호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기
εἰ δέ τινεσ Σωκράτην νομίζουσιν, ὡσ ἔνιοι γράφουσί τε καὶ λέγουσι περὶ αὐτοῦ τεκμαιρόμενοι, προτρέψασθαι μὲν ἀνθρώπουσ ἐπ’ ἀρετὴν κράτιστον γεγονέναι, προαγαγεῖν δ’ ἐπ’ αὐτὴν οὐχ ἱκανόν, σκεψάμενοι μὴ μόνον ἃ ἐκεῖνοσ κολαστηρίου ἕνεκα τοὺσ πάντ’ οἰομένουσ εἰδέναι ἐρωτῶν ἤλεγχεν, ἀλλὰ καὶ ἃ λέγων συνημέρευε τοῖσ συνδιατρίβουσι, δοκιμαζόντων εἰ ἱκανὸσ ἦν βελτίουσ ποιεῖν τοὺσ συνόντασ. λέξω δὲ πρῶτον ἅ ποτε αὐτοῦ ἤκουσα περὶ τοῦ δαιμονίου διαλεγομένου πρὸσ Ἀριστόδημον τὸν μικρὸν ἐπικαλούμενον.
καταμαθὼν γὰρ αὐτὸν οὔτε θύοντα τοῖσ θεοῖσ οὔτε μαντικῇ χρώμενον, ἀλλὰ καὶ τῶν ποιούντων ταῦτα καταγελῶντα, εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Ἀριστόδημε, ἔστιν οὕστινασ ἀνθρώπουσ τεθαύμακασ ἐπὶ σοφίᾳ; ἔγωγ’, ἔφη. καὶ ὅσ, λέξον ἡμῖν, ἔφη, τὰ ὀνόματα αὐτῶν.
ἐπὶ μὲν τοίνυν ἐπῶν ποιήσει Ὅμηρον ἔγωγε μάλιστα τεθαύμακα, ἐπὶ δὲ διθυράμβῳ Μελανιππίδην, ἐπὶ δὲ τραγῳδίᾳ Σοφοκλέα, ἐπὶ δὲ ἀνδριαντοποιίᾳ Πολύκλειτον, ἐπὶ δὲ ζωγραφίᾳ Ζεῦξιν. πότερά σοι δοκοῦσιν οἱ ἀπεργαζόμενοι εἴδωλα ἄφρονά τε καὶ ἀκίνητα ἀξιοθαυμαστότεροι εἶναι ἢ οἱ ζῷα ἔμφρονά τε καὶ ἐνεργά;
πολὺ νὴ Δία οἱ ζῷα, εἴπερ γε μὴ τύχῃ τινί, ἀλλ’ ὑπὸ γνώμησ ταῦτα γίγνεται. τῶν δὲ ἀτεκμάρτωσ ἐχόντων ὅτου ἕνεκα ἔστι καὶ τῶν φανερῶσ ἐπ’ ὠφελείᾳ ὄντων πότερα τύχησ καὶ πότερα γνώμησ ἔργα κρίνεισ; πρέπει μὲν τὰ ἐπ’ ὠφελείᾳ γιγνόμενα γνώμησ εἶναι ἔργα. οὐκοῦν δοκεῖ σοι ὁ ἐξ ἀρχῆσ ποιῶν ἀνθρώπουσ ἐπ’ ὠφελείᾳ προσθεῖναι αὐτοῖσ δι’ ὧν αἰσθάνονται ἕκαστα, ὀφθαλμοὺσ μὲν ὥσθ’ ὁρᾶν τὰ ὁρατά, ὦτα δὲ ὥστ’ ἀκούειν τὰ ἀκουστά;
ὀσμῶν γε μήν, εἰ μὴ ῥῖνεσ προσετέθησαν, τί ἂν ἡμῖν ὄφελοσ ἦν; τίσ δ’ ἂν αἴσθησισ ἦν γλυκέων καὶ δριμέων καὶ πάντων τῶν διὰ στόματοσ ἡδέων, εἰ μὴ γλῶττα τούτων γνώμων ἐνειργάσθη; πρὸσ δὲ τούτοισ οὐ δοκεῖ σοι καὶ τάδε προνοίασ ἔργοισ ἐοικέναι, τὸ ἐπεὶ ἀσθενὴσ μέν ἐστιν ἡ ὄψισ, βλεφάροισ αὐτὴν θυρῶσαι, ἅ, ὅταν μὲν αὐτῇ χρῆσθαί τι δέῃ, ἀναπετάννυται, ἐν δὲ τῷ ὕπνῳ συγκλείεται, ὡσ δ’ ἂν μηδὲ ἄνεμοι βλάπτωσιν, ἡθμὸν βλεφαρίδασ ἐμφῦσαι, ὀφρύσι τε ἀπογεισῶσαι τὰ ὑπὲρ τῶν ὀμμάτων, ὡσ μηδ’ ὁ ἐκ τῆσ κεφαλῆσ ἱδρὼσ κακουργῇ·
τὸ δὲ τὴν ἀκοὴν δέχεσθαι μὲν πάσασ φωνάσ, ἐμπίμπλασθαι δὲ μήποτε· καὶ τοὺσ μὲν πρόσθεν ὀδόντασ πᾶσι ζῴοισ οἱούσ τέμνειν εἶναι, τοὺσ δὲ γομφίουσ οἱούσ παρὰ τούτων δεξαμένουσ λεαίνειν· καὶ στόμα μέν, δι’ οὗ ὧν ἐπιθυμεῖ τὰ ζῷα εἰσπέμπεται, πλησίον ὀφθαλμῶν καὶ ῥινῶν καταθεῖναι· ἐπεὶ δὲ τὰ ἀποχωροῦντα δυσχερῆ, ἀποστρέψαι τοὺσ τούτων ὀχετοὺσ καὶ ἀπενεγκεῖν ᾗ δυνατὸν προσωτάτω ἀπὸ τῶν αἰσθήσεων· ταῦτα οὕτω προνοητικῶσ πεπραγμένα ἀπορεῖσ πότερα τύχησ ἢ γνώμησ ἔργα ἐστίν; οὐ μὰ τὸν Δί’, ἔφη, ἀλλ’ οὕτω γε σκοπουμένῳ πάνυ ἐοίκε ταῦτα σοφοῦ τινοσ δημιουργοῦ καὶ φιλοζῴου τεχνήμασι.
τὸ δὲ ἐμφῦσαι μὲν ἔρωτα τῆσ τεκνοποιίασ, ἐμφῦσαι δὲ ταῖσ γειναμέναισ ἔρωτα τοῦ ἐκτρέφειν, τοῖσ δὲ τραφεῖσι μέγιστον μὲν πόθον τοῦ ζῆν, μέγιστον δὲ φόβον τοῦ θανάτου; ἀμέλει καὶ ταῦτα ἐοίκε μηχανήμασί τινοσ ζῷα εἶναι βουλευσαμένου. σὺ δὲ σαυτῷ δοκεῖσ τι φρόνιμον ἔχειν;
ἐρώτα γοῦν καὶ ἀποκρινοῦμαι. ἄλλοθι δὲ οὐδαμοῦ οὐδὲν οἰεί φρόνιμον εἶναι; καὶ ταῦτ’ εἰδὼσ ὅτι γῆσ τε μικρὸν μέροσ ἐν τῷ σώματι πολλῆσ οὔσησ ἔχεισ καὶ ὑγροῦ βραχὺ πολλοῦ ὄντοσ καὶ τῶν ἄλλων δήπου μεγάλων ὄντων ἑκάστου μικρὸν μέροσ λαβόντι τὸ σῶμα συνήρμοσταί σοι· νοῦν δὲ μόνον ἄρα οὐδαμοῦ ὄντα σε εὐτυχῶσ πωσ δοκεῖσ συναρπάσαι, καὶ τάδε τὰ ὑπερμεγέθη καὶ πλῆθοσ ἄπειρα δι’ ἀφροσύνην τινά, ὡσ οἰεί, εὐτάκτωσ ἔχειν; μὰ Δί’ οὐ γὰρ ὁρῶ τοὺσ κυρίουσ, ὥσπερ τῶν ἐνθάδε γιγνομένων τοὺσ δημιουργούσ.
οὐδὲ γὰρ τὴν σαυτοῦ σύγε ψυχὴν ὁρᾷσ, ἣ τοῦ σώματοσ κυρία ἐστίν· ὥστε κατά γε τοῦτο ἔξεστί σοι λέγειν, ὅτι οὐδὲν γνώμῃ, ἀλλὰ τύχῃ πάντα πράττεισ. καὶ ὁ Ἀριστόδημοσ, οὔτοι, ἔφη, ἐγώ, ὦ Σώκρατεσ, ὑπερορῶ τὸ δαιμόνιον, ἀλλ’ ἐκεῖνο μεγαλοπρεπέστερον ἡγοῦμαι <ἢ> ὡσ τῆσ ἐμῆσ θεραπείασ προσδεῖσθαι.
οὐκοῦν, ἔφη, ὅσῳ μεγαλοπρεπέστερον <ὂν> ἀξιοῖ σε θεραπεύειν, τοσούτῳ μᾶλλον τιμητέον αὐτό. εὖ ἴσθι, ἔφη, ὅτι, εἰ νομίζοιμι θεοὺσ ἀνθρώπων τι φροντίζειν, οὐκ ἂν ἀμελοίην αὐτῶν.
ἔπειτ’ οὐκ οἰεί φροντίζειν; οἳ πρῶτον μὲν μόνον τῶν ζῴων ἄνθρωπον ὀρθὸν ἀνέστησαν· ἡ δὲ ὀρθότησ καὶ προορᾶν πλέον ποιεῖ δύνασθαι καὶ τὰ ὕπερθεν μᾶλλον θεᾶσθαι καὶ ἧττον κακοπαθεῖν καὶ ὄψιν καὶ ἀκοὴν καὶ στόμα ἐνεποίησαν· ἔπειτα τοῖσ μὲν ἄλλοισ ἑρπετοῖσ πόδασ ἔδωκαν, οἳ τὸ πορεύεσθαι μόνον παρέχουσιν, ἀνθρώπῳ δὲ καὶ χεῖρασ προσέθεσαν, αἳ τὰ πλεῖστα οἷσ εὐδαιμονέστεροι ἐκείνων ἐσμὲν ἐξεργάζονται. καὶ μὴν γλῶττάν γε πάντων τῶν ζῴων ἐχόντων, μόνην τὴν τῶν ἀνθρώπων ἐποίησαν οἱάν ἄλλοτε ἀλλαχῇ ψαύουσαν τοῦ στόματοσ ἀρθροῦν τε τὴν φωνὴν καὶ σημαίνειν πάντα ἀλλήλοισ ἃ βουλόμεθα.
τὸ δὲ καὶ τὰσ τῶν ἀφροδισίων ἡδονὰσ τοῖσ μὲν ἄλλοισ ζῴοισ δοῦναι περιγράψαντασ τοῦ ἔτουσ χρόνον, ἡμῖν δὲ συνεχῶσ μέχρι γήρωσ ταῦτα παρέχειν. οὐ τοίνυν μόνον ἤρκεσε τῷ θεῷ τοῦ σώματοσ ἐπιμεληθῆναι, ἀλλ’, ὅπερ μέγιστόν ἐστι, καὶ τὴν ψυχὴν κρατίστην τῷ ἀνθρώπῳ ἐνέφυσε.
τίνοσ γὰρ ἄλλου ζῴου ψυχὴ πρῶτα μὲν θεῶν τῶν τὰ μέγιστα καὶ κάλλιστα συνταξάντων ᾔσθηται ὅτι εἰσί; τί δὲ φῦλον ἄλλο ἢ ἄνθρωποι θεοὺσ θεραπεύουσι; ποία δὲ ψυχὴ τῆσ ἀνθρωπίνησ ἱκανωτέρα προφυλάττεσθαι ἢ λιμὸν ἢ δίψοσ ἢ ψύχη ἢ θάλπη, ἢ νόσοισ ἐπικουρῆσαι, ἢ ῥώμην ἀσκῆσαι, ἢ πρὸσ μάθησιν ἐκπονῆσαι, ἢ ὅσα ἂν ἀκούσῃ ἢ ἴδῃ ἢ μάθῃ ἱκανωτέρα ἐστὶ διαμεμνῆσθαι; οὐ γὰρ πάνυ σοι κατάδηλον ὅτι παρὰ τἆλλα ζῷα ὥσπερ θεοὶ ἄνθρωποι βιοτεύουσι, φύσει καὶ τῷ σώματι καὶ τῇ ψυχῇ κρατιστεύοντεσ;
οὔτε γὰρ βοὸσ ἂν ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ’ ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο, οὔθ’ ὅσα χεῖρασ ἔχει, ἄφρονα δ’ ἐστί, πλέον οὐδὲν ἔχει. σὺ δ’ ἀμφοτέρων τῶν πλείστου ἀξίων τετυχηκὼσ οὐκ οἰεί σοῦ θεοὺσ ἐπιμελεῖσθαι; ἀλλ’ ὅταν τί ποιήσωσι, νομιεῖσ αὐτοὺσ σοῦ φροντίζειν; ὅταν πέμπωσιν, ὥσπερ σὺ φὴσ πέμπειν αὐτούσ, συμβούλουσ ὅ τι χρὴ ποιεῖν καὶ μὴ ποιεῖν.
ὅταν δὲ Ἀθηναίοισ, ἔφη, πυνθανομένοισ τι διὰ μαντικῆσ φράζωσιν, οὐ καὶ σοὶ δοκεῖσ φράζειν αὐτούσ, οὐδ’ ὅταν τοῖσ Ἕλλησι τέρατα πέμποντεσ προσημαίνωσιν, οὐδ’ ὅταν πᾶσιν ἀνθρώποισ, ἀλλὰ μόνον σὲ ἐξαιροῦντεσ ἐν ἀμελείᾳ κατατίθενται; οἰεί δ’ ἂν τοὺσ θεοὺσ τοῖσ ἀνθρώποισ δόξαν ἐμφῦσαι ὡσ ἱκανοί εἰσιν εὖ καὶ κακῶσ ποιεῖν, εἰ μὴ δυνατοὶ ἦσαν, καὶ ἀνθρώπουσ ἐξαπατωμένουσ τὸν πάντα χρόνον οὐδέποτ’ ἂν αἰσθέσθαι;
οὐχ ὁρᾷσ ὅτι τὰ πολυχρονιώτατα καὶ σοφώτατα τῶν ἀνθρωπίνων, πόλεισ καὶ ἔθνη, θεοσεβέστατά ἐστι, καὶ αἱ φρονιμώταται ἡλικίαι θεῶν ἐπιμελέσταται; ὠγαθέ, ἔφη, κατάμαθε ὅτι καὶ ὁ σὸσ νοῦσ ἐνὼν τὸ σὸν σῶμα ὅπωσ βούλεται μεταχειρίζεται.
οἰέσθαι οὖν χρὴ καὶ τὴν ἐν <τῷ> παντὶ φρόνησιν τὰ πάντα, ὅπωσ ἂν αὐτῇ ἡδὺ ᾖ, οὕτω τίθεσθαι, καὶ μὴ τὸ σὸν μὲν ὄμμα δύνασθαι ἐπὶ πολλὰ στάδια ἐξικνεῖσθαι, τὸν δὲ τοῦ θεοῦ ὀφθαλμὸν ἀδύνατον εἶναι ἅμα πάντα ὁρᾶν, μηδὲ τὴν σὴν μὲν ψυχὴν καὶ περὶ τῶν ἐνθάδε καὶ περὶ τῶν ἐν Αἰγύπτῳ καὶ ἐν Σικελίᾳ δύνασθαι φροντίζειν, τὴν δὲ τοῦ θεοῦ φρόνησιν μὴ ἱκανὴν εἶναι ἅμα πάντων ἐπιμελεῖσθαι. ἂν μέντοι, ὥσπερ ἀνθρώπουσ θεραπεύων γιγνώσκεισ τοὺσ ἀντιθεραπεύειν ἐθέλοντασ καὶ χαριζόμενοσ τοὺσ ἀντιχαριζομένουσ καὶ συμβουλευόμενοσ καταμανθάνεισ τοὺσ φρονίμουσ, οὕτω καὶ τῶν θεῶν πεῖραν λαμβάνῃσ θεραπεύων, εἴ τί σοι θελήσουσι περὶ τῶν ἀδήλων ἀνθρώποισ συμβουλεύειν, γνώσει τὸ θεῖον ὅτι τοσοῦτον καὶ τοιοῦτόν ἐστιν ὥσθ’ ἅμα πάντα ὁρᾶν καὶ πάντα ἀκούειν καὶ πανταχοῦ παρεῖναι καὶ ἅμα πάντων ἐπιμελεῖσθαι αὐτούσ.
ἐμοὶ μὲν οὖν ταῦτα λέγων οὐ μόνον τοὺσ συνόντασ ἐδόκει ποιεῖν ὁπότε ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων ὁρῷντο, ἀπέχεσθαι τῶν ἀνοσίων τε καὶ ἀδίκων καὶ αἰσχρῶν, ἀλλὰ καὶ ὁπότε ἐν ἐρημίᾳ εἰε͂ν, ἐπείπερ ἡγήσαιντο μηδὲν ἄν ποτε ὧν πράττοιεν θεοὺσ διαλαθεῖν.
호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기