호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기
ἔστι δ’ ἡ Σικελία τρίγωνοσ τῷ σχήματι, καὶ διὰ τοῦτο Τρινακρία μὲν πρότερον, Θρινακία δ’ ὕστερον προσηγορεύθη μετονομασθεῖσα εὐφωνότερον. τὸ δὲ σχῆμα διορίζουσι τρεῖσ ἄκραι, Πελωριὰσ μὲν ἡ πρὸσ τὴν Καῖνυν καὶ τὴν στυλίδα τὴν Ῥηγίνων ποιοῦσα τὸν πορθμόν, Πάχυνοσ δὲ ἡ ἐκκειμένη πρὸσ ἑώ καὶ τῷ Σικελικῷ κλυζομένη πελάγει, βλέπουσα πρὸσ τὴν Πελοπόννησον καὶ τὸν ἐπὶ Κρήτησ πόρον· τρίτη δ’ ἐστὶν ἡ προσεχὴσ τῇ Λιβύῃ βλέπουσα πρὸσ ταύτην ἅμα καὶ τὴν χειμερινὴν δύσιν, Λιλύβαιον. τῶν δὲ πλευρῶν, ἃσ ἀφορίζουσιν αἱ τρεῖσ ἄκραι, δύο μέν εἰσι κοῖλαι μετρίωσ, ἡ δὲ τρίτη κυρτή, ἡ ἀπὸ τοῦ Λιλυβαίου καθήκουσα πρὸσ τὴν Πελωριάδα, ἥπερ μεγίστη ἐστί, σταδίων χιλίων καὶ ἑπτακοσίων, ὡσ Ποσειδώνιοσ εἴρηκε προσθεὶσ καὶ εἴκοσι. τῶν δ’ ἄλλων ἡ ἐπὶ Πάχυνον ἀπὸ τοῦ Λιλυβαίου μείζων τῆσ ἑτέρασ· ἐλαχίστη δὲ ἡ τῷ πορθμῷ καὶ τῇ Ἰταλίᾳ προσεχήσ, ἡ ἀπὸ τῆσ Πελωριάδοσ ἐπὶ τὸν Πάχυνον, σταδίων ὅσον χιλίων καὶ ἑκατὸν καὶ τριάκοντα. τὸν δὲ περίπλουν ὁ Ποσειδώνιοσ σταδίων τετταρακοσίων ἐπὶ τοῖσ τετρακισχιλίοισ ἀποφαίνει. ἐν δὲ τῇ χωρογραφίᾳ μείζω λέγεται τὰ διαστήματα κατὰ μέροσ διῃρημένα μιλιασμῷ· ἐκ μὲν Πελωριάδοσ εἰσ Μύλασ εἴκοσι πέντε· τοσαῦτα δὲ καὶ ἐκ Μυλῶν εἰσ Τυνδαρίδα· εἶτα εἰσ Ἀγάθυρνον τριάκοντα καὶ τὰ ἴσα εἰσ Ἄλαισαν καὶ πάλιν ἴσα εἰσ Κεφαλοίδιον· ταῦτα μὲν πολίχνια· εἰσ δ’ Ἱμέραν ποταμὸν δεκαοκτὼ διὰ μέσησ ῥέοντα τῆσ Σικελίασ· εἶτ’ εἰσ Πάνορμον τριάκοντα πέντε· δύο δὲ καὶ τριάκοντα εἰσ τὸ τῶν Αἰγεσταίων ἐμπόριον· λοιπὰ δὲ εἰσ Λιλύβαιον τριάκοντα ὀκτώ. ἐντεῦθεν δὲ κάμψαντι ἐπὶ τὸ συνεχὲσ πλευρὸν εἰσ μὲν τὸ Ἡράκλειον ἑβδομήκοντα πέντε, ἐπὶ δὲ τὸ Ἀκραγαντίνων ἐμπόριον εἴκοσι, καὶ ἄλλα εἴκοσιν εἰσ Καμάριναν· εἶτ’ ἐπὶ Πάχυνον πεντήκοντα. ἔνθεν πάλιν κατὰ τὸ τρίτον πλευρὸν εἰσ μὲν Συρακούσσασ τριάκοντα ἕξ, εἰσ δὲ Κατάνην ἑξήκοντα· εἶτ’ εἰσ Ταυρομένιον τριάκοντα τρία· εἶτ’ εἰσ Μεσσήνην τριάκοντα. πεζῇ δὲ ἐκ μὲν Παχύνου εἰσ Πελωριάδα ἑκατὸν ἑξήκοντα ὀκτώ, ἐκ δὲ Μεσσήνησ εἰσ Λιλύβαιον τῇ Ουἀλερίᾳ ὁδῷ διακόσια τριάκοντα πέντε. ἔνιοι δ’ ἁπλούστερον εἰρήκασιν, ὥσπερ Ἔφοροσ, τὸν περίπλουν ἡμερῶν καὶ νυκτῶν πέντε. Ποσειδώνιοσ δὲ τοῖσ κλίμασιν ἀφορίζων τὴν νῆσον πρὸσ ἄρκτον μὲν τὴν Πελωριάδα, πρὸσ νότον δὲ Λιλύβαιον, πρὸσ ἑώ δὲ τὸν Πάχυνον τίθησιν. ἀνάγκη δέ, τῶν κλιμάτων ἐν παραλληλογράμμῳ σχήματι διαστελλομένων, τὰ ἐγγραφόμενα τρίγωνα καὶ μάλιστα ὅσα σκαληνὰ καὶ ὧν οὐδεμία πλευρὰ οὐδεμιᾷ τῶν τοῦ παραλληλογράμμου ἐφαρμόττει, ἀναρμόστωσ ἔχειν πρὸσ τὰ κλίματα διὰ τὴν λόξωσιν. ὅμωσ δ’ οὖν ἐν τοῖσ τῆσ Σικελίασ τῇ Ἰταλίᾳ πρὸσ νότον κειμένησ ἡ Πελωριὰσ ἀρκτικωτάτη λέγοιτ’ ἂν καλῶσ τῶν τριῶν γωνιῶν, ὥσθ’ ἡ ἐπιζευγνυμένη ἀπ’ αὐτῆσ ἐπὶ τὸν Πάχυνον, ὃν ἐκκεῖσθαι πρὸσ ἑώ ἔφαμεν, ἅμα πρὸσ ἄρκτον βλέπουσα ποιήσει τὴν πλευρὰν τὴν πρὸσ τὸν πορθμόν. δεῖ δ’ ἐπιστροφὴν μικρὰν λαμβάνειν ἐπὶ χειμερινὰσ ἀνατολάσ· οὕτω γὰρ ἡ ᾐὼν παρακλίνει προϊοῦσιν ἀπὸ τῆσ Κατάνησ ἐπὶ τὰσ Συρακούσσασ καὶ τὸν Πάχυνον. δίαρμα δ’ ἐστὶν ἀπὸ τοῦ Παχύνου πρὸσ τὸ στόμα τοῦ Ἀλφειοῦ στάδιοι τετρακισχίλιοι. Ἀρτεμίδωροσ δ’ ἀπὸ τοῦ Παχύνου φήσασ ἐπὶ Ταίναρον εἶναι τετρακισχιλίουσ καὶ ἑξακοσίουσ, ἀπὸ δ’ Ἀλφειοῦ ἐπὶ Παμισὸν χιλίουσ ἑκατὸν τριάκοντα, παρασχεῖν ἂν δοκεῖ μοι λόγον μὴ οὐχ ὁμολογούμενα λέγῃ τῷ φήσαντι τετρακισχιλίουσ εἶναι τοὺσ ἐπὶ τὸν Ἀλφειὸν ἀπὸ τοῦ Παχύνου. ἡ δ’ ἀπὸ Παχύνου πρὸσ Λιλύβαιον ἑσπεριώτερον δὲ τῆσ Πελωριάδοσ ἐστὶν ἱκανῶσ ἂν καὐτὴ λοξοῖτο ἀπὸ τοῦ μεσημβρινοῦ σημείου πρὸσ τὴν ἑσπέραν, βλέποι δὲ ἂν ἅμα πρόσ τε τὴν ἑώ καὶ πρὸσ τὸν νότον, τῇ μὲν ὑπὸ τοῦ Σικελικοῦ πελάγουσ κλυζομένη, τῇ δ’ ὑπὸ τοῦ Λιβυκοῦ τοῦ πρὸσ τὰσ Σύρτεισ διήκοντοσ ἀπὸ τῆσ Καρχηδονίασ. ἔστι δὲ καὶ ἀπὸ Λιλυβαίου τοὐλάχιστον δίαρμα ἐπὶ Λιβύην χίλιοι καὶ πεντακόσιοι περὶ Καρχηδόνα· καθ’ ὃ δὴ λέγεταί τισ τῶν ὀξυδορκούντων ἀπό τινοσ σκοπῆσ ἀπαγγέλλειν τὸν ἀριθμὸν τῶν ἀναγομένων ἐκ Καρχηδόνοσ σκαφῶν τοῖσ ἐν Λιλυβαίῳ. ἀπὸ δὲ τοῦ Λιλυβαίου τὴν ἐπὶ Πελωριάδα πλευρὰν ἀνάγκη λοξοῦσθαι πρὸσ ἑώ καὶ βλέπειν πρὸσ τὸ μεταξὺ τῆσ ἑσπέρασ καὶ τῆσ ἄρκτου, πρὸσ ἄρκτον μὲν ἔχουσαν τὴν Ἰταλίαν πρὸσ δύσιν δὲ τὸ Τυρρηνικὸν πέλαγοσ καὶ τὰσ Αἰόλου νήσουσ. πόλεισ δ’ εἰσὶ κατὰ μὲν τὸ πλευρὸν τὸ ποιοῦν τὸν πορθμὸν Μεσσήνη πρῶτον, ἔπειτα Ταυρομένιον καὶ Κατάνη καὶ Συρακοῦσσαι·
αἱ δὲ μεταξὺ Κατάνησ καὶ Συρακουσσῶν ἐκλελοίπασι, Νάξοσ καὶ Μέγαρα, ὅπου καὶ αἱ τῶν ποταμῶν ἐκβολαὶ Συμαίθου καὶ πάντων καταρρεόντων ἐκ τῆσ Αἴτνησ εἰσ εὐλίμενα στόματα· ἐνταῦθα δὲ καὶ τὸ τῆσ Ξιφωνίασ ἀκρωτήριον. φησὶ δὲ ταύτασ Ἔφοροσ πρώτασ κτισθῆναι πόλεισ Ἑλληνίδασ ἐν Σικελίᾳ δεκάτῃ γενεᾷ μετὰ τὰ Τρωικά· τοὺσ γὰρ πρότερον δεδιέναι τὰ λῃστήρια τῶν Τυρρηνῶν καὶ τὴν ὠμότητα τῶν ταύτῃ βαρβάρων, ὥστε μηδὲ κατ’ ἐμπορίαν πλεῖν. Θεοκλέα δ’ Ἀθηναῖον παρενεχθέντα ἀνέμοισ εἰσ τὴν Σικελίαν κατανοῆσαι τήν τε οὐδένειαν τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴν ἀρετὴν τῆσ γῆσ, ἐπανελθόντα δὲ Ἀθηναίουσ μὲν μὴ πεῖσαι, Χαλκιδέασ δὲ τοὺσ ἐν Εὐβοίᾳ συχνοὺσ παραλαβόντα καὶ τῶν Ιὤνων τινάσ, ἔτι δὲ Δωριέων, ὧν οἱ πλείουσ ἦσαν Μεγαρεῖσ, πλεῦσαι· τοὺσ μὲν οὖν Χαλκιδέασ κτίσαι Νάξον τοὺσ δὲ Δωριέασ Μέγαρα τὴν Ὕβλαν πρότερον καλουμένην. αἱ μὲν οὖν πόλεισ οὐκέτ’ εἰσί, τὸ δὲ τῆσ Ὕβλησ ὄνομα συμμένει διὰ τὴν ἀρετὴν τοῦ Ὑβλαίου μέλιτοσ. τῶν δὲ συμμενουσῶν κατὰ τὸ λεχθὲν πλευρὸν πόλεων ἡ μὲν Μεσσήνη τῆσ Πελωριάδοσ ἐν κόλπῳ κεῖται, καμπτομένησ ἐπὶ πολὺ πρὸσ ἑώ καὶ μασχάλην τινὰ ποιούσησ·
ἀπέχει δὲ τοῦ μὲν Ῥηγίου δίαρμα ἑξηκονταστάδιον, τῆσ δὲ στυλίδοσ πολὺ ἔλαττον. κτίσμα δ’ ἐστὶ Μεσσηνίων τῶν ἐν Πελοποννήσῳ, παρ’ ὧν τοὔνομα μετήλλαξε καλουμένη Ζάγκλη πρότερον διὰ τὴν σκολιότητα τῶν τόπων ζάγκλον γὰρ ἐκαλεῖτο τὸ σκολιόν, Ναξίων οὖσα πρότερον κτίσμα τῶν πρὸσ Κατάνην· ἐπῴκησαν δ’ ὕστερον Μαμερτῖνοι Καμπανῶν τι φῦλον. ἐχρήσαντο δ’ ὁρμητηρίῳ Ῥωμαῖοι πρὸσ τὸν Σικελικὸν πόλεμον τὸν πρὸσ Καρχηδονίουσ, καὶ μετὰ ταῦτα Πομπήιοσ ὁ Σέξτοσ ἐνταῦθα συνεῖχε τὸ ναυτικὸν πολεμῶν πρὸσ τὸν Σεβαστὸν Καίσαρα· ἐντεῦθεν δὲ καὶ τὴν φυγὴν ἐποιήσατο ἐκπεσὼν ἐκ τῆσ νήσου. δείκνυται δὲ καὶ ἡ Χάρυβδισ μικρὸν πρὸ τῆσ πόλεωσ ἐν τῷ πόρῳ, βάθοσ ἐξαίσιον, εἰσ ὃ αἱ παλίρροιαι τοῦ πορθμοῦ κατάγουσι φυσικῶσ τὰ σκάφη τραχηλιζόμενα μετὰ συστροφῆσ καὶ δίνησ μεγάλησ· καταποθέντων δὲ καὶ διαλυθέντων τὰ ναυάγια παρασύρεται πρὸσ ᾐόνα τῆσ Ταυρομενίασ, ἣν καλοῦσιν ἀπὸ τοῦ συμπτώματοσ τούτου Κοπρίαν. τοσοῦτον δ’ ἐπεκράτησαν οἱ Μαμερτῖνοι παρὰ τοῖσ Μεσσηνίοισ ὥστ’ ἐπ’ ἐκείνοισ ὑπῆρξεν ἡ πόλισ, καλοῦσί τε Μαμερτίνουσ μᾶλλον ἅπαντεσ αὐτοὺσ ἢ Μεσσηνίουσ, εὐοίνου τε σφόδρα τῆσ χώρασ οὔσησ οὐ Μεσσήνιον καλοῦσι τὸν οἶνον ἀλλὰ Μαμερτῖνον, τοῖσ ἀρίστοισ ἐνάμιλλον ὄντα τῶν Ἰταλικῶν. οἰκεῖται δ’ ἱκανῶσ ἡ πόλισ, μᾶλλον δὲ Κατάνη· καὶ γὰρ οἰκήτορασ δέδεκται Ῥωμαίουσ· ἧττον δ’ ἀμφοῖν τὸ Ταυρομένιον. καὶ Κατάνη δ’ ἐστὶ Ναξίων τῶν αὐτῶν κτίσμα, Ταυρομένιον δὲ τῶν ἐν Ὕβλῃ Ζαγκλαίων· ἀπέβαλε δὲ τοὺσ οἰκήτορασ τοὺσ ἐξ ἀρχῆσ ἡ Κατάνη, κατοικίσαντοσ ἑτέρουσ Ιἕρωνοσ τοῦ Συρακουσσίων τυράννου καὶ προσαγορεύσαντοσ αὐτὴν Αἴτνην ἀντὶ Κατάνησ. ταύτησ δὲ καὶ Πίνδαροσ κτίστορα λέγει αὐτὸν ὅταν φῇ ξύνεσ ὅ τοι λέγω, ζαθέων ἱερῶν ὁμώνυμε πάτερ, κτίστορ Αἴτνασ. μετὰ δὲ τὴν τελευτὴν τοῦ Ιἕρωνοσ κατελθόντεσ οἱ Καταναῖοι τούσ τε ἐνοίκουσ ἐξέβαλον καὶ τὸν τάφον ἀνέσκαψαν τοῦ τυράννου. οἱ δὲ Αἰτναῖοι παραχωρήσαντεσ τὴν Ἴννησαν καλουμένην τῆσ Αἴτνησ ὀρεινὴν ᾤκησαν καὶ προσηγόρευσαν τὸ χωρίον Αἴτνην διέχον τῆσ Κατάνησ σταδίουσ ὀγδοήκοντα, καὶ τὸν Ιἕρωνα οἰκιστὴν ἀπέφηναν. ὑπέρκειται δὲ μάλιστα τῆσ Κατάνησ ἡ Αἴτνη καὶ τῶν περὶ τοὺσ κρατῆρασ παθῶν πλεῖστον κοινωνεῖ· καὶ γὰρ οἱ ῥύακεσ εἰσ τὴν Καταναίαν ἐγγυτάτω καταφέρονται, καὶ τὰ περὶ τοὺσ εὐσεβεῖσ ἐκεῖ τεθρύληται τὸν Ἀμφίνομον καὶ τὸν Ἀναπίαν, οἳ τοὺσ γονέασ ἐπὶ τῶν ὤμων ἀράμενοι διέσωσαν ἐπιφερομένου τοῦ κακοῦ. ὅταν δ’, ὁ Ποσειδώνιόσ φησι, γίνηται τὰ περὶ τὸ ὄροσ, κατατεφροῦται πολλῷ βάθει τὰ Καταναίων χωρία· ἡ μὲν οὖν σποδὸσ λυπήσασα πρὸσ καιρὸν εὐεργετεῖ τὴν χώραν χρόνοισ ὕστερον· εὐάμπελον γὰρ παρέχεται καὶ χρηστόκαρπον, τῆσ ἄλλησ οὐχ ὁμοίωσ οὔσησ εὐοίνου· τάσ τε ῥίζασ, ἃσ ἐκφέρει τὰ κατατεφρωθέντα χωρία, πιαίνειν ἐπὶ τοσοῦτον τὰ πρόβατά φασιν ὥστε πνίγεσθαι· διόπερ ἐκ τῶν ὤτων ἀφαιροῦσιν αἷμα δι’ ἡμερῶν τεττάρων ἢ πέντε, καθάπερ τοῦτο καὶ κατὰ τὴν Ἐρύθειαν συμβαῖνον εἰρήκαμεν. ὁ δὲ ῥύαξ εἰσ πῆξιν μεταβάλλων ἀπολιθοῖ τὴν ἐπιφάνειαν τῆσ γῆσ ἐφ’ ἱκανὸν βάθοσ, ὥστε λατομίασ εἶναι χρείαν τοῖσ ἀνακαλύψαι βουλομένοισ τὴν ἐξ ἀρχῆσ ἐπιφάνειαν. τακείσησ γὰρ ἐν τοῖσ κρατῆρσι τῆσ πέτρασ, εἶτ’ ἀναβληθείσησ, τὸ ὑπερχυθὲν τῆσ κορυφῆσ ὑγρὸν πηλόσ ἐστι μέλασ ῥέων κατὰ τῆσ ὀρεινῆσ· εἶτα πῆξιν λαβὼν γίνεται λίθοσ μυλίασ τὴν αὐτὴν φυλάττων χρόαν ἣν ῥέων εἶχε. καὶ ἡ σποδὸσ δὲ καιομένων τῶν λίθων ὡσ ἀπὸ τῶν ξύλων γίνεται· καθάπερ οὖν τὸ πήγανον τῇ ξυλίνῃ σποδῷ τρέφεται, τοιοῦτον ἔχειν τι οἰκείωμα πρὸσ τὴν ἄμπελον εἰκὸσ τὴν Αἰτναίαν σποδόν. τὰσ δὲ Συρακούσσασ Ἀρχίασ μὲν ἔκτισεν ἐκ Κορίνθου πλεύσασ περὶ τοὺσ αὐτοὺσ χρόνουσ οἷσ ᾠκίσθησαν ἥ τε Νάξοσ καὶ τὰ Μέγαρα.
ἅμα δὲ Μύσκελλόν τέ φασιν εἰσ Δελφοὺσ ἐλθεῖν καὶ τὸν Ἀρχίαν· χρηστηριαζομένων δ’ ἐρέσθαι τὸν θεόν, πότερον αἱροῦνται πλοῦτον ἢ ὑγίειαν· τὸν μὲν οὖν Ἀρχίαν ἑλέσθαι τὸν πλοῦτον, Μύσκελλον δὲ τὴν ὑγίειαν· τῷ μὲν δὴ Συρακούσσασ δοῦναι κτίζειν τῷ δὲ Κρότωνα. καὶ δὴ συμβῆναι Κροτωνιάτασ μὲν οὕτωσ ὑγιεινὴν οἰκῆσαι πόλιν ὥσπερ εἰρήκαμεν, Συρακούσσασ δὲ ἐπὶ τοσοῦτον ἐκπεσεῖν πλοῦτον ὥστε καὶ αὐτοὺσ ἐν παροιμίᾳ διαδοθῆναι, λεγόντων πρὸσ τοὺσ ἄγαν πολυτελεῖσ ὡσ οὐκ ἂν ἑξικνοῖτο αὐτοῖσ ἡ Συρακουσσίων δεκάτη. πλέοντα δὲ τὸν Ἀρχίαν εἰσ τὴν Σικελίαν καταλιπεῖν μετὰ μέρουσ τῆσ στρατιᾶσ τοῦ τῶν Ἡρακλειδῶν γένουσ Χερσικράτη συνοικιοῦντα τὴν νῦν Κέρκυραν καλουμένην, πρότερον δὲ Σχερίαν. ἐκεῖνον μὲν οὖν ἐκβαλόντα Λιβυρνοὺσ κατέχοντασ οἰκίσαι τὴν νῆσον, τὸν δ’ Ἀρχίαν κατασχόντα πρὸσ τὸ Ζεφύριον τῶν Δωριέων εὑρόντα τινὰσ δεῦρο ἀφιγμένουσ ἐκ τῆσ Σικελίασ παρὰ τῶν τὰ Μέγαρα κτισάντων ἀναλαβεῖν αὐτούσ, καὶ κοινῇ μετ’ αὐτῶν κτίσαι τὰσ Συρακούσσασ. ηὐξήθη δὲ καὶ διὰ τὴν τῆσ χώρασ εὐδαιμονίαν ἡ πόλισ καὶ διὰ τὴν τῶν λιμένων εὐφυί̈αν. οἵ τε ἄνδρεσ ἡγεμονικοὶ κατέστησαν, καὶ συνέβη Συρακουσσίοισ τυραννουμένοισ τε δεσπόζειν τῶν ἄλλων καὶ ἐλευθερωθεῖσιν ἐλευθεροῦν τοὺσ ὑπὸ τῶν βαρβάρων καταδυναστευομένουσ. ἦσαν γὰρ τῶν βαρβάρων οἱ μὲν ἔνοικοι, τινὲσ δ’ ἐκ τῆσ περαίασ ἐπῄεσαν, οὐδένα δὲ τῆσ παραλίασ εἰών οἱ Ἕλληνεσ ἅπτεσθαι, τῆσ δὲ μεσογαίασ ἀπείργειν παντάπασιν οὐκ ἴσχυον, ἀλλὰ διετέλεσαν μέχρι δεῦρο Σικελοὶ καὶ Σικανοὶ καὶ Μόργητεσ καὶ ἄλλοι τινὲσ νεμόμενοι τὴν νῆσον, ὧν ἦσαν καὶ Ἴβηρεσ, οὕσπερ πρώτουσ φησὶ τῶν βαρβάρων Ἔφοροσ λέγεσθαι τῆσ Σικελίασ οἰκιστάσ. καὶ τὸ Μοργάντιον δὲ εἰκὸσ ὑπὸ τῶν Μοργήτων ᾠκίσθαι· πόλισ δ’ ἦν αὕτη, νῦν δ’ οὐκ ἔστιν. ἐπελθόντεσ δὲ Καρχηδόνιοι καὶ τούτουσ οὐκ ἐπαύσαντο κακοῦντεσ καὶ τοὺσ Ἕλληνασ, ἀντεῖχον δ’ ὅμωσ οἱ Συρακούσσιοι. Ῥωμαῖοι δ’ ὕστερον καὶ τοὺσ Καρχηδονίουσ ἐξέβαλον καὶ τὰσ Συρακούσσασ ἐκ πολιορκίασ εἷλον. ἐφ’ ἡμῶν δὲ Πομπηίου τάσ τε ἄλλασ κακώσαντοσ πόλεισ καὶ δὴ καὶ τὰσ Συρακούσσασ, πέμψασ ἀποικίαν ὁ Σεβαστὸσ Καῖσαρ πολὺ μέροσ τοῦ παλαιοῦ κτίσματοσ ἀνέλαβε. πεντάπολισ γὰρ ἦν τὸ παλαιὸν ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατὸν σταδίων ἔχουσα τὸ τεῖχοσ. ἅπαντα μὲν δὴ τὸν κύκλον τοῦτον ἐκπληροῦν οὐδὲν ἔδει, τὸ δὲ συνοικούμενον τὸ πρὸσ τῇ νήσῳ τῇ Ὀρτυγίᾳ μέροσ ᾠήθη δεῖν οἰκίσαι βέλτιον, ἀξιολόγου πόλεωσ ἔχον περίμετρον· ἡ δ’ Ὀρτυγία συνάπτει γεφύρᾳ πρὸσ τὴν ἤπειρον ὁμοροῦσα, κρήνην δ’ ἔχει τὴν Ἀρέθουσαν ἐξιεῖσαν ποταμὸν εὐθὺσ εἰσ τὴν θάλατταν. μυθεύουσι δὲ τὸν Ἀλφειὸν εἶναι τοῦτον, ἀρχόμενον μὲν ἐκ τῆσ Πελοποννήσου, διὰ δὲ τοῦ πελάγουσ ὑπὸ γῆσ τὸ ῥεῖθρον ἔχοντα μέχρι πρὸσ τὴν Ἀρέθουσαν, εἶτ’ ἐκδιδόντα ἐνθένδε πάλιν εἰσ τὴν θάλατταν. τεκμηριοῦνται δὲ τοιούτοισ τισί· καὶ γὰρ φιάλην τινὰ ἐκπεσοῦσαν εἰσ τὸν ποταμὸν ἐνόμισαν ἐν Ὀλυμπίᾳ δεῦρο ἀνενεχθῆναι εἰσ τὴν κρήνην, καὶ θολοῦσθαι ἀπὸ τῶν ἐν Ὀλυμπίᾳ βουθυσιῶν. ὅ τε Πίνδαροσ ἐπακολουθῶν τούτοισ εἴρηκε τάδε ἄμπνευμα σεμνὸν Ἀλφεοῦ, κλεινᾶν Συρακοσσᾶν θάλοσ, Ὀρτυγία. συναποφαίνεται δὲ τῷ Πινδάρῳ ταὐτὰ καὶ Τίμαιοσ ὁ συγγραφεύσ. εἰ μὲν οὖν πρὸ τοῦ συνάψαι τῇ θαλάττῃ κατέπιπτεν ὁ Ἀλφειὸσ εἴσ τι βάραθρον, ἦν τισ ἂν πιθανότησ ἐντεῦθεν διήκειν κατὰ γῆσ ῥεῖθρον μέχρι τῆσ Σικελίασ ἀμιγὲσ τῇ θαλάττῃ διασῶζον τὸ πότιμον ὕδωρ· ἐπειδὴ δὲ τὸ τοῦ ποταμοῦ στόμα φανερόν ἐστιν εἰσ τὴν θάλατταν ἐκδιδόν, ἐγγὺσ δὲ μηδὲν ἐν τῷ πόρῳ τῆσ θαλάττησ φαινόμενον στόμα τὸ καταπῖνον τὸ ῥεῦμα τοῦ ποταμοῦ, καίπερ οὐδ’ οὕτωσ ἂν συμμείναι γλυκύ, παντάπασιν ἀμήχανόν ἐστι. τό τε γὰρ τῆσ Ἀρεθούσησ ὕδωρ ἀντιμαρτυρεῖ πότιμον ὄν· τό τε διὰ τοσούτου πόρου συμμένειν τὸ ῥεῦμα τοῦ ποταμοῦ μὴ διαχεόμενον τῇ θαλάττῃ, μέχρι ἂν εἰσ τὸ πεπλασμένον ῥεῖθρον ἐμπέσῃ, παντελῶσ μυθῶδεσ. μόλισ γὰρ ἐπὶ τοῦ Ῥοδανοῦ τοῦτο πιστεύομεν, ᾧ συμμένει τὸ ῥεῦμα διὰ λίμνησ ἰόν, ὁρατὴν σῶζον τὴν ῥύσιν· ἀλλ’ ἐκεῖ μὲν καὶ βραχὺ διάστημα καὶ οὐ κυμαινούσησ τῆσ λίμνησ, ἐνταῦθα δέ, ὅπου χειμῶνεσ ἐξαίσιοι καὶ κλυδασμοί, πιθανότητοσ οὐδεμιᾶσ οἰκεῖοσ ὁ λόγοσ. ἐπιτείνει δὲ τὸ ψεῦδοσ ἡ φιάλη παρατεθεῖσα· οὐδὲ γὰρ αὐτὴ ῥεύματι εὐπειθήσ, οὐχ ὅτι τῷ τοσούτῳ τε καὶ διὰ τοιούτων πόρων φερομένῳ. φέρονται δ’ ὑπὸ γῆσ ποταμοὶ πολλοὶ καὶ πολλαχοῦ τῆσ γῆσ, ἀλλ’ οὐκ ἐπὶ τοσοῦτον διάστημα· εἰ δὲ τοῦτο δυνατόν, τά γε προειρημένα ἀδύνατα καὶ τῷ περὶ τοῦ Ἰνάχου μύθῳ παραπλήσια· ῥεῖ γὰρ ἀπ’ ἄκρασ Πίνδου φησὶν ὁ Σοφοκλῆσ Λάκμου τ’ ἀπὸ Περραιβῶν εἰσ Ἀμφιλόχουσ καὶ Ἀκαρνᾶνασ, μίσγει δ’ ὕδασιν τοῖσ Ἀχελώου. καὶ ὑποβὰσ ἔνθενδ’ ἐσ Ἄργοσ διὰ κῦμα τεμὼν ἥκει δῆμον τὸν Λυρκείου. βελτίων δ’ Ἑκαταῖοσ, ὅσ φησι τὸν ἐν τοῖσ Ἀμφιλόχοισ Ἴναχον ἐκ τοῦ Λακμοῦ ῥέοντα, ἐξ οὗ καὶ ὁ Αἰάσ ῥεῖ, ἕτερον εἶναι τοῦ Ἀργολικοῦ, ὠνομάσθαι δ’ ὑπὸ Ἀμφιλόχου τοῦ καὶ τὴν πόλιν Ἄργοσ Ἀμφιλοχικὸν καλέσαντοσ· τοῦτον μὲν οὖν οὗτόσ φησιν εἰσ τὸν Ἀχελῶον ἐκβάλλειν, τὸν δὲ Αἰάντα εἰσ Ἀπολλωνίαν πρὸσ δύσιν ῥεῖν. ἑκατέρωθεν δὲ τῆσ νήσου λιμήν ἐστι μέγασ, ὧν ὁ μείζων καὶ ὀγδοήκοντα σταδίων ἐστί. ταύτην δὲ τὴν πόλιν ἀνέλαβεν ὁ Καῖσαρ καὶ τὴν Κατάνην, ὡσ δ’ αὕτωσ Κεντόριπα συμβαλομένην πολλὰ πρὸσ τὴν Πομπηίου κατάλυσιν. κεῖται δ’ ὑπὲρ Κατάνησ τὰ Κεντόριπα συνάπτοντα τοῖσ Αἰτναίοισ ὄρεσι καὶ τῷ Συμαίθῳ ποταμῷ ῥέοντι εἰσ τὴν Καταναίαν. τῶν δὲ λοιπῶν τῆσ Σικελίασ πλευρῶν ἡ μὲν ἀπὸ τοῦ Παχύνου πρὸσ Λιλύβαιον διήκουσα ἐκλέλειπται τελέωσ, ἴχνη τινὰ σώζουσα τῶν ἀρχαίων κατοικιῶν, ὧν ἦν καὶ Καμάρινα ἄποικοσ Συρακουσίων·
ἀφίδρυμα δ’ ἐστὶ καὶ ἐν Ῥώμῃ τῆσ θεοῦ ταύτησ τὸ πρὸ τῆσ πύλησ τῆσ Κολλίνησ ἱερὸν Ἀφροδίτησ Ἐρυκίνησ λεγόμενον, ἔχον καὶ νεὼν καὶ στοὰν περικειμένην ἀξιόλογον. Ἀκράγασ δὲ Γελῴων οὖσα καὶ τὸ ἐπίνειον καὶ Λιλύβαιον ἔτι συμμένει. τῇ γὰρ Καρχηδονίᾳ τούτων μάλιστα ὑποπιπτόντων τῶν μερῶν, μακροὶ καὶ συνεχεῖσ οἱ πόλεμοι γενόμενοι τὰ πολλὰ κατέφθειραν. ἡ δὲ λοιπὴ καὶ μεγίστη πλευρά, καίπερ οὐδ’ αὐτὴ πολυάνθρωποσ οὖσα ὅμωσ ἱκανῶσ συνοικεῖται. καὶ γὰρ Ἄλαισα καὶ Τυνδαρὶσ καὶ τὸ τῶν Αἰγεσταίων ἐμπόριον καὶ Κεφαλοιδὶσ πολίσματά ἐστι· Πάνορμοσ δὲ καὶ Ῥωμαίων ἔχει κατοικίαν. τὴν δὲ Αἰγεσταίαν κτισθῆναί φασιν ὑπὸ τῶν μετὰ Φιλοκτήτου διαβάντων εἰσ τὴν Κροτωνιᾶτιν, καθάπερ ἐν τοῖσ Ἰταλικοῖσ εἴρηται, παρ’ αὐτοῦ σταλέντων εἰσ τὴν Σικελίαν μετὰ Αἰγέστου τοῦ Τρωόσ. οἰκεῖται δὲ καὶ ὁ Ἔρυξ λόφοσ ὑψηλόσ, ἱερὸν ἔχων Ἀφροδίτησ τιμώμενον διαφερόντωσ ἱεροδούλων γυναικῶν πλῆρεσ τὸ παλαιόν, ἃσ ἀνέθεσαν κατ’ εὐχὴν οἵ τ’ ἐκ τῆσ Σικελίασ καὶ ἔξωθεν πολλοί· νυνὶ δ’ ὥσπερ αὐτὴ ἡ κατοικία λιπανδρεῖ καὶ τῶν ἱερῶν σωμάτων ἐκλέλοιπε τὸ πλῆθοσ. ἐν δὲ τῇ μεσογαίᾳ τὴν μὲν Ἔνναν, ἐν ᾗ τὸ ἱερὸν τῆσ Δήμητροσ, ἔχουσιν ὀλίγοι, κειμένην ἐπὶ λόφῳ, περιειλημμένην πλατέσιν ὀροπεδίοισ ἀροσίμοισ πᾶσιν.
ἐκάκωσαν δ’ αὐτὴν μάλιστα ἐμπολιορκηθέντεσ οἱ περὶ Εὔνουν δραπέται καὶ μόλισ ἐξαιρεθέντεσ ὑπὸ Ῥωμαίων· ἔπαθον δὲ τὰ αὐτὰ ταῦτα καὶ Καταναῖοι καὶ Ταυρομενῖται καὶ ἄλλοι πλείουσ. ἡ δ’ ἄλλη κατοικία καὶ τῆσ μεσογαίασ ποιμένων ἡ πλείστη γεγένηται· οὔτε γὰρ Ἱμέραν ἔτι συνοικουμένην ἴσμεν οὔτε Γέλαν οὔτε Καλλίπολιν οὔτε Σελινοῦντα οὔτ’ Εὔβοιαν οὔτ’ ἄλλασ πλείουσ, ὧν τὴν μὲν Ἱμέραν οἱ ἐν Μυλαῖσ ἔκτισαν Ζαγκλαῖοι, Γέλαν δὲ Ῥόδιοι, Καλλίπολιν δὲ Νάξιοι, Σελινοῦντα δὲ οἱ αὐτόθι Μεγαρεῖσ, Εὔβοιαν δὲ οἱ Λεοντῖνοι. κεκάκωται δὲ καὶ ἡ Λεοντίνη πᾶσα, Ναξίων οὖσα καὶ αὐτὴ τῶν αὐτόθι· τῶν μὲν γὰρ ἀτυχημάτων ἐκοινώνησαν ἀεὶ τοῖσ Συρακουσσίοισ, τῶν δ’ εὐτυχημάτων οὐκ ἀεί. καὶ τῶν βαρβαρικῶν δ’ ἐξελείφθησαν πολλαί, καθάπερ οἱ Καμικοὶ τὸ Κωκάλου βασίλειον, παρ’ ᾧ Μίνωσ δολοφονηθῆναι λέγεται. τὴν οὖν ἐρημίαν κατανοήσαντεσ Ῥωμαῖοι κατακτησάμενοι τά τε ὄρη καὶ τῶν πεδίων τὰ πλεῖστα ἱπποφορβοῖσ καὶ βουκόλοισ καὶ ποιμέσι παρέδοσαν· ὑφ’ ὧν πολλάκισ εἰσ κινδύνουσ κατέστη μεγάλουσ ἡ νῆσοσ, τὸ μὲν πρῶτον ἐπὶ λῃστείασ τρεπομένων σποράδην τῶν νομέων, εἶτα καὶ κατὰ πλήθη συνισταμένων καὶ πορθούντων τὰσ κατοικίασ, καθάπερ ἡνίκα οἱ περὶ Εὔνουν τὴν Ἔνναν κατέσχον. νεωστὶ δ’ ἐφ’ ἡμῶν εἰσ τὴν Ῥώμην ἀνεπέμφθη Σέλουρόσ τισ, Αἴτνησ υἱὸσ λεγόμενοσ, στρατιᾶσ ἀφηγησάμενοσ καὶ λεηλασίαισ πυκναῖσ καταδεδραμηκὼσ τὰ κύκλῳ τῆσ Αἴτνησ πολὺν χρόνον, ὃν ἐν τῇ ἀγορᾷ μονομάχων ἀγῶνοσ συνεστῶτοσ εἴδομεν διασπασθέντα ὑπὸ θηρίων· ἐπὶ πήγματοσ γάρ τινοσ ὑψηλοῦ τεθεὶσ ὡσ ἂν ἐπὶ τῆσ Αἴτνησ, διαλυθέντοσ αἰφνιδίωσ καὶ συμπεσόντοσ κατηνέχθη καὶ αὐτὸσ εἰσ γαλεάγρασ θηρίων εὐδιαλύτουσ ἐπίτηδεσ παρεσκευασμένασ ὑπὸ τῷ πήγματι. τὴν δὲ τῆσ χώρασ ἀρετὴν θρυλουμένην ὑπὸ πάντων οὐδὲν χείρω τῆσ Ἰταλίασ ἀποφαινομένων τί δεῖ λέγειν;
σίτῳ δὲ καὶ μέλιτι καὶ κρόκῳ καὶ ἄλλοισ τισὶ κἂν ἀμείνω τισ φαίη. πρόσεστι δὲ καὶ τὸ ἐγγύθεν· ὡσανεὶ γὰρ μέροσ τι τῆσ Ἰταλίασ ἐστὶν ἡ νῆσοσ, καὶ ὑποχορηγεῖ τῇ Ῥώμῃ καθάπερ ἐκ τῶν Ἰταλικῶν ἀγρῶν ἕκαστα εὐμαρῶσ καὶ ἀταλαιπώρωσ. καὶ δὴ καὶ καλοῦσιν αὐτὴν ταμεῖον τῆσ Ῥώμησ· κομίζεται γὰρ τὰ γινόμενα πάντα πλὴν ὀλίγων τῶν αὐτόθι ἀναλισκομένων δεῦρο. ταῦτα δ’ ἐστὶν οὐχ οἱ καρποὶ μόνον, ἀλλὰ καὶ βοσκήματα καὶ δέρματα καὶ ἔρια καὶ τὰ τοιαῦτα. φησὶ δ’ ὁ Ποσειδώνιοσ οἱο͂ν ἀκροπόλεισ ἐπὶ θαλάττησ δύο τὰσ Συρακούσσασ ἱδρῦσθαι καὶ τὸν Ἔρυκα, μέσην δὲ ἀμφοῖν ὑπερκεῖσθαι τῶν κύκλῳ πεδίων τὴν Ἔνναν. πλησίον δὲ τῶν Κεντορίπων ἐστὶ πόλισμα ἡ μικρὸν ἔμπροσθεν λεχθεῖσα Αἴτνη τοὺσ ἀναβαίνοντασ ἐπὶ τὸ ὄροσ δεχομένη καὶ παραπέμπουσα·
ἐντεῦθεν γὰρ ἀρχὴ τῆσ ἀκρωρείασ. ἔστι δὲ ψιλὰ τὰ ἄνω χωρία καὶ τεφρώδη καὶ χιόνοσ μεστὰ τοῦ χειμῶνοσ, τὰ κάτω δὲ δρυμοῖσ καὶ φυτείαισ διείληπται παντοδαπαῖσ. ἐοίκε δὲ λαμβάνειν μεταβολὰσ πολλὰσ τὰ ἄκρα τοῦ ὄρουσ διὰ τὴν νομὴν τοῦ πυρόσ, τοτὲ μὲν εἰσ ἕνα κρατῆρα συμφερομένου τοτὲ δὲ σχιζομένου, καὶ τοτὲ μὲν ῥύακασ ἀναπέμποντοσ τοτὲ δὲ φλόγασ καὶ λιγνῦσ, ἄλλοτε δὲ καὶ μύδρουσ ἀναφυσῶντοσ· ἀνάγκη δὲ τοῖσ πάθεσι τούτοισ τούσ τε ὑπὸ γῆν πόρουσ συμμεταβάλλειν καὶ τὰ στόμια ἐνίοτε πλείω ὄντα κατὰ τὴν ἐπιφάνειαν τὴν πέριξ. οἱ δ’ οὖν νεωστὶ ἀναβάντεσ διηγοῦντο ἡμῖν ὅτι καταλάβοιεν ἄνω πεδίον ὁμαλὸν ὅσον εἴκοσι σταδίων τὴν περίμετρον, κλειόμενον ὀφρύι τεφρώδει τειχίου τὸ ὕψοσ ἔχοντι, ὥστε δεῖν καθάλλεσθαι τοὺσ εἰσ τὸ πεδίον προελθεῖν βουλομένουσ· ὁρᾶν τ’ ἐν τῷ μέσῳ βουνὸν τεφρώδη τὴν χρόαν, οἱάπερ καὶ ἡ ἐπιφάνεια καθεωρᾶτο τοῦ πεδίου, ὑπὲρ δὲ τοῦ βουνοῦ νέφοσ ὄρθιον διανεστηκὸσ εἰσ ὕψοσ ὅσον διακοσίων ποδῶν ἠρεμοῦν εἶναι γὰρ καὶ νηνεμίαν, εἰκάζειν δὲ καπνῷ· δύο δὲ τολμήσαντασ προελθεῖν εἰσ τὸ πεδίον, ἐπειδὴ θερμοτέρασ ἐπέβαινον τῆσ ψάμμου καὶ βαθυτέρασ, ἀναστρέψαι μηδὲν ἔχοντασ περιττότερον φράζειν τῶν φαινομένων τοῖσ πόρρωθεν ἀφορῶσι. νομίζειν δ’ ἐκ τῆσ τοιαύτησ ὄψεωσ πολλὰ μυθεύεσθαι καὶ μάλιστα οἱᾶ́ φασί τινεσ περὶ Ἐμπεδοκλέουσ, ὅτι καθάλοιτο εἰσ τὸν κρατῆρα καὶ καταλίποι τοῦ πάθουσ ἴχνοσ τῶν ἐμβάδων τὴν ἑτέραν ἃσ ἐφόρει χαλκᾶσ· εὑρεθῆναι γὰρ ἔξω μικρὸν ἄπωθεν τοῦ χείλουσ τοῦ κρατῆροσ ὡσ ἀνερριμμένην ὑπὸ τῆσ βίασ τοῦ πυρόσ· οὔτε γὰρ προσιτὸν εἶναι τὸν τόπον οὔθ’ ὁρατόν, εἰκάζειν τε μηδὲ καταρριφῆναί τι δύνασθαι ἐκεῖσε ὑπὸ τῆσ ἀντιπνοίασ τῶν ἐκ βάθουσ ἀνέμων καὶ τῆσ θερμότητοσ, ἣν προαπαντᾶν εὔλογον πόρρωθεν πρὶν ἢ τῷ στομίῳ τοῦ κρατῆροσ προσπελάσαι· εἰ δὲ καταρριφείη, φθάνοι ἂν διαφθαρὲν πρὶν ἀναρριφῆναι πάλιν ὁποῖον παρελήφθη πρότερον. τὸ μὲν οὖν ἐκλείπειν ποτὲ τὰ πνεύματα καὶ τὸ πῦρ ἐπιλειπούσησ τῆσ ὕλησ, οὐκ ἄλογον, οὐ μὴν ἐπὶ τοσοῦτόν γε ὥστ’ ἀντὶ τῆσ τοσαύτησ βίασ ἐφικτὸν ἀνθρώπῳ γενέσθαι τὸν πλησιασμόν. ὑπέρκειται δ’ ἡ Αἴτνη μᾶλλον μὲν τῆσ κατὰ τὸν πορθμὸν καὶ τὴν Καταναίαν παραλίασ, ἀλλὰ καὶ τῆσ κατὰ τὸ Τυρρηνικὸν πέλαγοσ καὶ τὰσ Λιπαραίων νήσουσ. νύκτωρ μὲν οὖν καὶ φέγγη φαίνεται λαμπρὰ ἐκ τῆσ κορυφῆσ, μεθ’ ἡμέραν δὲ καπνῷ καὶ ἀχλύι κατέχεται. ἀνταίρει δὲ τῇ Αἴτνῃ τὰ Νεβρώδη ὄρη ταπεινότερα μὲν πλάτει δὲ πολὺ παραλλάττοντα.
ἅπασα δ’ ἡ νῆσοσ κοίλη κατὰ γῆσ ἐστι, ποταμῶν καὶ πυρὸσ μεστή, καθάπερ τὸ Τυρρηνικὸν πέλαγοσ, ὡσ εἰρήκαμεν, μέχρι τῆσ Κυμαίασ. θερμῶν γοῦν ὑδάτων ἀναβολὰσ κατὰ πολλοὺσ ἔχει τόπουσ ἡ νῆσοσ, ὧν τὰ μὲν Σελινούντια καὶ τὰ Ἱμεραῖα ἁλμυρά ἐστι, τὰ δὲ Αἰγεσταῖα πότιμα περὶ Ἀκράγαντα δὲ λίμναι τὴν μὲν γεῦσιν ἔχουσαι θαλάττησ, τὴν δὲ φύσιν διάφορον· οὐδὲ γὰρ τοῖσ ἀκολύμβοισ βαπτίζεσθαι συμβαίνει ξύλων τρόπον ἐπιπολάζουσιν. οἱ Παλικοὶ δὲ κρατῆρασ ἔχουσιν ἀναβάλλοντασ ὕδωρ εἰσ θολοειδὲσ ἀναφύσημα καὶ πάλιν εἰσ τὸν αὐτὸν δεχομένουσ μυχόν. τὸ δὲ περὶ Μάταυρον σπήλαιον ἐντὸσ ἔχει σύριγγα εὐμεγέθη καὶ ποταμὸν δι’ αὐτῆσ ῥέοντα ἀφανῆ μέχρι πολλοῦ διαστήματοσ, εἶτ’ ἀνακύπτοντα πρὸσ τὴν ἐπιφάνειαν, καθάπερ Ὀρόντησ ἐν τῇ Συρίᾳ καταδὺσ εἰσ τὸ μεταξὺ χάσμα Ἀπαμείασ καὶ Ἀντιοχείασ, ὃ καλοῦσι Χάρυβδιν, ἀνατέλλει πάλιν ἐν τετταράκοντα σταδίοισ· τὰ δὲ παραπλήσια καὶ ὁ Τίγρισ ἐν τῇ Μεσοποταμίᾳ καὶ ὁ Νεῖλοσ ἐν τῇ Λιβύῃ μικρὸν πρὸ τῶν πηγῶν. τὸ δὲ περὶ Στύμφαλον ὕδωρ ἐπὶ διακοσίουσ σταδίουσ ὑπὸ γῆν ἐνεχθὲν ἐν τῇ Ἀργείᾳ τὸν Ἐρασῖνον ἐκδίδωσι ποταμόν, καὶ πάλιν τὸ πρὸσ τὴν Ἀρκαδικὴν Ἀσέαν ὑποβρύχιον ὠσθὲν ὀψέ ποτε τόν τ’ Εὐρώταν καὶ τὸν Ἀλφειὸν ἀναδίδωσιν, ὥστε καὶ πεπιστεῦσθαι μυθῶδέσ τι, ὅτι τῶν ἐπιφημισθέντων στεφάνων ἑκατέρῳ καὶ ῥιφέντων εἰσ τὸ κοινὸν ῥεῦμα ἀναφαίνεται κατὰ τὸν ἐπιφημισμὸν ἑκάτεροσ ἐν τῷ οἰκείῳ ποταμῷ. εἴρηται δὲ καὶ τὸ λεγόμενον περὶ τοῦ Τιμαύου. συγγενῆ δὲ καὶ τούτοισ καὶ τοῖσ κατὰ τὴν Σικελίαν πάθεσι τὰ περὶ τὰσ Λιπαραίων νήσουσ καὶ αὐτὴν τὴν Λιπάραν δείκνυται.
εἰσὶ δ’ ἑπτὰ μὲν τὸν ἀριθμόν, μεγίστη δὲ ἡ Λιπάρα Κνιδίων ἄποικοσ ἐγγυτάτω τῆσ Σικελίασ κειμένη μετά γε τὴν Θέρμεσσαν· ἐκαλεῖτο δὲ πρότερον Μελιγουνίσ· ἡγήσατο δὲ καὶ στόλῳ καὶ πρὸσ τὰσ τῶν Τυρρηνῶν ἐπιδρομὰσ πολὺν χρόνον ἀντέσχεν, ὑπηκόουσ ἔχουσα τὰσ νῦν λεγομένασ Λιπαραίων νήσουσ ἃσ Αἰόλου τινὲσ προσαγορεύουσι. καὶ δὴ καὶ τὸ ἱερὸν τοῦ Ἀπόλλωνοσ ἐκόσμησε πολλάκισ τὸ ἐν Δελφοῖσ ἀπὸ τῶν ἀκροθινίων· ἔχει δὲ καὶ τὴν γῆν εὔκαρπον καὶ στυπτηρίασ μέταλλον ἐμπρόσοδον καὶ θερμὰ ὕδατα καὶ πυρὸσ ἀναπνοάσ. ταύτησ δὲ μεταξύ πώσ ἐστι καὶ τῆσ Σικελίασ ἣν νῦν ἱερὰν Ἡφαίστου καλοῦσι, πετρώδησ πᾶσα καὶ ἔρημοσ καὶ διάπυροσ· ἔχει δὲ ἀναπνοὰσ τρεῖσ ὡσ ἂν ἐκ τριῶν κρατήρων. ἐκ δὲ τοῦ μεγίστου καὶ μύδρουσ αἱ φλόγεσ ἀναφέρουσιν, οἳ προσκεχώκασιν ἤδη πολὺ μέροσ τοῦ πόρου. ἐκ δὲ τῆσ τηρήσεωσ πεπίστευται διότι τοῖσ ἀνέμοισ συμπαροξύνονται καὶ αἱ φλόγεσ αἵ τε ἐνταῦθα καὶ αἱ κατὰ τὴν Αἴτνην, παυομένων δὲ παύονται καὶ αἱ φλόγεσ. οὐκ ἄλογον δέ· καὶ γὰρ οἱ ἄνεμοι γεννῶνται καὶ τρέφονται τὴν ἀρχὴν λαβόντεσ ἀπὸ τῶν ἐκ τῆσ θαλάττησ ἀναθυμιάσεων, ὥστ’ ἀπὸ συγγενοῦσ ὕλησ καὶ πάθουσ καὶ τὸ πῦρ ἐξαπτόμενον οὐκ ἐᾷ θαυμάζειν τοὺσ ὁρῶντασ ἀμωσγέπωσ τὰ τοιάδε. Πολύβιοσ δὲ τῶν τριῶν κρατήρων τὸν μὲν κατερρυηκέναι φησὶν ἐκ μέρουσ, τοὺσ δὲ συμμένειν, τὸν δὲ μέγιστον τὸ χεῖλοσ ἔχειν περιφερὲσ ὂν πέντε σταδίων, κατ’ ὀλίγον δὲ συνάγεσθαι εἰσ πεντήκοντα ποδῶν διάμετρον· καθ’ οὗ βάθοσ εἶναι τὸ μέχρι θαλάττησ σταδιαῖον, ὥστε καθορᾶν ταῖσ νηνεμίαισ. ἐὰν μὲν οὖν νότοσ μέλλῃ πνεῖν, ἀχλὺν ὁμιχλώδη καταχεῖσθαι κύκλῳ φησὶ τῆσ νησῖδοσ ὥστε μηδὲ τὴν Σικελίαν ἄπωθεν φαίνεσθαι· ὅταν δὲ βορέασ, φλόγασ καθαρὰσ ἀπὸ τοῦ λεχθέντοσ κρατῆροσ εἰσ ὕψοσ ἐξαίρεσθαι καὶ βρόμουσ ἐκπέμπεσθαι μείζουσ· τὸν δὲ ζέφυρον μέσην τινὰ ἔχειν τάξιν. τοὺσ δ’ ἄλλουσ κρατῆρασ ὁμοειδεῖσ μὲν εἶναι, τῇ δὲ βίᾳ λείπεσθαι τῶν ἀναφυσημάτων· ἔκ τε δὴ τῆσ διαφορᾶσ τῶν βρόμων καὶ ἐκ τοῦ πόθεν ἄρχεται τὰ ἀναφυσήματα καὶ αἱ φλόγεσ καὶ αἱ λιγνύεσ προσημαίνεσθαι καὶ τὸν εἰσ ἡμέραν τρίτην πάλιν μέλλοντα ἄνεμον πνεῖν· τῶν γοῦν ἐν Λιπάραισ γενομένησ ἀπλοίασ προειπεῖν τινάσ φησι τὸν ἐσόμενον ἄνεμον καὶ μὴ διαψεύσασθαι. ἀφ’ οὗ δὴ τὸ μυθωδέστατον δοκοῦν εἰρῆσθαι τῷ ποιητῇ οὐ μάτην φαίνεσθαι λεχθέν, ἀλλ’ αἰνιξαμένου τὴν ἀλήθειαν, ὅταν φῇ ταμίαν τῶν ἀνέμων τὸν Αἰόλον· περὶ ὧν ἐμνήσθημεν καὶ πρότερον ἱκανῶσ. ἐπάνιμεν δ’ ἐπὶ τὰ ἑξῆσ ἀφ’ ὧν παρεξέβημεν. τὴν μὲν δὴ Λιπάραν καὶ τὴν Θέρμεσσαν εἰρήκαμεν.
ἡ δὲ Στρογγύλη καλεῖται μὲν ἀπὸ τοῦ σχήματοσ, ἔστι δὲ καὶ αὕτη διάπυροσ, βίᾳ μὲν φλογὸσ λειπομένη τῷ δὲ φέγγει πλεονεκτοῦσα· ἐνταῦθα δὲ τὸν Αἰόλον οἰκῆσαί φασι. τετάρτη δ’ ἐστὶ Διδύμη, καὶ αὕτη δ’ ἀπὸ τοῦ σχήματοσ ὠνόμασται. τῶν δὲ λοιπῶν Ἐρικοῦσσα μὲν καὶ Φοινικοῦσσα ἀπὸ τῶν φυτῶν κέκληνται, ἀνεῖνται δὲ εἰσ νομάσ. ἑβδόμη δ’ ἐστὶν Εὐώνυμοσ, πελαγία μάλιστα καὶ ἔρημοσ· ὠνόμασται δ’ ὅτι μάλιστα τοῖσ εἰσ Λιπάρασ ἐκ Σικελίασ πλέουσιν εὐώνυμόσ ἐστι. πολλάκισ δὲ καὶ φλόγεσ εἰσ τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ πελάγουσ τοῦ περὶ τὰσ νήσουσ ὤφθησαν ἐπιδραμοῦσαι, τῶν κατὰ βάθουσ κοιλιῶν ἀναστομωθέντοσ πόρου τινὸσ καὶ τοῦ πυρὸσ βιασαμένου πρὸσ τὸ ἐκτόσ. Ποσειδώνιοσ δὲ κατὰ τὴν ἑαυτοῦ μνήμην φησὶ περὶ τροπὰσ θερινὰσ ἅμα τῇ ἑῴ μεταξὺ τῆσ Ιἕρασ καὶ τῆσ Εὐωνύμου πρὸσ ὕψοσ ἀρθεῖσαν ἐξαίσιον τὴν θάλατταν ὁραθῆναι, καὶ συμμεῖναί τινα χρόνον ἀναφυσωμένην συνεχῶσ, εἶτα παύσασθαι· τοὺσ δὲ τολμήσαντασ προσπλεῖν, ἰδόντασ νεκροὺσ ἰχθύασ ἐλαυνομένουσ ὑπὸ τοῦ ῥοῦ καὶ θέρμῃ καὶ δυσωδίᾳ πληγέντασ φυγεῖν, ἓν δὲ τῶν πλοιαρίων τὸ μᾶλλον πλησιάσαν τοὺσ μὲν τῶν ἐνόντων ἀποβαλεῖν τοὺσ δ’ εἰσ Λιπάραν μόλισ σῶσαι, τοτὲ μὲν ἔκφρονασ γινομένουσ ὁμοίωσ τοῖσ ἐπιληπτικοῖσ τοτὲ δὲ ἀνατρέχοντασ εἰσ τοὺσ οἰκείουσ λογισμούσ· πολλαῖσ δ’ ἡμέραισ ὕστερον ὁρᾶσθαι πηλὸν ἐπανθοῦντα τῇ θαλάττῃ, πολλαχοῦ δὲ καὶ φλόγασ ἐκπιπτούσασ καὶ καπνοὺσ καὶ λιγνύασ, ὕστερον δὲ παγῆναι καὶ γενέσθαι τοῖσ μυλίταισ λίθοισ ἐοικότα τὸν πάγον· τὸν δὲ τῆσ Σικελίασ στρατηγὸν Τίτον Φλαμίνιον δηλῶσαι τῇ συγκλήτῳ, τὴν δὲ πέμψασαν ἐκθύσασθαι ἔν τε τῷ νησιδίῳ καὶ ἐν Λιπάραισ τοῖσ τε καταχθονίοισ θεοῖσ καὶ τοῖσ θαλαττίοισ. ἀπὸ μὲν οὖν Ἐρικώδουσ εἰσ Φοινικώδη δέκα μίλιά φησιν ὁ χωρογράφοσ, ἔνθεν δ’ εἰσ Διδύμην τριάκοντα, ἔνθεν δ’ εἰσ Λιπάραν πρὸσ ἄρκτον ἐννέα καὶ εἴκοσιν, ἔνθεν δ’ εἰσ Σικελίαν ἐννεακαίδεκα· ἑκκαίδεκα δ’ ἐκ τῆσ Στρογγύλησ. πρόκειται δὲ τοῦ Παχύνου Μελίτη, ὅθεν τὰ κυνίδια ἃ καλοῦσι Μελιταῖα, καὶ Γαῦδοσ, ὀγδοήκοντα καὶ ὀκτὼ μίλια τῆσ ἄκρασ ἀμφότεραι διέχουσαι· Κόσσουρα δὲ πρὸ τοῦ Λιλυβαίου καὶ πρὸ τῆσ Ἀσπίδοσ Καρχηδονιακῆσ πόλεωσ ἣν Κλυπέαν καλοῦσι, μέση ἀμφοῖν κειμένη καὶ τὸ λεχθὲν διάστημα ἀφ’ ἑκατέρασ ἀπέχουσα· καὶ ἡ Αἰγίμουροσ δὲ πρὸ τῆσ Σικελίασ καὶ τῆσ Λιβύησ ἐστὶ καὶ ἄλλα μικρὰ νησίδια. ταῦτα μὲν περὶ τῶν νήσων.
호흡부호 보기
강세부호 보기
장단부호 보기
작은 Iota 보기
모든 부호 보기