Xenophon, Hellenica, Ἑλληνικῶν Ζ, chapter 4

(크세노폰, Hellenica, Ἑλληνικῶν Ζ, chapter 4)

καὶ τὰ μὲν περὶ Εὔφρονοσ εἴρηται· ἐγὼ δὲ ἔνθεν εἰσ ταῦτα ἐξέβην ἐπάνειμι. ἔτι γὰρ τειχιζόντων τῶν Φλειασίων τὴν Θυαμίαν καὶ τοῦ Χάρητοσ ἔτι παρόντοσ Ὠρωπὸσ ὑπὸ τῶν φευγόντων κατελήφθη. στρατευσαμένων δὲ πάντων Ἀθηναίων ἐπ’ αὐτὸν καὶ τὸν Χάρητα μεταπεμψαμένων ἐκ τῆσ Θυαμίασ, ὁ μὲν λιμὴν αὖ ὁ τῶν Σικυωνίων πάλιν ὑπ’ αὐτῶν τε τῶν πολιτῶν καὶ τῶν Ἀρκάδων ἁλίσκεται· τοῖσ δ’ Ἀθηναίοισ οὐδεὶσ τῶν συμμάχων ἐβοήθησεν, ἀλλ’ ἀνεχώρησαν Θηβαίοισ παρακαταθέμενοι τὸν Ὠρωπὸν μέχρι δίκησ. καταμαθὼν δὲ ὁ Λυκομήδησ μεμφομένουσ τοὺσ Ἀθηναίουσ τοῖσ συμμάχοισ, ὅτι αὐτοὶ μὲν πολλὰ πράγματα εἶχον δι’ ἐκείνουσ, ἀντεβοήθησε δ’ αὐτοῖσ οὐδείσ, πείθει τοὺσ μυρίουσ πράττειν περὶ συμμαχίασ πρὸσ αὐτούσ.

τὸ μὲν οὖν πρῶτον ἐδυσχέραινόν τινεσ τῶν Ἀθηναίων τὸ Λακεδαιμονίοισ ὄντασ φίλουσ γενέσθαι τοῖσ ἐναντίοισ αὐτῶν συμμάχουσ· ἐπειδὴ δὲ λογιζόμενοι ηὑρ́ισκον οὐδὲν μεῖον Λακεδαιμονίοισ ἢ σφίσιν ἀγαθὸν τὸ Ἀρκάδασ μὴ προσδεῖσθαι Θηβαίων, οὕτω δὴ προσεδέχοντο τὴν τῶν Ἀρκάδων συμμαχίαν. καὶ Λυκομήδησ ταῦτα πράττων, ἀπιὼν Ἀθήνηθεν δαιμονιώτατα ἀποθνῄσκει.

ὄντων γὰρ παμπόλλων πλοίων, ἐκλεξάμενοσ τούτων ὃ ἐβούλετο, καὶ συνθέμενοσ τοίνυν ἀποβιβάσαι ὅποι αὐτὸσ κελεύοι, εἵλετο ἐνταῦθα ἐκβῆναι ἔνθα οἱ φυγάδεσ ἐτύγχανον ὄντεσ. κἀκεῖνοσ μὲν οὕτωσ ἀποθνῄσκει, ἡ μέντοι συμμαχία ὄντωσ ἐπεραίνετο. εἰπόντοσ δὲ Δημοτίωνοσ ἐν τῷ δήμῳ τῶν Ἀθηναίων ὡσ ἡ μὲν πρὸσ τοὺσ Ἀρκάδασ φιλία καλῶσ αὐτῷ δοκοίη πράττεσθαι, τοῖσ μέντοι στρατηγοῖσ προστάξαι ἔφη χρῆναι ὅπωσ καὶ Κόρινθοσ σῴα ᾖ τῷ δήμῳ τῶν Ἀθηναίων·

ἀκούσαντεσ δὲ ταῦτα οἱ Κορίνθιοι, ταχὺ πέμψαντεσ ἱκανοὺσ φρουροὺσ ἑαυτῶν πάντοσε ὅπου Ἀθηναῖοι ἐφρούρουν εἶπαν αὐτοῖσ ἀπιέναι, ὡσ οὐδὲν ἔτι δεόμενοι φρουρῶν. οἱ δ’ ἐπείθοντο. ὡσ δὲ συνῆλθον οἱ ἐκ τῶν φρουρίων Ἀθηναῖοι εἰσ τὴν πόλιν, ἐκήρυξαν οἱ Κορίνθιοι, εἴ τισ ἀδικοῖτο Ἀθηναίων, ἀπογράφεσθαι, ὡσ ληψομένουσ τὰ δίκαια. οὕτω δὲ τούτων ἐχόντων Χάρησ ἀφικνεῖται μετὰ ναυτικοῦ πρὸσ Κεγχρειάσ.

ἐπεὶ δὲ ἔγνω τὰ πεπραγμένα, ἔλεξεν ὅτι ἀκούσασ ἐπιβουλεύεσθαι τῇ πόλει βοηθῶν παρείη. οἱ δ’ ἐπαινέσαντεσ αὐτὸν οὐδέν τι μᾶλλον ἐδέχοντο τὰσ ναῦσ εἰσ τὸν λιμένα, ἀλλ’ ἀποπλεῖν ἐκέλευον· καὶ τοὺσ ὁπλίτασ δὲ τὰ δίκαια ποιήσαντεσ ἀπέπεμψαν. ἐκ μὲν οὖν τῆσ Κορίνθου οἱ Ἀθηναῖοι οὕτωσ ἀπηλλάγησαν. τοῖσ μέντοι Ἀρκάσι πέμπειν ἠναγκάζοντο τοὺσ ἱππέασ ἐπικούρουσ διὰ τὴν συμμαχίαν, εἴ τισ στρατεύοιτο ἐπὶ τὴν Ἀρκαδίαν·

τῆσ δὲ Λακωνικῆσ οὐκ ἐπέβαινον ἐπὶ πολέμῳ. τοῖσ δὲ Κορινθίοισ ἐνθυμουμένοισ ὡσ χαλεπῶσ ἔχοι αὐτοὺσ σωθῆναι, κρατουμένουσ μὲν καὶ πρόσθεν κατὰ γῆν, προσγεγενημένων δὲ αὐτοῖσ Ἀθηναίων ἀνεπιτηδείων, ἔδοξεν ἁθροίζειν καὶ πεζοὺσ καὶ ἱππέασ μισθοφόρουσ.

ἡγούμενοι δὲ τούτων, ἅμα μὲν τὴν πόλιν ἐφύλαττον, ἅμα δὲ πολλὰ τοὺσ πλησίον πολεμίουσ κακῶσ ἐποίουν· εἰσ μέντοι Θήβασ ἔπεμψαν ἐπερησομένουσ εἰ τύχοιεν ἂν ἐλθόντεσ εἰρήνησ. ἐπεὶ δὲ οἱ Θηβαῖοι ἰέναι ἐκέλευον, ὡσ ἐσομένησ, ἐδεήθησαν οἱ Κορίνθιοι ἐᾶσαι σφᾶσ ἐλθεῖν καὶ ἐπὶ τοὺσ συμμάχουσ, ὡσ μετὰ μὲν τῶν βουλομένων ποιησόμενοι τὴν εἰρήνην, τοὺσ δὲ πόλεμον αἱρουμένουσ ἐάσοντεσ πολεμεῖν.

ἐφέντων δὲ καὶ ταῦτα πράττειν τῶν Θηβαίων, ἐλθόντεσ εἰσ Λακεδαίμονα οἱ Κορίνθιοι εἶπον· Ἡμεῖσ, ὦ ἄνδρεσ Λακεδαιμόνιοι, πρὸσ ὑμᾶσ πάρεσμεν ὑμέτεροι φίλοι, καὶ ἀξιοῦμεν, εἰ μέν τινα ὁρᾶτε σωτηρίαν ἡμῖν, ἐὰν διακαρτερῶμεν πολεμοῦντεσ, διδάξαι καὶ ἡμᾶσ·

εἰ δὲ ἀπόρωσ γιγνώσκετε ἔχοντα τὰ ἡμέτερα, εἰ μὲν καὶ ὑμῖν συμφέρει, ποιήσασθαι μεθ’ ἡμῶν τὴν εἰρήνην· ὡσ οὐδὲ μετ’ οὐδένων ἂν ἥδιον ἢ μεθ’ ὑμῶν σωθείημεν· εἰ μέντοι ὑμεῖσ λογίζεσθε συμφέρειν ὑμῖν πολεμεῖν, δεόμεθα ὑμῶν ἐᾶσαι ἡμᾶσ εἰρήνην ποιήσασθαι. σωθέντεσ μὲν γὰρ ἴσωσ ἂν αὖθισ ἔτι ποτὲ ἐν καιρῷ ὑμῖν γενοίμεθα· ἐὰν δὲ νῦν ἀπολώμεθα, δῆλον ὅτι οὐδέποτε χρήσιμοι ἔτι ἐσόμεθα. ἀκούσαντεσ δὲ ταῦτα οἱ Λακεδαιμόνιοι τοῖσ τε Κορινθίοισ συνεβούλευον τὴν εἰρήνην ποιήσασθαι καὶ τῶν ἄλλων συμμάχων ἐπέτρεψαν τοῖσ μὴ βουλομένοισ σὺν ἑαυτοῖσ πολεμεῖν ἀναπαύεσθαι·

αὐτοὶ δ’ ἔφασαν πολεμοῦντεσ πράξειν ὅ τι ἂν τῷ θεῷ φίλον ᾖ· ὑφήσεσθαι δὲ οὐδέποτε, ἣν παρὰ τῶν πατέρων παρέλαβον Μεσσήνην, ταύτησ στερηθῆναι. οἱ οὖν Κορίνθιοι ἀκούσαντεσ ταῦτα ἐπορεύοντο εἰσ τὰσ Θήβασ ἐπὶ τὴν εἰρήνην.

οἱ μέντοι Θηβαῖοι ἠξίουν αὐτοὺσ καὶ συμμαχίαν ὀμνύναι· οἱ δὲ ἀπεκρίναντο ὅτι ἡ μὲν συμμαχία οὐκ εἰρήνη, ἀλλὰ πολέμου μεταλλαγὴ εἰή· εἰ δὲ βούλοιντο, παρεῖναι ἔφασαν τὴν δικαίαν εἰρήνην ποιησόμενοι. ἀγασθέντεσ δὲ αὐτοὺσ οἱ Θηβαῖοι, ὅτι καίπερ ἐν κινδύνῳ ὄντεσ οὐκ ἤθελον τοῖσ εὐεργέταισ εἰσ πόλεμον καθίστασθαι, συνεχώρησαν αὐτοῖσ καὶ Φλειασίοισ καὶ τοῖσ ἐλθοῦσι μετ’ αὐτῶν εἰσ Θήβασ τὴν εἰρήνην ἐφ’ ᾧτε ἔχειν τὴν ἑαυτῶν ἑκάστουσ. καὶ ἐπὶ τούτοισ ὠμόσθησαν οἱ ὁρ́κοι.

οἱ μὲν δὴ Φλειάσιοι, ἐπεὶ οὕτωσ ἡ σύμβασισ ἐγένετο, εὐθὺσ ἀπῆλθον ἐκ τῆσ Θυαμίασ· οἱ δὲ Ἀργεῖοι ὀμόσαντεσ ἐπὶ τοῖσ αὐτοῖσ τούτοισ εἰρήνην ποιήσεσθαι, ἐπεὶ οὐκ ἐδύναντο καταπρᾶξαι ὥστε τοὺσ τῶν Φλειασίων φυγάδασ μένειν ἐν τῷ Τρικαράνῳ ὡσ ἐν τῇ ἑαυτῶν πόλει ἔχοντασ, παραλαβόντεσ ἐφρούρουν, φάσκοντεσ σφετέραν τὴν γῆν ταύτην εἶναι, ἣν ὀλίγῳ πρότερον ὡσ πολεμίαν οὖσαν ἐδῄουν, καὶ δίκασ τῶν Φλειασίων προκαλουμένων οὐκ ἐδίδοσαν. σχεδὸν δὲ περὶ τοῦτον τὸν χρόνον τετελευτηκότοσ ἤδη τοῦ πρόσθεν Διονυσίου ὁ υἱὸσ αὐτοῦ πέμπει βοήθειαν τοῖσ Λακεδαιμονίοισ δώδεκα τριήρεισ καὶ ἄρχοντα αὐτῶν Τιμοκράτην.

οὗτοσ οὖν ἀφικόμενοσ συνεξαιρεῖ αὐτοῖσ Σελλασίαν· καὶ τοῦτο πράξασ ἀπέπλευσεν οἴκαδε. μετὰ δὲ τοῦτο οὐ πολλῷ ὕστερον καταλαμβάνουσιν οἱ Ἠλεῖοι Λασιῶνα, τὸ μὲν παλαιὸν ἑαυτῶν ὄντα, ἐν δὲ τῷ παρόντι συντελοῦντα εἰσ τὸ Ἀρκαδικόν.

οἱ μέντοι Ἀρκάδεσ οὐ παρωλιγώρησαν, ἀλλ’ εὐθὺσ παραγγείλαντεσ ἐβοήθουν.

ἀντεβοήθησαν δὲ καὶ τῶν Ἠλείων οἱ τριακόσιοι, καὶ ἔτι τετρακόσιοι. ἀντεστρατοπεδευμένων δὲ τὴν ἡμέραν ἐν ἐπιπεδεστέρῳ χωρίῳ τῶν Ἠλείων τῆσ νυκτὸσ οἱ Ἀρκάδεσ ἀναβαίνουσιν ἐπὶ τὴν τοῦ ὑπὲρ τῶν Ἠλείων ὄρουσ κορυφήν· ἅμα δὲ τῇ ἡμέρᾳ κατέβαινον ἐπὶ τοὺσ Ἠλείουσ. οἱ δὲ ἰδόντεσ ἅμα μὲν ἐξ ὑπερδεξίου προσιόντασ, ἅμα δὲ πολλαπλασίουσ, ἐκ πολλοῦ μὲν ἀπελθεῖν ᾐσχύνθησαν, ὁμόσε δ’ ἦλθον καὶ εἰσ χεῖρασ δεξάμενοι ἔφυγον· καὶ πολλοὺσ μὲν ἄνδρασ, πολλὰ δὲ ὅπλα ἀπώλεσαν, κατὰ δυσχωρίασ ἀποχωροῦντεσ. οἱ δὲ Ἀρκάδεσ διαπραξάμενοι ταῦτα ἐπορεύοντο ἐπὶ τὰσ τῶν Ἀκρωρείων πόλεισ.

λαβόντεσ δὲ ταύτασ πλὴν Θραύστου ἀφικνοῦνται εἰσ Ὀλυμπίαν, καὶ περισταυρώσαντεσ τὸ Κρόνιον ἐνταῦθα ἐφρούρουν καὶ ἐκράτουν τοῦ Ὀλυμπιακοῦ ὄρουσ· ἔλαβον δὲ καὶ Μαργανέασ ἐνδόντων τινῶν. οὕτω δὲ προκεχωρηκότων οἱ μὲν Ἠλεῖοι αὖ παντάπασιν ἠθύμησαν, οἱ δὲ Ἀρκάδεσ ἔρχονται ἐπὶ τὴν πόλιν. καὶ μέχρι μὲν τῆσ ἀγορᾶσ ἦλθον· ἐκεῖ μέντοι ὑποστάντεσ οἵ τε ἱππεῖσ καὶ οἱ ἄλλοι αὐτῶν ἐκβάλλουσί τε αὐτοὺσ καὶ ἀπέκτεινάν τινασ καὶ τροπαῖον ἐστήσαντο. ἦν μὲν οὖν καὶ πρότερον διαφορὰ ἐν τῇ Ἤλιδι.

οἱ μὲν γὰρ περὶ Χάροπόν τε καὶ Θρασωνίδαν καὶ Ἀργεῖον εἰσ δημοκρατίαν ἦγον τὴν πόλιν, οἱ δὲ περὶ Στάλκαν τε καὶ Ἱππίαν καὶ Στρατόλαν εἰσ ὀλιγαρχίαν. ἐπεὶ δ’ οἱ Ἀρκάδεσ μεγάλην δύναμιν ἔχοντεσ σύμμαχοι ἐδόκουν εἶναι τοῖσ δημοκρατεῖσθαι βουλομένοισ, ἐκ τούτου δὴ θρασύτεροι οἱ περὶ τὸν Χάροπον ἦσαν, καὶ συνθέμενοι τοῖσ Ἀρκάσιν ἐπιβοηθεῖν καταλαμβάνουσι τὴν ἀκρόπολιν. οἱ δ’ ἱππεῖσ καὶ οἱ τριακόσιοι οὐκ ἐμέλλησαν, ἀλλ’ εὐθὺσ ἐχώρουν ἄνω, καὶ ἐκκρούουσιν αὐτούσ·

ὥστ’ ἔφυγον σὺν τῷ Ἀργείῳ καὶ Χαρόπῳ τῶν πολιτῶν περὶ τριακοσίουσ. οὐ πολὺ δ’ ὕστερον οὗτοι παραλαβόντεσ τῶν Ἀρκάδων τινὰσ καταλαμβάνουσι Πύλον. καὶ πολλοὶ μέντοι πρὸσ αὐτοὺσ ἐκ τῆσ πόλεωσ ἀπῇσαν τοῦ δήμου, ἅτε χωρίον τε καλὸν καὶ μεγάλην ῥώμην τὴν τῶν Ἀρκάδων σύμμαχον ἔχοντασ. ἐνέβαλον δὲ καὶ ὕστερον εἰσ τὴν χώραν τὴν τῶν Ἠλείων οἱ Ἀρκάδεσ, ὑπὸ τῶν φευγόντων ἀναπειθόμενοι ὡσ ἡ πόλισ προσχωρήσοιτο. ἀλλὰ τότε μὲν οἱ Ἀχαιοὶ φίλοι γεγενημένοι τοῖσ Ἠλείοισ τὴν πόλιν αὐτῶν διεφύλαξαν·

ὥστε οἱ Ἀρκάδεσ οὐδὲν ἄλλο πράξαντεσ ἢ δῃώσαντεσ αὐτῶν τὴν χώραν ἀπῆλθον. εὐθὺσ μέντοι ἐκ τῆσ Ἠλείασ ἐξιόντεσ, αἰσθόμενοι τοὺσ Πελληνέασ ἐν Ἤλιδι ὄντασ, νυκτὸσ μακροτάτην ὁδὸν ἐλθόντεσ καταλαμβάνουσιν αὐτῶν Ὄλουρον· ἤδη γὰρ πάλιν προσεκεχωρήκεσαν οἱ Πελληνεῖσ εἰσ τὴν τῶν Λακεδαιμονίων συμμαχίαν. ἐπεὶ δ’ ᾔσθοντο τὰ περὶ Ὀλούρου, περιελθόντεσ αὖ καὶ οὗτοι ὅπῃ ἐδύναντο εἰσ τὴν αὑτῶν πόλιν Πελλήνην εἰσῆλθον.

καὶ ἐκ τούτου δὴ ἐπολέμουν τοῖσ ἐν Ὀλούρῳ Ἀρκάσι τε καὶ τῷ ἑαυτῶν παντὶ δήμῳ μάλα ὀλίγοι ὄντεσ· ὅμωσ δὲ οὐ πρόσθεν ἐπαύσαντο πρὶν ἐξεπολιόρκησαν τὸν Ὄλουρον. οἱ δ’ αὖ Ἀρκάδεσ πάλιν ποιοῦνται ἄλλην στρατείαν εἰσ τὴν Ἦλιν.

μεταξὺ δὲ Κυλλήνησ καὶ τῆσ πόλεωσ στρατοπεδευομένοισ αὐτοῖσ ἐπιτίθενται οἱ Ἠλεῖοι, ὑποστάντεσ δὲ οἱ Ἀρκάδεσ ἐνίκησαν αὐτούσ. καὶ Ἀνδρόμαχοσ μὲν ὁ Ἠλεῖοσ ἵππαρχοσ, ὅσπερ αἴτιοσ ἐδόκει εἶναι τὴν μάχην συνάψαι, αὐτὸσ αὑτὸν διέφθειρεν· οἱ δ’ ἄλλοι εἰσ τὴν πόλιν ἀπεχώρησαν. ἀπέθανε δὲ ἐν ταύτῃ τῇ μάχῃ παραγενόμενοσ καὶ Σωκλείδησ ὁ Σπαρτιάτησ· ἤδη γὰρ τότε οἱ Λακεδαιμόνιοι σύμμαχοι τοῖσ Ἠλείοισ ἦσαν. πιεζόμενοι δὲ οἱ Ἠλεῖοι ἐν τῇ ἑαυτῶν, ἠξίουν καὶ τοὺσ Λακεδαιμονίουσ πέμποντεσ πρέσβεισ ἐπιστρατεύειν τοῖσ Ἀρκάσι, νομίζοντεσ οὕτωσ ἂν μάλιστα ἀπολαβεῖν τοὺσ Ἀρκάδασ, εἰ ἀμφοτέρωθεν πολεμοῖντο.

καὶ ἐκ τούτου δὴ Ἀρχίδαμοσ στρατεύεται μετὰ τῶν πολιτῶν, καὶ καταλαμβάνει Κρῶμνον. καταλιπὼν δ’ ἐν αὐτῷ φρουρὰν τῶν δώδεκα λόχων τρεῖσ, οὕτωσ ἐπ’ οἴκου ἀνεχώρησεν. οἱ μέντοι Ἀρκάδεσ, ὥσπερ ἔτυχον ἐκ τῆσ εἰσ Ἦλιν στρατείασ συνειλεγμένοι, βοηθήσαντεσ περιεσταύρωσαν τὸν Κρῶμνον διπλῷ σταυρώματι, καὶ ἐν ἀσφαλεῖ ὄντεσ ἐπολιόρκουν τοὺσ ἐν τῷ Κρώμνῳ.

χαλεπῶσ δὲ ἡ τῶν Λακεδαιμονίων πόλισ φέρουσα ἐπὶ τῇ πολιορκίᾳ τῶν πολιτῶν, ἐκπέμπει στρατιάν· ἡγεῖτο δὲ καὶ τότε Ἀρχίδαμοσ. ἐλθὼν δὲ ἐδῄου καὶ τῆσ Ἀρκαδίασ ὅσα ἐδύνατο καὶ τῆσ Σκιρίτιδοσ, καὶ πάντα ἐποίει ὅπωσ, εἰ δύναιτο, ἀπαγάγοι τοὺσ πολιορκοῦντασ. οἱ δὲ Ἀρκάδεσ οὐδέν τι μᾶλλον ἐκινοῦντο, ἀλλὰ ταῦτα πάντα παρεώρων. κατιδὼν δέ τινα λόφον ὁ Ἀρχίδαμοσ, δι’ οὗ τὸ ἔξω σταύρωμα περιεβέβληντο οἱ Ἀρκάδεσ, ἐνόμισεν ἑλεῖν ἂν τοῦτον, καὶ εἰ τούτου κρατήσειεν, οὐκ ἂν δύνασθαι μένειν τοὺσ ὑπὸ τούτῳ πολιορκοῦντασ.

κύκλῳ δὲ περιάγοντοσ αὐτοῦ ἐπὶ τοῦτο τὸ χωρίον, ὡσ εἶδον οἱ προθέοντεσ τοῦ Ἀρχιδάμου πελτασταὶ τοὺσ ἐπαρίτουσ ἔξω τοῦ σταυρώματοσ, ἐπιτίθενται αὐτοῖσ, καὶ <οἱ> ἱππεῖσ συνεμβάλλειν ἐπειρῶντο. οἱ δ’ οὐκ ἐνέκλιναν, ἀλλὰ συντεταγμένοι ἡσυχίαν εἶχον. οἱ δ’ αὖ πάλιν ἐνέβαλον. ἐπεὶ δὲ οὐδὲ τότε ἐνέκλιναν, ἀλλὰ καὶ ἐπῇσαν, ἤδη οὔσησ πολλῆσ κραυγῆσ, ἐβοήθει δὴ καὶ αὐτὸσ ὁ Ἀρχίδαμοσ, ἐκτραπόμενοσ κατὰ τὴν ἐπὶ Κρῶμνον φέρουσαν ἁμαξιτόν, εἰσ δύο ἄγων, ὥσπερ ἐτύγχανεν ἔχων. ὡσ δ’ ἐπλησίασαν ἀλλήλοισ, οἱ μὲν σὺν τῷ Ἀρχιδάμῳ κατὰ κέρασ, ἅτε καθ’ ὁδὸν πορευόμενοι, οἱ δ’ Ἀρκάδεσ ἁθρόοι συνασπιδοῦντεσ, ἐν τούτῳ οὐκέτι ἐδύναντο οἱ Λακεδαιμόνιοι ἀντέχειν τῷ τῶν Ἀρκάδων πλήθει, ἀλλὰ ταχὺ μὲν ὁ Ἀρχίδαμοσ ἐτέτρωτο τὸν μηρὸν διαμπάξ, ταχὺ δὲ οἱ μαχόμενοι πρὸ αὐτοῦ ἀπέθνῃσκον, Πολυαινίδασ τε καὶ Χίλων ὁ τὴν ἀδελφὴν τοῦ Ἀρχιδάμου ἔχων, καὶ οἱ πάντεσ δὲ αὐτῶν τότε ἀπέθανον οὐκ ἔλαττον τῶν τριάκοντα.

ὡσ δὲ κατὰ τὴν ὁδὸν ἀναχωροῦντεσ εἰσ τὴν εὐρυχωρίαν ἐξῆλθον, ἐνταῦθα δὴ Λακεδαιμόνιοι ἀντιπαρετάξαντο.

καὶ μὴν οἱ Ἀρκάδεσ, ὥσπερ εἶχον, συντεταγμένοι ἕστασαν, καὶ πλήθει μὲν ἐλείποντο, εὐθυμότερον δὲ πολὺ εἶχον, ἐπεληλυθότεσ ἀποχωροῦσι καὶ ἄνδρασ ἀπεκτονότεσ. οἱ δὲ Λακεδαιμόνιοι μάλα ἀθύμωσ εἶχον, τετρωμένον μὲν ὁρῶντεσ τὸν Ἀρχίδαμον, ἀκηκοότεσ δὲ τὰ ὀνόματα τῶν τεθνηκότων, ἀνδρῶν τε ἀγαθῶν καὶ σχεδὸν τῶν ἐπιφανεστάτων. ὡσ δὲ πλησίον ὄντων ἀναβοήσασ τισ τῶν πρεσβυτέρων εἶπε·

Τί δεῖ ἡμᾶσ, ὦ ἄνδρεσ, μάχεσθαι, ἀλλ’ οὐ σπεισαμένουσ διαλυθῆναι; ἄσμενοι δὴ ἀμφότεροι ἀκούσαντεσ ἐσπείσαντο. καὶ οἱ μὲν Λακεδαιμόνιοι τοὺσ νεκροὺσ ἀνελόμενοι ἀπῆλθον, οἱ δ’ Ἀρκάδεσ ἐπαναχωρήσαντεσ ἔνθα τὸ πρῶτον ἤρξαντο ἐπιέναι τροπαῖον ἐστήσαντο. ὡσ δὲ οἱ Ἀρκάδεσ περὶ τὸν Κρῶμνον ἦσαν, οἱ ἐκ τῆσ πόλεωσ Ἠλεῖοι πρῶτον μὲν ἰόντεσ ἐπὶ τὴν Πύλον περιτυγχάνουσι τοῖσ Πυλίοισ ἀποκεκρουμένοισ ἐκ τῶν Θαλαμῶν.

καὶ προσελαύνοντεσ οἱ ἱππεῖσ τῶν Ἠλείων ὡσ εἶδον αὐτούσ, οὐκ ἐμέλλησαν, ἀλλ’ εὐθὺσ ἐμβάλλουσι, καὶ τοὺσ μὲν ἀποκτιννύουσιν, οἱ δέ τινεσ αὐτῶν καταφεύγουσιν ἐπὶ γήλοφον. ἐπεὶ μέντοι ἦλθον οἱ πεζοί, ἐκκόπτουσι καὶ τοὺσ ἐπὶ τῷ λόφῳ, καὶ τοὺσ μὲν αὐτοῦ ἀπέκτειναν, τοὺσ δὲ καὶ ζῶντασ ἔλαβον ἐγγὺσ διακοσίων. καὶ ὅσοι μὲν ξένοι ἦσαν αὐτῶν, ἀπέδοντο, ὅσοι δὲ φυγάδεσ, ἀπέσφαττον. μετὰ δὲ ταῦτα τούσ τε Πυλίουσ, ὡσ οὐδεὶσ αὐτοῖσ ἐβοήθει, σὺν αὐτῷ τῷ χωρίῳ αἱροῦσι, καὶ τοὺσ Μαργανέασ ἀναλαμβάνουσι. καὶ μὴν οἱ Λακεδαιμόνιοι ὕστερον αὖ ἐλθόντεσ νυκτὸσ ἐπὶ τὸν Κρῶμνον ἐπικρατοῦσι τοῦ σταυρώματοσ <τοῦ> κατὰ τοὺσ Ἀργείουσ καὶ τοὺσ πολιορκουμένουσ τῶν Λακεδαιμονίων εὐθὺσ ἐξεκάλουν.

ὅσοι μὲν οὖν ἐγγύτατά τε ἐτύγχανον ὄντεσ καὶ ὠξυλάβησαν, ἐξῆλθον· ὁπόσουσ δὲ ἔφθασαν πολλοὶ τῶν Ἀρκάδων συμβοηθήσαντεσ, ἀπεκλείσθησαν ἔνδον καὶ ληφθέντεσ διενεμήθησαν· καὶ ἓν μὲν μέροσ ἔλαβον Ἀργεῖοι, ἓν δὲ Θηβαῖοι, ἓν δὲ Ἀρκάδεσ, ἓν δὲ Μεσσήνιοι. οἱ δὲ σύμπαντεσ ληφθέντεσ Σπαρτιατῶν τε καὶ περιοίκων πλείουσ τῶν ἑκατὸν ἐγένοντο. ἐπεί γε μὴν οἱ Ἀρκάδεσ ἐσχόλασαν ἀπὸ τοῦ Κρώμνου, πάλιν δὴ περὶ τοὺσ Ἠλείουσ εἶχον, καὶ τήν τε Ὀλυμπίαν ἐρρωμενέστερον ἐφρούρουν, καὶ ἐπιόντοσ Ὀλυμπιακοῦ ἔτουσ παρεσκευάζοντο ποιεῖν τὰ Ὀλύμπια σὺν Πισάταισ τοῖσ πρώτοισ φάσκουσι προστῆναι τοῦ ἱεροῦ.

ἐπεὶ δὲ ὅ τε μὴν ἧκεν ἐν ᾧ τὰ Ὀλύμπια γίγνεται αἵ τε ἡμέραι ἐν αἷσ ἡ πανήγυρισ ἁθροίζεται, ἐνταῦθα δὴ οἱ Ἠλεῖοι ἐκ τοῦ φανεροῦ συσκευασάμενοι καὶ παρακαλέσαντεσ Ἀχαιοὺσ ἐπορεύοντο τὴν Ὀλυμπιακὴν ὁδόν. οἱ δὲ Ἀρκάδεσ ἐκείνουσ μὲν οὐκ ἄν ποτε ᾤοντο ἐλθεῖν ἐπὶ σφᾶσ, αὐτοὶ δὲ σὺν Πισάταισ διετίθεσαν τὴν πανήγυριν.

καὶ τὴν μὲν ἱπποδρομίαν ἤδη ἐπεποιήκεσαν καὶ τὰ δρομικὰ τοῦ πεντάθλου· οἱ δ’ εἰσ πάλην ἀφικόμενοι οὐκέτι ἐν τῷ δρόμῳ, ἀλλὰ μεταξὺ τοῦ δρόμου καὶ τοῦ βωμοῦ ἐπάλαιον. οἱ γὰρ Ἠλεῖοι σὺν τοῖσ ὅπλοισ παρῆσαν ἤδη εἰσ τὸ τέμενοσ. οἱ δὲ Ἀρκάδεσ πορρωτέρω μὲν οὐκ ἀπήντησαν, ἐπὶ δὲ τοῦ Κλαδάου ποταμοῦ παρετάξαντο, ὃσ παρὰ τὴν Ἄλτιν καταρρέων εἰσ τὸν Ἀλφειὸν ἐμβάλλει. καὶ σύμμαχοι δὲ παρῆσαν αὐτοῖσ, ὁπλῖται μὲν Ἀργείων εἰσ δισχιλίουσ, Ἀθηναίων δὲ ἱππεῖσ περὶ τετρακοσίουσ. καὶ μὴν οἱ Ἠλεῖοι τἀπὶ θάτερα τοῦ ποταμοῦ παρετάξαντο, σφαγιασάμενοι δὲ εὐθὺσ ἐχώρουν.

καὶ τὸν πρόσθεν χρόνον εἰσ τὰ πολεμικὰ καταφρονούμενοι μὲν ὑπ’ Ἀρκάδων καὶ Ἀργείων, καταφρονούμενοι δὲ ὑπ’ Ἀχαιῶν καὶ Ἀθηναίων, ὅμωσ ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ τῶν μὲν συμμάχων ὡσ ἀλκιμώτατοι ὄντεσ ἡγοῦντο, τοὺσ δ’ Ἀρκάδασ, τούτοισ γὰρ πρώτοισ συνέβαλον, καὶ εὐθὺσ ἐτρέψαντο, καὶ ἐπιβοηθήσαντασ δὲ τοὺσ Ἀργείουσ δεξάμενοι καὶ τούτων ἐκράτησαν. ἐπεὶ μέντοι κατεδίωξαν εἰσ τὸ μεταξὺ τοῦ βουλευτηρίου καὶ τοῦ τῆσ Ἑστίασ ἱεροῦ καὶ τοῦ πρὸσ ταῦτα προσήκοντοσ θεάτρου, ἐμάχοντο μὲν οὐδὲν ἧττον καὶ ἐώθουν πρὸσ τὸν βωμόν, ἀπὸ μέντοι τῶν στοῶν τε καὶ τοῦ βουλευτηρίου καὶ τοῦ μεγάλου ναοῦ βαλλόμενοι καὶ ἐν τῷ ἰσοπέδῳ μαχόμενοι, ἀποθνῄσκουσιν ἄλλοι τε τῶν Ἠλείων καὶ αὐτὸσ ὁ τῶν τριακοσίων ἄρχων Στρατόλασ.

τούτων δὲ πραχθέντων ἀπεχώρησαν εἰσ τὸ αὑτῶν στρατόπεδον. οἱ μέντοι Ἀρκάδεσ καὶ οἱ μετ’ αὐτῶν οὕτωσ ἐπεφόβηντο τὴν ἐπιοῦσαν ἡμέραν ὥστε οὐδ’ ἀνεπαύσαντο τῆσ νυκτόσ, ἐκκόπτοντεσ τὰ διαπεπονημένα σκηνώματα καὶ ἀποσταυροῦντεσ.

οἱ δ’ αὖ Ἠλεῖοι ἐπεὶ τῇ ὑστεραίᾳ προσιόντεσ εἶδον καρτερὸν τὸ τεῖχοσ καὶ ἐπὶ τῶν ναῶν πολλοὺσ ἀναβεβηκότασ, ἀπῆλθον εἰσ τὸ ἄστυ, τοιοῦτοι γενόμενοι οἱούσ τὴν ἀρετὴν θεὸσ μὲν ἂν ἐμπνεύσασ δύναιτο καὶ ἐν ἡμέρᾳ ἀποδεῖξαι, ἄνθρωποι δὲ οὐδ’ ἂν ἐν πολλῷ χρόνῳ τοὺσ μὴ ὄντασ ἀλκίμουσ ποιήσειαν. χρωμένων δὲ τοῖσ ἱεροῖσ χρήμασι τῶν ἐν τοῖσ Ἀρκάσιν ἀρχόντων, καὶ ἀπὸ τούτων τοὺσ ἐπαρίτουσ τρεφόντων, πρῶτοι Μαντινεῖσ ἀπεψηφίσαντο μὴ χρῆσθαι τοῖσ ἱεροῖσ χρήμασι.

καὶ αὐτοὶ τὸ γιγνόμενον μέροσ εἰσ τοὺσ ἐπαρίτουσ ἐκ τῆσ πόλεωσ ἐκπορίσαντεσ ἀπέπεμψαν τοῖσ ἄρχουσιν. οἱ δὲ ἄρχοντεσ φάσκοντεσ αὐτοὺσ λυμαίνεσθαι τὸ Ἀρκαδικόν, ἀνεκαλοῦντο εἰσ τοὺσ μυρίουσ τοὺσ προστάτασ αὐτῶν· καὶ ἐπεὶ οὐχ ὑπήκουον, κατεδίκασαν αὐτῶν, καὶ τοὺσ ἐπαρίτουσ ἔπεμπον ὡσ ἄξοντασ τοὺσ κατακεκριμένουσ. οἱ μὲν οὖν Μαντινεῖσ κλείσαντεσ τὰσ πύλασ οὐκ ἐδέχοντο αὐτοὺσ εἴσω. ἐκ δὲ τούτου τάχα δὴ καὶ ἄλλοι τινὲσ ἔλεγον ἐν τοῖσ μυρίοισ ὡσ οὐ χρὴ τοῖσ ἱεροῖσ χρήμασι χρῆσθαι οὐδὲ καταλιπεῖν εἰσ τὸν ἀεὶ χρόνον τοῖσ παισὶν ἔγκλημα τοῦτο πρὸσ τοὺσ θεούσ.

ὡσ δὲ καὶ ἐν τῷ κοινῷ ἀπέδοξε μηκέτι χρῆσθαι τοῖσ ἱεροῖσ χρήμασι, ταχὺ δὴ οἱ μὲν οὐκ ἂν δυνάμενοι ἄνευ μισθοῦ τῶν ἐπαρίτων εἶναι διεχέοντο, οἱ δὲ δυνάμενοι παρακελευσάμενοι αὑτοῖσ καθίσταντο εἰσ τοὺσ ἐπαρίτουσ, ὅπωσ μὴ αὐτοὶ ἐπ’ ἐκείνοισ, ἀλλ’ ἐκεῖνοι ἐπὶ σφίσιν εἰε͂ν. γνόντεσ δὲ τῶν ἀρχόντων οἱ διακεχειρικότεσ τὰ ἱερὰ χρήματα ὅτι εἰ δώσοιεν εὐθύνασ, κινδυνεύσοιεν ἀπολέσθαι, πέμπουσιν εἰσ Θήβασ, καὶ διδάσκουσι τοὺσ Θηβαίουσ ὡσ εἰ μὴ στρατεύσειαν, κινδυνεύσοιεν οἱ Ἀρκάδεσ πάλιν λακωνίσαι. καὶ οἱ μὲν παρεσκευάζοντο ὡσ στρατευσόμενοι·

οἱ δὲ τὰ κράτιστα τῇ Πελοποννήσῳ βουλευόμενοι ἔπεισαν τὸ κοινὸν τῶν Ἀρκάδων πέμψαντασ πρέσβεισ εἰπεῖν τοῖσ Θηβαίοισ μὴ ἰέναι σὺν ὅπλοισ εἰσ τὴν Ἀρκαδίαν, εἰ μή τι καλοῖεν. καὶ ἅμα μὲν ταῦτα πρὸσ τοὺσ Θηβαίουσ ἔλεγον, ἅμα δὲ ἐλογίζοντο ὅτι πολέμου οὐδὲν δέοιντο. τοῦ τε γὰρ ἱεροῦ τοῦ Διὸσ προεστάναι οὐδὲν προσδεῖσθαι ἐνόμιζον, ἀλλ’ ἀποδιδόντεσ ἂν καὶ δικαιότερα καὶ ὁσιώτερα ποιεῖν, καὶ τῷ θεῷ οἰέσθαι μᾶλλον ἂν οὕτω χαρίζεσθαι. βουλομένων δὲ ταῦτα καὶ τῶν Ἠλείων, ἔδοξεν ἀμφοτέροισ εἰρήνην ποιήσασθαι· καὶ ἐγένοντο σπονδαί. γενομένων δὲ τῶν ὁρ́κων, καὶ ὀμοσάντων τῶν τε ἄλλων ἁπάντων καὶ Τεγεατῶν καὶ αὐτοῦ τοῦ Θηβαίου, ὃσ ἐτύγχανεν ἐν Τεγέᾳ ἔχων τριακοσίουσ ὁπλίτασ τῶν Βοιωτῶν, οἱ μὲν ἄλλοι Ἀρκάδεσ ἐν τῇ Τεγέᾳ αὐτοῦ ἐπικαταμείναντεσ ἐδειπνοποιοῦντό τε καὶ ηὐθυμοῦντο καὶ σπονδὰσ καὶ παιᾶνασ ὡσ εἰρήνησ γεγενημένησ ἐποιοῦντο, ὁ δὲ Θηβαῖοσ καὶ τῶν ἀρχόντων οἱ φοβούμενοι τὰσ εὐθύνασ σύν τε τοῖσ Βοιωτοῖσ καὶ τοῖσ ὁμογνώμοσι τῶν ἐπαρίτων κλείσαντεσ τὰσ πύλασ τοῦ τῶν Τεγεατῶν τείχουσ, πέμποντεσ ἐπὶ τοὺσ σκηνοῦντασ συνελάμβανον τοὺσ βελτίστουσ.

ἅτε δὲ ἐκ πασῶν τῶν πόλεων παρόντων τῶν Ἀρκάδων, καὶ πάντων εἰρήνην βουλομένων ἔχειν, πολλοὺσ ἔδει τοὺσ συλλαμβανομένουσ εἶναι· ὥστε ταχὺ μὲν αὐτοῖσ τὸ δεσμωτήριον μεστὸν ἦν, ταχὺ δὲ ἡ δημοσία οἰκία. ὡσ δὲ πολλοὶ οἱ εἰργμένοι ἦσαν, πολλοὶ δὲ κατὰ τοῦ τείχουσ ἐκπεπηδηκότεσ, ἦσαν δ’ οἳ καὶ διὰ τῶν πυλῶν ἀφεῖντο·

οὐδεὶσ γὰρ οὐδενὶ ὠργίζετο, ὅστισ μὴ ᾤετο ἀπολεῖσθαι· ἀπορῆσαι δὴ μάλιστα ἐποίησε τόν τε Θηβαῖον καὶ τοὺσ μετ’ αὐτοῦ ταῦτα πράττοντασ ὅτι Μαντινέασ, οὓσ μάλιστα ἐβούλοντο λαβεῖν, ὀλίγουσ τινὰσ πάνυ εἶχον· διὰ γὰρ τὸ ἐγγὺσ τὴν πόλιν εἶναι σχεδὸν πάντεσ ᾤχοντο οἴκαδε. ἐπεὶ δὲ ἡμέρα ἐγένετο καὶ τὰ πεπραγμένα ἐπύθοντο οἱ Μαντινεῖσ, εὐθὺσ πέμποντεσ εἴσ τε τὰσ ἄλλασ Ἀρκαδικὰσ πόλεισ προηγόρευον ἐν τοῖσ ὅπλοισ εἶναι καὶ φυλάττειν τὰσ παρόδουσ.

καὶ αὐτοὶ δὲ οὕτωσ ἐποίουν, καὶ ἅμα πέμψαντεσ εἰσ τὴν Τεγέαν ἀπῄτουν ὅσουσ ἔχοιεν ἄνδρασ Μαντινέων· καὶ τῶν ἄλλων δὲ Ἀρκάδων οὐδένα ἀξιοῦν ἔφασαν οὔτε δεδέσθαι οὔτε ἀποθνῄσκειν πρὸ δίκησ. εἰ δὲ καί τινεσ ἐπαιτιῷντο, ἔλεγον ἐπαγγέλλοντεσ ὅτι ἡ τῶν Μαντινέων πόλισ ἐγγυῷτο ἦ μὴν παρέξειν εἰσ τὸ κοινὸν τῶν Ἀρκάδων ὁπόσουσ τισ προσκαλοῖτο. ἀκούων οὖν ὁ Θηβαῖοσ ἠπόρει τε ὅ τι χρήσαιτο τῷ πράγματι καὶ ἀφίησι πάντασ τοὺσ ἄνδρασ.

καὶ τῇ ὑστεραίᾳ συγκαλέσασ τῶν Ἀρκάδων ὁπόσοι γε δὴ συνελθεῖν ἠθέλησαν, ἀπελογεῖτο ὡσ ἐξαπατηθείη. ἀκοῦσαι γὰρ ἔφη ὡσ Λακεδαιμόνιοί τε εἰε͂ν σὺν τοῖσ ὅπλοισ ἐπὶ τοῖσ ὁρίοισ προδιδόναι τε μέλλοιεν αὐτοῖσ τὴν Τεγέαν τῶν Ἀρκάδων τινέσ. οἱ δὲ ἀκούσαντεσ ἐκεῖνον μέν, καίπερ γιγνώσκοντεσ ὅτι ἐψεύδετο περὶ σφῶν, ἀφίεσαν· πέμψαντεσ δ’ εἰσ Θήβασ πρέσβεισ κατηγόρουν αὐτοῦ ὡσ δεῖν ἀποθανεῖν. τὸν δ’ Ἐπαμεινώνδαν ἔφασαν, καὶ γὰρ στρατηγῶν τότε ἐτύγχανε, λέγειν ὡσ πολὺ ὀρθότερον ποιήσειεν, ὅτε συνελάμβανε τοὺσ ἄνδρασ ἢ ὅτε ἀφῆκε.

τὸ γὰρ ἡμῶν δι’ ὑμᾶσ εἰσ πόλεμον καταστάντων ὑμᾶσ ἄνευ τῆσ ἡμετέρασ γνώμησ εἰρήνην ποιεῖσθαι πῶσ οὐκ ἂν δικαίωσ προδοσίαν τισ ὑμῶν τοῦτο κατηγοροίη; εὖ δ’ ἴστε, ἔφη, ὅτι ἡμεῖσ καὶ στρατευσόμεθα εἰσ τὴν Ἀρκαδίαν καὶ σὺν τοῖσ τὰ ἡμέτερα φρονοῦσι πολεμήσομεν.

상위

Hellenica

목록

일치하는 문장이 없습니다.

SEARCH

MENU NAVIGATION