헬라어 문장 검색 - Γαλεν́ΟντηεΝά2́09́0́

(갈레노스, On the Natural Faculties., B, section 9)

μὴ τοίνυν ὡσ ἀποδείξεισ ὑφ’ ἡμῶν εἰρῆσθαι νομίζειν τὰ τοιαῦτα μᾶλλον ἢ περὶ τῆσ τῶν ἄλλωσ γιγνωσκόντων ἀναισθησίασ ἐνδείξεισ, οἳ μηδὲ τὰ πρὸσ ἁπάντων ὁμολογούμενα καὶ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν φαινόμενα γιγνώσκουσιν· τὰσ δ’ ἀποδείξεισ αὐτῶν τὰσ κατ’ ἐπιστήμην ἐξ ἐκείνων χρὴ λαμβάνειν τῶν ἀρχῶν, ὧν ἤδη καὶ πρόσθεν εἴπομεν, ὡσ τὸ δρᾶν καὶ πάσχειν εἰσ ἄλληλα τοῖσ σώμασιν ὑπάρχει κατὰ τὸ θερμὸν καὶ ψυχρὸν καὶ ξηρὸν καὶ ὑγρόν. καὶ εἴτε φλέβασ εἴθ’ ἧπαρ εἴτ’ ἀρτηρίασ εἴτε καρδίαν εἴτε κοιλίαν εἴτ’ ἄλλο τι μόριον ἐνεργεῖν τισ φήσειεν ἡντινοῦν ἐνέργειαν, ἀφύκτοισ ἀνάγκαισ ἀναγκασθήσεται διὰ τὴν ἐκ τῶν τεττάρων ποιὰν κρᾶσιν ὁμολογῆσαι τὴν ἐνέργειαν ὑπάρχειν αὐτῷ. διὰ τί γὰρ ἡ γαστὴρ περιστέλλεται τοῖσ σιτίοισ, διὰ τί δ’ αἱ φλέβεσ αἷμα γεννῶσι, παρὰ τῶν Ἐρασιστρατείων ἐδεόμην ἀκοῦσαι. τὸ γὰρ ὅτι περιστέλλεται μόνον αὐτὸ καθ’ ἑαυτὸ γιγνώσκειν οὐδέπω χρηστόν, εἰ μὴ καὶ τὴν αἰτίαν εἰδείημεν· οὕτω γὰρ ἂν οἶμαι καὶ τὰ σφάλματα θεραπεύσαιμεν. οὐ μέλει, φασίν, ἡμῖν οὐδὲ πολυπραγμονοῦμεν ἔτι τὰσ τοιαύτασ αἰτίασ· ὑπὲρ ἰατρὸν γάρ εἰσι καὶ τῷ φυσικῷ προσήκουσι. πότερον οὖν οὐδ’ ἀντερεῖτε τῷ φάσκοντι τὴν μὲν εὐκρασίαν τὴν κατὰ φύσιν αἰτίαν εἶναι τῆσ ἐνεργείασ ἑκάστῳ τῶν ὀργάνων, τὴν δ’ αὖ δυσκρασίαν νόσον τ’ ἤδη καλεῖσθαι καὶ πάντωσ ὑπ’ αὐτῆσ βλάπτεσθαι τὴν ἐνέργειαν; ἢ πεισθήσεσθε ταῖσ τῶν παλαιῶν ἀποδείξεσιν; ἢ τρίτον τι καὶ μέσον ἑκατέρου τούτων πράξετε μήθ’ ὡσ ἀληθέσι τοῖσ λόγοισ ἐξ ἀνάγκησ πειθόμενοι μήτ’ ἀντιλέγοντεσ ὡσ ψευδέσιν, ἀλλ’ ἀπορητικοί τινεσ ἐξαίφνησ καὶ Πυρρώνειοι γενήσεσθε; καὶ μὴν εἰ τοῦτο δράσετε, τὴν ἐμπειρίαν ἀναγκαῖον ὑμῖν προστήσασθαι. τῷ γὰρ ἂν ἔτι τρόπῳ καὶ τῶν ἰαμάτων εὐποροίητε τὴν οὐσίαν ἑκάστου τῶν νοσημάτων ἀγνοοῦντεσ; τί οὖν οὐκ ἐξ ἀρχῆσ ἐμπειρικοὺσ ὑμᾶσ αὐτοὺσ ἐκαλέσατε; τί δὲ πράγμαθ’ ἡμῖν παρέχετε φυσικὰσ ἐνεργείασ ἐπαγγελλόμενοι ζητεῖν ἰάσεωσ ἕνεκεν; εἰ γὰρ ἀδύνατοσ ἡ γαστήρ ἐστί τινι περιστέλλεσθαι καὶ τρίβειν, πῶσ αὐτὴν εἰσ τὸ κατὰ φύσιν ἐπανάξομεν ἀγνοοῦντεσ τὴν αἰτίαν τῆσ ἀδυναμίασ; ἐγὼ μέν φημι τὴν μὲν ὑπερτεθερμασμένην ἐμψυκτέον ἡμῖν εἶναι, τὴν δ’ ἐψυγμένην θερμαντέον· οὕτω δὲ καὶ τὴν ἐξηρασμένην ὑγραντέον, τὴν δ’ ὑγρασμένην ξηραντέον. ἀλλὰ καὶ κατὰ συζυγίαν, εἰ θερμοτέρα τοῦ κατὰ φύσιν ἅμα καὶ ξηροτέρα τύχοι γεγενημένη, κεφάλαιον εἶναι τῆσ ἰάσεωσ ἐμψύχειν θ’ ἅμα καὶ ὑγραίνειν· εἰ δ’ αὖ ψυχροτέρα τε καὶ ὑγροτέρα, θερμαίνειν τε καὶ ξηραίνειν κἀπὶ τῶν ἄλλων ὡσαύτωσ· οἱ δ’ ἀπ’ Ἐρασιστράτου τί ποτε καὶ πράξουσιν οὐδ’ ὅλωσ ζητεῖν τῶν ἐνεργειῶν τὰσ αἰτίασ ὁμολογοῦντεσ; ὁ γάρ τοι καρπὸσ τῆσ περὶ τῶν ἐνεργειῶν ζητήσεωσ οὗτόσ ἐστι, τὸ τὰσ αἰτίασ τῶν δυσκρασιῶν εἰδότα εἰσ τὸ κατὰ φύσιν ἐπανάγειν αὐτάσ, ὡσ αὐτό γε μόνον τὸ γνῶναι τὴν ἑκάστου τῶν ὀργάνων ἐνέργειαν ἥτισ ἐστὶν οὔπω χρηστὸν εἰσ τὰσ ἰάσεισ. Ἐρασίστρατοσ δέ μοι δοκεῖ καὶ αὐτὸ τοῦτ’ ἀγνοεῖν, ὡσ, ἥτισ ἂν ἐν τῷ σώματι διάθεσισ βλάπτῃ τὴν ἐνέργειαν μὴ κατά τι συμβεβηκὸσ ἀλλὰ πρώτωσ τε καὶ καθ’ ἑαυτήν, αὕτη τὸ νόσημά ἐστιν αὐτό. πῶσ οὖν ἔτι διαγνωστικόσ τε καὶ ἰατικὸσ ἔσται τῶν νοσημάτων ἀγνοῶν ὅλωσ αὐτὰ τίνα τ’ ἐστὶ καὶ πόσα καὶ ποῖα; κατὰ μὲν δὴ τὴν γαστέρα τό γε τοσοῦτον Ἐρασίστρατοσ ἠξίωσε ζητεῖσθαι τὸ πῶσ πέττεται τὰ σιτία· τὸ δ’ ἥτισ πρώτη τε καὶ ἀρχηγὸσ αἰτία τούτου, πῶσ οὐκ ἐπεσκέψατο; κατὰ δὲ τὰσ φλέβασ καὶ τὸ αἷμα καὶ αὐτὸ τὸ πῶσ παρέλιπεν. ἀλλ’ οὔθ’ Ἱπποκράτησ οὔτ’ ἄλλοσ τισ ὧν ὀλίγῳ πρόσθεν ἐμνημόνευσα φιλοσόφων ἢ ἰατρῶν ἄξιον ῳἔτ’ εἶναι παραλιπεῖν· ἀλλὰ τὴν κατὰ φύσιν ἐν ἑκάστῳ ζῳῴ θερμασίαν εὔκρατόν τε καὶ μετρίωσ ὑγρὰν οὖσαν αἵματοσ εἶναί φασι γεννητικὴν καὶ δι’ αὐτό γε τοῦτο καὶ τὸ αἷμα θερμὸν καὶ ὑγρὸν εἶναί φασι τῇ δυνάμει χυμόν, ὥσπερ τὴν ξανθὴν χολὴν θερμὴν καὶ ξηρὰν εἶναι, εἰ καὶ ὅτι μάλισθ’ ὑγρὰ φαίνεται. διαφέρειν γὰρ αὐτοῖσ δοκεῖ τὸ κατ φαντασίαν ὑγρὸν τοῦ κατὰ δύναμιν. ἢ τίσ οὐκ οἶδεν, ὡσ ἅλμη μὲν καὶ θάλαττα ταριχεύει τὰ κρέα καὶ ἄσηπτα διαφυλάττει, τὸ δ’ ἄλλο πᾶν ὕδωρ τὸ πότιμον ἑτοίμωσ διαφθείρει τε καὶ σήπει; τίσ δ’ οὐκ οἶδεν, ὡσ ξανθῆσ χολῆσ ἐν τῇ γαστρὶ περιεχομένησ πολλῆσ ἀπαύστῳ δίψει συνεχόμεθα καὶ ὡσ ἐμέσαντεσ αὐτὴν εὐθὺσ ἄδιψοι γιγνόμεθα μᾶλλον ἢ εἰ πάμπολυ ποτὸν προσηράμεθα; θερμὸσ οὖν εὐλόγωσ ὁ χυμὸσ οὗτοσ εἴρηται καὶ ξηρὸσ κατὰ δύναμιν, ὥσπερ γε καὶ τὸ φλέγμα ψυχρὸν καὶ ὑγρόν. ἐναργεῖσ γὰρ καὶ περὶ τούτου πίστεισ Ἱπποκράτει τε καὶ τοῖσ ἄλλοισ εἴρηνται παλαιοῖσ. Πρόδικοσ δ’ ἐν τῷ περὶ φύσεωσ ἀνθρώπου γράμματι τὸ συγκεκαυμένον καὶ οἱο͂ν ὑπερωπτημένον ἐν τοῖσ χυμοῖσ ὀνομάζων φλέγμα παρὰ τὸ πεφλέχθαι τῇ λέξει μὲν ἑτέρωσ χρῆται, φυλάττει μέντοι τὸ πρᾶγμα κατὰ ταὐτὸ τοῖσ ἄλλοισ. τὴν δ’ ἐν τοῖσ ὀνόμασι τἀνδρὸσ τούτου καινοτομίαν ἱκανῶσ ἐνδείκνυται καὶ Πλάτων. ἀλλὰ τοῦτό γε τὸ πρὸσ ἁπάντων ἀνθρώπων ὀνομαζόμενον φλέγμα τὸ λευκὸν τὴν χρόαν, ὃ βλένναν ὀνομάζει Πρόδικοσ, ὁ ψυχρὸσ καὶ ὑγρὸσ χυμόσ ἐστιν οὗτοσ καὶ πλεῖστοσ τοῖσ τε γέρουσι καὶ τοῖσ ὁπωσδήποτε ψυγεῖσιν ἀθροίζεται καὶ οὐδεὶσ οὐδὲ μαινόμενοσ ἂν ἄλλο τι ἢ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν εἴποι ἂν αὐτόν. ἆρ’ οὖν θερμὸσ μέν τίσ ἐστι καὶ ὑγρὸσ χυμὸσ καὶ θερμὸσ καὶ ξηρὸσ ἕτεροσ καὶ ὑγρὸσ καὶ ψυχρὸσ ἄλλοσ, οὐδεὶσ δ’ ἐστὶ ψυχρὸσ καὶ ξηρὸσ τὴν δύναμιν, ἀλλ’ ἡ τετάρτη συζυγία τῶν κράσεων ἐν ἅπασι τοῖσ ἄλλοισ ὑπάρχουσα μόνοισ τοῖσ χυμοῖσ οὐχ ὑπάρχει; καὶ μὴν ἥ γε μέλαινα χολὴ τοιοῦτόσ ἐστι χυμόσ, ὃν οἱ σωφρονοῦντεσ ἰατροὶ καὶ φιλόσοφοι πλεονεκτεῖν ἔφασαν τῶν μὲν ὡρῶν τοῦ ἔτουσ ἐν φθινοπώρῳ μάλιστα, τῶν δ’ ἡλικιῶν ἐν ταῖσ μετὰ τὴν ἀκμήν. οὕτω δὲ καὶ διαιτήματα καὶ χωρία καὶ καταστάσεισ καὶ νόσουσ τινὰσ ψυχρὰσ καὶ ξηρὰσ εἶναί φασιν· οὐ γὰρ δὴ χωλὴν ἐν ταύτῃ μόνῃ τῇ συζυγίᾳ τὴν φύσιν εἶναι νομίζουσιν ἀλλ’ ὥσπερ τὰσ ἄλλασ τρεῖσ οὕτω καὶ τήνδε διὰ πάντων ἐκτετάσθαι. ηὐξάμην οὖν κἀνταῦθ’ ἐρωτῆσαι δύνασθαι τὸν Ἐρασίστρατον, εἰ μηδὲν ὄργανον ἡ τεχνικὴ φύσισ ἐδημιούργησε καθαρτικὸν τοῦ τοιούτου χυμοῦ, ἀλλὰ τῶν μὲν οὔρων ἄρα τῆσ διακρίσεώσ ἐστιν ὄργανα δύο καὶ τῆσ ξανθῆσ χολῆσ ἕτερον οὐ σμικρόν, ὁ δὲ τούτων κακοηθέστεροσ χυμὸσ ἀλᾶται διὰ παντὸσ ἐν ταῖσ φλεψὶν ἀναμεμιγμένοσ τῷ αἵματι. καίτοι "Δυσεντερίη," φησί που Ἱπποκράτησ, "ἢν ἀπὸ χολῆσ μελαίνησ ἄρξηται, θανάσιμον," οὐ μὴν ἥ γ’ ἀπὸ τῆσ ξανθῆσ χολῆσ ἀρχομένη πάντωσ ὀλέθριοσ, ἀλλ’ οἱ πλείουσ ἐξ αὐτῆσ διασῴζονται. τοσούτῳ κακοηθεστέρα τε καὶ δριμυτέρα τὴν δύναμιν ἡ μέλαινα χολὴ τῆσ ξανθῆσ ἐστιν. ἆρ’ οὖν οὔτε τῶν ἄλλων ἀνέγνω τι τῶν τοῦ Ἱπποκράτουσ γραμμάτων ὁ Ἐρασίστρατοσ οὐδὲν οὔτε τὸ περὶ φύσεωσ ἀνθρώπου βιβλίον, ἵν’ οὕτωσ ἀργῶσ παρέλθοι τὴν περὶ τῶν χυμῶν ἐπίσκεψιν, ἢ γιγνώσκει μέν, ἑκὼν δὲ παραλείπει καλλίστην τῆσ τέχνησ θεωρίαν; ἐχρῆν οὖν αὐτὸν μηδὲ περὶ τοῦ σπληνὸσ εἰρηκέναι τι μηδ’ ἀσχημονεῖν ὑπὸ τῆσ τεχνικῆσ φύσεωσ ὄργανον τηλικοῦτον μάτην ἡγούμενον κατεσκευάσθαι. καὶ μὴν οὐχ Ἱπποκράτησ μόνον ἢ Πλάτων, οὐδέν τι χείρουσ Ἐρασιστράτου περὶ φύσιν ἄνδρεσ, ἕν τι τῶν καθαιρόντων τὸ αἷμα καὶ τοῦτ’ εἶναί φασι τὸ σπλάγχνον, ἀλλὰ καὶ μυρίοι σὺν αὐτοῖσ ἄλλοι τῶν παλαιῶν ἰατρῶν τε καὶ φιλοσόφων, ὧν ἁπάντων προσποιησάμενοσ ὑπερφρονεῖν ὁ γενναῖοσ Ἐρασίστρατοσ οὔτ’ ἀντεῖπεν οὔθ’ ὅλωσ τῆσ δόξησ αὐτῶν ἐμνημόνευσε. καὶ μὴν ὅσοισ γε τὸ σῶμα θάλλει, τούτοισ ὁ σπλὴν φθίνει, φησὶν Ἱπποκράτησ, καὶ οἱ ἀπὸ τῆσ ἐμπειρίασ ὁρμώμενοι πάντεσ ὁμολογοῦσιν ἰατροί. καὶ ὅσοισ γ’ αὖ μέγασ καὶ ὕπουλοσ αὐξάνεται, τούτοισ καταφθείρει τε καὶ κακόχυμα τὰ σώματα τίθησιν, ὡσ καὶ τοῦτο πάλιν οὐχ Ἱπποκράτησ μόνον ἀλλὰ καὶ Πλάτων ἄλλοι τε πολλοὶ καὶ οἱ ἀπὸ τῆσ ἐμπειρίασ ὁμολογοῦσιν ἰατροί. καὶ οἱ ἀπὸ σπληνὸσ δὲ κακοπραγοῦντοσ ἴκτεροι μελάντεροι καὶ τῶν ἑλκῶν αἱ οὐλαὶ μέλαιναι. καθόλου γάρ, ὅταν ἐνδεέστερον ἢ προσῆκεν εἰσ ἑαυτὸν ἕλκῃ τὸν μελαγχολικὸν χυμόν, ἀκάθαρτον μὲν τὸ αἷμα, κακόχρουν δὲ τὸ πᾶν γίγνεται σῶμα. πότε δ’ ἐνδεέστερον ἕλκει; ἢ δῆλον ὅτι κακῶσ διακείμενοσ; ὥσπερ οὖν τοῖσ νεφροῖσ ἐνεργείασ οὔσησ ἕλκειν τὰ οὖρα κακῶσ ἕλκειν ὑπάρχει κακοπραγοῦσιν, οὕτω καὶ τῷ σπληνὶ ποιότητοσ μελαγχολικῆσ ἑλκτικὴν ἐν ἑαυτῷ δύναμιν ἔχοντι σύμφυτον ἀρρωστήσαντί ποτε ταύτην ἀναγκαῖον ἕλκειν κακῶσ κἀν τῷδε παχύτερον ἤδη καὶ μελάντερον γίγνεσθαι τὸ αἷμα. ταῦτ’ οὖν ἅπαντα πρόσ τε τὰσ διαγνώσεισ τῶν νοσημάτων καὶ τὰσ ἰάσεισ μεγίστην παρεχόμενα χρείαν ὑπερεπήδησε τελέωσ ὁ Ἐρασίστρατοσ καὶ καταφρονεῖν προσεποιήσατο τηλικούτων ἀνδρῶν ὁ μηδὲ τῶν τυχόντων καταφρονῶν ἀλλ’ ἀεὶ φιλοτίμωσ ἀντιλέγων ταῖσ ἤλιθιωτάταισ δόξαισ. ᾧ καὶ δῆλον, ὡσ οὐδὲν ἔχων οὔτ’ ἀντειπεῖν τοῖσ πρεσβυτέροισ ὑπὲρ ὧν ἀπεφήναντο περὶ σπληνὸσ ἐνεργείασ τε καὶ χρείασ οὔτ’ αὐτὸσ ἐξευρίσκων τι καινὸν εἰσ τὸ μηδὲν ὅλωσ εἰπεῖν ἀφίκετο. ἀλλ’ ἡμεῖσ γε πρῶτον μὲν ἐκ τῶν αἰτίων, οἷσ ἅπαντα διοικεῖται τὰ κατὰ τὰσ φυσεισ, τοῦ θερμοῦ λέγω καὶ ψυχροῦ καὶ ξηροῦ καὶ ὑγροῦ, δεύτερον δ’ ἐξ αὐτῶν τῶν ἐναργῶσ φαινομένων κατὰ τὸ σῶμα ψυχρὸν καὶ ξηρὸν εἶναί τινα χρῆναι χυμὸν ἀπεδείξαμεν. ἑξῆσ δ’, ὅτι καὶ μελαγχολικὸσ οὗτοσ ὑπάρχει καὶ τὸ καθαῖρον αὐτὸν σπλάγχνον ὁ σπλήν ἐστιν, διὰ βραχέων ὡσ ἔνι μάλιστα τῶν τοῖσ παλαιοῖσ ἀποδεδειγμένων ἀναμνήσαντεσ ἐπὶ τὸ λεῖπον ἔτι τοῖσ παροῦσι λόγοισ ἀφιξόμεθα. τί δ’ ἂν εἰή λεῖπον ἄλλο γ’ ἢ ἐξηγήσασθαι σαφῶσ, οἱο͂́ν τι βούλονταί τε καὶ ἀποδεικνύουσι περὶ τὴν τῶν χυμῶν γένεσιν οἱ παλαιοὶ συμβαίνειν. ἐναργέστερον δ’ ἂν γνωσθείη διὰ παραδείγματοσ. οἶνον δή μοι νόει γλεύκινον οὐ πρὸ πολλοῦ τῶν σταφυλῶν ἐκτεθλιμμένον ζέοντά τε καὶ ἀλλοιούμενον ὑπὸ τῆσ ἐν αὐτῷ θερμασίασ· ἔπειτα κατὰ τὴν αὐτοῦ μεταβολὴν δύο γεννώμενα περιττώματα τὸ μὲν κουφότερόν τε καὶ ἀερωδέστερον, τὸ δὲ βαρύτερόν τε καὶ γεωδέστερον, ὧν τὸ μὲν ἄνθοσ, οἶμαι, τὸ δὲ τρύγα καλοῦσι. τούτων τῷ μὲν ἑτέρῳ τὴν ξανθὴν χολήν, τῷ δ’ ἑτέρῳ τὴν μέλαιναν εἰκάζων οὐκ ἂν ἁμάρτοισ, οὐ τὴν αὐτὴν ἐχόντων ἰδέαν τῶν χυμῶν τούτων ἐν τῷ κατὰ φύσιν διοικεῖσθαι τὸ ζῷον, οἱάν καὶ παρὰ φύσιν ἔχοντοσ ἐπιφαίνονται πολλάκισ. ἡ μὲν γὰρ ξανθὴ λεκιθώδησ γίγνεται· καὶ γὰρ ὀνομάζουσιν οὕτωσ αὐτήν, ὅτι ταῖσ τῶν ὠῶν λεκίθοισ ὁμοιοῦται κατά τε χρόαν καὶ πάχοσ. ἡ δ’ αὖ μέλαινα κακοηθέστερα μὲν πολὺ καὶ αὕτη τῆσ κατὰ φύσιν· ὄνομα δ’ οὐδὲν ἴδιον κεῖται τῷ τοιούτῳ χυμῷ, πλὴν εἴ πού τινεσ ἢ ξυστικὸν ἢ ὀξώδη κεκλήκασιν αὐτόν, ὅτι καὶ δριμὺσ ὁμοίωσ ὄξει γίγνεται καὶ ξύει γε τὸ σῶμα τοῦ ζῳού καὶ τὴν γῆν, εἰ κατ’ αὐτῆσ ἐκχυθείη, καί τινα μετὰ πομφολύγων οἱο͂ν ζύμωσίν τε καὶ ζέσιν ἐργάζεται, σηπεδόνοσ ἐπικτήτου προσελθούσησ ἐκείνῳ τῷ κατὰ φύσιν ἔχοντι χυμῷ τῷ μέλανι. καί μοι δοκοῦσιν οἱ πλεῖστοι τῶν παλαιῶν ἰατρῶν αὐτὸ μὲν τὸ κατὰ φύσιν ἔχον τοῦ τοιούτου χυμοῦ καὶ διαχωροῦν κάτω καὶ πολλάκισ ἐπιπολάζον ἄνω μέλανα καλεῖν χυμόν, οὐ μέλαιναν χολήν, τὸ δ’ ἐκ συγκαύσεώσ τινοσ καὶ σηπεδόνοσ εἰσ τὴν ὀξεῖαν μεθιστάμενον ποιότητα μέλαιναν ὀνομάζειν χολήν. ἀλλὰ περὶ μὲν τῶν ὀνομάτων οὐ χρὴ διαφέρεσθαι, τὸ δ’ ἀληθὲσ ὧδ’ ἔχον εἰδέναι. κατὰ τὴν τοῦ αἵματοσ γένεσιν ὅσον ἂν ἱκανῶσ παχὺ καὶ γεῶδεσ ἐκ τῆσ τῶν σιτίων φύσεωσ ἐμφερόμενον τῇ τροφῇ μὴ δέξηται καλῶσ τὴν ἐκ τῆσ ἐμφύτου θερμασίασ ἀλλοίωσιν, ὁ σπλὴν εἰσ ἑαυτὸν ἕλκει τοῦτο. τὸ δ’ ὀπτηθέν, ὡσ ἄν τισ εἴποι, καὶ συγκαυθὲν τῆσ τροφῆσ, εἰή δ’ ἂν τοῦτο τὸ θερμότατον ἐν αὐτῇ καὶ γλυκύτατον, οἱο͂ν τό τε μέλι καὶ ἡ πιμελή, ξανθὴ γενόμενον χολὴ διὰ τῶν χοληδόχων ὀνομαζομένων ἀγγείων ἐκκαθαίρεται. λεπτὸν δ’ ἐστὶ τοῦτο καὶ ὑγρὸν καὶ Ῥυτὸν οὐχ ὥσπερ ὅταν ὀπτηθὲν ἐσχάτωσ ξανθὸν καὶ πυρῶδεσ καὶ παχὺ γένηται ταῖσ τῶν ὠῶν ὅμοιον λεκίθοισ. τοῦτο μὲν γὰρ ἤδη παρὰ φύσιν· θάτερον δὲ τὸ πρότερον εἰρημένον κατὰ φύσιν ἐστίν· ὥσπερ γε καὶ τοῦ μέλανοσ χυμοῦ τὸ μὲν μήπω τὴν οἱο͂ν ζέσιν τε καὶ ζύμωσιν τῆσ γῆσ ἐργαζόμενον κατὰ φύσιν ἐστί, τὸ δ’ εἰσ τοιαύτην μεθιστάμενον ἰδέαν τε καὶ δύναμιν ἤδη παρὰ φύσιν, ὡσ ἂν τὴν ἐκ τῆσ συγκαύσεωσ τοῦ παρὰ φύσιν θερμοῦ προσειληφὸσ δριμύτητα καὶ οἱο͂ν τέφρα τισ ἤδη γεγονόσ. ὧδέ πωσ καὶ ἡ κεκαυμένη τρὺξ τῆσ ἀκαύστου διήνεγκε. θερμὸν γάρ τι χρῆμα αὕτη γ’ ἱκανῶσ ἐστιν, ὥστε καίειν τε καὶ τήκειν καὶ διαφθείρειν τὴν σάρκα. τῇ δ’ ἑτέρᾳ τῇ μήπω κεκαυμένῃ τοὺσ ἰατροὺσ ἔστιν εὑρεῖν χρωμένουσ εἰσ ὅσαπερ καὶ τῇ γῇ τῇ καλουμένῃ κεραμίτιδι καὶ τοῖσ ἄλλοισ, ὅσα ξηραίνειν θ’ ἅμα καὶ ψύχειν πέφυκεν. εἰσ τὴν τῆσ οὕτω συγκαυθείσησ μελαίνησ χολῆσ ἰδέαν καὶ ἡ λεκιθώδησ ἐκείνη μεθίσταται πολλάκισ, ὅταν καὶ αὐτή ποθ’ οἱο͂ν ὀπτηθεῖσα τύχῃ πυρώδει θερμασίᾳ. τὰ δ’ ἄλλα τῶν χολῶν εἴδη σύμπαντα τὰ μὲν ἐκ τῆσ τῶν εἰρημένων κράσεωσ γίγνεται, τὰ δ’ οἱο͂ν ὁδοί τινέσ εἰσι τῆσ τούτων γενέσεώσ τε καὶ εἰσ ἄλληλα μεταβολῆσ. διαφέρουσι δὲ τῷ τὰσ μὲν ἀκράτουσ εἶναι καὶ μόνασ, τὰ δ’ οἱο͂ν ὀρροῖσ τισιν ἐξυγρασμένασ. ἀλλ’ οἱ μὲν ὀρροὶ τῶν χυμῶν ἅπαντεσ περιττώματα καὶ καθαρὸν αὐτῶν εἶναι δεῖται τοῦ ζῳού τὸ σῶμα. τῶν δ’ εἰρημένων χυμῶν ἐστί τισ χρεία τῇ φύσει καὶ τοῦ παχέοσ καὶ τοῦ λεπτοῦ καὶ καθαίρεται πρόσ τε τοῦ σπληνὸσ καὶ τῆσ ἐπὶ τῷ ἥπατι κύστεωσ τὸ αἷμα καὶ ἀποτίθεται τοσοῦτόν τε καὶ τοιοῦτον ἑκατέρου μέροσ, ὅσον καὶ οἱο͂ν, εἴπεο εἰσ ὅλον ἠνέχθη τοῦ ζῳού τὸ σῶμα, βλάβην ἄν τιν’ εἰργάσατο. τὸ γὰρ ἱκανῶσ παχὺ καὶ γεῶδεσ καὶ τελέωσ διαπεφευγὸσ τὴν ἐν τῷ ἥπατι μεταβολὴν ὁ σπλὴν εἰσ ἑαυτὸν ἕλκει· τὸ δ’ ἄλλο τὸ μετρίωσ παχὺ σὺν τῷ κατειργάσθαι πάντη φέρεται. δεῖται γὰρ ἐν πολλοῖσ τοῦ ζῳού μορίοισ παχύτητόσ τινοσ τὸ αἷμα καθάπερ οἶμαι καὶ τῶν ἐμφερομένων ἰνῶν. καὶ εἴρηται μὲν καὶ Πλάτωνι περὶ τῆσ χρείασ αὐτῶν, εἰρήσεται δὲ καὶ ἡμῖν ἐν ἐκείνοισ τοῖσ γράμμασιν, ἐν οἷσ ἂν τὰσ χρείασ τῶν μορίων διερχώμεθα· δεῖται δ’ οὐχ ἥκιστα καὶ τοῦ ξανθοῦ χυμοῦ τοῦ μήπω πυρώδουσ ἐσχάτωσ γεγενημένου τὸ αἷμα καὶ τίσ αὐτῷ καὶ ἡ παρὰ τοῦδε χρεία, δι’ ἐκείνων εἰρήσεται. φλέγματοσ δ’ οὐδὲν ἐποίησεν ἡ φύσισ ὄργανον καθαρτικόν, ὅτι ψυχρὸν καὶ ὑγρόν ἐστι καὶ οἱο͂ν ἡμίπεπτόσ τισ τροφή. δεῖται τοίνυν οὐ κενοῦσθαι τὸ τοιοῦτον ἀλλ’ ἐν τῷ σώματι μένον ἀλλοιοῦσθαι. τὸ δ’ ἐξ ἐγκεφάλου καταρρέον περίττωμα τάχα μὲν ἂν οὐδὲ φλέγμα τισ ὀρθῶσ ἀλλὰ βλένναν τε καὶ κόρυζαν, ὥσπερ οὖν καὶ ὀνομάζεται, καλοίη. εἰ δὲ μή, ἀλλ’ ὅτι γε τῆσ τούτου κενώσεωσ ὀρθῶσ ἡ φύσισ προὐνοήσατο, καὶ τοῦτ’ ἐν τοῖσ περὶ χρείασ μορίων εἰρήσεται. καὶ γὰρ οὖν καὶ τὸ κατά τε τὴν γαστέρα καὶ τὰ ἔντερα συνιστάμενον φλέγμα ὅπωσ ἂν ἐκκενωθῇ καὶ αὐτὸ τάχιστά τε καὶ κάλλιστα, τὸ παρεσκευασμένον τῇ φύσει μηχάνημα δι’ ἐκείνων εἰρήσεται καὶ αὐτὸ τῶν ὑπομνημάτων. ὅσον οὖν ἐμφέρεται ταῖσ φλεψὶ φλέγμα χρήσιμον ὑπάρχον τοῖσ ζῳοίσ, οὐδεμιᾶσ δεῖται κενώσεωσ. προσέχειν δὲ χρὴ κἀνταῦθα τὸν νοῦν καὶ γιγνώσκειν, ὥσπερ τῶν χολῶν ἑκατέρασ τὸ μέν τι χρήσιμόν ἐστι καὶ κατὰ φύσιν τοῖσ ζῳοίσ, τὸ δ’ ἄχρηστόν τε καὶ παρὰ φύσιν, οὕτω καὶ τοῦ φλέγματοσ, ὅσον μὲν ἂν ᾖ γλυκύ, χρηστὸν εἶναι τοῦτο τῷ ζῳῴ καὶ κατὰ φύσιν, ὅσον δ’ ὀξὺ καὶ ἁλμυρὸν ἐγένετο, τὸ μὲν ὀξὺ τελέωσ ἠπεπτῆσθαι, τὸ δ’ ἁλμυρὸν διασεσῆφθαι. τελείαν δ’ ἀπεψίαν φλέγματοσ ἀκούειν χρὴ τὴν τῆσ δευτέρασ πέψεωσ δηλονότι τῆσ ἐν φλεψίν· οὐ γὰρ δὴ τῆσ γε πρώτησ τῆσ κατὰ τὴν κοιλίαν· ἢ οὐδ’ ἂν ἐγεγένητο τὴν ἀρχὴν χυμόσ, εἰ καὶ ταύτην διεπεφεύγει. ταῦτ’ ἀρκεῖν μοι δοκεῖ περὶ γενέσεώσ τε καὶ διαφθορᾶσ χυμῶν ὑπομνήματ’ εἶναι τῶν Ἱπποκράτει τε καὶ Πλάτωνι καὶ Ἀριστοτέλει καὶ Πραξαγόρόρᾳ καὶ Διοκλεῖ καὶ πολλοῖσ ἄλλοισ τῶν παλαιῶν εἰρημένων· οὐ γὰρ ἐδικαίωσα πάντα μεταφέρειν εἰσ τόνδε τὸν λόγον τὰ τελέωσ ἐκείνοισ γεγραμμένα. τοσοῦτον δὲ μόνον ὑπὲρ ἑκάστου εἶπον, ὅσον ἐξορμήσει τε τοὺσ ἐντυγχάνοντασ, εἰ μὴ παντάπασιν εἰε͂ν σκαιοί, τοῖσ τῶν παλαιῶν ὁμιλῆσαι γράμμασι καὶ τὴν εἰσ τὸ Ῥᾷον αὐτοῖσ συνεῖναι βοήθειαν παρέξει. γέγραπται δέ που καὶ δι’ ἑτέρου λόγου περὶ τῶν κατὰ Πραξαγόραν τὸν Νικάρχου χυμῶν. εἰ γὰρ καὶ ὅτι μάλιστα δέκα ποιεῖ χωρὶσ τοῦ αἵματοσ, ἑνδέκατοσ γὰρ ἂν εἰή χυμὸσ αὐτὸ τὸ αἷμα, τῆσ Ἱπποκράτουσ οὐκ ἀποχωρεῖ διδασκαλίασ. ἀλλ’ εἰσ εἴδη τινὰ καὶ διαφορὰσ τέμνει τοὺσ ὑπ’ ἐκείνου πρώτου πάντων ἅμα ταῖσ οἰκείαισ ἀποδείξεσιν εἰρημένουσ χυμούσ. ἐπαινεῖν μὲν οὖν χρὴ τούσ τ’ ἐξηγησαμένουσ τὰ καλῶσ εἰρημένα καὶ τοὺσ εἴ τι παραλέλειπται προστιθέντασ· οὐ γὰρ οἱο͂́ν τε τὸν αὐτὸν ἄρξασθαί τε καὶ τελειῶσαι· μέμφεσθαι δὲ τοὺσ οὕτωσ ἀταλαιπώρουσ, ὡσ μηδὲν ὑπομένειν μαθεῖν τῶν ὀρθῶσ εἰρημένων, καὶ τοὺσ εἰσ τοσοῦτον φιλοτίμουσ, ὥστ’ ἐπιθυμίᾳ νεωτέρων δογμάτων ἀεὶ πανουργεῖν τι καὶ σοφίζεσθαι, τὰ μὲν ἑκόντασ παραλιπόντασ, ὥσπερ Ἐρασίστρατοσ ἐπὶ τῶν χυμῶν ἐποίησε, τὰ δὲ πανούργωσ ἀντιλέγοντασ, ὥσπερ αὐτόσ θ’ οὗτοσ καὶ ἄλλοι πολλοὶ τῶν νεωτέρων. ἀλλ’ οὗτοσ μὲν ὁ λόγοσ ἐνταυθοῖ τελευτάτω, τὸ δ’ ὑπόλοιπον ἅπαν ἐν τῷ τρίτῳ προσθήσω.

MENU NAVIGATION

호흡부호 보기

강세부호 보기

장단부호 보기

작은 Iota 보기

모든 부호 보기

헬라어 텍스트

Galen, On the Natural Faculties., B, section 9

(갈레노스, On the Natural Faculties., B, section 9)

상위

목록

SEARCH

MENU NAVIGATION