헬라어 문장 검색 - ΧενοπήΗελλενί2́3́

(크세노폰, Hellenica, Ἑλληνικῶν Β, chapter 3)

τῷ δ’ ἐπιόντι ἔτει ᾧ ἦν Ὀλυμπιάσ, ᾗ τὸ στάδιον ἐνίκα Κροκίνασ Θετταλόσ, Εὐδίου ἐν Σπάρτῃ ἐφορεύοντοσ, Πυθοδώρου δ’ ἐν Ἀθήναισ ἄρχοντοσ, ὃν Ἀθηναῖοι, ὅτι ἐν ὀλιγαρχίᾳ ᾑρέθη, οὐκ ὀνομάζουσιν, ἀλλ’ ἀναρχίαν τὸν ἐνιαυτὸν καλοῦσιν. ἐγένετο δὲ αὕτη ἡ ὀλιγαρχία ὧδε.

ἔδοξε τῷ δήμῳ τριάκοντα ἄνδρασ ἑλέσθαι, οἳ τοὺσ πατρίουσ νόμουσ συγγράψουσι, καθ’ οὓσ πολιτεύσουσι. καὶ ᾑρέθησαν οἵδε· Πολυχάρησ, Κριτίασ, Μηλόβιοσ, Ἱππόλοχοσ, Εὐκλείδησ, Ιἕρων, Μνησίλοχοσ, Χρέμων, Θηραμένησ, Ἀρεσίασ, Διοκλῆσ, Φαιδρίασ, Χαιρέλεωσ, Ἀναίτιοσ, Πείσων, Σοφοκλῆσ, Ἐρατοσθένησ, Χαρικλῆσ, Ὀνομακλῆσ, Θέογνισ, Αἰσχίνησ, Θεογένησ, Κλεομήδησ, Ἐρασίστρατοσ, Φείδων, Δρακοντίδησ, Εὐμάθησ, Ἀριστοτέλησ, Ἱππόμαχοσ, Μνησιθείδησ. τούτων δὲ πραχθέντων ἀπέπλει Λύσανδροσ πρὸσ Σάμον, Ἆγισ δ’ ἐκ τῆσ Δεκελείασ ἀπαγαγὼν τὸ πεζὸν στράτευμα διέλυσε κατὰ πόλεισ ἑκάστουσ.

κατὰ δὲ τοῦτον τὸν καιρὸν περὶ ἡλίου ἔκλειψιν Λυκόφρων ὁ Φεραῖοσ, βουλόμενοσ ἄρξαι ὅλησ τῆσ Θετταλίασ, τοὺσ ἐναντιουμένουσ αὐτῷ τῶν Θετταλῶν, Λαρισαίουσ τε καὶ ἄλλουσ, μάχῃ ἐνίκησε καὶ πολλοὺσ ἀπέκτεινεν.

ἐν δὲ τῷ αὐτῷ χρόνῳ καὶ Διονύσιοσ ὁ Συρακόσιοσ τύραννοσ μάχῃ ἡττηθεὶσ ὑπὸ Καρχηδονίων Γέλαν καὶ Καμάριναν ἀπώλεσε.

μετ’ ὀλίγον δὲ καὶ Λεοντῖνοι Συρακοσίοισ συνοικοῦντεσ ἀπέστησαν εἰσ τὴν αὑτῶν πόλιν ἀπὸ Διονυσίου καὶ Συρακοσίων. παραχρῆμα δὲ καὶ οἱ Συρακόσιοι ἱππεῖσ ὑπὸ Διονυσίου εἰσ Κατάνην ἀπεστάλησαν. οἱ δὲ Σάμιοι πολιορκούμενοι ὑπὸ Λυσάνδρου πάντῃ, ἐπεὶ οὐ βουλομένων αὐτῶν τὸ πρῶτον ὁμολογεῖν προσβάλλειν ἤδη ἔμελλεν ὁ Λύσανδροσ, ὡμολόγησαν ἓν ἱμάτιον ἔχων ἕκαστοσ ἀπιέναι τῶν ἐλευθέρων, τὰ δ’ ἄλλα παραδοῦναι·

καὶ οὕτωσ ἐξῆλθον. ταῖσ δὲ Λακωνικαῖσ ναυσὶν ἀπέπλευσεν εἰσ Λακεδαίμονα, ἀπάγων τά τε τῶν αἰχμαλώτων νεῶν ἀκρωτήρια καὶ τὰσ ἐκ Πειραιῶσ τριήρεισ πλὴν δώδεκα καὶ στεφάνουσ, οὓσ παρὰ τῶν πόλεων ἐλάμβανε δῶρα ἰδίᾳ, καὶ ἀργυρίου τετρακόσια καὶ ἑβδομήκοντα τάλαντα, ἃ περιεγένοντο τῶν φόρων, οὓσ αὐτῷ Κῦροσ παρέδειξεν εἰσ τὸν πόλεμον, καὶ εἴ τι ἄλλο ἐκτήσατο ἐν τῷ πολέμῳ.

ταῦτα δὲ πάντα Λακεδαιμονίοισ ἀπέδωκε τελευτῶντοσ τοῦ θέρουσ εἰσ ὃ ἑξάμηνοσ καὶ ὀκτὼ καὶ εἴκοσιν ἔτη τῷ πολέμῳ ἐτελεύτα, ἐν οἷσ ἔφοροι οἱ ἀριθμούμενοι οἵδε ἐγένοντο, Αἰνησίασ πρῶτοσ, ἐφ’ οὗ ἤρξατο ὁ πόλεμοσ, πέμπτῳ καὶ δεκάτῳ ἔτει τῶν μετ’ Εὐβοίασ ἅλωσιν τριακονταετίδων σπονδῶν, μετὰ δὲ τοῦτον οἵδε·

Βρασίδασ, Ἰσάνωρ, Σωστρατίδασ, Ἔξαρχοσ, Ἀγησίστρατοσ, Ἀγγενίδασ, Ὀνομακλῆσ, Ζεύξιπποσ, Πιτύασ, Πλειστόλασ, Κλεινόμαχοσ, Ἴλαρχοσ, Λέων, Χαιρίλασ, Πατησιάδασ, Κλεοσθένησ, Λυκάριοσ, Ἐπήρατοσ, Ὀνομάντιοσ, Ἀλεξιππίδασ, Μισγολαί̈δασ, Ἰσίασ, Ἄρακοσ, Εὐάρχιπποσ, Παντακλῆσ, Πιτύασ, Ἀρχύτασ, Εὔδιοσ, ἐφ’ οὗ Λύσανδροσ πράξασ τὰ εἰρημένα οἴκαδε κατέπλευσεν.

οἱ δὲ τριάκοντα ᾑρέθησαν μὲν ἐπεὶ τάχιστα τὰ μακρὰ τείχη καὶ τὰ περὶ τὸν Πειραιᾶ καθῃρέθη·

αἱρεθέντεσ δὲ ἐφ’ ᾧτε συγγράψαι νόμουσ, καθ’ οὕστινασ πολιτεύσοιντο, τούτουσ μὲν ἀεὶ ἔμελλον συγγράφειν τε καὶ ἀποδεικνύναι, βουλὴν δὲ καὶ τὰσ ἄλλασ ἀρχὰσ κατέστησαν ὡσ ἐδόκει αὐτοῖσ. ἔπειτα πρῶτον μὲν οὓσ πάντεσ ᾔδεσαν ἐν τῇ δημοκρατίᾳ ἀπὸ συκοφαντίασ ζῶντασ καὶ τοῖσ καλοῖσ κἀγαθοῖσ βαρεῖσ ὄντασ, συλλαμβάνοντεσ ὑπῆγον θανάτου·

καὶ ἥ τε βουλὴ ἡδέωσ αὐτῶν κατεψηφίζετο οἵ τε ἄλλοι ὅσοι συνῄδεσαν ἑαυτοῖσ μὴ ὄντεσ τοιοῦτοι οὐδὲν ἤχθοντο. ἐπεὶ δὲ ἤρξαντο βουλεύεσθαι ὅπωσ ἂν ἐξείη αὐτοῖσ τῇ πόλει χρῆσθαι ὅπωσ βούλοιντο, ἐκ τούτου πρῶτον μὲν πέμψαντεσ εἰσ Λακεδαίμονα Αἰσχίνην τε καὶ Ἀριστοτέλην ἔπεισαν Λύσανδρον φρουροὺσ σφίσι συμπρᾶξαι ἐλθεῖν, ἑώσ δὴ τοὺσ πονηροὺσ ἐκποδὼν ποιησάμενοι καταστήσαιντο τὴν πολιτείαν·

θρέψειν δὲ αὐτοὶ ὑπισχνοῦντο. ὁ δὲ πεισθεὶσ τούσ τε φρουροὺσ καὶ Καλλίβιον ἁρμοστὴν συνέπραξεν αὐτοῖσ πεμφθῆναι.

οἱ δ’ ἐπεὶ τὴν φρουρὰν ἔλαβον, τὸν μὲν Καλλίβιον ἐθεράπευον πάσῃ θεραπείᾳ, ὡσ πάντα ἐπαινοίη ἃ πράττοιεν, τῶν δὲ φρουρῶν τούτου συμπέμποντοσ αὐτοῖσ οὓσ ἐβούλοντο συνελάμβανον οὐκέτι τοὺσ πονηρούσ τε καὶ ὀλίγου ἀξίουσ, ἀλλ’ ἤδη οὓσ ἐνόμιζον ἥκιστα μὲν παρωθουμένουσ ἀνέχεσθαι, ἀντιπράττειν δέ τι ἐπιχειροῦντασ πλείστουσ ἂν τοὺσ συνεθέλοντασ λαμβάνειν. τῷ μὲν οὖν πρώτῳ χρόνῳ ὁ Κριτίασ τῷ Θηραμένει ὁμογνώμων τε καὶ φίλοσ ἦν·

ἐπεὶ δὲ αὐτὸσ μὲν προπετὴσ ἦν ἐπὶ τὸ πολλοὺσ ἀποκτείνειν, ἅτε καὶ φυγὼν ὑπὸ τοῦ δήμου, ὁ δὲ Θηραμένησ ἀντέκοπτε, λέγων ὅτι οὐκ εἰκὸσ εἰή θανατοῦν, εἴ τισ ἐτιμᾶτο ὑπὸ τοῦ δήμου, τοὺσ δὲ καλοὺσ κἀγαθοὺσ μηδὲν κακὸν εἰργάζετο, ἐπεὶ καὶ ἐγώ, ἔφη, καὶ σὺ πολλὰ δὴ τοῦ ἀρέσκειν ἕνεκα τῇ πόλει καὶ εἴπομεν καὶ ἐπράξαμεν· ὁ δέ ἔτι γὰρ οἰκείωσ ἐχρῆτο τῷ Θηραμένει ἀντέλεγεν ὅτι οὐκ ἐγχωροίη τοῖσ πλεονεκτεῖν βουλομένοισ μὴ οὐκ ἐκποδὼν ποιεῖσθαι τοὺσ ἱκανωτάτουσ διακωλύειν·

εἰ δέ, ὅτι τριάκοντά ἐσμεν καὶ οὐχ εἷσ, ἧττόν τι οἰεί ὥσπερ τυραννίδοσ ταύτησ τῆσ ἀρχῆσ χρῆναι ἐπιμελεῖσθαι, εὐήθησ εἶ. ἐπεὶ δέ, ἀποθνῃσκόντων πολλῶν καὶ ἀδίκωσ, πολλοὶ δῆλοι ἦσαν συνιστάμενοί τε καὶ θαυμάζοντεσ τί ἔσοιτο ἡ πολιτεία, πάλιν ἔλεγεν ὁ Θηραμένησ ὅτι εἰ μή τισ κοινωνοὺσ ἱκανοὺσ λήψοιτο τῶν πραγμάτων, ἀδύνατον ἔσοιτο τὴν ὀλιγαρχίαν διαμένειν.

ἐκ τούτου μέντοι Κριτίασ καὶ οἱ ἄλλοι τριάκοντα, ἤδη φοβούμενοι καὶ οὐχ ἥκιστα τὸν Θηραμένην, μὴ συρρυείησαν πρὸσ αὐτὸν οἱ πολῖται, καταλέγουσι τρισχιλίουσ τοὺσ μεθέξοντασ δὴ τῶν πραγμάτων·

ὁ δ’ αὖ Θηραμένησ καὶ πρὸσ ταῦτα ἔλεγεν ὅτι ἄτοπον δοκοίη ἑαυτῷ γε εἶναι τὸ πρῶτον μὲν βουλομένουσ τοὺσ βελτίστουσ τῶν πολιτῶν κοινωνοὺσ ποιήσασθαι τρισχιλίουσ, ὥσπερ τὸν ἀριθμὸν τοῦτον ἔχοντά τινα ἀνάγκην καλοὺσ καὶ ἀγαθοὺσ εἶναι, καὶ οὔτ’ ἔξω τούτων σπουδαίουσ οὔτ’ ἐντὸσ τούτων πονηροὺσ οἱο͂́ν τε εἰή γενέσθαι·

ἔπειτα δ’, ἔφη, ὁρῶ ἔγωγε δύο ἡμᾶσ τὰ ἐναντιώτατα πράττοντασ, βιαίαν τε τὴν ἀρχὴν καὶ ἥττονα τῶν ἀρχομένων κατασκευαζομένουσ. ὁ μὲν ταῦτ’ ἔλεγεν.

οἱ δ’ ἐξέτασιν ποιήσαντεσ τῶν μὲν τρισχιλίων ἐν τῇ ἀγορᾷ, τῶν δ’ ἔξω τοῦ καταλόγου ἄλλων ἀλλαχοῦ, ἔπειτα κελεύσαντεσ ἐπὶ τὰ ὅπλα, ἐν ᾧ ἐκεῖνοι ἀπεληλύθεσαν πέμψαντεσ τοὺσ φρουροὺσ καὶ τῶν πολιτῶν τοὺσ ὁμογνώμονασ αὑτοῖσ τὰ ὅπλα πάντων πλὴν τῶν τρισχιλίων παρείλοντο, καὶ ἀνακομίσαντεσ ταῦτα εἰσ τὴν ἀκρόπολιν συνέθηκαν ἐν τῷ ναῷ. τούτων δὲ γενομένων, ὡσ ἐξὸν ἤδη ποιεῖν αὐτοῖσ ὅ τι βούλοιντο, πολλοὺσ μὲν ἔχθρασ ἕνεκα ἀπέκτεινον, πολλοὺσ δὲ χρημάτων.

ἔδοξε δ’ αὐτοῖσ, ὅπωσ ἔχοιεν καὶ τοῖσ φρουροῖσ χρήματα διδόναι, καὶ τῶν μετοίκων ἕνα ἕκαστον λαβεῖν, καὶ αὐτοὺσ μὲν ἀποκτεῖναι, τὰ δὲ χρήματα αὐτῶν ἀποσημήνασθαι. ἐκέλευον δὲ καὶ τὸν Θηραμένην λαβεῖν ὅντινα βούλοιτο.

ὁ δ’ ἀπεκρίνατο· Ἀλλ’ οὐ δοκεῖ μοι, ἔφη, καλὸν εἶναι φάσκοντασ βελτίστουσ εἶναι ἀδικώτερα τῶν συκοφαντῶν ποιεῖν. ἐκεῖνοι μὲν γὰρ παρ’ ὧν χρήματα λαμβάνοιεν ζῆν εἰών, ἡμεῖσ δὲ ἀποκτενοῦμεν μηδὲν ἀδικοῦντασ, ἵνα χρήματα λαμβάνωμεν; πῶσ οὐ ταῦτα τῷ παντὶ ἐκείνων ἀδικώτερα;

οἱ δ’ ἐμποδὼν νομίζοντεσ αὐτὸν εἶναι τῷ ποιεῖν ὅ τι βούλοιντο, ἐπιβουλεύουσιν αὐτῷ, καὶ ἰδίᾳ πρὸσ τοὺσ βουλευτὰσ ἄλλοσ πρὸσ ἄλλον διέβαλλον ὡσ λυμαινόμενον τὴν πολιτείαν. καὶ παραγγείλαντεσ νεανίσκοισ οἳ ἐδόκουν αὐτοῖσ θρασύτατοι εἶναι ξιφίδια ὑπὸ μάλησ ἔχοντασ παραγενέσθαι, συνέλεξαν τὴν βουλήν. ἐπεὶ δὲ ὁ Θηραμένησ παρῆν, ἀναστὰσ ὁ Κριτίασ ἔλεξεν ὧδε.

ὦ ἄνδρεσ βουλευταί, εἰ μέν τισ ὑμῶν νομίζει πλείουσ τοῦ καιροῦ ἀποθνῄσκειν, ἐννοησάτω ὅτι ὅπου πολιτεῖαι μεθίστανται πανταχοῦ ταῦτα γίγνεται·

πλείστουσ δὲ ἀνάγκη ἐνθάδε πολεμίουσ εἶναι τοῖσ εἰσ ὀλιγαρχίαν μεθιστᾶσι διά τε τὸ πολυανθρωποτάτην τῶν Ἑλληνίδων τὴν πόλιν εἶναι καὶ διὰ τὸ πλεῖστον χρόνον ἐν ἐλευθερίᾳ τὸν δῆμον τεθράφθαι. ἡμεῖσ δὲ γνόντεσ μὲν τοῖσ οἱοίσ ἡμῖν τε καὶ ὑμῖν χαλεπὴν πολιτείαν εἶναι δημοκρατίαν, γνόντεσ δὲ ὅτι Λακεδαιμονίοισ τοῖσ περισώσασιν ἡμᾶσ ὁ μὲν δῆμοσ οὔποτ’ ἂν φίλοσ γένοιτο, οἱ δὲ βέλτιστοι ἀεὶ ἂν πιστοὶ διατελοῖεν, διὰ ταῦτα σὺν τῇ Λακεδαιμονίων γνώμῃ τήνδε τὴν πολιτείαν καθίσταμεν.

καὶ ἐάν τινα αἰσθανώμεθα ἐναντίον τῇ ὀλιγαρχίᾳ, ὅσον δυνάμεθα ἐκποδὼν ποιούμεθα·

πολὺ δὲ μάλιστα δοκεῖ ἡμῖν δίκαιον εἶναι, εἴ τισ ἡμῶν αὐτῶν λυμαίνεται ταύτῃ τῇ καταστάσει, δίκην αὐτὸν διδόναι. νῦν οὖν αἰσθανόμεθα Θηραμένην τουτονὶ οἷσ δύναται ἀπολλύντα ἡμᾶσ τε καὶ ὑμᾶσ.

ὡσ δὲ ταῦτα ἀληθῆ, ἂν κατανοῆτε, εὑρήσετε οὔτε ψέγοντα οὐδένα μᾶλλον Θηραμένουσ τουτουὶ τὰ παρόντα οὔτε ἐναντιούμενον, ὅταν τινὰ ἐκποδὼν βουλώμεθα ποιήσασθαι τῶν δημαγωγῶν. εἰ μὲν τοίνυν ἐξ ἀρχῆσ ταῦτα ἐγίγνωσκε, πολέμιοσ μὲν ἦν, οὐ μέντοι πονηρόσ γ’ ἂν δικαίωσ ἐνομίζετο· νῦν δὲ αὐτὸσ μὲν ἄρξασ τῆσ πρὸσ Λακεδαιμονίουσ πίστεωσ καὶ φιλίασ, αὐτὸσ δὲ τῆσ τοῦ δήμου καταλύσεωσ, μάλιστα δὲ ἐξορμήσασ ὑμᾶσ τοῖσ πρώτοισ ὑπαγομένοισ εἰσ ὑμᾶσ δίκην ἐπιτιθέναι, νῦν ἐπεὶ καὶ ὑμεῖσ καὶ ἡμεῖσ φανερῶσ ἐχθροὶ τῷ δήμῳ γεγενήμεθα, οὐκέτ’ αὐτῷ τὰ γιγνόμενα ἀρέσκει, ὅπωσ αὐτὸσ μὲν αὖ ἐν τῷ ἀσφαλεῖ καταστῇ, ἡμεῖσ δὲ δίκην δῶμεν τῶν πεπραγμένων.

ὥστε οὐ μόνον ὡσ ἐχθρῷ αὐτῷ προσήκει ἀλλὰ καὶ ὡσ προδότῃ ὑμῶν τε καὶ ἡμῶν διδόναι τὴν δίκην.

καίτοι τοσούτῳ μὲν δεινότερον προδοσία πολέμου, ὅσῳ χαλεπώτερον φυλάξασθαι τὸ ἀφανὲσ τοῦ φανεροῦ, τοσούτῳ δ’ ἔχθιον, ὅσῳ πολεμίοισ μὲν ἄνθρωποι καὶ σπένδονται καὶ αὖθισ πιστοὶ γίγνονται, ὃν δ’ ἂν προδιδόντα λαμβάνωσι, τούτῳ οὔτε ἐσπείσατο πώποτε οὐδεὶσ οὔτ’ ἐπίστευσε τοῦ λοιποῦ. ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι οὐ καινὰ ταῦτα οὗτοσ ποιεῖ, ἀλλὰ φύσει προδότησ ἐστίν, ἀναμνήσω ὑμᾶσ τὰ τούτῳ πεπραγμένα.

οὗτοσ γὰρ ἐξ ἀρχῆσ μὲν τιμώμενοσ ὑπὸ τοῦ δήμου κατὰ τὸν πατέρα Ἅγνωνα, προπετέστατοσ ἐγένετο τὴν δημοκρατίαν μεταστῆσαι εἰσ τοὺσ τετρακοσίουσ, καὶ ἐπρώτευεν ἐν ἐκείνοισ. ἐπεὶ δ’ ᾔσθετο ἀντίπαλόν τι τῇ ὀλιγαρχίᾳ συνιστάμενον, πρῶτοσ αὖ ἡγεμὼν τῷ δήμῳ ἐπ’ ἐκείνουσ ἐγένετο· ὅθεν δήπου καὶ κόθορνοσ ἐπικαλεῖται.

καὶ γὰρ ὁ κόθορνοσ ἁρμόττειν μὲν τοῖσ ποσὶν ἀμφοτέροισ δοκεῖ, ἀποβλέπει δὲ ἀπ’ ἀμφοτέρων. δεῖ δέ, ὦ Θηράμενεσ, ἄνδρα τὸν ἄξιον ζῆν οὐ προάγειν μὲν δεινὸν εἶναι εἰσ πράγματα τοὺσ συνόντασ, ἂν δέ τι ἀντικόπτῃ, εὐθὺσ μεταβάλλεσθαι, ἀλλ’ ὥσπερ ἐν νηὶ διαπονεῖσθαι, ἑώσ ἂν εἰσ οὖρον καταστῶσιν· εἰ δὲ μή, πῶσ ἂν ἀφίκοιντό ποτε ἔνθα δεῖ, εἰ ἐπειδάν τι ἀντικόψῃ, εὐθὺσ εἰσ τἀναντία πλέοιεν; καὶ εἰσὶ μὲν δήπου πᾶσαι μεταβολαὶ πολιτειῶν θανατηφόροι, σὺ δὲ διὰ τὸ εὐμετάβολοσ εἶναι πλείστοισ μὲν μεταίτιοσ εἶ ἐξ ὀλιγαρχίασ ὑπὸ τοῦ δήμου ἀπολωλέναι, πλείστοισ δ’ ἐκ δημοκρατίασ ὑπὸ τῶν βελτιόνων.

οὗτοσ δέ τοί ἐστιν ὃσ καὶ ταχθεὶσ ἀνελέσθαι ὑπὸ τῶν στρατηγῶν τοὺσ καταδύντασ Ἀθηναίων ἐν τῇ περὶ Λέσβον ναυμαχίᾳ αὐτὸσ οὐκ ἀνελόμενοσ ὅμωσ τῶν στρατηγῶν κατηγορῶν ἀπέκτεινεν αὐτούσ, ἵνα αὐτὸσ περισωθείη. ὅστισ γε μὴν φανερόσ ἐστι τοῦ μὲν πλεονεκτεῖν ἀεὶ ἐπιμελόμενοσ, τοῦ δὲ καλοῦ καὶ τῶν φίλων μηδὲν ἐντρεπόμενοσ, πῶσ τούτου χρή ποτε φείσασθαι;

πῶσ δὲ οὐ φυλάξασθαι, εἰδότασ αὐτοῦ τὰσ μεταβολάσ, ὡσ μὴ καὶ ἡμᾶσ ταὐτὸ δυνασθῇ ποιῆσαι; ἡμεῖσ οὖν τοῦτον ὑπάγομεν καὶ ὡσ ἐπιβουλεύοντα καὶ ὡσ προδιδόντα ἡμᾶσ τε καὶ ὑμᾶσ. ὡσ δ’ εἰκότα ποιοῦμεν, καὶ τάδ’ ἐννοήσατε. καλλίστη μὲν γὰρ δήπου δοκεῖ πολιτεία εἶναι ἡ Λακεδαιμονίων·

εἰ δὲ ἐκείνῃ ἐπιχειρήσειέ τισ τῶν ἐφόρων ἀντὶ τοῦ τοῖσ πλείοσι πείθεσθαι ψέγειν τε τὴν ἀρχὴν καὶ ἐναντιοῦσθαι τοῖσ πραττομένοισ, οὐκ ἂν οἰέσθε αὐτὸν καὶ ὑπ’ αὐτῶν τῶν ἐφόρων καὶ ὑπὸ τῆσ ἄλλησ ἁπάσησ πόλεωσ τῆσ μεγίστησ τιμωρίασ ἀξιωθῆναι; καὶ ὑμεῖσ οὖν, ἐὰν σωφρονῆτε, οὐ τούτου ἀλλ’ ὑμῶν αὐτῶν φείσεσθε, ὡσ οὗτοσ σωθεὶσ μὲν πολλοὺσ ἂν μέγα φρονεῖν ποιήσειε τῶν ἐναντία γιγνωσκόντων ὑμῖν, ἀπολόμενοσ δὲ πάντων καὶ τῶν ἐν τῇ πόλει καὶ τῶν ἔξω ὑποτέμοι ἂν τὰσ ἐλπίδασ. ὁ μὲν ταῦτ’ εἰπὼν ἐκαθέζετο·

Θηραμένησ δὲ ἀναστὰσ ἔλεξεν· Ἀλλὰ πρῶτον μὲν μνησθήσομαι, ὦ ἄνδρεσ, ὃ τελευταῖον κατ’ ἐμοῦ εἶπε. φησὶ γάρ με τοὺσ στρατηγοὺσ ἀποκτεῖναι κατηγοροῦντα. ἐγὼ δὲ οὐκ ἦρχον δήπου τοῦ κατ’ ἐκείνων λόγου, ἀλλ’ ἐκεῖνοι ἔφασαν προσταχθέν μοι ὑφ’ ἑαυτῶν οὐκ ἀνελέσθαι τοὺσ δυστυχοῦντασ ἐν τῇ περὶ Λέσβον ναυμαχίᾳ. ἐγὼ δὲ ἀπολογούμενοσ ὡσ διὰ τὸν χειμῶνα οὐδὲ πλεῖν, μὴ ὅτι ἀναιρεῖσθαι τοὺσ ἄνδρασ δυνατὸν ἦν, ἔδοξα τῇ πόλει εἰκότα λέγειν, ἐκεῖνοι δ’ ἑαυτῶν κατηγορεῖν ἐφαίνοντο. φάσκοντεσ γὰρ οἱο͂́ν τε εἶναι σῶσαι τοὺσ ἄνδρασ, προέμενοι ἀπολέσθαι αὐτοὺσ ἀποπλέοντεσ ᾤχοντο. οὐ μέντοι θαυμάζω γε τὸ Κριτίαν παρανενομηκέναι·

ὅτε γὰρ ταῦτα ἦν, οὐ παρὼν ἐτύγχανεν, ἀλλ’ ἐν Θετταλίᾳ μετὰ Προμηθέωσ δημοκρατίαν κατεσκεύαζε καὶ τοὺσ πενέστασ ὥπλιζεν ἐπὶ τοὺσ δεσπότασ. ὧν μὲν οὖν οὗτοσ ἐκεῖ ἔπραττε μηδὲν ἐνθάδε γένοιτο·

τάδε γε μέντοι ὁμολογῶ ἐγὼ τούτῳ, εἴ τισ ὑμᾶσ μὲν τῆσ ἀρχῆσ βούλεται παῦσαι, τοὺσ δ’ ἐπιβουλεύοντασ ὑμῖν ἰσχυροὺσ ποιεῖ, δίκαιον εἶναι τῆσ μεγίστησ αὐτὸν τιμωρίασ τυγχάνειν· ὅστισ μέντοι ὁ ταῦτα πράττων ἐστὶν οἶμαι ἂν ὑμᾶσ κάλλιστα κρίνειν, τά τε πεπραγμένα καὶ ἃ νῦν πράττει ἕκαστοσ ἡμῶν εἰ κατανοήσετε. οὐκοῦν μέχρι μὲν τοῦ ὑμᾶσ τε καταστῆναι εἰσ τὴν βουλείαν καὶ ἀρχὰσ ἀποδειχθῆναι καὶ τοὺσ ὁμολογουμένωσ συκοφάντασ ὑπάγεσθαι πάντεσ ταὐτὰ ἐγιγνώσκομεν·

ἐπεὶ δέ γε οὗτοι ἤρξαντο ἄνδρασ καλούσ τε κἀγαθοὺσ συλλαμβάνειν, ἐκ τούτου κἀγὼ ἠρξάμην τἀναντία τούτοισ γιγνώσκειν. ᾔδειν γὰρ ὅτι ἀποθνῄσκοντοσ μὲν Λέοντοσ τοῦ Σαλαμινίον, ἀνδρὸσ καὶ ὄντοσ καὶ δοκοῦντοσ ἱκανοῦ εἶναι, ἀδικοῦντοσ δ’ οὐδὲ ἕν, οἱ ὅμοιοι τούτῳ φοβήσοιντο, φοβούμενοι δὲ ἐναντίοι τῇδε τῇ πολιτείᾳ ἔσοιντο·

ἐγίγνωσκον δὲ ὅτι συλλαμβανομένου Νικηράτου τοῦ Νικίου, καὶ πλουσίου καὶ οὐδὲν πώποτε δημοτικὸν οὔτε αὐτοῦ οὔτε τοῦ πατρὸσ πράξαντοσ, οἱ τούτῳ ὅμοιοι δυσμενεῖσ ἡμῖν γενήσοιντο. ἀλλὰ μὴν καὶ Ἀντιφῶντοσ ὑφ’ ἡμῶν ἀπολλυμένου, ὃσ ἐν τῷ πολέμῳ δύο τριήρεισ εὖ πλεούσασ παρείχετο, ἠπιστάμην ὅτι καὶ οἱ πρόθυμοι τῇ πόλει γεγενημένοι πάντεσ ὑπόπτωσ ἡμῖν ἕξοιεν.

ἀντεῖπον δὲ καὶ ὅτε τῶν μετοίκων ἕνα ἕκαστον λαβεῖν ἔφασαν χρῆναι·

εὔδηλον γὰρ ἦν ὅτι τούτων ἀπολομένων καὶ οἱ μέτοικοι ἅπαντεσ πολέμιοι τῇ πολιτείᾳ ἔσοιντο. ἀντεῖπον δὲ καὶ ὅτε τὰ ὅπλα τοῦ πλήθουσ παρῃροῦντο, οὐ νομίζων χρῆναι ἀσθενῆ τὴν πόλιν ποιεῖν· οὐδὲ γὰρ τοὺσ Λακεδαιμονίουσ ἑώρων τούτου ἕνεκα βουλομένουσ περισῶσαι ἡμᾶσ, ὅπωσ ὀλίγοι γενόμενοι μηδὲν δυναίμεθ’ αὐτοὺσ ὠφελεῖν· ἐξῆν γὰρ αὐτοῖσ, εἰ τούτου γε δέοιντο, καὶ μηδένα λιπεῖν ὀλίγον ἔτι χρόνον τῷ λιμῷ πιέσαντασ. οὐδέ γε τὸ φρουροὺσ μισθοῦσθαι συνήρεσκέ μοι, ἐξὸν αὐτῶν τῶν πολιτῶν τοσούτουσ προσλαμβάνειν, ἑώσ ῥᾳδίωσ ἐμέλλομεν οἱ ἄρχοντεσ τῶν ἀρχομένων κρατήσειν.

ἐπεί γε μὴν πολλοὺσ ἑώρων ἐν τῇ πόλει τῇ ἀρχῇ τῇδε δυσμενεῖσ, πολλοὺσ δὲ φυγάδασ γιγνομένουσ, οὐκ αὖ ἐδόκει μοι οὔτε Θρασύβουλον οὔτε Ἄνυτον οὔτε Ἀλκιβιάδην φυγαδεύειν· ᾔδειν γὰρ ὅτι οὕτω γε τὸ ἀντίπαλον ἰσχυρὸν ἔσοιτο, εἰ τῷ μὲν πλήθει ἡγεμόνεσ ἱκανοὶ προσγενήσοιντο, τοῖσ δ’ ἡγεῖσθαι βουλομένοισ σύμμαχοι πολλοὶ φανήσοιντο. ὁ ταῦτα οὖν νουθετῶν ἐν τῷ φανερῷ πότερα εὐμενὴσ ἂν δικαίωσ ἢ προδότησ νομίζοιτο;

οὐχ οἱ ἐχθρούσ, ὦ Κριτία, κωλύοντεσ πολλοὺσ ποιεῖσθαι, οὐδ’ οἱ συμμάχουσ πλείστουσ διδάσκοντεσ κτᾶσθαι, οὗτοι τοὺσ πολεμίουσ ἰσχυροὺσ ποιοῦσιν, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον οἱ ἀδίκωσ τε χρήματα ἀφαιρούμενοι καὶ τοὺσ οὐδὲν ἀδικοῦντασ ἀποκτείνοντεσ, οὗτοί εἰσιν οἱ καὶ πολλοὺσ τοὺσ ἐναντίουσ ποιοῦντεσ καὶ προδιδόντεσ οὐ μόνον τοὺσ φίλουσ ἀλλὰ καὶ ἑαυτοὺσ δι’ αἰσχροκέρδειαν. εἰ δὲ μὴ ἄλλωσ γνωστὸν ὅτι ἀληθῆ λέγω, ὧδε ἐπισκέψασθε.

πότερον οἰέσθε Θρασύβουλον καὶ Ἄνυτον καὶ τοὺσ ἄλλουσ φυγάδασ ἃ ἐγὼ λέγω μᾶλλον ἂν ἐνθάδε βούλεσθαι γίγνεσθαι ἢ ἃ οὗτοι πράττουσιν; ἐγὼ μὲν γὰρ οἶμαι νῦν μὲν αὐτοὺσ νομίζειν συμμάχων πάντα μεστὰ εἶναι· εἰ δὲ τὸ κράτιστον τῆσ πόλεωσ προσφιλῶσ ἡμῖν εἶχε, χαλεπὸν ἂν ἡγεῖσθαι εἶναι καὶ τὸ ἐπιβαίνειν ποι τῆσ χώρασ. ἃ δ’ αὖ εἶπεν ὡσ ἐγώ εἰμι οἱο͂σ ἀεί ποτε μεταβάλλεσθαι, κατανοήσατε καὶ ταῦτα.

τὴν μὲν γὰρ ἐπὶ τῶν τετρακοσίων πολιτείαν καὶ αὐτὸσ δήπου ὁ δῆμοσ ἐψηφίσατο, διδασκόμενοσ ὡσ οἱ Λακεδαιμόνιοι πάσῃ πολιτείᾳ μᾶλλον ἂν ἢ δημοκρατίᾳ πιστεύσειαν. ἐπεὶ δέ γε ἐκεῖνοι μὲν οὐδὲν ἀνίεσαν, οἱ δὲ ἀμφὶ Ἀριστοτέλην καὶ Μελάνθιον καὶ Ἀρίσταρχον στρατηγοῦντεσ φανεροὶ ἐγένοντο ἐπὶ τῷ χώματι ἔρυμα τειχίζοντεσ, εἰσ ὃ ἐβούλοντο τοὺσ πολεμίουσ δεξάμενοι ὑφ’ αὑτοῖσ καὶ τοῖσ ἑταίροισ τὴν πόλιν ποιήσασθαι, εἰ ταῦτ’ αἰσθόμενοσ ἐγὼ διεκώλυσα, τοῦτ’ ἐστὶ προδότην εἶναι τῶν φίλων;

ἀποκαλεῖ δὲ κόθορνόν με, ὡσ ἀμφοτέροισ πειρώμενον ἁρμόττειν.

ὅστισ δὲ μηδετέροισ ἀρέσκει, τοῦτον ὢ πρὸσ τῶν θεῶν τί ποτε καὶ καλέσαι χρή; σὺ γὰρ δὴ ἐν μὲν τῇ δημοκρατίᾳ πάντωσ μισοδημότατοσ ἐνομίζου, ἐν δὲ τῇ ἀριστοκρατίᾳ πάντων μισοχρηστότατοσ γεγένησαι. ἐγὼ δ’, ὦ Κριτία, ἐκείνοισ μὲν ἀεί ποτε πολεμῶ τοῖσ οὐ πρόσθεν οἰομένοισ καλὴν ἂν δημοκρατίαν εἶναι, πρὶν ἂν καὶ οἱ δοῦλοι καὶ οἱ δι’ ἀπορίαν δραχμῆσ ἂν ἀποδόμενοι τὴν πόλιν δραχμῆσ μετέχοιεν, καὶ τοῖσδέ γ’ αὖ ἀεὶ ἐναντίοσ εἰμὶ οἳ οὐκ οἰόνται καλὴν ἂν ἐγγενέσθαι ὀλιγαρχίαν, πρὶν ἂν εἰσ τὸ ὑπ’ ὀλίγων τυραννεῖσθαι τὴν πόλιν καταστήσειαν.

τὸ μέντοι σὺν τοῖσ δυναμένοισ καὶ μεθ’ ἵππων καὶ μετ’ ἀσπίδων ὠφελεῖν διὰ τούτων τὴν πολιτείαν πρόσθεν ἄριστον ἡγούμην εἶναι καὶ νῦν οὐ μεταβάλλομαι. εἰ δ’ ἔχεισ εἰπεῖν, ὦ Κριτία, ὅπου ἐγὼ σὺν τοῖσ δημοτικοῖσ ἢ τυραννικοῖσ τοὺσ καλούσ τε κἀγαθοὺσ ἀποστερεῖν πολιτείασ ἐπεχείρησα, λέγε·

ἐὰν γὰρ ἐλεγχθῶ ἢ νῦν ταῦτα πράττων ἢ πρότερον πώποτε πεποιηκώσ, ὁμολογῶ τὰ πάντων ἔσχατα παθὼν ἂν δικαίωσ ἀποθνῄσκειν. ὡσ δ’ εἰπὼν ταῦτα ἐπαύσατο, καὶ ἡ βουλὴ δήλη ἐγένετο εὐμενῶσ ἐπιθορυβήσασα, γνοὺσ ὁ Κριτίασ ὅτι εἰ ἐπιτρέψοι τῇ βουλῇ διαψηφίζεσθαι περὶ αὐτοῦ, ἀναφεύξοιτο, καὶ τοῦτο οὐ βιωτὸν ἡγησάμενοσ, προσελθὼν καὶ διαλεχθείσ τι τοῖσ τριάκοντα ἐξῆλθε, καὶ ἐπιστῆναι ἐκέλευσε τοὺσ τὰ ἐγχειρίδια ἔχοντασ φανερῶσ τῇ βουλῇ ἐπὶ τοῖσ δρυφάκτοισ.

πάλιν δὲ εἰσελθὼν εἶπεν·

Ἐγώ, ὦ βουλή, νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι οἱού δεῖ, ὃσ ἂν ὁρῶν τοὺσ φίλουσ ἐξαπατωμένουσ μὴ ἐπιτρέπῃ. καὶ ἐγὼ οὖν τοῦτο ποιήσω. καὶ γὰρ οἵδε οἱ ἐφεστηκότεσ οὔ φασιν ἡμῖν ἐπιτρέψειν, εἰ ἀνήσομεν ἄνδρα τὸν φανερῶσ τὴν ὀλιγαρχίαν λυμαινόμενον. ἔστι δὲ ἐν τοῖσ καινοῖσ νόμοισ τῶν μὲν ἐν τοῖσ τρισχιλίοισ ὄντων μηδένα ἀποθνῄσκειν ἄνευ τῆσ ὑμετέρασ ψήφου, τῶν δ’ ἔξω τοῦ καταλόγου κυρίουσ εἶναι τοὺσ τριάκοντα θανατοῦν. ἐγὼ οὖν, ἔφη, Θηραμένην τουτονὶ ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου, συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν. καὶ τοῦτον, ἔφη, ἡμεῖσ θανατοῦμεν. ἀκούσασ ταῦτα ὁ Θηραμένησ ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἑστίαν καὶ εἶπεν·

Ἐγὼ δ’, ἔφη, ὦ ἄνδρεσ, ἱκετεύω τὰ πάντων ἐννομώτατα, μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν μήτε ἐμὲ μήτε ὑμῶν ὃν ἂν βούληται, ἀλλ’ ὅνπερ νόμον οὗτοι ἔγραψαν περὶ τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ, κατὰ τοῦτον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι. καὶ τοῦτο μέν, ἔφη, μὰ τοὺσ θεοὺσ οὐκ ἀγνοῶ, ὅτι οὐδέν μοι ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμόσ, ἀλλὰ βούλομαι καὶ τοῦτο ἐπιδεῖξαι, ὅτι οὗτοι οὐ μόνον εἰσὶ περὶ ἀνθρώπουσ ἀδικώτατοι, ἀλλὰ καὶ περὶ θεοὺσ ἀσεβέστατοι.

ὑμῶν μέντοι, ἔφη, ὦ ἄνδρεσ καλοὶ κἀγαθοί, θαυμάζω, εἰ μὴ βοηθήσετε ὑμῖν αὐτοῖσ, καὶ ταῦτα γιγνώσκοντεσ ὅτι οὐδὲν τὸ ἐμὸν ὄνομα εὐεξαλειπτότερον ἢ τὸ ὑμῶν ἑκάστου. ἐκ δὲ τούτου ἐκέλευσε μὲν ὁ τῶν τριάκοντα κῆρυξ τοὺσ ἕνδεκα ἐπὶ τὸν Θηραμένην·

ἐκεῖνοι δὲ εἰσελθόντεσ σὺν τοῖσ ὑπηρέταισ, ἡγουμένου αὐτῶν Σατύρου τοῦ θρασυτάτου τε καὶ ἀναιδεστάτου, εἶπε μὲν ὁ Κριτίασ· Παραδίδομεν ὑμῖν, ἔφη, Θηραμένην τουτονὶ κατακεκριμένον κατὰ τὸν νόμον· ὑμεῖσ δὲ λαβόντεσ καὶ ἀπαγαγόντεσ οἱ ἕνδεκα οὗ δεῖ τὰ ἐκ τούτων πράττετε.

ὡσ δὲ ταῦτα εἶπεν, εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ὁ Σάτυροσ, εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται. ὁ δὲ Θηραμένησ ὥσπερ εἰκὸσ καὶ θεοὺσ ἐπεκαλεῖτο καὶ ἀνθρώπουσ καθορᾶν τὰ γιγνόμενα. ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν, ὁρῶσα καὶ τοὺσ ἐπὶ τοῖσ δρυφάκτοισ ὁμοίουσ Σατύρῳ καὶ τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου πλῆρεσ τῶν φρουρῶν, καὶ οὐκ ἀγνοοῦντεσ ὅτι ἐγχειρίδια ἔχοντεσ παρῆσαν. οἱ δ’ ἀπήγαγον τὸν ἄνδρα διὰ τῆσ ἀγορᾶσ μάλα μεγάλῃ τῇ φωνῇ δηλοῦντα οἱᾶ ἔπασχε.

λέγεται δ’ ἓν ῥῆμα καὶ τοῦτο αὐτοῦ. ὡσ εἶπεν ὁ Σάτυροσ ὅτι οἰμώξοιτο, εἰ μὴ σιωπήσειεν, ἐπήρετο· Ἂν δὲ σιωπῶ, οὐκ ἄρ’, ἔφη, οἰμώξομαι; καὶ ἐπεί γε ἀποθνῄσκειν ἀναγκαζόμενοσ τὸ κώνειον ἔπιε, τὸ λειπόμενον ἔφασαν ἀποκοτταβίσαντα εἰπεῖν αὐτόν· Κριτίᾳ τοῦτ’ ἔστω τῷ καλῷ. καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ, ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογα, ἐκεῖνο δὲ κρίνω τοῦ ἀνδρὸσ ἀγαστόν, τὸ τοῦ θανάτου παρεστηκότοσ μήτε τὸ φρόνιμον μήτε τὸ παιγνιῶδεσ ἀπολιπεῖν ἐκ τῆσ ψυχῆσ.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Xenophon, Hellenica, Ἑλληνικῶν Β, chapter 3

(크세노폰, Hellenica, Ἑλληνικῶν Β, chapter 3)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION