῦτο κρατουμένοισ τῷ πολέμῳ, καὶ τὰ ἑαυτῶν κομίσασθαι καὶ τὰ τῶν ἐχθρῶν προσλαβεῖν γέγονε, τοῖσ δ’ Ἀθηναίοισ ὑμῖν, καὶ ἃ τῷ πολέμῳ διεσῴζετο, ταῦτ’ ἐπὶ τῆσ εἰρήνησ ἀπολωλεκέναι; ὅτι τἀκείνων μὲν οὐκ ἀπέδονθ’ οἱ πρέσβεισ, τὰ δ’ ὑμέτερ’ οὗτοι πεπράκασιν. ἀλλὰ νὴ Δία τοὺσ συμμάχουσ ἀπειρηκέναι φήσει τῷ πολέμῳ. . . . . ὅτι γὰρ ταῦθ’ οὕτω πέπρακται, καὶ ἐκ τῶν ἐπιλοίπων ἔτι μᾶλλον εἴσεσθε. ἐπειδὴ γὰρ ἡ μὲν εἰρήνη τέλοσ εἶχεν αὕτη, ἡ τοῦ Φιλοκράτουσ, ᾗ συνεῖπεν οὗτοσ, οἱ δὲ πρέσβεισ ἀπήρκεσαν οἱ τοῦ Φιλίππου λαβόντεσ τοὺσ ὁρ́κουσ καὶ μέχρι τούτου γ’ οὐδὲν ἀνήκεστον ἦν τῶν πεπραγμένων, ἀλλ’ αἰσχρὰ μὲν ἡ εἰρήνη καὶ ἀναξία τῆσ πόλεωσ, ἀντὶ δὲ τούτων δὴ τὰ θαυμάσι’ ἀγάθ’ ἡμῖν ἔμελλεν ἔσεσθαι, ἠξίουν ὑμᾶσ ἐγὼ καὶ τούτοισ ἔλεγον πλεῖν τὴν ταχίστην ἐφ’ Ἑλλησπόντου, καὶ μὴ προέσθαι μηδ’ ἐᾶσαι κατασχεῖν Φίλιππον μηδὲν ἐν τῷ μεταξὺ χρόνῳ τῶν ἐκεῖ χωρίων.

ᾔδειν γὰρ ἀκριβῶσ ὅτι πάνθ’ ὅσ’ ἂν ἐκ πολέμου γιγνομένησ εἰρήνησ προεθῇ, ταῦτα τοῖσ ἀμελήσασιν ἀπόλλυται·

οὐδεὶσ γὰρ πώποθ’ ὑπὲρ τῶν ὅλων πεισθεὶσ εἰρήνην ἄγειν ὑπὲρ τῶν ἐγκαταλειφθέντων ἐξ ἀρχῆσ ἠθέλησεν πολεμεῖν, ἀλλὰ ταῦθ’ οἱ προλαβόντεσ ἔχουσιν. χωρὶσ δὲ τούτων δυοῖν χρησίμοιν οὐ διαμαρτήσεσθαι τὴν πόλιν ἡγούμην πλευσάντων ἡμῶν· ἢ γὰρ παρόντων καὶ κατὰ τὸ ψήφισμ’ αὐτὸν ἐξορκωσάντων, ἃ μὲν εἰλήφει τῆσ πόλεωσ, ἀποδώσειν, τῶν δὲ λοιπῶν ἀφέξεσθαι, ἢ μὴ ποιοῦντοσ ταῦτα ἀπαγγελεῖν ἡμᾶσ εὐθέωσ δεῦρο, ὥστ’ ἐν ἐκείνοισ τοῖσ πόρρω καὶ ἐλάττοσι τὴν πλεονεξίαν καὶ τὴν ἀπιστίαν ἰδόντασ ὑμᾶσ περὶ τῶνδε τῶν ἐγγὺσ καὶ μειζόνων, λέγω δὲ Φωκέων καὶ Πυλῶν, οὐ προήσεσθαι· μὴ προλαβόντοσ δ’ ἐκείνου ταῦτα μηδ’ ὑμῶν ἐξαπατηθέντων ἅπαντ’ ἐν ἀσφαλεῖ τὰ πράγμαθ’ ὑμῖν ἔσεσθαι, καὶ παρ’ ἑκόντοσ ὑπάρξειν αὐτοῦ τὰ δίκαια.

καὶ ταῦτ’ εἰκότωσ οὕτωσ ὑπελάμβανον ἕξειν.

εἰ γὰρ ἦσαν, ὡσ ἦσαν τότε, Φωκεῖσ σῷοι καὶ Πύλασ εἶχον, ἐκεῖνοσ μὲν οὐδὲν ἂν ὑμῖν εἶχ’ ἀνατείνασθαι φοβερόν, δι’ ὃ τῶν δικαίων ἄν τι παρείδετε· οὔτε γὰρ κατὰ γῆν παρελθὼν οὔτε ναυσὶ κρατήσασ εἰσ τὴν Ἀττικὴν ἥξειν ἔμελλεν· ὑμεῖσ δ’ ἐκείνου παραχρῆμα, εἰ μὴ τὰ δίκαια ποιοίη, κλείσειν τὰ ἐμπόρια, καὶ χρημάτων τ’ ἐν σπάνει καὶ τῶν ἄλλων ἐν πολιορκίᾳ πάλιν αὐτὸν καταστήσειν, ὥστ’ ἐκεῖνοσ ὁ δουλεύσων ἔμελλεν ἔσεσθαι τοῖσ ἀπὸ τῆσ εἰρήνησ λυσιτελοῦσιν, οὐχ ὑμεῖσ. καὶ ταῦθ’ ὅτι οὐκ ἐπὶ τοῖσ συμβεβηκόσι νῦν πλάττομαι καὶ προσποιοῦμαι, ἀλλὰ τότ’ εὐθὺσ ἐγνώκειν καὶ προεωρώμην ὑπὲρ ὑμῶν καὶ τούτοισ ἔλεγον, ἐκεῖθεν εἴσεσθε.

ἐπειδὴ γὰρ ἐκκλησία μὲν οὐκέτ’ ἦν ὑπόλοιποσ οὐδεμία διὰ τὸ προκατακεχρῆσθαι, οὗτοι δ’ οὐκ ἀπῇσαν, ἀλλ’ αὐτοῦ διέτριβον, γράφω ψήφισμα βουλεύων, τὴν βουλὴν ποιήσαντοσ τοῦ δήμου κυρίαν, ἀπιέναι τοὺσ πρέσβεισ τὴν ταχίστην, τὸν δὲ στρατηγὸν Πρόξενον κομίζειν αὐτοὺσ ἐπὶ τοὺσ τόπουσ ἐν οἷσ ἂν ὄντα Φίλιππον πυνθάνηται, γράψασ ὥσπερ νῦν λέγω, τοῖσ ῥήμασιν οὕτωσ ἄντικρυσ. Καί μοι λέγε τοῦτο τὸ ψήφὶσμα λαβών. Ψήφισμα ἐνθένδε μὲν τοίνυν αὐτοὺσ ἐξήγαγον οὕτωσ ἄκοντασ, ὡσ καθαρῶσ οἷσ μετὰ ταῦτ’ ἐποίουν εἴσεσθε. ἐπειδὴ δ’ ἀφικόμεθ’ εἰσ Ὠρεὸν καὶ συνεμείξαμεν τῷ Προξένῳ, ἀμελήσαντεσ οὗτοι τοῦ πλεῖν καὶ τὰ προστεταγμένα πράττειν ἐπορεύοντο κύκλῳ, καὶ πρὶν εἰσ Μακεδονίαν ἐλθεῖν, τρεῖσ καὶ εἴκοσιν ἡμέρασ ἀνηλώσαμεν·

τὰσ δ’ ἄλλασ πάσασ καθήμεθ’ ἐν Πέλλῃ, πρὶν Φίλιππον ἐλθεῖν, σὺν αἷσ ἐπορεύθημεν ὁμοῦ πεντήκονθ’ ὅλασ. ἐν δὲ τούτῳ Δορίσκον, Θρᾴκην, τἀπὶ τειχῶν, Ιἑρὸν ὄροσ, πάντα τὰ πράγματα, ἐν εἰρήνῃ καὶ σπονδαῖσ ᾕρει καὶ διῳκεῖθ’ ὁ Φίλιπποσ, πολλὰ λέγοντοσ ἐμοῦ καὶ θρυλοῦντοσ ἀεί, τὸ μὲν πρῶτον ὡσ ἂν εἰσ κοινὸν γνώμην ἀποφαινομένου, μετὰ ταῦτα δ’ ὡσ ἀγνοοῦντασ διδάσκοντοσ, τελευτῶντοσ δ’ ὡσ ἂν πρὸσ πεπρακότασ αὑτοὺσ καὶ ἀνοσιωτάτουσ ἀνθρώπουσ οὐδὲν ὑποστελλομένου.

ὁ δὲ τούτοισ ἀντιλέγων φανερῶσ καὶ ἅπασιν ἐναντιούμενοσ οἷσ ἔλεγον μὲν ἐγώ, ἐψήφιστο δ’ ὑφ’ ὑμῶν, οὗτοσ ἦν.

εἰ δὲ καὶ πᾶσιν ἤρεσκε ταῦτα τοῖσ ἄλλοισ πρέσβεσιν, αὐτίκ’ εἴσεσθε. ἐγὼ μὲν γὰρ οὐδέν πω λέγω περὶ οὐδενὸσ οὐδ’ αἰτιῶμαι, οὐδ’ ἀναγκασθέντ’ αὐτῶν οὐδένα δεῖ δοκεῖν χρηστὸν εἶναι τήμερον, ἀλλὰ δι’ αὑτὸν καὶ τὸ μὴ κεκοινωνηκέναι τῶν ἀδικημάτων. ὅτι μὲν γὰρ αἰσχρὰ καὶ δεινὰ καὶ οὐ προῖκα τὰ πεπραγμένα, πάντεσ ὑμεῖσ ἑοράκατε· οἵτινεσ δ’ οἱ τούτων μετεσχηκότεσ, αὐτὸ δηλώσει. ἀλλὰ νὴ Δί’ ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ τοὺσ ὁρ́κουσ ἔλαβον παρὰ τῶν συμμάχων, ἢ τἄλλ’ ἃ προσῆκεν ἐποίησαν.

πολλοῦ γε καὶ δεῖ, ἀλλὰ τρεῖσ μῆνασ ὅλουσ ἀποδημήσαντεσ καὶ χιλίασ λαβόντεσ δραχμὰσ ἐφόδιον παρ’ ὑμῶν, παρ’ οὐδεμιᾶσ πόλεωσ, οὔθ’ ὅτ’ ἐκεῖσ’ ἐπορεύοντο οὔθ’ ὅτ’ ἐκεῖθεν δεῦρο, τοὺσ ὁρ́κουσ ἔλαβον, ἀλλ’ ἐν τῷ πανδοκείῳ τῷ πρὸ τοῦ Διοσκορείου εἴ τισ ὑμῶν εἰσ Φερὰσ ἀφῖκται, οἶδ’ ὃ λέγω, ἐνταῦθ’ ἐγίγνονθ’ οἱ ὁρ́κοι, ὅτε δεῦρ’ ἤδη τὸ στράτευμ’ ἄγων ἐβάδιζε Φίλιπποσ, αἰσχρῶσ, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ ἀναξίωσ ὑμῶν. καίτοι τοῦτο Φίλιπποσ ἁπάντων ἂν ἐτιμήσατο πλείστου τοῦτον τὸν τρόπον πραχθῆναι.

τήν τε γὰρ εἰρήνην οὐχὶ δυνηθέντων ὡσ ἐπεχείρησαν οὗτοι, πλὴν Ἁλέων καὶ Φωκέων, γράψαι, ἀλλ’ ἀναγκασθέντοσ ὑφ’ ὑμῶν τοῦ Φιλοκράτουσ ταῦτ’ ἀπαλεῖψαι, γράψαι δ’ ἄντικρυσ, Ἀθηναίουσ καὶ τοὺσ Ἀθηναίων συμμάχουσ, οὐκ ἐβούλετο τοῦτον ὀμωμοκέναι τὸν ὁρ́κον οὐδένα τῶν αὑτοῦ συμμάχων οὐ γὰρ αὐτῷ συστρατεύσειν ἐφ’ ἃ νῦν ἔχει τῶν ὑμετέρων ἔμελλον, ἀλλ’ ἕξειν πρόφασιν τοὺσ ὁρ́κουσ, οὔτε μάρτυρασ γενέσθαι τῶν ὑποσχέσεων, ἐφ’ αἷσ εὑρίσκετο τὴν εἰρήνην, οὐδὲ τοῦτο δειχθῆναι πᾶσιν, ὅτι οὐκ ἄρ’ ἡ πόλισ ἡ τῶν Ἀθηναίων ἥττητο τῷ πολέμῳ, ἀλλὰ Φίλιππόσ ἐστιν ὁ τῆσ εἰρήνησ ἐπιθυμῶν καὶ ὁ πόλλ’ ὑπισχνούμενοσ τοῖσ Ἀθηναίοισ ἂν τύχῃ τῆσ εἰρήνησ. ἵνα δὴ μὴ γένοιτο ταῦθ’ ἃ λέγω φανερά, διὰ ταῦτ’ οὐδαμόσ’ ᾤετο δεῖν τούτουσ βαδίζειν.

οὗτοι δ’ ἐχαρίζοντο πάντα, ἐνδεικνύμενοι καὶ ὑπερκολακεύοντεσ ἐκεῖνον. καίτοι ταῦθ’ ὅταν ἐξελέγχωνται πάντα, τοὺσ χρόνουσ ἀνηλωκότεσ, τἀν Θρᾴκῃ προειμένοι, μηδὲν ὧν ἐψηφίσασθε πεποιηκότεσ μηδ’ ὧν συμφέρον ἦν, τὰ ψευδῆ δεῦρ’ ἀπηγγελκότεσ, πῶσ ἔνεστι παρ’ εὖ φρονοῦσι δικασταῖσ καὶ βουλομένοισ εὐορκεῖν τούτῳ σῴζεσθαι;

ἀλλὰ μὴν ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, λέγε πρῶτον μὲν τὸ ψήφισμα, ὡσ ὁρκοῦν προσῆκεν ἡμῖν, εἶτα τὴν ἐπιστολὴν τὴν τοῦ Φιλίππου, εἶτα τὸ Φιλοκράτουσ ψήφισμα καὶ τὸ τοῦ δήμου. ΨήφισμαἘπιστολήΨηφίσματα καὶ μὴν ὅτι τὸν Φίλιππον ἐν Ἑλλησπόντῳ κατελάβομεν ἄν, εἴ τισ ἐπείθετό μοι καὶ τὰ προστεταγμέν’ ὑφ’ ὑμῶν ἐποίει κατὰ τὰ ψηφίσματα, κάλει τοὺσ ἐκεῖ παρόντασ μάρτυρασ. Μάρτυρεσ λέγε δὴ καὶ τὴν ἑτέραν μαρτυρίαν, ἃ πρὸσ Εὐκλείδην ὕστερον ἐλθόντα τουτονὶ ἀπεκρίνατο Φίλιπποσ.

Μαρτυρία ὅτι τοίνυν οὐδ’ ἄρνησίσ ἐστιν αὐτοῖσ τὸ μὴ ταῦθ’ ὑπὲρ Φιλίππου πράττειν, ἀκούσατέ μου.

ὅτε γὰρ τὴν προτέραν ἀπῄρομεν πρεσβείαν τὴν περὶ τῆσ εἰρήνησ, κήρυχ’ ὑμεῖσ προαπεστείλαθ’ ὅστισ ἡμῖν σπείσεται.

τότε μὲν τοίνυν, ὡσ τάχιστ’ εἰσ Ὠρεὸν ἦλθον, οὐκ ἀνέμειναν τὸν κήρυκα οὐδ’ ἐνεποίησαν χρόνον οὐδένα, Ἅλου δὲ πολιορκουμένου διέπλευσαν εἰσ τοῦτον, καὶ πάλιν ἐντεῦθεν πρὸσ Παρμενίωνα τὸν πολιορκοῦντ’ ἐξελθόντεσ ἀπῆραν διὰ τοῦ πολεμίου στρατεύματοσ εἰσ Παγασάσ, καὶ προϊόντεσ ἀπήντων ἐν Λαρίσῃ τῷ κήρυκι· τοσαύτῃ σπουδῇ καὶ προθυμίᾳ τότ’ ἐχώρουν. ἐπειδὴ δ’ εἰρήνη μὲν ἦν, ἅπασα δ’ ἀσφάλει’ ἰέναι καὶ πρόσταγμα παρ’ ὑμῶν σπεύδειν, τηνικαῦτ’ οὔτ’ ἐπείγεσθαι βαδίζουσιν οὔτε πλεῖν αὐτοῖσ ἐπῄει.

τί δήποτε; ὅτι τότε μὲν τὸ τὴν εἰρήνην ὡσ τάχιστα γενέσθαι, τοῦτ’ ἦν ὑπὲρ Φιλίππου, νῦν δὲ τὸ ὡσ πλεῖστον τὸν μεταξὺ χρόνον διατριφθῆναι τοῦ τοὺσ ὁρ́κουσ ἀπολαβεῖν. ἀλλὰ μὴν ὅτι καὶ ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, λαβέ μοι καὶ ταύτην τὴν μαρτυρίαν.

ἔστιν οὖν ὅπωσ ἂν μᾶλλον ἄνθρωποι πάνθ’ ὑπὲρ Φιλίππου πράττοντεσ ἐξελεγχθεῖεν, ἢ τὴν αὐτὴν ὁδὸν ἡνίκα μὲν σπεύδειν ὑπὲρ ὑμῶν ἔδει καθήμενοι, ὅτε δ’ οὐδὲ βαδίζειν προσῆκε πρὶν ἐλθεῖν τὸν κήρυκα ἐπειγόμενοι;

ὃν τοίνυν χρόνον ἦμεν ἐκεῖ καὶ καθήμεθ’ ἐν Πέλλῃ, σκέψασθε τί πράττειν ἕκαστοσ ἡμῶν προείλετο.

ἐγὼ μὲν τοίνυν τοὺσ αἰχμαλώτουσ ἀνασῴζειν καὶ ζητεῖν, καὶ παρ’ ἐμαυτοῦ τε χρήματ’ ἀναλίσκειν καὶ Φίλιππον ἀξιοῦν, ὧν ἡμῖν ἐδίδου ξενίων, τούτουσ λύσασθαι· οὗτοσ δὲ αὐτίκ’ ἀκούσεσθε τί ποιῶν διετέλεσεν. τί οὖν ἦν τοῦτο τὸ κοινῇ χρήμαθ’ ἡμῖν τὸν Φίλιππον διδόναι; ἵνα μηδὲ τοῦτ’ ἀγνοῆτε, ἐκεῖνοσ ἡμᾶσ διεκωδώνιζεν ἅπαντασ·

τίνα τρόπον; ἑκάστῳ προσπέμπων ἰδίᾳ καὶ πολύ γ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, διδοὺσ χρυσίον. ὡσ δ’ ἀπετύγχαν’ ὁτουδήποτε οὐ γὰρ ἐμέ γ’ εἰπεῖν ἐμαυτὸν δεῖ, ἀλλὰ τἄργα καὶ τὰ πεπραγμέν’ αὐτὰ δηλώσει, τὰ κοινῇ δοθέντα πάντασ ἡγεῖτ’ εὐήθωσ λήψεσθαι· ἀσφάλειαν οὖν ἔσεσθαι τοῖσ ἰδίᾳ πεπρακόσιν αὑτούσ, εἰ καὶ κατὰ μικρὸν τοῦ λαβεῖν κοινῇ πάντεσ μετάσχοιμεν. διὰ ταῦτ’ ἐδίδοτο, ξένια δὴ πρόφασιν. ἐπειδὴ δ’ ἐκώλυσ’ ἐγώ, πάλιν προσδιενείμαντο τοῦθ’ οὗτοι.

τῷ Φιλίππῳ δ’, ἐπειδὴ ταῦτ’ εἰσ τοὺσ αἰχμαλώτουσ ἠξίουν αὐτὸν ἀναλίσκειν ἐγώ, οὔτε κατειπεῖν τούτων εἶχε καλῶσ οὐδ’ εἰπεῖν ὅτι ἀλλ’ ἔχουσιν ὁ δεῖνα καὶ ὁ δεῖνα, οὔτε φυγεῖν τἀνάλωμα· ὡμολόγησε μὲν δή, διεκρούσατο δ’ εἰσ τὰ Παναθήναια φήσασ ἀποπέμψειν. λέγε τὴν μαρτυρίαν τὴν Ἀπολλοφάνουσ, εἶτα τὴν τῶν ἄλλων τῶν παρόντων. φέρε δὴ καὶ ὅσουσ αὐτὸσ ἐλυσάμην τῶν αἰχμαλώτων εἴπω πρὸσ ὑμᾶσ.

ἐν ὅσῳ γὰρ οὐχὶ παρόντοσ πω Φιλίππου διετρίβομεν ἐν Πέλλῃ, ἔνιοι τῶν ἑαλωκότων, ὅσοιπερ ἦσαν ἐξηγγυημένοι, ἀπιστοῦντεσ, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, μὴ δυνήσεσθαί με ταῦτα πεῖσαι τὸν Φίλιππον, ἑαυτοὺσ ἔφασαν βούλεσθαι λύσεσθαι καὶ μηδεμίαν τούτου χάριν ἔχειν τῷ Φιλίππῳ, καὶ ἐδανείζοντο ὁ μὲν τρεῖσ μνᾶσ, ὁ δὲ πέντε, ὁ δ’ ὅπωσ συνέβαινεν ἑκάστῳ τὰ λύτρα. ἐπειδὴ τοίνυν ὡμολόγησ’ ὁ Φίλιπποσ τοὺσ λοιποὺσ λύσεσθαι, συγκαλέσασ ἐγὼ τούτουσ οἷσ αὐτὸσ ἔχρησα τἀργύριον, καὶ τὰ πεπραγμέν’ ὑπομνήσασ, ἵνα μὴ δοκοῖεν ἔλαττον ἔχειν ἐπειχθέντεσ μηδ’ ἐκ τῶν ἰδίων λελυτρῶσθαι πένητεσ ἄνθρωποι, τῶν ἄλλων ὑπὸ τοῦ Φιλίππου προσδοκωμένων ἀφεθήσεσθαι, ἔδωκα δωρειὰν τὰ λύτρα.

Καὶ ὅτι ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, λέγε ταύτασ τὰσ μαρτυρίασ. Μαρτυρίαι ὅσα μὲν τοίνυν ἀφῆκα χρήματα καὶ δωρειὰν ἔδωκα τοῖσ ἀτυχήσασι τῶν πολιτῶν, ταῦτ’ ἔστιν. ὅταν δ’ οὗτοσ αὐτίκα δὴ λέγῃ πρὸσ ὑμᾶσ τί δήποθ’, ὡσ φῄσ, ὦ Δημόσθενεσ, ἀπὸ τοῦ συνειπεῖν ἐμὲ Φιλοκράτει γνοὺσ οὐδὲν ἡμᾶσ ὑγιὲσ πράττοντασ, τὴν μετὰ ταῦτα πρεσβείαν τὴν ἐπὶ τοὺσ ὁρ́κουσ συνεπρέσβευσασ πάλιν καὶ οὐκ ἐξωμόσω;

ταῦτα μέμνησθε, ὅτι τούτοισ ὡμολογήκειν οὓσ ἐλυσάμην καὶ κομιεῖν λύτρα καὶ σώσειν εἰσ δύναμιν. δεινὸν οὖν ψεύσασθαι καὶ προέσθαι δυστυχοῦντασ ἀνθρώπουσ πολίτασ·

ἰδίᾳ δ’, ἐξομοσάμενον, οὐ πάνυ καλὸν οὐδ’ ἀσφαλὲσ ἦν ἐκεῖσε πλανᾶσθαι· ἐπεὶ εἰ μὴ διὰ τὸ τούτουσ βούλεσθαι σῶσαι, ἐξώλησ ἀπολοίμην καὶ προώλησ, εἰ προσλαβών γ’ ἂν ἀργύριον πάνυ πολὺ μετὰ τούτων ἐπρέσβευσα. σημεῖον δέ· ἐπὶ γὰρ τὴν τρίτην πρεσβείαν δίσ με χειροτονησάντων ὑμῶν δὶσ ἐξωμοσάμην. καὶ παρὰ ταύτην τὴν ἀποδημίαν πάντα τἀναντί’ ἔπραττον. ὥν μὲν τοίνυν αὐτοκράτωρ ἦν ἐγὼ κατὰ τὴν πρεσβείαν, τοῦτον ἔσχε τὸν τρόπον ὑμῖν·

ἃ δ’ οὗτοι πλείουσ ὄντεσ ἐνίκων, ἅπαντ’ ἀπόλωλεν. καίτοι καὶ τἄλλ’ ἂν ἅπαντ’ ἀκολούθωσ τούτοισ ἐπέπρακτο, εἴ τισ ἐπείθετό μοι. οὐ γὰρ ἔγωγ’ οὕτωσ ἄθλιοσ οὐδ’ ἄφρων ὥστε χρήματα μὲν διδόναι, λαμβάνοντασ ὁρῶν ἑτέρουσ, ὑπὲρ τῆσ πρὸσ ὑμᾶσ φιλοτιμίασ, ἃ δ’ ἄνευ μὲν δαπάνησ οἱᾶ́ τ’ ἦν πραχθῆναι, πολλῷ δὲ μείζονασ εἶχεν ὠφελείασ πάσῃ τῇ πόλει, ταῦτ’ οὐκ ἐβουλόμην γίγνεσθαι. καὶ σφόδρα γ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι· ἀλλ’ οἶμαι περιῆσαν οὗτοί μου. φέρε δή, τί τούτῳ πέπρακται παρὰ ταῦτα καὶ τί τῷ Φιλοκράτει θεάσασθε·

παρ’ ἄλληλα γὰρ ἔσται φανερώτερα. πρῶτον μὲν τοίνυν Φωκέασ ἐκσπόνδουσ καὶ Ἁλέασ ἀπέφηναν καὶ Κερσοβλέπτην παρὰ τὸ ψήφισμα καὶ τὰ πρὸσ ὑμᾶσ εἰρημένα· εἶτα τὸ ψήφισμ’ ἐπεχείρησαν κινεῖν καὶ μεταίρειν, ἐφ’ ᾧ πρεσβεύοντεσ ἥκομεν· εἶτα Καρδιανοὺσ Φιλίππῳ συμμάχουσ ἐνέγραψαν καὶ τὴν μὲν γραφεῖσαν ἐπιστολὴν ὑπ’ ἐμοῦ πρὸσ ὑμᾶσ ἀπεψηφίσαντο μὴ πέμπειν, αὐτοὶ δ’ οὐδ’ ὁτιοῦν ὑγιὲσ γράψαντεσ ἔπεμψαν. εἶθ’ ὁ γενναῖοσ οὑτοσὶ ἐμὲ μὲν τὸν δῆμον ἔφη τὸν ὑμέτερον καταλύσειν ἐπηγγέλθαι Φιλίππῳ, ὅτι ταῦτ’ ἐπέπληττον, οὐ μόνον αἰσχρὰ νομίζων ἀλλὰ καὶ δεδιὼσ μὴ συμπαραπόλωμαι διὰ τούτουσ, αὐτὸσ δ’ ἰδίᾳ πάντα τὸν χρόνον ἐντυγχάνων οὐδ’ ὁτιοῦν ἐπαύσατο Φιλίππῳ.

καὶ τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ, Δερκύλοσ δ’ αὐτὸν ἐν Φεραῖσ τὴν νύκτ’ ἐφύλαττεν, οὐκ ἐγώ, τὸν παῖδ’ ἔχων τὸν ἐμὸν τουτονί, καὶ λαβὼν ἐξιόντ’ ἐκ τῆσ Φιλίππου σκηνῆσ ἐμοὶ τὸν παῖδ’ ἐκέλευσεν ἀπαγγέλλειν καὶ αὐτὸν μεμνῆσθαι, καὶ τὸ τελευταῖον ὁ βδελυρὸσ καὶ ἀναιδὴσ οὑτοσὶ νύκτα καὶ ἡμέραν ἀπιόντων ἡμῶν ἀπελείφθη παρὰ Φιλίππῳ. καὶ ταῦθ’ ὅτι ἀληθῆ λέγω, πρῶτον μὲν αὐτὸσ ἐγὼ συγγραψάμενοσ καὶ καταστήσασ ἐμαυτὸν ὑπεύθυνον μαρτυρήσω, εἶτα τῶν ἄλλων πρέσβεων ἕκαστον καλῶ, καὶ δυοῖν θάτερον, ἢ μαρτυρεῖν ἢ ἐξόμνυσθαι ἀναγκάσω.

ἂν δ’ ἐξομνύωσιν, ἐπιορκοῦντασ ἐξελέγξω παρ’ ὑμῖν φανερῶσ. Μαρτυρία οἱοίσ μὲν τοίνυν κακοῖσ καὶ πράγμασι τὴν ἀποδημίαν πᾶσαν συνειχόμην ἑοράκατε. τί γὰρ αὐτοὺσ οἰέσθ’ ἐκεῖ ποιεῖν ἐγγὺσ ὄντασ τοῦ διδόντοσ, ὅθ’ ὑμῶν ὁρώντων, τῶν καὶ τιμῆσαι κυρίων ὄντων καὶ τοὐναντίον κολάσαι, τοιαῦτα ποιοῦσιν;

συλλογίσασθαι δὴ βούλομαι τὰ κατηγορημέν’ ἀπ’ ἀρχῆσ, ἵν’ ὅσ’ ὑμῖν ὑπεσχόμην ἀρχόμενοσ τοῦ λόγου δείξω πεποιηκώσ.

ἐπέδειξ’ οὐδὲν ἀληθὲσ ἀπηγγελκότα, ἀλλὰ φενακίσανθ’ ὑμᾶσ, μάρτυσι τοῖσ γεγενημένοισ αὐτοῖσ, οὐ λόγοισ χρώμενοσ. ἐπέδειξ’ αἴτιον γεγενημένον τοῦ μὴ ’θέλειν ὑμᾶσ ἀκούειν ἐμοῦ τἀληθῆ ταῖσ ὑποσχέσεσιν καὶ τοῖσ ἐπαγγέλμασι τοῖσ τούτου καταληφθέντασ τότε, πάντα τἀναντία συμβουλεύσαντ’ ἢ ἔδει, καὶ τῇ μὲν τῶν συμμάχων ἀντειπόντ’ εἰρήνῃ, τῇ δὲ Φιλοκράτουσ συνηγορήσαντα, τοὺσ χρόνουσ κατατρίψαντα, ἵνα μηδ’ εἰ βούλοισθε δύναισθ’ ἐξελθεῖν εἰσ Φωκέασ, καὶ ἄλλ’ ἐπὶ τῆσ ἀποδημίασ πολλὰ καὶ δείν’ εἰργασμένον, προδεδωκότα πάντα, πεπρακότα, δῶρ’ ἔχοντα, οὐδὲν ἐλλελοιπότα μοχθηρίασ.

οὐκοῦν ταῦθ’ ὑπεσχόμην ἐν ἀρχῇ, ταῦτ’ ἐπέδειξα. ὁρᾶτε τοίνυν τὰ μετὰ ταῦτα·

ἁπλοῦσ γάρ ἐσθ’ ὁ μέλλων λόγοσ οὑτοσὶ πρὸσ ὑμᾶσ ἤδη. ὀμωμόκατε ψηφιεῖσθαι κατὰ τοὺσ νόμουσ καὶ τὰ ψηφίσματα τὰ τοῦ δήμου καὶ τῆσ βουλῆσ τῶν πεντακοσίων· φαίνεται δ’ οὗτοσ πάντα τἀναντία τοῖσ νόμοισ, τοῖσ ψηφίσμασι, τοῖσ δικαίοισ πεπρεσβευκώσ· οὐκοῦν ἑαλωκέναι προσήκει παρά γε νοῦν ἔχουσι δικασταῖσ. εἰ γὰρ ἄλλο μηδὲν ἠδίκει, δύο τῶν πεπραγμένων ἔσθ’ ἱκάν’ αὐτὸν ἀποκτεῖναι· οὐ γὰρ μόνον Φωκέασ, ἀλλὰ καὶ Θρᾴκην προδέδωκε Φιλίππῳ. καίτοι δύο χρησιμωτέρουσ τόπουσ τῆσ οἰκουμένησ οὐδ’ ἂν εἷσ ἐπιδείξαι τῇ πόλει, κατὰ μὲν γῆν Πυλῶν, ἐκ θαλάττησ δὲ τοῦ Ἑλλησπόντου·

ἃ συναμφότερ’ οὗτοι πεπράκασιν αἰσχρῶσ καὶ καθ’ ὑμῶν ἐγκεχειρίκασι Φιλίππῳ. τοῦτο τοίνυν αὐτὸ ἄνευ τῶν ἄλλων ἡλίκον ἔστ’ ἀδίκημα, τὸ Θρᾴκην καὶ τὰ τείχη προέσθαι, μυρί’ ἂν εἰή λέγειν, καὶ ὅσοι διὰ ταῦτ’ ἀπολώλασι παρ’ ὑμῖν, οἱ δὲ χρήματα πάμπολλ’ ὠφλήκασιν, οὐ χαλεπὸν δεῖξαι, Ἐργόφιλοσ, Κηφισόδοτοσ, Τιμόμαχοσ, τὸ παλαιόν ποτ’ Ἐργοκλῆσ, Διονύσιοσ, ἄλλοι, οὓσ ὀλίγου δέω σύμπαντασ εἰπεῖν ἐλάττω τὴν πόλιν βεβλαφέναι τούτου. ἀλλ’ ἔτι γὰρ τότ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐκ λογισμοῦ τὰ δείν’ ἐφυλάττεσθ’ ὑμεῖσ καὶ προεωρᾶσθε·

νῦν δ’ ὅ τι ἂν μὴ καθ’ ἡμέραν ὑμᾶσ ἐνοχλῇ καὶ παρὸν λυπῇ, παρορᾶτε, εἶτα τὴν ἄλλωσ ἐνταῦθα ψηφίζεσθε, ἀποδοῦναι δὲ καὶ Κερσοβλέπτῃ Φίλιππον τοὺσ ὁρ́κουσ, μὴ μετέχειν δὲ τῶν ἐν Ἀμφικτύοσιν, ἐπανορθώσασθαι δὲ τὴν εἰρήνην. καίτοι τούτων οὐδενὸσ ἂν τῶν ψηφισμάτων ἔδει, εἰ πλεῖν οὗτοσ ἤθελεν καὶ τὰ προσήκοντα ποιεῖν· νῦν δ’ ἃ μὲν ἦν πλεύσασι σῶσαι, βαδίζειν κελεύων ἀπολώλεκεν, ἃ δ’ εἰποῦσι τἀληθῆ, ψευδόμενοσ. ἀγανακτήσει τοίνυν αὐτίκα δὴ μάλα, ὡσ ἐγὼ πυνθάνομαι, εἰ μόνοσ τῶν ἐν τῷ δήμῳ λεγόντων λόγων εὐθύνασ ὑφέξει.

ἐγὼ δ’ ὅτι μὲν πάντεσ ἂν εἰκότωσ ὧν λέγουσι δίκην ὑπέχοιεν, εἴπερ ἐπ’ ἀργυρίῳ τι λέγοιεν, παραλείψω, ἀλλ’ ἐκεῖνο λέγω· εἰ μὲν Αἰσχίνησ ἰδιώτησ ὢν ἀπελήρησέ τι καὶ διήμαρτε, μὴ σφόδρ’ ἀκριβολογήσησθε, ἐάσατε, συγγνώμην ἔχετε· εἰ δὲ πρεσβευτὴσ ὢν ἐπὶ χρήμασιν ἐπίτηδεσ ἐξηπάτηκεν ὑμᾶσ, μὴ ἀφῆτε, μηδ’ ἀνάσχησθ’ ὡσ οὐ δεῖ δίκην ὧν εἶπεν ὑποσχεῖν. τίνοσ γὰρ ἄλλου δεῖ δίκην παρὰ πρέσβεων ἢ λόγων λαμβάνειν;

εἰσὶ γὰρ οἱ πρέσβεισ οὐ τριήρων οὐδὲ τόπων οὐδ’ ὁπλιτῶν οὐδ’ ἀκροπόλεων κύριοι οὐδεὶσ γὰρ πρέσβεσι ταῦτ’ ἐγχειρίζει, ἀλλὰ λόγων καὶ χρόνων. τοὺσ μὲν τοίνυν χρόνουσ εἰ μὲν μὴ προανεῖλε τῆσ πόλεωσ, οὐκ ἀδικεῖ, εἰ δ’ ἀνεῖλεν, ἠδίκηκε· τοὺσ δὲ λόγουσ εἰ μὲν ἀληθεῖσ ἀπήγγελκεν ἢ συμφέροντασ, ἀποφευγέτω, εἰ δὲ καὶ ψευδεῖσ καὶ μισθοῦ καὶ ἀσυμφόρουσ, ἁλισκέσθω. οὐδὲν γὰρ ἔσθ’ ὅ τι μεῖζον ἂν ὑμᾶσ ἀδικήσειέ τισ ἢ ψευδῆ λέγων.

οἷσ γάρ ἐστ’ ἐν λόγοισ ἡ πολιτεία, πῶσ, ἂν οὗτοι μὴ ἀληθεῖσ ὦσιν, ἀσφαλῶσ ἔστι πολιτεύεσθαι; ἂν δὲ δὴ καὶ πρὸσ ἃ τοῖσ ἐχθροῖσ συμφέρει δῶρά τισ λαμβάνων λέγῃ, πῶσ οὐχὶ καὶ κινδυνεύσετε; οὐδέ γε τοὺσ χρόνουσ ἴσον ἔστ’ ἀδίκημ’ ὀλιγαρχίασ ἢ τυράννου παρελέσθαι καὶ ὑμῶν· οὐδ’ ὀλίγου δεῖ. ἐν ἐκείναισ μὲν γάρ, οἶμαι, ταῖσ πολιτείαισ πάντ’ ἐξ ἐπιτάγματοσ ὀξέωσ γίγνεται·

ὑμῖν δὲ πρῶτον μὲν τὴν βουλὴν ἀκοῦσαι περὶ πάντων καὶ προβουλεῦσαι δεῖ, καὶ τοῦθ’ ὅταν ᾖ κήρυξι καὶ πρεσβείαισ προγεγραμμένον, οὐκ ἀεί· εἶτ’ ἐκκλησίαν ποιῆσαι, καὶ ταύτην ὅταν ἐκ τῶν νόμων καθήκῃ. εἶτα κρατῆσαι καὶ περιγενέσθαι δεῖ τοὺσ τὰ βέλτιστα λέγοντασ τῶν ἢ δι’ ἄγνοιαν ἢ διὰ μοχθηρίαν ἀντιλεγόντων. ἐφ’ ἅπασι δὲ τούτοισ, ἐπειδὰν καὶ δεδογμένον ᾖ καὶ συμφέρον ἤδη φαίνηται, χρόνον δεῖ δοθῆναι τῇ τῶν πολλῶν ἀδυναμίᾳ, ἐν ᾧ καὶ ποριοῦνται ταῦθ’ ὧν ἂν δέωνται, ὅπωσ τὰ δόξαντα καὶ δυνηθῶσι ποιῆσαι.

ὁ δὴ τοὺσ χρόνουσ τούτουσ ἀναιρῶν τῆσ οἱά παρ’ ἡμῖν ἐστι πολιτείασ, οὐ χρόνουσ ἀνῄρηκεν οὗτοσ, οὔ, ἀλλὰ τὰ πράγμαθ’ ἁπλῶσ ἀφῄρηται. ἔστι τοίνυν τισ πρόχειροσ λόγοσ πᾶσι τοῖσ ἐξαπατᾶν ὑμᾶσ βουλομένοισ, οἱ ταράττοντεσ τὴν πόλιν, οἱ διακωλύοντεσ Φίλιππον εὖ ποιῆσαι τὴν πόλιν.

πρὸσ οὓσ ἐγὼ λόγον μὲν οὐδέν’ ἐρῶ, τὰσ δ’ ἐπιστολὰσ ὑμῖν ἀναγνώσομαι τὰσ τοῦ Φιλίππου, καὶ τοὺσ καιροὺσ ἐφ’ ὧν ἕκαστ’ ἐξηπάτησθ’ ὑπομνήσω, ἵν’ εἰδῆθ’ ὅτι τὸ ψυχρὸν τοῦτ’ ὄνομα, τὸ ἄχρι κόρου, παρελήλυθ’ ἐκεῖνοσ φενακίζων ὑμᾶσ. Ἐπιστολαί Φιλίππου οὕτω τοίνυν αἰσχρὰ καὶ πολλὰ καὶ πάντα καθ’ ὑμῶν πεπρεσβευκὼσ περιιὼν λέγει, τί δ’ ἂν εἴποισ περὶ Δημοσθένουσ, ὃσ τῶν συμπρέσβεων κατηγορεῖ; νὴ Δί’, εἴτε βούλομαί γ’ εἴτε μή, παρ’ ὅλην μὲν τὴν ἀποδημίαν ὑπὸ σοῦ τοιαῦτ’ ἐπιβεβουλευμένοσ, δυοῖν δ’ αἱρέσεωσ οὔσησ μοι νυνί, ἢ τοιούτων ὄντων τῶν πεπραγμένων δοκεῖν κοινωνεῖν ὑμῖν, ἢ κατηγορεῖν.

ἐγὼ δ’ οὐδὲ συμπεπρεσβευκέναι φημί σοι, πρεσβεύειν μέντοι σὲ μὲν πολλὰ καὶ δεινά, ἐμαυτὸν δ’ ὑπὲρ τουτωνὶ τὰ βέλτιστα.

ἀλλὰ Φιλοκράτησ σοι συμπεπρέσβευκε, κἀκείνῳ σύ, καὶ Φρύνων· ὑμεῖσ γὰρ ταὔτ’ ἐπράττετε, καὶ ταὐτὰ πᾶσιν ὑμῖν ἤρεσκεν. ποῦ δ’ ἅλεσ; ποῦ τράπεζα; ποῦ σπονδαί; ταῦτα γὰρ τραγῳδεῖ περιιών, ὥσπερ οὐχὶ τοὺσ ἀδικοῦντασ τούτων ὄντασ προδότασ, ἀλλὰ τοὺσ τὰ δίκαια ποιοῦντασ. ἐγὼ δ’ οἶδ’ ὅτι πάντεσ οἱ πρυτάνεισ θύουσιν ἑκάστοτε κοινῇ καὶ συνδειπνοῦσιν ἀλλήλοισ καὶ συσπένδουσιν·

καὶ οὐ διὰ ταῦθ’ οἱ χρηστοὶ τοὺσ πονηροὺσ μιμοῦνται, ἀλλ’ ἐὰν ἀδικοῦντα λάβωσί τιν’ αὑτῶν, τῇ βουλῇ καὶ τῷ δήμῳ δηλοῦσιν. ἡ βουλὴ ταὐτὰ ταῦτα, εἰσιτητήρι’ ἔθυσε, συνειστιάθη, σπονδῶν, ἱερῶν ἐκοινώνησεν· οἱ στρατηγοί, σχεδὸν ὡσ εἰπεῖν αἱ ἀρχαὶ πᾶσαι. ἆρ’ οὖν διὰ ταῦτα τοῖσ ἀδικοῦσιν ἑαυτῶν ἔδωκαν ἄδειαν; πολλοῦ γε καὶ δεῖ. Λέων Τιμαγόρου κατηγόρει συμπεπρεσβευκὼσ τέτταρ’ ἔτη, Εὔβουλοσ Θάρρηκοσ καὶ Σμικύθου συσσεσιτηκώσ, Κόνων ὁ παλαιὸσ ἐκεῖνοσ Ἀδειμάντου συστρατηγήσασ.

πότερ’ οὖν τοὺσ ἅλασ παρέβαινον καὶ τὰσ σπονδάσ, Αἰσχίνη, οἱ προδιδόντεσ καὶ οἱ παραπρεσβεύοντεσ καὶ οἱ δωροδοκοῦντεσ, ἢ οἱ κατηγοροῦντεσ; οἱ ἀδικοῦντεσ δηλονότι τὰσ ὅλησ γε τῆσ πατρίδοσ σπονδάσ, ὥσπερ σύ, οὐ μόνον τὰσ ἰδίασ. ἵνα τοίνυν εἰδῆθ’ ὅτι οὐ μόνον τῶν δημοσίᾳ πώποτ’ ἐληλυθότων ὡσ Φίλιππον ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἰδίᾳ καὶ πάντων οὗτοι φαυλότατοι καὶ πονηρότατοι γεγόνασι, μικρὸν ἀκούσατέ μου ἔξω τι τῆσ πρεσβείασ ταύτησ.

ἐπειδὴ γὰρ εἷλεν Ὄλυνθον Φίλιπποσ, Ὀλύμπι’ ἐποίει, εἰσ δὲ τὴν θυσίαν ταύτην καὶ τὴν πανήγυριν πάντασ τοὺσ τεχνίτασ συνήγαγεν. ἑστιῶν δ’ αὐτοὺσ καὶ στεφανῶν τοὺσ νενικηκότασ ἤρετο Σάτυρον τουτονὶ τὸν κωμικὸν ὑποκριτήν, τί δὴ μόνοσ οὐδὲν ἐπαγγέλλεται;

ἤ τιν’ ἐν αὐτῷ μικροψυχίαν ἢ πρὸσ αὑτὸν ἀηδίαν ἐνεορακώσ; εἰπεῖν δή φασι τὸν Σάτυρον ὅτι, ὧν μὲν οἱ ἄλλοι δέονται, οὐδενὸσ ὢν ἐν χρείᾳ τυγχάνει, ἃ δ’ ἂν αὐτὸσ ἐπαγγείλαιθ’ ἡδέωσ, ῥᾷστα μέν ἐστιν Φιλίππῳ δοῦναι καὶ χαρίσασθαι πάντων, δέδοικε δὲ μὴ διαμάρτῃ. κελεύσαντοσ δ’ ἐκείνου λέγειν καί τι καὶ νεανιευσαμένου τοιοῦτον, ὡσ οὐδὲν ὅ τι οὐ ποιήσει, εἰπεῖν φασιν αὐτὸν ὅτι ἦν αὐτῷ Ἀπολλοφάνησ ὁ Πυδναῖοσ ξένοσ καὶ φίλοσ, ἐπειδὴ δὲ δολοφονηθεὶσ ἐτελεύτησεν ἐκεῖνοσ, φοβηθέντεσ οἱ συγγενεῖσ αὐτοῦ ὑπεξέθεντο τὰσ θυγατέρασ παιδί’ ὄντ’ εἰσ Ὄλυνθον.

αὗται τοίνυν τῆσ πόλεωσ ἁλούσησ αἰχμάλωτοι γεγόνασι καὶ εἰσὶν παρὰ σοί, ἡλικίαν ἔχουσαι γάμου. ταύτασ, αἰτῶ σε καὶ δέομαι, δόσ μοι.

βούλομαι δέ σ’ ἀκοῦσαι καὶ μαθεῖν οἱάν μοι δώσεισ δωρειάν, ἂν ἄρα δῷσ· ἀφ’ ἧσ ἐγὼ κερδανῶ μὲν οὐδέν, ἂν λάβω, προῖκα δὲ προσθεὶσ ἐκδώσω, καὶ οὐ περιόψομαι παθούσασ οὐδὲν ἀνάξιον οὔθ’ ἡμῶν οὔτε τοῦ πατρόσ. ὡσ δ’ ἀκοῦσαι τοὺσ παρόντασ ἐν τῷ συμποσίῳ, τοσοῦτον κρότον καὶ θόρυβον καὶ ἔπαινον παρὰ πάντων γενέσθαι ὥστε τὸν Φίλιππον παθεῖν τι καὶ δοῦναι. καίτοι τῶν ἀποκτεινάντων ἦν τὸν Ἀλέξανδρον τὸν ἀδελφὸν τὸν Φιλίππου οὗτοσ ὁ Ἀπολλοφάνησ. ἐξετάσωμεν δὴ πρὸσ τὸ τοῦ Σατύρου τοῦτο συμπόσιον τὸ τούτων ἐν Μακεδονίᾳ γενόμενον, καὶ θεάσασθ’ ὡσ παραπλήσιον τούτῳ καὶ ὅμοιον.

κληθέντεσ γὰρ οὗτοι πρὸσ Ξενόφρονα τὸν υἱὸν τὸν Φαιδίμου, τοῦ τῶν τριάκοντα, ᾤχοντο· ἐγὼ δ’ οὐκ ἐπορεύθην. ἐπειδὴ δ’ ἧκον εἰσ τὸ πίνειν, εἰσάγει τιν’ Ὀλυνθίαν γυναῖκα, εὐπρεπῆ μέν, ἐλευθέραν δὲ καὶ σώφρονα, ὡσ τὸ ἔργον ἐδήλωσεν. ταύτην τὸ μὲν πρῶτον οὑτωσὶ πίνειν ἡσυχῇ καὶ τρώγειν ἠνάγκαζον οὗτοί μοι δοκεῖ, ὡσ διηγεῖτ’ Ιἀτροκλῆσ ἐμοὶ τῇ ὑστεραίᾳ·

ὡσ δὲ προῄει τὸ πρᾶγμα καὶ διεθερμαίνοντο, κατακλίνεσθαι καί τι καὶ ᾄδειν ἐκέλευον. ἀδημονούσησ δὲ τῆσ ἀνθρώπου καὶ οὔτ’ ἐθελούσησ οὔτ’ ἐπισταμένησ, ὕβριν τὸ πρᾶγμ’ ἔφασαν οὑτοσὶ καὶ ὁ Φρύνων καὶ οὐκ ἀνεκτὸν εἶναι, τῶν θεοῖσ ἐχθρῶν, τῶν ἀλειτηρίων Ὀλυνθίων αἰχμάλωτον οὖσαν τρυφᾶν· καὶ κάλει παῖδα, καὶ ἱμᾶντά τισ φερέτω. ἧκεν οἰκέτησ ἔχων ῥυτῆρα, καὶ πεπωκότων, οἶμαι, καὶ μικρῶν ὄντων τῶν παροξυνόντων, εἰπούσησ τι καὶ δακρυσάσησ ἐκείνησ περιρρήξασ τὸν χιτωνίσκον ὁ οἰκέτησ ξαίνει κατὰ τοῦ νώτου πολλάσ. ἔξω δ’ αὑτῆσ οὖσ’ ὑπὸ τοῦ κακοῦ καὶ τοῦ πράγματοσ ἡ γυνή, ἀναπηδήσασα προσπίπτει πρὸσ τὰ γόνατα τῷ Ιἀτροκλεῖ, καὶ τὴν τράπεζαν ἀνατρέπει.

καὶ εἰ μὴ ’κεῖνοσ ἀφείλετο, ἀπώλετ’ ἂν παροινουμένη· καὶ γὰρ ἡ παροινία τοῦ καθάρματοσ τουτουὶ δεινή. καὶ περὶ ταύτησ τῆσ ἀνθρώπου καὶ ἐν Ἀρκαδίᾳ λόγοσ ἦν ἐν τοῖσ μυρίοισ, καὶ Διόφαντοσ ἐν ὑμῖν ἀπήγγελλεν ἃ νῦν μαρτυρεῖν αὐτὸν ἀναγκάσω, καὶ κατὰ Θετταλίαν πολὺσ λόγοσ καὶ πανταχοῦ. καὶ τοιαῦτα συνειδὼσ αὑτῷ πεπραγμένα ὁ ἀκάθαρτοσ οὗτοσ τολμήσει βλέπειν εἰσ ὑμᾶσ, καὶ τὸν βεβιωμένον αὑτῷ βίον αὐτίκα δὴ μάλ’ ἐρεῖ λαμπρᾷ τῇ φωνῇ·

ἐφ’ οἷσ ἔγωγ’ ἀποπνίγομαι. οὐκ ἴσασιν οὗτοι τὸ μὲν ἐξ ἀρχῆσ τὰσ βίβλουσ ἀναγιγνώσκοντά σε τῇ μητρὶ τελούσῃ, καὶ παῖδ’ ὄντ’ ἐν θιάσοισ καὶ μεθύουσιν ἀνθρώποισ καλινδούμενον; μετὰ ταῦτα δὲ ταῖσ ἀρχαῖσ ὑπογραμματεύοντα καὶ δυοῖν ἢ τριῶν δραχμῶν πονηρὸν ὄντα;

τὰ τελευταῖα δ’ ἔναγχοσ ἐν χορηγίοισ ἀλλοτρίοισ ἐπὶ τῷ τριταγωνιστεῖν ἀγαπητῶσ παρατρεφόμενον; ποῖον οὖν ἐρεῖσ βίον; ὃν ποῦ βεβίωκασ; ἐπεὶ ὅ γε βεβιωμένοσ σοι τοιοῦτοσ φαίνεται. ἀλλὰ δὴ τὰ τῆσ ἐξουσίασ· οὗτοσ ἄλλον ἔκρινε παρ’ ὑμῖν ἐπὶ πορνείᾳ. ἀλλὰ μήπω ταῦτα, ἀλλὰ τὰσ μαρτυρίασ μοι λέγε πρῶτον ταυτασί. Μαρτυρίαι τοσούτων τοίνυν καὶ τοιούτων ὄντων, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὧν ἀδικῶν ὑμᾶσ ἐξελήλεγκται, ἐν οἷσ τί κακὸν οὐκ ἔνι; δωροδόκοσ, κόλαξ, ταῖσ ἀραῖσ ἔνοχοσ, ψεύστησ, τῶν φίλων προδότησ, πάντ’ ἔνεστι τὰ δεινότατα·

πρὸσ ἓν οὐδ’ ὁτιοῦν τούτων ἀπολογήσεται, οὐδ’ ἕξει δικαίαν οὐδ’ ἁπλῆν εἰπεῖν ἀπολογίαν οὐδεμίαν. ἃ δ’ ἐγὼ πέπυσμαι μέλλειν αὐτὸν λέγειν, ἔστι μὲν ἐγγυτάτω μανίασ, οὐ μὴν ἀλλ’ ἴσωσ τῷ μηδὲν ἔχοντι δίκαιον ἄλλ’ εἰπεῖν ἀνάγκη πάντα μηχανᾶσθαι. ἀκούω γὰρ αὐτὸν ἐρεῖν ὡσ ἄρ’ ἐγὼ πάντων ὧν κατηγορῶ κοινωνὸσ γέγονα, καὶ συνήρεσκε ταῦτά μοι καὶ συνέπραττον αὐτῷ, ἔπειτ’ ἐξαίφνησ μεταβέβλημαι καὶ κατηγορῶ.

ἔστι δ’ ὑπὲρ μὲν τῶν πεπραγμένων οὔτε δικαία οὔτε προσήκουσ’ ἡ τοιαύτη ἀπολογία, ἐμοῦ μέντοι τισ κατηγορία· ἐγὼ μὲν γάρ, εἰ ταῦτα πεποίηκα, φαῦλόσ εἰμ’ ἄνθρωποσ, τὰ δὲ πράγματ’ οὐδὲν βελτίω διὰ τοῦτο, οὐδὲ πολλοῦ δεῖ. οὐ μὴν ἀλλ’ ἔγωγ’ οἶμαί μοι προσήκειν ἀμφότερ’ ὑμῖν ἐπιδεῖξαι, καὶ ὅτι ψεύσεται, ταῦτ’ ἐὰν λέγῃ, καὶ τὴν δικαίαν ἥτισ ἐστὶν ἀπολογία.

ἡ μὲν τοίνυν δικαία καὶ ἁπλῆ, ἢ ὡσ οὐ πέπρακται τὰ κατηγορημένα δεῖξαι, ἢ ὡσ πεπραγμένα συμφέρει τῇ πόλει. τούτων δ’ οὐδέτερον δύναιτ’ ἂν οὗτοσ ποιῆσαι. οὔτε γὰρ ὡσ συμφέρει δήπου Φωκέασ ἀπολωλέναι καὶ Πύλασ Φίλιππον ἔχειν καὶ Θηβαίουσ ἰσχύειν καὶ ἐν Εὐβοίᾳ στρατιώτασ εἶναι καὶ Μεγάροισ ἐπιβουλεύειν καὶ ἀνώμοτον εἶναι τὴν εἰρήνην, ἔνεστι λέγειν αὐτῷ, οἷσ τότ’ ἐναντί’ ἀπήγγειλε πρὸσ ὑμᾶσ ὡσ συμφέροντα καὶ γενησόμενα·

οὔθ’ ὡσ οὐ πέπρακται ταῦτα, δυνήσεται πεῖσαι τοὺσ αὐτοὺσ ἑορακότασ ὑμᾶσ καὶ εὖ εἰδότασ. οὐκοῦν ὡσ οὐ κεκοινώνηκα τούτοισ οὐδενόσ, λοιπόν μοι δεῖξαι.

βούλεσθ’ οὖν ὑμῖν, πάντα τἄλλ’ ἀφείσ, ἃ παρ’ ὑμῖν ἀντεῖπον, ἃ ἐν τῇ ἀποδημίᾳ προσέκρουον, ὡσ ἅπαντα τὸν χρόνον ἠναντίωμαι, αὐτοὺσ παράσχωμαι μάρτυρασ τούτουσ ὅτι πάντα τἀναντί’ ἐμοὶ καὶ τούτοισ πέπρακται, καὶ χρήμαθ’ οὗτοι μὲν ἔχουσιν ἐφ’ ὑμῖν, ἐγὼ δ’ οὐκ ἠθέλησα λαβεῖν; θεάσασθε δή. τίνα τῶν ἐν τῇ πόλει φήσαιτ’ ἂν βδελυρώτατον εἶναι καὶ πλείστησ ἀναιδείασ καὶ ὀλιγωρίασ μεστόν;

οὐδεὶσ οὐδ’ ἂν ἁμαρτὼν ὑμῶν ἄλλον εὖ οἶδ’ ὅτι φήσειεν ἢ Φιλοκράτην. τίνα δὲ φθέγγεσθαι μέγιστον ἁπάντων καὶ σαφέστατ’ ἂν εἰπεῖν ὅ τι βούλοιτο τῇ φωνῇ; Αἰσχίνην οἶδ’ ὅτι τουτονί. τίνα δ’ οὗτοι μὲν ἄτολμον καὶ δειλὸν πρὸσ τοὺσ ὄχλουσ φασὶν εἶναι, ἐγὼ δ’ εὐλαβῆ; ἐμέ· οὐδὲν γὰρ πώποτ’ οὔτ’ ἠνώχλησα οὔτε μὴ βουλομένουσ ὑμᾶσ βεβίασμαι. οὐκοῦν ἐν πάσαισ ταῖσ ἐκκλησίαισ, ὁσάκισ λόγοσ γέγονεν περὶ τούτων, καὶ κατηγοροῦντοσ ἀκούετέ μου καὶ ἐλέγχοντοσ ἀεὶ τούτουσ καὶ λέγοντοσ ἄντικρυσ ὅτι χρήματ’ εἰλήφασι καὶ πάντα πεπράκασι τὰ πράγματα τῆσ πόλεωσ.

καὶ τούτων οὐδεὶσ πώποτ’ ἀκούων ταῦτ’ ἀντεῖπεν οὐδὲ διῆρε τὸ στόμα, οὐδ’ ἔδειξεν ἑαυτόν. τί ποτ’ οὖν ἐστι τὸ αἴτιον ὅτι οἱ βδελυρώτατοι τῶν ἐν τῇ πόλει καὶ μέγιστον φθεγγόμενοι τοῦ καὶ ἀτολμοτάτου πάντων ἐμοῦ καὶ οὐδενὸσ μεῖζον φθεγγομένου τοσοῦτον ἡττῶνται;

ὅτι τἀληθὲσ ἰσχυρόν, καὶ τοὐναντίον ἀσθενὲσ τὸ συνειδέναι πεπρακόσιν αὑτοῖσ τὰ πράγματα. τοῦτο παραιρεῖται τὴν θρασύτητα τὴν τούτων, τοῦτ’ ἀποστρέφει τὴν γλῶτταν, ἐμφράττει τὸ στόμα, ἄγχει, σιωπᾶν ποιεῖ. τὸ τοίνυν τελευταῖον ἴστε δήπου πρώην ἐν Πειραιεῖ, ὅτ’ αὐτὸν οὐκ εἰᾶτε πρεσβεύειν, βοῶνθ’ ὡσ εἰσαγγελεῖ με καὶ γράψεται καὶ ἰοὺ ἰού.

καίτοι ταῦτα μέν ἐστι μακρῶν καὶ πολλῶν ἀγώνων καὶ λόγων ἀρχή, ἐκεῖνα δ’ ἁπλᾶ καὶ δύ’ ἢ τρί’ ἴσωσ ῥήματα, ἃ κἂν ἐχθὲσ ἐωνημένοσ ἄνθρωποσ εἰπεῖν ἠδυνήθη, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τουτὶ τὸ πρᾶγμα πάνδεινόν ἐστιν· οὑτοσὶ κατηγορεῖ ταῦτ’ ἐμοῦ ὧν αὐτὸσ κοινωνὸσ γέγονε, καὶ χρήματ’ εἰληφέναι φησὶν ἐμέ, αὐτὸσ εἰληφὼσ ἢ μετειληφώσ. τούτων μὲν τοίνυν οὐδὲν εἶπεν οὐδ’ ἐφθέγξατο, οὐδ’ ἤκουσεν ὑμῶν οὐδείσ, ἄλλα δ’ ἠπείλει.

διὰ τί; ὅτι ταῦτα μὲν αὑτῷ συνῄδει πεπραγμένα, καὶ δοῦλοσ ἦν τῶν ῥημάτων τούτων. οὔκουν προσῄει πρὸσ ταῦθ’ ἡ διάνοια, ἀλλ’ ἀνεδύετο· ἐπελαμβάνετο γὰρ αὐτῆσ τὸ συνειδέναι. λοιδορεῖσθαι δ’ ἄλλ’ ἄττ’ οὐδὲν ἐκώλυεν αὐτὸν οὐδὲ βλασφημεῖν. ὃ τοίνυν μέγιστον ἁπάντων, καὶ οὐ λόγοσ ἀλλ’ ἔργον·

βουλομένου γὰρ ἐμοῦ τὰ δίκαια, ὥσπερ ἐπρέσβευσα δίσ, οὕτω καὶ λόγον ὑμῖν δοῦναι δίσ, προσελθὼν Αἰσχίνησ οὑτοσὶ τοῖσ λογισταῖσ ἔχων μάρτυρασ πολλοὺσ ἀπηγόρευε μὴ καλεῖν ἔμ’ εἰσ τὸ δικαστήριον ὡσ δεδωκότ’ εὐθύνασ καὶ οὐκ ὄνθ’ ὑπεύθυνον· καὶ τὸ πρᾶγμ’ ἦν ὑπεργέλοιον. τί οὖν ἦν τοῦτο; τῆσ προτέρασ ἐκείνησ πρεσβείασ, ἧσ οὐδεὶσ κατηγόρει, δοὺσ λόγον οὐκέτ’ ἐβούλετ’ αὖθισ εἰσιέναι περὶ ταύτησ ἧσ νῦν εἰσέρχεται, ἐν ᾗ πάντα τἀδικήματ’ ἐνῆν· ἐκ δὲ τοῦ δὶσ ἔμ’ εἰσελθεῖν ἀνάγκη περιίστατο καὶ τούτῳ πάλιν εἰσιέναι·

διὰ ταῦτ’ οὐκ εἰά καλεῖν. καίτοι τοῦτο τὸ ἔργον, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἀμφότερ’ ὑμῖν ἐπιδείκνυσι σαφῶσ, καὶ κατεγνωκόθ’ ἑαυτοῦ τοῦτον ὥστε μηδενὶ νῦν ὑμῶν εὐσεβῶσ ἔχειν ἀποψηφίσασθαι αὐτοῦ, καὶ μηδὲν ἀληθὲσ ἐροῦντα περὶ ἐμοῦ· εἰ γὰρ εἶχε, τότ’ ἂν καὶ λέγων καὶ κατηγορῶν ἐξητάζετο, οὐ μὰ Δί’ οὐκ ἀπηγόρευε καλεῖν. ὡσ τοίνυν ταῦτ’ ἀληθῆ λέγω, κάλει μοι τούτων τοὺσ μάρτυρασ.

ἀλλὰ μὴν ἄν γέ τι ἔξω τῆσ πρεσβείασ βλασφημῇ περὶ ἐμοῦ, κατὰ πόλλ’ οὐκ ἂν εἰκότωσ ἀκούοιτ’ αὐτοῦ.

οὐ γὰρ ἐγὼ κρίνομαι τήμερον, οὐδ’ ἐγχεῖ μετὰ ταῦθ’ ὕδωρ οὐδεὶσ ἐμοί. τί οὖν ἐστι ταῦτα πλὴν δικαίων λόγων ἀπορία; τίσ γὰρ ἂν κατηγορεῖν ἕλοιτο κρινόμενοσ, ἔχων ὅ τι ἀπολογήσεται; ἔτι τοίνυν κἀκεῖνο σκοπεῖτ’, ἄνδρεσ δικασταί.

εἰ ἐκρινόμην μὲν ἐγώ, κατηγόρει δ’ Αἰσχίνησ οὑτοσί, Φίλιπποσ δ’ ἦν ὁ κρίνων, εἶτ’ ἐγὼ μηδὲν ἔχων εἰπεῖν ὡσ οὐκ ἀδικῶ κακῶσ ἔλεγον τουτονὶ καὶ προπηλακίζειν ἐπεχείρουν, οὐκ ἂν οἰέσθε καὶ κατ’ αὐτὸ τοῦτ’ ἀγανακτῆσαι τὸν Φίλιππον, εἰ παρ’ ἐκείνῳ τοὺσ ἐκείνου τισ εὐεργέτασ κακῶσ λέγει; μὴ τοίνυν ὑμεῖσ χείρουσ γένησθε Φιλίππου, ἀλλ’ ὑπὲρ ὧν ἀγωνίζεται, περὶ τούτων ἀναγκάζετ’ ἀπολογεῖσθαι. Λέγε τὴν μαρτυρίαν. Μαρτυρία οὐκοῦν ἐγὼ μέν, ἐκ τοῦ μηδὲν ἐμαυτῷ συνειδέναι, καὶ λόγον διδόναι καὶ πάντα τἀκ τῶν νόμων ὑπέχειν ᾤμην δεῖν, οὗτοσ δὲ τἀναντία. πῶσ οὖν ταὔτ’ ἐμοὶ καὶ τούτῳ πέπρακται; ἢ πῶσ ἔνεστι τούτῳ ταῦτα πρὸσ ὑμᾶσ λέγειν, ἃ μηδ’ ᾐτίαται πρότερον πώποτε;

οὐδαμῶσ δήπου. ἀλλ’ ὅμωσ ἐρεῖ, καὶ νὴ Δί’ εἰκότωσ γε. ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’, ὅτι ἀφ’ οὗ γεγόνασιν ἄνθρωποι καὶ κρίσεισ γίγνονται, οὐδεὶσ πώποθ’ ὁμολογῶν ἀδικεῖν ἑάλω, ἀλλ’ ἀναισχυντοῦσιν, ἀρνοῦνται, ψεύδονται, προφάσεισ πλάττονται, πάντα ποιοῦσιν ὑπὲρ τοῦ μὴ δοῦναι δίκην. ὧν οὐδενὶ δεῖ παρακρουσθῆναι τήμερον ὑμᾶσ, ἀλλ’ ἀφ’ ὧν ἴστ’ αὐτοὶ τὰ πράγματα κρῖναι, μὴ τοῖσ ἐμοῖσ λόγοισ μηδὲ τοῖσ τούτου προσέχειν, μηδέ γε τοῖσ μάρτυσιν, οὓσ οὗτοσ ἑτοίμουσ ἕξει μαρτυρεῖν ὁτιοῦν, Φιλίππῳ χορηγῷ χρώμενοσ·

ὄψεσθε δ’ ὡσ ἑτοίμωσ αὐτῷ μαρτυρήσουσιν· μηδέ γ’ εἰ καλὸν καὶ μέγ’ οὗτοσ φθέγξεται, μηδ’ εἰ φαῦλον ἐγώ. οὐδὲ γὰρ ῥητόρων οὐδὲ λόγων κρίσιν ὑμᾶσ τήμερον, εἴπερ εὖ φρονεῖτε, προσήκει ποιεῖν, ἀλλ’ ὑπὲρ πραγμάτων αἰσχρῶσ καὶ δεινῶσ ἀπολωλότων τὴν ὑπάρχουσαν αἰσχύνην εἰσ τοὺσ αἰτίουσ ἀπώσασθε, τὰ πεπραγμένα, ἃ πάντεσ ἐπίστασθε, ἐξετάσαντεσ.

τί οὖν ἐστι ταῦθ’ ἃ ὑμεῖσ ἴστε καὶ οὐ παρ’ ἡμῶν ὑμᾶσ ἀκοῦσαι δεῖ; εἰ μὲν ἅπανθ’ ὅσ’ ὑπέσχονθ’ ὑμῖν ἐκ τῆσ εἰρήνησ γέγονε, καὶ τοσαύτησ ἀνανδρίασ καὶ κακίασ ὑμεῖσ ὁμολογεῖτ’ εἶναι μεστοί, ὥστε μήτ’ ἐν τῇ χώρᾳ τῶν πολεμίων ὄντων μήτ’ ἐκ θαλάττησ πολιορκούμενοι μήτ’ ἐν ἄλλῳ μηδενὶ δεινῷ τῆσ πόλεωσ οὔσησ, ἀλλὰ καὶ σῖτον εὐώνον ὠνούμενοι καὶ τἄλλ’ οὐδὲν χεῖρον πράττοντεσ ἢ νῦν, προειδότεσ καὶ προακηκοότεσ παρὰ τούτων καὶ τοὺσ συμμάχουσ ἀπολουμένουσ καὶ Θηβαίουσ ἰσχυροὺσ γενησομένουσ καὶ τἀπὶ Θρᾴκησ Φίλιππον ληψόμενον καὶ ἐν Εὐβοίᾳ κατασκευασθησόμεν’ ὁρμητήρι’ ἐφ’ ὑμᾶσ καὶ πάνθ’ ἃ πέπρακται γενησόμενα, εἶτα τὴν εἰρήνην ἐποιήσασθ’ ἀγαπητῶσ, ἀποψηφίσασθ’ Αἰσχίνου, καὶ μὴ πρὸσ τοσούτοισ αἰσχροῖσ καὶ ἐπιορκίαν προσκτήσησθε·

οὐδὲν γὰρ ὑμᾶσ ἀδικεῖ, ἀλλ’ ἐγὼ μαίνομαι καὶ τετύφωμαι νῦν κατηγορῶν αὐτοῦ.

εἰ δὲ πάντα τἀναντία τούτων καὶ πολλὰ καὶ φιλάνθρωπ’ εἰπόντεσ, Φίλιππον φιλεῖν τὴν πόλιν, Φωκέασ σώσειν, Θηβαίουσ παύσειν τῆσ ὕβρεωσ, ἔτι πρὸσ τούτοισ μείζον’ ἢ κατ’ Ἀμφίπολιν εὖ ποιήσειν ὑμᾶσ, ἐὰν τύχῃ τῆσ εἰρήνησ, Εὔβοιαν, Ὠρωπὸν ἀποδώσειν·

εἰ ταῦτ’ εἰπόντεσ καὶ ὑποσχόμενοι πάντ’ ἐξηπατήκασι καὶ πεφενακίκασι καὶ μόνον οὐ τὴν Ἀττικὴν ὑμῶν περιῄρηνται, καταψηφίσασθε, καὶ μὴ πρὸσ τοῖσ ἄλλοισ οἷσ ὕβρισθε οὐ γὰρ ἔγωγ’ οἶδ’ ὅ τι χρὴ λέγειν ἄλλο καὶ ὑπὲρ ὧν οὗτοι δεδωροδοκήκασιν ὑμεῖσ τὴν ἀρὰν καὶ τὴν ἐπιορκίαν οἴκαδ’ εἰσενέγκησθε. ἔτι τοίνυν κἀκεῖνο σκοπεῖτ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τίνοσ εἵνεκ’ ἐγὼ μηδὲν ἠδικηκότων τούτων κατηγορεῖν ἂν προειλόμην.

οὐ γὰρ εὑρήσετε. ἡδὺ πολλοὺσ ἐχθροὺσ ἔχειν; οὐδέ γ’ ἀσφαλέσ. ἀλλ’ ὑπῆρχέ μοι πρὸσ τοῦτον ἀπέχθειά τισ; οὐδεμία. τί οὖν; ἐφοβοῦ περὶ σαυτοῦ, καὶ διὰ δειλίαν ταύτην ἡγήσω σωτηρίαν· καὶ γὰρ ταῦτ’ ἀκήκο’ αὐτὸν λέγειν. καίτοι μηδενόσ γ’ ὄντοσ, Αἰσχίνη, δεινοῦ μηδ’ ἀδικήματοσ, ὡσ σὺ φῄσ, εἰ γὰρ αὖ ταῦτ’ ἐρεῖ, σκοπεῖτ’, ἄνδρεσ δικασταί, εἰ ἐφ’ οἷσ ὁ μηδ’ ὁτιοῦν ἀδικῶν ἐφοβούμην ἐγὼ μὴ διὰ τούτουσ ἀπόλωμαι, τί τούτουσ προσήκει παθεῖν τοὺσ αὐτοὺσ ἠδικηκότασ; ἀλλ’ οὐ διὰ ταῦτα. ἀλλὰ διὰ τί σου κατηγορῶ;

συκοφαντῶ νὴ Δία, ἵν’ ἀργύριον λάβω παρὰ σοῦ. καὶ πότερον κρεῖττον ἦν μοι παρὰ Φιλίππου λαβεῖν, τοῦ διδόντοσ πολὺ καὶ μηδενὸσ τούτων ἔλαττον, καὶ φίλον κἀκεῖνον ἔχειν καὶ τούτουσ ἦσαν γὰρ ἄν, ἦσαν φίλοι τῶν αὐτῶν κεκοινωνηκότι· οὐδὲ γὰρ νῦν ἔχθραν πατρικὴν ἔχουσι πρόσ με, ἀλλ’ ὅτι τῶν πεπραγμένων οὐ μετέσχηκα, ἢ παρὰ τούτων ἀφ’ ὧν εἰλήφασι μεταιτεῖν, κἀκείνῳ τ’ ἐχθρὸν εἶναι καὶ τούτοισ; καὶ τοὺσ μὲν αἰχμαλώτουσ ἐκ τῶν ἰδίων τοσούτων χρημάτων λύεσθαι, μικρὰ δ’ ἀξιοῦν παρὰ τούτων αἰσχρῶσ μετ’ ἔχθρασ λαμβάνειν; οὐκ ἔστι ταῦτα, ἀλλ’ ἀπήγγειλα μὲν τἀληθῆ καὶ ἀπεσχόμην τοῦ λαβεῖν τοῦ δικαίου καὶ τῆσ ἀληθείασ εἵνεκα καὶ τοῦ λοιποῦ βίου, νομίζων, ὥσπερ ἄλλοι τινὲσ παρ’ ὑμῖν, καὶ αὐτὸσ ὢν ἐπιεικὴσ τιμηθήσεσθαι, καὶ οὐκ ἀνταλλακτέον εἶναί μοι τὴν πρὸσ ὑμᾶσ φιλοτιμίαν οὐδενὸσ κέρδουσ·

μισῶ δὲ τούτουσ, ὅτι μοχθηροὺσ καὶ θεοῖσ ἐχθροὺσ εἶδον ἐν τῇ πρεσβείᾳ, καὶ ἀπεστέρημαι καὶ τῶν ἰδίων φιλοτιμιῶν διὰ τὴν τούτων δωροδοκίαν πρὸσ ὅλην δυσχερῶσ ὑμῶν τὴν πρεσβείαν ἐσχηκότων· κατηγορῶ δὲ νυνὶ καὶ ἐπὶ τὰσ εὐθύνασ ἥκω τὸ μέλλον προορώμενοσ, καὶ βουλόμενοσ ἀγῶνι καὶ δικαστηρίῳ μοι διωρίσθαι παρ’ ὑμῖν ὅτι τἀναντί’ ἐμοὶ καὶ τούτοισ πέπρακται. καὶ δέδοικα, δέδοικα εἰρήσεται γὰρ πάνθ’ ἃ φρονῶ πρὸσ ὑμᾶσ μὴ τότε μὲν συνεπισπάσησθ’ ἐμὲ τὸν μηδ’ ὁτιοῦν ἀδικοῦντα, νῦν δ’ ἀναπεπτωκότεσ ἦτε.

παντάπασι γάρ, ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, ἐκλελύσθαι μοι δοκεῖτε καὶ παθεῖν ἀναμένειν τὰ δεινά, ἑτέρουσ δὲ πάσχοντασ ὁρῶντεσ οὐ φυλάττεσθαι, οὐδὲ φροντίζειν τῆσ πόλεωσ πάλαι κατὰ πολλοὺσ καὶ δεινοὺσ τρόπουσ διαφθειρομένησ. οὐκ οἰέσθε δεινὸν εἶναι καὶ ὑπερφυέσ;

καὶ γὰρ εἴ τι σιωπᾶν ἐγνώκειν, λέγειν ἐξάγομαι. ἴστε δήπου Πυθοκλέα τουτονὶ τὸν Πυθοδώρου. τούτῳ πάνυ φιλανθρώπωσ ἐκεχρήμην ἐγώ, καὶ ἀηδὲσ ἐμοὶ καὶ τούτῳ γέγονεν εἰσ τὴν ἡμέραν ταύτην οὐδέν. οὗτοσ ἐκτρέπεταί με νῦν ἀπαντῶν, ἀφ’ οὗ πρὸσ Φίλιππον ἀφῖκται, κἂν ἀναγκασθῇ που συντυχεῖν, ἀπεπήδησεν εὐθέωσ, μή τισ αὐτὸν ἴδῃ λαλοῦντ’ ἐμοί· μετὰ δ’ Αἰσχίνου περιέρχεται τὴν ἀγορὰν κύκλῳ καὶ βουλεύεται. οὐκοῦν δεινόν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ σχέτλιον τοῖσ μὲν τὰ Φιλίππου πράγμαθ’ ᾑρημένοισ θεραπεύειν οὕτωσ ἀκριβῆ τὴν παρ’ ἐκείνου πρὸσ ἑκάτερ’ αἴσθησιν ὑπάρχειν, ὥσθ’ ἕκαστον, ὥσπερ ἂν παρεστηκότοσ αὐτοῦ, μηδ’ ὧν ἂν ἐνθαδὶ πράξῃ μηδὲν ἡγεῖσθαι λήσειν, ἀλλὰ φίλουσ τε νομίζειν οὓσ ἂν ἐκείνῳ δοκῇ καὶ μὴ φίλουσ ὡσαύτωσ, τοῖσ δὲ πρὸσ ὑμᾶσ ζῶσι καὶ τῆσ παρ’ ὑμῶν τιμῆσ γλιχομένοισ καὶ μὴ προδεδωκόσι ταύτην τοσαύτην κωφότητα καὶ τοσοῦτο σκότοσ παρ’ ὑμῶν ἀπαντᾶν, ὥστε τοῖσ ἀλειτηρίοισ τούτοισ ἐξ ἴσου νῦν ἔμ’ ἀγωνίζεσθαι, καὶ ταῦτα παρ’ ὑμῖν τοῖσ ἅπαντ’ εἰδόσιν.

βούλεσθ’ οὖν εἰδέναι καὶ ἀκοῦσαι τὸ τούτων αἴτιον;

ἐγὼ δὴ φράσω, ἀξιῶ δὲ μηδέν’ ἄχθεσθαί μοι λέγοντι τἀληθῆ. ὅτι ἐκεῖνοσ μὲν ἕν, οἶμαι, σῶμ’ ἔχων καὶ ψυχὴν μίαν παντὶ θυμῷ καὶ φιλεῖ τοὺσ ἑαυτὸν εὖ ποιοῦντασ καὶ μισεῖ τοὺσ τἀναντία, ὑμῶν δ’ ἕκαστοσ πρῶτον μὲν οὔτε τὸν εὖ ποιοῦντα τὴν πόλιν αὑτὸν εὖ ποιεῖν ἡγεῖται, οὔτε τὸν κακῶσ <κακῶσ>, ἀλλ’ ἕτερ’ ἐστὶν ἑκάστῳ προυργιαίτερα, ὑφ’ ὧν παράγεσθε πολλάκισ, ἔλεοσ, φθόνοσ, ὀργή, χαρίσασθαι τῷ δεηθέντι, ἄλλα μυρία· ἂν δ’ ἄρ’ ἅπαντά τισ ἐκφύγῃ, ἀλλὰ τούσ γ’ οὐδένα βουλομένουσ εἶναι τοιοῦτον οὐ διαφεύξεται.

ἡ δ’ ἐφ’ ἑκάστου τούτων ἁμαρτία κατὰ μικρὸν ὑπορρέουσα ἁθρόοσ τῇ πόλει βλάβη γίγνεται. ὧν μηδέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, πάθητε τήμερον, μηδ’ ἀφῆτε τοῦτον ὃσ ὑμᾶσ τηλικαῦτ’ ἠδίκηκεν.

καὶ γὰρ ὡσ ἀληθῶσ τίσ ἔσται λόγοσ περὶ ὑμῶν, εἰ τοῦτον ἀφήσετε; Ἀθήνηθεν ἐπρέσβευσάν τινεσ ὡσ Φίλιππον τουτονί, Φιλοκράτησ, Αἰσχίνησ, Φρύνων, Δημοσθένησ. τί οὖν; ὁ μὲν πρὸσ τῷ μηδὲν ἐκ τῆσ πρεσβείασ λαβεῖν τοὺσ αἰχμαλώτουσ ἐκ τῶν ἰδίων ἐλύσατο· ὁ δ’ ὧν τὰ τῆσ πόλεωσ πράγματα χρημάτων ἀπέδοτο, τούτων πόρνασ ἠγόραζε καὶ ἰχθῦσ περιιών. καὶ ὁ μὲν τὸν υἱὸν ἔπεμψε Φιλίππῳ, πρὶν εἰσ ἄνδρασ ἐγγράψαι, ὁ μιαρὸσ Φρύνων·

ὁ δ’ οὐδὲν ἀνάξιον οὔτε τῆσ πόλεωσ οὔθ’ αὑτοῦ διεπράξατο. καὶ ὁ μὲν χορηγῶν καὶ τριηραρχῶν ἔτι καὶ ταῦτ’ ᾤετο δεῖν ἐθελοντὴσ ἀναλίσκειν, λύεσθαι, μηδέν’ ἐν συμφορᾷ τῶν πολιτῶν δι’ ἔνδειαν περιορᾶν· ὁ δὲ τοσούτου δεῖ τῶν ὑπαρχόντων τιν’ αἰχμάλωτον σῶσαι, ὥσθ’ ὅλον τόπον καὶ πλεῖν ἢ μυρίουσ μὲν ὁπλίτασ, ὁμοῦ δὲ χιλίουσ ἱππέασ τῶν ὑπαρχόντων συμμάχων ὅπωσ αἰχμάλωτοι γένωνται Φιλίππῳ, συμπαρεσκεύασεν. τί οὖν μετὰ ταῦτα;

Ἀθηναῖοι λαβόντεσ, ᾔδεσαν μὲν γὰρ πάλαι· τί δέ; τοὺσ μὲν χρήματ’ εἰληφότασ καὶ δῶρα καὶ καταισχύναντασ ἑαυτούσ, τὴν πόλιν, τοὺσ ἑαυτῶν παῖδασ, ἀφεῖσαν καὶ νοῦν ἔχειν ἡγοῦντο καὶ τὴν πόλιν εὐθενεῖσθαι· τὸν δὲ κατηγοροῦντα τί; ἐμβεβροντῆσθαι, τὴν πόλιν ἀγνοεῖν, οὐκ ἔχειν ὅποι τὰ ἑαυτοῦ ῥίπτῃ. καὶ τίσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοῦτ’ ἰδὼν τὸ παράδειγμα, δίκαιον αὑτὸν παρασχεῖν ἐθελήσει;

τίσ προῖκα πρεσβεύειν, εἰ μήτε λαβεῖν μήτε τῶν εἰληφότων ἀξιοπιστότερον παρ’ ὑμῖν εἶναι δοκεῖν ὑπάρξει; οὐ μόνον κρίνετε τούτουσ τήμερον, οὔ, ἀλλὰ καὶ νόμον τίθεσθ’ εἰσ ἅπαντα τὸν μετὰ ταῦτα χρόνον, πότερον χρημάτων αἰσχρῶσ ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν πρεσβεύειν ἅπαντασ προσήκει ἢ προῖχ’ ὑπὲρ ὑμῶν τὰ βέλτιστ’ ἀδωροδοκήτωσ. ἀλλὰ μὴν περὶ μὲν τῶν ἄλλων οὐδενὸσ προσδεῖσθε μάρτυροσ·

ὡσ δὲ τὸν υἱὸν ἔπεμψεν ὁ Φρύνων, κάλει μοι τούτων τοὺσ μάρτυρασ. τοῦτον μὲν τοίνυν οὐκ ἔκρινεν Αἰσχίνησ, ὅτι τὸν αὑτοῦ παῖδ’ ἐπ’ αἰσχύνῃ πρὸσ Φίλιππον ἔπεμψεν.

εἰ δέ τισ ὢν ἐφ’ ἡλικίασ ἑτέρου βελτίων τὴν ἰδέαν, μὴ προϊδόμενοσ τὴν ἐξ ἐκείνησ τῆσ ὄψεωσ ὑποψίαν, ἰταμώτερον τῷ μετὰ ταῦτ’ ἐχρήσατο βίῳ, τοῦτον ὡσ πεπορνευμένον κέκρικεν. φέρε δὴ περὶ τῆσ ἑστιάσεωσ καὶ τοῦ ψηφίσματοσ εἴπω·

μικροῦ γ’, ἃ μάλιστά μ’ ἔδει πρὸσ ὑμᾶσ εἰπεῖν, παρῆλθεν. τῆσ πρώτησ ἐκείνησ πρεσβείασ γράφων τὸ προβούλευμ’ ἐγὼ καὶ πάλιν ἐν τῷ δήμῳ ταῖσ ἐκκλησίαισ, ἐν αἷσ ἐμέλλετε βουλεύεσθαι περὶ τῆσ εἰρήνησ, οὐδενὸσ οὔτε λόγου πω παρὰ τούτων οὔτ’ ἀδικήματοσ ὄντοσ φανεροῦ, τὸ νόμιμον ἔθοσ ποιῶν, καὶ ἐπῄνεσα τούτουσ καὶ εἰσ πρυτανεῖον ἐκάλεσα. καὶ νὴ Δί’ ἔγωγε καὶ τοὺσ παρὰ τοῦ Φιλίππου πρέσβεισ ἐξένισα, καὶ πάνυ γ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, λαμπρῶσ·

ἐπειδὴ γὰρ ἑώρων αὐτοὺσ καὶ ἐπὶ τοῖσ τοιούτοισ ἐκεῖ σεμνυνομένουσ ὡσ εὐδαίμονασ καὶ λαμπρούσ, εὐθὺσ ἡγούμην ἐν τούτοισ πρῶτον περιεῖναι δεῖν αὐτῶν καὶ μεγαλοψυχότεροσ φαίνεσθαι. ταῦτα δὴ παρέξεται νῦν οὗτοσ λέγων ὡσ αὐτὸσ ἐπῄνεσεν ἡμᾶσ, αὐτὸσ εἱστία τοὺσ πρέσβεισ, τὸ πότ’ οὐ διορίζων. ἔστι δὲ ταῦτα πρὸ τοῦ τὴν πόλιν ἠδικῆσθαί τι καὶ φανεροὺσ τούτουσ πεπρακότασ αὑτοὺσ γενέσθαι, ὅτ’ ἄρτι μὲν ἧκον οἱ πρέσβεισ τὸ πρῶτον, ἔδει δ’ ἀκοῦσαι τὸν δῆμον τί λέγουσιν, οὐδέπω δ’ οὔθ’ οὗτοσ συνερῶν δῆλοσ ἦν τῷ Φιλοκράτει οὔτ’ ἐκεῖνοσ τοιαῦτα γράψων.

ἂν δὴ ταῦτα λέγῃ, μέμνησθε τοὺσ χρόνουσ ὅτι τῶν ἀδικημάτων εἰσὶ πρότεροι. μετὰ ταῦτα δ’ οὐδὲν ἐμοὶ πρὸσ τούτουσ οἰκεῖον οὐδὲ κοινὸν γέγονεν. Λέγε τὴν μαρτυρίαν. Μαρτυρία ἴσωσ τοίνυν ἀδελφὸσ αὐτῷ συνερεῖ Φιλοχάρησ καὶ Ἀφόβητοσ· πρὸσ οὓσ ἀμφοτέρουσ ὑμῖν πολλὰ καὶ δίκαι’ ἔστιν εἰπεῖν.

ἀνάγκη δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μετὰ παρρησίασ διαλεχθῆναι, μηδὲν ὑποστελλόμενον. ἡμεῖσ, Ἀφόβητε καὶ σὺ Φιλόχαρεσ, σὲ μὲν τὰσ ἀλαβαστοθήκασ γράφοντα καὶ τὰ τύμπανα, τούτουσ δ’ ὑπογραμματέασ καὶ τοὺσ τυχόντασ ἀνθρώπουσ καὶ οὐδεμιᾶσ κακίασ ταῦτα, ἀλλ’ οὐδὲ στρατηγίασ γ’ ἄξια πρεσβειῶν, στρατηγιῶν, τῶν μεγίστων τιμῶν ἠξιώσαμεν. εἰ τοίνυν μηδὲν ὑμῶν ἠδίκει μηδείσ, οὐχ ἡμεῖσ χάριν ὑμῖν οὐδενόσ, ἀλλ’ ὑμεῖσ ἡμῖν δικαίωσ ἂν ἔχοιτε τούτων·

πολλοὺσ γὰρ ὑμῶν μᾶλλον ἀξίουσ τιμᾶσθαι παρέντεσ ἡμεῖσ ὑμᾶσ ἐσεμνύνομεν. εἰ δὲ δὴ καὶ ἐν αὐτοῖσ οἷσ ἐτιμᾶσθ’ ἠδίκηκέ τισ ὑμῶν, καὶ ταῦτα τοιαῦτα, πόσῳ μᾶλλον ἂν μισοῖσθε δικαίωσ ἢ σῴζοισθε; ἐγὼ μὲν οἶμαι πολλῷ. βιάσονται τοίνυν ἴσωσ, μεγαλόφωνοι καὶ ἀναιδεῖσ ὄντεσ, καὶ τὸ συγγνώμη ἀδελφῷ βοηθεῖν προσειληφότεσ. ὑμεῖσ δὲ μὴ ἡττᾶσθε, ἐκεῖν’ ἐνθυμούμενοι, ὅτι τούτοισ μὲν τούτου·

προσήκει φροντίζειν, ὑμῖν δὲ τῶν νόμων καὶ ὅλησ τῆσ πόλεωσ καὶ παρὰ πάντα τῶν ὁρ́κων, οὓσ αὐτοὶ κάθησθ’ ὀμωμοκότεσ. καὶ γὰρ εἰ τινῶν δεδέηνται τουτονὶ σῴζειν, πότερ’ ἂν μηδὲν ἀδικῶν φαίνηται τὴν πόλιν ἢ κἂν ἀδικῶν, σκοπεῖτε. εἰ μὲν γὰρ ἂν μή, κἀγώ φημι δεῖν, εἰ δ’ ὅλωσ κἂν ὁτιοῦν, ἐπιορκεῖν δεδέηνται. οὐ γὰρ εἰ κρύβδην ἐστὶν ἡ ψῆφοσ, λήσει τοὺσ θεούσ, ἀλλὰ τοῦτο καὶ πάντων ἄρισθ’ ὁ τιθεὶσ τὸν νόμον εἶδε τὸ κρύβδην ψηφίζεσθαι, ὅτι τούτων μὲν οὐδεὶσ εἴσεται τὸν ἑαυτῷ κεχαρισμένον ὑμῶν, οἱ θεοὶ δ’ εἴσονται καὶ τὸ δαιμόνιον τὸν μὴ τὰ δίκαια ψηφισάμενον. παρ’ ὧν κρεῖττόν ἐστιν ἑκάστῳ τὰσ ἀγαθὰσ ἐλπίδασ τοῖσ παισὶ καὶ ἑαυτῷ, τὰ δίκαια γνόντα καὶ τὰ προσήκοντα, περιποιήσασθαι ἢ τὴν ἀφανῆ καὶ ἄδηλον τούτοισ χάριν καταθέσθαι, καὶ ἀφεῖναι τοῦτον ὃσ αὐτὸσ ἑαυτοῦ καταμεμαρτύρηκεν.

τίνα γάρ, Αἰσχίνη, μάρτυρα μείζω παράσχωμαι τοῦ πολλὰ καὶ δεινὰ πεπρεσβεῦσθαί σοι ἢ σὲ κατὰ σαυτοῦ; ὃσ γὰρ ᾠήθησ χρῆναι τὸν φανερόν τι ποιῆσαι βουληθέντα τῶν σοὶ πεπρεσβευμένων τηλικαύτῃ καὶ τοιαύτῃ συμφορᾷ περιβαλεῖν, δῆλον ὅτι δεινὸν ἄν τι παθεῖν σαυτὸν ἤλπιζεσ, εἰ πύθοινθ’ οὗτοι τὰ πεπραγμένα σοι. τοῦτο τοίνυν, ἄνπερ ὑμεῖσ εὖ φρονῆτε, καθ’ αὑτοῦ συμβήσεται τούτῳ πεπρᾶχθαι, οὐ μόνον κατὰ τοῦθ’ ὅτι παμμέγεθεσ σημεῖόν ἐστι τῶν πεπρεσβευμένων, ἀλλ’ ὅτι καὶ κατηγορῶν ἐκείνουσ τοὺσ λόγουσ εἶπεν οἳ κατ’ αὐτοῦ νῦν ὑπάρχουσιν·

ἃ γὰρ ὡρίσω σὺ δίκαια, ὅτε Τίμαρχον ἔκρινεσ, ταὐτὰ δήπου ταῦτα καὶ κατὰ σοῦ προσήκει τοῖσ ἄλλοισ ἰσχύειν. ἔλεγεν τοίνυν τότε πρὸσ τοὺσ δικαστὰσ ὅτι ἀπολογήσεται δὲ Δημοσθένησ ὑπὲρ αὐτοῦ, καὶ κατηγορήσει τῶν ἐμοὶ πεπρεσβευμένων·

εἶτ’, ἐὰν ὑμᾶσ ἀπαγάγῃ τῷ λόγῳ, νεανιεύσεται καὶ περιιὼν ἐρεῖ· πῶσ τι τοὺσ δικαστὰσ ἀπαγαγὼν ἀπὸ τῆσ ὑποθέσεωσ ᾠχόμην τὸ πρᾶγμ’ αὐτῶν ὑφελόμενοσ; μὴ σύ γε, ἀλλ’ ὑπὲρ ὧν ἀγωνίζει, περὶ τούτων ἀπολογοῦ· τότε δ’, ἡνίκ’ ἐκεῖνον ἔκρινεσ, ἐξῆν σοι κατηγορεῖν καὶ λέγειν ὅ τι ἐβούλου. ἀλλὰ μὴν καὶ ἔπη τοῖσ δικασταῖσ ἔλεγεσ, οὐδένα μάρτυρ’ ἔχων ἐφ’ οἷσ ἔκρινεσ τὸν ἄνθρωπον παρασχέσθαι·

φήμη δ’ οὔ τισ πάμπαν ἀπόλλυται, ἥντινα λαοὶπολλοὶ φημίξωσι· θεόσ νύ τίσ ἐστι καὶ αὐτή. οὐκοῦν, Αἰσχίνη, καὶ σὲ πάντεσ οὗτοι χρήματ’ ἐκ τῆσ πρεσβείασ φασὶν εἰληφέναι, ὥστε καὶ κατὰ σοῦ δήπουθεν φήμη δ’ οὔ τισ πάμπαν ἀπόλλυται, ἥντινα λαοὶ πολλοὶ φημίξωσιν. ὅσῳ γὰρ αὖ σὲ πλείουσ ἢ ’κεῖνον αἰτιῶνται, θεώρησον ὡσ εἴσει.

τὸν μὲν Τίμαρχον οὐδ’ οἱ πρόσχωροι πάντεσ ἐγίγνωσκον, ὑμᾶσ δὲ τοὺσ πρέσβεισ οὐδεὶσ Ἑλλήνων οὐδὲ βαρβάρων ἔσθ’ ὅστισ οὔ φησι χρήματ’ ἐκ τῆσ πρεσβείασ εἰληφέναι. ὥστ’, εἴπερ ἐστ’ ἀληθὴσ ἡ φήμη, καθ’ ὑμῶν ἐστιν ἡ παρὰ τῶν πολλῶν, ἣν ὅτι πιστὴν εἶναι δεῖ καὶ θεόσ νύ τίσ ἐστι καὶ αὐτή, καὶ ὅτι σοφὸσ ἦν ὁ ποιητὴσ ὁ ταῦτα ποιήσασ, σὺ διώρισασ αὐτόσ. ἔτι τοίνυν ἰαμβεῖα δήπου συλλέξασ ἐπέραινεν, οἱο͂νὅστισ δ’ ὁμιλῶν ἥδεται κακοῖσ ἀνήρ,οὐ πώποτ’ ἠρώτησα, γιγνώσκων ὅτιτοιοῦτόσ ἐσθ’ οἱοίσπερ ἥδεται ξυνών.

εἶτα τὸν εἰσ τοὺσ ὄρνεισ εἰσιόντα καὶ μετὰ Πιτταλάκου περιιόντα, καὶ τοιαῦτ’ εἰπών, ἀγνοεῖτ’, ἔφη, ποῖόν τιν’ ἡγεῖσθαι δεῖ; οὐκοῦν, Αἰσχίνη, καὶ κατὰ σοῦ τὰ ἰαμβεῖα ταῦθ’ ἁρμόσει νῦν ἐμοί, κἂν ἐγὼ λέγω πρὸσ τούτουσ, ὀρθῶσ καὶ προσηκόντωσ ἐρῶ· ὅστισ δ’ ὁμιλῶν ἥδεται, καὶ ταῦτα πρεσβεύων, Φιλοκράτει, οὐ πώποτ’ ἠρώτησα, γιγνώσκων ὅτι ἀργύριον εἴληφ’ οὗτοσ, ὥσπερ Φιλοκράτησ ὁ ὁμολογῶν. λογογράφουσ τοίνυν καὶ σοφιστὰσ καλῶν τοὺσ ἄλλουσ καὶ ὑβρίζειν πειρώμενοσ, αὐτὸσ ἐξελεγχθήσεται τούτοισ ὢν ἔνοχοσ.

ταῦτα μὲν γὰρ τὰ ἰαμβεῖ’ ἐκ Φοίνικόσ ἐστιν Εὐριπίδου· τοῦτο δὲ τὸ δρᾶμ’ οὐδεπώποτ’ οὔτε Θεόδωροσ οὔτ’ Ἀριστόδημοσ ὑπεκρίναντο, οἷσ οὗτοσ τὰ τρίτα λέγων διετέλεσεν, ἀλλὰ Μόλων ἠγωνίζετο καὶ εἰ δή τισ ἄλλοσ τῶν παλαιῶν ὑποκριτῶν. Ἀντιγόνην δὲ Σοφοκλέουσ πολλάκισ μὲν Θεόδωροσ, πολλάκισ δ’ Ἀριστόδημοσ ὑποκέκριται, ἐν ᾗ πεποιημέν’ ἰαμβεῖα καλῶσ καὶ συμφερόντωσ ὑμῖν πολλάκισ αὐτὸσ εἰρηκὼσ καὶ ἀκριβῶσ ἐξεπιστάμενοσ παρέλιπεν. ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’ ὅτι ἐν ἅπασι τοῖσ δράμασι τοῖσ τραγικοῖσ ἐξαίρετόν ἐστιν ὥσπερ γέρασ τοῖσ τριταγωνισταῖσ τὸ τοὺσ τυράννουσ καὶ τοὺσ τὰ σκῆπτρ’ ἔχοντασ εἰσιέναι.

ταῦτα τοίνυν ἐν τῷ δράματι τούτῳ σκέψασθ’ ὁ Κρέων Αἰσχίνησ οἱᾶ λέγων πεποίηται τῷ ποιητῇ, ἃ οὔτε πρὸσ αὑτὸν οὗτοσ ὑπὲρ τῆσ πρεσβείασ διελέχθη οὔτε πρὸσ τοὺσ δικαστὰσ εἶπεν. Λέγε. Ιἀμβεῖα Σοφοκλέουσ ἐξ Ἀντιγόνησἀμήχανον δὲ παντὸσ ἀνδρὸσ ἐκμαθεῖνψυχήν τε καὶ φρόνημα καὶ γνώμην, πρὶν ἂνἀρχαῖσ τε καὶ νόμοισιν ἐντριβὴσ φανῇ. ἐμοὶ γὰρ ὅστισ πᾶσαν εὐθύνων πόλινμὴ τῶν ἀρίστων ἅπτεται βουλευμάτων,ἀλλ’ ἐκ φόβου του γλῶσσαν ἐγκλείσασ ἔχει,κάκιστοσ εἶναι νῦν τε καὶ πάλαι δοκεῖ· καὶ μείζον’ ὅστισ ἀντὶ τῆσ αὑτοῦ πάτρασφίλον νομίζει, τοῦτον οὐδαμοῦ λέγω. ἐγὼ γάρ, ἴστω Ζεὺσ ὁ πάνθ’ ὁρῶν ἀεί,οὔτ’ ἂν σιωπήσαιμι τὴν ἄτην ὁρῶνστείχουσαν ἀστοῖσ ἀντὶ τῆσ σωτηρίασ,οὔτ’ ἂν φίλον ποτ’ ἄνδρα δυσμενῆ χθονὸσθείμην ἐμαυτῷ, τοῦτο γιγνώσκων ὅτιἥδ’ ἐστὶν ἡ σῴζουσα, καὶ ταύτησ ἔπιπλέοντεσ ὀρθῆσ τοὺσ φίλουσ ποιούμεθα. οὐκ ἀναμνησθεὶσ ὅτι ἥδ’ ἐστὶν ἡ σῴζουσα καὶ ταύτησ ἔπι τελοῦσα μὲν ἡ μήτηρ αὐτοῦ καὶ καθαίρουσα καὶ καρπουμένη τὰσ τῶν χρωμένων οὐσίασ ἐξέθρεψε τοσούτουσ τουτουσί, διδάσκων δ’ ὁ πατὴρ γράμματα, ὡσ ἐγὼ τῶν πρεσβυτέρων ἀκούω, πρὸσ τῷ τοῦ ἡρ́ω τοῦ ἰατροῦ, ὅπωσ ἠδύνατο, ἀλλ’ οὖν ἐν ταύτῃ γ’ ἔζη, ὑπογραμματεύοντεσ δ’ αὐτοὶ καὶ ὑπηρετοῦντεσ ἁπάσαισ ταῖσ ἀρχαῖσ ἀργύριον εἰλήφεσαν, καὶ τὸ τελευταῖον ὑφ’ ὑμῶν γραμματεῖσ χειροτονηθέντεσ δύ’ ἔτη διετράφησαν ἐν τῇ θόλῳ, πρεσβεύων δ’ ἀπέσταλτο νῦν οὗτοσ ἐκ ταύτησ.

τούτων οὐδὲν ἐσκέψατο, οὐδ’ ὅπωσ ὀρθὴ πλεύσεται προείδετο, ἀλλ’ ἀνέτρεψε καὶ κατέδυσε καὶ τὸ καθ’ αὑτὸν ὅπωσ ἐπὶ τοῖσ ἐχθροῖσ ἔσται παρεσκεύασεν.

εἶτ’ οὐ σὺ σοφιστήσ; καὶ πονηρόσ γε. οὐ σὺ λογογράφοσ; καὶ θεοῖσ ἐχθρόσ γε· ὃσ ἃ μὲν πολλάκισ ἠγωνίσω καὶ ἀκριβῶσ ἐξηπίστασο, ὑπερέβησ, ἃ δ’ οὐδεπώποτ’ ἐν τῷ βίῳ ὑπεκρίνω, ταῦτα ζητήσασ ἐπὶ τῷ τῶν πολιτῶν βλάψαι τιν’ εἰσ μέσον ἤνεγκασ. φέρε δὴ καὶ περὶ τοῦ Σόλωνοσ ὃν εἶπε λόγον σκέψασθε.

ἔφη τὸν Σόλων’ ἀνακεῖσθαι τῆσ τῶν τότε δημηγορούντων σωφροσύνησ παράδειγμα, εἴσω τὴν χεῖρ’ ἔχοντ’ ἀναβεβλημένον, ἐπιπλήττων τι καὶ λοιδορούμενοσ τῇ τοῦ Τιμάρχου προπετείᾳ. καίτοι τὸν μὲν ἀνδριάντα τοῦτον οὔπω πεντήκοντ’ ἔτη φάσ’ ἀνακεῖσθαι Σαλαμίνιοι, ἀπὸ Σόλωνοσ δ’ ὁμοῦ διακόσι’ ἐστὶν ἔτη καὶ τετταράκοντ’ εἰσ τὸν νυνὶ παρόντα χρόνον, ὥσθ’ ὁ δημιουργὸσ ὁ τοῦτο πλάσασ τὸ σχῆμα οὐ μόνον οὐκ αὐτὸσ ἦν κατ’ ἐκεῖνον, ἀλλ’ οὐδ’ ὁ πάπποσ αὐτοῦ. τοῦτο μὲν τοίνυν εἶπε τοῖσ δικασταῖσ καὶ ἐμιμήσατο·

ὃ δὲ τοῦ σχήματοσ ἦν τούτου πολλῷ τῇ πόλει λυσιτελέστερον, τὸ τὴν ψυχὴν τὴν Σόλωνοσ ἰδεῖν καὶ τὴν διάνοιαν, ταύτην οὐκ ἐμιμήσατο, ἀλλὰ πᾶν τοὐναντίον. ἐκεῖνοσ μέν γ’ ἀφεστηκυίασ Σαλαμῖνοσ Ἀθηναίων καὶ θάνατον ζημίαν ψηφισαμένων, ἄν τισ εἴπῃ κομίζεσθαι, τὸν ἴδιον κίνδυνον ὑποθεὶσ ἐλεγεῖα ποιήσασ ᾖδε, καὶ τὴν μὲν χώραν <ἀν>έσωσε τῇ πόλει, τὴν δ’ ὑπάρχουσαν αἰσχύνην ἀπήλλαξεν· οὗτοσ δ’, ἣν βασιλεὺσ καὶ πάντεσ οἱ Ἕλληνεσ ὑμετέραν ἔγνωσαν, Ἀμφίπολιν, ταύτην ἐξέδωκε καὶ ἀπέδοτο καὶ τῷ ταῦτα γράφοντι συνεῖπε Φιλοκράτει.

ἄξιόν γ’, οὐ γάρ; ἦν Σόλωνοσ αὐτῷ μεμνῆσθαι. καὶ οὐ μόνον ἐνταῦθα ταῦτ’ ἐποίησεν, ἀλλ’ ἐκεῖσ’ ἐλθὼν οὐδὲ τοὔνομ’ ἐφθέγξατο τῆσ χώρασ ὑπὲρ ἧσ ἐπρέσβευεν. καὶ ταῦτ’ αὐτὸσ ἀπήγγειλε πρὸσ ὑμᾶσ· μέμνησθε γὰρ δήπου λέγοντ’ αὐτὸν ὅτι περὶ δ’ Ἀμφιπόλεωσ εἶχον μὲν κἀγὼ λέγειν· ἵνα δ’ ἐγγένηται Δημοσθένει περὶ αὐτῆσ εἰπεῖν, παρέλιπον. ἐγὼ δὲ παρελθὼν οὐδὲν ἔφην τοῦτον ὧν ἐβούλετ’ εἰπεῖν πρὸσ Φίλιππον ἐμοὶ παραλιπεῖν·

θᾶττον γὰρ ἂν τοῦ αἵματοσ ἢ λόγου μεταδοῦναί τινι. ἀλλ’, οἶμαι, χρήματ’ εἰληφότ’ οὐκ ἦν ἀντιλέγειν πρὸσ Φίλιππον τὸν ὑπὲρ τούτου δεδωκότα, ὅπωσ ἐκείνην μὴ ἀποδῷ. Λέγε δή μοι λαβὼν καὶ τὰ τοῦ Σόλωνοσ ἐλεγεῖα ταυτί, ἵν’ ἴδηθ’ ὅτι καὶ Σόλων ἐμίσει τοὺσ οἱούσ οὗτοσ ἀνθρώπουσ. οὐ λέγειν εἴσω τὴν χεῖρ’ ἔχοντ’, Αἰσχίνη, δεῖ, οὔ, ἀλλὰ πρεσβεύειν εἴσω τὴν χεῖρ’ ἔχοντα.

σὺ δ’ ἐκεῖ προτείνασ καὶ ὑποσχὼν καὶ καταισχύνασ τούτουσ ἐνθάδε σεμνολογεῖ, καὶ λογάρια δύστηνα μελετήσασ καὶ φωνασκήσασ οὐκ οἰεί δίκην δώσειν τηλικούτων καὶ τοσούτων ἀδικημάτων, κἂν πιλίδιον λαβὼν περὶ τὴν κεφαλὴν περινοστῇσ καὶ ἐμοὶ λοιδορῇ; λέγε σύ. Ἐλεγεῖαἡμετέρη δὲ πόλισ κατὰ μὲν Διὸσ οὔποτ’ ὀλεῖταιαἶσαν καὶ μακάρων θεῶν φρένασ ἀθανάτων· τοίη γὰρ μεγάθυμοσ ἐπίσκοποσ ὀβριμοπάτρηΠαλλὰσ Ἀθηναίη χεῖρασ ὕπερθεν ἔχει. αὐτοὶ δὲ φθείρειν μεγάλην πόλιν ἀφραδίῃσινἀστοὶ βούλονται, χρήμασι πειθόμενοι,δήμου θ’ ἡγεμόνων ἄδικοσ νόοσ, οἷσιν ἑτοῖμονὕβριοσ ἐκ μεγάλησ ἄλγεα πολλὰ παθεῖν. οὐ γὰρ ἐπίστανται κατέχειν κόρον, οὐδὲ παρούσασεὐφροσύνασ κοσμεῖν δαιτὸσ ἐν ἡσυχίῃ. . . . πλουτοῦσιν δ’ ἀδίκοισ ἔργμασι πειθόμενοι. . . . οὔθ’ ἱερῶν κτεάνων οὔτε τι δημοσίωνφειδόμενοι κλέπτουσιν ἐφ’ ἁρπαγῇ ἄλλοθεν ἄλλοσ,οὐδὲ φυλάσσονται σεμνὰ θέμεθλα Δίκησ,ἣ σιγῶσα σύνοιδε τὰ γιγνόμενα πρό τ’ ἐόντα,τῷ δὲ χρόνῳ πάντωσ ἦλθ’ ἀποτεισομένη. τοῦτ’ ἤδη πάσῃ πόλει ἔρχεται ἕλκοσ ἄφυκτον,εἰσ δὲ κακὴν ταχέωσ ἤλυθε δουλοσύνην,ἢ στάσιν ἔμφυλον πόλεμόν θ’ εὕδοντ’ ἐπεγείρει,ὃσ πολλῶν ἐρατὴν ὤλεσεν ἡλικίην. ἐκ γὰρ δυσμενέων ταχέωσ πολυήρατον ἄστυτρύχεται ἐν συνόδοισ τοῖσ ἀδικοῦσι φίλαισ. ταῦτα μὲν ἐν δήμῳ στρέφεται κακά· τῶν δὲ πενιχρῶνἱκνοῦνται πολλοὶ γαῖαν ἐσ ἀλλοδαπήν,πραθέντεσ δεσμοῖσί τ’ ἀεικελίοισι δεθέντεσ. . . . οὕτω δημόσιον κακὸν ἔρχεται οἴκαδ’ ἑκάστῳ,αὔλειοι δ’ ἔτ’ ἔχειν οὐκ ἐθέλουσι θύραι,ὑψηλὸν δ’ ὑπὲρ ἑρ́κοσ ὑπέρθορεν, εὑρ͂ε δὲ πάντωσ,εἰ καί τισ φεύγων ἐν μυχῷ ᾖ θαλάμου. ταῦτα διδάξαι θυμὸσ Ἀθηναίουσ με κελεύει,ὡσ κακὰ πλεῖστα πόλει δυσνομίη παρέχει,εὐνομίη δ’ εὔκοσμα καὶ ἄρτια πάντ’ ἀποφαίνει,καὶ θαμὰ τοῖσ ἀδίκοισ ἀμφιτίθησι πέδασ,τραχέα λειαίνει, παύει κόρον, ὕβριν ἀμαυροῖ,αὐαίνει δ’ ἄτησ ἄνθεα φυόμενα,εὐθύνει δὲ δίκασ σκολιάσ, ὑπερήφανά τ’ ἔργαπραύ̈νει, παύει δ’ ἔργα διχοστασίησ,παύει δ’ ἀργαλέησ ἔριδοσ χόλον· ἔστι δ’ ὑπ’ αὐτῆσπάντα κατ’ ἀνθρώπουσ ἄρτια καὶ πινυτά. ἀκούετ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, περὶ τῶν τοιούτων ἀνθρώπων οἱᾶ Σόλων λέγει, καὶ περὶ τῶν θεῶν, οὕσ φησι τὴν πόλιν σῴζειν.

ἐγὼ δ’ ἀεὶ μὲν ἀληθῆ τὸν λόγον τοῦτον ἡγοῦμαι καὶ βούλομαι, ὡσ ἄρ’ οἱ θεοὶ σῴζουσιν ἡμῶν τὴν πόλιν· τρόπον δέ τιν’ ἡγοῦμαι καὶ τὰ νῦν συμβεβηκότα πάντ’ ἐπὶ ταῖσ εὐθύναισ ταυταισὶ δαιμονίασ τινὸσ εὐνοίασ ἔνδειγμα τῇ πόλει γεγενῆσθαι. σκοπεῖτε γάρ.

ἄνθρωποσ πολλὰ καὶ δεινὰ πρεσβεύσασ, καὶ χώρασ ἐκδεδωκὼσ ἐν αἷσ τοὺσ θεοὺσ ὑφ’ ὑμῶν καὶ τῶν συμμάχων τιμᾶσθαι προσῆκεν, ἠτίμωσ’ ὑπακούσαντά τιν’ αὐτοῦ κατήγορον. ἵνα τί; ἵνα μήτ’ ἐλέου μήτε συγγνώμησ ἐφ’ οἷσ αὐτὸσ ἠδίκηκεν τύχῃ. ἀλλὰ καὶ κατηγορῶν ἐκείνου κακῶσ λέγειν προείλετ’ ἐμέ, καὶ πάλιν ἐν τῷ δήμῳ γραφὰσ ἀποίσειν καὶ τοιαῦτ’ ἠπείλει. ἵνα τί; ἵν’ ὡσ μετὰ πλείστησ συγγνώμησ παρ’ ὑμῶν ὁ τὰ τούτου πονηρεύματ’ ἀκριβέστατ’ εἰδὼσ ἐγὼ καὶ παρηκολουθηκὼσ ἅπασι κατηγορῶ. ἀλλὰ καὶ διακρουόμενοσ πάντα τὸν ἔμπροσθεν χρόνον εἰσελθεῖν εἰσ τοιοῦτον ὑπῆκται καιρὸν ἐν ᾧ τῶν ἐπιόντων ἕνεκα, εἰ μηδενὸσ ἄλλου, οὐχ οἱο͂́ν τ’ οὐδ’ ἀσφαλὲσ ὑμῖν δεδωροδοκηκότα τοῦτον ἀθῷον ἐᾶσαι·

ἀεὶ μὲν γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, προσήκει μισεῖν καὶ κολάζειν τοὺσ προδότασ καὶ δωροδόκουσ, μάλιστα δὲ νῦν ἐπὶ καιροῦ τοῦτο γένοιτ’ ἂν καὶ πάντασ ὠφελήσειεν ἀνθρώπουσ κοινῇ. νόσημα γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δεινὸν ἐμπέπτωκεν εἰσ τὴν Ἑλλάδα, καὶ χαλεπὸν καὶ πολλῆσ τινὸσ εὐτυχίασ καὶ παρ’ ὑμῶν ἐπιμελείασ δεόμενον.

οἱ γὰρ ἐν ταῖσ πόλεσι γνωριμώτατοι καὶ προεστάναι τῶν κοινῶν ἀξιούμενοι, τὴν αὑτῶν προδιδόντεσ ἐλευθερίαν οἱ δυστυχεῖσ, αὐθαίρετον αὑτοῖσ ἐπάγονται δουλείαν, Φιλίππῳ ξενίαν καὶ ἑταιρίαν καὶ φιλίαν καὶ τοιαῦθ’ ὑποκοριζόμενοι· οἱ δὲ λοιποὶ καὶ τὰ κύρι’ ἅττα ποτ’ ἔστ’ ἐν ἑκάστῃ τῶν πόλεων, οὓσ ἔδει τούτουσ κολάζειν καὶ παραχρῆμ’ ἀποκτιννύναι, τοσοῦτ’ ἀπέχουσι τοῦ τοιοῦτόν τι ποιεῖν ὥστε θαυμάζουσι καὶ ζηλοῦσι καὶ βούλοιντ’ ἂν αὐτὸσ ἕκαστοσ τοιοῦτοσ εἶναι. καίτοι τοῦτο τὸ πρᾶγμα καὶ τὰ τοιαῦτα ζηλώματα Θετταλῶν μέν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, μέχρι μὲν χθὲσ ἢ πρώην τὴν ἡγεμονίαν καὶ τὸ κοινὸν ἀξίωμ’ ἀπωλωλέκει, νῦν δ’ ἤδη καὶ τὴν ἐλευθερίαν παραιρεῖται·

τὰσ γὰρ ἀκροπόλεισ αὐτῶν ἐνίων Μακεδόνεσ φρουροῦσιν· εἰσ Πελοπόννησον δ’ εἰσελθὸν τὰσ ἐν Ἤλιδι σφαγὰσ πεποίηκε, καὶ τοσαύτησ παρανοίασ καὶ μανίασ ἐνέπλησε τοὺσ ταλαιπώρουσ ἐκείνουσ ὥσθ’, ἵν’ ἀλλήλων ἄρχωσι καὶ Φιλίππῳ χαρίζωνται, συγγενεῖσ αὑτῶν καὶ πολίτασ μιαιφονεῖν. καὶ οὐδ’ ἐνταῦθ’ ἕστηκεν, ἀλλ’ εἰσ Ἀρκαδίαν εἰσελθὸν πάντ’ ἄνω καὶ κάτω τἀκεῖ πεποίηκε, καὶ νῦν Ἀρκάδων πολλοί, προσῆκον αὐτοῖσ ἐπ’ ἐλευθερίᾳ μέγιστον φρονεῖν ὁμοίωσ ὑμῖν μόνοι γὰρ πάντων αὐτόχθονεσ ὑμεῖσ ἐστε κἀκεῖνοι Φίλιππον θαυμάζουσι καὶ χαλκοῦν ἱστᾶσι καὶ στεφανοῦσι, καὶ τὸ τελευταῖον, ἂν εἰσ Πελοπόννησον ἰῄ, δέχεσθαι ταῖσ πόλεσιν εἰσὶν ἐψηφισμένοι.

ταὐτὰ δὲ ταῦτ’ Ἀργεῖοι.

ταῦτα νὴ τὴν Δήμητρα, εἰ δεῖ μὴ ληρεῖν, εὐλαβείασ οὐ μικρᾶσ δεῖται, ὡσ βαδίζον γε κύκλῳ καὶ δεῦρ’ ἐλήλυθεν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸ νόσημα τοῦτο. ἑώσ οὖν ἔτ’ ἐν ἀσφαλεῖ, φυλάξασθε καὶ τοὺσ πρώτουσ εἰσαγαγόντασ ἀτιμώσατε· εἰ δὲ μή, σκοπεῖθ’ ὅπωσ μὴ τηνικαῦτ’ εὖ λέγεσθαι δόξει τὰ νῦν εἰρημένα, ὅτ’ οὐδ’ ὅ τι χρὴ ποιεῖν ἕξετε. οὐχ ὁρᾶθ’ ὡσ ἐναργέσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ σαφὲσ παράδειγμ’ οἱ ταλαίπωροι γεγόνασιν Ὀλύνθιοι;

οἳ παρ’ οὐδὲν οὕτωσ ὡσ τὸ τοιαῦτα ποιεῖν ἀπολώλασιν οἱ δείλαιοι. ἔχοιτε δ’ ἂν ἐξετάσαι καθαρῶσ ἐκ τῶν συμβεβηκότων αὐτοῖσ. Λακεδαιμονίων ἐπ’ αὐτοὺσ ἐλθόντων πολλῇ καὶ πεζῇ καὶ ναυτικῇ δυνάμει ἴστε γὰρ δήπου τοῦθ’ ὅτι γῆσ καὶ θαλάττησ ἦρχον ὡσ ἔποσ εἰπεῖν Λακεδαιμόνιοι κατ’ ἐκείνουσ τοὺσ χρόνουσ, ἀλλ’ ὅμωσ τηλικαύτησ ἐπ’ αὐτοὺσ ἐλθούσησ δυνάμεωσ οὔτε τὴν πόλιν οὔτε φρούριον οὐδὲν ἀπώλεσαν, ἀλλὰ καὶ μάχασ πολλὰσ ἐκράτησαν καὶ τρεῖσ τῶν πολεμάρχων ἀπέκτειναν καὶ τὸ τελευταῖον, ὅπωσ ἐβούλοντο, οὕτω τὸν πόλεμον κατέθεντο.

ἐπειδὴ δὲ δωροδοκεῖν ἤρξαντό τινεσ, καὶ δι’ ἀβελτερίαν οἱ πολλοί, μᾶλλον δὲ διὰ δυστυχίαν, τούτουσ πιστοτέρουσ ἡγήσαντο τῶν ὑπὲρ αὑτῶν λεγόντων, καὶ Λασθένησ μὲν ἤρεψε τὴν οἰκίαν τοῖσ ἐκ Μακεδονίασ ξύλοισ, Εὐθυκράτησ δὲ βοῦσ ἔτρεφεν πολλὰσ τιμὴν οὐδενὶ δούσ, ἕτεροσ δέ τισ ἧκεν ἔχων πρόβατα, ἄλλοσ δέ τισ ἵππουσ, οἱ δὲ πολλοί, καὶ καθ’ ὧν ταῦτ’ ἐγίγνετο, οὐχ ὅπωσ ὠργίζοντο ἢ κολάζειν ἠξίουν τοὺσ ταῦτα ποιοῦντασ, ἀλλ’ ἀπέβλεπον, ἐζήλουν, ἐτίμων, ἄνδρασ ἡγοῦντο·

ἐπειδὴ ταῦθ’ οὕτω προήγετο καὶ τὸ δωροδοκεῖν ἐκράτησε, χιλίουσ μὲν ἱππέασ κεκτημένοι, πλείουσ δ’ ὄντεσ ἢ μύριοι, πάντασ δὲ τοὺσ περιχώρουσ ἔχοντεσ συμμάχουσ, μυρίοισ δὲ ξένοισ καὶ τριήρεσι πεντήκονθ’ ὑμῶν βοηθησάντων αὐτοῖσ, καὶ ἔτι τῶν πολιτῶν τετρακισχιλίοισ, οὐδὲν αὐτοὺσ τούτων ἐδυνήθη σῶσαι, ἀλλὰ πρὶν μὲν ἐξελθεῖν ἐνιαυτὸν τοῦ πολέμου τὰσ πόλεισ ἁπάσασ ἀπωλωλέκεσαν τὰσ ἐν τῇ Χαλκιδικῇ προδιδόντεσ, καὶ Φίλιπποσ οὐκέτ’ εἶχεν ὑπακούειν τοῖσ προδιδοῦσιν, οὐδ’ εἶχεν ὅ τι πρῶτον λάβῃ.

πεντακοσίουσ δ’ ἱππέασ προδοθέντασ ὑπ’ αὐτῶν τῶν ἡγουμένων ἔλαβεν αὐτοῖσ ὅπλοισ ὁ Φίλιπποσ, ὅσουσ οὐδεὶσ πώποτ’ ἄλλοσ ἀνθρώπων.

καὶ οὔτε τὸν ἥλιον ᾐσχύνονθ’ οἱ ταῦτα ποιοῦντεσ οὔτε τὴν γῆν πατρίδ’ οὖσαν, ἐφ’ ἧσ ἕστασαν, οὔθ’ ἱερὰ οὔτε τάφουσ οὔτε τὴν μετὰ ταῦτα γενησομένην αἰσχύνην ἐπὶ τοιούτοισ ἔργοισ· οὕτωσ ἔκφρονασ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ παραπλῆγασ τὸ δωροδοκεῖν ποιεῖ. ὑμᾶσ οὖν, ὑμᾶσ εὖ φρονεῖν δεῖ τοὺσ πολλούσ, καὶ μὴ ἐπιτρέπειν τὰ τοιαῦτα, ἀλλὰ κολάζειν δημοσίᾳ. καὶ γὰρ ἂν καὶ ὑπερφυὲσ εἰή, εἰ κατὰ μὲν τῶν Ὀλυνθίουσ προδόντων πολλὰ καὶ δείν’ ἐψηφίσασθε, τοὺσ δὲ παρ’ ὑμῖν αὐτοῖσ ἀδικοῦντασ μὴ κολάζοντεσ φαίνοισθε. λέγε τὸ ψήφισμα τὸ περὶ τῶν Ὀλυνθίων. Ψήφισμα ταῦθ’ ὑμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, ὀρθῶσ καὶ καλῶσ πᾶσιν Ἕλλησι καὶ βαρβάροισ δοκεῖτ’ ἐψηφίσθαι κατ’ ἀνδρῶν προδοτῶν καὶ θεοῖσ ἐχθρῶν. ἐπειδὴ τοίνυν τὸ δωροδοκεῖν πρότερον τοῦ τὰ τοιαῦτα ποιεῖν ἐστι καὶ δι’ ἐκεῖνο καὶ τάδε πράττουσί τινεσ, ὃν ἄν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, δωροδοκοῦντ’ ἴδητε, τοῦτον καὶ προδότην εἶναι νομίζετε. εἰ δ’ ὁ μὲν καιρούσ, ὁ δὲ πράγματα, ὁ δὲ στρατιώτασ προδίδωσιν, ὧν ἂν ἕκαστοσ, οἶμαι, κύριοσ γένηται, ταῦτα διαφθείρει·

μισεῖν δ’ ὁμοίωσ τοὺσ τοιούτουσ πάντασ προσήκει. ἔστι δ’ ὑμῖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, περὶ τούτων μόνοισ τῶν πάντων ἀνθρώπων οἰκείοισ χρῆσθαι παραδείγμασι, καὶ τοὺσ προγόνουσ, οὓσ ἐπαινεῖτε δικαίωσ, ἔργῳ μιμεῖσθαι.

καὶ γὰρ εἰ μὴ τὰσ μάχασ μηδὲ τὰσ στρατείασ μηδὲ τοὺσ κινδύνουσ, ἐν οἷσ ἦσαν ἐκεῖνοι λαμπροί, συμβαίνει καιρόσ, ἀλλ’ ἄγεθ’ ἡσυχίαν ὑμεῖσ ἐν τῷ παρόντι, ἀλλὰ τό γ’ εὖ φρονεῖν αὐτῶν μιμεῖσθε. τούτου γὰρ πανταχοῦ χρεία, καὶ οὐδέν ἐστι πραγματωδέστερον οὐδ’ ὀχληρότερον τὸ καλῶσ φρονεῖν τοῦ κακῶσ, ἀλλ’ ἐν τῷ ἴσῳ χρόνῳ νυνὶ καθήμενοσ ὑμῶν ἕκαστοσ, ἂν μὲν ἃ χρὴ γιγνώσκῃ περὶ τῶν πραγμάτων καὶ ψηφίζηται, βελτίω τὰ κοινὰ ποιήσει τῇ πόλει καὶ ἄξια τῶν προγόνων πράξει, ἂν δ’ ἃ μὴ δεῖ, φαυλότερα, καὶ ἀνάξια τῶν προγόνων ποιήσει.

τί οὖν ἐκεῖνοι περὶ τούτων ἐφρόνουν; ταυτὶ λαβὼν ἀνάγνωθι, γραμματεῦ· δεῖ γὰρ ὑμᾶσ ἰδεῖν ὅτι ἐπὶ τοῖσ τοιούτοισ ἔργοισ ῥᾳθυμεῖτε, ὧν θάνατον κατεγνώκασιν οἱ πρόγονοι. λέγε. Στήλη ἀκούετ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν γραμμάτων λεγόντων Ἄρθμιον τὸν Πυθώνακτοσ τὸν Ζελείτην ἐχθρὸν εἶναι καὶ πολέμιον τοῦ δήμου τοῦ Ἀθηναίων καὶ τῶν συμμάχων αὐτὸν καὶ γένοσ πᾶν. διὰ τί; ὅτι τὸν χρυσὸν τὸν ἐκ τῶν βαρβάρων εἰσ τοὺσ Ἕλληνασ ἤγαγεν.

οὐκοῦν ἔστιν, ὡσ ἐοίκεν, ἐκ τούτων ἰδεῖν ὅτι οἱ πρόγονοι μὲν ὑμῶν, ὅπωσ μηδ’ ἄλλοσ ἀνθρώπων μηδεὶσ ἐπὶ χρήμασι μηδὲν ἐργάσεται κακὸν τὴν Ἑλλάδα, ἐφρόντιζον, ὑμεῖσ δ’ οὐδὲ τὴν πόλιν αὐτὴν ὅπωσ μηδεὶσ τῶν πολιτῶν ἀδικήσει προορᾶσθε. νὴ Δί’, ἀλλ’ ὅπωσ ἔτυχεν ταῦτα τὰ γράμμαθ’ ἕστηκεν.

ἀλλ’ ὅλησ οὔσησ ἱερᾶσ τῆσ ἀκροπόλεωσ ταυτησὶ καὶ πολλὴν εὐρυχωρίαν ἐχούσησ, παρὰ τὴν χαλκῆν τὴν μεγάλην Ἀθηνᾶν ἐκ δεξιᾶσ ἕστηκεν, ἣν ἀριστεῖον ἡ πόλισ τοῦ πρὸσ τοὺσ βαρβάρουσ πολέμου, δόντων τῶν Ἑλλήνων τὰ χρήματα ταῦτα, ἀνέθηκεν. τότε μὲν τοίνυν οὕτω σεμνὸν ἦν τὸ δίκαιον καὶ τὸ κολάζειν τοὺσ τὰ τοιαῦτα ποιοῦντασ ἔντιμον, ὥστε τῆσ αὐτῆσ ἠξιοῦτο στάσεωσ τό τ’ ἀριστεῖον τῆσ θεοῦ καὶ αἱ κατὰ τῶν τὰ τοιαῦτ’ ἀδικούντων τιμωρίαι· νῦν δὲ γέλωσ, ἄδεια, εἰ μὴ τὴν ἄγαν ταύτην ἐξουσίαν σχήσετε νῦν ὑμεῖσ. νομίζω τοίνυν ὑμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, οὐ καθ’ ἕν τι μόνον τοὺσ προγόνουσ μιμουμένουσ ὀρθῶσ ἂν ποιεῖν, ἀλλὰ καὶ κατὰ πάνθ’ ὅσ’ ἔπραττον ἐφεξῆσ.

ἐκεῖνοι τοίνυν, ὡσ ἅπαντεσ εὖ οἶδ’ ὅτι τὸν λόγον τοῦτον ἀκηκόατε, Καλλίαν τὸν Ἱππονίκου ταύτην τὴν ὑπὸ πάντων θρυλουμένην εἰρήνην πρεσβεύσαντα, ἵππου μὲν δρόμον ἡμέρασ πεζῇ μὴ καταβαίνειν ἐπὶ τὴν θάλατταν βασιλέα, ἐντὸσ δὲ Χελιδονίων καὶ Κυανέων πλοίῳ μακρῷ μὴ πλεῖν, ὅτι δῶρα λαβεῖν ἔδοξε πρεσβεύσασ, μικροῦ μὲν ἀπέκτειναν, ἐν δὲ ταῖσ εὐθύναισ πεντήκοντ’ ἐπράξαντο τάλαντα. καίτοι καλλίω ταύτησ εἰρήνην οὔτε πρότερον οὔθ’ ὕστερον οὐδεὶσ ἂν εἰπεῖν ἔχοι πεποιημένην τὴν πόλιν.

ἀλλ’ οὐ τοῦτ’ ἐσκόπουν. τούτου μὲν γὰρ ἡγοῦντο τὴν αὑτῶν ἀρετὴν καὶ τὴν τῆσ πόλεωσ δόξαν αἰτίαν εἶναι, τοῦ δὲ προῖκ’ ἢ μὴ τὸν τρόπον τοῦ πρεσβευτοῦ· τοῦτον οὖν δίκαιον ἠξίουν παρέχεσθαι καὶ ἀδωροδόκητον τὸν προσιόντα τοῖσ κοινοῖσ. ἐκεῖνοι μὲν τοίνυν οὕτωσ ἐχθρὸν ἡγοῦντο τὸ δωροδοκεῖν καὶ ἀλυσιτελὲσ τῇ πόλει, ὥστε μήτ’ ἐπὶ πράξεωσ μηδεμιᾶσ μήτ’ ἐπ’ ἀνδρὸσ ἐᾶν γίγνεσθαι·

ὑμεῖσ δ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὴν αὐτὴν εἰρήνην ἑορακότεσ τὰ μὲν τῶν συμμάχων τῶν ὑμετέρων τείχη καθῃρηκυῖαν, τὰσ δὲ τῶν πρέσβεων οἰκίασ οἰκοδομοῦσαν, καὶ τὰ μὲν τῆσ πόλεωσ κτήματ’ ἀφῃρημένην, τούτοισ δ’ ἃ μηδ’ ὄναρ ἤλπισαν πώποτε κτησαμένην, οὐκ αὐτοὶ τούτουσ ἀπεκτείνατε, ἀλλὰ κατηγόρου προσδεῖσθε, καὶ λόγῳ κρίνεθ’ ὧν ἔργῳ τἀδικήματα πάντεσ ὁρῶσιν. οὐ τοίνυν τὰ παλαί’ ἄν τισ ἔχοι μόνον εἰπεῖν καὶ διὰ τούτων τῶν παραδειγμάτων ὑμᾶσ ἐπὶ τιμωρίαν παρακαλέσαι·

ἀλλ’ ἐφ’ ὑμῶν τουτωνὶ τῶν ἔτι ζώντων ἀνθρώπων πολλοὶ δίκην δεδώκασιν, ὧν ἐγὼ τοὺσ μὲν ἄλλουσ παραλείψω, τῶν δ’ ἐκ πρεσβείασ, ἣ πολὺ ταύτησ ἐλάττω κακὰ τὴν πόλιν εἴργασται, θανάτῳ ζημιωθέντων ἑνὸσ ἢ δυοῖν ἐπιμνησθήσομαι. καί μοι λέγε τουτὶ τὸ ψήφισμα λαβών. Ψήφισμα κατὰ τουτὶ τὸ ψήφισμ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν πρέσβεων ἐκείνων ὑμεῖσ θάνατον κατέγνωτε, ὧν εἷσ ἦν Ἐπικράτησ, ἀνήρ, ὡσ ἐγὼ τῶν πρεσβυτέρων ἀκούω, σπουδαῖοσ καὶ πολλὰ χρήσιμοσ τῇ πόλει, καὶ τῶν ἐκ Πειραιῶσ καταγαγόντων τὸν δῆμον καὶ ἄλλωσ δημοτικόσ. ἀλλ’ ὅμωσ οὐδὲν αὐτὸν ὠφέλησε τούτων, δικαίωσ· οὐ γὰρ ἐφ’ ἡμισείᾳ χρηστὸν εἶναι δεῖ τὸν τὰ τηλικαῦτα διοικεῖν ἀξιοῦντα, οὐδὲ τὸ πιστευθῆναι προλαβόντα παρ’ ὑμῶν εἰσ τὸ μείζω δύνασθαι κακουργεῖν καταχρῆσθαι, ἀλλ’ ἁπλῶσ μηδὲν ὑμᾶσ ἀδικεῖν ἑκόντα.

εἰ τοίνυν τι τούτοισ ἄπρακτόν ἐστι τούτων ἐφ’ οἷσ ἐκείνων θάνατοσ κατέγνωσται, ἔμ’ ἀποκτείνατ’ ἤδη.

σκοπεῖτε γάρ. ἐπειδὴ παρὰ τὰ γράμματα φησὶν ἐπρέσβευσαν ἐκεῖνοι. καὶ τοῦτ’ ἔστι τῶν ἐγκλημάτων πρῶτον. οὗτοι δ’ οὐ παρὰ τὰ γράμματα; οὐ τὸ μὲν ψήφισμα Ἀθηναίοισ καὶ τοῖσ Ἀθηναίων συμμάχοισ, οὗτοι δὲ Φωκέασ ἐκσπόνδουσ ἀπέφηναν; οὐ τὸ μὲν ψήφισμα τοὺσ ἄρχοντασ ὁρκοῦν τοὺσ ἐν ταῖσ πόλεσιν, οὗτοι δ’, οὓσ Φίλιπποσ αὐτοῖσ προσέπεμψε, τούτουσ ὡρ́κισαν; οὐ τὸ μὲν ψήφισμα οὐδαμοῦ μόνουσ ἐντυγχάνειν Φιλίππῳ, οὗτοι δ’ οὐδὲν ἐπαύσαντ’ ἰδίᾳ χρηματίζοντεσ; καὶ ἠλέγχθησάν τινεσ αὐτῶν ἐν τῇ βουλῇ οὐ τἀληθῆ ἀπαγγέλλοντεσ.

οὗτοι δέ γε κἀν τῷ δήμῳ. καὶ ὑπὸ τοῦ; τοῦτο γάρ ἐστι τὸ λαμπρόν· ὑπ’ αὐτῶν τῶν πραγμάτων· οἷσ γὰρ ἀπήγγειλαν οὗτοι, πάντα δήπου γέγονεν τἀναντία. οὐδ’ ἐπιστέλλοντεσ φησὶ τἀληθῆ. οὐκοῦν οὐδ’ οὗτοι. καὶ καταψευδόμενοι τῶν συμμάχων καὶ δῶρα λαμβάνοντεσ. ἀντὶ μὲν τοίνυν τοῦ καταψευδόμενοι παντελῶσ ἀπολωλεκότεσ· πολλῷ δὲ δήπου τοῦτο δεινότερον τοῦ καταψεύσασθαι. ἀλλὰ μὴν ὑπέρ γε τοῦ δῶρ’ εἰληφέναι, εἰ μὲν ἠρνοῦντο, ἐλέγχειν λοιπὸν ἂν ἦν, ἐπειδὴ δ’ ὡμολόγουν, ἀπάγειν δήπου προσῆκεν. τί οὖν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι;

τούτων οὕτωσ ἐχόντων, ὑμεῖσ <ἐξ> ἐκείνων τῶν ἀνδρῶν ὄντεσ, οἱ δὲ καὶ τινὲσ αὐτῶν ἔτι ζῶντεσ, ὑπομενεῖτε τὸν μὲν εὐεργέτην τοῦ δήμου καὶ τὸν ἐκ Πειραιῶσ, Ἐπικράτην, ἐκπεσεῖν καὶ κολασθῆναι; καὶ πάλιν πρώην Θρασύβουλον ἐκεῖνον τὸν Θρασυβούλου τοῦ δημοτικοῦ καὶ τοῦ ἀπὸ Φυλῆσ καταγαγόντοσ τὸν δῆμον, τάλαντα δέκ’ ὠφληκέναι, καὶ τὸν ἀφ’ Ἁρμοδίου καὶ τῶν τὰ μέγιστ’ ἀγάθ’ ὑμᾶσ εἰργασμένων, οὓσ νόμῳ διὰ τὰσ εὐεργεσίασ ἃσ ὑπῆρξαν εἰσ ὑμᾶσ ἐν ἅπασι τοῖσ ἱεροῖσ ἐπὶ ταῖσ θυσίαισ σπονδῶν καὶ κρατήρων κοινωνοὺσ πεποίησθε, καὶ ᾄδετε καὶ τιμᾶτ’ ἐξ ἴσου τοῖσ ἡρ́ωσι καὶ τοῖσ θεοῖσ, τούτουσ μὲν πάντασ τὴν ἐκ τῶν νόμων δίκην ὑπεσχηκέναι, καὶ μήτε συγγνώμην μήτ’ ἔλεον μήτε παιδία κλάονθ’ ὁμώνυμα τῶν εὐεργετῶν μήτ’ ἄλλο μηδὲν αὐτοὺσ ὠφεληκέναι· τὸν δ’ Ἀτρομήτου τοῦ γραμματιστοῦ καὶ Γλαυκοθέασ τῆσ τοὺσ θιάσουσ συναγούσησ, ἐφ’ οἷσ ἑτέρα τέθνηκεν ἱέρεια, τοῦτον ὑμεῖσ λαβόντεσ, τὸν τῶν τοιούτων, τὸν οὐδὲ καθ’ ἓν χρήσιμον τῇ πόλει, οὐκ αὐτόν, οὐ πατέρα, οὐκ ἄλλον οὐδένα τῶν τούτου, ἀφήσετε;

ποῖοσ γὰρ ἵπποσ, ποία τριήρησ, ποία στρατεία, τίσ χορόσ, τίσ λῃτουργία, τίσ εἰσφορά, τίσ εὔνοια, ποῖοσ κίνδυνοσ, τί τούτων ἐν παντὶ τῷ χρόνῳ γέγονεν παρὰ τούτων τῇ πόλει;

καίτοι κἂν εἰ ταῦτα πάνθ’ ὑπῆρχεν, ἐκεῖνα δὲ μὴ προσῆν, δικαίωσ καὶ προῖκα πεπρεσβευκέναι, ἀπολωλέναι δήπου προσῆκεν αὐτῷ. εἰ δὲ μήτε ταῦτα μήτ’ ἐκεῖνα, οὐ τιμωρήσεσθε; οὐκ ἀναμνησθήσεσθ’ ὧν κατηγορῶν ἔλεγεν Τιμάρχου, ὡσ οὐδέν ἐστ’ ὄφελοσ πόλεωσ ἥτισ μὴ νεῦρ’ ἐπὶ τοὺσ ἀδικοῦντασ ἔχει, οὐδὲ πολιτείασ ἐν ᾗ συγγνώμη καὶ παραγγελία τῶν νόμων μεῖζον ἰσχύουσιν·

οὐδ’ ἐλεεῖν ὑμᾶσ οὔτε τὴν μητέρα δεῖν τὴν Τιμάρχου, γραῦν γυναῖκα, οὔτε τὰ παιδί’ οὔτ’ ἄλλον οὐδένα, ἀλλ’ ἐκεῖν’ ὁρᾶν, ὅτι, εἰ προήσεσθε τὰ τῶν νόμων καὶ τῆσ πολιτείασ, οὐχ εὑρήσετε τοὺσ ὑμᾶσ αὐτοὺσ ἐλεήσοντασ. ἀλλ’ ὁ μὲν ταλαίπωροσ ἄνθρωποσ ἠτιμώσεται, ὅτι τοῦτον εἶδεν ἀδικοῦντα, τούτῳ δ’ ἀθῴῳ δώσετ’ εἶναι;

διὰ τί; εἰ γὰρ παρὰ τῶν εἰσ ἑαυτοὺσ ἐξαμαρτόντων τηλικαύτην ἠξίωσε δίκην Αἰσχίνησ λαβεῖν, παρὰ τῶν εἰσ τὰ τῆσ πόλεωσ τηλικαῦθ’ ἡμαρτηκότων, ὧν εἷσ οὗτοσ ὢν ἐξελέγχεται, πηλίκην ὑμᾶσ προσήκει λαβεῖν τοὺσ ὀμωμοκότασ καὶ δικάζοντασ; νὴ Δί’, οἱ νέοι γὰρ ἡμῖν δι’ ἐκεῖνον ἔσονται τὸν ἀγῶνα βελτίουσ.

οὐκοῦν καὶ διὰ τόνδ’ οἱ πολιτευόμενοι, δι’ ὧν τὰ μέγιστα κινδυνεύεται τῇ πόλει· προσήκει δὲ καὶ τούτων φροντίζειν. ἵνα τοίνυν εἰδῆθ’ ὅτι καὶ τοῦτον ἀπώλεσεν, τὸν Τίμαρχον, οὐ μὰ Δί’ οὐχὶ τῶν ὑμετέρων παίδων, ὅπωσ ἔσονται σώφρονεσ, προορῶν εἰσὶ γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καὶ νῦν σώφρονεσ· μὴ γὰρ οὕτω γένοιτο κακῶσ τῇ πόλει ὥστ’ Ἀφοβήτου καὶ Αἰσχίνου σωφρονιστῶν δεηθῆναι τοὺσ νεωτέρουσ, ἀλλ’ ὅτι βουλεύων ἔγραψεν, ἄν τισ ὡσ Φίλιππον ὅπλ’ ἄγων ἁλῷ ἢ σκεύη τριηρικά, θάνατον εἶναι τὴν ζημίαν· σημεῖον δέ·

πόσον γὰρ ἐδημηγόρει χρόνον Τίμαρχοσ; πολύν. οὐκοῦν τοῦτον ἦν Αἰσχίνησ ἅπαντ’ ἐν τῇ πόλει, καὶ οὐδεπώποτ’ ἠγανάκτησεν οὐδὲ δεινὸν ἡγήσατ’ εἶναι τὸ πρᾶγμα, εἰ ὁ τοιοῦτοσ λέγει, ἑώσ εἰσ Μακεδονίαν ἐλθὼν ἑαυτὸν ἐμίσθωσεν· λέγε δή μοι τὸ ψήφισμα λαβὼν αὐτὸ τὸ τοῦ Τιμάρχου. Ψήφισμα ὁ μὲν τοίνυν ὑπὲρ ὑμῶν γράψασ μὴ ἄγειν ἐν τῷ πολέμῳ πρὸσ Φίλιππον ὅπλα, εἰ δὲ μή, θανάτῳ ζημιοῦσθαι, ἀπόλωλε καὶ ὕβρισται· ὁ δὲ καὶ τὰ τῶν ὑμετέρων συμμάχων ὅπλ’ ἐκείνῳ παραδοὺσ οὑτοσὶ κατηγόρει, καὶ περὶ πορνείασ ἔλεγεν, ὦ γῆ καὶ θεοί, δυοῖν μὲν κηδεσταῖν παρεστηκότοιν, οὓσ ἰδόντεσ ἂν ὑμεῖσ ἀνακράγοιτε, Νικίου τε τοῦ βδελυροῦ, ὃσ ἑαυτὸν ἐμίσθωσεν εἰσ Αἴγυπτον Χαβρίᾳ, καὶ τοῦ καταράτου Κυρηβίωνοσ, ὃσ ἐν ταῖσ πομπαῖσ ἄνευ τοῦ προσώπου κωμάζει.

καὶ τί ταῦτα; ἀλλὰ τὸν ἀδελφὸν ὁρῶν Ἀφόβητον. ἀλλὰ δῆτ’ ἄνω ποταμῶν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ πάντεσ οἱ περὶ πορνείασ ἐρρύησαν λόγοι. καὶ μὴν εἰσ ὅσην ἀτιμίαν τὴν πόλιν ἡμῶν ἡ τούτου πονηρία καὶ ψευδολογία καταστήσασ’ ἔχει, πάντα τἄλλ’ ἀφείσ, ὃ πάντεσ ὑμεῖσ ἴστ’ ἐρῶ.

πρότερον μὲν γάρ, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τί παρ’ ὑμῖν ἐψήφισται, τοῦτ’ ἐπετήρουν οἱ ἄλλοι πάντεσ Ἕλληνεσ· νῦν δ’ ἤδη περιερχόμεθ’ ἡμεῖσ τί δέδοκται τοῖσ ἄλλοισ σκοποῦντεσ, καὶ ὠτακουστοῦντεσ τί τὰ τῶν Ἀρκάδων, τί τὰ τῶν Ἀμφικτυόνων, ποῖ πάρεισι Φίλιπποσ, ζῇ ἢ τέθνηκεν. οὐ τοιαῦτα ποιοῦμεν;

ἐγὼ δ’ οὐ δέδοικ’ εἰ Φίλιπποσ ζῇ, ἀλλ’ εἰ τῆσ πόλεωσ τέθνηκε τὸ τοὺσ ἀδικοῦντασ μισεῖν καὶ τιμωρεῖσθαι. οὐδὲ φοβεῖ με Φίλιπποσ, ἂν τὰ παρ’ ὑμῶν ὑγιαίνῃ, ἀλλ’ εἰ παρ’ ὑμῖν ἄδεια γενήσεται τοῖσ παρ’ ἐκείνου μισθαρνεῖν βουλομένοισ, καὶ συνεροῦσί τινεσ τούτοισ τῶν ὑφ’ ὑμῶν πεπιστευμένων, καὶ πάντα τὸν ἔμπροσθεν χρόνον ἀρνούμενοι μὴ πράττειν ὑπὲρ Φιλίππου νῦν ἀναβήσονται, ταῦτα φοβεῖ με. τί γὰρ δή ποτ’, Εὔβουλε, Ἡγησίλεῳ μὲν κρινομένῳ, ὃσ ἀνεψιόσ ἐστί σοι, καὶ Θρασυβούλῳ πρώην, τῷ Νικηράτου θείῳ, ἐπὶ μὲν τῆσ πρώτησ ψήφου οὐδ’ ὑπακοῦσαι καλούμενοσ ἤθελεσ, εἰσ δὲ τὸ τίμημ’ ἀναβὰσ ὑπὲρ μὲν ἐκείνων οὐδ’ ὁτιοῦν ἔλεγεσ, ἐδέου δὲ τῶν δικαστῶν συγγνώμην ἔχειν σοί;

εἶθ’ ὑπὲρ μὲν συγγενῶν καὶ ἀναγκαίων ἀνθρώπων οὐκ ἀναβαίνεισ, ὑπὲρ Αἰσχίνου δ’ ἀναβήσει, ὅσ, ἡνίκ’ ἔκρινεν Ἀριστοφῶν Φιλόνικονκαὶ δι’ ἐκείνου τῶν σοὶ πεπραγμένων κατηγόρει, συγκατηγόρει μετ’ ἐκείνου σοῦ καὶ τῶν ἐχθρῶν τῶν σῶν εἷσ ἐξητάζετο; ἐπειδὴ δὲ σὺ μὲν τουτουσὶ δεδιξάμενοσ καὶ φήσασ καταβαίνειν εἰσ Πειραιᾶ δεῖν ἤδη καὶ χρήματ’ εἰσφέρειν καὶ τὰ θεωρικὰ στρατιωτικὰ ποιεῖν, ἢ χειροτονεῖν ἃ συνεῖπε μὲν οὗτοσ, ἔγραψε δ’ ὁ βδελυρὸσ Φιλοκράτησ, ἐξ ὧν αἰσχρὰν ἀντ’ ἴσησ συνέβη γενέσθαι τὴν εἰρήνην, οὗτοι δὲ τοῖσ μετὰ ταῦτ’ ἀδικήμασι πάντ’ ἀπολωλέκασι, τηνικαῦτα διήλλαξαι;

καὶ ἐν μὲν τῷ δήμῳ κατηρῶ Φιλίππῳ καὶ κατὰ τῶν παίδων ὤμνυεσ ἦ μὴν ἀπολωλέναι Φίλιππον ἂν βούλεσθαι·

νῦν δὲ βοηθήσεισ τούτῳ; πῶσ οὖν ἀπολεῖται, ὅταν τοὺσ παρ’ ἐκείνου δωροδοκοῦντασ σὺ σῴζῃσ; τί γὰρ δήποτε Μοιροκλέα μὲν ἔκρινεσ, εἰ παρὰ τῶν τὰ μέταλλ’ ἐωνημένων εἴκοσιν ἐξέλεξεν δραχμὰσ παρ’ ἑκάστου, καὶ Κηφισοφῶντα γραφὴν ἱερῶν χρημάτων ἐδίωκεσ, εἰ τρισὶν ὕστερον ἡμέραισ ἐπὶ τὴν τράπεζαν ἔθηκεν ἑπτὰ μνᾶσ·

τοὺσ δ’ ἔχοντασ, ὁμολογοῦντασ, ἐξελεγχομένουσ ἐπ’ αὐτοφώρῳ ἐπὶ τῷ τῶν συμμάχων ὀλέθρῳ ταῦτα πεποιηκότασ, τούτουσ οὐ κρίνεισ, ἀλλὰ καὶ σῴζειν κελεύεισ; καὶ μὴν ὅτι ταῦτα μέν ἐστιν φοβερὰ καὶ προνοίασ καὶ φυλακῆσ πολλῆσ δεόμενα, ἐφ’ οἷσ δ’ ἐκείνουσ σὺ ἔκρινεσ, γέλωσ, ἐκείνωσ ὄψεσθε.

ἦσαν ἐν Ἤλιδι κλέπτοντεσ τὰ κοινά τινεσ; καὶ μάλ’ εἰκόσ γε. ἔστιν οὖν ὅστισ μετέσχεν αὐτόθι νῦν τούτων τοῦ καταλῦσαι τὸν δῆμον; οὐδὲ εἷσ. τί δ’; ἐν Μεγάροισ οὐκ οἰέσθ’ εἶναί τινα καὶ κλέπτην καὶ μὲν οἰόμαι. ἆρ’ οὖν διὰ τούτουσ ἀπώλετ’ Ὄλυνθοσ; οὔ. τί δ’; ἐν Μεγάροισ οὐκ οἰέσθ’ εἶναί τινα καὶ κλέπτην καὶ παρεκλέγοντα τὰ κοινά; ἀνάγκη. καὶ πέφηνέ τισ αἴτιοσ αὐτόθι νῦν τούτων τῶν συμβεβηκότων πραγμάτων; οὐδὲ εἷσ. ἀλλὰ ποῖοί τινεσ οἱ τὰ τηλικαῦτα καὶ τοιαῦτ’ ἀδικοῦντεσ;

οἱ νομίζοντεσ αὑτοὺσ ἀξιόχρεωσ εἶναι τοῦ Φιλίππου ξένοι καὶ φίλοι προσαγορεύεσθαι, οἱ στρατηγιῶντεσ καὶ προστασίασ ἀξιούμενοι, οἱ μείζουσ τῶν πολλῶν οἰόμενοι δεῖν εἶναι. οὐ Πέριλλοσ ἐκρίνετ’ ἔναγχοσ ἐν Μεγάροισ ἐν τοῖσ τριακοσίοισ, ὅτι πρὸσ Φίλιππον ἀφίκετο, καὶ παρελθὼν Πτοιόδωροσ αὐτὸν ἐξῃτήσατο, καὶ πλούτῳ καὶ γένει καὶ δόξῃ πρῶτοσ Μεγαρέων, καὶ πάλιν ὡσ Φίλιππον ἐξέπεμψε, καὶ μετὰ ταῦθ’ ὁ μὲν ἧκεν ἄγων τοὺσ ξένουσ, ὁ δ’ ἔνδον ἐτύρευε; τοιαῦτα. οὐ γὰρ ἔστιν, οὐκ ἔσθ’ ὅ τι τῶν πάντων μᾶλλον εὐλαβεῖσθαι δεῖ ἢ τὸ μείζω τινὰ τῶν πολλῶν ἐᾶν γίγνεσθαι.

μή μοι σῳζέσθω μηδ’ ἀπολλύσθω μηδείσ, ἂν ὁ δεῖνα βούληται, ἀλλ’ ὃν ἂν τὰ πεπραγμένα σῴζῃ καὶ τοὐναντίον, τούτῳ τῆσ προσηκούσησ ψήφου παρ’ ὑμῶν ὑπαρχέτω τυγχάνειν· τοῦτο γάρ ἐστι δημοτικόν. ἔτι τοίνυν πολλοὶ παρ’ ὑμῖν ἐπὶ καιρῶν γεγόνασιν ἰσχυροί, Καλλίστρατοσ, αὖθισ Ἀριστοφῶν, Διόφαντοσ, τούτων ἕτεροι πρότερον.

ἀλλὰ ποῦ τούτων ἕκαστοσ ἐπρώτευεν; ἐν τῷ δήμῳ· ἐν δὲ τοῖσ δικαστηρίοισ οὐδείσ πω μέχρι τῆσ τήμερον ἡμέρασ ὑμῶν οὐδὲ τῶν νόμων οὐδὲ τῶν ὁρ́κων κρείττων γέγονεν. μὴ τοίνυν μηδὲ νῦν τοῦτον ἐάσητε. ὅτι γὰρ ταῦτα φυλάττοισθ’ ἂν εἰκότωσ μᾶλλον ἢ πιστεύοιτε, τῶν θεῶν ὑμῖν μαντείαν ἀναγνώσομαι, οἵπερ ἀεὶ σῴζουσι τὴν πόλιν πολλῷ τῶν προεστηκότων μᾶλλον. λέγε τὰσ μαντείασ. Μαντείαι ἀκούετ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τῶν θεῶν οἷ’ ὑμῖν προλέγουσιν. εἰ μὲν τοίνυν πολεμούντων ὑμῶν ταῦτ’ ἀνῃρήκασι, τοὺσ στρατηγοὺσ λέγουσι φυλάττεσθαι·

πολέμου γάρ εἰσιν ἡγεμόνεσ οἱ στρατηγοί· εἰ δὲ πεποιημένων εἰρήνην, τοὺσ ἐπὶ τῆσ πολιτείασ ἐφεστηκότασ· οὗτοι γὰρ ἡγοῦνται, τούτοισ πείθεσθ’ ὑμεῖσ, ὑπὸ τούτων δέοσ ἐστὶ μὴ παρακρουσθῆτε. καὶ τὴν πόλιν συνέχειν φησὶν ἐν τῇ μαντείᾳ, ὅπωσ ἂν μίαν γνώμην ἔχωσιν ἅπαντεσ καὶ μὴ τοῖσ ἐχθροῖσ ἡδονὴν ποιῶσι. πότερ’ οὖν οἰέσθ’ ἄν, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τὸν τοσαῦτα κάκ’ εἰργασμένον σωθέντα, ἢ δίκην δόντα, ἡδονὴν Φιλίππῳ ποιῆσαι;

ἐγὼ μὲν οἰόμαι σωθέντα. φησὶ δέ γ’ ἡ μαντεία δεῖν ὅπωσ ἂν μὴ χαίρωσιν οἱ ἐχθροὶ ποιεῖν. ἅπασι τοίνυν μιᾷ γνώμῃ παρακελεύεται κολάζειν τοὺσ ὑπηρετηκότασ τι τοῖσ ἐχθροῖσ ὁ Ζεύσ, ἡ Διώνη, πάντεσ οἱ θεοί. ἔξωθεν οἱ ἐπιβουλεύοντεσ, ἔνδοθεν οἱ συμπράττοντεσ. οὐκοῦν τῶν ἐπιβουλευόντων μὲν ἔργον διδόναι, τῶν συμπραττόντων δὲ λαμβάνειν καὶ τοὺσ εἰληφότασ ἐκσῴζειν. ἔτι τοίνυν κἂν ἀπ’ ἀνθρωπίνου λογισμοῦ τοῦτ’ ἴδοι τισ, ὅτι πάντων ἐχθρότατον καὶ φοβερώτατον τὸ τὸν προεστηκότ’ ἐᾶν οἰκεῖον γίγνεσθαι τοῖσ μὴ τῶν αὐτῶν ἐπιθυμοῦσι τῷ δήμῳ.

τίσι γὰρ τῶν πραγμάτων ἐγκρατὴσ γέγονεν Φίλιπποσ ἁπάντων, καὶ τίσιν τὰ μέγιστα κατείργασται τῶν πεπραγμένων, σκέψασθε. τῷ παρὰ τῶν πωλούντων τὰσ πράξεισ ὠνεῖσθαι, τῷ τοὺσ προεστηκότασ ἐν ταῖσ πόλεσιν διαφθείρειν καὶ ἐπαίρειν, τούτοισ. ταῦτα τοίνυν ἐφ’ ὑμῖν ἐστιν ἀμφότερα, ἐὰν βούλησθε, ἀχρεῖα ποιῆσαι τήμερον, ἂν τῶν μὲν μὴ ’θέλητ’ ἀκούειν τοῖσ τοιούτοισ συνηγορούντων, ἀλλ’ ἐπιδείξητ’ ἀκύρουσ ὄντασ ὑμῶν νῦν γάρ φασιν εἶναι κύριοι, τὸν δὲ πεπρακόθ’ ἑαυτὸν κολάσητε, καὶ τοῦθ’ ἅπαντεσ ἴδωσιν.

παντὶ μὲν γὰρ εἰκότωσ ἂν ὀργισθείητ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, τοιαῦτα πεποιηκότι καὶ προδεδωκότι συμμάχουσ καὶ φίλουσ καὶ καιρούσ, μεθ’ ὧν ἢ καλῶσ ἢ κακῶσ ἑκάστοισ ἔχει τὰ πάντα, οὐ μὴν οὐδενὶ μᾶλλον οὐδὲ δικαιότερον ἢ τούτῳ.

ὃσ γὰρ ἑαυτὸν τάξασ τῶν ἀπιστούντων εἶναι Φιλίππῳ, καὶ μόνοσ καὶ πρῶτοσ ἰδὼν ὅτι κοινὸσ ἐχθρὸσ ἐκεῖνόσ ἐστιν ἁπάντων τῶν Ἑλλήνων, ηὐτομόλησε καὶ προὔδωκε καὶ γέγονεν ἐξαίφνησ ὑπὲρ Φιλίππου, πῶσ οὐ πολλάκισ οὗτοσ ἄξιόσ ἐστ’ ἀπολωλέναι; ἀλλὰ μὴν ὅτι ταῦθ’ οὕτωσ ἔχει, αὐτὸσ οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἀντειπεῖν ἔσται.

τίσ γάρ ἐσθ’ ὁ τὸν Ἴσχανδρον προσάγων ὑμῖν τὸ κατ’ ἀρχάσ, ὃν παρὰ τῶν ἐν Ἀρκαδίᾳ φίλων τῇ πόλει δεῦρ’ ἥκειν ἔφη; τίσ ὁ συσκευάζεσθαι τὴν Ἑλλάδα καὶ Πελοπόννησον Φίλιππον βοῶν, ὑμᾶσ δὲ καθεύδειν; τίσ ὁ τοὺσ μακροὺσ καὶ καλοὺσ λόγουσ ἐκείνουσ δημηγορῶν, καὶ τὸ Μιλτιάδου καὶ <τὸ> Θεμιστοκλέουσ ψήφισμ’ ἀναγιγνώσκων καὶ τὸν ἐν τῷ τῆσ Ἀγλαύρου τῶν ἐφήβων ὁρ́κον; οὐχ οὗτοσ;

τίσ ὁ πείσασ ὑμᾶσ μόνον οὐκ ἐπὶ τὴν ἐρυθρὰν θάλατταν πρεσβείασ πέμπειν, ὡσ ἐπιβουλευομένησ μὲν ὑπὸ Φιλίππου τῆσ Ἑλλάδοσ, ὑμῖν δὲ προσῆκον προορᾶν ταῦτα καὶ μὴ προί̈εσθαι τὰ τῶν Ἑλλήνων; οὐχ ὁ μὲν γράφων τὸ ψήφισμ’ Εὔβουλοσ ἦν, ὁ δὲ πρεσβεύων εἰσ Πελοπόννησον Αἰσχίνησ οὑτοσί; ἐλθὼν δ’ ἐκεῖσε ἅττα μέν ποτε διελέχθη καὶ ἐδημηγόρησεν, αὐτὸσ ἂν εἰδείη, ἃ δ’ ἀπήγγειλε πρὸσ ὑμᾶσ, ὑμεῖσ οἶδ’ ὅτι μέμνησθε πάντεσ. βάρβαρόν τε γὰρ πολλάκισ καὶ ἀλάστορα τὸν Φίλιππον ἀποκαλῶν ἐδημηγόρει, καὶ τοὺσ Ἀρκάδασ ὑμῖν ἀπήγγελλεν ὡσ ἔχαιρον, εἰ προσέχει τοῖσ πράγμασιν ἤδη καὶ ἐγείρεται ἡ τῶν Ἀθηναίων πόλισ.

ὃ δὲ πάντων μάλιστ’ ἀγανακτῆσαι ἔφη· συντυχεῖν γὰρ ἀπιὼν Ἀτρεστίδᾳ παρὰ Φιλίππου πορευομένῳ, καὶ μετ’ αὐτοῦ γύναια καὶ παιδάρι’ ὡσ τριάκοντα βαδίζειν, αὐτὸσ δὲ θαυμάσασ ἐρέσθαι τινὰ τῶν ὁδοιπόρων τίσ ἅνθρωπόσ ἐστι καὶ τίσ ὄχλοσ ὁ μετ’ αὐτοῦ, ἐπειδὴ δ’ ἀκοῦσαι ὅτι Ἀτρεστίδασ παρὰ Φιλίππου τῶν Ὀλυνθίων αἰχμάλωτα δωρειὰν ταῦτ’ ἔχων ἀπέρχεται, δεινὸν αὐτῷ τι δόξαι καὶ δακρῦσαι καὶ ὀδύρασθαι τὴν Ἑλλάδα, ὡσ κακῶσ διάκειται, ἣ τοιαῦτα πάθη περιορᾷ γιγνόμενα. καὶ συνεβούλευεν ὑμῖν πέμπειν τινὰσ εἰσ Ἀρκαδίαν, οἵτινεσ κατηγορήσουσι τῶν τὰ Φιλίππου πραττόντων·

ἀκούειν γὰρ ἔφη τῶν φίλων, ὡσ ἐὰν ἐπιστροφὴν ἡ πόλισ ποιήσηται καὶ πρέσβεισ πέμψῃ, δίκην ἐκεῖνοι δώσουσιν. ταῦτα μὲν τοίνυν τότε καὶ μάλ’, ὦ ἄνδρεσ Ἀθηναῖοι, καλὰ καὶ τῆσ πόλεωσ ἄξι’ ἐδημηγόρει.

ἐπειδὴ δ’ ἀφίκετ’ εἰσ Μακεδονίαν καὶ τὸν ἐχθρὸν εἶδε τὸν αὑτοῦ καὶ τῶν Ἑλλήνων, τὸν Φίλιππον, ἆρά γ’ ὅμοι’ ἢ παραπλήσια τούτοισ; πολλοῦ γε καὶ δεῖ, ἀλλὰ μήτε τῶν προγόνων μεμνῆσθαι μήτε τρόπαια λέγειν μήτε βοηθεῖν μηδενί, τῶν τε κελευόντων μετὰ τῶν Ἑλλήνων περὶ τῆσ πρὸσ Φίλιππον εἰρήνησ βουλεύεσθαι θαυμάζειν, εἰ περὶ τῶν ὑμετέρων ἰδίων ἄλλον τινὰ δεῖ πεισθῆναι· εἶναί τε τὸν Φίλιππον αὐτόν, Ἡράκλεισ, Ἑλληνικώτατον ἀνθρώπων, δεινότατον λέγειν, φιλαθηναιότατον·

οὕτω δ’ ἀτόπουσ τινὰσ ἐν τῇ πόλει καὶ δυσχερεῖσ ἀνθρώπουσ εἶναι ὥστ’ οὐκ αἰσχύνεσθαι λοιδορουμένουσ αὐτῷ καὶ βάρβαρον αὐτὸν ἀποκαλοῦντασ. ἔστιν οὖν ὅπωσ ταῦτ’ ἄν, ἐκεῖνα προειρηκώσ, ὁ αὐτὸσ ἀνὴρ μὴ διαφθαρεὶσ ἐτόλμησεν εἰπεῖν; τί δ’; ἔσθ’ ὅστισ ἂν τὸν Ἀτρεστίδαν τότε μισήσασ διὰ τοὺσ τῶν Ὀλυνθίων παῖδασ καὶ γύναια, ταὐτὰ Φιλοκράτει νῦν πράττειν ὑπέμεινεν, ὃσ γυναῖκασ ἐλευθέρασ τῶν Ὀλυνθίων ἤγαγε δεῦρ’ ἐφ’ ὕβρει, καὶ οὕτωσ ἐπὶ τῷ βδελυρῶσ βεβιωκέναι γιγνώσκεται ὥστε μηδὲν ἔμ’ αἰσχρὸν εἰπεῖν νυνὶ περὶ αὐτοῦ δεῖν μηδὲ δυσχερέσ, ἀλλὰ τοσοῦτον εἰπόντοσ μόνον, ὅτι Φιλοκράτησ γυναῖκασ ἤγαγε, πάντασ ὑμᾶσ εἰδέναι καὶ τοὺσ περιεστηκότασ τὰ μετὰ ταῦτα, καὶ ἐλεεῖν εὖ οἶδ’ ὅτι τὰσ ἀτυχεῖσ καὶ ταλαιπώρουσ ἀνθρώπουσ, ἃσ οὐκ ἠλέησεν Αἰσχίνησ, οὐδ’ ἐδάκρυσεν ἐπὶ ταύταισ τὴν Ἑλλάδα, εἰ παρὰ τοῖσ συμμάχοισ ὑπὸ τῶν πρέσβεων ὑβρίζονται.

ἀλλ’ ὑπὲρ αὑτοῦ κλαήσει τοῦ τὰ τοιαῦτα πεπρεσβευκότοσ, καὶ τὰ παιδί’ ἴσωσ παράξει κἀναβιβᾶται.

ὑμεῖσ δ’ ἐνθυμεῖσθ’, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, πρὸσ μὲν τὰ τούτου παιδία, ὅτι πολλῶν συμμάχων ὑμετέρων καὶ φίλων παῖδεσ ἀλῶνται καὶ πτωχοὶ περιέρχονται δεινὰ πεπονθότεσ διὰ τοῦτον, οὓσ ἐλεεῖν πολλῷ μᾶλλον ὑμῖν ἄξιον ἢ τοὺσ τοῦ ἠδικηκότοσ καὶ προδότου πατρόσ, καὶ ὅτι τοὺσ ὑμετέρουσ παῖδασ οὗτοι, καὶ τοῖσ ἐκγόνοισ προσγράψαντεσ <εἰσ> τὴν εἰρήνην, καὶ τῶν ἐλπίδων ἀπεστερήκασι· πρὸσ δὲ τὰ αὐτοῦ τούτου δάκρυα, ὅτι νῦν ἔχετ’ ἄνθρωπον, ὃσ εἰσ Ἀρκαδίαν ἐκέλευεν ἐπὶ τοὺσ ὑπὲρ Φιλίππου πράττοντασ πέμπειν τοὺσ κατηγορήσοντασ. νῦν τοίνυν ὑμᾶσ οὐκ εἰσ Πελοπόννησον δεῖ πρεσβείαν πέμπειν, οὐδ’ ὁδὸν μακρὰν βαδίσαι, οὐδ’ ἐφόδι’ ἀναλίσκειν, ἀλλ’ ἄχρι τοῦ βήματοσ ἐνταυθὶ προσελθόνθ’ ἕκαστον ὑμῶν τὴν ὁσίαν καὶ δικαίαν ψῆφον ὑπὲρ τῆσ πατρίδοσ θέσθαι κατ’ ἀνδρόσ, ὅσ, ὦ γῆ καὶ θεοί, ἐκεῖν’ ἃ διεξῆλθον ἐν ἀρχῇ δεδημηγορηκώσ, τὸν Μαραθῶνα, τὴν Σαλαμῖνα, τὰσ μάχασ, τὰ τρόπαια, ἐξαίφνησ ὡσ ἐπέβη Μακεδονίασ, πάντα τἀναντία τούτοισ, μὴ προγόνων μεμνῆσθαι, μὴ τρόπαια λέγειν, μὴ βοηθεῖν μηδενί, μὴ κοινῇ μετὰ τῶν Ἑλλήνων βουλεύεσθαι, μόνον οὐ καθελεῖν τὰ τείχη.

καίτοι τούτων αἰσχίουσ λόγοι οὐδένεσ πώποτ’ ἐν τῷ παντὶ χρόνῳ γεγόνασι παρ’ ὑμῖν.

τίσ γάρ ἐστιν Ἑλλήνων ἢ βαρβάρων οὕτω σκαιὸσ ἢ ἀνήκοοσ ἢ σφόδρα μισῶν τὴν πόλιν τὴν ἡμετέραν, ὅστισ, εἴ τισ ἔροιτο, εἰπέ μοι, τῆσ νῦν οὔσησ Ἑλλάδοσ ταυτησὶ καὶ οἰκουμένησ ἔσθ’ ὅ τι ταύτην ἂν τὴν προσηγορίαν εἶχεν ἢ ᾠκεῖθ’ ὑπὸ τῶν νῦν ἐχόντων Ἑλλήνων, εἰ μὴ τὰσ ἀρετὰσ ὑπὲρ αὐτῶν ἐκείνασ οἱ Μαραθῶνι κἀν Σαλαμῖνι παρέσχοντο, οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι; οὐδ’ ἂν εἷσ εὖ οἶδ’ ὅτι φήσειεν, ἀλλὰ πάντα ταῦθ’ ὑπὸ τῶν βαρβάρων ἂν ἑαλωκέναι. εἶθ’ οὓσ μηδὲ τῶν ἐχθρῶν μηδεὶσ ἂν τούτων τῶν ἐγκωμίων καὶ τῶν ἐπαίνων ἀποστερήσειε, τούτων Αἰσχίνησ ὑμᾶσ οὐκ ἐᾷ μεμνῆσθαι, τοὺσ ἐξ ἐκείνων, ἵν’ αὐτὸσ ἀργύριον λάβῃ;

καὶ μὴν τῶν μὲν ἄλλων ἀγαθῶν οὐ μέτεστι τοῖσ τεθνεῶσιν, οἱ δ’ ἐπὶ τοῖσ καλῶσ πραχθεῖσιν ἔπαινοι τῶν οὕτω τετελευτηκότων ἴδιον κτῆμ’ εἰσίν· οὐδὲ γὰρ ὁ φθόνοσ αὐτοῖσ ἔτι τηνικαῦτ’ ἐναντιοῦται. ὧν ἀποστερῶν ἐκείνουσ οὗτοσ, αὐτὸσ ἂν τῆσ ἐπιτιμίασ δικαίωσ νῦν στερηθείη, καὶ ταύτην ὑπὲρ τῶν προγόνων ὑμεῖσ δίκην λάβοιτε παρ’ αὐτοῦ. τοιούτοισ μέντοι λόγοισ, ὦ κακὴ κεφαλή, σὺ τὰ τῶν προγόνων ἔργα συλήσασ καὶ διασύρασ, τῷ λόγῳ πάντα τὰ πράγματ’ ἀπώλεσασ. εἶτα γεωργεῖσ ἐκ τούτων καὶ σεμνὸσ γέγονασ.

καὶ γὰρ τοῦτο. πρὸ μὲν τοῦ πάντα κάκ’ εἰργάσθαι τὴν πόλιν ὡμολόγει γεγραμματευκέναι καὶ χάριν ὑμῖν ἔχειν τοῦ χειροτονηθῆναι, καὶ μέτριον παρεῖχεν ἑαυτόν· ἐπειδὴ δὲ μυρί’ εἴργασται κακά, τὰσ ὀφρῦσ ἀνέσπακε, κἂν ὁ γεγραμματευκὼσ Αἰσχίνησ εἴπῃ τισ, ἐχθρὸσ εὐθέωσ καὶ κακῶσ φησιν ἀκηκοέναι, καὶ διὰ τῆσ ἀγορᾶσ πορεύεται θοἰμάτιον καθεὶσ ἄχρι τῶν σφυρῶν, ἴσα βαίνων Πυθοκλεῖ, τὰσ γνάθουσ φυσῶν, τῶν Φιλίππου ξένων καὶ φίλων εἷσ οὗτοσ ὑμῖν ἤδη, τῶν ἀπαλλαγῆναι τοῦ δήμου βουλομένων καὶ κλύδωνα καὶ μανίαν τὰ καθεστηκότα πράγμαθ’ ἡγουμένων, ὁ τέωσ προσκυνῶν τὴν θόλον. βούλομαι τοίνυν ὑμῖν ἐπανελθεῖν ἐπὶ κεφαλαίων ὃν τρόπον ὑμᾶσ κατεπολιτεύσατο Φίλιπποσ προσλαβὼν τούτουσ τοὺσ θεοῖσ ἐχθρούσ.

πάνυ δ’ ἄξιον ἐξετάσαι καὶ θεάσασθαι τὴν ἀπάτην ὅλην. τὸ μὲν γὰρ ἀπ’ ἀρχῆσ τῆσ εἰρήνησ ἐπιθυμῶν, διαφορουμένησ αὐτοῦ τῆσ χώρασ ὑπὸ τῶν λῃστῶν καὶ κεκλειμένων τῶν ἐμπορίων, ὥστ’ ἀνόνητον ἐκεῖνον ἁπάντων εἶναι τῶν ἀγαθῶν, τοὺσ τὰ φιλάνθρωπα λέγοντασ ἐκείνουσ ἀπέστειλεν ὑπὲρ αὑτοῦ, τὸν Νεοπτόλεμον, τὸν Ἀριστόδημον, τὸν Κτησιφῶντα· ἐπειδὴ δ’ ἤλθομεν ὡσ αὐτὸν ἡμεῖσ οἱ πρέσβεισ, ἐμισθώσατο μὲν τοῦτον εὐθέωσ, ὅπωσ συνερεῖ καὶ συναγωνιεῖται τῷ μιαρῷ Φιλοκράτει καὶ τῶν τὰ δίκαια βουλομένων ἡμῶν πράττειν περιέσται, συνέγραψε δ’ ἐπιστολὴν ὡσ ὑμᾶσ, ᾗ μάλιστ’ ἂν ᾤετο τῆσ εἰρήνησ τυχεῖν.

ἦν δ’ οὐδὲν μᾶλλον μέγ’ αὐτῷ καθ’ ὑμῶν οὐδ’ οὕτω πρᾶξαι, εἰ μὴ Φωκέασ ἀπολεῖ.

τοῦτο δ’ οὐκ ἦν εὔπορον· συνῆκτο γὰρ αὐτῷ τὰ πράγματα, ὥσπερ ἐκ τύχησ, εἰσ καιρὸν τοιοῦτον, ὥστ’ ἢ μηδὲν ὧν ἐβούλετ’ εἶναι διαπράξασθαι, ἢ ἀνάγκην εἶναι ψεύσασθαι κἀπιορκῆσαι καὶ μάρτυρασ τῆσ αὑτοῦ κακίασ πάντασ Ἕλληνασ καὶ βαρβάρουσ ποιήσασθαι. εἰ μὲν γὰρ προσδέξαιτο Φωκέασ συμμάχουσ καὶ μεθ’ ὑμῶν τοὺσ ὁρ́κουσ αὐτοῖσ ἀποδοίη, τοὺσ πρὸσ Θετταλοὺσ καὶ Θηβαίουσ ὁρ́κουσ παραβαίνειν εὐθὺσ ἀναγκαῖον ἦν, ὧν τοῖσ μὲν τὴν Βοιωτίαν συνεξαιρήσειν ὠμωμόκει, τοῖσ δὲ τὴν πυλαίαν συγκαταστήσειν·

εἰ δὲ μὴ προσδέχοιτο, ὥσπερ οὐ προσίετο, οὐκ ἐάσειν ὑμᾶσ παρελθεῖν αὐτὸν ἡγεῖτο, ἀλλὰ βοηθήσειν εἰσ Πύλασ, ὅπερ, εἰ μὴ παρεκρούσθητε, ἐποιήσατ’ ἄν· εἰ δὲ τοῦτο γένοιτο, οὐκ ἐνεῖναι παρελθεῖν ἐλογίζετο. καὶ τοῦτ’ οὐ παρ’ ἄλλων αὐτὸν ἔδει πυθέσθαι, ἀλλ’ αὐτὸσ ὑπῆρχε μάρτυσ ἑαυτῷ τοῦ πράγματοσ·

ὅτε γὰρ Φωκέασ ἐκράτησε τὸ πρῶτον καὶ διέφθειρε τοὺσ ξένουσ αὐτῶν καὶ τὸν ἡγούμενον καὶ στρατηγοῦντ’ Ὀνόμαρχον, τότε τῶν ὄντων ἀνθρώπων ἁπάντων οὐδενόσ, οὔθ’ Ἕλληνοσ οὔτε βαρβάρου, Φωκεῦσι βοηθήσαντοσ πλὴν ὑμῶν, οὐχ ὅπωσ παρῆλθεν ἢ διεπράξαθ’ ὧν ἐβουλήθη τι παρελθών, ἀλλ’ οὐδὲ προσελθεῖν ἐγγὺσ ἐδυνήθη. ᾔδει δὴ σαφῶσ, οἶμαι, τοῦθ’ ὅτι νῦν, ἡνίκ’ ἐστασίαζε μὲν αὐτῷ τὰ Θετταλῶν, καὶ Φεραῖοι πρῶτον οὐ συνηκολούθουν, ἐκρατοῦντο δὲ Θηβαῖοι καὶ μάχην ἥττηντο καὶ τρόπαιον ἀπ’ αὐτῶν εἱστήκει, οὐκ ἔνεστι παρελθεῖν, εἰ βοηθήσεθ’ ὑμεῖσ, οὐδ’, ἂν ἐπιχειρῇ, χαιρήσει, εἰ μή τισ τέχνη προσγενήσεται.

πῶσ οὖν μήτε ψεύσωμαι φανερῶσ, μήτ’ ἐπιορκεῖν δόξασ πάνθ’ ἃ βούλομαι διαπράξωμαι; πῶσ; οὕτωσ, ἂν Ἀθηναίων τινὰσ εὑρ́ω τοὺσ Ἀθηναίουσ ἐξαπατήσοντασ· ταύτησ γὰρ οὐκέτ’ ἐγὼ τῆσ αἰσχύνησ κληρονομῶ. ἐντεῦθεν οἱ μὲν παρ’ ἐκείνου πρέσβεισ προὔλεγον ὑμῖν ὅτι Φωκέασ οὐ προσδέχεται Φίλιπποσ συμμάχουσ, οὗτοι δ’ ἐκδεχόμενοι τοιαῦτ’ ἐδημηγόρουν, ὡσ φανερῶσ μὲν οὐχὶ καλῶσ ἔχει τῷ Φιλίππῳ προσδέξασθαι τοὺσ Φωκέασ συμμάχουσ διὰ τοὺσ Θηβαίουσ καὶ τοὺσ Θετταλούσ, ἂν δὲ γένηται τῶν πραγμάτων κύριοσ καὶ τῆσ εἰρήνησ τύχῃ, ἅπερ ἂν συνθέσθαι νῦν ἀξιώσαιμεν αὐτόν, ταῦτα ποιήσει τότε.

τὴν μὲν τοίνυν εἰρήνην ταύταισ ταῖσ ἐλπίσι καὶ ταῖσ ἐπαγωγαῖσ εὑρ́οντο παρ’ ὑμῶν ἄνευ Φωκέων·

τὴν δὲ βοήθειαν ἔδει κωλῦσαι τὴν εἰσ τὰσ Πύλασ, ἐφ’ ἣν αἱ πεντήκοντα τριήρεισ ὅμωσ ἐφώρμουν, ἵν’, εἰ πορεύοιτο Φίλιπποσ, κωλύοιθ’ ὑμεῖσ. πῶσ οὖν; τίσ τέχνη πάλιν αὖ γενήσεται περὶ ταύτησ;

τοὺσ χρόνουσ ὑμῶν ἀφελέσθαι καὶ ἐπιστῆσαι τὰ πράγματ’ ἀγαγόντασ ἄφνω, ἵνα μηδ’ ἂν βούλησθε δύνησθ’ ἐξελθεῖν. οὐκοῦν τοῦθ’ οὗτοι πράττοντεσ φαίνονται, ἐγὼ δ’, ὥσπερ ἀκηκόατ’ ἤδη πολλάκισ, οὐχὶ δυνηθεὶσ προαπελθεῖν, ἀλλὰ καὶ μισθωσάμενοσ πλοῖον κατακωλυθεὶσ ἐκπλεῦσαι. ἀλλὰ καὶ πιστεῦσαι Φωκέασ ἔδει Φιλίππῳ καὶ ἑκόντασ ἑαυτοὺσ ἐνδοῦναι, ἵνα μηδεὶσ χρόνοσ ἐγγένηται τοῖσ πράγμασι μηδ’ ἐναντίον ἔλθῃ ψήφισμα παρ’ ὑμῶν μηδέν.

οὐκοῦν ὡσ μὲν οἱ Φωκεῖσ σωθήσονται, παρὰ τῶν Ἀθηναίων πρέσβεων ἀπαγγελθήσεται, ὥστε καὶ εἴ τισ ἐμοὶ διαπιστεῖ, τούτοισ πιστεύσασ αὑτὸν ἐγχειριεῖ· τοὺσ δ’ Ἀθηναίουσ αὐτοὺσ μεταπεμψόμεθ’ ἡμεῖσ, ἵνα πάνθ’, ὅσ’ ἂν βούλωνται, νομίσαντεσ ὑπάρχειν σφίσι μηδὲν ἐναντίον ψηφίσωνται· οὗτοι δὲ τοιαῦτ’ ἀπαγγελοῦσι παρ’ ἡμῶν καὶ ὑποσχήσονται ἐξ ὧν μηδ’ ἂν ὁτιοῦν ᾖ κινηθήσονται. τοῦτον τὸν τρόπον καὶ τοιαύταισ τέχναισ ὑπὸ τῶν κάκιστ’ ἀπολουμένων ἀνθρώπων πάντα τὰ πράγματ’ ἀπώλετο.

καὶ γάρ τοι παραχρῆμα, ἀντὶ μὲν τοῦ Θεσπιὰσ καὶ Πλαταιὰσ ἰδεῖν οἰκιζομένασ, Ὀρχομενὸν καὶ Κορώνειαν ἠκούσατ’ ἠνδραποδισμένασ, ἀντὶ δὲ τοῦ τὰσ Θήβασ ταπεινὰσ γενέσθαι καὶ περιαιρεθῆναι τὴν ὕβριν καὶ τὸ φρόνημα αὐτῶν, τὰ τῶν συμμάχων τῶν ὑμετέρων Φωκέων τείχη κατεσκάπτετο· Θηβαῖοι δ’ ἦσαν οἱ κατασκάπτοντεσ, οἱ διοικισθέντεσ ὑπ’ Αἰσχίνου τῷ λόγῳ. ἀντὶ δὲ τοῦ τὴν Εὔβοιαν ἀντ’ Ἀμφιπόλεωσ ὑμῖν παραδοθῆναι, ὁρμητήρι’ ἐφ’ ὑμᾶσ ἐν Εὐβοίᾳ Φίλιπποσ προσκατασκευάζεται καὶ Γεραιστῷ καὶ Μεγάροισ ἐπιβουλεύων διατελεῖ.

ἀντὶ δὲ τοῦ τὸν Ὠρωπὸν ὑμῖν ἀποδοθῆναι, περὶ Δρυμοῦ καὶ τῆσ πρὸσ Πανάκτῳ χώρασ μεθ’ ὅπλων ἐξερχόμεθα, ὅ, τέωσ ἦσαν Φωκεῖσ σῷοι, οὐδεπώποτ’ ἐποιήσαμεν. ἀντὶ δὲ τοῦ τὰ πάτρι’ ἐν τῷ ἱερῷ κατασταθῆναι καὶ τὰ χρήματ’ εἰσπραχθῆναι τῷ θεῷ, οἱ μὲν ὄντεσ Ἀμφικτύονεσ φεύγουσι καὶ ἐξελήλανται, καὶ ἀνάστατοσ αὐτῶν ἡ χώρα γέγονεν, οἱ δ’ οὐπώποτ’ ἐν τῷ πρόσθεν χρόνῳ γενόμενοι Μακεδόνεσ καὶ βάρβαροι, νῦν Ἀμφικτύονεσ εἶναι βιάζονται·

ἐὰν δέ τισ περὶ τῶν ἱερῶν χρημάτων μνησθῇ, κατακρημνίζεται, ἡ πόλισ δὲ τὴν προμαντείαν ἀφῄρηται. καὶ γέγονεν τὰ πράγματα πάνθ’ ὥσπερ αἴνιγμα τῇ πόλει.

ὁ μὲν οὐδὲν ἔψευσται καὶ πάνθ’ ὅσ’ ἐβουλήθη διαπέπρακται, ὑμεῖσ δ’ ἅπερ εὔξαισθ’ ἂν ἐλπίσαντεσ, τἀναντία τούτων ἑοράκατε γιγνόμενα, καὶ δοκεῖτε μὲν εἰρήνην ἄγειν, πεπόνθατε δὲ δεινότερ’ ἢ πολεμοῦντεσ· οὗτοι δὲ χρήματ’ ἔχουσιν ἐπὶ τούτοισ καὶ μέχρι τῆσ τήμερον ἡμέρασ δίκην οὐ δεδώκασιν. ὅτι γὰρ ταῦθ’ ἁπλῶσ δεδωροδόκηται καὶ τιμὴν ἔχουσιν ἁπάντων τούτων οὗτοι, πολλαχόθεν μὲν ἔγωγ’ οἶμαι δῆλον ὑμῖν εἶναι πάλαι, καὶ δέδοικα μὴ τοὐναντίον οὗ βούλομαι ποιῶ, σφόδρ’ ἀκριβῶσ δεικνύναι πειρώμενοσ διοχλῶ πάλαι τοῦτ’ αὐτοὺσ ὑμᾶσ εἰδότασ·

ὅμωσ δ’ ἔτι καὶ τόδ’ ἀκούσατε. ἔσθ’ ὅντιν’ ὑμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ δικασταί, τῶν πρέσβεων ὧν ἔπεμψε Φίλιπποσ χαλκοῦν στήσαιτ’ ἂν ἐν ἀγορᾷ;

τί δέ; δοίητ’ ἂν ἐν πρυτανείῳ σίτησιν ἢ ἄλλην τινὰ δωρειάν, αἷσ τιμᾶτε τοὺσ εὐεργέτασ; ἐγὼ μὲν οὐκ οἶμαι. διὰ τί; οὔτε γὰρ ὑμεῖσ γ’ ἀχάριστοί ἐστ’ οὔτ’ ἄδικοι ἄνθρωποι οὔτε κακοί. ὅτι πάνθ’ ὑπὲρ Φιλίππου καὶ οὐδ’ ὁτιοῦν ὑπὲρ ὑμῶν ἔπραξαν, εἴποιτ’ ἄν, καὶ ἀληθῆ καὶ δίκαια. εἶτ’ οἰέσθ’ ὑμεῖσ μὲν οὕτω γιγνώσκειν, τὸν δὲ Φίλιππον οὐχ οὕτω, ἀλλὰ τούτοισ διδόναι τηλικαύτασ καὶ τοσαύτασ δωρειὰσ διότι ὑπὲρ ὑμῶν καλῶσ καὶ δικαίωσ ἐπρέσβευσαν;

οὐκ ἔστι ταῦτα. τὸν γὰρ Ἡγήσιππον ὁρᾶτε καὶ τοὺσ μετ’ αὐτοῦ πρέσβεισ πῶσ ἐδέξατο. τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ, ἀλλὰ Ξενοκλείδην τουτονὶ τὸν ποιητὴν ἐξεκήρυξεν, ὅτι αὐτοὺσ ὑπεδέξατο πολίτασ ὄντασ. τοῖσ μὲν γὰρ ὑπὲρ ὑμῶν λέγουσι δικαίωσ ὅσ’ ἂν φρονῶσι τοῦτον τὸν τρόπον προσφέρεται, τοῖσ δὲ πεπρακόσιν αὑτοὺσ ὡσ τούτοισ. ταῦτ’ οὖν μαρτύρων, ταῦτ’ ἐλέγχων τινῶν ἔτι δεῖται μειζόνων; ταῦτ’ ἀφαιρήσεταί τισ ὑμῶν; εἶπε τοίνυν μοί τισ ἄρτι προσελθὼν πρὸ τοῦ δικαστηρίου πρᾶγμα καινότατον πάντων, Χάρητοσ κατηγορεῖν αὐτὸν παρεσκευάσθαι, καὶ διὰ τούτου τοῦ τρόπου καὶ τούτων τῶν λόγων ἐξαπατήσειν ὑμᾶσ ἐλπίζειν.

ἐγὼ δ’ ὅτι μὲν πάντα τρόπον κρινόμενοσ Χάρησ εὑρ́ηται πιστῶσ καὶ εὐνοϊκῶσ, ὅσον ἦν ἐπ’ ἐκείνῳ, πράττων ὑπὲρ ὑμῶν, διὰ τοὺσ δ’ ἐπὶ χρήμασι λυμαινομένουσ τοῖσ πράγμασι πολλῶν ὑστερῶν, οὐ σφόδρ’ ἰσχυρίζομαι, ἀλλ’ ὑπερβολὴν ποιήσομαι· ἔστω γὰρ πάντ’ ἀληθῆ λέξειν περὶ αὐτοῦ τουτονί. καὶ οὕτω τοίνυν κομιδῇ γέλωσ ἐστὶ κατηγορεῖν ἐκείνου τουτονί. ἐγὼ γὰρ Αἰσχίνην οὐδενὸσ αἰτιῶμαι τῶν ἐν τῷ πολέμῳ πραχθέντων τούτων γάρ εἰσιν οἱ στρατηγοὶ ὑπεύθυνοι, οὐδὲ τοῦ ποιήσασθαι τὴν πόλιν εἰρήνην, ἀλλ’ ἄχρι τούτου πάντ’ ἀφίημι.

τί οὖν λέγω καὶ πόθεν ἄρχομαι κατηγορεῖν; τοῦ ποιουμένησ τῆσ πόλεωσ εἰρήνην Φιλοκράτει συνειπεῖν, ἀλλὰ μὴ τοῖσ τὰ βέλτιστα γράφουσι, καὶ τοῦ δῶρ’ εἰληφέναι, τοῦ μετὰ ταῦτ’ ἐπὶ τῆσ ὑστέρασ πρεσβείασ τοὺσ χρόνουσ κατατρῖψαι καὶ μηδὲν ὧν προσετάξαθ’ ὑμεῖσ ποιῆσαι, τοῦ φενακίσαι τὴν πόλιν καὶ παραστήσαντ’ ἐλπίδασ, ὡσ ὅσα βουλόμεθ’ ἡμεῖσ Φίλιπποσ πράξει, πάντ’ ἀπολωλεκέναι, τοῦ μετὰ ταῦθ’, ἑτέρων προλεγόντων φυλάττεσθαι τὸν τοσαῦτ’ ἠδικηκότα, τοῦτον ἐκείνῳ συνηγορεῖν. ταῦτα κατηγορῶ, ταῦτα μέμνησθε, ἐπεὶ δικαίαν εἰρήνην καὶ ἴσην καὶ μηδὲν πεπρακότασ ἀνθρώπουσ μηδὲ ψευσαμένουσ ὕστερον κἂν ἐπῄνουν καὶ στεφανοῦν ἐκέλευον.

στρατηγὸσ δ’ εἴ τισ ἠδίκηκεν ὑμᾶσ, οὐχὶ κοινωνεῖ ταῖσ νῦν εὐθύναισ. ποῖοσ γὰρ στρατηγὸσ Ἅλον, τίσ δὲ Φωκέασ ἀπολώλεκε; τίσ δὲ Δορίσκον; τίσ δὲ Κερσοβλέπτην; τίσ δ’ Ιἑρὸν ὄροσ; τίσ δὲ Πύλασ; τίσ δὲ πεποίηκεν ἄχρι τῆσ Ἀττικῆσ ὁδὸν διὰ συμμάχων καὶ φίλων εἶναι Φιλίππῳ; τίσ δὲ Κορώνειαν, τίσ δ’ Ὀρχομενόν, τίσ Εὔβοιαν ἀλλοτρίαν; τίσ Μέγαρα πρώην ὀλίγου;

τίσ Θηβαίουσ ἰσχυρούσ; τούτων γὰρ οὐδὲν τοσούτων καὶ τηλικούτων ὄντων διὰ τοὺσ στρατηγοὺσ ἀπώλετο, οὐδ’ ἐν τῇ εἰρήνῃ συγχωρηθὲν πεισθέντων ὑμῶν ἔχει Φίλιπποσ, ἀλλὰ διὰ τούτουσ ἀπόλωλε καὶ τὴν τούτων δωροδοκίαν. ἂν τοίνυν ταῦτα μὲν φεύγῃ, πλανᾷ δὲ καὶ πάντα μᾶλλον λέγῃ, ἐκείνωσ αὐτὸν δέχεσθε. οὐ στρατηγῷ δικάζομεν, οὐ περὶ τούτων κρίνει. μὴ λέγ’ εἴ τισ αἴτιόσ ἐστι καὶ ἄλλοσ τοῦ Φωκέων ὀλέθρου, ἀλλ’ ὡσ οὐ σὺ αἴτιοσ δεῖξον. τί οὖν, εἴ τι Δημοσθένησ ἠδίκει, νῦν λέγεισ, ἀλλ’ οὐχ ὅτε τὰσ εὐθύνασ ἐδίδου κατηγόρεισ; δι’ αὐτὸ γὰρ εἶ τοῦτ’ ἀπολωλέναι δίκαιοσ. μὴ λέγ’ ὡσ καλὸν εἰρήνη, μηδ’ ὡσ συμφέρον·

οὐδεὶσ γὰρ αἰτιᾶταί σε τοῦ ποιήσασθαι τὴν πόλιν εἰρήνην· ἀλλ’ ὡσ οὐκ αἰσχρὰ καὶ ἐπονείδιστοσ, καὶ πόλλ’ ὕστερον ἐξηπατήμεθα, καὶ πάντ’ ἀπώλετο, ταῦτα λέγε. τούτων γὰρ ἁπάντων ἡμῖν αἴτιοσ σὺ δέδειξαι. καὶ τί δὴ μέχρι νυνὶ τὸν τὰ τοιαῦτα πεποιηκότ’ ἐπαινεῖσ; ἂν οὕτω φυλάττητ’ αὐτόν, οὐχ ἕξει τί λέγῃ, ἀλλὰ τὴν ἄλλωσ ἐνταῦθ’ ἐπαρεῖ τὴν φωνὴν καὶ πεφωνασκηκὼσ ἔσται. καίτοι καὶ περὶ τῆσ φωνῆσ ἴσωσ εἰπεῖν ἀνάγκη·

πάνυ γὰρ μέγα καὶ ἐπὶ ταύτῃ φρονεῖν αὐτὸν ἀκούω, ὡσ καθυποκρινούμενον ὑμᾶσ. ἐμοὶ δὲ δοκεῖτ’ ἀτοπώτατον ἁπάντων ἂν ποιῆσαι, εἰ, ὅτε μὲν τὰ Θυέστου καὶ τῶν ἐπὶ Τροίᾳ κάκ’ ἠγωνίζετο, ἐξεβάλλετ’ αὐτὸν καὶ ἐξεσυρίττετ’ ἐκ τῶν θεάτρων καὶ μόνον οὐ κατελεύεθ’ οὕτωσ ὥστε τελευτῶντα τοῦ τριταγωνιστεῖν ἀποστῆναι, ἐπειδὴ δ’ οὐκ ἐπὶ τῆσ σκηνῆσ, ἀλλ’ ἐν τοῖσ κοινοῖσ καὶ μεγίστοισ τῆσ πόλεωσ πράγμασι μυρί’ εἴργασται κακά, τηνικαῦθ’ ὡσ καλὸν φθεγγομένῳ προσέχοιτε. μηδαμῶσ·

μηδὲν ὑμεῖσ ἀβέλτερον πάθητε, ἀλλὰ λογίζεσθ’ ὅτι δεῖ κήρυκα μὲν ἂν δοκιμάζητε, εὔφωνον σκοπεῖν, πρεσβευτὴν δὲ καὶ τῶν κοινῶν ἀξιοῦντά τι πράττειν δίκαιον καὶ φρόνημ’ ἔχονθ’ ὑπὲρ μὲν ὑμῶν μέγα, πρὸσ δ’ ὑμᾶσ ἴσον, ὥσπερ ἐγὼ Φίλιππον μὲν οὐκ ἐθαύμασα, τοὺσ δ’ αἰχμαλώτουσ ἐθαύμασα, ἔσωσα, οὐδὲν ὑπεστειλάμην. οὗτοσ δ’ ἐκείνου μὲν προὐκαλινδεῖτο, τοὺσ παιᾶνασ ᾖδεν, ὑμῶν δ’ ὑπερορᾷ. ἔτι τοίνυν ὅταν μὲν ἴδητε δεινότητ’ ἢ εὐφωνίαν ἤ τι τῶν ἄλλων τῶν τοιούτων ἀγαθῶν ἐπὶ χρηστοῦ καὶ φιλοτίμου γεγενημένον ἀνθρώπου, συγχαίρειν καὶ συνασκεῖν πάντασ δεῖ·

κοινὸν γὰρ ὑμῖν πᾶσι τοῖσ ἄλλοισ τοῦτ’ ἀγαθὸν γίγνεται· ὅταν δ’ ἐπὶ δωροδόκου καὶ πονηροῦ καὶ παντὸσ ἥττονοσ λήμματοσ, ἀποκλείειν καὶ πικρῶσ καὶ ἐναντίωσ ἀκούειν, ὡσ πονηρία δυνάμεωσ δόξαν εὑρομένη παρ’ ὑμῶν ἐπὶ τὴν πόλιν ἐστίν. ὁρᾶτε δ’, ἀφ’ ὧν οὗτοσ εὐδοκιμεῖ πηλίκα τῇ πόλει περιέστηκε πράγματα.

αἱ μὲν τοίνυν ἄλλαι δυνάμεισ ἐπιεικῶσ εἰσιν αὐτάρκεισ, ἡ δὲ τοῦ λέγειν, ἂν τὰ παρ’ ὑμῶν τῶν ἀκουόντων ἀντιστῇ, διακόπτεται. οὕτωσ οὖν ἀκούετε τούτου ὡσ πονηροῦ καὶ δωροδόκου καὶ οὐδ’ ὁτιοῦν ἐροῦντοσ ἀληθέσ. ὅτι δ’ οὐ μόνον κατὰ τἄλλα, ἀλλὰ καὶ τὰ πρὸσ αὐτὸν τὸν Φίλιππον πράγματα πανταχῶσ συμφέρει τοῦτον ἑαλωκέναι, θεάσασθε.

εἴτε γὰρ ἥξει ποτ’ εἰσ ἀνάγκην τῶν δικαίων τι ποιεῖν τῇ πόλει, τὸν τρόπον μεταθήσεται· νῦν μὲν γὰρ ᾕρηται τοὺσ πολλοὺσ ἐξαπατῶν ὀλίγουσ θεραπεύειν, ἂν δὲ τούτουσ ἀπολωλότασ πύθηται, ὑμῖν τοῖσ πολλοῖσ καὶ πάντων κυρίοισ τὰ λοιπὰ ποιεῖν βουλήσεται. εἴτ’ ἐπὶ τῆσ αὐτῆσ ἧσπερ νῦν ἐξουσίασ καὶ ἀσελγείασ μενεῖ, τοὺσ ὁτιοῦν ἂν ἐκείνῳ ποιήσαντασ ἀνῃρηκότεσ ἐκ τῆσ πόλεωσ ἔσεσθε, ἂν τούτουσ ἀνέλητε·

οἳ γὰρ οἰόμενοι δίκην ὑφέξειν τοιαῦτ’ ἔπραξαν, τούτουσ, ἂν τὰ παρ’ ὑμῶν αὐτοῖσ ἐφεθῇ, τί οἰέσθε ποιήσειν; ποῖον Εὐθυκράτη, ποῖον Λασθένη, τίν’ οὐχ ὑπερβαλεῖσθαι προδότην; τίνα δ’ οὐ πάντων τῶν ἄλλων χείρω πολίτην ὑπάρξειν, ὁρῶντα τοῖσ μὲν ἅπαντα πεπρακόσι χρήματα, δόξαν, ἀφορμὴν τὴν Φιλίππου ξενίαν περιοῦσαν, τοῖσ δὲ δικαίουσ τε παρέχουσιν ἑαυτοὺσ καὶ προσανηλωκόσι χρήματα πράγματα, ἀπεχθείασ, φθόνον περιόντα παρ’ ἐνίων;

μηδαμῶσ· οὔτε γὰρ πρὸσ δόξαν οὔτε πρὸσ εὐσέβειαν οὔτε πρὸσ ἀσφάλειαν οὔτε πρὸσ ἄλλ’ οὐδὲν ὑμῖν συμφέρει τοῦτον ἀφεῖναι, ἀλλὰ τιμωρησαμένουσ παράδειγμα ποιῆσαι πᾶσι, καὶ τοῖσ πολίταισ καὶ τοῖσ ἄλλοισ Ἕλλησιν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Demosthenes, Speeches 11-20, Περὶ τῆσ Παραπρεσβείας

(데모스테네스, Speeches 11-20, Περὶ τῆσ Παραπρεσβείας)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION