헬라어 문장 검색 - ΠλατόΕυτηψδέ4́

(플라톤, Euthydemus, Protagoras, Gorgias, Meno, Μένων)

ἔχεισ μοι εἰπεῖν, ὦ Σώκρατεσ, ἆρα διδακτὸν ἡ ἀρετή; ἢ οὐ διδακτὸν ἀλλ’ ἀσκητόν; ἢ οὔτε ἀσκητὸν οὔτε μαθητόν, ἀλλὰ φύσει παραγίγνεται τοῖσ ἀνθρώποισ ἢ ἄλλῳ τινὶ τρόπῳ; ὦ Μένων, πρὸ τοῦ μὲν Θετταλοὶ εὐδόκιμοι ἦσαν ἐν τοῖσ Ἕλλησιν καὶ ἐθαυμάζοντο ἐφ’ ἱππικῇ τε καὶ πλούτῳ, νῦν δέ, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, καὶ ἐπὶ σοφίᾳ, καὶ οὐχ ἥκιστα οἱ τοῦ σοῦ ἑταίρου Ἀριστίππου πολῖται Λαρισαῖοι. τούτου δὲ ὑμῖν αἴτιόσ ἐστι Γοργίασ·

ἀφικόμενοσ γὰρ εἰσ τὴν πόλιν ἐραστὰσ ἐπὶ σοφίᾳ εἴληφεν Ἀλευαδῶν τε τοὺσ πρώτουσ, ὧν ὁ σὸσ ἐραστήσ ἐστιν Ἀρίστιπποσ, καὶ τῶν ἄλλων Θετταλῶν. καὶ δὴ καὶ τοῦτο τὸ ἔθοσ ὑμᾶσ εἴθικεν, ἀφόβωσ τε καὶ μεγαλοπρεπῶσ ἀποκρίνεσθαι ἐάν τίσ τι ἔρηται, ὥσπερ εἰκὸσ τοὺσ εἰδότασ, ἅτε καὶ αὐτὸσ παρέχων αὑτὸν ἐρωτᾶν τῶν Ἑλλήνων τῷ βουλομένῳ ὅτι ἄν τισ βούληται, καὶ οὐδενὶ ὅτῳ οὐκ ἀποκρινόμενοσ. ἐνθάδε δέ, ὦ φίλε Μένων, τὸ ἐναντίον περιέστηκεν·

ὥσπερ αὐχμόσ τισ τῆσ σοφίασ γέγονεν, καὶ κινδυνεύει ἐκ τῶνδε τῶν τόπων παρ’ ὑμᾶσ οἴχεσθαι ἡ σοφία. εἰ γοῦν τινα ἐθέλεισ οὕτωσ ἐρέσθαι τῶν ἐνθάδε, οὐδεὶσ ὅστισ οὐ γελάσεται καὶ ἐρεῖ· "ὦ ξένε, κινδυνεύω σοι δοκεῖν μακάριόσ τισ εἶναι ‐ ἀρετὴν γοῦν εἴτε διδακτὸν εἴθ’ ὅτῳ τρόπῳ παραγίγνεται εἰδέναι ‐ ἐγὼ δὲ τοσοῦτον δέω εἴτε διδακτὸν εἴτε μὴ διδακτὸν εἰδέναι, ὥστ’ οὐδὲ αὐτὸ ὅτι ποτ’ ἐστὶ τὸ παράπαν ἀρετὴ τυγχάνω εἰδώσ.

ἐγὼ οὖν καὶ αὐτόσ, ὦ Μένων, οὕτωσ ἔχω·

συμπένομαι τοῖσ πολίταισ τούτου τοῦ πράγματοσ, καὶ ἐμαυτὸν καταμέμφομαι ὡσ οὐκ εἰδὼσ περὶ ἀρετῆσ τὸ παράπαν· ὃ δὲ μὴ οἶδα τί ἐστιν, πῶσ ἂν ὁποῖόν γέ τι εἰδείην; ἢ δοκεῖ σοι οἱο͂́ν τε εἶναι, ὅστισ Μένωνα μὴ γιγνώσκει τὸ παράπαν ὅστισ ἐστίν, τοῦτον εἰδέναι εἴτε καλὸσ εἴτε πλούσιοσ εἴτε καὶ γενναῖόσ ἐστιν, εἴτε καὶ τἀναντία τούτων; δοκεῖ σοι οἱο͂́ν τ’ εἶναι; οὐκ ἔμοιγε. ἀλλὰ σύ, ὦ Σώκρατεσ, ἀληθῶσ οὐδ’ ὅτι ἀρετή ἐστιν οἶσθα, ἀλλὰ ταῦτα περὶ σοῦ καὶ οἴκαδε ἀπαγγέλλωμεν; μὴ μόνον γε, ὦ ἑταῖρε, ἀλλὰ καὶ ὅτι οὐδ’ ἄλλῳ πω ἐνέτυχον εἰδότι, ὡσ ἐμοὶ δοκῶ.

τί δέ; Γοργίᾳ οὐκ ἐνέτυχεσ ὅτε ἐνθάδε ἦν; ἔγωγε. εἶτα οὐκ ἐδόκει σοι εἰδέναι; οὐ πάνυ εἰμὶ μνήμων, ὦ Μένων, ὥστε οὐκ ἔχω εἰπεῖν ἐν τῷ παρόντι πῶσ μοι τότε ἔδοξεν. ἀλλ’ ἴσωσ ἐκεῖνόσ τε οἶδε, καὶ σὺ ἃ ἐκεῖνοσ ἔλεγε· ἀνάμνησον οὖν με πῶσ ἔλεγεν. εἰ δὲ βούλει, αὐτὸσ εἰπέ·

δοκεῖ γὰρ δήπου σοὶ ἅπερ ἐκείνῳ. ἔμοιγε. ἐκεῖνον μὲν τοίνυν ἐῶμεν, ἐπειδὴ καὶ ἄπεστιν· σὺ δὲ αὐτόσ, ὦ πρὸσ θεῶν, Μένων, τί φῂσ ἀρετὴν εἶναι; εἶπον καὶ μὴ φθονήσῃσ, ἵνα εὐτυχέστατον ψεῦσμα ἐψευσμένοσ ὦ, ἂν φανῇσ σὺ μὲν εἰδὼσ καὶ Γοργίασ, ἐγὼ δὲ εἰρηκὼσ μηδενὶ πώποτε εἰδότι ἐντετυχηκέναι. ἀλλ’ οὐ χαλεπόν, ὦ Σώκρατεσ, εἰπεῖν.

πρῶτον μέν, εἰ βούλει ἀνδρὸσ ἀρετήν, ῥᾴδιον, ὅτι αὕτη ἐστὶν ἀνδρὸσ ἀρετή, ἱκανὸν εἶναι τὰ τῆσ πόλεωσ πράττειν, καὶ πράττοντα τοὺσ μὲν φίλουσ εὖ ποιεῖν, τοὺσ δ’ ἐχθροὺσ κακῶσ, καὶ αὐτὸν εὐλαβεῖσθαι μηδὲν τοιοῦτον παθεῖν. εἰ δὲ βούλει γυναικὸσ ἀρετήν, οὐ χαλεπὸν διελθεῖν, ὅτι δεῖ αὐτὴν τὴν οἰκίαν εὖ οἰκεῖν, σῴζουσάν τε τὰ ἔνδον καὶ κατήκοον οὖσαν τοῦ ἀνδρόσ. καὶ ἄλλη ἐστὶν παιδὸσ ἀρετή, καὶ θηλείασ καὶ ἄρρενοσ, καὶ πρεσβυτέρου ἀνδρόσ, εἰ μὲν βούλει, ἐλευθέρου, εἰ δὲ βούλει, δούλου. καὶ ἄλλαι πάμπολλαι ἀρεταί εἰσιν, ὥστε οὐκ ἀπορία εἰπεῖν ἀρετῆσ πέρι ὅτι ἐστίν·

καθ’ ἑκάστην γὰρ τῶν πράξεων καὶ τῶν ἡλικιῶν πρὸσ ἕκαστον ἔργον ἑκάστῳ ἡμῶν ἡ ἀρετή ἐστιν, ὡσαύτωσ δὲ οἶμαι, ὦ Σώκρατεσ, καὶ ἡ κακία. πολλῇ γέ τινι εὐτυχίᾳ ἐοίκα κεχρῆσθαι, ὦ Μένων, εἰ μίαν ζητῶν ἀρετὴν σμῆνόσ τι ἀνηύρηκα ἀρετῶν παρὰ σοὶ κείμενον. ἀτάρ, ὦ Μένων, κατὰ ταύτην τὴν εἰκόνα τὴν περὶ τὰ σμήνη, εἴ μου ἐρομένου μελίττησ περὶ οὐσίασ ὅτι ποτ’ ἐστίν, πολλὰσ καὶ παντοδαπὰσ ἔλεγεσ αὐτὰσ εἶναι, τί ἂν ἀπεκρίνω μοι, εἴ σε ἠρόμην· "ἆρα τούτῳ φῂσ πολλὰσ καὶ παντοδαπὰσ εἶναι καὶ διαφερούσασ ἀλλήλων, τῷ μελίττασ εἶναι;

ἢ τούτῳ μὲν οὐδὲν διαφέρουσιν, ἄλλῳ δέ τῳ, οἱο͂ν ἢ κάλλει ἢ μεγέθει ἢ ἄλλῳ τῳ τῶν τοιούτων; εἰπέ, τί ἂν ἀπεκρίνω οὕτωσ ἐρωτηθείσ; τοῦτ’ ἔγωγε, ὅτι οὐδὲν διαφέρουσιν, ᾗ μέλιτται εἰσίν, ἡ ἑτέρα τῆσ ἑτέρασ. εἰ οὖν εἶπον μετὰ ταῦτα·

"τοῦτο τοίνυν μοι αὐτὸ εἰπέ, ὦ Μένων· ᾧ οὐδὲν διαφέρουσιν ἀλλὰ ταὐτόν εἰσιν ἅπασαι, τί τοῦτο φῂσ εἶναι; εἶχεσ δήπου ἄν τί μοι εἰπεῖν; ἔγωγε. οὕτω δὴ καὶ περὶ τῶν ἀρετῶν· κἂν εἰ πολλαὶ καὶ παντοδαπαί εἰσιν, ἕν γέ τι εἶδοσ ταὐτὸν ἅπασαι ἔχουσιν δι’ ὃ εἰσὶν ἀρεταί, εἰσ ὃ καλῶσ που ἔχει ἀποβλέψαντα τὸν ἀποκρινόμενον τῷ ἐρωτήσαντι ἐκεῖνο δηλῶσαι, ὃ τυγχάνει οὖσα ἀρετή· ἢ οὐ μανθάνεισ ὅτι λέγω;

δοκῶ γέ μοι μανθάνειν· οὐ μέντοι ὡσ βούλομαί γέ πω κατέχω τὸ ἐρωτώμενον. πότερον δὲ περὶ ἀρετῆσ μόνον σοι οὕτω δοκεῖ, ὦ Μένων, ἄλλη μὲν ἀνδρὸσ εἶναι, ἄλλη δὲ γυναικὸσ καὶ τῶν ἄλλων, ἢ καὶ περὶ ὑγιείασ καὶ περὶ μεγέθουσ καὶ περὶ ἰσχύοσ ὡσαύτωσ; ἄλλη μὲν ἀνδρὸσ δοκεῖ σοι εἶναι ὑγίεια, ἄλλη δὲ γυναικόσ; ἢ ταὐτὸν πανταχοῦ εἶδόσ ἐστιν, ἐάνπερ ὑγίεια ᾖ, ἐάντε ἐν ἀνδρὶ ἐάντε ἐν ἄλλῳ ὁτῳοῦν ᾖ; ἡ αὐτή μοι δοκεῖ ὑγίειά γε εἶναι καὶ ἀνδρὸσ καὶ γυναικόσ.

οὐκοῦν καὶ μέγεθοσ καὶ ἰσχύσ; ἐάνπερ ἰσχυρὰ γυνὴ ᾖ, τῷ αὐτῷ εἴδει καὶ τῇ αὐτῇ ἰσχύϊ ἰσχυρὰ ἔσται; τὸ γὰρ τῇ αὐτῇ τοῦτο λέγω· οὐδὲν διαφέρει πρὸσ τὸ ἰσχὺσ εἶναι ἡ ἰσχύσ, ἐάντε ἐν ἀνδρὶ ᾖ ἐάντε ἐν γυναικί. ἢ δοκεῖ τί σοι διαφέρειν; οὐκ ἔμοιγε. ἡ δὲ ἀρετὴ πρὸσ τὸ ἀρετὴ εἶναι διοίσει τι, ἐάντε ἐν παιδὶ ᾖ ἐάντε ἐν πρεσβύτῃ, ἐάντε ἐν γυναικὶ ἐάντε ἐν ἀνδρί;

ἔμοιγέ πωσ δοκεῖ, ὦ Σώκρατεσ, τοῦτο οὐκέτι ὅμοιον εἶναι τοῖσ ἄλλοισ τούτοισ. τί δέ; οὐκ ἀνδρὸσ μὲν ἀρετὴν ἔλεγεσ πόλιν εὖ διοικεῖν, γυναικὸσ δὲ οἰκίαν; ἔγωγε. ἆρ’ οὖν οἱο͂́ν τε εὖ διοικεῖν ἢ πόλιν ἢ οἰκίαν ἢ ἄλλο ὁτιοῦν, μὴ σωφρόνωσ καὶ δικαίωσ διοικοῦντα; οὐ δῆτα. οὐκοῦν ἄνπερ δικαίωσ καὶ σωφρόνωσ διοικῶσιν, δικαιοσύνῃ καὶ σωφροσύνῃ διοικήσουσιν;

ἀνάγκη. τῶν αὐτῶν ἄρα ἀμφότεροι δέονται, εἴπερ μέλλουσιν ἀγαθοὶ εἶναι, καὶ ἡ γυνὴ καὶ ὁ ἀνήρ, δικαιοσύνησ καὶ σωφροσύνησ. φαίνονται. τί δὲ παῖσ καὶ πρεσβύτησ; μῶν ἀκόλαστοι ὄντεσ καὶ ἄδικοι ἀγαθοὶ ἄν ποτε γένοιντο; οὐ δῆτα. ἀλλὰ σώφρονεσ καὶ δίκαιοι; ναί.

πάντεσ ἄρ’ ἄνθρωποι τῷ αὐτῷ τρόπῳ ἀγαθοί εἰσιν· τῶν αὐτῶν γὰρ τυχόντεσ ἀγαθοὶ γίγνονται. ἐοίκε. οὐκ ἂν δήπου, εἴ γε μὴ ἡ αὐτὴ ἀρετὴ ἦν αὐτῶν, τῷ αὐτῷ ἂν τρόπῳ ἀγαθοὶ ἦσαν. οὐ δῆτα. ἐπειδὴ τοίνυν ἡ αὐτὴ ἀρετὴ πάντων ἐστίν, πειρῶ εἰπεῖν καὶ ἀναμνησθῆναι τί αὐτό φησι Γοργίασ εἶναι καὶ σὺ μετ’ ἐκείνου. τί ἄλλο γ’ ἢ ἄρχειν οἱο͂́ν τ’ εἶναι τῶν ἀνθρώπων; εἴπερ ἕν γέ τι ζητεῖσ κατὰ πάντων.

ἡ γὰρ δικαιοσύνη, ὦ Σώκρατεσ, ἀρετή ἐστιν. ἀλλὰ μὴν ζητῶ γε. ἀλλ’ ἆρα καὶ παιδὸσ ἡ αὐτὴ ἀρετή, ὦ Μένων, καὶ δούλου, ἄρχειν οἱώ τε εἶναι τοῦ δεσπότου, καὶ δοκεῖ σοι ἔτι ἂν δοῦλοσ εἶναι ὁ ἄρχων; οὐ πάνυ μοι δοκεῖ, ὦ Σώκρατεσ. οὐ γὰρ εἰκόσ, ὦ ἄριστε· ἔτι γὰρ καὶ τόδε σκόπει. ἄρχειν φῂσ οἱο͂́ν τ’ εἶναι. οὐ προσθήσομεν αὐτόσε τὸ δικαίωσ, ἀδίκωσ δὲ μή; οἶμαι ἔγωγε· πότερον ἀρετή, ὦ Μένων, ἢ ἀρετή τισ;

πῶσ τοῦτο λέγεισ; ὡσ περὶ ἄλλου ὁτουοῦν. οἱο͂ν, εἰ βούλει, στρογγυλότητοσ πέρι εἴποιμ’ ἂν ἔγωγε ὅτι σχῆμά τί ἐστιν, οὐχ οὕτωσ ἁπλῶσ ὅτι σχῆμα. διὰ ταῦτα δὲ οὕτωσ ἂν εἴποιμι, ὅτι καὶ ἄλλα ἔστι σχήματα. ὀρθῶσ γε λέγων σύ, ἐπεὶ καὶ ἐγὼ λέγω οὐ μόνον δικαιοσύνην ἀλλὰ καὶ ἄλλασ εἶναι ἀρετάσ. τίνασ ταύτασ;

εἰπέ. οἱο͂ν καὶ ἐγώ σοι εἴποιμι ἂν καὶ ἄλλα σχήματα, εἴ με κελεύοισ· καὶ σὺ οὖν ἐμοὶ εἰπὲ ἄλλασ ἀρετάσ. ἡ ἀνδρεία τοίνυν ἔμοιγε δοκεῖ ἀρετὴ εἶναι καὶ σωφροσύνη καὶ σοφία καὶ μεγαλοπρέπεια καὶ ἄλλαι πάμπολλαι. πάλιν, ὦ Μένων, ταὐτὸν πεπόνθαμεν· πολλὰσ αὖ ηὑρήκαμεν ἀρετὰσ μίαν ζητοῦντεσ, ἄλλον τρόπον ἢ νυνδή· τὴν δὲ μίαν, ἣ διὰ πάντων τούτων ἐστίν, οὐ δυνάμεθα ἀνευρεῖν. οὐ γὰρ δύναμαί πω, ὦ Σώκρατεσ, ὡσ σὺ ζητεῖσ, μίαν ἀρετὴν λαβεῖν κατὰ πάντων, ὥσπερ ἐν τοῖσ ἄλλοισ. εἰκότωσ γε·

ἀλλ’ ἐγὼ προθυμήσομαι, ἐὰν οἱο͂́σ τ’ ὦ, ἡμᾶσ προβιβάσαι. μανθάνεισ γάρ που ὅτι οὑτωσὶ ἔχει περὶ παντόσ· εἴ τίσ σε ἀνέροιτο τοῦτο ὃ νυνδὴ ἐγὼ ἔλεγον, "τί ἐστιν σχῆμα, ὦ Μένων; εἰ αὐτῷ εἶπεσ ὅτι στρογγυλότησ, εἴ σοι εἶπεν ἅπερ ἐγώ, "πότερον σχῆμα ἡ στρογγυλότησ ἐστὶν ἢ σχῆμά τι; εἶπεσ δήπου ἂν ὅτι σχῆμά τι. πάνυ γε. οὐκοῦν διὰ ταῦτα, ὅτι καὶ ἄλλα ἔστιν σχήματα;

ναί. καὶ εἴ γε προσανηρώτα σε ὁποῖα, ἔλεγεσ ἄν; ἔγωγε. καὶ αὖ εἰ περὶ χρώματοσ ὡσαύτωσ ἀνήρετο ὅτι ἐστίν, καὶ εἰπόντοσ σου ὅτι τὸ λευκόν, μετὰ ταῦτα ὑπέλαβεν ὁ ἐρωτῶν· "πότερον τὸ λευκὸν χρῶμά ἐστιν ἢ χρῶμά τι; εἶπεσ ἂν ὅτι χρῶμά τι, διότι καὶ ἄλλα τυγχάνει ὄντα; ἔγωγε. καὶ εἴ γέ σε ἐκέλευε λέγειν ἄλλα χρώματα, ἔλεγεσ ἂν ἄλλα, ἃ οὐδὲν ἧττον τυγχάνει ὄντα χρώματα τοῦ λευκοῦ; ναί.

εἰ οὖν ὥσπερ ἐγὼ μετῄει τὸν λόγον, καὶ ἔλεγεν ὅτι "ἀεὶ εἰσ πολλὰ ἀφικνούμεθα, ἀλλὰ μή μοι οὕτωσ, ἀλλ’ ἐπειδὴ τὰ πολλὰ ταῦτα ἑνί τινι προσαγορεύεισ ὀνόματι, καὶ φῂσ οὐδὲν αὐτῶν ὅτι οὐ σχῆμα εἶναι, καὶ ταῦτα καὶ ἐναντία ὄντα ἀλλήλοισ, ὅτι ἐστὶν τοῦτο ὃ οὐδὲν ἧττον κατέχει τὸ στρογγύλον ἢ τὸ εὐθύ, ὃ δὴ ὀνομάζεισ σχῆμα καὶ οὐδὲν μᾶλλον φῂσ τὸ στρογγύλον σχῆμα εἶναι ἢ τὸ εὐθύ; ἢ οὐχ οὕτω λέγεισ;

ἔγωγε. ἆρ’ οὖν, ὅταν οὕτω λέγῃσ, τότε οὐδὲν μᾶλλον φῂσ τὸ στρογγύλον εἶναι στρογγύλον ἢ εὐθύ, οὐδὲ τὸ εὐθὺ εὐθὺ ἢ στρογγύλον; οὐ δήπου, ὦ Σώκρατεσ. ἀλλὰ μὴν σχῆμά γε οὐδὲν μᾶλλον φῂσ εἶναι τὸ στρογγύλον τοῦ εὐθέοσ, οὐδὲ τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου. ἀληθῆ λέγεισ. τί ποτε οὖν τοῦτο οὗ τοῦτο ὄνομά ἐστιν, τὸ σχῆμα; πειρῶ λέγειν.

εἰ οὖν τῷ ἐρωτῶντι οὕτωσ ἢ περὶ σχήματοσ ἢ χρώματοσ εἶπεσ ὅτι "ἀλλ’ οὐδὲ μανθάνω ἔγωγε ὅτι βούλει, ὦ ἄνθρωπε, οὐδὲ οἶδα ὅτι λέγεισ," ἴσωσ ἂν ἐθαύμασε καὶ εἶπεν· "οὐ μανθάνεισ ὅτι ζητῶ τὸ ἐπὶ πᾶσιν τούτοισ ταὐτόν; ἢ οὐδὲ ἐπὶ τούτοισ, ὦ Μένων, ἔχοισ ἂν εἰπεῖν, εἴ τίσ σε ἐρωτῴη· "τί ἐστιν ἐπὶ τῷ στρογγύλῳ καὶ εὐθεῖ καὶ ἐπὶ τοῖσ ἄλλοισ, ἃ δὴ σχήματα καλεῖσ, ταὐτὸν ἐπὶ πᾶσιν; πειρῶ εἰπεῖν, ἵνα καὶ γένηταί σοι μελέτη πρὸσ τὴν περὶ τῆσ ἀρετῆσ ἀπόκρισιν. μή, ἀλλὰ σύ, ὦ Σώκρατεσ, εἰπέ.

βούλει σοι χαρίσωμαι; πάνυ γε. ἐθελήσεισ οὖν καὶ σὺ ἐμοὶ εἰπεῖν περὶ τῆσ ἀρετῆσ; ἔγωγε. προθυμητέον τοίνυν· ἄξιον γάρ. πάνυ μὲν οὖν. φέρε δή, πειρώμεθά σοι εἰπεῖν τί ἐστιν σχῆμα. σκόπει οὖν εἰ τόδε ἀποδέχῃ αὐτὸ εἶναι· ἔστω γὰρ δὴ ἡμῖν τοῦτο σχῆμα, ὃ μόνον τῶν ὄντων τυγχάνει χρώματι ἀεὶ ἑπόμενον. ἱκανῶσ σοι, ἢ ἄλλωσ πωσ ζητεῖσ; ἐγὼ γὰρ κἂν οὕτωσ ἀγαπῴην εἴ μοι ἀρετὴν εἴποισ. ἀλλὰ τοῦτό γε εὐήθεσ, ὦ Σώκρατεσ.

πῶσ λέγεισ; ὅτι σχῆμά πού ἐστιν κατὰ τὸν σὸν λόγον ὃ ἀεὶ χρόᾳ ἕπεται. εἰε͂ν· εἰ δὲ δὴ τὴν χρόαν τισ μὴ φαίη εἰδέναι, ἀλλὰ ὡσαύτωσ ἀποροῖ ὥσπερ περὶ τοῦ σχήματοσ, τί ἂν οἰεί σοι ἀποκεκρίσθαι; τἀληθῆ ἔγωγε· καὶ εἰ μέν γε τῶν σοφῶν τισ εἰή καὶ ἐριστικῶν τε καὶ ἀγωνιστικῶν ὁ ἐρόμενοσ, εἴποιμ’ ἂν αὐτῷ ὅτι "ἐμοὶ μὲν εἴρηται· εἰ δὲ μὴ ὀρθῶσ λέγω, σὸν ἔργον λαμβάνειν λόγον καὶ ἐλέγχειν.

" εἰ δὲ ὥσπερ ἐγώ τε καὶ σὺ νυνὶ φίλοι ὄντεσ βούλοιντο ἀλλήλοισ διαλέγεσθαι, δεῖ δὴ πρᾳότερόν πωσ καὶ διαλεκτικώτερον ἀποκρίνεσθαι. ἔστι δὲ ἴσωσ τὸ διαλεκτικώτερον μὴ μόνον τἀληθῆ ἀποκρίνεσθαι, ἀλλὰ καὶ δι’ ἐκείνων ὧν ἂν προσομολογῇ εἰδέναι ὁ ἐρωτώμενοσ. πειράσομαι δὴ καὶ ἐγώ σοι οὕτωσ εἰπεῖν. λέγε γάρ μοι·

τελευτὴν καλεῖσ τι; τοιόνδε λέγω οἱο͂ν πέρασ καὶ ἔσχατον ‐ πάντα ταῦτα ταὐτόν τι λέγω· ἴσωσ δ’ ἂν ἡμῖν Πρόδικοσ διαφέροιτο, ἀλλὰ σύ γέ που καλεῖσ πεπεράνθαι τι καὶ τετελευτηκέναι ‐ τὸ τοιοῦτον βούλομαι λέγειν, οὐδὲν ποικίλον. ἀλλὰ καλῶ, καὶ οἶμαι μανθάνειν ὃ λέγεισ. τί δ’;

ἐπίπεδον καλεῖσ τι, καὶ ἕτερον αὖ στερεόν, οἱο͂ν ταῦτα τὰ ἐν ταῖσ γεωμετρίαισ; ἔγωγε καλῶ. ἤδη τοίνυν ἂν μάθοισ μου ἐκ τούτων σχῆμα ὃ λέγω. κατὰ γὰρ παντὸσ σχήματοσ τοῦτο λέγω, εἰσ ὃ τὸ στερεὸν περαίνει, τοῦτ’ εἶναι σχῆμα· ὅπερ ἂν συλλαβὼν εἴποιμι στερεοῦ πέρασ σχῆμα εἶναι. τὸ δὲ χρῶμα τί λέγεισ, ὦ Σώκρατεσ; ὑβριστήσ γ’ εἶ, ὦ Μένων· ἀνδρὶ πρεσβύτῃ πράγματα προστάττεισ ἀποκρίνεσθαι, αὐτὸσ δὲ οὐκ ἐθέλεισ ἀναμνησθεὶσ εἰπεῖν ὅτι ποτε λέγει Γοργίασ ἀρετὴν εἶναι. ἀλλ’ ἐπειδάν μοι σὺ τοῦτ’ εἴπῃσ, ὦ Σώκρατεσ, ἐρῶ σοι.

κἂν κατακεκαλυμμένοσ τισ γνοίη, ὦ Μένων, διαλεγομένου σου, ὅτι καλὸσ εἶ καὶ ἐρασταί σοι ἔτι εἰσίν. τί δή; ὅτι οὐδὲν ἀλλ’ ἢ ἐπιτάττεισ ἐν τοῖσ λόγοισ, ὅπερ ποιοῦσιν οἱ τρυφῶντεσ, ἅτε τυραννεύοντεσ ἑώσ ἂν ἐν ὡρ́ᾳ ὦσιν, καὶ ἅμα ἐμοῦ ἴσωσ κατέγνωκασ ὅτι εἰμὶ ἥττων τῶν καλῶν· χαριοῦμαι οὖν σοι καὶ ἀποκρινοῦμαι.

καὶ τῶν ἀπορροῶν τὰσ μὲν ἁρμόττειν ἐνίοισ τῶν πόρων, τὰσ δὲ ἐλάττουσ ἢ μείζουσ εἶναι; πάνυ μὲν οὖν χάρισαι. βούλει οὖν σοι κατὰ Γοργίαν ἀποκρίνωμαι, ᾗ ἂν σὺ μάλιστα ἀκολουθήσαισ; βούλομαι· πῶσ γὰρ οὔ; οὐκοῦν λέγετε ἀπορροάσ τινασ τῶν ὄντων κατὰ Ἐμπεδοκλέα; σφόδρα γε. καὶ πόρουσ εἰσ οὓσ καὶ δι’ ὧν αἱ ἀπορροαὶ πορεύονται; πάνυ γε. ἔστι ταῦτα.

οὐκοῦν καὶ ὄψιν καλεῖσ τι; ἔγωγε. ἐκ τούτων δὴ "σύνεσ ὅ τοι λέγω," ἔφη Πίνδαροσ. ἔστιν γὰρ χρόα ἀπορροὴ σχημάτων ὄψει σύμμετροσ καὶ αἰσθητόσ. ἄριστά μοι δοκεῖσ, ὦ Σώκρατεσ, ταύτην τὴν ἀπόκρισιν εἰρηκέναι. ἴσωσ γάρ σοι κατὰ συνήθειαν εἴρηται· καὶ ἅμα οἶμαι ἐννοεῖσ ὅτι ἔχοισ ἂν ἐξ αὐτῆσ εἰπεῖν καὶ φωνὴν ὃ ἔστι, καὶ ὀσμὴν καὶ ἄλλα πολλὰ τῶν τοιούτων. πάνυ μὲν οὖν.

τραγικὴ γάρ ἐστιν, ὦ Μένων, ἡ ἀπόκρισισ, ὥστε ἀρέσκει σοι μᾶλλον ἢ ἡ περὶ τοῦ σχήματοσ. ἔμοιγε. ἀλλ’ οὐκ ἔστιν, ὦ παῖ Ἀλεξιδήμου, ὡσ ἐγὼ ἐμαυτὸν πείθω, ἀλλ’ ἐκείνη βελτίων· οἶμαι δὲ οὐδ’ ἂν σοὶ δόξαι, εἰ μή, ὥσπερ χθὲσ ἔλεγεσ, ἀναγκαῖόν σοι ἀπιέναι πρὸ τῶν μυστηρίων, ἀλλ’ εἰ περιμείναισ τε καὶ μυηθείησ. ἀλλὰ περιμένοιμ’ ἄν, ὦ Σώκρατεσ, εἴ μοι πολλὰ τοιαῦτα λέγοισ.

ἀλλὰ μὴν προθυμίασ γε οὐδὲν ἀπολείψω, καὶ σοῦ ἕνεκα καὶ ἐμαυτοῦ, λέγων τοιαῦτα· ἀλλ’ ὅπωσ μὴ οὐχ οἱο͂́σ τ’ ἔσομαι πολλὰ τοιαῦτα λέγειν. ἀλλ’ ἴθι δὴ πειρῶ καὶ σὺ ἐμοὶ τὴν ὑπόσχεσιν ἀποδοῦναι, κατὰ ὅλου εἰπὼν ἀρετῆσ πέρι ὅτι ἐστίν, καὶ παῦσαι πολλὰ ποιῶν ἐκ τοῦ ἑνόσ, ὅπερ φασὶ τοὺσ συντρίβοντάσ τι ἑκάστοτε οἱ σκώπτοντεσ, ἀλλὰ ἐάσασ ὅλην καὶ ὑγιῆ εἰπὲ τί ἐστιν ἀρετή. τὰ δέ γε παραδείγματα παρ’ ἐμοῦ εἴληφασ. δοκεῖ τοίνυν μοι, ὦ Σώκρατεσ, ἀρετὴ εἶναι, καθάπερ ὁ ποιητὴσ λέγει, "χαίρειν τε καλοῖσι καὶ δύνασθαι·

καὶ ἐγὼ τοῦτο λέγω ἀρετήν, ἐπιθυμοῦντα τῶν καλῶν δυνατὸν εἶναι πορίζεσθαι. ἆρα λέγεισ τὸν τῶν καλῶν ἐπιθυμοῦντα ἀγαθῶν ἐπιθυμητὴν εἶναι; μάλιστά γε. ἆρα ὡσ ὄντων τινῶν οἳ τῶν κακῶν ἐπιθυμοῦσιν, ἑτέρων δὲ οἳ τῶν ἀγαθῶν; οὐ πάντεσ, ὤριστε, δοκοῦσί σοι τῶν ἀγαθῶν ἐπιθυμεῖν;

οὐκ ἔμοιγε. ἀλλά τινεσ τῶν κακῶν; ναί. οἰόμενοι τὰ κακὰ ἀγαθὰ εἶναι, λέγεισ, ἢ καὶ γιγνώσκοντεσ ὅτι κακά ἐστιν ὅμωσ ἐπιθυμοῦσιν αὐτῶν; ἀμφότερα ἔμοιγε δοκοῦσιν. ἦ γὰρ δοκεῖ τίσ σοι, ὦ Μένων, γιγνώσκων τὰ κακὰ ὅτι κακά ἐστιν ὅμωσ ἐπιθυμεῖν αὐτῶν; μάλιστα. τί ἐπιθυμεῖν λέγεισ; ἦ γενέσθαι αὐτῷ; γενέσθαι· τί γὰρ ἄλλο; πότερον ἡγούμενοσ τὰ κακὰ ὠφελεῖν ἐκεῖνον ᾧ ἂν γένηται, ἢ γιγνώσκων τὰ κακὰ ὅτι βλάπτει ᾧ ἂν παρῇ;

εἰσὶ μὲν οἳ ἡγούμενοι τὰ κακὰ ὠφελεῖν, εἰσὶν δὲ καὶ οἳ γιγνώσκοντεσ ὅτι βλάπτει. ἦ καὶ δοκοῦσί σοι γιγνώσκειν τὰ κακὰ ὅτι κακά ἐστιν οἱ ἡγούμενοι τὰ κακὰ ὠφελεῖν; οὐ πάνυ μοι δοκεῖ τοῦτό γε. οὐκοῦν δῆλον ὅτι οὗτοι μὲν οὐ τῶν κακῶν ἐπιθυμοῦσιν, οἱ ἀγνοοῦντεσ αὐτά, ἀλλὰ ἐκείνων ἃ ᾤοντο ἀγαθὰ εἶναι, ἔστιν δὲ ταῦτά γε κακά· ὥστε οἱ ἀγνοοῦντεσ αὐτὰ καὶ οἰόμενοι ἀγαθὰ εἶναι δῆλον ὅτι τῶν ἀγαθῶν ἐπιθυμοῦσιν.

ἢ οὔ; κινδυνεύουσιν οὗτοί γε. τί δέ; οἱ τῶν κακῶν μὲν ἐπιθυμοῦντεσ, ὡσ φῂσ σύ, ἡγούμενοι δὲ τὰ κακὰ βλάπτειν ἐκεῖνον ᾧ ἂν γίγνηται, γιγνώσκουσιν δήπου ὅτι βλαβήσονται ὑπ’ αὐτῶν; ἀνάγκη.

κινδυνεύεισ ἀληθῆ λέγειν, ὦ Σώκρατεσ· ἀλλὰ τοὺσ βλαπτομένουσ οὗτοι οὐκ οἰόνται ἀθλίουσ εἶναι καθ’ ὅσον βλάπτονται; καὶ τοῦτο ἀνάγκη. τοὺσ δὲ ἀθλίουσ οὐ κακοδαίμονασ; οἶμαι ἔγωγε. ἔστιν οὖν ὅστισ βούλεται ἄθλιοσ καὶ κακοδαίμων εἶναι; οὔ μοι δοκεῖ, ὦ Σώκρατεσ. οὐκ ἄρα βούλεται, ὦ Μένων, τὰ κακὰ οὐδείσ, εἴπερ μὴ βούλεται τοιοῦτοσ εἶναι. τί γὰρ ἄλλο ἐστὶν ἄθλιον εἶναι ἢ ἐπιθυμεῖν τε τῶν κακῶν καὶ κτᾶσθαι; καὶ οὐδεὶσ βούλεσθαι τὰ κακά.

οὐκοῦν νυνδὴ ἔλεγεσ ὅτι ἔστιν ἡ ἀρετὴ βούλεσθαί τε τἀγαθὰ καὶ δύνασθαι; εἶπον γάρ. οὐκοῦν τοῦ λεχθέντοσ τὸ μὲν βούλεσθαι πᾶσιν ὑπάρχει, καὶ ταύτῃ γε οὐδὲν ὁ ἕτεροσ τοῦ ἑτέρου βελτίων; φαίνεται. ἀλλὰ δῆλον ὅτι εἴπερ ἐστὶ βελτίων ἄλλοσ ἄλλου, κατὰ τὸ δύνασθαι ἂν εἰή ἀμείνων. πάνυ γε. τοῦτ’ ἔστιν ἄρα, ὡσ ἐοίκε, κατὰ τὸν σὸν λόγον ἀρετή, δύναμισ τοῦ πορίζεσθαι τἀγαθά. παντάπασί μοι δοκεῖ, ὦ Σώκρατεσ, οὕτωσ ἔχειν ὡσ σὺ νῦν ὑπολαμβάνεισ. ἴδωμεν δὴ καὶ τοῦτο εἰ ἀληθὲσ λέγεισ·

ἴσωσ γὰρ ἂν εὖ λέγοισ. τἀγαθὰ φῂσ οἱο͂́ν τ’ εἶναι πορίζεσθαι ἀρετὴν εἶναι; ἔγωγε. ἀγαθὰ δὲ καλεῖσ οὐχὶ οἱο͂ν ὑγίειάν τε καὶ πλοῦτον; καὶ χρυσίον λέγω καὶ ἀργύριον κτᾶσθαι καὶ τιμὰσ ἐν πόλει καὶ ἀρχάσ. μὴ ἄλλ’ ἄττα λέγεισ τἀγαθὰ ἢ τὰ τοιαῦτα; οὔκ, ἀλλὰ πάντα λέγω τὰ τοιαῦτα. εἰε͂ν·

χρυσίον δὲ δὴ καὶ ἀργύριον πορίζεσθαι ἀρετή ἐστιν, ὥσ φησι Μένων ὁ τοῦ μεγάλου βασιλέωσ πατρικὸσ ξένοσ. πότερον προστιθεῖσ τούτῳ τῷ πόρῳ, ὦ Μένων, τὸ δικαίωσ καὶ ὁσίωσ, ἢ οὐδέν σοι διαφέρει, ἀλλὰ κἂν ἀδίκωσ τισ αὐτὰ πορίζηται, ὁμοίωσ σὺ αὐτὰ ἀρετὴν καλεῖσ; οὐ δήπου, ὦ Σώκρατεσ. ἀλλὰ κακίαν. πάντωσ δήπου. δεῖ ἄρα, ὡσ ἐοίκε, τούτῳ τῷ πόρῳ δικαιοσύνην ἢ σωφροσύνην ἢ ὁσιότητα προσεῖναι, ἢ ἄλλο τι μόριον ἀρετῆσ· εἰ δὲ μή, οὐκ ἔσται ἀρετή, καίπερ ἐκπορίζουσα τἀγαθά.

πῶσ γὰρ ἄνευ τούτων ἀρετὴ γένοιτ’ ἄν; τὸ δὲ μὴ ἐκπορίζειν χρυσίον καὶ ἀργύριον, ὅταν μὴ δίκαιον ᾖ, μήτε αὑτῷ μήτε ἄλλῳ, οὐκ ἀρετὴ καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ ἀπορία; φαίνεται. οὐδὲν ἄρα μᾶλλον ὁ πόροσ τῶν τοιούτων ἀγαθῶν ἢ ἡ ἀπορία ἀρετὴ ἂν εἰή, ἀλλά, ὡσ ἐοίκεν, ὃ μὲν ἂν μετὰ δικαιοσύνησ γίγνηται, ἀρετὴ ἔσται, ὃ δ’ ἂν ἄνευ πάντων τῶν τοιούτων, κακία. δοκεῖ μοι ἀναγκαῖον εἶναι ὡσ λέγεισ. οὐκοῦν τούτων ἕκαστον ὀλίγον πρότερον μόριον ἀρετῆσ ἔφαμεν εἶναι, τὴν δικαιοσύνην καὶ σωφροσύνην καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα;

ναί. εἶτα, ὦ Μένων, παίζεισ πρόσ με; τί δή, ὦ Σώκρατεσ; ὅτι ἄρτι ἐμοῦ δεηθέντοσ σου μὴ καταγνύναι μηδὲ κερματίζειν τὴν ἀρετήν, καὶ δόντοσ παραδείγματα καθ’ ἃ δέοι ἀποκρίνεσθαι, τούτου μὲν ἠμέλησασ, λέγεισ δέ μοι ὅτι ἀρετή ἐστιν οἱο͂́ν τ’ εἶναι τἀγαθὰ πορίζεσθαι μετὰ δικαιοσύνησ· τοῦτο δὲ φῂσ μόριον ἀρετῆσ εἶναι;

ἔγωγε. οὐκοῦν συμβαίνει ἐξ ὧν σὺ ὁμολογεῖσ, τὸ μετὰ μορίου ἀρετῆσ πράττειν ὅτι ἂν πράττῃ, τοῦτο ἀρετὴν εἶναι· τὴν γὰρ δικαιοσύνην μόριον φῂσ ἀρετῆσ εἶναι, καὶ ἕκαστα τούτων. τί οὖν δὴ τοῦτο λέγω; ὅτι ἐμοῦ δεηθέντοσ ὅλον εἰπεῖν τὴν ἀρετήν, αὐτὴν μὲν πολλοῦ δεῖσ εἰπεῖν ὅτι ἐστίν, πᾶσαν δὲ φῂσ πρᾶξιν ἀρετὴν εἶναι, ἐάνπερ μετὰ μορίου ἀρετῆσ πράττηται, ὥσπερ εἰρηκὼσ ὅτι ἀρετή ἐστιν τὸ ὅλον καὶ ἤδη γνωσομένου ἐμοῦ, καὶ ἐὰν σὺ κατακερματίζῃσ αὐτὴν κατὰ μόρια. δεῖται οὖν σοι πάλιν ἐξ ἀρχῆσ, ὡσ ἐμοὶ δοκεῖ, τῆσ αὐτῆσ ἐρωτήσεωσ, ὦ φίλε Μένων, τί ἐστιν ἀρετή, εἰ μετὰ μορίου ἀρετῆσ πᾶσα πρᾶξισ ἀρετὴ ἂν εἰή;

τοῦτο γάρ ἐστιν λέγειν, ὅταν λέγῃ τισ, ὅτι πᾶσα ἡ μετὰ δικαιοσύνησ πρᾶξισ ἀρετή ἐστιν. ἢ οὐ δοκεῖ σοι πάλιν δεῖσθαι τῆσ αὐτῆσ ἐρωτήσεωσ, ἀλλ’ οἰεί τινὰ εἰδέναι μόριον ἀρετῆσ ὅτι ἐστίν, αὐτὴν μὴ εἰδότα; οὐκ ἔμοιγε δοκεῖ. εἰ γὰρ καὶ μέμνησαι, ὅτ’ ἐγώ σοι ἄρτι ἀπεκρινάμην περὶ τοῦ σχήματοσ, ἀπεβάλλομέν που τὴν τοιαύτην ἀπόκρισιν τὴν διὰ τῶν ἔτι ζητουΜένων καὶ μήπω ὡμολογηΜένων ἐπιχειροῦσαν ἀποκρίνεσθαι.

καὶ ὀρθῶσ γε ἀπεβάλλομεν, ὦ Σώκρατεσ. μὴ τοίνυν, ὦ ἄριστε, μηδὲ σὺ ἔτι ζητουμένησ ἀρετῆσ ὅλησ ὅτι ἐστὶν οἰού διὰ τῶν ταύτησ μορίων ἀποκρινόμενοσ δηλώσειν αὐτὴν ὁτῳοῦν, ἢ ἄλλο ὁτιοῦν τούτῳ τῷ αὐτῷ τρόπῳ λέγων, ἀλλὰ πάλιν τῆσ αὐτῆσ δεήσεσθαι ἐρωτήσεωσ, τίνοσ ὄντοσ ἀρετῆσ λέγεισ ἃ λέγεισ· ἢ οὐδέν σοι δοκῶ λέγειν;

ἔμοιγε δοκεῖσ ὀρθῶσ λέγειν. ἀπόκριναι τοίνυν πάλιν ἐξ ἀρχῆσ· τί φῂσ ἀρετὴν εἶναι καὶ σὺ καὶ ὁ ἑταῖρόσ σου; ὦ Σώκρατεσ, ἤκουον μὲν ἔγωγε πρὶν καὶ συγγενέσθαι σοι ὅτι σὺ οὐδὲν ἄλλο ἢ αὐτόσ τε ἀπορεῖσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ ποιεῖσ ἀπορεῖν· καὶ νῦν, ὥσ γέ μοι δοκεῖσ, γοητεύεισ με καὶ φαρμάττεισ καὶ ἀτεχνῶσ κατεπᾴδεισ, ὥστε μεστὸν ἀπορίασ γεγονέναι.

καὶ δοκεῖσ μοι παντελῶσ, εἰ δεῖ τι καὶ σκῶψαι, ὁμοιότατοσ εἶναι τό τε εἶδοσ καὶ τἆλλα ταύτῃ τῇ πλατείᾳ νάρκῃ τῇ θαλαττίᾳ· καὶ γὰρ αὕτη τὸν ἀεὶ πλησιάζοντα καὶ ἁπτόμενον ναρκᾶν ποιεῖ, καὶ σὺ δοκεῖσ μοι νῦν ἐμὲ τοιοῦτόν τι πεποιηκέναι, ναρκᾶν· ἀληθῶσ γὰρ ἔγωγε καὶ τὴν ψυχὴν καὶ τὸ στόμα ναρκῶ, καὶ οὐκ ἔχω ὅτι ἀποκρίνωμαί σοι. καίτοι μυριάκισ γε περὶ ἀρετῆσ παμπόλλουσ λόγουσ εἴρηκα καὶ πρὸσ πολλούσ, καὶ πάνυ εὖ, ὥσ γε ἐμαυτῷ ἐδόκουν·

νῦν δὲ οὐδ’ ὅτι ἐστὶν τὸ παράπαν ἔχω εἰπεῖν. καί μοι δοκεῖσ εὖ βουλεύεσθαι οὐκ ἐκπλέων ἐνθένδε οὐδ’ ἀποδημῶν· εἰ γὰρ ξένοσ ἐν ἄλλῃ πόλει τοιαῦτα ποιοῖσ, τάχ’ ἂν ὡσ γόησ ἀπαχθείησ. πανοῦργοσ εἶ, ὦ Μένων, καὶ ὀλίγου ἐξηπάτησάσ με. τί μάλιστα, ὦ Σώκρατεσ; γιγνώσκω οὗ ἕνεκά με ᾔκασασ.

τίνοσ δὴ οἰεί; ἵνα σε ἀντεικάσω. ἐγὼ δὲ τοῦτο οἶδα περὶ πάντων τῶν καλῶν, ὅτι χαίρουσιν εἰκαζόμενοι ‐ λυσιτελεῖ γὰρ αὐτοῖσ· καλαὶ γὰρ οἶμαι τῶν καλῶν καὶ αἱ εἰκόνεσ ‐ ἀλλ’ οὐκ ἀντεικάσομαί σε. ἐγὼ δέ, εἰ μὲν ἡ νάρκη αὐτὴ ναρκῶσα οὕτω καὶ τοὺσ ἄλλουσ ποιεῖ ναρκᾶν, ἐοίκα αὐτῇ· εἰ δὲ μή, οὔ. οὐ γὰρ εὐπορῶν αὐτὸσ τοὺσ ἄλλουσ ποιῶ ἀπορεῖν, ἀλλὰ παντὸσ μᾶλλον αὐτὸσ ἀπορῶν οὕτωσ καὶ τοὺσ ἄλλουσ ποιῶ ἀπορεῖν. καὶ νῦν περὶ ἀρετῆσ ὃ ἔστιν ἐγὼ μὲν οὐκ οἶδα, σὺ μέντοι ἴσωσ πρότερον μὲν ᾔδησθα πρὶν ἐμοῦ ἅψασθαι, νῦν μέντοι ὅμοιοσ εἶ οὐκ εἰδότι. ὅμωσ δὲ ἐθέλω μετὰ σοῦ σκέψασθαι καὶ συζητῆσαι ὅτι ποτέ ἐστιν.

καὶ τίνα τρόπον ζητήσεισ, ὦ Σώκρατεσ, τοῦτο ὃ μὴ οἶσθα τὸ παράπαν ὅτι ἐστίν; ποῖον γὰρ ὧν οὐκ οἶσθα προθέμενοσ ζητήσεισ; ἢ εἰ καὶ ὅτι μάλιστα ἐντύχοισ αὐτῷ, πῶσ εἴσῃ ὅτι τοῦτό ἐστιν ὃ σὺ οὐκ ᾔδησθα; μανθάνω οἱο͂ν βούλει λέγειν, ὦ Μένων.

ὁρᾷσ τοῦτον ὡσ ἐριστικὸν λόγον κατάγεισ, ὡσ οὐκ ἄρα ἔστιν ζητεῖν ἀνθρώπῳ οὔτε ὃ οἶδε οὔτε ὃ μὴ οἶδε; οὔτε γὰρ ἂν ὅ γε οἶδεν ζητοῖ ‐ οἶδεν γάρ, καὶ οὐδὲν δεῖ τῷ γε τοιούτῳ ζητήσεωσ ‐ οὔτε ὃ μὴ οἶδεν ‐ οὐδὲ γὰρ οἶδεν ὅτι ζητήσει. οὐκοῦν καλῶσ σοι δοκεῖ λέγεσθαι ὁ λόγοσ οὗτοσ, ὦ Σώκρατεσ;

οὐκ ἔμοιγε. ἔχεισ λέγειν ὅπῃ; ἔγωγε· ἀκήκοα γὰρ ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν σοφῶν περὶ τὰ θεῖα πράγματα ‐ τίνα λόγον λεγόντων; ἀληθῆ, ἔμοιγε δοκεῖν, καὶ καλόν. τίνα τοῦτον, καὶ τίνεσ οἱ λέγοντεσ; οἱ μὲν λέγοντέσ εἰσι τῶν ἱερέων τε καὶ τῶν ἱερειῶν ὅσοισ μεμέληκε περὶ ὧν μεταχειρίζονται λόγον οἱοίσ τ’ εἶναι διδόναι· λέγει δὲ καὶ Πίνδαροσ καὶ ἄλλοι πολλοὶ τῶν ποιητῶν ὅσοι θεῖοί εἰσιν.

ἃ δὲ λέγουσιν, ταυτί ἐστιν· ἀλλὰ σκόπει εἴ σοι δοκοῦσιν ἀληθῆ λέγειν. φασὶ γὰρ τὴν ψυχὴν τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀθάνατον, καὶ τοτὲ μὲν τελευτᾶν ‐ ὃ δὴ ἀποθνῄσκειν καλοῦσι ‐ τοτὲ δὲ πάλιν γίγνεσθαι, ἀπόλλυσθαι δ’ οὐδέποτε· δεῖν δὴ διὰ ταῦτα ὡσ ὁσιώτατα διαβιῶναι τὸν βίον· οἷσιν γὰρ ἂν ‐ Φερσεφόνα ποινὰν παλαιοῦ πένθεοσδέξεται, εἰσ τὸν ὕπερθεν ἅλιον κείνων ἐνάτῳ ἔτεϊἀνδιδοῖ ψυχὰσ πάλιν, ἐκ τᾶν βασιλῆεσ ἀγαυοὶκαὶ σθένει κραιπνοὶ σοφίᾳ τε μέγιστοιἄνδρεσ αὔξοντ’· ἐσ δὲ τὸν λοιπὸν χρόνον ἡρ́ωεσ ἁγνοὶπρὸσ ἀνθρώπων καλεῦνται.

ἁπάσησ συγγενοῦσ οὔσησ, καὶ μεμαθηκυίασ τῆσ ψυχῆσ ἅπαντα, οὐδὲν κωλύει ἓν μόνον ἀναμνησθέντα ‐ ὃ δὴ μάθησιν καλοῦσιν ἄνθρωποι ‐ τἆλλα πάντα αὐτὸν ἀνευρεῖν, ἐάν τισ ἀνδρεῖοσ ᾖ καὶ μὴ ἀποκάμνῃ ζητῶν·

τὸ γὰρ ζητεῖν ἄρα καὶ τὸ μανθάνειν ἀνάμνησισ ὅλον ἐστίν. οὔκουν δεῖ πείθεσθαι τούτῳ τῷ ἐριστικῷ λόγῳ· οὗτοσ μὲν γὰρ ἂν ἡμᾶσ ἀργοὺσ ποιήσειεν καὶ ἔστιν τοῖσ μαλακοῖσ τῶν ἀνθρώπων ἡδὺσ ἀκοῦσαι, ὅδε δὲ ἐργατικούσ τε καὶ ζητητικοὺσ ποιεῖ· ᾧ ἐγὼ πιστεύων ἀληθεῖ εἶναι ἐθέλω μετὰ σοῦ ζητεῖν ἀρετὴ ὅτι ἐστίν.

ναί, ὦ Σώκρατεσ· ἀλλὰ πῶσ λέγεισ τοῦτο, ὅτι οὐ μανθάνομεν, ἀλλὰ ἣν καλοῦμεν μάθησιν ἀνάμνησίσ ἐστιν; ἔχεισ με τοῦτο διδάξαι ὡσ οὕτωσ ἔχει; καὶ ἄρτι εἶπον, ὦ Μένων, ὅτι πανοῦργοσ εἶ, καὶ νῦν ἐρωτᾷσ εἰ ἔχω σε διδάξαι, ὃσ οὔ φημι διδαχὴν εἶναι ἀλλ’ ἀνάμνησιν, ἵνα δὴ εὐθὺσ φαίνωμαι αὐτὸσ ἐμαυτῷ τἀναντία λέγων. οὐ μὰ τὸν Δία, ὦ Σώκρατεσ, οὐ πρὸσ τοῦτο βλέψασ εἶπον, ἀλλ’ ὑπὸ τοῦ ἔθουσ·

ἀλλ’ εἴ πώσ μοι ἔχεισ ἐνδείξασθαι ὅτι ἔχει ὥσπερ λέγεισ, ἔνδειξαι. ἀλλ’ ἔστι μὲν οὐ ῥᾴδιον, ὅμωσ δὲ ἐθέλω προθυμηθῆναι σοῦ ἕνεκα. ἀλλά μοι προσκάλεσον τῶν πολλῶν ἀκολούθων τουτωνὶ τῶν σαυτοῦ ἕνα, ὅντινα βούλει, ἵνα ἐν τούτῳ σοι ἐπιδείξωμαι. πάνυ γε.

δεῦρο πρόσελθε. Ἕλλην μέν ἐστι καὶ ἑλληνίζει; πάνυ γε σφόδρα, οἰκογενήσ γε. πρόσεχε δὴ τὸν νοῦν ὁπότερ’ ἄν σοι φαίνηται, ἢ ἀναμιμνῃσκόμενοσ ἢ μανθάνων παρ’ ἐμοῦ. ἀλλὰ προσέξω. εἰπὲ δή μοι, ὦ παῖ, γιγνώσκεισ τετράγωνον χωρίον ὅτι τοιοῦτόν ἐστιν; ἔγωγε. ἔστιν οὖν τετράγωνον χωρίον ἴσασ ἔχον τὰσ γραμμὰσ ταύτασ πάσασ, τέτταρασ οὔσασ; πάνυ γε.

οὐ καὶ ταυτασὶ τὰσ διὰ μέσου ἐστὶν ἴσασ ἔχον; ναί. οὐκοῦν εἰή ἂν τοιοῦτον χωρίον καὶ μεῖζον καὶ ἔλαττον; πάνυ γε. εἰ οὖν εἰή αὕτη ἡ πλευρὰ δυοῖν ποδοῖν καὶ αὕτη δυοῖν, πόσων ἂν εἰή ποδῶν τὸ ὅλον; ὧδε δὲ σκόπει· εἰ ἦν ταύτῃ δυοῖν ποδοῖν, ταύτῃ δὲ ἑνὸσ ποδὸσ μόνον, ἄλλο τι ἅπαξ ἂν ἦν δυοῖν ποδοῖν τὸ χωρίον; ναί.

ἐπειδὴ δὲ δυοῖν ποδοῖν καὶ ταύτῃ, ἄλλο τι ἢ δὶσ δυοῖν γίγνεται; γίγνεται. δυοῖν ἄρα δὶσ γίγνεται ποδῶν; ναί. πόσοι οὖν εἰσιν οἱ δύο δὶσ πόδεσ; λογισάμενοσ εἰπέ. τέτταρεσ, ὦ Σώκρατεσ. οὐκοῦν γένοιτ’ ἂν τούτου τοῦ χωρίου ἕτερον διπλάσιον, τοιοῦτον δέ, ἴσασ ἔχον πάσασ τὰσ γραμμὰσ ὥσπερ τοῦτο; ναί. πόσων οὖν ἔσται ποδῶν; ὀκτώ. φέρε δή, πειρῶ μοι εἰπεῖν πηλίκη τισ ἔσται ἐκείνου ἡ γραμμὴ ἑκάστη. ἡ μὲν γὰρ τοῦδε δυοῖν ποδοῖν·

τί δὲ ἡ ἐκείνου τοῦ διπλασίου; δῆλον δή, ὦ Σώκρατεσ, ὅτι διπλασία. ὁρᾷσ, ὦ Μένων, ὡσ ἐγὼ τοῦτον οὐδὲν διδάσκω, ἀλλ’ ἐρωτῶ πάντα; καὶ νῦν οὗτοσ οἰέται εἰδέναι ὁποία ἐστὶν ἀφ’ ἧσ τὸ ὀκτώπουν χωρίον γενήσεται· ἢ οὐ δοκεῖ σοι; ἔμοιγε. οἶδεν οὖν; οὐ δῆτα. οἰέται δέ γε ἀπὸ τῆσ διπλασίασ; ναί. θεῶ δὴ αὐτὸν ἀναμιμνῃσκόμενον ἐφεξῆσ, ὡσ δεῖ ἀναμιμνῄσκεσθαι. σὺ δέ μοι λέγε·

ἀπὸ τῆσ διπλασίασ γραμμῆσ φῂσ τὸ διπλάσιον χωρίον γίγνεσθαι; τοιόνδε λέγω, μὴ ταύτῃ μὲν μακρόν, τῇ δὲ βραχύ, ἀλλὰ ἴσον πανταχῇ ἔστω ὥσπερ τουτί, διπλάσιον δὲ τούτου, ὀκτώπουν·

ἀλλ’ ὁρ́α εἰ ἔτι σοι ἀπὸ τῆσ διπλασίασ δοκεῖ ἔσεσθαι. ἔμοιγε. οὐκοῦν διπλασία αὕτη ταύτησ γίγνεται, ἂν ἑτέραν τοσαύτην προσθῶμεν ἐνθένδε; πάνυ γε. ἀπὸ ταύτησ δή, φῄσ, ἔσται τὸ ὀκτώπουν χωρίον, ἂν τέτταρεσ τοσαῦται γένωνται; ναί.

ἀναγραψώμεθα δὴ ἀπ’ αὐτῆσ ἴσασ τέτταρασ. ἄλλο τι ἢ τουτὶ ἂν εἰή ὃ φῂσ τὸ ὀκτώπουν εἶναι; πάνυ γε. οὐκοῦν ἐν αὐτῷ ἐστιν ταυτὶ τέτταρα, ὧν ἕκαστον ἴσον τούτῳ ἐστὶν τῷ τετράποδι; ναί. πόσον οὖν γίγνεται; οὐ τετράκισ τοσοῦτον; πῶσ δ’ οὔ; διπλάσιον οὖν ἐστιν τὸ τετράκισ τοσοῦτον; οὐ μὰ Δία. ἀλλὰ ποσαπλάσιον; τετραπλάσιον. ἀπὸ τῆσ διπλασίασ ἄρα, ὦ παῖ, οὐ διπλάσιον ἀλλὰ τετραπλάσιον γίγνεται χωρίον. ἀληθῆ λέγεισ.

τεττάρων γὰρ τετράκισ ἐστὶν ἑκκαίδεκα. οὐχί; ναί. ὀκτώπουν δ’ ἀπὸ ποίασ γραμμῆσ; οὐχὶ ἀπὸ μὲν ταύτησ τετραπλάσιον; φημί. τετράπουν δὲ ἀπὸ τῆσ ἡμισέασ ταυτησὶ τουτί; ναί. εἰε͂ν· τὸ δὲ ὀκτώπουν οὐ τοῦδε μὲν διπλάσιόν ἐστιν, τούτου δὲ ἥμισυ; <ναί. >οὐκ ἀπὸ μὲν μείζονοσ ἔσται ἢ τοσαύτησ γραμμῆσ, ἀπὸ ἐλάττονοσ δὲ ἢ τοσησδί; ἢ οὔ;

ἔμοιγε δοκεῖ οὕτω. καλῶσ· τὸ γάρ σοι δοκοῦν τοῦτο ἀποκρίνου. καί μοι λέγε· οὐχ ἥδε μὲν δυοῖν ποδοῖν ἦν, ἡ δὲ τεττάρων; ναί. δεῖ ἄρα τὴν τοῦ ὀκτώποδοσ χωρίου γραμμὴν μείζω μὲν εἶναι τῆσδε τῆσ δίποδοσ, ἐλάττω δὲ τῆσ τετράποδοσ. δεῖ. πειρῶ δὴ λέγειν πηλίκην τινὰ φῂσ αὐτὴν εἶναι.

τρίποδα. οὐκοῦν ἄνπερ τρίπουσ ᾖ, τὸ ἥμισυ ταύτησ προσληψόμεθα καὶ ἔσται τρίπουσ; δύο μὲν γὰρ οἵδε, ὁ δὲ εἷσ· καὶ ἐνθένδε ὡσαύτωσ δύο μὲν οἵδε, ὁ δὲ εἷσ· καὶ γίγνεται τοῦτο τὸ χωρίον ὃ φῄσ. ναί. οὐκοῦν ἂν ᾖ τῇδε τριῶν καὶ τῇδε τριῶν, τὸ ὅλον χωρίον τριῶν τρὶσ ποδῶν γίγνεται; φαίνεται. τρεῖσ δὲ τρὶσ πόσοι εἰσὶ πόδεσ; ἐννέα. ἔδει δὲ τὸ διπλάσιον πόσων εἶναι ποδῶν; ὀκτώ. οὐδ’ ἄρ’ ἀπὸ τῆσ τρίποδόσ πω τὸ ὀκτώπουν χωρίον γίγνεται. οὐ δῆτα. ἀλλ’ ἀπὸ ποίασ; πειρῶ ἡμῖν εἰπεῖν ἀκριβῶσ· καὶ εἰ μὴ βούλει ἀριθμεῖν, ἀλλὰ δεῖξον ἀπὸ ποίασ. ἀλλὰ μὰ τὸν Δία, ὦ Σώκρατεσ, ἔγωγε οὐκ οἶδα.

ἐννοεῖσ αὖ, ὦ Μένων, οὗ ἐστιν ἤδη βαδίζων ὅδε τοῦ ἀναμιμνῄσκεσθαι; ὅτι τὸ μὲν πρῶτον ᾔδει μὲν οὔ, ἥτισ ἐστὶν ἡ τοῦ ὀκτώποδοσ χωρίου γραμμή, ὥσπερ οὐδὲ νῦν πω οἶδεν, ἀλλ’ οὖν ᾤετό γ’ αὐτὴν τότε εἰδέναι, καὶ θαρραλέωσ ἀπεκρίνετο ὡσ εἰδώσ, καὶ οὐχ ἡγεῖτο ἀπορεῖν· νῦν δὲ ἡγεῖται ἀπορεῖν ἤδη, καὶ ὥσπερ οὐκ οἶδεν, οὐδ’ οἰέται εἰδέναι. ἀληθῆ λέγεισ.

οὐκοῦν νῦν βέλτιον ἔχει περὶ τὸ πρᾶγμα ὃ οὐκ ᾔδει; καὶ τοῦτό μοι δοκεῖ. ἀπορεῖν οὖν αὐτὸν ποιήσαντεσ καὶ ναρκᾶν ὥσπερ ἡ νάρκη, μῶν τι ἐβλάψαμεν; οὐκ ἔμοιγε δοκεῖ. προὔργου γοῦν τι πεποιήκαμεν, ὡσ ἐοίκε, πρὸσ τὸ ἐξευρεῖν ὅπῃ ἔχει· νῦν μὲν γὰρ καὶ ζητήσειεν ἂν ἡδέωσ οὐκ εἰδώσ, τότε δὲ ῥᾳδίωσ ἂν καὶ πρὸσ πολλοὺσ καὶ πολλάκισ ᾤετ’ ἂν εὖ λέγειν περὶ τοῦ διπλασίου χωρίου, ὡσ δεῖ διπλασίαν τὴν γραμμὴν ἔχειν μήκει. ἐοίκεν.

οἰεί οὖν ἂν αὐτὸν πρότερον ἐπιχειρῆσαι ζητεῖν ἢ μανθάνειν τοῦτο ὃ ᾤετο εἰδέναι οὐκ εἰδώσ, πρὶν εἰσ ἀπορίαν κατέπεσεν ἡγησάμενοσ μὴ εἰδέναι, καὶ ἐπόθησεν τὸ εἰδέναι; οὔ μοι δοκεῖ, ὦ Σώκρατεσ. ὤνητο ἄρα ναρκήσασ; δοκεῖ μοι. σκέψαι δὴ ἐκ ταύτησ τῆσ ἀπορίασ ὅτι καὶ ἀνευρήσει ζητῶν μετ’ ἐμοῦ, οὐδὲν ἀλλ’ ἢ ἐρωτῶντοσ ἐμοῦ καὶ οὐ διδάσκοντοσ· φύλαττε δὲ ἄν που εὑρ́ῃσ με διδάσκοντα καὶ διεξιόντα αὐτῷ, ἀλλὰ μὴ τὰσ τούτου δόξασ ἀνερωτῶντα.

λέγε γάρ μοι σύ·

οὐ τὸ μὲν τετράπουν τοῦτο ἡμῖν ἐστι χωρίον; μανθάνεισ; ἔγωγε. ἕτερον δὲ αὐτῷ προσθεῖμεν ἂν τουτὶ ἴσον; ναί. καὶ τρίτον τόδε ἴσον ἑκατέρῳ τούτων; ναί. οὐκοῦν προσαναπληρωσαίμεθ’ ἂν τὸ ἐν τῇ γωνίᾳ τόδε; πάνυ γε. ἄλλο τι οὖν γένοιτ’ ἂν τέτταρα ἴσα χωρία τάδε; ναί.

τί οὖν; τὸ ὅλον τόδε ποσαπλάσιον τοῦδε γίγνεται; τετραπλάσιον. ἔδει δέ γε διπλάσιον ἡμῖν γενέσθαι· ἢ οὐ μέμνησαι; πάνυ γε. οὐκοῦν ἐστιν αὕτη γραμμὴ ἐκ γωνίασ εἰσ γωνίαν τινὰ τέμνουσα δίχα ἕκαστον τούτων τῶν χωρίων; ναί.

οὐκοῦν τέτταρεσ αὗται γίγνονται γραμμαὶ ἴσαι, περιέχουσαι τουτὶ τὸ χωρίον; γίγνονται γάρ. σκόπει δή· πηλίκον τί ἐστιν τοῦτο τὸ χωρίον; οὐ μανθάνω. οὐχὶ τεττάρων ὄντων τούτων ἥμισυ ἑκάστου ἑκάστη ἡ γραμμὴ ἀποτέτμηκεν ἐντόσ; ἢ οὔ; ναί. πόσα οὖν τηλικαῦτα ἐν τούτῳ ἔνεστιν; τέτταρα. πόσα δὲ ἐν τῷδε; δύο. τὰ δὲ τέτταρα τοῖν δυοῖν τί ἐστιν; διπλάσια. τόδε οὖν ποσάπουν γίγνεται; ὀκτώπουν.

ἔστιν ἥντινα δόξαν οὐχ αὑτοῦ οὗτοσ ἀπεκρίνατο; ἀπὸ ποίασ γραμμῆσ; ἀπὸ ταύτησ. ἀπὸ τῆσ ἐκ γωνίασ εἰσ γωνίαν τεινούσησ τοῦ τετράποδοσ; ναί. καλοῦσιν δέ γε ταύτην διάμετρον οἱ σοφισταί· ὥστ’ εἰ ταύτῃ διάμετροσ ὄνομα, ἀπὸ τῆσ διαμέτρου ἄν, ὡσ σὺ φῄσ, ὦ παῖ Μένωνοσ, γίγνοιτ’ ἂν τὸ διπλάσιον χωρίον. πάνυ μὲν οὖν, ὦ Σώκρατεσ. τί σοι δοκεῖ, ὦ Μένων; οὔκ, ἀλλ’ ἑαυτοῦ.

εἰ δὲ αὐτόν τισ ἀνερήσεται πολλάκισ τὰ αὐτὰ ταῦτα καὶ πολλαχῇ, οἶσθ’ ὅτι τελευτῶν οὐδενὸσ ἧττον ἀκριβῶσ ἐπιστήσεται περὶ τούτων. καὶ μὴν οὐκ ᾔδει γε, ὡσ ἔφαμεν ὀλίγον πρότερον. ἀληθῆ λέγεισ. ἐνῆσαν δέ γε αὐτῷ αὗται αἱ δόξαι· ἢ οὔ; ναί. τῷ οὐκ εἰδότι ἄρα περὶ ὧν ἂν μὴ εἰδῇ ἔνεισιν ἀληθεῖσ δόξαι περὶ τούτων ὧν οὐκ οἶδε; φαίνεται. καὶ νῦν μέν γε αὐτῷ ὥσπερ ὄναρ ἄρτι ἀνακεκίνηνται αἱ δόξαι αὗται· ἐοίκεν.

ἢ δεδίδαχέν τισ τοῦτον γεωμετρεῖν; οὐκοῦν οὐδενὸσ διδάξαντοσ ἀλλ’ ἐρωτήσαντοσ ἐπιστήσεται, ἀναλαβὼν αὐτὸσ ἐξ αὑτοῦ τὴν ἐπιστήμην; ναί. τὸ δὲ ἀναλαμβάνειν αὐτὸν ἐν αὑτῷ ἐπιστήμην οὐκ ἀναμιμνῄσκεσθαί ἐστιν; πάνυ γε. ἆρ’ οὖν οὐ τὴν ἐπιστήμην, ἣν νῦν οὗτοσ ἔχει, ἤτοι ἔλαβέν ποτε ἢ ἀεὶ εἶχεν; ναί. οὐκοῦν εἰ μὲν ἀεὶ εἶχεν, ἀεὶ καὶ ἦν ἐπιστήμων· εἰ δὲ ἔλαβέν ποτε, οὐκ ἂν ἔν γε τῷ νῦν βίῳ εἰληφὼσ εἰή. οὗτοσ γὰρ ποιήσει περὶ πάσησ γεωμετρίασ ταὐτὰ ταῦτα, καὶ τῶν ἄλλων μαθημάτων ἁπάντων.

ἔστιν οὖν ὅστισ τοῦτον πάντα δεδίδαχεν; δίκαιοσ γάρ που εἶ εἰδέναι, ἄλλωσ τε ἐπειδὴ ἐν τῇ σῇ οἰκίᾳ γέγονεν καὶ τέθραπται. ἀλλ’ οἶδα ἔγωγε ὅτι οὐδεὶσ πώποτε ἐδίδαξεν. ἔχει δὲ ταύτασ τὰσ δόξασ, ἢ οὐχί; ἀνάγκη, ὦ Σώκρατεσ, φαίνεται. εἰ δὲ μὴ ἐν τῷ νῦν βίῳ λαβών, οὐκ ἤδη τοῦτο δῆλον, ὅτι ἐν ἄλλῳ τινὶ χρόνῳ εἶχε καὶ ἐμεμαθήκει; φαίνεται.

οὐκοῦν οὗτόσ γέ ἐστιν ὁ χρόνοσ ὅτ’ οὐκ ἦν ἄνθρωποσ; ναί. εἰ οὖν ὅν τ’ ἂν ᾖ χρόνον καὶ ὃν ἂν μὴ ᾖ ἄνθρωποσ, ἐνέσονται αὐτῷ ἀληθεῖσ δόξαι, αἳ ἐρωτήσει ἐπεγερθεῖσαι ἐπιστῆμαι γίγνονται, ἆρ’ οὖν τὸν ἀεὶ χρόνον μεμαθηκυῖα ἔσται ἡ ψυχὴ αὐτοῦ; δῆλον γὰρ ὅτι τὸν πάντα χρόνον ἔστιν ἢ οὐκ ἔστιν ἄνθρωποσ. φαίνεται. οὐκοῦν εἰ ἀεὶ ἡ ἀλήθεια ἡμῖν τῶν ὄντων ἐστὶν ἐν τῇ ψυχῇ, ἀθάνατοσ ἂν ἡ ψυχὴ εἰή, ὥστε θαρροῦντα χρὴ ὃ μὴ τυγχάνεισ ἐπιστάμενοσ νῦν ‐ τοῦτο δ’ ἐστὶν ὃ μὴ μεμνημένοσ ‐ ἐπιχειρεῖν ζητεῖν καὶ ἀναμιμνῄσκεσθαι;

εὖ μοι δοκεῖσ λέγειν, ὦ Σώκρατεσ, οὐκ οἶδ’ ὅπωσ. καὶ γὰρ ἐγὼ ἐμοί, ὦ Μένων. καὶ τὰ μέν γε ἄλλα οὐκ ἂν πάνυ ὑπὲρ τοῦ λόγου διισχυρισαίμην· ὅτι δ’ οἰόμενοι δεῖν ζητεῖν ἃ μή τισ οἶδεν βελτίουσ ἂν εἶμεν καὶ ἀνδρικώτεροι καὶ ἧττον ἀργοὶ ἢ εἰ οἰοίμεθα ἃ μὴ ἐπιστάμεθα μηδὲ δυνατὸν εἶναι εὑρεῖν μηδὲ δεῖν ζητεῖν, περὶ τούτου πάνυ ἂν διαμαχοίμην, εἰ οἱο͂́σ τε εἰήν, καὶ λόγῳ καὶ ἔργῳ. καὶ τοῦτο μέν γε δοκεῖσ μοι εὖ λέγειν, ὦ Σώκρατεσ. βούλει οὖν, ἐπειδὴ ὁμονοοῦμεν ὅτι ζητητέον περὶ οὗ μή τισ οἶδεν, ἐπιχειρήσωμεν κοινῇ ζητεῖν τί ποτ’ ἐστὶν ἀρετή;

πάνυ μὲν οὖν. οὐ μέντοι, ὦ Σώκρατεσ, ἀλλ’ ἔγωγε ἐκεῖνο ἂν ἥδιστα, ὅπερ ἠρόμην τὸ πρῶτον, καὶ σκεψαίμην καὶ ἀκούσαιμι, πότερον ὡσ διδακτῷ ὄντι αὐτῷ δεῖ ἐπιχειρεῖν, ἢ ὡσ φύσει ἢ ὡσ τίνι ποτὲ τρόπῳ παραγιγνομένησ τοῖσ ἀνθρώποισ τῆσ ἀρετῆσ. ἀλλ’ εἰ μὲν ἐγὼ ἦρχον, ὦ Μένων, μὴ μόνον ἐμαυτοῦ ἀλλὰ καὶ σοῦ, οὐκ ἂν ἐσκεψάμεθα πρότερον εἴτε διδακτὸν εἴτε οὐ διδακτὸν ἡ ἀρετή, πρὶν ὅτι ἐστὶν πρῶτον ἐζητήσαμεν αὐτό· ἐπειδὴ δὲ σὺ σαυτοῦ μὲν οὐδ’ ἐπιχειρεῖσ ἄρχειν, ἵνα δὴ ἐλεύθεροσ ᾖσ, ἐμοῦ δὲ ἐπιχειρεῖσ τε ἄρχειν καὶ ἄρχεισ, συγχωρήσομαί σοι ‐ τί γὰρ χρὴ ποιεῖν;

εἶναι ποῖόν τί ἐστιν ὃ μήπω ἴσμεν ὅτι ἐστίν.

εἰ μή τι οὖν ἀλλὰ σμικρόν γέ μοι τῆσ ἀρχῆσ χάλασον, καὶ συγχώρησον ἐξ ὑποθέσεωσ αὐτὸ σκοπεῖσθαι, εἴτε διδακτόν ἐστιν εἴτε ὁπωσοῦν. λέγω δὲ τὸ ἐξ ὑποθέσεωσ ὧδε, ὥσπερ οἱ γεωμέτραι πολλάκισ σκοποῦνται, ἐπειδάν τισ ἔρηται αὐτούσ, οἱο͂ν περὶ χωρίου, εἰ οἱο͂́ν τε ἐσ τόνδε τὸν κύκλον τόδε τὸ χωρίον τρίγωνον ἐνταθῆναι, εἴποι ἄν τισ ὅτι "οὔπω οἶδα εἰ ἔστιν τοῦτο τοιοῦτον, ἀλλ’ ὥσπερ μέν τινα ὑπόθεσιν προὔργου οἶμαι ἔχειν πρὸσ τὸ πρᾶγμα τοιάνδε· εἰ μέν ἐστιν τοῦτο τὸ χωρίον τοιοῦτον οἱο͂ν παρὰ τὴν δοθεῖσαν αὐτοῦ γραμμὴν παρατείναντα ἐλλείπειν τοιούτῳ χωρίῳ οἱο͂ν ἂν αὐτὸ τὸ παρατεταμένον ᾖ, ἄλλο τι συμβαίνειν μοι δοκεῖ, καὶ ἄλλο αὖ, εἰ ἀδύνατόν ἐστιν ταῦτα παθεῖν.

ὑποθέμενοσ οὖν ἐθέλω εἰπεῖν σοι τὸ συμβαῖνον περὶ τῆσ ἐντάσεωσ αὐτοῦ εἰσ τὸν κύκλον, εἴτε ἀδύνατον εἴτε μή. " οὕτω δὴ καὶ περὶ ἀρετῆσ ἡμεῖσ, ἐπειδὴ οὐκ ἴσμεν οὔθ’ ὅτι ἐστὶν οὔθ’ ὁποῖόν τι, ὑποθέμενοι αὐτὸ σκοπῶμεν εἴτε διδακτὸν εἴτε οὐ διδακτόν ἐστιν, ὧδε λέγοντεσ· εἰ ποῖόν τί ἐστιν τῶν περὶ τὴν ψυχὴν ὄντων ἀρετή, διδακτὸν ἂν εἰή ἢ οὐ διδακτόν;

πρῶτον μὲν δὴ εἰ ἔστιν ἀλλοῖον ἢ οἱο͂ν ἐπιστήμη, ἆρα διδακτὸν ἢ οὔ, ἢ ὃ νυνδὴ ἐλέγομεν, ἀναμνηστόν ‐ διαφερέτω δὲ μηδὲν ἡμῖν ὁποτέρῳ ἂν τῷ ὀνόματι χρώμεθα ‐ ἀλλ’ ἆρα διδακτόν; ἢ τοῦτό γε παντὶ δῆλον, ὅτι οὐδὲν ἄλλο διδάσκεται ἄνθρωποσ ἢ ἐπιστήμην;

ἔμοιγε δοκεῖ. εἰ δέ γ’ ἐστὶν ἐπιστήμη τισ ἡ ἀρετή, δῆλον ὅτι διδακτὸν ἂν εἰή. πῶσ γὰρ οὔ; τούτου μὲν ἄρα ταχὺ ἀπηλλάγμεθα, ὅτι τοιοῦδε μὲν ὄντοσ διδακτόν, τοιοῦδε δ’ οὔ. πάνυ γε. τὸ δὴ μετὰ τοῦτο, ὡσ ἐοίκε, δεῖ σκέψασθαι πότερόν ἐστιν ἐπιστήμη ἡ ἀρετὴ ἢ ἀλλοῖον ἐπιστήμησ. ἔμοιγε δοκεῖ τοῦτο μετὰ τοῦτο σκεπτέον εἶναι.

τί δὲ δή; ἄλλο τι ἢ ἀγαθὸν αὐτό φαμεν εἶναι τὴν ἀρετήν, καὶ αὕτη ἡ ὑπόθεσισ μένει ἡμῖν, ἀγαθὸν αὐτὸ εἶναι; πάνυ μὲν οὖν. οὐκοῦν εἰ μέν τί ἐστιν ἀγαθὸν καὶ ἄλλο χωριζόμενον ἐπιστήμησ, τάχ’ ἂν εἰή ἡ ἀρετὴ οὐκ ἐπιστήμη τισ· εἰ δὲ μηδέν ἐστιν ἀγαθὸν ὃ οὐκ ἐπιστήμη περιέχει, ἐπιστήμην ἄν τιν’ αὐτὸ ὑποπτεύοντεσ εἶναι ὀρθῶσ ὑποπτεύοιμεν. ἔστι ταῦτα. καὶ μὴν ἀρετῇ γ’ ἐσμὲν ἀγαθοί; ναί.

ταῦτα λέγομεν καὶ τὰ τοιαῦτα ὠφέλιμα. εἰ δὲ ἀγαθοί, ὠφέλιμοι· πάντα γὰρ τἀγαθὰ ὠφέλιμα. οὐχί; ναί. καὶ ἡ ἀρετὴ δὴ ὠφέλιμόν ἐστιν; ἀνάγκη ἐκ τῶν ὡμολογηΜένων. σκεψώμεθα δὴ καθ’ ἕκαστον ἀναλαμβάνοντεσ ποῖά ἐστιν ἃ ἡμᾶσ ὠφελεῖ. ὑγίεια, φαμέν, καὶ ἰσχὺσ καὶ κάλλοσ καὶ πλοῦτοσ δή· οὐχί;

σωφροσύνην τι καλεῖσ καὶ δικαιοσύνην καὶ ἀνδρείαν καὶ εὐμαθίαν καὶ μνήμην καὶ μεγαλοπρέπειαν καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα; ναί. ταὐτὰ δὲ ταῦτά φαμεν ἐνίοτε καὶ βλάπτειν· ἢ σὺ ἄλλωσ φῂσ ἢ οὕτωσ; οὐκ, ἀλλ’ οὕτωσ. σκόπει δή, ὅταν τί ἑκάστου τούτων ἡγῆται, ὠφελεῖ ἡμᾶσ, καὶ ὅταν τί, βλάπτει; ἆρ’ οὐχ ὅταν μὲν ὀρθὴ χρῆσισ, ὠφελεῖ, ὅταν δὲ μή, βλάπτει; πάνυ γε. ἔτι τοίνυν καὶ τὰ κατὰ τὴν ψυχὴν σκεψώμεθα. ἔγωγε.

σκόπει δή, τούτων ἅττα σοι δοκεῖ μὴ ἐπιστήμη εἶναι ἀλλ’ ἄλλο ἐπιστήμησ, εἰ οὐχὶ τοτὲ μὲν βλάπτει, τοτὲ δὲ ὠφελεῖ; οἱο͂ν ἀνδρεία, εἰ μὴ ἔστι φρόνησισ ἡ ἀνδρεία ἀλλ’ οἱο͂ν θάρροσ τι· οὐχ ὅταν μὲν ἄνευ νοῦ θαρρῇ ἄνθρωποσ, βλάπτεται, ὅταν δὲ σὺν νῷ, ὠφελεῖται; ναί. οὐκοῦν καὶ σωφροσύνη ὡσαύτωσ καὶ εὐμαθία· μετὰ μὲν νοῦ καὶ μανθανόμενα καὶ καταρτυόμενα ὠφέλιμα, ἄνευ δὲ νοῦ βλαβερά; πάνυ σφόδρα. οὐκοῦν συλλήβδην πάντα τὰ τῆσ ψυχῆσ ἐπιχειρήματα καὶ καρτερήματα ἡγουμένησ μὲν φρονήσεωσ εἰσ εὐδαιμονίαν τελευτᾷ, ἀφροσύνησ δ’ εἰσ τοὐναντίον;

ἐοίκεν. εἰ ἄρα ἀρετὴ τῶν ἐν τῇ ψυχῇ τί ἐστιν καὶ ἀναγκαῖον αὐτῷ ὠφελίμῳ εἶναι, φρόνησιν αὐτὸ δεῖ εἶναι, ἐπειδήπερ πάντα τὰ κατὰ τὴν ψυχὴν αὐτὰ μὲν καθ’ αὑτὰ οὔτε ὠφέλιμα οὔτε βλαβερά ἐστιν, προσγενομένησ δὲ φρονήσεωσ ἢ ἀφροσύνησ βλαβερά τε καὶ ὠφέλιμα γίγνεται. κατὰ δὴ τοῦτον τὸν λόγον ὠφέλιμόν γε οὖσαν τὴν ἀρετὴν φρόνησιν δεῖ τιν’ εἶναι.

ἔμοιγε δοκεῖ. καὶ μὲν δὴ καὶ τἆλλα ἃ νυνδὴ ἐλέγομεν, πλοῦτόν τε καὶ τὰ τοιαῦτα, τοτὲ μὲν ἀγαθὰ τοτὲ δὲ βλαβερὰ εἶναι, ἆρα οὐχ ὥσπερ τῇ ἄλλῃ ψυχῇ ἡ φρόνησισ ἡγουμένη ὠφέλιμα τὰ τῆσ ψυχῆσ ἐποίει, ἡ δὲ ἀφροσύνη βλαβερά, οὕτωσ αὖ καὶ τούτοισ ἡ ψυχὴ ὀρθῶσ μὲν χρωμένη καὶ ἡγουμένη ὠφέλιμα αὐτὰ ποιεῖ, μὴ ὀρθῶσ δὲ βλαβερά; πάνυ γε.

ὀρθῶσ δέ γε ἡ ἔμφρων ἡγεῖται, ἡμαρτημένωσ δ’ ἡ ἄφρων; ἔστι ταῦτα. οὐκοῦν οὕτω δὴ κατὰ πάντων εἰπεῖν ἔστιν, τῷ ἀνθρώπῳ τὰ μὲν ἄλλα πάντα εἰσ τὴν ψυχὴν ἀνηρτῆσθαι, τὰ δὲ τῆσ ψυχῆσ αὐτῆσ εἰσ φρόνησιν, εἰ μέλλει ἀγαθὰ εἶναι· καὶ τούτῳ τῷ λόγῳ φρόνησισ ἂν εἰή τὸ ὠφέλιμον·

φαμὲν δὲ τὴν ἀρετὴν ὠφέλιμον εἶναι; πάνυ γε. φρόνησιν ἄρα φαμὲν ἀρετὴν εἶναι, ἤτοι σύμπασαν ἢ μέροσ τι; δοκεῖ μοι καλῶσ λέγεσθαι, ὦ Σώκρατεσ, τὰ λεγόμενα. οὐκοῦν εἰ ταῦτα οὕτωσ ἔχει, οὐκ ἂν εἰε͂ν φύσει οἱ ἀγαθοί. οὔ μοι δοκεῖ. καὶ γὰρ ἄν που καὶ τόδ’ ἦν·

εἰ φύσει οἱ ἀγαθοὶ ἐγίγνοντο, ἦσάν που ἂν ἡμῖν οἳ ἐγίγνωσκον τῶν νέων τοὺσ ἀγαθοὺσ τὰσ φύσεισ, οὓσ ἡμεῖσ ἂν παραλαβόντεσ ἐκείνων ἀποφηνάντων ἐφυλάττομεν ἂν ἐν ἀκροπόλει, κατασημηνάμενοι πολὺ μᾶλλον ἢ τὸ χρυσίον, ἵνα μηδεὶσ αὐτοὺσ διέφθειρεν, ἀλλ’ ἐπειδὴ ἀφίκοιντο εἰσ τὴν ἡλικίαν, χρήσιμοι γίγνοιντο ταῖσ πόλεσι. εἰκόσ γέ τοι, ὦ Σώκρατεσ. ἆρ’ οὖν ἐπειδὴ οὐ φύσει οἱ ἀγαθοὶ ἀγαθοὶ γίγνονται, ἆρα μαθήσει; δοκεῖ μοι ἤδη ἀναγκαῖον εἶναι·

καὶ δῆλον, ὦ Σώκρατεσ, κατὰ τὴν ὑπόθεσιν, εἴπερ ἐπιστήμη ἐστὶν ἀρετή, ὅτι διδακτόν ἐστιν. ἴσωσ νὴ Δία· ἀλλὰ μὴ τοῦτο οὐ καλῶσ ὡμολογήσαμεν; καὶ μὴν ἐδόκει γε ἄρτι καλῶσ λέγεσθαι. ἀλλὰ μὴ οὐκ ἐν τῷ ἄρτι μόνον δέῃ αὐτὸ δοκεῖν καλῶσ λέγεσθαι, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ νῦν καὶ ἐν τῷ ἔπειτα, εἰ μέλλει τι αὐτοῦ ὑγιὲσ εἶναι. τί οὖν δή;

πρὸσ τί βλέπων δυσχεραίνεισ αὐτὸ καὶ ἀπιστεῖσ μὴ οὐκ ἐπιστήμη ᾖ ἡ ἀρετή; ἐγώ σοι ἐρῶ, ὦ Μένων. τὸ μὲν γὰρ διδακτὸν αὐτὸ εἶναι, εἴπερ ἐπιστήμη ἐστίν, οὐκ ἀνατίθεμαι μὴ οὐ καλῶσ λέγεσθαι· ὅτι δὲ οὐκ ἔστιν ἐπιστήμη, σκέψαι ἐάν σοι δοκῶ εἰκότωσ ἀπιστεῖν. τόδε γάρ μοι εἰπέ· εἰ ἔστιν διδακτὸν ὁτιοῦν πρᾶγμα, μὴ μόνον ἀρετή, οὐκ ἀναγκαῖον αὐτοῦ καὶ διδασκάλουσ καὶ μαθητὰσ εἶναι; ἔμοιγε δοκεῖ. οὐκοῦν τοὐναντίον αὖ, οὗ μήτε διδάσκαλοι μήτε μαθηταὶ εἰε͂ν, καλῶσ ἂν αὐτὸ εἰκάζοντεσ εἰκάζοιμεν μὴ διδακτὸν εἶναι;

ἔστι ταῦτα· ἀλλ’ ἀρετῆσ διδάσκαλοι οὐ δοκοῦσί σοι εἶναι; πολλάκισ γοῦν ζητῶν εἴ τινεσ εἰε͂ν αὐτῆσ διδάσκαλοι, πάντα ποιῶν οὐ δύναμαι εὑρεῖν. καίτοι μετὰ πολλῶν γε ζητῶ, καὶ τούτων μάλιστα οὓσ ἂν οἰώμαι ἐμπειροτάτουσ εἶναι τοῦ πράγματοσ. καὶ δὴ καὶ νῦν, ὦ Μένων, εἰσ καλὸν ἡμῖν Ἄνυτοσ ὅδε παρεκαθέζετο, ᾧ μεταδῶμεν τῆσ ζητήσεωσ. εἰκότωσ δ’ ἂν μεταδοῖμεν·

Ἄνυτοσ γὰρ ὅδε πρῶτον μέν ἐστι πατρὸσ πλουσίου τε καὶ σοφοῦ Ἀνθεμίωνοσ, ὃσ ἐγένετο πλούσιοσ οὐκ ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου οὐδὲ δόντοσ τινόσ, ὥσπερ ὁ νῦν νεωστὶ εἰληφὼσ τὰ Πολυκράτουσ χρήματα Ἰσμηνίασ ὁ Θηβαῖοσ, ἀλλὰ τῇ αὑτοῦ σοφίᾳ κτησάμενοσ καὶ ἐπιμελείᾳ, ἔπειτα καὶ τὰ ἄλλα οὐχ ὑπερήφανοσ δοκῶν εἶναι πολίτησ οὐδὲ ὀγκώδησ τε καὶ ἐπαχθήσ, ἀλλὰ κόσμιοσ καὶ εὐσταλὴσ ἀνήρ· ἔπειτα τοῦτον εὖ ἔθρεψεν καὶ ἐπαίδευσεν, ὡσ δοκεῖ Ἀθηναίων τῷ πλήθει·

αἱροῦνται γοῦν αὐτὸν ἐπὶ τὰσ μεγίστασ ἀρχάσ. δίκαιον δὴ μετὰ τοιούτων ζητεῖν ἀρετῆσ πέρι διδασκάλουσ, εἴτ’ εἰσὶν εἴτε μή, καὶ οἵτινεσ. σὺ οὖν ἡμῖν, ὦ Ἄνυτε, συζήτησον, ἐμοί τε καὶ τῷ σαυτοῦ ξένῳ Μένωνι τῷδε, περὶ τούτου τοῦ πράγματοσ τίνεσ ἂν εἰε͂ν διδάσκαλοι. ὧδε δὲ σκέψαι· εἰ βουλοίμεθα Μένωνα τόνδε ἀγαθὸν ἰατρὸν γενέσθαι, παρὰ τίνασ ἂν αὐτὸν πέμποιμεν διδασκάλουσ; ἆρ’ οὐ παρὰ τοὺσ ἰατρούσ;

πάνυ γε. τί δ’ εἰ σκυτοτόμον ἀγαθὸν βουλοίμεθα γενέσθαι, ἆρ’ οὐ παρὰ τοὺσ σκυτοτόμουσ; ναί. καὶ τἆλλα οὕτωσ; πάνυ γε. ὧδε δή μοι πάλιν περὶ τῶν αὐτῶν εἰπέ. παρὰ τοὺσ ἰατρούσ, φαμέν, πέμποντεσ τόνδε καλῶσ ἂν ἐπέμπομεν, βουλόμενοι ἰατρὸν γενέσθαι· ἆρ’ ὅταν τοῦτο λέγωμεν, τόδε λέγομεν, ὅτι παρὰ τούτουσ πέμποντεσ αὐτὸν σωφρονοῖμεν ἄν, τοὺσ ἀντιποιουμένουσ τε τῆσ τέχνησ μᾶλλον ἢ τοὺσ μή, καὶ τοὺσ μισθὸν πραττομένουσ ἐπ’ αὐτῷ τούτῳ, ἀποφήναντασ αὑτοὺσ διδασκάλουσ τοῦ βουλομένου ἰέναι τε καὶ μανθάνειν; ἆρ’ οὐ πρὸσ ταῦτα βλέψαντεσ καλῶσ ἂν πέμποιμεν;

ναί. οὐκοῦν καὶ περὶ αὐλήσεωσ καὶ τῶν ἄλλων τὰ αὐτὰ ταῦτα; πολλὴ ἄνοιά ἐστι βουλομένουσ αὐλητήν τινα ποιῆσαι παρὰ μὲν τοὺσ ὑπισχνουμένουσ διδάξειν τὴν τέχνην καὶ μισθὸν πραττομένουσ μὴ ἐθέλειν πέμπειν, ἄλλοισ δέ τισιν πράγματα παρέχειν, ζητοῦντα μανθάνειν παρὰ τούτων, οἳ μήτε προσποιοῦνται διδάσκαλοι εἶναι μήτ’ ἔστιν αὐτῶν μαθητὴσ μηδεὶσ τούτου τοῦ μαθήματοσ ὃ ἡμεῖσ ἀξιοῦμεν μανθάνειν παρ’ αὐτῶν ὃν ἂν πέμπωμεν.

οὐ πολλή σοι δοκεῖ ἀλογία εἶναι; ναὶ μὰ Δία ἔμοιγε, καὶ ἀμαθία γε πρόσ. καλῶσ λέγεισ. νῦν τοίνυν ἔξεστί σε μετ’ ἐμοῦ κοινῇ βουλεύεσθαι περὶ τοῦ ξένου τουτουὶ̈ Μένωνοσ. οὗτοσ γάρ, ὦ Ἄνυτε, πάλαι λέγει πρόσ με ὅτι ἐπιθυμεῖ ταύτησ τῆσ σοφίασ καὶ ἀρετῆσ ᾗ οἱ ἄνθρωποι τάσ τε οἰκίασ καὶ τὰσ πόλεισ καλῶσ διοικοῦσι, καὶ τοὺσ γονέασ τοὺσ αὑτῶν θεραπεύουσι, καὶ πολίτασ καὶ ξένουσ ὑποδέξασθαί τε καὶ ἀποπέμψαι ἐπίστανται ἀξίωσ ἀνδρὸσ ἀγαθοῦ.

ταύτην οὖν τὴν ἀρετὴν σκόπει παρὰ τίνασ ἂν πέμποντεσ αὐτὸν ὀρθῶσ πέμποιμεν. ἢ δῆλον δὴ κατὰ τὸν ἄρτι λόγον ὅτι παρὰ τούτουσ τοὺσ ὑπισχνουμένουσ ἀρετῆσ διδασκάλουσ εἶναι καὶ ἀποφήναντασ αὑτοὺσ κοινοὺσ τῶν Ἑλλήνων τῷ βουλομένῳ μανθάνειν, μισθὸν τούτου ταξαμένουσ τε καὶ πραττομένουσ;

καὶ τίνασ λέγεισ τούτουσ, ὦ Σώκρατεσ; οἶσθα δήπου καὶ σὺ ὅτι οὗτοί εἰσιν οὓσ οἱ ἄνθρωποι καλοῦσι σοφιστάσ. Ἡράκλεισ, εὐφήμει, ὦ Σώκρατεσ.

μηδένα τῶν γ’ ἐμῶν μήτε οἰκείων μήτε φίλων, μήτε ἀστὸν μήτε ξένον, τοιαύτη μανία λάβοι, ὥστε παρὰ τούτουσ ἐλθόντα λωβηθῆναι, ἐπεὶ οὗτοί γε φανερά ἐστι λώβη τε καὶ διαφθορὰ τῶν συγγιγνοΜένων. πῶσ λέγεισ, ὦ Ἄνυτε; οὗτοι ἄρα μόνοι τῶν ἀντιποιουΜένων τι ἐπίστασθαι εὐεργετεῖν τοσοῦτον τῶν ἄλλων διαφέρουσιν, ὅσον οὐ μόνον οὐκ ὠφελοῦσιν, ὥσπερ οἱ ἄλλοι, ὅτι ἄν τισ αὐτοῖσ παραδῷ, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐναντίον διαφθείρουσιν; καὶ τούτων φανερῶσ χρήματα ἀξιοῦσι πράττεσθαι;

ἐγὼ μὲν οὖν οὐκ ἔχω ὅπωσ σοι πιστεύσω· οἶδα γὰρ ἄνδρα ἕνα Πρωταγόραν πλείω χρήματα κτησάμενον ἀπὸ ταύτησ τῆσ σοφίασ ἢ Φειδίαν τε, ὃσ οὕτω περιφανῶσ καλὰ ἔργα ἠργάζετο, καὶ ἄλλουσ δέκα τῶν ἀνδριαντοποιῶν. ἡμέρασ μοχθηρότερα ἀποδιδόντεσ ἢ παρέλαβον τὰ ἱμάτιά τε καὶ ὑποδήματα, ἀλλ’ εἰ τοιαῦτα ποιοῖεν, ταχὺ ἂν τῷ λιμῷ ἀποθάνοιεν, Πρωταγόρασ δὲ ἄρα ὅλην τὴν Ἑλλάδα ἐλάνθανεν διαφθείρων τοὺσ συγγιγνομένουσ καὶ μοχθηροτέρουσ ἀποπέμπων ἢ παρελάμβανεν πλέον ἢ τετταράκοντα ἔτη ‐ οἶμαι γὰρ αὐτὸν ἀποθανεῖν ἐγγὺσ καὶ ἑβδομήκοντα ἔτη γεγονότα, τετταράκοντα δὲ ἐν τῇ τέχνῃ ὄντα ‐ καὶ ἐν ἅπαντι τῷ χρόνῳ τούτῳ ἔτι εἰσ τὴν ἡμέραν ταυτηνὶ εὐδοκιμῶν οὐδὲν πέπαυται, καὶ οὐ μόνον Πρωταγόρασ, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι πάμπολλοι, οἱ μὲν πρότερον γεγονότεσ ἐκείνου, οἱ δὲ καὶ νῦν ἔτι ὄντεσ.

πότερον δὴ οὖν φῶμεν κατὰ τὸν σὸν λόγον εἰδότασ αὐτοὺσ ἐξαπατᾶν καὶ λωβᾶσθαι τοὺσ νέουσ, ἢ λεληθέναι καὶ ἑαυτούσ;

καὶ οὕτω μαίνεσθαι ἀξιώσομεν τούτουσ, οὓσ ἔνιοί φασι σοφωτάτουσ ἀνθρώπων εἶναι; πολλοῦ γε δέουσι μαίνεσθαι, ὦ Σώκρατεσ, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον οἱ τούτοισ διδόντεσ ἀργύριον τῶν νέων, τούτων δ’ ἔτι μᾶλλον οἱ τούτοισ ἐπιτρέποντεσ, οἱ προσήκοντεσ, πολὺ δὲ μάλιστα πάντων αἱ πόλεισ, ἐῶσαι αὐτοὺσ εἰσαφικνεῖσθαι καὶ οὐκ ἐξελαύνουσαι, εἴτε τισ ξένοσ ἐπιχειρεῖ τοιοῦτόν τι ποιεῖν εἴτε ἀστόσ. πότερον δέ, ὦ Ἄνυτε, ἠδίκηκέ τίσ σε τῶν σοφιστῶν, ἢ τί οὕτωσ αὐτοῖσ χαλεπὸσ εἶ; οὐδὲ μὰ Δία ἔγωγε συγγέγονα πώποτε αὐτῶν οὐδενί, οὐδ’ ἂν ἄλλον ἐάσαιμι τῶν ἐμῶν οὐδένα.

ἄπειροσ ἄρ’ εἶ παντάπασι τῶν ἀνδρῶν; καὶ εἰήν γε. πῶσ οὖν ἄν, ὦ δαιμόνιε, εἰδείησ περὶ τούτου τοῦ πράγματοσ, εἴτε τι ἀγαθὸν ἔχει ἐν αὑτῷ εἴτε φλαῦρον, οὗ παντάπασιν ἄπειροσ εἰήσ;

ῥᾳδίωσ· τούτουσ γοῦν οἶδα οἵ εἰσιν, εἴτ’ οὖν ἄπειροσ αὐτῶν εἰμι εἴτε μή. μάντισ εἶ ἴσωσ, ὦ Ἄνυτε· ἐπεὶ ὅπωσ γε ἄλλωσ οἶσθα τούτων πέρι, ἐξ ὧν αὐτὸσ λέγεισ θαυμάζοιμ’ ἄν. ἀλλὰ γὰρ οὐ τούτουσ ἐπιζητοῦμεν τίνεσ εἰσίν, παρ’ οὓσ ἂν Μένων ἀφικόμενοσ μοχθηρὸσ γένοιτο ‐ οὗτοι μὲν γάρ, εἰ σὺ βούλει, ἔστων οἱ σοφισταί ‐ ἀλλὰ δὴ ἐκείνουσ εἰπὲ ἡμῖν, καὶ τὸν πατρικὸν τόνδε ἑταῖρον εὐεργέτησον φράσασ αὐτῷ παρὰ τίνασ ἀφικόμενοσ ἐν τοσαύτῃ πόλει τὴν ἀρετὴν ἣν νυνδὴ ἐγὼ διῆλθον γένοιτ’ ἂν ἄξιοσ λόγου. τί δὲ αὐτῷ οὐ σὺ ἔφρασασ;

ἀλλ’ οὓσ μὲν ἐγὼ ᾤμην διδασκάλουσ τούτων εἶναι, εἶπον, ἀλλὰ τυγχάνω οὐδὲν λέγων, ὡσ σὺ φῄσ· καὶ ἴσωσ τὶ λέγεισ. ἀλλὰ σὺ δὴ ἐν τῷ μέρει αὐτῷ εἰπὲ παρὰ τίνασ ἔλθῃ Ἀθηναίων·

εἰπὲ ὄνομα ὅτου βούλει. τί δὲ ἑνὸσ ἀνθρώπου ὄνομα δεῖ ἀκοῦσαι; ὅτῳ γὰρ ἂν ἐντύχῃ Ἀθηναίων τῶν καλῶν κἀγαθῶν, οὐδεὶσ ἔστιν ὃσ οὐ βελτίω αὐτὸν ποιήσει ἢ οἱ σοφισταί, ἐάνπερ ἐθέλῃ πείθεσθαι. πότερον δὲ οὗτοι οἱ καλοὶ κἀγαθοὶ ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου ἐγένοντο τοιοῦτοι, παρ’ οὐδενὸσ μαθόντεσ ὅμωσ μέντοι ἄλλουσ διδάσκειν οἱοῖ́ τε ὄντεσ ταῦτα ἃ αὐτοὶ οὐκ ἔμαθον; καὶ τούτουσ ἔγωγε ἀξιῶ παρὰ τῶν προτέρων μαθεῖν, ὄντων καλῶν κἀγαθῶν·

ἢ οὐ δοκοῦσί σοι πολλοὶ καὶ ἀγαθοὶ γεγονέναι ἐν τῇδε τῇ πόλει ἄνδρεσ; ἔμοιγε, ὦ Ἄνυτε, καὶ εἶναι δοκοῦσιν ἐνθάδε ἀγαθοὶ τὰ πολιτικά, καὶ γεγονέναι ἔτι οὐχ ἧττον ἢ εἶναι· ἀλλὰ μῶν καὶ διδάσκαλοι ἀγαθοὶ γεγόνασιν τῆσ αὑτῶν ἀρετῆσ; τοῦτο γάρ ἐστιν περὶ οὗ ὁ λόγοσ ἡμῖν τυγχάνει ὤν· οὐκ εἰ εἰσὶν ἀγαθοὶ ἢ μὴ ἄνδρεσ ἐνθάδε, οὐδ’ εἰ γεγόνασιν ἐν τῷ πρόσθεν, ἀλλ’ εἰ διδακτόν ἐστιν ἀρετὴ πάλαι σκοποῦμεν. τοῦτο δὲ σκοποῦντεσ τόδε σκοποῦμεν, ἆρα οἱ ἀγαθοὶ ἄνδρεσ καὶ τῶν νῦν καὶ τῶν προτέρων ταύτην τὴν ἀρετὴν ἣν αὐτοὶ ἀγαθοὶ ἦσαν ἠπίσταντο καὶ ἄλλῳ παραδοῦναι, ἢ οὐ παραδοτὸν τοῦτο ἀνθρώπῳ οὐδὲ παραληπτὸν ἄλλῳ παρ’ ἄλλου·

τοῦτ’ ἔστιν ὃ πάλαι ζητοῦμεν ἐγώ τε καὶ Μένων. ὧδε οὖν σκόπει ἐκ τοῦ σαυτοῦ λόγου· Θεμιστοκλέα οὐκ ἀγαθὸν ἂν φαίησ ἄνδρα γεγονέναι; ἔγωγε, πάντων γε μάλιστα.

οὐκοῦν καὶ διδάσκαλον ἀγαθόν, εἴπερ τισ ἄλλοσ τῆσ αὑτοῦ ἀρετῆσ διδάσκαλοσ ἦν, κἀκεῖνον εἶναι; οἶμαι ἔγωγε, εἴπερ ἐβούλετό γε. ἀλλ’, οἰεί, οὐκ ἂν ἐβουλήθη ἄλλουσ τέ τινασ καλοὺσ κἀγαθοὺσ γενέσθαι, μάλιστα δέ που τὸν ὑὸν τὸν αὑτοῦ; ἢ οἰεί αὐτὸν φθονεῖν αὐτῷ καὶ ἐξεπίτηδεσ οὐ παραδιδόναι τὴν ἀρετὴν ἣν αὐτὸσ ἀγαθὸσ ἦν; ἢ οὐκ ἀκήκοασ ὅτι Θεμιστοκλῆσ Κλεόφαντον τὸν ὑὸν ἱππέα μὲν ἐδιδάξατο ἀγαθόν;

ἐπέμενεν γοῦν ἐπὶ τῶν ἵππων ὀρθὸσ ἑστηκώσ, καὶ ἠκόντιζεν ἀπὸ τῶν ἵππων ὀρθόσ, καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ θαυμαστὰ ἠργάζετο ἃ ἐκεῖνοσ αὐτὸν ἐπαιδεύσατο καὶ ἐποίησε σοφόν, ὅσα διδασκάλων ἀγαθῶν εἴχετο· ἢ ταῦτα οὐκ ἀκήκοασ τῶν πρεσβυτέρων; ἀκήκοα. οὐκ ἂν ἄρα τήν γε φύσιν τοῦ ὑέοσ αὐτοῦ ᾐτιάσατ’ ἄν τισ εἶναι κακήν. ἴσωσ οὐκ ἄν.

τί δὲ τόδε; ὡσ Κλεόφαντοσ ὁ Θεμιστοκλέουσ ἀνὴρ ἀγαθὸσ καὶ σοφὸσ ἐγένετο ἅπερ ὁ πατὴρ αὐτοῦ, ἤδη του ἀκήκοασ ἢ νεωτέρου ἢ πρεσβυτέρου; οὐ δῆτα. ἆρ’ οὖν ταῦτα μὲν οἰόμεθα βούλεσθαι αὐτὸν τὸν αὑτοῦ ὑὸν παιδεῦσαι, ἣν δὲ αὐτὸσ σοφίαν ἦν σοφόσ, οὐδὲν τῶν γειτόνων βελτίω ποιῆσαι, εἴπερ ἦν γε διδακτὸν ἡ ἀρετή; ἴσωσ μὰ Δί’ οὔ. οὗτοσ μὲν δή σοι τοιοῦτοσ διδάσκαλοσ ἀρετῆσ, ὃν καὶ σὺ ὁμολογεῖσ ἐν τοῖσ ἄριστον τῶν προτέρων εἶναι· ἄλλον δὲ δὴ σκεψώμεθα, Ἀριστείδην τὸν Λυσιμάχου· ἢ τοῦτον οὐχ ὁμολογεῖσ ἀγαθὸν γεγονέναι;

ἔγωγε, πάντωσ δήπου. οὐκοῦν καὶ οὗτοσ τὸν ὑὸν τὸν αὑτοῦ Λυσίμαχον, ὅσα μὲν διδασκάλων εἴχετο, κάλλιστα Ἀθηναίων ἐπαίδευσε, ἄνδρα δὲ βελτίω δοκεῖ σοι ὁτουοῦν πεποιηκέναι; τούτῳ γάρ που καὶ συγγέγονασ καὶ ὁρᾷσ οἱο͂́σ ἐστιν. εἰ δὲ βούλει, Περικλέα, οὕτωσ μεγαλοπρεπῶσ σοφὸν ἄνδρα, οἶσθ’ ὅτι δύο ὑεῖσ ἔθρεψε, Πάραλον καὶ Ξάνθιππον; ἔγωγε.

τούτουσ μέντοι, ὡσ οἶσθα καὶ σύ, ἱππέασ μὲν ἐδίδαξεν οὐδενὸσ χείρουσ Ἀθηναίων, καὶ μουσικὴν καὶ ἀγωνίαν καὶ τἆλλα ἐπαίδευσεν ὅσα τέχνησ ἔχεται οὐδενὸσ χείρουσ· ἀγαθοὺσ δὲ ἄρα ἄνδρασ οὐκ ἐβούλετο ποιῆσαι; δοκῶ μέν, ἐβούλετο, ἀλλὰ μὴ οὐκ ᾖ διδακτόν. ἵνα δὲ μὴ ὀλίγουσ οἰῄ καὶ τοὺσ φαυλοτάτουσ Ἀθηναίων ἀδυνάτουσ γεγονέναι τοῦτο τὸ πρᾶγμα, ἐνθυμήθητι ὅτι Θουκυδίδησ αὖ δύο ὑεῖσ ἔθρεψεν, Μελησίαν καὶ Στέφανον, καὶ τούτουσ ἐπαίδευσεν τά τε ἄλλα εὖ καὶ ἐπάλαισαν κάλλιστα Ἀθηναίων ‐ τὸν μὲν γὰρ Ξανθίᾳ ἔδωκε, τὸν δὲ Εὐδώρῳ· οὗτοι δέ που ἐδόκουν τῶν τότε κάλλιστα παλαίειν ‐ ἢ οὐ μέμνησαι;

ἔγωγε, ἀκοῇ. οὐκοῦν δῆλον ὅτι οὗτοσ οὐκ ἄν ποτε, οὗ μὲν ἔδει δαπανώμενον διδάσκειν, ταῦτα μὲν ἐδίδαξε τοὺσ παῖδασ τοὺσ αὑτοῦ, οὗ δὲ οὐδὲν ἔδει ἀναλώσαντα ἀγαθοὺσ ἄνδρασ ποιῆσαι, ταῦτα δὲ οὐκ ἐδίδαξεν, εἰ διδακτὸν ἦν; ἀλλὰ γὰρ ἴσωσ ὁ Θουκυδίδησ φαῦλοσ ἦν, καὶ οὐκ ἦσαν αὐτῷ πλεῖστοι φίλοι Ἀθηναίων καὶ τῶν συμμάχων;

καὶ οἰκίασ μεγάλησ ἦν καὶ ἐδύνατο μέγα ἐν τῇ πόλει καὶ ἐν τοῖσ ἄλλοισ Ἕλλησιν, ὥστε εἴπερ ἦν τοῦτο διδακτόν, ἐξευρεῖν ἂν ὅστισ ἔμελλεν αὐτοῦ τοὺσ ὑεῖσ ἀγαθοὺσ ποιήσειν, ἢ τῶν ἐπιχωρίων τισ ἢ τῶν ξένων, εἰ αὐτὸσ μὴ ἐσχόλαζεν διὰ τὴν τῆσ πόλεωσ ἐπιμέλειαν. ἀλλὰ γάρ, ὦ ἑταῖρε Ἄνυτε, μὴ οὐκ ᾖ διδακτὸν ἀρετή.

ὦ Σώκρατεσ, ῥᾳδίωσ μοι δοκεῖσ κακῶσ λέγειν ἀνθρώπουσ. ἐγὼ μὲν οὖν ἄν σοι συμβουλεύσαιμι, εἰ ἐθέλεισ ἐμοὶ πείθεσθαι, εὐλαβεῖσθαι· ὡσ ἴσωσ μὲν καὶ ἐν ἄλλῃ πόλει ῥᾷόν ἐστιν κακῶσ ποιεῖν ἀνθρώπουσ ἢ εὖ, ἐν τῇδε δὲ καὶ πάνυ· οἶμαι δὲ σὲ καὶ αὐτὸν εἰδέναι.

ὦ Μένων, Ἄνυτοσ μέν μοι δοκεῖ χαλεπαίνειν, καὶ οὐδὲν θαυμάζω· οἰέται γάρ με πρῶτον μὲν κακηγορεῖν τούτουσ τοὺσ ἄνδρασ, ἔπειτα ἡγεῖται καὶ αὐτὸσ εἶναι εἷσ τούτων. ἀλλ’ οὗτοσ μὲν ἐάν ποτε γνῷ οἱο͂́ν ἐστιν τὸ κακῶσ λέγειν, παύσεται χαλεπαίνων, νῦν δὲ ἀγνοεῖ· σὺ δέ μοι εἰπέ, οὐ καὶ παρ’ ὑμῖν εἰσιν καλοὶ κἀγαθοὶ ἄνδρεσ; πάνυ γε. τί οὖν;

ἐθέλουσιν οὗτοι παρέχειν αὑτοὺσ διδασκάλουσ τοῖσ νέοισ, καὶ ὁμολογεῖν διδάσκαλοί τε εἶναι καὶ διδακτὸν ἀρετήν; οὐ μὰ τὸν Δία, ὦ Σώκρατεσ, ἀλλὰ τοτὲ μὲν ἂν αὐτῶν ἀκούσαισ ὡσ διδακτόν, τοτὲ δὲ ὡσ οὔ. φῶμεν οὖν τούτουσ διδασκάλουσ εἶναι τούτου τοῦ πράγματοσ, οἷσ μηδὲ αὐτὸ τοῦτο ὁμολογεῖται; οὔ μοι δοκεῖ, ὦ Σώκρατεσ. τί δὲ δή; οἱ σοφισταί σοι οὗτοι, οἵπερ μόνοι ἐπαγγέλλονται, δοκοῦσι διδάσκαλοι εἶναι ἀρετῆσ; καὶ Γοργίου μάλιστα, ὦ Σώκρατεσ, ταῦτα ἄγαμαι, ὅτι οὐκ ἄν ποτε αὐτοῦ τοῦτο ἀκούσαισ ὑπισχνουμένου, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων καταγελᾷ, ὅταν ἀκούσῃ ὑπισχνουΜένων·

ἀλλὰ λέγειν οἰέται δεῖν ποιεῖν δεινούσ. οὐδ’ ἄρα σοὶ δοκοῦσιν οἱ σοφισταὶ διδάσκαλοι εἶναι; οὐκ ἔχω λέγειν, ὦ Σώκρατεσ. καὶ γὰρ αὐτὸσ ὅπερ οἱ πολλοὶ πέπονθα· τοτὲ μέν μοι δοκοῦσιν, τοτὲ δὲ οὔ. οἶσθα δὲ ὅτι οὐ μόνον σοί τε καὶ τοῖσ ἄλλοισ τοῖσ πολιτικοῖσ τοῦτο δοκεῖ τοτὲ μὲν εἶναι διδακτόν, τοτὲ δ’ οὔ, ἀλλὰ καὶ Θέογνιν τὸν ποιητὴν οἶσθ’ ὅτι ταὐτὰ ταῦτα λέγει; ἐν ποίοισ ἔπεσιν;

ἐν τοῖσ ἐλεγείοισ, οὗ λέγει ‐ καὶ παρὰ τοῖσιν πῖνε καὶ ἔσθιε, καὶ μετὰ τοῖσινἵζε, καὶ ἅνδανε τοῖσ, ὧν μεγάλη δύναμισ. ἐσθλῶν μὲν γὰρ ἄπ’ ἐσθλὰ διδάξεαι· ἢν δὲ κακοῖσιν συμμίσγῃσ, ἀπολεῖσ καὶ τὸν ἐόντα νόον. φαίνεταί γε.

ἐν ἄλλοισ δέ γε ὀλίγον μεταβάσ, ‐ εἰ δ’ ἦν ποιητόν, φησί, καὶ ἔνθετον ἀνδρὶ νόημα,λέγει πωσ ὅτι ‐ πολλοὺσ ἂν μισθοὺσ καὶ μεγάλουσ ἔφερονοὔ ποτ’ ἂν ἐξ ἀγαθοῦ πατρὸσ ἔγεντο κακόσ, πειθόμενοσ μύθοισι σαόφροσιν. ἀλλὰ διδάσκωνοὔ ποτε ποιήσεισ τὸν κακὸν ἄνδρ’ ἀγαθόν.

φαίνεται. ἔχεισ οὖν εἰπεῖν ἄλλου ὁτουοῦν πράγματοσ, οὗ οἱ μὲν φάσκοντεσ διδάσκαλοι εἶναι οὐχ ὅπωσ ἄλλων διδάσκαλοι ὁμολογοῦνται, ἀλλ’ οὐδὲ αὐτοὶ ἐπίστασθαι, ἀλλὰ πονηροὶ εἶναι περὶ αὐτὸ τοῦτο τὸ πρᾶγμα οὗ φασι διδάσκαλοι εἶναι, οἱ δὲ ὁμολογούμενοι αὐτοὶ καλοὶ κἀγαθοὶ τοτὲ μέν φασιν αὐτὸ διδακτὸν εἶναι, τοτὲ δὲ οὔ; τοὺσ οὖν οὕτω τεταραγμένουσ περὶ ὁτουοῦν φαίησ ἂν σὺ κυρίωσ διδασκάλουσ εἶναι;

μὰ Δί’ οὐκ ἔγωγε. οὐκοῦν εἰ μήτε οἱ σοφισταὶ μήτε οἱ αὐτοὶ καλοὶ κἀγαθοὶ ὄντεσ διδάσκαλοί εἰσι τοῦ πράγματοσ, δῆλον ὅτι οὐκ ἂν ἄλλοι γε; οὔ μοι δοκεῖ. εἰ δέ γε μὴ διδάσκαλοι, οὐδὲ μαθηταί;

δοκεῖ μοι ἔχειν ὡσ λέγεισ. ὡμολογήκαμεν δέ γε, πράγματοσ οὗ μήτε διδάσκαλοι μήτε μαθηταὶ εἰε͂ν, τοῦτο μηδὲ διδακτὸν εἶναι; ὡμολογήκαμεν. οὐκοῦν ἀρετῆσ οὐδαμοῦ φαίνονται διδάσκαλοι; ἔστι ταῦτα. εἰ δέ γε μὴ διδάσκαλοι, οὐδὲ μαθηταί; φαίνεται οὕτωσ. ἀρετὴ ἄρα οὐκ ἂν εἰή διδακτόν; οὐκ ἐοίκεν, εἴπερ ὀρθῶσ ἡμεῖσ ἐσκέμμεθα.

ὥστε καὶ θαυμάζω δή, ὦ Σώκρατεσ, πότερόν ποτε οὐδ’ εἰσὶν ἀγαθοὶ ἄνδρεσ, ἢ τίσ ἂν εἰή τρόποσ τῆσ γενέσεωσ τῶν ἀγαθῶν γιγνοΜένων. κινδυνεύομεν, ὦ Μένων, ἐγώ τε καὶ σὺ φαῦλοί τινεσ εἶναι ἄνδρεσ, καὶ σέ τε Γοργίασ οὐχ ἱκανῶσ πεπαιδευκέναι καὶ ἐμὲ Πρόδικοσ. παντὸσ μᾶλλον οὖν προσεκτέον τὸν νοῦν ἡμῖν αὐτοῖσ, καὶ ζητητέον ὅστισ ἡμᾶσ ἑνί γέ τῳ τρόπῳ βελτίουσ ποιήσει· λέγω δὲ ταῦτα ἀποβλέψασ πρὸσ τὴν ἄρτι ζήτησιν, ὡσ ἡμᾶσ ἔλαθεν καταγελάστωσ ὅτι οὐ μόνον ἐπιστήμησ ἡγουμένησ ὀρθῶσ τε καὶ εὖ τοῖσ ἀνθρώποισ πράττεται τὰ πράγματα, ᾗ ἴσωσ καὶ διαφεύγει ἡμᾶσ τὸ γνῶναι τίνα ποτὲ τρόπον γίγνονται οἱ ἀγαθοὶ ἄνδρεσ.

πῶσ τοῦτο λέγεισ, ὦ Σώκρατεσ; ὧδε· ὅτι μὲν τοὺσ ἀγαθοὺσ ἄνδρασ δεῖ ὠφελίμουσ εἶναι, ὀρθῶσ ὡμολογήκαμεν τοῦτό γε ὅτι οὐκ ἂν ἄλλωσ ἔχοι· ἦ γάρ;

ναί. καὶ ὅτι γε ὠφέλιμοι ἔσονται, ἂν ὀρθῶσ ἡμῖν ἡγῶνται τῶν πραγμάτων, καὶ τοῦτό που καλῶσ ὡμολογοῦμεν; ναί. ὅτι δ’ οὐκ ἔστιν ὀρθῶσ ἡγεῖσθαι, ἐὰν μὴ φρόνιμοσ ᾖ, τοῦτο ὅμοιοί ἐσμεν οὐκ ὀρθῶσ ὡμολογηκόσιν. πῶσ δὴ ὀρθῶσ λέγεισ; ἐγὼ ἐρῶ. <εἰ> εἰδὼσ τὴν ὁδὸν τὴν εἰσ Λάρισαν ἢ ὅποι βούλει ἄλλοσε βαδίζοι καὶ ἄλλοισ ἡγοῖτο, ἄλλο τι ὀρθῶσ ἂν καὶ εὖ ἡγοῖτο; πάνυ γε. τί δ’ εἴ τισ ὀρθῶσ μὲν δοξάζων ἥτισ ἐστὶν ἡ ὁδόσ, ἐληλυθὼσ δὲ μὴ μηδ’ ἐπιστάμενοσ, οὐ καὶ οὗτοσ ἂν ὀρθῶσ ἡγοῖτο;

πάνυ γε. καὶ ἑώσ γ’ ἄν που ὀρθὴν δόξαν ἔχῃ περὶ ὧν ὁ ἕτεροσ ἐπιστήμην, οὐδὲν χείρων ἡγεμὼν ἔσται, οἰόμενοσ μὲν ἀληθῆ, φρονῶν δὲ μή, τοῦ τοῦτο φρονοῦντοσ. οὐδὲν γάρ. δόξα ἄρα ἀληθὴσ πρὸσ ὀρθότητα πράξεωσ οὐδὲν χείρων ἡγεμὼν φρονήσεωσ· καὶ τοῦτό ἐστιν ὃ νυνδὴ παρελείπομεν ἐν τῇ περὶ τῆσ ἀρετῆσ σκέψει ὁποῖόν τι εἰή, λέγοντεσ ὅτι φρόνησισ μόνον ἡγεῖται τοῦ ὀρθῶσ πράττειν· τὸ δὲ ἄρα καὶ δόξα ἦν ἀληθήσ.

ἐοίκέ γε. οὐδὲν ἄρα ἧττον ὠφέλιμόν ἐστιν ὀρθὴ δόξα ἐπιστήμησ. τοσούτῳ γε, ὦ Σώκρατεσ, ὅτι ὁ μὲν τὴν ἐπιστήμην ἔχων ἀεὶ ἂν ἐπιτυγχάνοι, ὁ δὲ τὴν ὀρθὴν δόξαν τοτὲ μὲν ἂν τυγχάνοι, τοτὲ δ’ οὔ. πῶσ λέγεισ; ὁ ἀεὶ ἔχων ὀρθὴν δόξαν οὐκ ἀεὶ ἂν τυγχάνοι, ἑώσπερ ὀρθὰ δοξάζοι; ἀνάγκη μοι φαίνεται· ὥστε θαυμάζω, ὦ Σώκρατεσ, τούτου οὕτωσ ἔχοντοσ, ὅτι δή ποτε πολὺ τιμιωτέρα ἡ ἐπιστήμη τῆσ ὀρθῆσ δόξησ, καὶ δι’ ὅτι τὸ μὲν ἕτερον, τὸ δὲ ἕτερόν ἐστιν αὐτῶν. οἶσθα οὖν δι’ ὅτι θαυμάζεισ, ἢ ἐγώ σοι εἴπω; πάνυ γ’ εἰπέ.

ὅτι τοῖσ Δαιδάλου ἀγάλμασιν οὐ προσέσχηκασ τὸν νοῦν· ἴσωσ δὲ οὐδ’ ἔστιν παρ’ ὑμῖν. πρὸσ τί δὲ δὴ τοῦτο λέγεισ; ὅτι καὶ ταῦτα, ἐὰν μὲν μὴ δεδεμένα ᾖ, ἀποδιδράσκει καὶ δραπετεύει, ἐὰν δὲ δεδεμένα, παραμένει. τί οὖν δή;

τῶν ἐκείνου ποιημάτων λελυμένον μὲν ἐκτῆσθαι οὐ πολλῆσ τινοσ ἄξιόν ἐστι τιμῆσ, ὥσπερ δραπέτην ἄνθρωπον ‐ οὐ γὰρ παραμένει ‐ δεδεμένον δὲ πολλοῦ ἄξιον· πάνυ γὰρ καλὰ τὰ ἔργα ἐστίν. πρὸσ τί οὖν δὴ λέγω ταῦτα; πρὸσ τὰσ δόξασ τὰσ ἀληθεῖσ. καὶ γὰρ αἱ δόξαι αἱ ἀληθεῖσ, ὅσον μὲν ἂν χρόνον παραμένωσιν, καλὸν τὸ χρῆμα καὶ πάντ’ ἀγαθὰ ἐργάζονται· πολὺν δὲ χρόνον οὐκ ἐθέλουσι παραμένειν, ἀλλὰ δραπετεύουσιν ἐκ τῆσ ψυχῆσ τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε οὐ πολλοῦ ἄξιαί εἰσιν, ἑώσ ἄν τισ αὐτὰσ δήσῃ αἰτίασ λογισμῷ.

τοῦτο δ’ ἐστίν, ὦ Μένων ἑταῖρε, ἀνάμνησισ, ὡσ ἐν τοῖσ πρόσθεν ἡμῖν ὡμολόγηται. ἐπειδὰν δὲ δεθῶσιν, πρῶτον μὲν ἐπιστῆμαι γίγνονται, ἔπειτα μόνιμοι· καὶ διὰ ταῦτα δὴ τιμιώτερον ἐπιστήμη ὀρθῆσ δόξησ ἐστίν, καὶ διαφέρει δεσμῷ ἐπιστήμη ὀρθῆσ δόξησ. νὴ τὸν Δία, ὦ Σώκρατεσ, ἐοίκεν τοιούτῳ τινί. καὶ μὴν καὶ ἐγὼ ὡσ οὐκ εἰδὼσ λέγω, ἀλλὰ εἰκάζων·

ὅτι δέ ἐστίν τι ἀλλοῖον ὀρθὴ δόξα καὶ ἐπιστήμη, οὐ πάνυ μοι δοκῶ τοῦτο εἰκάζειν, ἀλλ’ εἴπερ τι ἄλλο φαίην ἂν εἰδέναι ‐ ὀλίγα δ’ ἂν φαίην ‐ ἓν δ’ οὖν καὶ τοῦτο ἐκείνων θείην ἂν ὧν οἶδα. καὶ ὀρθῶσ γε, ὦ Σώκρατεσ, λέγεισ. τί δέ; τόδε οὐκ ὀρθῶσ, ὅτι ἀληθὴσ δόξα ἡγουμένη τὸ ἔργον ἑκάστησ τῆσ πράξεωσ οὐδὲν χεῖρον ἀπεργάζεται ἢ ἐπιστήμη; καὶ τοῦτο δοκεῖσ μοι ἀληθῆ λέγειν. οὐδὲν ἄρα ὀρθὴ δόξα ἐπιστήμησ χεῖρον οὐδὲ ἧττον ὠφελίμη ἔσται εἰσ τὰσ πράξεισ, οὐδὲ ἁνὴρ ὁ ἔχων ὀρθὴν δόξαν ἢ ὁ ἐπιστήμην.

ἔστι ταῦτα. καὶ μὴν ὅ γε ἀγαθὸσ ἀνὴρ ὠφέλιμοσ ἡμῖν ὡμολόγηται εἶναι. ναί. ἐπειδὴ τοίνυν οὐ μόνον δι’ ἐπιστήμην ἀγαθοὶ ἄνδρεσ ἂν εἰε͂ν καὶ ὠφέλιμοι ταῖσ πόλεσιν, εἴπερ εἰε͂ν, ἀλλὰ καὶ δι’ ὀρθὴν δόξαν, τούτοιν δὲ οὐδέτερον φύσει ἐστὶν τοῖσ ἀνθρώποισ, οὔτε ἐπιστήμη οὔτε δόξα ἀληθήσ, οὔτ’ ἐπίκτητα ‐ ἢ δοκεῖ σοι φύσει ὁποτερονοῦν αὐτοῖν εἶναι; οὐκ ἔμοιγε.

οὐκοῦν ἐπειδὴ οὐ φύσει, οὐδὲ οἱ ἀγαθοὶ φύσει εἰε͂ν ἄν. οὐ δῆτα. ἐπειδὴ δέ γε οὐ φύσει, ἐσκοποῦμεν τὸ μετὰ τοῦτο εἰ διδακτόν ἐστιν. ναί. οὐκοῦν διδακτὸν ἔδοξεν εἶναι, εἰ φρόνησισ ἡ ἀρετή; ναί. κἂν εἴ γε διδακτὸν εἰή, φρόνησισ ἂν εἶναι; πάνυ γε. καὶ εἰ μέν γε διδάσκαλοι εἰε͂ν, διδακτὸν ἂν εἶναι, μὴ ὄντων δὲ οὐ διδακτόν;

πάνυ γε. οὕτω. ἀλλὰ μὴν ὡμολογήκαμεν μὴ εἶναι αὐτοῦ διδασκάλουσ; ἔστι ταῦτα. ὡμολογήκαμεν ἄρα μήτε διδακτὸν αὐτὸ μήτε φρόνησιν εἶναι; πάνυ γε. ἀλλὰ μὴν ἀγαθόν γε αὐτὸ ὁμολογοῦμεν εἶναι; ναί. ὠφέλιμον δὲ καὶ ἀγαθὸν εἶναι τὸ ὀρθῶσ ἡγούμενον; ὀρθῶσ δέ γε ἡγεῖσθαι δύο ὄντα ταῦτα μόνα, δόξαν τε ἀληθῆ καὶ ἐπιστήμην, ἃ ἔχων ἄνθρωποσ ὀρθῶσ ἡγεῖται ‐ τὰ γὰρ ἀπὸ τύχησ τινὸσ ὀρθῶσ γιγνόμενα οὐκ ἀνθρωπίνῃ ἡγεμονίᾳ γίγνεται ‐ ὧν δὲ ἄνθρωποσ ἡγεμών ἐστιν ἐπὶ τὸ ὀρθόν, δύο ταῦτα, δόξα ἀληθὴσ καὶ ἐπιστήμη.

δοκεῖ μοι οὕτω. οὐκοῦν ἐπειδὴ οὐ διδακτόν ἐστιν, οὐδ’ ἐπιστήμη δὴ ἔτι γίγνεται ἡ ἀρετή; οὐ φαίνεται. δυοῖν ἄρα ὄντοιν ἀγαθοῖν καὶ ὠφελίμοιν τὸ μὲν ἕτερον ἀπολέλυται, καὶ οὐκ ἂν εἰή ἐν πολιτικῇ πράξει ἐπιστήμη ἡγεμών.

οὔ μοι δοκεῖ. οὐκ ἄρα σοφίᾳ τινὶ οὐδὲ σοφοὶ ὄντεσ οἱ τοιοῦτοι ἄνδρεσ ἡγοῦντο ταῖσ πόλεσιν, οἱ ἀμφὶ Θεμιστοκλέα τε καὶ οὓσ ἄρτι Ἄνυτοσ ὅδε ἔλεγεν· διὸ δὴ καὶ οὐχ οἱοῖ́ τε ἄλλουσ ποιεῖν τοιούτουσ οἱοῖ αὐτοί εἰσι, ἅτε οὐ δι’ ἐπιστήμην ὄντεσ τοιοῦτοι. ἐοίκεν οὕτωσ ἔχειν, ὦ Σώκρατεσ, ὡσ λέγεισ. οὐκοῦν εἰ μὴ ἐπιστήμῃ, εὐδοξίᾳ δὴ τὸ λοιπὸν γίγνεται· ᾗ οἱ πολιτικοὶ ἄνδρεσ χρώμενοι τὰσ πόλεισ ὀρθοῦσιν, οὐδὲν διαφερόντωσ ἔχοντεσ πρὸσ τὸ φρονεῖν ἢ οἱ χρησμῳδοί τε καὶ οἱ θεομάντεισ·

καὶ γὰρ οὗτοι ἐνθουσιῶντεσ λέγουσιν μὲν ἀληθῆ καὶ πολλά, ἴσασι δὲ οὐδὲν ὧν λέγουσιν. κινδυνεύει οὕτωσ ἔχειν. οὐκοῦν, ὦ Μένων, ἄξιον τούτουσ θείουσ καλεῖν τοὺσ ἄνδρασ, οἵτινεσ νοῦν μὴ ἔχοντεσ πολλὰ καὶ μεγάλα κατορθοῦσιν ὧν πράττουσι καὶ λέγουσι; πάνυ γε. ὀρθῶσ ἄρ’ ἂν καλοῖμεν θείουσ τε οὓσ νυνδὴ ἐλέγομεν χρησμῳδοὺσ καὶ μάντεισ καὶ τοὺσ ποιητικοὺσ ἅπαντασ· καὶ τοὺσ πολιτικοὺσ οὐχ ἥκιστα τούτων φαῖμεν ἂν θείουσ τε εἶναι καὶ ἐνθουσιάζειν, ἐπίπνουσ ὄντασ καὶ κατεχομένουσ ἐκ τοῦ θεοῦ, ὅταν κατορθῶσι λέγοντεσ πολλὰ καὶ μεγάλα πράγματα, μηδὲν εἰδότεσ ὧν λέγουσιν.

πάνυ γε. καὶ αἵ γε γυναῖκεσ δήπου, ὦ Μένων, τοὺσ ἀγαθοὺσ ἄνδρασ θείουσ καλοῦσι· καὶ οἱ Λάκωνεσ ὅταν τινὰ ἐγκωμιάζωσιν ἀγαθὸν ἄνδρα, "θεῖοσ ἀνήρ," φασίν, "οὗτοσ. καὶ φαίνονταί γε, ὦ Σώκρατεσ, ὀρθῶσ λέγειν.

καίτοι ἴσωσ Ἄνυτοσ ὅδε σοι ἄχθεται λέγοντι. οὐδὲν μέλει ἔμοιγε. τούτῳ μέν, ὦ Μένων, καὶ αὖθισ διαλεξόμεθα· εἰ δὲ νῦν ἡμεῖσ ἐν παντὶ τῷ λόγῳ τούτῳ καλῶσ ἐζητήσαμέν τε καὶ ἐλέγομεν, ἀρετὴ ἂν εἰή οὔτε φύσει οὔτε διδακτόν, ἀλλὰ θείᾳ μοίρᾳ παραγιγνομένη ἄνευ νοῦ οἷσ ἂν παραγίγνηται, εἰ μή τισ εἰή τοιοῦτοσ τῶν πολιτικῶν ἀνδρῶν οἱο͂σ καὶ ἄλλον ποιῆσαι πολιτικόν. εἰ δὲ εἰή, σχεδὸν ἄν τι οὗτοσ λέγοιτο τοιοῦτοσ ἐν τοῖσ ζῶσιν οἱο͂ν ἔφη Ὅμηροσ ἐν τοῖσ τεθνεῶσιν τὸν Τειρεσίαν εἶναι, λέγων περὶ αὐτοῦ, ὅτι οἰο͂σ πέπνυται τῶν ἐν Αἵδου, τοὶ δὲ σκιαὶ ἀίσσουσι. ταὐτὸν ἂν καὶ ἐνθάδε ὁ τοιοῦτοσ ὥσπερ παρὰ σκιὰσ ἀληθὲσ ἂν πρᾶγμα εἰή πρὸσ ἀρετήν.

κάλλιστα δοκεῖσ μοι λέγειν, ὦ Σώκρατεσ.

ἐκ μὲν τοίνυν τούτου τοῦ λογισμοῦ, ὦ Μένων, θείᾳ μοίρᾳ ἡμῖν φαίνεται παραγιγνομένη ἡ ἀρετὴ οἷσ ἂν παραγίγνηται· τὸ δὲ σαφὲσ περὶ αὐτοῦ εἰσόμεθα τότε, ὅταν πρὶν ᾧτινι τρόπῳ τοῖσ ἀνθρώποισ παραγίγνεται ἀρετή, πρότερον ἐπιχειρήσωμεν αὐτὸ καθ’ αὑτὸ ζητεῖν τί ποτ’ ἔστιν ἀρετή. νῦν δ’ ἐμοὶ μὲν ὡρ́α ποι ἰέναι, σὺ δὲ ταὐτὰ ταῦτα ἅπερ αὐτὸσ πέπεισαι πεῖθε καὶ τὸν ξένον τόνδε Ἄνυτον, ἵνα πρᾳότεροσ ᾖ· ὡσ ἐὰν πείσῃσ τοῦτον, ἔστιν ὅτι καὶ Ἀθηναίουσ ὀνήσεισ.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Plato, Euthydemus, Protagoras, Gorgias, Meno, Μένων

(플라톤, Euthydemus, Protagoras, Gorgias, Meno, Μένων)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION