헬라어 문장 검색 - ΑριστόΜεταπηψ́06́

(아리스토텔레스, 형이상학, Book 6)

αἱ ἀρχαὶ καὶ τὰ αἴτια ζητεῖται τῶν ὄντων, δῆλον δὲ ὅτι ᾗ ὄντα. ἔστι γάρ τι αἴτιον ὑγιείασ καὶ εὐεξίασ, καὶ τῶν μαθηματικῶν εἰσὶν ἀρχαὶ καὶ στοιχεῖα καὶ αἴτια, καὶ ὅλωσ δὲ πᾶσα ἐπιστήμη διανοητικὴ ἢ μετέχουσά τι διανοίασ περὶ αἰτίασ καὶ ἀρχάσ ἐστιν ἢ ἀκριβεστέρασ ἢ ἁπλουστέρασ. ἀλλὰ πᾶσαι αὗται περὶ ὄν τι καὶ γένοσ τι περιγραψάμεναι περὶ τούτου πραγματεύονται, ἀλλ’ οὐχὶ περὶ ὄντοσ ἁπλῶσ οὐδὲ ᾗ ὄν, οὐδὲ τοῦ τί ἐστιν οὐθένα λόγον ποιοῦνται, ἀλλ’ ἐκ τούτου, αἱ μὲν αἰσθήσει ποιήσασαι αὐτὸ δῆλον αἱ δ’ ὑπόθεσιν λαβοῦσαι τὸ τί ἐστιν, οὕτω τὰ καθ’ αὑτὰ ὑπάρχοντα τῷ γένει περὶ ὅ εἰσιν ἀποδεικνύουσιν ἢ ἀναγκαιότερον ἢ μαλακώτερον·

διόπερ φανερὸν ὅτι οὐκ ἔστιν ἀπόδειξισ οὐσίασ οὐδὲ τοῦ τί ἐστιν ἐκ τῆσ τοιαύτησ ἐπαγωγῆσ, ἀλλά τισ ἄλλοσ τρόποσ τῆσ δηλώσεωσ.

ὁμοίωσ δὲ οὐδ’ εἰ ἔστιν ἢ μὴ ἔστι τὸ γένοσ περὶ ὃ πραγματεύονται οὐδὲν λέγουσι, διὰ τὸ τῆσ αὐτῆσ εἶναι διανοίασ τό τε τί ἐστι δῆλον ποιεῖν καὶ εἰ ἔστιν.

ἐπεὶ δὲ καὶ ἡ φυσικὴ ἐπιστήμη τυγχάνει οὖσα περὶ γένοσ τι τοῦ ὄντοσ περὶ γὰρ τὴν τοιαύτην ἐστὶν οὐσίαν ἐν ᾗ ἡ ἀρχὴ τῆσ κινήσεωσ καὶ στάσεωσ ἐν αὐτῇ, δῆλον ὅτι οὔτε πρακτική ἐστιν οὔτε ποιητική τῶν μὲν γὰρ ποιητῶν ἐν τῷ ποιοῦντι ἡ ἀρχή, ἢ νοῦσ ἢ τέχνη ἢ δύναμίσ τισ, τῶν δὲ πρακτῶν ἐν τῷ πράττοντι, ἡ προαίρεσισ·

τὸ αὐτὸ γὰρ τὸ πρακτὸν καὶ προαιρετόν, ὥστε εἰ πᾶσα διάνοια ἢ πρακτικὴ ἢ ποιητικὴ ἢ θεωρητική, ἡ φυσικὴ θεωρητική τισ ἂν εἰή, ἀλλὰ θεωρητικὴ περὶ τοιοῦτον ὂν ὅ ἐστι δυνατὸν κινεῖσθαι, καὶ περὶ οὐσίαν τὴν κατὰ τὸν λόγον ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ ὡσ οὐ χωριστὴν μόνον.

δεῖ δὲ τὸ τί ἦν εἶναι καὶ τὸν λόγον πῶσ ἐστὶ μὴ λανθάνειν, ὡσ ἄνευ γε τούτου τὸ ζητεῖν μηδέν ἐστι ποιεῖν.

ἔστι δὲ τῶν ὁριζομένων καὶ τῶν τί ἐστι τὰ μὲν ὡσ τὸ σιμὸν τὰ δ’ ὡσ τὸ κοῖλον. διαφέρει δὲ ταῦτα ὅτι τὸ μὲν σιμὸν συνειλημμένον ἐστὶ μετὰ τῆσ ὕλησ ἔστι γὰρ τὸ σιμὸν κοίλη ῥίσ, ἡ δὲ κοιλότησ ἄνευ ὕλησ αἰσθητῆσ.

εἰ δὴ πάντα τὰ φυσικὰ ὁμοίωσ τῷ σιμῷ λέγονται, οἱο͂ν ῥὶσ ὀφθαλμὸσ πρόσωπον σὰρξ ὀστοῦν, ὅλωσ ζῷον, φύλλον ῥίζα φλοιόσ, ὅλωσ φυτόν οὐθενὸσ γὰρ ἄνευ κινήσεωσ ὁ λόγοσ αὐτῶν, ἀλλ’ ἀεὶ ἔχει ὕλην, δῆλον πῶσ δεῖ ἐν τοῖσ φυσικοῖσ τὸ τί ἐστι ζητεῖν καὶ ὁρίζεσθαι, καὶ διότι καὶ περὶ ψυχῆσ ἐνίασ θεωρῆσαι τοῦ φυσικοῦ, ὅση μὴ ἄνευ τῆσ ὕλησ ἐστίν.

ὅτι μὲν οὖν ἡ φυσικὴ θεωρητική ἐστι, φανερὸν ἐκ τούτων· ἀλλ’ ἔστι καὶ ἡ μαθηματικὴ θεωρητική·

ἀλλ’ εἰ ἀκινήτων καὶ χωριστῶν ἐστί, νῦν ἄδηλον, ὅτι μέντοι ἔνια μαθήματα ᾗ ἀκίνητα καὶ ᾗ χωριστὰ θεωρεῖ, δῆλον. εἰ δέ τί ἐστιν ἀί̈διον καὶ ἀκίνητον καὶ χωριστόν, φανερὸν ὅτι θεωρητικῆσ τὸ γνῶναι, οὐ μέντοι φυσικῆσ γε περὶ κινητῶν γάρ τινων ἡ φυσική οὐδὲ μαθηματικῆσ, ἀλλὰ προτέρασ ἀμφοῖν.

ἡ μὲν γὰρ φυσικὴ περὶ χωριστὰ μὲν ἀλλ’ οὐκ ἀκίνητα, τῆσ δὲ μαθηματικῆσ ἔνια περὶ ἀκίνητα μὲν οὐ χωριστὰ δὲ ἴσωσ ἀλλ’ ὡσ ἐν ὕλῃ· ἡ δὲ πρώτη καὶ περὶ χωριστὰ καὶ ἀκίνητα.

ἀνάγκη δὲ πάντα μὲν τὰ αἴτια ἀί̈δια εἶναι, μάλιστα δὲ ταῦτα· ταῦτα γὰρ αἴτια τοῖσ φανεροῖσ τῶν θείων. ὥστε τρεῖσ ἂν εἰε͂ν φιλοσοφίαι θεωρητικαί, μαθηματική, φυσική, θεολογική οὐ γὰρ ἄδηλον ὅτι εἴ που τὸ θεῖον ὑπάρχει, ἐν τῇ τοιαύτῃ φύσει ὑπάρχει, καὶ τὴν τιμιωτάτην δεῖ περὶ τὸ τιμιώτατον γένοσ εἶναι. αἱ μὲν οὖν θεωρητικαὶ τῶν ἄλλων ἐπιστημῶν αἱρετώταται, αὕτη δὲ τῶν θεωρητικῶν.

ἀπορήσειε γὰρ ἄν τισ πότερόν ποθ’ ἡ πρώτη φιλοσοφία καθόλου ἐστὶν ἢ περί τι γένοσ καὶ φύσιν τινὰ μίαν οὐ γὰρ ὁ αὐτὸσ τρόποσ οὐδ’ ἐν ταῖσ μαθηματικαῖσ, ἀλλ’ ἡ μὲν γεωμετρία καὶ ἀστρολογία περί τινα φύσιν εἰσίν, ἡ δὲ καθόλου πασῶν κοινή· εἰ μὲν οὖν μὴ ἔστι τισ ἑτέρα οὐσία παρὰ τὰσ φύσει συνεστηκυίασ, ἡ φυσικὴ ἂν εἰή πρώτη ἐπιστήμη·

εἰ δ’ ἔστι τισ οὐσία ἀκίνητοσ, αὕτη προτέρα καὶ φιλοσοφία πρώτη, καὶ καθόλου οὕτωσ ὅτι πρώτη· καὶ περὶ τοῦ ὄντοσ ᾗ ὂν ταύτησ ἂν εἰή θεωρῆσαι, καὶ τί ἐστι καὶ τὰ ὑπάρχοντα ᾗ ὄν.

ἔτι παρὰ ταῦτα πάντα τὸ δυνάμει καὶ ἐνεργείᾳ·

ἐπεὶ δὴ πολλαχῶσ λέγεται τὸ ὄν, πρῶτον περὶ τοῦ κατὰ συμβεβηκὸσ λεκτέον, ὅτι οὐδεμία ἐστὶ περὶ αὐτὸ θεωρία.

σημεῖον δέ· οὐδεμιᾷ γὰρ ἐπιστήμῃ ἐπιμελὲσ περὶ αὐτοῦ οὔτε πρακτικῇ οὔτε ποιητικῇ οὔτε θεωρητικῇ. οὔτε γὰρ ὁ ποιῶν οἰκίαν ποιεῖ ὅσα συμβαίνει ἅμα τῇ οἰκίᾳ γιγνομένῃ ἄπειρα γάρ ἐστιν· τοῖσ μὲν γὰρ ἡδεῖαν τοῖσ δὲ βλαβερὰν τοῖσ δ’ ὠφέλιμον οὐθὲν εἶναι κωλύει τὴν ποιηθεῖσαν, καὶ ἑτέραν ὡσ εἰπεῖν πάντων τῶν ὄντων·

ὧν οὐθενόσ ἐστιν ἡ οἰκοδομικὴ ποιητική, τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον οὐδ’ ὁ γεωμέτρησ θεωρεῖ τὰ οὕτω συμβεβηκότα τοῖσ σχήμασιν, οὐδ’ εἰ ἕτερόν ἐστι τρίγωνον καὶ τρίγωνον δύο ὀρθὰσ ἔχον. καὶ τοῦτ’ εὐλόγωσ συμπίπτει·

ὥσπερ γὰρ ὄνομά τι μόνον τὸ συμβεβηκόσ ἐστιν. διὸ Πλάτων τρόπον τινὰ οὐ κακῶσ τὴν σοφιστικὴν περὶ τὸ μὴ ὂν ἔταξεν. εἰσὶ γὰρ οἱ τῶν σοφιστῶν λόγοι περὶ τὸ συμβεβηκὸσ ὡσ εἰπεῖν μάλιστα πάντων, πότερον ἕτερον ἢ ταὐτὸν μουσικὸν καὶ γραμματικόν, καὶ μουσικὸσ Κορίσκοσ καὶ Κορίσκοσ, καὶ εἰ πᾶν ὃ ἂν ᾖ, μὴ ἀεὶ δέ, γέγονεν, ὥστ’ εἰ μουσικὸσ ὢν γραμματικὸσ γέγονε, καὶ γραμματικὸσ ὢν μουσικόσ, καὶ ὅσοι δὴ ἄλλοι τοιοῦτοι τῶν λόγων εἰσίν·

φαίνεται γὰρ τὸ συμβεβηκὸσ ἐγγύσ τι τοῦ μὴ ὄντοσ.

δῆλον δὲ καὶ ἐκ τῶν τοιούτων λόγων· τῶν μὲν γὰρ ἄλλον τρόπον ὄντων ἔστι γένεσισ καὶ φθορά, τῶν δὲ κατὰ συμβεβηκὸσ οὐκ ἔστιν. ἀλλ’ ὅμωσ λεκτέον ἔτι περὶ τοῦ συμβεβηκότοσ ἐφ’ ὅσον ἐνδέχεται, τίσ ἡ φύσισ αὐτοῦ καὶ διὰ τίν’ αἰτίαν ἔστιν· ἅμα γὰρ δῆλον ἴσωσ ἔσται καὶ διὰ τί ἐπιστήμη οὐκ ἔστιν αὐτοῦ.

ἐπεὶ οὖν ἐστὶν ἐν τοῖσ οὖσι τὰ μὲν ἀεὶ ὡσαύτωσ ἔχοντα καὶ ἐξ ἀνάγκησ, οὐ τῆσ κατὰ τὸ βίαιον λεγομένησ ἀλλ’ ἣν λέγομεν τῷ μὴ ἐνδέχεσθαι ἄλλωσ, τὰ δ’ ἐξ ἀνάγκησ μὲν οὐκ ἔστιν οὐδ’ ἀεί, ὡσ δ’ ἐπὶ τὸ πολύ, αὕτη ἀρχὴ καὶ αὕτη αἰτία ἐστὶ τοῦ εἶναι τὸ συμβεβηκόσ·

ὃ γὰρ ἂν ᾖ μήτ’ ἀεὶ μήθ’ ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ, τοῦτό φαμεν συμβεβηκὸσ εἶναι.

τὸ μὲν ἀεὶ ἢ ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ τὸ δ’ οὔ.

καὶ τὸν ἄνθρωπον λευκὸν εἶναι συμβέβηκεν οὔτε γὰρ ἀεὶ οὔθ’ ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ, ζῷον δ’ οὐ κατὰ συμβεβηκόσ. καὶ τὸ ὑγιάζειν δὲ τὸν οἰκοδόμον συμβεβηκόσ, ὅτι οὐ πέφυκε τοῦτο ποιεῖν οἰκοδόμοσ ἀλλὰ ἰατρόσ, ἀλλὰ συνέβη ἰατρὸν εἶναι τὸν οἰκοδόμον. καὶ ὀψοποιὸσ ἡδονῆσ στοχαζόμενοσ ποιήσειεν ἄν τι ὑγιεινόν, ἀλλ’ οὐ κατὰ τὴν ὀψοποιητικήν·

διὸ συνέβη, φαμέν, καὶ ἔστιν ὡσ ποιεῖ, ἁπλῶσ δ’ οὔ. τῶν μὲν γὰρ ἄλλων ἐνίοτε δυνάμεισ εἰσὶν αἱ ποιητικαί, τῶν δ’ οὐδεμία τέχνη οὐδὲ δύναμισ ὡρισμένη· τῶν γὰρ κατὰ συμβεβηκὸσ ὄντων ἢ γιγνομένων καὶ τὸ αἴτιόν ἐστι κατὰ συμβεβηκόσ.

ὥστ’ ἐπεὶ οὐ πάντα ἐστὶν ἐξ ἀνάγκησ καὶ ἀεὶ ἢ ὄντα ἢ γιγνόμενα, ἀλλὰ τὰ πλεῖστα ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ, ἀνάγκη εἶναι τὸ κατὰ συμβεβηκὸσ ὄν· οἱο͂ν οὔτ’ ἀεὶ οὔθ’ ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ ὁ λευκὸσ μουσικόσ ἐστιν, ἐπεὶ δὲ γίγνεταί ποτε, κατὰ συμβεβηκὸσ ἔσται εἰ δὲ μή, πάντ’ ἔσται ἐξ ἀνάγκησ·

ὥστε ἡ ὕλη ἔσται αἰτία ἡ ἐνδεχομένη παρὰ τὸ ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ ἄλλωσ τοῦ συμβεβηκότοσ. ἀρχὴν δὲ τηνδὶ ληπτέον, πότερον οὐδέν ἐστιν οὔτ’ αἰεὶ οὔθ’ ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ.

ἢ τοῦτο ἀδύνατον; ἔστιν ἄρα τι παρὰ ταῦτα τὸ ὁπότερ’ ἔτυχε καὶ κατὰ συμβεβηκόσ. ἀλλὰ πότερον τὸ ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ, τὸ δ’ ἀεὶ οὐθενὶ ὑπάρχει, ἢ ἔστιν ἄττα ἀί̈δια; περὶ μὲν οὖν τούτων ὕστερον σκεπτέον, ὅτι δ’ ἐπιστήμη οὐκ ἔστι τοῦ συμβεβηκότοσ φανερόν· ἐπιστήμη μὲν γὰρ πᾶσα ἢ τοῦ ἀεὶ ἢ τοῦ ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ ‐ πῶσ γὰρ ἢ μαθήσεται ἢ διδάξει ἄλλον;

δεῖ γὰρ ὡρίσθαι ἢ τῷ ἀεὶ ἢ τῷ ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ, οἱο͂ν ὅτι ὠφέλιμον τὸ μελίκρατον τῷ πυρέττοντι ὡσ ἐπὶ τὸ πολύ ‐ τὸ δὲ παρὰ τοῦτο οὐχ ἕξει λέγειν, πότε οὔ, οἱο͂ν νουμηνίᾳ· ἢ γὰρ ἀεὶ ἢ ὡσ ἐπὶ τὸ πολὺ καὶ τὸ τῇ νουμηνίᾳ·

τὸ δὲ συμβεβηκόσ ἐστι παρὰ ταῦτα. τί μὲν οὖν ἐστὶ τὸ συμβεβηκὸσ καὶ διὰ τίν’ αἰτίαν καὶ ὅτι ἐπιστήμη οὐκ ἔστιν αὐτοῦ, εἴρηται. ὅτι δ’ εἰσὶν ἀρχαὶ καὶ αἴτια γενητὰ καὶ φθαρτὰ ἄνευ τοῦ γίγνεσθαι καὶ φθείρεσθαι, φανερόν.

εἰ γὰρ μὴ τοῦτ’, ἐξ ἀνάγκησ πάντ’ ἔσται, εἰ τοῦ γιγνομένου καὶ φθειρομένου μὴ κατὰ συμβεβηκὸσ αἴτιόν τι ἀνάγκη εἶναι. πότερον γὰρ ἔσται τοδὶ ἢ οὔ;

ἐάν γε τοδὶ γένηται· εἰ δὲ μή, οὔ. τοῦτο δὲ ἐὰν ἄλλο. καὶ οὕτω δῆλον ὅτι ἀεὶ χρόνου ἀφαιρουμένου ἀπὸ πεπερασμένου χρόνου ἥξει ἐπὶ τὸ νῦν, ὥστε ὁδὶ ἀποθανεῖται νόσῳ ἢ βίᾳ, ἐάν γε ἐξέλθῃ· τοῦτο δὲ ἐὰν διψήσῃ·

τοῦτο δὲ ἐὰν ἄλλο· καὶ οὕτωσ ἥξει εἰσ ὃ νῦν ὑπάρχει, ἢ εἰσ τῶν γεγονότων τι. οἱο͂ν ἐὰν διψήσῃ· τοῦτο δὲ εἰ ἐσθίει δριμέα· τοῦτο δ’ ἤτοι ὑπάρχει ἢ οὔ·

ὥστ’ ἐξ ἀνάγκησ ἀποθανεῖται ἢ οὐκ ἀποθανεῖται. ὁμοίωσ δὲ κἂν ὑπερπηδήσῃ τισ εἰσ τὰ γενόμενα, ὁ αὐτὸσ λόγοσ· ἤδη γὰρ ὑπάρχει τοῦτο ἔν τινι, λέγω δὲ τὸ γεγονόσ· ἐξ ἀνάγκησ ἄρα πάντα ἔσται τὰ ἐσόμενα, οἱο͂ν τὸ ἀποθανεῖν τὸν ζῶντα· ἤδη γάρ τι γέγονεν, οἱο͂ν τὰ ἐναντία ἐν τῷ αὐτῷ. ἀλλ’ εἰ νόσῳ ἢ βίᾳ, οὔπω, ἀλλ’ ἐὰν τοδὶ γένηται. δῆλον ἄρα ὅτι μέχρι τινὸσ βαδίζει ἀρχῆσ, αὕτη δ’ οὐκέτι εἰσ ἄλλο.

ἔσται οὖν ἡ τοῦ ὁπότερ’ ἔτυχεν αὕτη, καὶ αἴτιον τῆσ γενέσεωσ αὐτῆσ ἄλλο οὐθέν. τοιαύτη, πότερον ὡσ εἰσ ὕλην ἢ ὡσ εἰσ τὸ οὗ ἕνεκα ἢ ὡσ εἰσ τὸ κινῆσαν, μάλιστα σκεπτέον.

περὶ μὲν οὖν τοῦ κατὰ συμβεβηκὸσ ὄντοσ ἀφείσθω διώρισται γὰρ ἱκανῶσ·

τὸ δὲ ὡσ ἀληθὲσ ὄν, καὶ μὴ ὂν ὡσ ψεῦδοσ, ἐπειδὴ παρὰ σύνθεσίν ἐστι καὶ διαίρεσιν, τὸ δὲ σύνολον περὶ μερισμὸν ἀντιφάσεωσ τὸ μὲν γὰρ ἀληθὲσ τὴν κατάφασιν ἐπὶ τῷ συγκειμένῳ ἔχει τὴν δ’ ἀπόφασιν ἐπὶ τῷ διῃρημένῳ, τὸ δὲ ψεῦδοσ τούτου τοῦ μερισμοῦ τὴν ἀντίφασιν· πῶσ δὲ τὸ ἅμα ἢ τὸ χωρὶσ νοεῖν συμβαίνει, ἄλλοσ λόγοσ, λέγω δὲ τὸ ἅμα καὶ τὸ χωρὶσ ὥστε μὴ τὸ ἐφεξῆσ ἀλλ’ ἕν τι γίγνεσθαι·

οὐ γάρ ἐστι τὸ ψεῦδοσ καὶ τὸ ἀληθὲσ ἐν τοῖσ πράγμασιν, οἱο͂ν τὸ μὲν ἀγαθὸν ἀληθὲσ τὸ δὲ κακὸν εὐθὺσ ψεῦδοσ, ἀλλ’ ἐν διανοίᾳ, περὶ δὲ τὰ ἁπλᾶ καὶ τὰ τί ἐστιν οὐδ’ ἐν διανοίᾳ·

ὅσα μὲν οὖν δεῖ θεωρῆσαι περὶ τὸ οὕτωσ ὂν καὶ μὴ ὄν, ὕστερον ἐπισκεπτέον·

καὶ ἀμφότερα περὶ τὸ λοιπὸν γένοσ τοῦ ὄντοσ, καὶ οὐκ ἔξω δηλοῦσιν οὖσάν τινα φύσιν τοῦ ὄντοσ ‐ διὸ ταῦτα μὲν ἀφείσθω, σκεπτέον δὲ τοῦ ὄντοσ αὐτοῦ τὰ αἴτια καὶ τὰσ ἀρχὰσ ᾗ ὄν.

τοῦ ποσαχῶσ λέγεται ἕκαστον, ὅτι πολλαχῶσ λέγεται τὸ ὄν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Aristotle, Metaphysics, Book 6

(아리스토텔레스, 형이상학, Book 6)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION