헬라어 문장 검색 - ΧενοπήΞψροπαέ3́1́

(크세노폰, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Γ, chapter 1)

ὁ μὲν δὴ Κῦροσ ἐν τούτοισ ἦν· ὁ δὲ Ἀρμένιοσ ὡσ ἤκουσε τοῦ ἀγγέλου τὰ παρὰ Κύρου, ἐξεπλάγη, ἐννοήσασ ὅτι ἀδικοίη καὶ τὸν δασμὸν λείπων καὶ τὸ στράτευμα οὐ πέμπων, καὶ τὸ μέγιστον, ἐφοβεῖτο, ὅτι ὀφθήσεσθαι ἔμελλε τὰ βασίλεια οἰκοδομεῖν ἀρχόμενοσ ὡσ ἂν ἱκανὰ ἀπομάχεσθαι εἰή. διὰ ταῦτα δὴ πάντα ὀκνῶν ἅμα μὲν διέπεμπεν ἁθροίζων τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν, ἅμα δ’ ἔπεμπεν εἰσ τὰ ὄρη τὸν νεώτερον υἱὸν Σάβαριν καὶ τὰσ γυναῖκασ, τήν τε ἑαυτοῦ καὶ τὴν τοῦ υἱοῦ, καὶ τὰσ θυγατέρασ·

καὶ κόσμον δὲ καὶ κατασκευὴν τὴν πλείστου ἀξίαν συναπέπεμπε προπομποὺσ δοὺσ αὐτοῖσ. αὐτὸσ δὲ ἅμα μὲν κατασκεψομένουσ ἔπεμπε τί πράττοι Κῦροσ, ἅμα δὲ συνέταττε τοὺσ παραγιγνομένουσ τῶν Ἀρμενίων· καὶ ταχὺ παρῆσαν ἄλλοι λέγοντεσ ὅτι καὶ δὴ αὐτὸσ ὁμοῦ. ἐνταῦθα δὴ οὐκέτι ἔτλη εἰσ χεῖρασ ἐλθεῖν, ἀλλ’ ὑπεχώρει.

ὡσ δὲ τοῦτ’ εἶδον ποιήσαντα αὐτὸν οἱ Ἀρμένιοι, διεδίδρασκον ἤδη ἕκαστοσ ἐπὶ τὰ ἑαυτοῦ, βουλόμενοι τὰ ὄντα ἐκποδὼν ποιεῖσθαι. ὁ δὲ Κῦροσ ὡσ ἑώρα διαθεόντων καὶ ἐλαυνόντων τὸ πεδίον μεστόν, ὑποπέμπων ἔλεγεν ὅτι οὐδενὶ πολέμιοσ εἰή τῶν μενόντων. εἰ δέ τινα φεύγοντα λήψοιτο, προηγόρευεν ὅτι ὡσ πολεμίῳ χρήσοιτο. οὕτω δὴ οἱ μὲν πολλοὶ κατέμενον, ἦσαν δ’ οἳ ὑπεχώρουν σὺν τῷ βασιλεῖ. ἐπεὶ δ’ οἱ σὺν ταῖσ γυναιξὶ προϊόντεσ ἐνέπεσον εἰσ τοὺσ ἐν τῷ ὄρει, κραυγήν τε εὐθὺσ ἐποίουν καὶ φεύγοντεσ ἡλίσκοντο πολλοὶ γε αὐτῶν.

τέλοσ δὲ καὶ ὁ παῖσ καὶ αἱ γυναῖκεσ καὶ αἱ θυγατέρεσ ἑάλωσαν, καὶ χρήματα ὅσα σὺν αὐτοῖσ ἀγόμενα ἔτυχεν. ὁ δὲ βασιλεὺσ αὐτόσ, ὡσ ᾔσθετο τὰ γιγνόμενα, ἀπορῶν ποῖ τράποιτο ἐπὶ λόφον τινὰ καταφεύγει. ὁ δ’ αὖ Κῦροσ ταῦτα ἰδὼν περιίσταται τὸν λόφον τῷ παρόντι στρατεύματι, καὶ πρὸσ Χρυσάνταν πέμψασ ἐκέλευε φυλακὴν τοῦ ὄρουσ καταλιπόντα ἥκειν.

τὸ μὲν δὴ στράτευμα ἡθροίζετο τῷ Κύρῳ· ὁ δὲ πέμψασ πρὸσ τὸν Ἀρμένιον κήρυκα ἤρετο ὧδε· εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Ἀρμένιε, πότερα βούλει αὐτοῦ μένων τῷ λιμῷ καὶ τῷ δίψει μάχεσθαι ἢ εἰσ τὸ ἰσόπεδον καταβὰσ ἡμῖν διαμάχεσθαι; ἀπεκρίνατο ὁ Ἀρμένιοσ ὅτι οὐδετέροισ βούλοιτο μάχεσθαι. πάλιν ὁ Κῦροσ πέμψασ ἠρώτα τί οὖν κάθησαι ἐνταῦθα καὶ οὐ καταβαίνεισ;

ἀπορῶν, ἔφη, ὅ τι χρὴ ποιεῖν. ἀλλ’ οὐδέν, ἔφη ὁ Κῦροσ, ἀπορεῖν σε δεῖ· ἔξεστι γάρ σοι ἐπὶ δίκην καταβαίνειν. τίσ δ’, ἔφη, ἔσται ὁ δικάζων; Δῆλον ὅτι ᾧ ὁ θεὸσ ἔδωκε καὶ ἄνευ δίκησ χρῆσθαί σοι ὅ τι βούλοιτο. ἐνταῦθα δὴ ὁ Ἀρμένιοσ γιγνώσκων τὴν ἀνάγκην καταβαίνει· καὶ ὁ Κῦροσ λαβὼν εἰσ τὸ μέσον κἀκεῖνον καὶ τὰ ἄλλα πάντα περιεστρατοπεδεύσατο, ὁμοῦ ἤδη πᾶσαν ἔχων τὴν δύναμιν. ἐν τούτῳ δὲ τῷ χρόνῳ ὁ πρεσβύτεροσ παῖσ τοῦ Ἀρμενίου Τιγράνησ ἐξ ἀποδημίασ τινὸσ προσῄει, ὃσ καὶ σύνθηρόσ ποτε ἐγένετο τῷ Κύρῳ·

καὶ ὡσ ἤκουσε τὰ γεγενημένα, εὐθὺσ πορεύεται ὥσπερ εἶχε πρὸσ τὸν Κῦρον. ὡσ δ’ εἶδε πατέρα τε καὶ μητέρα καὶ ἀδελφοὺσ καὶ τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα αἰχμαλώτουσ γεγενημένουσ, ἐδάκρυσεν, ὥσπερ εἰκόσ. ὁ δὲ Κῦροσ ἰδὼν αὐτὸν ἄλλο μὲν οὐδὲν ἐφιλοφρονήσατο αὐτῷ, εἶπε δ’ ὅτι εἰσ καιρὸν ἥκεισ, ἔφη, ὅπωσ τῆσ δίκησ ἀκούσῃσ παρὼν τῆσ ἀμφὶ τοῦ πατρόσ.

καὶ εὐθὺσ συνεκάλει τοὺσ ἡγεμόνασ τούσ τε τῶν Περσῶν καὶ τοὺσ τῶν Μήδων· προσεκάλει δὲ καὶ εἴ τισ Ἀρμενίων τῶν ἐντίμων παρῆν. καὶ τὰσ γυναῖκασ ἐν ταῖσ ἁρμαμάξαισ παρούσασ οὐκ ἀπήλασεν, ἀλλ’ εἰά ἀκούειν. ὁπότε δὲ καλῶσ εἶχεν, ἤρχετο τοῦ λόγου·

ὦ Ἀρμένιε, ἔφη, πρῶτον μέν σοι συμβουλεύω ἐν τῇ δίκῃ τἀληθῆ λέγειν, ἵνα σοι ἕν γε ἀπῇ τὸ εὐμισητότατον· τὸ γὰρ ψευδόμενον φαίνεσθαι εὖ ἴσθι ὅτι καὶ τοῦ συγγνώμησ τινὸσ τυγχάνειν ἐμποδὼν μάλιστα ἀνθρώποισ γίγνεται· ἔπειτα δ’, ἔφη, συνίσασι μέν σοι καὶ οἱ παῖδεσ καὶ αἱ γυναῖκεσ αὗται πάντα ὅσα ἔπραξασ, καὶ Ἀρμενίων οἱ παρόντεσ· ἢν δὲ αἰσθάνωνταί σε ἄλλα ἢ τὰ γενόμενα λέγοντα, νομιοῦσί σε καὶ αὐτὸν καταδικάζειν σεαυτοῦ πάντα τὰ ἔσχατα παθεῖν, ἢν ἐγὼ τἀληθῆ πύθωμαι. ἀλλ’ ἐρώτα, ἔφη, ὦ Κῦρε, ὅ τι βούλει, ὡσ τἀληθῆ ἐροῦντοσ. τούτου ἕνεκα καὶ γενέσθω ὅ τι βούλεται. λέγε δή μοι, ἔφη, ἐπολέμησάσ ποτε Ἀστυάγει τῷ τῆσ ἐμῆσ μητρὸσ πατρὶ καὶ τοῖσ ἄλλοισ Μήδοισ;

ἔγωγ’, ἔφη. κρατηθεὶσ δ’ ὑπ’ αὐτοῦ συνωμολόγησασ δασμὸν οἴσειν καὶ συστρατεύσεσθαι ὅποι ἐπαγγέλλοι, καὶ ἐρύματα μὴ ἕξειν; ἦν ταῦτα. νῦν οὖν διὰ τί οὔτε τὸν δασμὸν ἀπῆγεσ οὔτε τὸ στράτευμα ἔπεμπεσ, ἐτείχιζέσ τε τὰ ἐρύματα; ἐλευθερίασ ἐπεθύμουν· καλὸν γάρ μοι ἐδόκει εἶναι καὶ αὐτὸν ἐλεύθερον εἶναι καὶ παισὶν ἐλευθερίαν καταλιπεῖν. καὶ γάρ ἐστιν, ἔφη ὁ Κῦροσ, καλὸν μάχεσθαι, ὅπωσ μήποτέ τισ δοῦλοσ μέλλοι γενήσεσθαι·

ἢν δὲ δὴ ἢ πολέμῳ κρατηθεὶσ ἢ καὶ ἄλλον τινὰ τρόπον δουλωθεὶσ ἐπιχειρῶν τισ φαίνηται τοὺσ δεσπότασ ἀποστερεῖν ἑαυτοῦ, τοῦτον σὺ πρῶτοσ πότερον ὡσ ἀγαθὸν ἄνδρα καὶ καλὰ πράττοντα τιμᾷσ ἢ ὡσ ἀδικοῦντα, ἢν λάβῃσ, κολάζεισ; κολάζω, ἔφη· οὐ γὰρ ἐᾷσ σὺ ψεύδεσθαι. λέγε δὴ σαφῶσ, ἔφη ὁ Κῦροσ, καθ’ ἓν ἕκαστον·

ἢν ἄρχων τισ τύχῃ σοι καὶ ἁμάρτῃ, πότερον ἐᾷσ ἄρχειν ἢ ἄλλον καθίστησ ἀντ’ αὐτοῦ; ἄλλον καθίστημι. τί δέ, ἢν χρήματα πολλὰ ἔχῃ, ἐᾷσ πλουτεῖν ἢ πένητα ποιεῖσ; ἀφαιροῦμαι, ἔφη, ἃ ἂν ἔχων τυγχάνῃ. ἢν δὲ καὶ πρὸσ πολεμίουσ γιγνώσκῃσ αὐτὸν ἀφιστάμενον, τί ποιεῖσ; κατακαίνω, ἔφη· τί γὰρ δεῖ ἐλεγχθέντα ὅτι ψεύδομαι ἀποθανεῖν μᾶλλον ἢ τἀληθῆ λέγοντα; ἔνθα δὴ ὁ μὲν παῖσ αὐτοῦ ὡσ ἤκουσε ταῦτα, περιεσπάσατο τὴν τιάραν καὶ τοὺσ πέπλουσ κατερρήξατο, αἱ δὲ γυναῖκεσ ἀναβοήσασαι ἐδρύπτοντο, ὡσ οἰχομένου τοῦ πατρὸσ καὶ ἀπολωλότων σφῶν ἤδη.

καὶ ὁ Κῦροσ σιωπῆσαι κελεύσασ εἶπεν· εἰε͂ν· τὰ μὲν δὴ σὰ δίκαια ταῦτα, ὦ Ἀρμένιε· ἡμῖν δὲ τί συμβουλεύεισ ἐκ τούτων ποιεῖν; ὁ μὲν δὴ Ἀρμένιοσ ἐσιώπα ἀπορῶν πότερα συμβουλεύοι τῷ Κύρῳ κατακαίνειν αὑτὸν ἢ τἀναντία διδάσκοι ὧν αὐτὸσ ἔφη ποιεῖν. ὁ δὲ παῖσ αὐτοῦ Τιγράνησ ἐπήρετο τὸν Κῦρον·

εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Κῦρε, ἐπεὶ ὁ πατὴρ ἀποροῦντι ἐοίκεν, ἦ συμβουλεύσω περὶ αὐτοῦ ἃ οἶμαί σοι βέλτιστα εἶναι; καὶ ὁ Κῦροσ, ᾐσθημένοσ, ὅτε συνεθήρα αὐτῷ ὁ Τιγράνησ, σοφιστήν τινα αὐτῷ συνόντα καὶ θαυμαζόμενον ὑπὸ τοῦ Τιγράνου, πάνυ ἐπεθύμει αὐτοῦ ἀκοῦσαι ὅ τι ποτ’ ἐροίη· καὶ προθύμωσ ἐκέλευσε λέγειν ὅ τι γιγνώσκοι. ἐγὼ τοίνυν, ἔφη ὁ Τιγράνησ, εἰ μὲν ἄγασαι τοῦ πατρὸσ ἢ ὅσα βεβούλευται ἢ ὅσα πέπραχε, πάνυ σοι συμβουλεύω τοῦτον μιμεῖσθαι·

εἰ μέντοι σοι δοκεῖ πάντα ἡμαρτηκέναι, συμβουλεύω τοῦτον μὴ μιμεῖσθαι. οὐκοῦν, ἔφη ὁ Κῦροσ, τὰ δίκαια ποιῶν ἥκιστ’ ἂν τὸν ἁμαρτάνοντα μιμοίμην. ἔστιν, ἔφη, ταῦτα. κολαστέον ἄρ’ ἂν εἰή κατά γε τὸν σὸν λόγον τὸν πατέρα, εἴπερ τὸν ἀδικοῦντα δίκαιον κολάζειν. πότερα δ’ ἡγῇ, ὦ Κῦρε, ἄμεινον εἶναι σὺν τῷ σῷ ἀγαθῷ τὰσ τιμωρίασ ποιεῖσθαι ἢ σὺν τῇ σῇ ζημίᾳ; ἐμαυτὸν ἄρα, ἔφη, οὕτω γ’ ἂν τιμωροίμην. ἀλλὰ μέντοι, ἔφη ὁ Τιγράνησ, μεγάλα γ’ ἂν ζημιοῖο, εἰ τοὺσ σεαυτοῦ κατακαίνοισ τότε ὁπότε σοι πλείστου ἄξιοι εἰε͂ν κεκτῆσθαι.

πῶσ δ’ ἄν, ἔφη ὁ Κῦροσ, τότε πλείστου ἄξιοι γίγνοιντο ἅνθρωποι ὁπότε ἀδικοῦντεσ ἁλίσκοιντο; εἰ τότε, οἶμαι, σώφρονεσ γίγνοιντο. δοκεῖ γάρ μοι, ὦ Κῦρε, οὕτωσ ἔχειν, ἄνευ μὲν σωφροσύνησ οὐδ’ ἄλλησ ἀρετῆσ οὐδὲν ὄφελοσ εἶναι· τί γὰρ ἄν, ἔφη, χρήσαιτ’ ἄν τισ ἰσχυρῷ ἢ ἀνδρείῳ μὴ σώφρονι, ἢ ἱππικῷ, τί δὲ πλουσίῳ, τί δὲ δυνάστῃ ἐν πόλει; σὺν δὲ σωφροσύνῃ καὶ φίλοσ πᾶσ χρήσιμοσ καὶ θεράπων πᾶσ ἀγαθόσ. τοῦτ’ οὖν, ἔφη, λέγεισ ὡσ καὶ ὁ σὸσ πατὴρ ἐν τῇδε τῇ μιᾷ ἡμέρᾳ ἐξ ἄφρονοσ σώφρων γεγένηται;

πάνυ μὲν οὖν, ἔφη. πάθημα ἄρα τῆσ ψυχῆσ σὺ λέγεισ εἶναι τὴν σωφροσύνην, ὥσπερ λύπην, οὐ μάθημα· οὐ γὰρ ἂν δήπου, εἴγε φρόνιμον δεῖ γενέσθαι τὸν μέλλοντα σώφρονα ἔσεσθαι, παραχρῆμα ἐξ ἄφρονοσ σώφρων ἄν τισ γένοιτο. τί δ’, ἔφη, ὦ Κῦρε, οὔπω ᾔσθου καὶ ἕνα ἄνδρα δι’ ἀφροσύνην μὲν ἐπιχειροῦντα κρείττονι ἑαυτοῦ μάχεσθαι, ἐπειδὰν δὲ ἡττηθῇ, εὐθὺσ πεπαυμένον τῆσ πρὸσ τοῦτον ἀφροσύνησ;

πάλιν δ’, ἔφη, οὔπω ἑώρακασ πόλιν ἀντιταττομένην πρὸσ πόλιν ἑτέραν, ἧσ ἐπειδὰν ἡττηθῇ παραχρῆμα ταύτῃ ἀντὶ τοῦ μάχεσθαι πείθεσθαι ἐθέλει; ποίαν δ’, ἔφη ὁ Κῦροσ, καὶ σὺ τοῦ πατρὸσ ἧτταν λέγων οὕτωσ ἰσχυρίζει σεσωφρονίσθαι αὐτόν;

ἡῖ νὴ Δί’, ἔφη, σύνοιδεν ἑαυτῷ ἐλευθερίασ μὲν ἐπιθυμήσασ, δοῦλοσ δ’ ὡσ οὐδεπώποτε γενόμενοσ, ἃ δὲ ᾠήθη χρῆναι λαθεῖν ἢ φθάσαι ἢ ἀποβιάσασθαι, οὐδὲν τούτων ἱκανὸσ γενόμενοσ διαπράξασθαι. σὲ δὲ οἶδεν, ἃ μὲν ἐβουλήθησ ἐξαπατῆσαι αὐτόν, οὕτωσ ἐξαπατήσαντα ὥσπερ ἄν τισ τυφλοὺσ καὶ κωφοὺσ καὶ μηδ’ ὁτιοῦν φρονοῦντασ ἐξαπατήσειεν· ἃ δὲ ᾠήθησ λαθεῖν χρῆναι, οὕτω σὲ οἶδε λαθόντα ὥστε ἃ ἐνόμιζεν ἑαυτῷ ἐχυρὰ χωρία ἀποκεῖσθαι, σὺ εἰρκτὰσ ταῦτα ἔλαθεσ προκατασκευάσασ· τάχει δὲ τοσοῦτον περιεγένου αὐτοῦ ὥστε πρόσωθεν ἔφθασασ ἐλθὼν σὺν πολλῷ στόλῳ πρὶν τοῦτον τὴν παρ’ ἑαυτῷ δύναμιν ἁθροίσασθαι. ἔπειτα δοκεῖ σοι, ἔφη ὁ Κῦροσ, καὶ ἡ τοιαύτη ἧττα σωφρονίζειν ἱκανὴ εἶναι ἀνθρώπουσ, τὸ γνῶναι ἄλλουσ ἑαυτῶν βελτίονασ ὄντασ;

πολύ γε μᾶλλον, ἔφη ὁ Τιγράνησ, ἢ ὅταν μάχῃ τισ ἡττηθῇ. ὁ μὲν γὰρ ἰσχύι κρατηθεὶσ ἔστιν ὅτε ᾠήθη σωμασκήσασ ἀναμαχεῖσθαι· καὶ πόλεισ γε ἁλοῦσαι συμμάχουσ προσλαβοῦσαι οἰόνται ἀναμαχέσασθαι ἄν· οὓσ δ’ ἂν βελτίουσ τινὲσ ἑαυτῶν ἡγήσωνται, τούτοισ πολλάκισ καὶ ἄνευ ἀνάγκησ ἐθέλουσι πείθεσθαι. σύ, ἔφη, ἐοίκασ οὐκ οἰέσθαι τοὺσ ὑβριστὰσ γιγνώσκειν τοὺσ ἑαυτῶν σωφρονεστέρουσ, οὐδὲ τοὺσ κλέπτασ τοὺσ μὴ κλέπτοντασ, οὐδὲ τοὺσ ψευδομένουσ τοὺσ τἀληθῆ λέγοντασ, οὐδὲ τοὺσ ἀδικοῦντασ τοὺσ τὰ δίκαια ποιοῦντασ·

οὐκ οἶσθα, ἔφη, ὅτι καὶ νῦν ὁ σὸσ πατὴρ ἐψεύσατο καὶ οὐκέτ’ ἠμπέδου τὰσ πρὸσ ἡμᾶσ συνθήκασ, εἰδὼσ ὅτι ἡμεῖσ οὐδ’ ὁτιοῦν ὧν Ἀστυάγησ συνέθετο παραβαίνομεν; ἀλλ’ οὐδ’ ἐγὼ τοῦτο λέγω ὡσ τὸ γνῶναι μόνον τοὺσ βελτίονασ σωφρονίζει ἄνευ τοῦ δίκην διδόναι ὑπὸ τῶν βελτιόνων, ὥσπερ ὁ ἐμὸσ πατὴρ νῦν δίδωσιν.

ἀλλ’, ἔφη ὁ Κῦροσ, ὅ γε σὸσ πατὴρ πέπονθε μὲν οὐδ’ ὁτιοῦν πω κακόν· φοβεῖταί γε μέντοι εὖ οἶδ’ ὅτι μὴ πάντα τὰ ἔσχατα πάθῃ. οἰεί οὖν τι, ἔφη ὁ Τιγράνησ, μᾶλλον καταδουλοῦσθαι ἀνθρώπουσ τοῦ ἰσχυροῦ φόβου;

οὐκ οἶσθ’ ὅτι οἱ μὲν τῷ ἰσχυροτάτῳ κολάσματι νομιζομένῳ σιδήρῳ παιόμενοι ὅμωσ ἐθέλουσι καὶ πάλιν μάχεσθαι τοῖσ αὐτοῖσ; οὓσ δ’ ἂν σφόδρα φοβηθῶσιν ἄνθρωποι, τούτοισ οὐδὲ παραμυθουμένοισ ἔτι ἀντιβλέπειν δύνανται; λέγεισ σύ, ἔφη, ὡσ ὁ φόβοσ τοῦ ἔργῳ κακοῦσθαι μᾶλλον κολάζει τοὺσ ἀνθρώπουσ. καὶ σύ γε, ἔφη, οἶσθα ὅτι ἀληθῆ λέγω·

ἐπίστασαι γὰρ ὅτι οἱ μὲν φοβούμενοι μὴ φύγωσι πατρίδα καὶ οἱ μέλλοντεσ μάχεσθαι δεδιότεσ μὴ ἡττηθῶσιν ἀθύμωσ διάγουσι, καὶ οἱ πλέοντεσ μὴ ναυαγήσωσι, καὶ οἱ δουλείαν καὶ δεσμὸν φοβούμενοι, οὗτοι μὲν οὔτε σίτου οὔθ’ ὕπνου δύνανται λαγχάνειν διὰ τὸν φόβον· οἱ δὲ ἤδη μὲν φυγάδεσ, ἤδη δ’ ἡττημένοι, ἤδη δὲ δουλεύοντεσ, ἔστιν ὅτε δύνανται καὶ μᾶλλον τῶν εὐδαιμόνων ἐσθίειν τε καὶ καθεύδειν. ἔτι δὲ φανερώτερον καὶ ἐν τοῖσδε οἱο͂ν φόρημα ὁ φόβοσ·

ἔνιοι γὰρ φοβούμενοι μὴ ληφθέντεσ ἀποθάνωσι προαποθνῄσκουσιν ὑπὸ τοῦ φόβου, οἱ μὲν ῥιπτοῦντεσ ἑαυτούσ, οἱ δ’ ἀπαγχόμενοι, οἱ δ’ ἀποσφαττόμενοι· οὕτω πάντων τῶν δεινῶν ὁ φόβοσ μάλιστα καταπλήττει τὰσ ψυχάσ. τὸν δ’ ἐμὸν πατέρα, ἔφη, νῦν πῶσ δοκεῖσ διακεῖσθαι τὴν ψυχήν, ὃσ οὐ μόνον περὶ ἑαυτοῦ, ἀλλὰ καὶ περὶ ἐμοῦ καὶ περὶ γυναικὸσ καὶ περὶ πάντων τῶν τέκνων δουλείασ φοβεῖται; καὶ ὁ Κῦροσ εἶπεν· ἀλλὰ νῦν μὲν ἔμοιγε οὐδὲν ἄπιστον τοῦτον οὕτω διακεῖσθαι·

δοκεῖ μέντοι μοι τοῦ αὐτοῦ ἀνδρὸσ εἶναι καὶ εὐτυχοῦντα ἐξυβρίσαι καὶ πταίσαντα ταχὺ πτῆξαι, καὶ ἀνεθέντα γε πάλιν αὖ μέγα φρονῆσαι καὶ πάλιν αὖ πράγματα παρασχεῖν. ἀλλὰ ναὶ μὰ Δί’, ἔφη, ὦ Κῦρε, ἔχει μὲν προφάσεισ τὰ ἡμέτερα ἁμαρτήματα ὥστ’ ἀπιστεῖν ἡμῖν·

ἔξεστι δέ σοι καὶ φρούρια ἐντειχίζειν καὶ τὰ ἐχυρὰ κατέχειν καὶ ἄλλο ὅ τι ἂν βούλῃ πιστὸν λαμβάνειν. καὶ μέντοι, ἔφη, ἡμᾶσ μὲν ἕξεισ οὐδέν τι τούτοισ μέγα λυπουμένουσ· μεμνησόμεθα γὰρ ὅτι ἡμεῖσ αὐτῶν αἴτιοί ἐσμεν· εἰ δέ τινι τῶν ἀναμαρτήτων παραδοὺσ τὴν ἀρχὴν ἀπιστῶν αὐτοῖσ φανεῖ, ὁρ́α μὴ ἅμα τε εὖ ποιήσεισ καὶ ἅμα οὐ φίλον νομιοῦσί σε· εἰ δ’ αὖ φυλαττόμενοσ τὸ ἀπεχθάνεσθαι μὴ ἐπιθήσεισ αὐτοῖσ ζυγὰ τοῦ μὴ ὑβρίσαι, ὁρ́α μὴ ἐκείνουσ αὖ δεήσει σε σωφρονίζειν ἔτι μᾶλλον ἢ ἡμᾶσ νῦν ἐδέησεν. ἀλλὰ ναὶ μὰ τοὺσ θεούσ, ἔφη, τοιούτοισ μὲν ἔγωγε ὑπηρέταισ, οὓσ εἰδείην ἀνάγκῃ ὑπηρετοῦντασ, ἀηδῶσ ἄν μοι δοκῶ χρῆσθαι·

οὓσ δὲ γιγνώσκειν δοκοίην ὅτι εὐνοίᾳ καὶ φιλίᾳ τῇ ἐμῇ τὸ δέον συλλαμβάνοιεν, τούτουσ ἄν μοι δοκῶ καὶ ἁμαρτάνοντασ ῥᾷον φέρειν ἢ τοὺσ μισοῦντασ μέν, ἔκπλεω δὲ πάντα ἀνάγκῃ διαπονουμένουσ. καὶ ὁ Τιγράνησ εἶπε πρὸσ ταῦτα· φιλίαν δὲ παρὰ τίνων ἄν ποτε λάβοισ τοσαύτην ὅσην σοι παρ’ ἡμῶν ἔξεστι κτήσασθαι νῦν; παρ’ ἐκείνων οἶμαι, ἔφη, παρὰ τῶν μηδέποτε πολεμίων γεγενημένων, εἰ ἐθέλοιμι εὐεργετεῖν αὐτοὺσ ὥσπερ σὺ νῦν με κελεύεισ εὐεργετεῖν ὑμᾶσ. ἦ καὶ δύναιο ἄν, ἔφη, ὦ Κῦρε, ἐν τῷ παρόντι νῦν εὑρεῖν ὅτῳ ἂν χαρίσαιο ὅσαπερ τῷ ἐμῷ πατρί;

αὐτίκα, ἔφη, ἤν τινα ἐᾷσ ζῆν τῶν σε μηδὲν ἠδικηκότων, τίνα σοι τούτου χάριν οἰεί αὐτὸν εἴσεσθαι; τί δ’, ἢν αὐτοῦ τέκνα καὶ γυναῖκα μὴ ἀφαιρῇ, τίσ σε τούτου ἕνεκα φιλήσει μᾶλλον ἢ ὁ νομίζων προσήκειν αὑτῷ ἀφαιρεθῆναι; τὴν δ’ Ἀρμενίων βασιλείαν εἰ μὴ ἕξει, οἶσθά τινα, ἔφη, λυπούμενον μᾶλλον ἢ ἡμᾶσ; οὐκοῦν καὶ τοῦτ’, ἔφη, δῆλον ὅτι ὁ μάλιστα λυπούμενοσ εἰ μὴ βασιλεὺσ εἰή οὗτοσ καὶ λαβὼν τὴν ἀρχὴν μεγίστην ἄν σοι χάριν εἰδείη. εἰ δέ τί σοι, ἔφη, μέλει καὶ τοῦ ὡσ ἥκιστα τεταραγμένα τάδε καταλιπεῖν, ὅταν ἀπίῃσ, σκόπει, ἔφη, πότερον ἂν οἰεί ἠρεμεστέρωσ ἔχειν τὰ ἐνθάδε καινῆσ γενομένησ ἀρχῆσ ἢ τῆσ εἰωθυίασ καταμενούσησ·

εἰ δέ τί σοι μέλει καὶ τοῦ ὡσ πλείστην στρατιὰν ἐξάγειν, τίν’ ἂν οἰεί μᾶλλον ἐξετάσαι ταύτην ὀρθῶσ τοῦ πολλάκισ αὐτῇ κεχρημένου; εἰ δὲ καὶ χρημάτων δεήσει, τίν’ ἂν ταῦτα νομίζεισ κρεῖττον ἐκπορίσαι τοῦ καὶ εἰδότοσ καὶ ἔχοντοσ πάντα τὰ ὄντα; ὠγαθέ, ἔφη, Κῦρε, φύλαξαι μὴ ἡμᾶσ ἀποβαλὼν σαυτὸν ζημιώσῃσ πλείω ἢ ὁ πατὴρ ἐδυνήθη σε βλάψαι. ὁ μὲν τοιαῦτα ἔλεγεν. ὁ δὲ Κῦροσ ἀκούων ὑπερήδετο, ὅτι ἐνόμιζε περαίνεσθαι πάντα αὐτῷ ὅσαπερ ὑπέσχετο τῷ Κυαξάρῃ πράξειν;

ἐμέμνητο γὰρ εἰπὼν ὅτι καὶ φίλον οἰοίτο μᾶλλον ἢ πρόσθεν ποιήσειν. καὶ ἐκ τούτου δὴ τὸν Ἀρμένιον ἐρωτᾷ· ἢν δὲ δὴ ταῦτα πείθωμαι ὑμῖν, λέγε μοι, ἔφη, σύ, ὦ Ἀρμένιε, πόσην μὲν στρατιάν μοι συμπέμψεισ, πόσα δὲ χρήματα συμβαλῇ εἰσ τὸν πόλεμον; πρὸσ ταῦτα δὴ λέγει ὁ Ἀρμένιοσ·

οὐδὲν ἔχω, ὦ Κῦρε, ἔφη, ἁπλούστερον εἰπεῖν οὐδὲ δικαιότερον ἢ δεῖξαι μὲν ἐμὲ πᾶσαν τὴν οὖσαν δύναμιν, σὲ δὲ ἰδόντα ὅσην μὲν ἄν σοι δοκῇ στρατιὰν ἄγειν, τὴν δὲ καταλιπεῖν τῆσ χώρασ φυλακήν. ὡσ δ’ αὔτωσ περὶ χρημάτων δηλῶσαι μὲν ἐμὲ δίκαιόν σοι πάντα τὰ ὄντα, σὲ δὲ τούτων αὐτὸν γνόντα ὁπόσα τε ἂν βούλῃ φέρεσθαι καὶ ὁπόσα ἂν βούλῃ καταλιπεῖν. καὶ ὁ Κῦροσ εἶπεν·

ἴθι δὴ λέξον μοι πόση σοι δύναμίσ ἐστι, λέξον δὲ καὶ πόσα χρήματα. ἐνταῦθα δὴ λέγει ὁ Ἀρμένιοσ· ἱππεῖσ μὲν τοίνυν εἰσὶν Ἀρμενίων εἰσ ὀκτακισχιλίουσ, πεζοὶ δὲ εἰσ τέτταρασ μυριάδασ· χρήματα δ’, ἔφη, σὺν τοῖσ θησαυροῖσ οἷσ ὁ πατὴρ κατέλιπεν ἔστιν εἰσ ἀργύριον λογισθέντα τάλαντα πλείω τῶν τρισχιλίων. καὶ ὁ Κῦροσ οὐκ ἐμέλλησεν, ἀλλ’ εἶπε·

τῆσ μὲν τοίνυν στρατιᾶσ, ἐπεί σοι, ἔφη, οἱ ὅμοροι Χαλδαῖοι πολεμοῦσι, τοὺσ ἡμίσεισ μοι σύμπεμπε· τῶν δὲ χρημάτων ἀντὶ μὲν τῶν πεντήκοντα ταλάντων ὧν ἔφερεσ δασμὸν διπλάσια Κυαξάρῃ ἀπόδοσ, ὅτι ἔλιπεσ τὴν φοράν· ἐμοὶ δ’, ἔφη, ἄλλα ἑκατὸν δάνεισον· ἐγὼ δέ σοι ὑπισχνοῦμαι, ἢν ὁ θεὸσ εὖ διδῷ, ἀνθ’ ὧν ἂν ἐμοὶ δανείσῃσ ἢ ἄλλα πλείονοσ ἄξια εὐεργετήσειν ἢ τὰ χρήματα ἀπαριθμήσειν, ἢν δύνωμαι· ἢν δὲ μὴ δύνωμαι, ἀδύνατοσ ἂν φαινοίμην, οἶμαι, ἄδικοσ δ’ οὐκ ἂν δικαίωσ κρινοίμην. καὶ ὁ Ἀρμένιοσ, πρὸσ τῶν θεῶν, ἔφη, ὦ Κῦρε, μὴ οὕτω λέγε·

εἰ δὲ μή, οὐ θαρροῦντά με ἕξεισ· ἀλλὰ νόμιζε, ἔφη, ἃ ἂν καταλίπῃσ μηδὲν ἧττον σὰ εἶναι ὧν ἂν ἔχων ἀπίῃσ. εἰε͂ν, ἔφη ὁ Κῦροσ· ὥστε δὲ τὴν γυναῖκα ἀπολαβεῖν, ἔφη, πόσα ἄν μοι χρήματα δοίησ; ὁπόσα ἂν δυναίμην, ἔφη. τί δέ, ὥστε τοὺσ παῖδασ; καὶ τούτων, ἔφη, ὁπόσα ἂν δυναίμην. οὐκοῦν, ἔφη ὁ Κῦροσ, ταῦτα μὲν ἤδη διπλάσια τῶν ὄντων. σὺ δέ, ἔφη, ὦ Τιγράνη, λέξον μοι πόσου ἂν πρίαιο ὥστε τὴν γυναῖκα ἀπολαβεῖν.

ὁ δὲ ἐτύγχανε νεόγαμόσ τε ὢν καὶ ὑπερφιλῶν τὴν γυναῖκα. ἐγὼ μέν, ἔφη, ὦ Κῦρε, κἂν τῆσ ψυχῆσ πριαίμην ὥστε μήποτε λατρεῦσαι ταύτην. σὺ μὲν τοίνυν, ἔφη, ἀπάγου τὴν σήν·

οὐδὲ γὰρ εἰλῆφθαι ἔγωγε αἰχμάλωτον ταύτην νομίζω σοῦ γε μηπώποτε φυγόντοσ ἡμᾶσ. καὶ σὺ δέ, ὦ Ἀρμένιε, ἀπάγου τὴν γυναῖκα καὶ τοὺσ παῖδασ μηδὲν αὐτῶν καταθείσ, ἵν’ εἰδῶσιν ὅτι ἐλεύθεροι πρὸσ σὲ ἀπέρχονται. καὶ νῦν μέν, ἔφη, δειπνεῖτε παρ’ ἡμῖν· δειπνήσαντεσ δὲ ἀπελαύνετε ὅποι ὑμῖν θυμόσ. οὕτω δὴ κατέμειναν. διασκηνούντων δὲ μετὰ δεῖπνον ἐπήρετο ὁ Κῦροσ·

εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ Τιγράνη, ποῦ δὴ ἐκεῖνόσ ἐστιν ὁ ἀνὴρ ὃσ συνεθήρα ἡμῖν καὶ σύ μοι μάλα ἐδόκεισ θαυμάζειν αὐτόν. οὐ γάρ, ἔφη, ἀπέκτεινεν αὐτὸν οὑτοσὶ ὁ ἐμὸσ πατήρ; τί λαβὼν ἀδικοῦντα; διαφθείρειν αὐτὸν ἔφη ἐμέ. καίτοι γ’, ἔφη, ὦ Κῦρε, οὕτω καλὸσ κἀγαθὸσ ἐκεῖνοσ ἦν ὡσ καὶ ὅτε ἀποθνῄσκειν ἔμελλε προσκαλέσασ με εἶπε· μήτι σύ, ἔφη, ὦ Τιγράνη, ὅτι ἀποκτείνει με, χαλεπανθῇσ τῷ πατρί· οὐ γὰρ κακονοίᾳ τῇ σῇ τοῦτο ποιεῖ, ἀλλ’ ἀγνοίᾳ. ὁπόσα δὲ ἀγνοίᾳ ἄνθρωποι ἐξαμαρτάνουσι, πάντ’ ἀκούσια ταῦτ’ ἔγωγε νομίζω. ὁ μὲν δὴ Κῦροσ ἐπὶ τούτοισ εἶπε·

φεῦ τοῦ ἀνδρόσ. ὁ δ’ Ἀρμένιοσ ἔλεξεν· οὔτοι, ἔφη, ὦ Κῦρε, οὐδ’ οἱ ταῖσ ἑαυτῶν γυναιξὶ λαμβάνοντεσ συνόντασ ἀλλοτρίουσ ἄνδρασ οὐ τοῦτο αἰτιώμενοι αὐτοὺσ κατακαίνουσιν ὡσ ἀμαθεστέρασ ποιοῦντασ τὰσ γυναῖκασ, ἀλλὰ νομίζοντεσ ἀφαιρεῖσθαι αὐτοὺσ τὴν πρὸσ αὑτοὺσ φιλίαν, διὰ τοῦτο ὡσ πολεμίοισ αὐτοῖσ χρῶνται. καὶ ἐγὼ ἐκείνῳ, ἔφη, ἐφθόνουν, ὅτι μοι ἐδόκει τοῦτον ποιεῖν αὐτὸν μᾶλλον θαυμάζειν ἢ ἐμέ. καὶ ὁ Κῦροσ εἶπεν·

ἀλλὰ ναὶ μὰ τοὺσ θεούσ, ἔφη, ὦ Ἀρμένιε, ἀνθρώπινά μοι δοκεῖσ ἁμαρτεῖν· καὶ σύ, ὦ Τιγράνη, συγγίγνωσκε τῷ πατρί. τότε μὲν δὴ τοιαῦτα διαλεχθέντεσ καὶ φιλοφρονηθέντεσ ὥσπερ εἰκὸσ ἐκ συναλλαγῆσ, ἀναβάντεσ ἐπὶ τὰσ ἁρμαμάξασ σὺν ταῖσ γυναιξὶν ἀπήλαυνον εὐφραινόμενοι. ἐπεὶ δ’ ἦλθον οἴκαδε, ἔλεγον τοῦ Κύρου ὁ μέν τισ τὴν σοφίαν, ὁ δὲ τὴν καρτερίαν, ὁ δὲ τὴν πρᾳότητα, ὁ δέ τισ καὶ τὸ κάλλοσ καὶ τὸ μέγεθοσ.

ἔνθα δὴ ὁ Τιγράνησ ἐπήρετο τὴν γυναῖκα· ἦ καὶ σοί, ἔφη, ὦ Ἀρμενία, καλὸσ ἐδόκει ὁ Κῦροσ εἶναι; ἀλλὰ μὰ Δί’, ἔφη, οὐκ ἐκεῖνον ἐθεώμην. ἀλλὰ τίνα μήν; ἔφη ὁ Τιγράνησ. τὸν εἰπόντα νὴ Δία ὡσ τῆσ αὑτοῦ ψυχῆσ ἂν πρίαιτο ὥστε μή με δουλεύειν. τότε μὲν δὴ ὥσπερ εἰκὸσ ἐκ τοιούτων ἀνεπαύοντο σὺν ἀλλήλοισ. τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ὁ Ἀρμένιοσ Κύρῳ μὲν καὶ τῇ στρατιᾷ ἁπάσῃ ξένια ἔπεμπε, προεῖπε δὲ τοῖσ ἑαυτοῦ, οὓσ δεήσοι στρατεύεσθαι.

εἰσ τρίτην ἡμέραν παρεῖναι· τὰ δὲ χρήματα ὧν εἶπεν ὁ Κῦροσ διπλάσια ἀπηρίθμησεν. ὁ δὲ Κῦροσ ὅσα εἶπε λαβὼν τἆλλα ἀπέπεμψεν· ἤρετο δὲ πότεροσ ἔσται ὁ τὸ στράτευμα ἄγων, ὁ παῖσ ἢ αὐτόσ. εἰπέτην δὲ ἅμα ὁ μὲν πατὴρ οὕτωσ· ὁπότερον ἂν σὺ κελεύῃσ· ὁ δὲ παῖσ οὕτωσ· ἐγὼ μὲν οὐκ ἀπολείψομαί σου, ὦ Κῦρε, οὐδ’ ἂν σκευοφόρον ἐμὲ δίῃ σοι συνακολουθεῖν. καὶ ὁ Κῦροσ ἐπιγελάσασ εἶπε·

καὶ ἐπὶ πόσῳ ἄν, ἔφη, ἐθέλοισ τὴν γυναῖκά σου ἀκοῦσαι ὅτι σκευοφορεῖσ; ἀλλ’ οὐδέν, ἔφη, ἀκούειν δεήσει αὐτήν· ἄξω γάρ, ὥστε ὁρᾶν ἐξέσται αὐτῇ ὅ τι ἂν ἐγὼ πράττω. ὡρ́α ἄν, ἔφη, συσκευάζεσθαι ὑμῖν εἰή. νόμιζ’, ἔφη, συνεσκευασμένουσ παρέσεσθαι ὅ τι ἂν ὁ πατὴρ δῷ. τότε μὲν δὴ ξενισθέντεσ οἱ στρατιῶται ἐκοιμήθησαν.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Xenophon, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Γ, chapter 1

(크세노폰, Cyropaedia, Κύρου Παιδείασ Γ, chapter 1)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION